Danielis Heinsii orationvm

31쪽

ORATIONES. 'hosti parcere, cum posset, maluit potitus est. Pergam, oppidum inuictum, in quo res ad omnium stuporem admirandas tori illi Martis ac lacerti, duo Baxi gesterunt, maximo exercitu Parmensis post obsedit. Quo profectus subito , cum vultu Principis aduersiis belli casus militem attolli non nesciret, ita deserimonein conspectu, militem cum clueaccendit, ut ex si e concepta, nilii praeter desperationem imperator summus in qui vincere non tantum jam didicerat, sed inplurimis

successibus consuerat, dona uino ad suos re portaret. Caeterum fatale crat, ut ex illa belli area ac campo, tot illustria virtutis documcnta eques noster daret. E qua urbe, eodem anno centum pedites, equites sex admodum, Titienam, oppidum Brabantiae, spectante Hispano, expugnarunt quibus cum non mi nus quadringenti, post direptionem obuios se darent, ne de praeda quicquam aut virtute hosti cederet, utriusque compotes ac sui, manu per hostile agmen reditum ad suos reperere Breda, quae nunc annum prope obsidio nem tolerauit, sine exercitu ac sumptu, arti ac ingenio nostrorum cessit cum paucissimus ac terra sua tectus nutes, satis esse ad laudem duceret, quod Vrbem expugnasset cuius magnitudinem victoriar, ab hoste postea, tot coe

piis tantoque tempore ac sumptibus edoctisvinus. Cui noua hq obsidionis ratio placere

32쪽

ro DΛNittis HEIN SI Icoepit,qtia de fame ac egestate militis, ii olide virtute, triumphatur qui nihil grauius indigniusque tulit, quam quod proeliis ab hoste inter lusus, ad ignauiam redigeretur expugnatus antequam oppugnaretur. Erant eo tempore non ita validae res nostrae, an

susti limites ac sines, quos ubique aut tenebat hostis aut claudebat.In Geldria, Zutphania ac Neomagii; in Transsulania, auen- tria in Frisia recentes aliquot, sed valida firmae' ue arces , Immetilla cum Opis ago ac Dei illa alia ex part alio propemodum in orbe; Hulita munitissimum Flandrorum oppidum, terrore sui omnes , amnis ac excursionibus, vicinos profligabat. Dicam,quod

stuporem omnem, omnem longe excedit admirationem nemo enim tam velociterincessit, hic vicit uno omnes eodemque anno, non ignarus famam ab initiis pendere,&, t prima cedunt caetera a vulgo aestimari, non lustrauit aut acccssit, sed prouinciis ad e, cit obnitente frustra Principe Farnesio Parmensi duce qui cum arcem notet eburgum

aliquamdiu frustra obsedisset, ad artes ac insidias vii autem conuertisset , arte nostra vincis: spectauit priusquam audiuit cum ei uni edita, suorum fugam, neque praedammodo, sed & aquilam, viventiribi ac superstiti auferri vidit. Quo spectaculo percussus, cum successu, spe, autoritate ac fiducia, exu

33쪽

ium se videret , ne fortunae suae superestet, Belgium reliquit Annus alter nam victoriis distinxit singulos Ste en vuycum, Vrbem prope inuidiam, cum Olmaria, accouorda, nobis dedit Paulo post Groningam, cum Ger- trudis monte atquas urbest alteram prouinciam, non urbem, alteram prouinciaruluomnium vel eo nomine praesidium ac munimentum , quod Batauiae totius munimentum in ea si et, sine strepitu ac motu expugnauit. Quae nos obiter, ut ante dixi, non commemoramus, sed subducimus. Ne quis

singula, quae justi molem operis requirunt, in transcursuri sic obiter miretur dici Namri

ita vicit:& praecipuum victoriarum omnium momentum ac miraculum,in sestinatione ac inodestia habemus qua jactantiam ac leuitatem, cum pauore ac fuga hostibus relinquit. Quanquam metuo ne magis etiam sit festinandum Vno eodemque anno RhenObercum, Meursim Grollam, Goram, Enscedam, Brevordam, idenZeliam, Olmarsiam,

Lingam, expugnauit. , quod singula excedit , maxima grauissimaque obsidione , in Geldria Bomeliam ex luit Toto enim,Venit Vidit, Vicit ut cum ipsis prope mensibus victorias aequaret. Caetera , t Gra-uam, machiendon cum, DOtecomum Bateburgum, 'Coiadam, Andreanam arcem, ac Cracouiam, omitto. Quarum quasdam pau-

34쪽

cis horis, quasdam, no alteroque die, vali dissimas plerianque ac maxime munitas , Otidem euertit mensibus aut cepit. Quod cum imitari aut ulcisci statuisset hostis, vires omnes copiasque in Flandriam conuertit. Est in eo littore oppidulum, aut moles potius exigua, piscatu olim, tandem militum excur-nonibus ac praedae destinata vix hosti, nisi ex agricolarum querimoniis, vix nobis, nisi ex impensis, nota est et donec propita calamitate ac virtute nostra, supra caeteras Europae celebrari coepit. In qua cum non secus atque in cauea conclusiis miles noster esset, annos tres, aduersiis hostem, mare ac luem,

igni, serro, sulphure ac animis, sic stetit, tamissis moenibus,amisi o pro quo dimicabant loco, cum in urbe obsessa, neque urbi, cujus

partem occuparat mare, nec victoriae jam locus esset, nihil hosti, praeter tumulos cum cadaueribus relinqueretur quibus ipsis, cum aggeres tellus desecisi et aliquamdiu propulsatus est. Nemo tanta clade vicit, nemo tanta laude ac virtute vilius est. Adde quod inuictus ille noster, dum de pulucre ac arena in hostili agro huius causa decertatur, totam in eodem insulam , cum lusa, Ardenburgo, Isendica, rbibus inuictis plane aut locis, hostibus extorsit B crgam nam de

ea saepius dicendum fuit oppidum, quod neque per se firmum est, Mita collibus mu

nitum

35쪽

nitum ut munitioni non sit locus , arte ac molibus quas procul hostibus objecit , cum diu absens defendisset, tandem sine armisac aduentu solo vindicauit cum pro armis nouum proeliandi genus fames existimatione sui teretur qui totius vitae non unius aut alterius victoriae, praemium, finis est. Quo successu urbs incomparabilis supra plurimas Europae clara, quater magno impetu ab hostibus tentata, toties a nobis vindicata est. Nec felicior in urbium obsessionibus quam proeliis aut Marte aperto fuit. Quod cum saepe, tum Turno uti clade nobili testatum quam describat aut descriptam legat, qui hoc agit nobis omnia incumbunt. nam quod rarius conflixerit , prudentia, non metus fuit Per hostilem agrum bis, cum

metu ac pavore omnium , exercitum deduxit Per Brabantiam, successu non inutili, quod Grauam occuparet.Stragem vero quam ad Neoportum dedit, nulla vis ingenii ex merito describat. Quo cum eque omnis, omnis pedes, omnes utriusque partis conuenissent vires terque dux ante agmen, Vultu, Verbis, manu atque exemplo inflammaret suos, fugientibus obsisteret, cessantibus instaret , neque mi Rus acriter Vrgeret miles, horas tres ambis uecertatum est. Vt nec fortius pugnari neque melius disponiaciem trinq; potuisse satis constet.nisi quod initio

36쪽

initio victoriam praecepimus. Nam ctum locum acie ante pugnam occupasset noster, Sol, arena, ventus, maximum in littore momentium, protinus in partibus fuere. Huc accessit, quod ut primo velitationibus recenteSaut detinuit, aut callide, dum nostri aduentarent, explorauit ita sessis nouum ac recentem, quem seruarat sibi equitem immisit. go turbatus eques,&jam dissipatus pedes fugae praedae, ac victoriar, initium fecere cui finem interemptus hostis nox dedit Cladis magnitudinem vidi oriaeque sex septemve millia in loco caeca ac captortim prope innumerabiles testantur. Inter quos prouinciarum terror diu Rheni incubus

Mendor fuit qui victori fastum pariter

animos summisit Ita dies idem, alterum eXe citum, in terra sua fugientem, alterum longissime a suis&ab hoste cinctum, in hostili

agro triumphantem vidit. Vt uterque metu cuncta ac terrore, alter fugiendo , alter quia vicerat, impleret. Nam quid ea dicam, quae aut principe eo aut consilio ac ductu ejus, mari tot an annos gessimus qui terrarum metas extremos limites egressi sumus Thule enim summus nauigantium conatus, in pomoeriis foederibusque nostris haeret. Gades hominum, ut loquitur poeta, sines expugnauimus, deuicimus Calpen metu ac verrore proterruimus Canarias, quas Fortu

natas

37쪽

ORATIONE 5. I natas dicunt veteres , inuasimus. Quarum

principem ac caput, Nobilissimus vir Petrus Doufi, domo Lugdunensis, expugnauit ac ne vinci potuisse dubitemus, incolas in latebras ferarum .speluncas montium adegit. Vt venationibus, non bello superesse viderentur idem qui exinam, siue Diui Thomae insulam, sic occupauit.Vt omittam, quoties illustris vir Ioannes Duuenuordius, supremus sub hoc principe Oceani Praesedi us, parua manu nauibusque, multas atque immanes alibi ceciderit, accenderit, euerterit.

Cui Gadibus deuictis, Serenissima Britanniae Amazon, grates literis, quas legimus, ac praemia per luit quoties inuicti Argonautae nostri , veri hostium ac piratarum scopuli,

non numero, non armis, sed virtute ac animo superiores, res praeclaras, inauditas atque inustatas, toto mari gesserint, ediderint. Ne de Noua Zembla dicam ubi cum, homines, Sol, dies desecis ent, cum frio oribus ac feris diu commissi sumus.Ne jam dicam, qua

virtute India ad Orientem, ac mox altera ad Occidentem , penetrata aut tentata sit. EX quibus, praeter opulentiam imminem, omnia plantarum, animalium , aromatum ac stirpium portenta, haectenus nobis Qveteribus ignota, prompsimus, eruimus , tranS-veximus. Sed quo temeemsherchi praetermittimus piaculo qui, cum Regiam, communicato

38쪽

i DANI et L s HEINs II municato prius cum heroe nostro hoc conui lio, sub ipsam Calpen, sulphure ac ferro, ne-Que minus animis tuorum , deleuisses classem, primus uniuersam trepidare Hispaniam ac desperare docuisti. Vidit ea dies, Auditores, duas ac viginti , moles dicam nescio an naues, turribus plerasque ac propugnaculis educi as, ita vastas quasdam ac immanes, ut non sine horrore maris ac labore venti mouerentur, singulas tormentis plurimis ac militum exercitu instructas , in conspectu ac

suorum quas sum, ita diripi, vastiti, disjici,

corrumpi , ut non minus prope sanguinis quam aquae mare concitatum volueret tanta vi ac impetu nostrorum, ut, cum neque su

giendi illis neque instandi nobis superesset

locus, alteri in mare desilirent, alacri eodem animo quo vicerant subsequerentur. Est hic genus quoddam hominum cui plurimum libertas nostra debet, qui in terra nati, simulcam corpore presserunt , more animalium ac ritu quibus duo clementa incolendi anceps contigit natura, quam petunt in qua vitam agunt, neque minus natant, ubi opus

est, quam nauiganto de caetero securi, cuinibique domi cibique peregre se esse credant; quicquid autem nondum occupat Hi-sianus, patriam existiment quem ut hostem

sic materiam virtutis putant tanta corporis atque artuurn elocitate , ut per suae nauticos

39쪽

ticos enixi, simul prope in imo nauis ac supremo mali spatio versentur tanto animo pro patria ac fides, ut plerunque post victo-

i m Munx seruitutem, rebus omnibus hu

manis mortem anteponant : a qua cum V

gentur , libertatis tamen jus extorquent. Quippe, nauibus accensis , puluere ictii cum hoste in acrem elisi, quia non vincuntur, ex opinione sua vincunt sic in mare redeunt, in quo perpetuo vixerunt. Ex his v-

num saepe audiui, cum in mari ipse militem Hispanum serro aliquamdiu persecutus csset, rictu tandem morsibusque , irritatae instar belluae sic inhaesisse morienti, ut non hostem ante in fluctibus quam animam dimit teret, quem aliquamdiu toto corpore res sissct in cadauere ejus expirasse. Quendam, cum adhuc praetoria restaret nauis, e suprema mali parte, priusquama suis abiisse crederetur, belli transtulisse innum quod ereptum, cum Victoria consessionem ejus hostibus extorsit. Ita classas tota, in exitium nostrorum comparata, cum in speculis interea ac littore armata pariter ac trepida consisteret Hispania deleta igni suis metum, nobis, praemium virtutis atque audaciae, vi storiam reliquit. Ex hoc tempore, cum bello ac penuria non parum urgeretur, acjam sibi, internos graisari suetus, serio timeret hostis, de induciis ut cogitaret sua interesse credidit. Aduersiss

40쪽

i DANIEI Is HEINs II Aduersus quas luctatus aliquamdiu noster, cum ea quae secuta sunt prudenter praesagiret, perire sibi patriaeque tot annorum tempus, maximum mortalis aeui spatium, videret, fatis tandem ac necessitati cessit; non ignarus temporum quibus vinceretur. Et, xt ante bellum foris, pacem domi, ita pacem seris, bellum domi, tum habuimus quod honestos quoque non amore patrice aut Odio, sed partium aut singulorum, pius trans uersi,segit magno cum moerore ejus , qui nec ciuem hactenus in armis, neque militem in castris nisi pro Republica armatum viderat. Quae tum contra euenere nam factionibus ac studiis nostrorum, ter ea, clam ab hoste oppugnati sumus. Hi successu maximo tum armis supersedit neque Via quam, si quid judicare possum, verius de nobis triumphauit quam cum neuter vicit. Sed miles in quietem vel sus M successus aliquantum substitisse visus est. Nam Iuliaco ac Breda, quanquam damno hostis maximo

sumptu, tamen cessimus. Ex cujus solertissima defensione, ita domum ad suos venit, ut suam, instantem Patriae calamitatem, quisque ex macie , pallore ac vultu, praesentiret. Hoc plerique in eo admirantur, quod, cum maximi plerunque duces, rei militaris partem aliquam prae caeteris vel colant vel intelli ant, eodem S successu judicio