Commentarius de actionum cessione Joh. à Sande

91쪽

a. Ic generalis&verassii regula tenenda est, a Lx sco tempore cedendas Te, quo adhuc competunt sublatae enim extinctae per rerum naturam cedi nequeunt, Isodo sinus α. de Stis re u . ut cum non entis, ut a)unt , nullae sino qualitates. Hac quando in disquisitionem vocatu an actionum cessio non tantum ante lutionem vesapio solutionas cini ore sedi post solutionem e intervallo recte fiat Ex superiore reguli veru Iuris ratione respondendum est O uotieseuntihe

praecessit, vel hoc tacite actum est,ut creditor accepi pecum praestaret actiones, tum sine ullo dubio etia post solutionem recte eas cedi posse post accentam

actiones, iretium magis mandandarum actionum

lutum, quam actio, quae ibit, perempta de ui

nulla est e, cum creditor an suum perceperit, te

solutum accepit, sed quodammodo laomen debitoris

vendidit. Idem confirmiat Papinianii, iis l.

'. s. D. Hora ib. dum ita ait, nominum veniabri Miun praecessit de actionibus cedendis rursus ex da

92쪽

D Ac Tro NuM CESSIONE.dem regula, omissis anxiis magna ex parte ineptis aliorum distinctionibus,ita simpliciter statuendum cli; si per blutionem actio sublata est, eam cedi non poste; l. Modestinus, secus ii adhuc post solutionem actio supersit, ut in sequentibus luce meridiana clarius pa-

qhbe eesto, stabilii inconcussi fundamento

sequentia deduco Quando plures aeque principaliter

eadem obligatione 5 actione tenentur, veluti corrci, in se 1. D. de duobus reis, non potest uni adversus

Ilum post solutionem ex intervallo actio cedi nisi pactum cedendarum actionum intervenerit ab inrtio cui enim hoc casu integrum debitum solvit, is Irofecto omnem obligationem in solidum ipso Jure sic tolliti cxtinguit, ut nulla amplius stipersit actio, quae cedi possit d. La. o tot tit. D. de duobus eis. Hinc Modestinus respondit in . l. Modestinus. Sip Iob tum sine ullo pacto omne, quod ex causa tutela debeatur, actiones post aliquod intervaltam esse mi, nihil ea cessione ad tum, cum nulti actio superfuerit. Nam in tutoribus etsi plures debitores sunt, una tamen obligatio et omnium, debent enim idem, ex eadem causa, id est, ex administratione. Itaque unus solidum solvendo, caeteros liberat, iis liberatis, frustra sit, actionem cedi postulat a pupillo, qui am nullas amplius habet, d. l. Modeurnus l. I. C. de contr. Iud tui. Haec solidis Afirmis legum fundamentis subnixa Carolus olynaeus insectione Dotina add. l. Mod nus, magno legum ti rationum cumulo labefactare conatus est, quae omnia

cum Ant. Faberib H conoeir. c. p. io Oi, iatis cup

93쪽

citer refutarit, nos ne actum agamus, silentio praeteri

3. Quini si unus ex correis in solidum conventus non opposita Xception cedendarum actionum sol verit, omissam hanc exceptionem locum facere condici ioni indebit vulgo putant arari. Dd ad cum is F. des Molinae in lectione Dotina ad LModes unum. F. perinde ac si id, quod blutum est fuisset indebitum. Quam sententiam quoque nonii uria damnat Ant. Faber d. lib. I. cap. o. cum dici non possUOmissam exceptionem facere ut indebitum sit, quod revera fuit debitum, quando exceptio talis est, quae Jus persbi e tantum respiciat, non etiam Jus ipsum. dcbiti, argumento . quod nomine S. . de condi Z.indeb. . Quando plures dispari obligationis gener , obstricti sunt, ex intervallo post unius blutionem actio adversus reliquos cedi potest, suo enim nomines ex sua obligatione solvit, ideoque hac blutione obligatiore actio, qua reliqui tenentur, non fuit extincta l. sqMi possessor si . . depelit hereds Exempli gratia, si mandatu meo Titio pecuniam credidisses, ego altius tibi obligati sumus, sed disia pari obligationis genere, ego ex mandato, Titius ex mutuo ; ideoque si solvam, non tam Titii debitoris quam meo nomines propter meum mandatum l-visse intelligor, i m nianus 28. . Mandati, quo sit, ut tibi post solutionem a me factam adversus Titium ad

huc actio supersit. l. si quidp essor 3 i. quam ut mihi

praestes,contraria mandati actione desiderare positim,

94쪽

Ac τro NuM Essr Ng. quae certe cedi non posset, si debitor esset ipso Iure liberatus, d. l. Mouintam Liberatus quidem cens tu debitor per exceptionem doli, si ipse creditor agat, neque enim bis idem contra bonam fidem consequi debet, I bona de s . D. de Reg. Iur sed si ego agam excessione, quae ab eo in rem meam mihi est facta, non

in rem creditoris, eadem exceptione submoveri noria possum. 6. Sic quoque tutor, qui non convenit debitoren pupilli eo tempore, quo erat idoneus, negligentiae nomine tenetur pupillo l. a. C. arbit tui. 4ps quoque

debito eidem pupillo est obligatus; sed diversis plane obligatione 5 actione ille quidem judicio tutelae, hic

vero ex mandato, empto, conducto vel ex alio contractu cum pupillo authoritate tutoris, vel cum ejus patre adhuc vivo, inito. Quid si igitur tutor hujus culpae nomine condemnatus solvat pupillo id, quod ille debuit, quem non in Ius vocavit in tempore Noli liberabitur debitor quia tutor non debitoris, sed suo nomine, propriaeque culpae caussa solvis ideoque integra in dubitorem pupillo est actio, qua ex intervallo post solutionem tutori non solum cedere potest; sed etiam ut cedat, contrario tutelae judicio adstringitur,cl. Stichum s. .s mandatu. . Similite si curatorum culpa tutores minoris, quam oportuerat, sint condemnati quia forte minus, quam pupillo debebatuc, in Iudicium deduxerant hoc nomine Curatores adolescenti tenentu in id, quod ejus interest, tutores minore pecunia condem-

ros λ, habe praeterea adolescens adversus ipsos

95쪽

tutores minoris condemnatos benefici in restitutionis in integriim itaque per doli exceptionem Curatores consequi poterunt, eam actionem praestari sibi, si nondum judicatum fecerint, ut docet Papinianus in Lalterim o. g. I. D. de tui. rat dilarah. Quid igitur ii Curatores judicatum fecerunt, hoc est, persolverunt

id, quod si in condemnatione, an adhuc salvum erit beneficium cstitutionis adversus tutores ' Quod non videtur, quoniam, ut inquit Ulpianus, in si minoruas. D. de adminis tui nihil minori abest, qui de praedanaagis, quam de damno bilicitus est. Praeda est, idem Das exigere restitutio autem non praedς captandae, sed damni praestandi, sarciendi nomine comparata est. Sed hac ratione nequicquam obstante Ulpianus concludit in . . as salvum adhuc esse adolescenti auxilium restitutionis in integrum adversus tutores multa Curatores non pro tutoribus biverunt,sed pro seme apsis ex caussa curae non bene gest: condemnatis ideoque adolescentem hoc restitutionis beneficium Curatoribus suis praestare posse, si velit, non quidem Ut UUS Commoduinadsb redeat, cui nihil abest, Edui co Iure auxilio ces curatores a tutoribus adolescentis consequantur id, quod minori ex sententia

8. Sed quaeritur,an minor ad cessionem cogi possit Sunt qui existimant post solutionem factam x judicato, minorem cogi amplius non pos. V. d. l. as iupr ibi, nisi orte mandare aritiones paratus sit; dc imputandum esse Curatoribus Hunt, quod suo tempore, hoc est, antequam judicatum facerent, actiones sibi cedi

96쪽

non petierint, opposita doli exceptione. Sed aequius est, etiamsi ante solutionem actiones sibi exhiberi non petierint, tamen per Jurisdictionem Praesidis Provinciae, id eis praestari argument L res obligat s . . delegat. r. Cui enim non equum ividebitur, vel hoc sal tem consequi eos, quod sine dispendio adolescentis futurum est l. in n. . de evicit iamn SI contraria actione negotiorum gestorum Curatores id a minos ciconsequi posse putat uJacius, argumento Lys. .si mandatu. .esolui. . t Mandati. Neque valere debet argumentum a contrario sensu cx d. l. as ducturam contra manifestissimam aequitatem receptas Iuris

rationes,

9 Superioribus non absimilis cst fideicommissarius, cui res obligata a defuncto sic relicta est, ut heres eam Iuat; ipse enim fideicommissarius si solverit creditori hypothecario pecuniam petet etiam e intervallo sibi raestari actionem; quia solvit non tam ut heredem li- eraret, quam ut rem sibi relictam firmo, stabili Iure retineret si res obligat 5 . . de legat. I. Et quamvis . post factam solutionem, fideicommissarius actionGnulla creditorem compeller posit ad actionem cedendam, aequitati tamen consentaneum est, ei Magi stratus Iurisdictione subveniri, d. l. s res obligata, . in

sine , atque ita ossicio Iudicis consequeturi, quod ipsi

ordinaria actione denegatur. 1o Pari ratione posths r pignoris conventus hyp thecaria ab anteriore creditore, si pignoris luendi gratia ei solveric cessionem a creditore etiam ex inter

yallo accipere potest, quoniam per solutio vena, quae

97쪽

non tam pro debitore liberando, quam pro hypotheca tollenda facta est, non contigit liberatio debitor ipsbIure, sed tantum perdoli exceptionem, si serte creditor, qui litis aestimationem a postes re consecutus est, iterum velit idem debitum exigere a debitore, i. a. l. scut . . uti ib. mod 'gni vel hypoth. sis Lemptor de rei vindic. l. s creditor δ. . de 'gnor. act. Ideoque post solutionem adhuc contra debitorem stiperes actio, quae licet ipsi creditori, qui jam suum consecutus est, inutilissiit , utilite tamen possessori cedi4 ab eo exerceri potest.

ii Fido assis quoque si biverit tibi, quod Titio

credidisti, isthac solutione nec Titium nec reliquos si- dejus res liberavit ipso Jur, nam sicut Mandator propter suum mandatum l. Papinianus S. D. Mancit hic ob suam fidejussionem solvit S sunt disi inctae obligationes, una debitoris, quae principalis es , altera, si i qui rum, quae est accessi, ria Licet autem sublata

principali, interea quoque accessoria: l. cum qui XI. R de peculio a D desolui non tamen vice versa, extincta accesseria, simul tollitur principalis L herescit. g.

quo siti uiator s. D. de dej . l. in omnibus I. D. deflui. Dubitare itaque nemo debeτ, quin sidejus riadversus cum principalem aut confide)ussores a creditore actio etiam pos .sblutionem mandari possit, cquod in . . Papinion as. D. Mandati, de mandator dicitur, etiam de si dejustbre intelligi debeat cum cadem utriusque caussa sit, in ad eam legem notant Petrus Costallus Jacobus t actus, in comment ad quaniones Papiniani Mandator ideo dicitur reum prin-

98쪽

cipalem non liberasse, ideoque adhuc post solutionem a ct ionum cessionem petere posse, quia suo nomine intelligitur bivisse propter mandatum suum idem inside jussore verum est. Nam, ut recte Cu)acius definit, inparat. C. des ejusf. id ejusib est, non qui nomincidebitoris i. g. possumi de Verb. Oblii sed qui pro debitore suo nomine stipulanti promittit. Unusquisq; autem ita solvere intelligitur, prout contractum est, L prout So. D. desolui potest quidem fidejustar, si velle alieno nomine solveroe l. indebitum 7. D. de condia. indeb. Sed in dubio quilibet suo nomine, hoc est, ut scipsum obligationi cximat, solvere praesumitu qui autem suo nomine solvit,nunquam liberat debitorem, L si possessor D de condict. indeb. Eandem quoque sentcntiam nonnulli confirmant Pauli respons in L cum re qui 3σ. D. de duus sed ibi pactum praecesis e arbitror de actionibus post solutioncm cedendis, de quia specie egi supra num. r. Hanc sententiam multi cx veteribus S recentioribus magistris amplectuntuc, ut

Furio Castrens add. l. cum is quiesci Vincentius de Franchu decisbs num. r. pari. I. Matth. Colerus deprocessexecutivis pari. I. cap. o. num. II. seqq. Carolis inolinaeus in lectione Dolana a d. l. Modeuinin Petrus Helius pari. r. quae se IS. num. o. seqv. Gerard. 0-narae ii , deos holo M. Hugo Doηeu ad c cum alteras. C. de ejus Iob. ungeru de except. para. 2. cap. Irinum sy θ qq. pari. s. cap. I. num. I 2. Contra etiam non pauci post selutionem fide-Jussori actiones mandari pos e negant, ut Iob a Grassis in tradi de est. α , α xum. s. DcAH de Arena eod.

99쪽

rrac7 rubr. . num Io se alij, quos citat essequitur Iacobus Menoch. b. s. fraesumpt. 43. num . . p. quibus novi ssime aditi Anturi ni Fabri lib. XI. conseci apy Ioh Goddam in rare de tripulatione cap. p. num iro seseqq. Huberius Giphanius adl cum alter tr. C. de 'ta j uith. eruchim conclus'ramcab. pari. . con- cI 22 nam. v. se aliquo;qq. Moventu imprimis eo, quod Imperator docci in I. r. m. b. moae ossi obi fidejustore solvente, non ipsum bium, sed etiam.

cepto-latum sit, reum quoque liberari. Sed expedita adhaec solutio est, nempe solutione S acceptilation

fid historis S reum & idejussorem liberari, s)d diversimode fide)ussor enim ipso Jure, reus per exceptionem liberatur, ae l. a manus. Neque hoc novum est ut liberari dicatur, qui pex xceptionem liberatus est, non ipso Iure, ut patet ex L qui res pr. g. mihi Romae CL qui hominem y si Itipulati a Lsqui servo 8. l. cum quis r V. desolui. ibi Cujacius tract. r. ad cunum. Rursus nihil obstant, . ut ejus yy. . de dejuus. l. cum alter Ir C eoae non enim aperte negant actionem ex intervallo post solutionem fidejus 1bri praestari posse; sed tantum docent, dejus bri, qui sollit, in Oejusmorem non competere actionem, nisi ei a creditor cessa sit, nec disquiritur, an etiam post solutionem actio cedi posit. Eorum certe acumen. vix satis percipere,nullo autem modo probare possum, qui post solutionem a fidejusffore cessionem actionum

r ρ ρ 4 G. xbitrant in oratione , quod omnis

100쪽

jam obligatio sit sublata,nullaque amplius actio supc fit creditorem tamen sponte eam cedere,si velit, poste. nomodo id, quod nullum est, quod non amplius

cxtat in crum natura, a Creditore quamvis volent

cedi poterit d. l. Mod linus . de solui Zi Fullo etiam aut sarcinator, si eo nomine, quod vestimenta turto perdiderit, actione locati conventuscorum aestimationem domino per luerit, furem non liberavit ex suo enim contractu ob suam negligentiam, non animo Juris liberandi solvisse intelligitur: perpetuum autem est, quoties suo nomine quis bivit,

reliquos aliunde obligatos non liberari L si quidpo fisi sorsis de petit hered. l. 9. . . . de condi I indeLItaque adhuc postqviam satisfecerit,necessitas domino incumbet cedendi vindicationemri condictionem, L si merces S. .sfusio. o. f.Loca es. Similia exemplati rima adduci pollunt. I . Ex quibus hanc generalem infero conclusionem; Quam diuisolvcns vel obligationem suam tollere, vel res suas liberare potest, non praesumi cum alterius liberandi caussa solvisse quia in dubio, quis suo potius, quam alieno nomine solvere intelligitur. At si quis solvat pro eo, pro quo nec ipse, nec res ipsius obligatae sunt alia non potest capi con)ectura, quam veri debitoris obligationem cum dis luere voluisse. Idem o timet, si cum eo, pro quo solvit, aeque principaliter sit obligatus ideoque simul atque solvit, cedi sibi istionem curet, ne id postea frustra desideret, vel saltem antequam bivat, de cedend aetione paciscatur.

CAPUT