Sancti Aureli Augustini Opera

51쪽

epistularum XVI. XVII.

deus, quem H0bis Christiani quasi pr0prium uindieatis et in

piis precibus ad 0ramus et per suaves h0stias pr0piti0s n0bis 5 01 fidimus et a cunetis hae e cerni et pr0bari e0ntendimus. 4 Sod ult0rius huic dertamini me senex invalidus subirali 0 et in sqntentiam Mantuani rhet0ris libenter perg0: Trahat sua quemque U0luptaS.p0st lili 00 n0u dubit0, uir eximie, qui a mea secta deviasti, 10 hanc epistulam aliqu0rum sui t0 detraetam flammis uel qu0libet paet0 perituram . qu0d Si aediderit, erit damnum chartulae,

XVII. I Seriumn 0 aliquid inter n0s agimus, an i0eari libet 3 nam

8 Verg. Buc. II 652 enim E 3 adque Η m0rtalium oui., m. 2 add. M 4 pius. m. 2 piis M5 haec cerni, sed ni eae corr. m. I r) H haec ceri, quo deleto m. 2 supra exerceri II 6 certamine senex A certamini minime sexus m. I suprat sensus) Γ inualidos L 7 sententia E mantuani si in rus. m. 2) Pretoris, Sed r eae ras. et corr. fuitne ii p) et post i m. 2 add. h P8 trahat, supra m. ut vid. I trahit P trahit M corr. m. I trahat) edd. sec. Verss. uolum pias II u0luntas E 9 uir om. R eximi,d

fuit a) E quia mea Est a quia in ea R deui asti P 10 vel qu0libet om. E 11 castulae H 12 n0stri s eras. γ) E reli0sus m. 2 religi0s0s M 13 adque II 14 patrem patrem et M 15 melle A16 explieit maximi grammati et E explicit epistula x explicit epistula

maximi grammatici aurensis m. 2 madaurensis) ad augustinum PIdem codices, qui in ep. XVI. Incipit sancti augustini ad maximum grammaticum E august. ad maximum grammaticum H incipit epistula augustini ad maximum grammaticum MP epistula augustini ad maXimum A rescriptum augustini ad maximum R; inscriptio deest in codd. et edd. 18 certumne super i ad i. t) ASeriemne, in 3 seri0ne H nam n0n P

52쪽

S. Aureli Augusti nisi eut tua sepistula l0quitur, utrum causae ipsius infirmitate, anm0rum tu0rum c0mitate sit factum, ut malles esse faceti0rquam parati0r. iustertum habe0. prim0 enim Olympi m0ntis et rari uestri c0mparatio facta est, quae n080i0 qu0 pertinuerit. nisi ut me c0mm0 01 900r0t et in ill0 m0nte I0uem ea Strap0SutSSe, cum aduerSus patrem bellum gereret, ut ea d0eet hist0ria, quam uestri etiam saeram u0eant, et in ist0 1 0r0r0e0rdarer esse in du0bus simulastris unum Martem nudum, alterum armatum, qu0rum daem0nium infestissimum civibus p 0rreetis tribus digitis c0ntra e0nl0 data statua humana e0mprimeret. ergone Umquam eg0 er0diderim menti0n0 illius 1lari laeta numinum talium mem0riam mihi te ren0uare U0lutSSe,

nisi i0 dari p0tius quam serie agere maluisses 3 sed illud plane, qu0d tales d00s qua0dam dei unius magni membra esse dixisti. adm0B00, quia dignaris ut ab huius m0di sacrilegis facetiis te magn0pere abstineas. Si quid0m illum deum dieis unum; d0qu0, ut dictum est a u0teribus, d0eti ind0etique e0nsentiunt. huiusne tu membra dicis 6880. qu0rum iam immanitatem vel . Si h00 mauis, p0tentiam m0rtui h0 minis imag0 00mpeseit 3 plura hine p0ssim dicere; uides enim pr0 tua prudentia quam late l0cus iste pateat reprehensi0ni. sed me ipse 00hib00, ne a te rhet0ride p0tius quam veridice agere eXi

corr. ipse P

53쪽

epistularum XVII.

l Nam qu0d n0mina quaedam m0rtu0rum Ρunica c0llegisti, quibus in n0stram religi0nem festiuas, ut tibi uisum est,e0ntumelias iaciendas putares, nesci0, utrum refellere debeam, an silenti0 praeterire. Si enim res istae tam uidentur leves 5 tuae grauitati, quam sunt, i0eari mihi n0n multum uacat; si autem graues tibi uidentur, mir0r, qu0d 110minum ab SHrditate c0mm0t0 in ment0m 110n uenerit habere u08 et in Sacer-d0tibus Eudaddires et in numinibus Abaddires. 110n put0 eg0 ista tibi, cum scriberes, in anim0 n0n fuisse, Sed m0re huma- id nitatis et lep0ris tui e0mm0nesaeere n08 u0luisti ad relaxandum animum, quanta in uestra superstiti0ne ridenda sint. neque enim usque ad00 te ipsum 0bliuis ei p0tuisses, ut h0 10 Aferseribens Afris, cum simus utrique in Africa c0nstituti, Puniean0mina exagitanda existimares. nam si ea voeabula interis pretemur, Nampham0 quid aliud significat quam b0ni pedish0minem 3 id est, cuius aduentus adferat aliquid felicitatis sicut s0lemus dicere secund0 pede intr0isse, cuius intr0itum pr08peritas aliqua c0nsequia sit. quae lingua si inpr0batur abs te, nega Ρunicis libris, ut a uiris d0etissimis pr0ditur, multauo Sapienter e8se mandata mem0riae; paeniteat te certe ibi natum ubi huius linguae cunabula recalent. si uer0 et 80nus 110bi81108ter 110n rati0nabiliter displicet et me bene interpretatum illud u0stabulum rec0gn0s eis, habes qu0d suscenseas Vergili 0

1 numina P Punica mortuorum edd. 3 reuellare, corr. m. I

relabere H 4 an aut P res istaei resistere A uidentur tam edd.6 minor, corr. m. I miror H T commota A in mento E habere, u0s Phabere et uos M haberet uos A habere tuos H edd. 8 euchaddares A auehadares E eucaddares αἰ cf. P. Schroeder die phoenistisine rache p. 266 et tab. XVI, 7 in nominibus HMA 10 commune-

facere, m. 2 c0mmonefacere M commune facere A 14 numina Plo nam fam0 codd. Nam Phanio α Namphanio ceti. edd. pediS Om. R

pretatur, corr. interpretatu E

54쪽

S. Aureli Augustinitu0, qui Herculem Ue8trum ad sacra, quae illi ab Euandro e0lebrantur, inuitat h0c m0d0: Et n0s ot tua dexter adi pede saera Secund0. seeund0 pede 0ptat ut ueniat. 0rg0 uenire 0ptat Herculem Nampham0nem, de qu0 tu multum 110bis insultare dignaris. uerum tamen si ridere delectat, liabes apud U08 magnam materiam facetiarum: deum Stercutium, deam Cluacinam, Venerem Calvam, deum Tim0rem, deum Pall0rem, deam Febrem et cetera innumserabilia lauius e0 1110 di, quibus Η0 maniantiqui simul aer0rum cult0res templa fecerunt et c0lenda censuerunt. quae Si neglegis, R0man08 de08 neglegi 8, ex qu0 intelleg0ris u0u R0manis initiatus saeris, et tamen Puniea n0minatamquam nimium R0 man0rum altaribus deditus c0ntemnis ac despiciS. 3 Sed mihi uideris 0mnin0 plus quam 110s Drtasse illa sacra nihili pendere, sed ex eis nesei0 quam captare ad huius uitae transitum u0luptatem, quippe qui etiam n0u dubitaueris ad Mar0nem e0nfugere, ut scribis, et eius uersu te tueri, qu0 ait: Trahit sua quemque u0luptaS.

nam si tibi a uet0ritus Mar0 is placet, Sicut placere significa8, pr0Det0 etiam illud plaeet:

3 Verg. Aen. VIII 302 20 Verg. Buci II 652 cebrabantur. corr. m. I celebrabantur E 3 dexter/adi pede Edextera di pede M dextra dipede A dexter ad d e .) pede P dextera dipede H 4 Herculem optat edd. 5 nam famonem E P non fam0

corr. m. I r) romanis M initiat0s, corr. m. I p) initiatus P initiari A numina AP edd. praeter m 13 nimium, m. 2 numinum Enuminum edd. contemnis om. A 16 nihil i pendere E nihil pendere HMA 17 uitae om. m. 2 add. M 18 m0ronem A versu te uersutia P 20 trahit, corr. m I p) trahat E trahis, corr. m. I trahit Mu0luntas E

55쪽

epistularum XVII.

Ρrimus ab aetheri0 uenit Saturnus Olymp0 arma I0uis fugiens et regnis exul ademptis et cetera, quibus eum atque huius m0di d00s uestr0s uult intellegi h0mines fuisse. legerat enim ille mysticam hist0riam 5 uetusta auct0ritate r0b0ratam, quam etiam Tullius lugerat qui h0d idem in dial0gis plus, quam p0Stulare auderemUS. 00mmem0rat et perducere in h0minum 110titiam, quantum illa temp0ra patiebantur, 1110litur. 4 Qu0d autem distis e0 n0stris uestra sacra praep0lli, qu0d 10 110s publice c0litis de08, 1108 autem secr0ti0ribus c0nuenticulis utimur, prim0 illud abs te quaer0, qu0 m0d0 0blitus sis Liberum illum, quem pauc0rum Sacrat0rum 0culis c0mmittendum putatis. d ind0 tu ipse iudieas nihil aliud te agere u0JutSSe, cum

15 nisi ut n0bis destiari0nes et primates ciuitatis per plateas uestra0 urbis bacchantes ast furentes ante 0eul08 quasi spessula Ρ0neremus. in qua celebritate si numine inhabitamini, cert0 uidetis

quale illud sit, qu0d adimit mentem; si autem fingitis, quae sunt ista etiam in publie0 uestra secreta 3 uel qu0 pertinet

20 tam turpe mendacium 8 deinde cur nulla futura canitis, Si uates estis 3 aut cur sp0liatis circumstantes, si sani estis γ5 Cum igitur haed n0s et alia, quae nune praetermittenda existim0, per epistulam tuam sederis req0rdari, quid n08 derideamus deos ue8tr08, qu0s abs t0 ips0 subtiliter derideri nemo

1 Verg. Aen. VIII 319 320 5 cf. Cic. de nat. d. I 42, 1l91 prius, corr. m. I primus E aethereo A edd. olypo, m. 20lypo E 2 exul adeptus A exua supra add. l) demtis, m. 2 exul ademptis E 3 adque H huiusce modi R edd. 4 ille mysticam scripsi; ille multam codd. a e m Euhemeri fir T quatu, m. 2quantu M 8 patiebatur, corr. m. I patiebantur A 9 e0J e0s E e e P qu0 R 10 sacretioribus, m. 2 secreti0ribus E il liberum e e . m. 2) P 12 c0mitendum, m. 2 committendum M putes Al 5 plurimates A ciuitates, corr. m. I ciuitatis R 16 qu a si eru8.)Si E spectula, m. 2 spectacula M spectacula E edd. ii in quas celebritate Sin corr. ηι. I celebritates in) numine si in qua celebritates in umine H in qua celebritate sine numine P 2l uatis, corr. vates E 23 Π0Sin08 110n edd. 24 de0, m. 2 de0s A ipso. fuit s) E nemo non om. A

58쪽

S. Aureli Augustini

n0n intellegit, qui et ingenium tuum n0uit et legit litteras

ill08 diei p0ssint. quam pr0 eis aliquid dicas. ad summam tamen n0 t0 h0e lat0at et in sacrilega c0nuicia inprudentem trahat, seias a Christianis cath0listis, qu0rum in uestr0 0ppid0 10 etiam edelesia c0nstituta est, nullum c0li 1110rtu 0rum, nihil denique ut numen ad0rari. qu0d sit factum et c0nditum a de0, Sed unum ipsum deum, qui sedit et e0ndidit 0mnia. disserentur ista latius ips0 uer0 0t un0 d00 adiuuante, cum te grailiter

XVIII.

AUGUSTINUS CAELESTINO.l O utinam p0ssem . assidue tibi aliquid dideret id autem aliquid est, ut curis exuer0mur inanibus et euris indueremur

2 his de s Irin 3 tuae om. E tuae prudentiaeque edd. 4 a Om. A5 discursi0ne, m. I supra i discussi0ne R ut, =u. I supra et Γ6 140minibus se cur Adicere H dura dicer E T quo edd. 8 disci H s det.) Μ s eras) A p0ssunt edd. summum A 9 conuincia sndel) Η 10 trahit, m. 2 trahat M a om. A 1l ecclesia etiam RI 2 nomen H m. I y corr. numen) M adorare P 13 ipsu eae ipsa m. IM14 latius saluti E explieit ad maximum grammaticum E explicit epistula

augustini ad maximum grammaticum madaurensis x explicit episcopi augu-Stini ad maximum grammaticum madaurensis in. 2 madaurensem) PL cod. Laudunensis I34 s. IX. O cod. Bodleianus Laud. misc. I. 3 s. X in. P cod. Parisinus 22210 8. X. R cod. Mus. Brit. Rey. 5 D VI s. XI XII. Pi in cod. Parisinus 2983 s. XII.

Inscriptionem om. LOI incipit epistula sancti augustini ad celestinum o augustini ad caelestinum P epistula augustini ad celestinum R)18 dicere aliquid om. in mary. m. I ' α Id. P

59쪽

epistularum XVII. XVIII.

utilibus . nam de securitate nesci0 utrum quiequam in h00 mund0 sperandum Sit. seripsi nec recepi ulla rescripta. misi aduersum Manieliae08 libr0s, qu0s parat0s et emendat0smittere p0tui, nec quidquam ex illis iudieii m0tusque uestrin0tum mihi laetum est. nunc e08 repetere iam me, u0S autem restituere c0nuenit. pet0 itaque, ne disseratis 008 remittere eum

rescriptis, quibus n088e cupi0, quid de illis geritis uel adhue

ad illum err0rem expugnandum quid armaturae 110bis 0pus esse arbitremini.

Sane qu0niam te n0ui, aeeipe h00 quiddam grande et breue. est natura per l000s et temp0ra mutabilis, ut 00rpuS, et eSt natura per l000s null0 m0d0, Sed tantum per temp0ra etiam ipsa mutabilis, ut anima, et est natura, quae nec per l0008 nec per temp0ra mutari p0te 8t h0e deus est. qu0d hic insinuaui qu0qu0 1110d0 mutabile creatura dicitur; qu0d inmutabile, creat0r. cum autem 0mne, qH0d e 8Se dicimus, in quantum manet dicamus et in quantum unum est, 0mnis p0rr0 puldhritudinis Drma unitatis sit, uides pr0Det0 in ista distributi0ne naturarum, quid summe sit. quid insu10 et tamen sit, quid medie, magis infim0 et minus Sum 10, sit. Summum illud est ip8a beatitas; insimum nee beatum p 0test esse nee miSerum; qu0d uer0 1110dium, uiuit inclinati0ne ad infimum mi8ere, 00nuersi0ne ad summum beate uiuit. qui Christ0 credit, n0ndiligit insimum 0n superbit in medi0 atque ita summo in haserere si id0 eus. et h00 est t0tum, quod agere iubemur,m0nemur, adcendimur.

m. I, fuit tamen Py magisque Pi maiusque edd. 21 ipSa Ont.. m. I 8) add. P 22 nec quod nec edd. esse p0test edd. 23 uiuifom. Pi miseret O

60쪽

S. Aureli Augustini

XIX. GAIO AUGUSTINUS. Ut abs te abscessimus. dici n0n p0t08t, quanta suauitaten0s perfuderit req0rdati0 tui ae 890pe perfundat. rec0limus enim ard0re inquisiti0nis tuae, cum 088 et mirabilis, 110n 5 fuisse perturbatam 1110J08tiam disputandi. nam neque flagrantius pere0ntantem neque tranquillius audientem quemquam Deile inuenserim. uellem itaque tecum multum J0qui; n0n senim multum es Set, quantumcumque e88et, Si tecum l0querer.ssid quia difficile est, quid opus est causa g quaerere 3 i0pr0rsus diffidite est. erit Drtasse aliquand0 fastillimum ita deus uelit - nunc certe aliud est. dedi erg0 neg0tium fratri, per quem litteras misi, ut 0mnia n0stra legenda prae-bstat prudentissimae caritati tuae. 110n enim aliquid meum inculcabit inuit0; n0ui enim quid benignitatis in n0s anim0 i5 geras. quae tamen lecta Si pr0baueris et uera pervideris,n08tra esse n0n putes, niSi qu0d data Sunt, e0que te c0BUertas licet, unde tibi qu0que est, Ut ea pr0bare8, datum. nem0 enim, qu0d legit, in c0dice ips0 cernit uerum esse aut in e0, qui scripserit, 8ed in se p0tius, Si eius menti qu0ddam n0nuulgariter candidum et a laede c0rp0ris rem0tissimum lumen ueritatis inpressum est. qu0d si aliqua salsa atque inpr0bandae0mpereris, de human0 nubil0 inr0rata scias et ea uere nostra esse deputes. h0rtarer autem te ad quaerendum, nisi uidere mihi uiderer hiantia quaedam 0ra c0rdis tui; h0rtarer etiam, ut, q5qu0d uerum c0gn0ueris, uiriliter teneas, nisi prae te ferres euidentissimum r0bur animi et c0nsilii tui. 10tum enim se mihi

Idem codices, qui in ep. XVIII. 2 gaius augustinus Pi; inscriptionem om. R 3 suauitate. fuit m) L5 ardorem LOPR 6 modesti eras.) P 7 neque tranquillius audientem Om. L 9 quantumcumque esset om. L 10 quidi qd Pyest om. L 13 praebeant L 14 in culpabit, an. I corr. inculcabit Fi