Sancti Aureli Augustini Opera

671쪽

epistularum XCIII.

Du0 quidam ascenderunt in templum 0rare, unus Ρharisaseus et alter publicanus et cetera. iam tibi quae Sequuntur, ip8e resp0nde. inspice tamen diligentius ips0s pauc08 uestr08, utrum nullus illie baptiget obri0sus. tam 5 enim late uastat animas haec pestilentia et tanta libortatqd0minatur, ut multum mirer, si 110n etiam uestrum gregi culum penetrauit, quamuis ante ipsum aduentum filii h0minis, unius b0ni past0ris, iam u08 0ues ab haedis separasse laetetis. 50 Audi sane per me u000m d0minie 0rum frument0rum in 10 area d0minissa usque ad ultimam uentilati0nem inter paleam lab0rantium per t0tum scilicet mundum, qua deus u0 cauit terram a S0li S 0rtu usque ad 0 e casum, ubi etiam laudant pueri d0minum: Quicumque u08 ex 0ecasi0ne legis huius imperialis n0n dilecti0110 e0rrigondi sed inimidandi 0diolo persequitur, displicet n0bis. et quamuis res quaeque terrenan0n recte a qu0 quam p08sideri p0ssit nisi uel iure diuin0 qu0 cuneta iust0rum sunt, uel iure human0, qu0d in p0testate est regum terrae, ide0que res uestras sal80 appelletis, quas nec iusti p0ssidetis et secundum leges regum terren0rum 20 amittere iussi estis, frustraque dieatis: 'Ν0s eis c0ngregandis lab0raiumus', eum seriptum legatis: Lab0 res impi0rum iusti edent, sed tamen quisquis ex 0edasi0ne legis huius,

qHam reges terrae Christ0 seruientes ad emendandam uestram 7 I0h. 10, 11; 16 8 Matth. 25, 32 33 9 Maith. 3 12 11 Ρs. 49, 1 13 Ps. 112, 1 21 Ρr0u. 13, 22; 251 quidam quippe C ascendebant P ut orarent R sec. Vulst.2 et detera om. R iam ita L tibi om. A 4 illle hie Cebri080s. m. 2 ebriosus P 5 haec pestilentia animas edd. 7 peni- trau, m. 2 penitrauit C 8 laetatis Γ 9 frument0rum frum tuorum P10 are, corr. m. Ir) area M ultimum A 11 quia Rm 12 h0e casum C 13 pueri laudant R edd. dominum nomen d0mini R 14 inimitandi A 15 dispicet, m. 2 displicet R 16 a qu0quam Π0n recte R uel om. L aut R IT . sunt e eras.) M 18 regum est R edd. terren0rum L appelletis amplectitis L 19 terrae L

20 ammittore C 22 sed del. m. 2 P huius legis edd. 23 de emendanda uestra impietate A ad in ras. m. I M emendam, m. 2 emendandam P

672쪽

S. Aureli Augustini

impietatem pr0mulgaverunt, re8 pr0prias uestras cupide appetit, displidet n0bis. quisquis denique ipsas res pauperum Helba siligas c0ngregati0num, quas sub n0mine eeclesiae tenebatis, quae 0mnin0 11011 debentur nisi et ecclesiae, quae uera Christi edelesia est, n0n per iustitiam sed per auaritiam tenet, displicet n0bis. quisquis pr0 aliqu0 flagiti0 uel facin0re pr0iectum a u0bis ita suscipit, sicut Suscipiuntur, qui except0 err0re, q110 a n0bi8 Separamini, Sine crimine apud u0s uixerunt, displicet 110bis. sed nee fastile ista m0nstratis et, sim0118tretis, n0nnullos t0leramu8, qu08 c0rrigere uel punire B0Π Ρ08Sumus; neque pr0pter paleam relinquimus aream d0mini neque pr0pter pisces mal0s rumpimus retia d0mini neque pr0pter haed0s in sine segregand08 deserimus gregem d0mini neque pr0pter uasa facta in c0ntumeliam migramus d0 d0m0 d0mini. XIII 51 Tu autem, frater, quantum mihi uidetur, si uanam gl0riam

eccleSiam, quam ueram sentire te intelleg0. nec huius sententiae tuae testim0nia l0nge pet0. tu ipse in eiusdem epistulae tuae principi0, cui nunc re8p0nd00, haec uerba p08ui8ti: Cum 0ptime', inquis, 'te n0uerim l0nge adhuc a fide Christiana sep0situm et studiis 0lim deditum litterarum quietis et

h0nestatis fuisse cult0rem cumque p0stea c0nuersus ad Chri-li Matth. 3, 12 12 Matth. 13, 47-48 13 Matth. 25, 32-3314 II Tim. 2, 201 appetat P 2 dispicet, m. 2 displicet R res ipsas Γ 4 christi

uera Μ 5 aecclesiae, m. 2 aecclesia C dispicet, m. 2 displicet R6 pr0iectus a u0bis ita suscipitur L 9 dispicet, m. 2 displicet Rista facile L 10 monstratis, corr. m. I m0nstretis M 11 linquimus R13 nee L fine L 16 hominum gl0riam R 18 quare sine dubi0 modo R quare m0do destruis quae prius aedificabas sine dubio Irm; cf. Hier. 45, 4 19 nec haec L 20 longe lege L ipseJ uel ipse idem C ipse enim R quippe edd. tuae epistulae C edd. 2l nunc n0n M m. I 8 supra nunc) AR 22 nouerim te R edd.

673쪽

epistularum XCIII

stianum fidem, ut ex mult0rum relati0ne c0gn0ui, disputati0nibus legalibus 0peram dares'. certe si tu ad me illam epistulam misisti, haec uerba tua sunt. cum erg0 latearis me c0nuersum ad Chri8tianam fidem, cum eg0 nec ad 5 D0natistas nec ad R0gati Stas c0nuersus sim, sine ulla dubitati0ne c0nfirmas et praeter R0gati8tas et praeter D0natistas esse Christianam fidem. haec erg0 fides, sicut dicimus, in 0mnibus gentibus dilatatur, quae secundum dei testim0nium in semine Abrahae bene dicuntur. quid igitur adhue dubitas 10 tenere, qu0d sentis, niSi quia id, qu0d n0n sentis, uel aliquand0 sensisse uel aliud defendisse e0nfunderis, et, dum erube8 dis

15 adducens peccatum et est e0nfusi 0 ad dueens gratiam et gl0riam. 00nfusi0 adducit peccatum, cum erubescit quisque prauam mutare sententiam, ne aut in-00nstans putetur aut diu errasse 80 ips0 iudice teneatur; ita descendunt in infernum uiuentes, id est suam perdi-20 ti0nem Sentientes, qu0s Dathan et Abir0n et C0re hiatu terrae absumpti tant0 ante futur0s figurauerunt. confusi 0 autem

adducit gratiam et gl0riam, cum erubescit qui8que de pr0pria iniquitate et paenitend0 in melius e0mmutatur, qu0d te facere piget illa pernici089 c0nfusi0ne superatum, ne tibi

8 Gen. 22, 18 14 Eceli. 4, 25 19 Ps. 51. 16 20 Num. 16, 31 331 relatione multorum L c0nlatione, corr. m. I fl) relatione Μ relati0nem sui eras.) P 2 dares et certe R a misisti epistulam R4 ergo M 5 r0gastas M sum A T sicut ut R diximus L9 benedicantur L 10 id om. A quod nunc sentis uel aliquando non sensisse Rirm 11 aliud diu L 12 in errore permanere Rin errorem C 14 illud om. C 18 aut om. A

diuersa8Se, corr. m. I diuerrasse, m. 3 diu errasse A diuersus a se I r

iudide L edd. 19 id est ide MC 21 absumpsit, m. 2 ab Sumpt08, m. 3 absumpti M consumpti A assumpti L absorpti edd. 22 perdueit ad gratiam R quisque erubescit L 23 c0mmitatur sicl) C

674쪽

S. Aureli Augustini

ab h0minibus nescientibus, quid l0 quantur, 0biciatur ap08t0lica illa sententia: Si enim, quae destruxi, hae e eadem iterum aedific0, praeuaricat 0rem me ipsum c0nstitu0. quae si diei p0sset etiam in e08, qui ueritatem e0rreeti praedicant, quam peruer8i 0ppugnabant, in ipsum Ρaulum primitus diceretur, in qu0 ecclesiae Christi magnificabant deum audientes, qu0d euangeligaret fidem, quam aliquand0 uastabat. 53 Nee quem quam putes ab err0re ad ueritatem uel a qu0- eumque Seu magn0 seu parti0 peccat0 ad 00rrecti0nem sine paenitentia p0sse transire. sed nimis inpudens err0r est hie uellessalumniari ecclesiae, quam t0t diuinis testim0niis esse c0nstat ecclesiam Christi, qu0d aliter traetat ill0s, qui eam deserunt, si h 00 ipsum paenitend0 c0rrigant, aliter ill08, qui in ean0ndum fuerunt et tunc primum pacem eius accipiunt, ill0s amplius humiliand0, ist0s lenius suscipiend0, utr0sque diligend0, utrisque Sanandis materna caritate seruiend0. habes epistulam pr0lixi0rem Drtasse, quam uelles. esset autem mult0 breui 0r si te tantum in resp0ndend0 00gitarem; nunc uer0, etiam si tibi nihil pr0 sit, n0n put0 nihil eis pr0futuram, qui eam l0g0re eum dei tim0re et sine per80narum accepti0ne

curauerint. amen. 2 Gal. 2, 18 6 Gal. 1, 23 241 0minibus C qu0d C 0biciantur n e .) M illa ap0st0lica L seorr. apost0lica illa) edd. 2 destruxisti A haec eadem prius haesi R eadem m 3 aedisci0 postr. i e .) P 5 praedicabant L peruersi0 0ppugnabant C 6 diceretur primitus II dieetur A1l impudens nimis R hic, corr. m. ut vid. I huic sic o M hinc Nedd. 12 ecclesiam edd. praeter α constat esse edd. 13 quod quae L 14 corrigat, corr. m. I c0rrigant M nondum in ea R15 eius pacem R edd. 16 istos autem lenius R 21 legereJ digere, m. 2 diligere A acceptionedisssis ras. 2-3 l. M 22 amen om. CL

675쪽

epistularum XCIII. XCIV.

XCIV.

SANCTO DOMINI BEATISSIMO ET UNICE NOBIS UNANIMO AC VEXERABILI ET DESIDERABILI ΡΑTRI FRATRI MAGISTRO AUGUSTINO EPISCOPO PAULIXUS ET THERASIA ΡECCATORES. 1 5 Lucerna semper est pedibus meis uerbum tuum et lumen semitis meis. ita qu0tienscumque litteras beatissimae sanctitatis tuae accipi 0, tenebras insipientiae meae discuti senti0 et quasi d0llyri0 deelarati0nis infus0 0culis mentis meae purius uid00 ign0rantiae n00te depulsa et id caligine dubitati0nis abstersa. qu0d eum saepe alia8 per munera epistularum tuarum mihi d0natum senserim, tum praecipue ist0 redentium litt0rarum libell0, cuius mihi tam gratus quam dignus p 0rtit 0r fuit uir benedi eius domini fratern08ter Quintus diae0nus, qui l0ng0 quidem, p08teaquam ad

P - cod. Parisinus II6 I s. VI; deest finis epistulae a p. 505, 15 etiam haec Pi cod. Parisinus nou. aeq. I672 8. IX. E cod. Cheltenhamensis 217 3 8. X. V cod. Vaticαnus 495 s. XV. - eod. Vaticanus 499 s. XV. Paulini Nol. opera ed. Hartelius I p. 379-3Sp.)Lovanienses hanc epistulam in uno Vaticano Gemplari 495) repertum primi ediderunt.

676쪽

S. Aureli Augustini

ita ut tunc statim eum a te mihi ueni88e crederem, eum primum uidebam et cum mihi plenum 0dorem suauitatis tuae in el0quiis tuis caelestis unguenti castitate fragrantibus offerebat. lat00r tamen uenerandae unanimitati tuae n0n p0tuisse me u0lumen ipsum Statim, ut acceperam, B0mae legere; tantae enim illic turbae erant, ut n0n p0ssem munus tuum diligenter inspicere et e0, ut cupiebam, perfrui, Seilicet ut perlegerem iugiter, si legere c0epissem. itaque, ut fieri 80let, Sedura expectati0ne c0nuiuii praeparati auidae lidet m0ntis esuriem refrenavi et spe certa capiendae saturitatis, cum in manu tenerem panes desiderii mei in u0lumine deu0rand0

qu0d p 0stea u0ranti mihi et in 0re et in uentre duleissimum fuit, inhiantem in fau0s litterarum tuarum gulam facile suspendi, d0nee urbe pr0ficiscerer et interp0nendum ad itineris stativa diem, quem in 0ppid0 F0rmian0 habuimus, t0tum huic 0peri manciparem, ut in delieiis epistulae tuae spiritalibus ab 0mni faece curarum et suta cati0ne turbarum liber

epularer.2 Quid erg0 humilis et terrenus resp0ndeam ad hanc Sapientiam, quae data est tibi desuper, quam mundus hie n0n capitet quam nem0 8apit nisi sapientia dei sapiens et uerb0 dei el0quen83 itaque quia experimentum hab00 Christi in te l0quentis, in d00 laudab0 serm0nes tu08 et 110n timeb0 a tim0re n0etur 110. quia d0euisti me in spiritu ueritatis salubre m0dera di in 0eeiduis m0rtalibus animi

2 Gen. 8, 21 3 Cant. 1, 2 13 Cant. 4, 11 20 I0h. 14, 17 22 II Cor. 13, 3 23 Ps. 55, 5; ll; 90, 5

yE 15 statiba, m. 2 in marg. statuebam Pi 17 turbarum curarum, corr. m. ut vid. I turbarum Pi 20 hic mundus V V edd.

677쪽

epistularum XCIV.

temperamentum, qu0 et illam beatam matrem et auiam Melanium fleuisse earnalem 0bitum unici filii taciturn0 quidem luctu 110n tamen sic e0 a maternis luerimis d0l0re uidisti. cuius quidem m0destas et graues lacrimas sicut pr0pi0r uel 5 aequali0r anima0 eius spiritus altius intellexisti et psti sectae in Christ0 feminae salua uirilis animi lartitudine c0r maternum de cordis tui similitudine melius ex aequ0 statu e0ntemplatus e8, ut eam primum pr0 naturali assecti0ne perm0tam deinde cau8a p0ti0re 00mpundiam fleuisse perspisteres 110n tam illud 10 humanum, qu0d unidum filium c0ndici0ne m0rtali funetum in praesenti Saecul0 amisi88et, quam qu0d pr0pem0dum in saeculari uanitate praeuentum, quia necdum illum deseruerat senat0risto dignitatis ambiti0, 110n iuxta Sanctam u0t0rum

8u0rum auaritiam c0gitaret adsumptum, ut de c0nuersati0nis 15 gl0ria transisset ad gl0riam resurrecti0nis c0mmunem eum matre requiem c0r0namque capturu8, si in huius saeculi uita matris exempl0 8aecum t0gae et 1110 asterium senatui praetuli8Set.

3 Verum tamen idem uir, ut et antea rettulisse me put02, sanctitati tuae, his 0peribus l0cupletatus abscessit, ut maternae humilitatis 110bilitatem si ueste n0n gesserit, mente praetH-lerit. ita enim secundum uerbum d0mihi mitis m0ribus fuit et humilis e0rde, ut n011 inmerit0 credatur intr0i880 in requiem d0mini, qu0niam sunt reliquiae h0mini pacific0que et mansueti p08sidebunt terram placentes d00 in

Pi UU edd. 12 illu, corr. m. I illum P. 14 e0nuersionis Pi VII edd. 19 retulissem exut0 sanctitati tuae Pi retulissem ex u0t0 sanctitatis tuae V retuli ex u0to sanctitatis tuae is r 2l mente4 tamen mente P/UUedd. Hariel. 22 enim om. E 24 h0minum PE 25 placente, m. 2 placentes V 32

678쪽

S. Aureli Augustini

regi 0 ne ui 110rum . nam certe et illud ap0st0li n0n s0lum tacit0 mitis affectu sed et e0nspieuis religi0sus impleuit 0fficiis, ut, cum esset alt0rum huius saeculi in 0rdine et h0110re c0llega, n0n tamen ut gl0ri0sus terrae alta saperet, sod ut Christi perfectus imitat0r humilibus c0nsentire tot t0ta etiam die misereri et c0mm0 dare persi8teret. unde et semen eius p0tens in terra factum est inter e08, qui dei f0rtes terrae nimium eleuati sunt, ut etiam de beatissima familiae ad d0mus eius uisitati0ne sanctumh0minis meritum reveletur. generati0, inquit, rect 0rumben edicetur; gl0ria n011 caduca et diuitiae n0n labentes in d0m0 eius, d0m0, quae aedis eatur in caelis n0n lab0re manuum Sed 0perum sanctitate. Sed ce880 plura de mem0riatam dilecti mihi quam deu0ti Christ0 h0minis enarrare, cum et pristinis litteris n0n pauca Super e0 narra88e me repetam et nihil p0ssim de beata huius filii matre et sanet0rum pari radice ram0rum Melani0 melius aut sanctius praedicare, quam

sanetitas tua in eam pr0fari et disputare dignata est ut, quia eg0 peccat0r in munda labia habens nihil dignum J0 qui p0tueram ut l0nginquus a meritis fidei eius animaeque uirtutibus, tu illo uir Christi, d0et0r Israhel in ecclesia ueritatis, pr0gurante in meliu8 dei gratia parareris digni0rtam uirilis in Christ0 animae praedicat0r, qui et mentem eius

1 s0lum om. E 2 mitis mentis UU edd. affectuls is sparua ras.) Pleonspicuus religi0sis VU conspicuis religiosis is r 3 ut et Pi Uis 4 sapere E 6 et om. PE etiam enim o miserere o8 dei om. UU lsr di PE db Pi dii m terrae fortes V Ulsr 9 uisitatine, corr. uisitati0ne P 10 generati0De PI 12 d0mus quae Pi V lsrl3 manuum h0minum E plura de plurima de P pluri. plurima de Ede plura de Ph pluria de Hartet. 14 renarrare Pi 15 eos Pi V; in s po8t eo eras. uid. reputem m 16 possum V pari J patri P patre V lsr 17 ram0rum romanorum E Melanium m Migne Melania) 18 ut om. E 19 inmunda labia inmundabilia E 21 tuom. Israhel spatio 6 l. relicto om. UU Israhel om. lsr 23 et qui m

679쪽

epistularum XCIV.

50 1

diuina uirtute firmatam, ut dixi, Spiritu pr0pi0re c0B8piceres ot mixtam eum uirtute pietatem el0 qui0 digni0re laudar08.4 Quae uer0 90st resurrecti0nem earnis in illo Suedul0 beat0rum futura sit acti0, tu me interr0gare dignatus 08. 5 at te eg0 de praesenti uitae meae statu ut magistrum 0t medicum spiritalem e0nsul0, ut d0ceas me facere u0luntat0s dei, tuis uestigiis ambulare p0st Christum et m0rtem istam

euangelicam prius emori, qua carnalem re80luti0nem 110luntari0 praeuenimus exce88u 110n 0bitu Sed Sententia r000dentes ab

10 huius saeculi uita, quae t0ta temptati0num uel, ut tu aliqua d0 ad me l0cutus es, t0ta temptati0 est. utinam erg0sie dirigantur uiae meae p08t uestigia tua, ut exempl0 tu 080luens calciamentum uetus de pedibus meis disrumpam uincula mea et liber exultem ad currendam uiam, qu0 p08Sim 15 adsequi m0rtem istam, qua tu m0rtuus es huic saeeul0, ut uiuas d00 Christ0 uiuente in te, cuius et m0rs et uita in e0rp0re tu0 et c0rde et 0re 00gn080itur, quia n0n sapitc0r tuum terrena nee 0s tuum l0quitur 0pera h0minum, sed

uerbum Christi abundat in peet0r0 tu0 et spiritus ueritatis 26 effunditur in lingua tua superni fluminis imp0tu laetifica sciuitatem doli 5 Quae autem uirtus hane in n0bis effieit 1110rtem nisi caritas,

morte ista euangelica Em; cf. p. 507, I9; 28 8 qui E quam V lsr; cf. p. p. 507, II 9 peruenimus, m. 2 perueniamus V perueniamus l8r; cf. p. 567, II 0bitus Py 10 temptati0num temptati0num plena V lsr uel ut uelut E 13 de a P U lsr 14 currendum m16 Christo in christo PiVU edd. 18 opera om E 20 impletu Pi

680쪽

S. Aureli Augustiniquae f0rtis est ut m0rs 3 sic enim 0blitterat n0bis et perimit h0e saeculum, ut impleat m0rtis effectum per assectum Christi, in quem c0nuersi avertimur ab h00 mund0 et cui uiuentes m0rimur ab elementis huius mundi nec tamquam uiuentes in e0rum c0nspectu U8uque decernimus, quia 5p0rtio n0stra m0rs Christi est, cuius a m0rtuis resurrecti0nem n0n adprehendimus in gl0ria, nisi m0rtem eius in crucem0rtiscatis membris et sensibus carnis imitemur, ut iam n011 n0stra u0luntate uiuamus Sed illius, cuius u 0lunt assanctificati 0 n0stra est et qui ide0 pr0 110bis m0rtuus io est et resurrexit, ut iam n0n n0bis Sed illi uiuamus, qui pr0n0bis m0rtuus est et resurrexit et dedit n0bis pignus repr0- missi0nis suae spiritu SU0, sicut pignus uitae 1108trae p0suit in caelis in c0rp0re su0, qu0d est c0rp0ris n08tri. unde nunc eX-pectati0 n0stra d0minus est et substantia, quae ab ips0 facta D, est, apud ipsum et in ip80 et per ipsum est, qui c0nrarmatus este0rp0ri humilitatis n0strae, ut n08 c0BDrmaret c0rp0ri gl0riae suae et secum in caelestibus c0nl0caret. pr0pterea et qui digni fuerint uita a0terna, erunt olim in gl0ria regni eius, ut cum ips0 sint, sicut ap08t0lus ait, et cum ip80 maneant, 20

sicut et ips0 d0minus ad patrem dixit: V0l0, ut, ubi eg06 sum, et illi sint mecum, sine dubi0 illud, qu0d in psalmis habes: Beati, qui habitant in d0m0 tua; in saecula

4 Col. 2, 20 9 I Thess. 4, 3 10 II Cor. 5, 15 12 II Cor. 1, 22; 5, 5 14 Ps. 38, 8 20 I Thess. 4, 16 21 Ι0h. 17, 2123 Ps. 83, 5