Quaestiones criticae de codicibus Sophoclis recte aestimandis

21쪽

κρέον et omni v grapha excepto Hor. b.

v. 111 λάλειαν λαλίαν

v. 1228 τοMν olimius igitur circiter quadraginta locis, quibus una in f bula Laurentianus A ex Parisino emendatus est, vehementer lex illa obesiana, in Sophocleis fabulis emendandis ad unum Laurentianum omnibus aliis codd. atque etiam Parisino neglectis recurrendum esse, reprobari mihi videtur. Quanaehrem quamquam auro Parisino omnino praeferendus est, tamen non est cur cod Parisinum, qui tot praesidia ad textum instituendum afferat, plane contemnamus. Atque illi ipsi, qui Cobotianam illam legem sese amplexos esse profitentur, comtra eam facere videntur et quasi tacite reprehendere, quum tot ex uno Parisino locos emendatos sine ulla dubitatione remprobent atque pro veris lectionibus ferita inserant. Quod praecipue a Dindore in editione Oxoniensi a. 186 commissum esse videmus, qui fere omnibus illis, quos supra attulimus, locis cod Parisini lectioni, non Laurentiani priores dedit. Fauchius vero a consilio suo, ut codicem Laurentianum iam- quam normam ac regulam emendandi sequendam esse putaret, minus ille quidem destitit, sed idem tamen, si in illa lege non

22쪽

fam pertinaciter, ut ita dicam, perseverasset a nomullis comiecturis maxime supervacaneis se abstinuisset. Veluti v. 128. omnes fere editores lectionem Parisini ἐσιδών pro ea, quae in Laurentiano invenitur, lσιδω metri causa improbata, summo iure in textu collocaverunt, quum Nauchius ' εἰσιδών conbcere maluerit Aτιδυσν. Cui profecto emendationi nemo iam assentitur, cui duo illi loci ex ed. fabula in mentum veniunt, ubi verbum εἰσορα in eandem sententiam aliquem irato animo intueri ulciscendi causa' usurpatum atque de deodiorum exstat:

β αυτίκ', ειπε ιἷδε κενου-αι λοχοι προ αστυ Θήβη κτ et v. 1536. θεοὶ γαρ υ μεν, μψε δ' εἰσορω ', οταντα θε αφεί τι ἐσ τὰ ιαίνεσθαι τραπῆ. Et in his locis libros 88. non fluctuantes videmus. Feque magis coniecturae locus mihi esse videtur Antigonae v. 386, ubi legitur Parisini lectione accepta:οδ εκ δόμων φορρο εἰ δεον πεeg. Nauchius quidem hanc lectionem respuens scriptum m vult pro εἰ δεον εἰ καιρον, quam correctionem sequentibus illis: Ola sis p ετροσ τρουβri Traii maxime postulari comtendit. An non is, qui I δεο domo evadit, etiam si/ μετρο τυχι τινὶ accurrit Itaque ne illa quidem coniectura necessaria mihi videtur. Atque alio loco v. 163 idem vir doctus pro vulgata lectione τον προ Σαρδεων υ λεκτρον scribere vult: ταττο Σαρδε υν. In codice Laurentiano exstat τα προσαρδεων, sed a manu prima, cui a Nauchio, si recte ac sincere obesianam legem sequeretur, maxima fides habenda fuit, Superis scriptum est O i. e. τόν. Itaque una littera, addita sic mutatiun , προ Σαρδεων, quod quidem etiam codice Parisino confirmatur, multo veri similius est quam Naucrianum illud ramo metatium Porro v. 1os8 ευβουλίασdia, mi Mενοικεωσ, λακειν, ut exhibe Laurentianus A, λα-

23쪽

κεin x versura os huc illatum esse idque in apo aphis omnibus uno Florentino b excepto recte in Nesi emendatum egre paene omnes Uοneesserunt Nauchius unus addubita illam lectionem et scribere mavult reβουλέα δε πασε, τα --νοι-coc. Sed chorus hoc loco nihil aliud dicere potui nisi Creonti, non reασι , bonum pus esse consilium. Quodsi Nauchium illud rαι κενι-co Resi propter duplicem v cativum offendis, consideres velim, chorum instantius et quasi suppliciter expetere a Creonte, ut sententiam mutet, et ita bmino improbandam esse duplicem illam invocationem. Atque haec pauca exempla sumesant ad demonstrandum, quam non considerate nonnumquam ille codd. lectionibus neglectis suo ipsius ingenio indulserit. Quamquam magnopere semper est mendum, ne iniuria codicum lectiones aut observes aut negligas quod quidem haud raro a Dindore peccatum est, quum Parisinia lectiones omnibus ceteris praetulerit. Nam summa cum diligentia perpendem dum est, utra reicienda, utra praeferenda videatur; quae quibdem res initium est artis criticae cum in omnibus scriptoribus

tam in Sophoclis fabulis factitandae. Atque in hac ipsa remulis indoesium deliquisse videbimus, quum eo locos peri straverimus, quibus lectiones Lauro haud merito repudiavit aliusque familiae codicis lectionibus plus tribuit. Ut v. 2. nulla iusta causa indortas commotus mihi videtur, ut resiproram o textu removeret; πο γνcotra ποτ I scriptum em at in Laurentiano ex Parisino autem a Dindocto est usu pro mi illatum. Quod quam temere factum sit, non est cur cuiquam graece docto demonstrem, qui haud nesciat lναι eiusque composita cum praepositione I etiam apud sοlutae orationis scriptores non raro iungi. v. o ab omnibus editoribus lecti duorum apographorum, ut adnotat indoreus, deti- τερ ρ ιν σασα χαλιν si pro de Oeφ ιν σασα χαλών γ, quod

exhibet Laurentianus A, pro vera habita et in textu posita estirius modo Gustavus Wolmus in libro de Scholi Laurenti. pag. 25 illam lectionem siue is Mimσασα --φ retineri voluit, quod quidem summo iure illum conatum esse existimo. Oeredeo enim adiectivum aptissimum est, dummodo ne de

24쪽

henis lupatis id dictum esse pules sed de strepitu habendarum

fugae coelerandae causa vehementer concussarum. Quodsi

Wunderes ad h. l. contendit comparativo diraetis significari Argivos post solis orium accelerat gressu fugere coepisse, equidem intellego id a re ipsa non alienum esse ei quodammodo Romerici fimo, exemplo sustentari sed tamen optimi libri scripturam sua ac propria laude insignem et magis a vulgari

consuetudine recedentem non video cur aspernemur. Quamquam enim de sono adiectivum bτορο rarius adhibitum esse videtur, tamen saepius ita usurpata inveniuntur OeOσet dux eοσ. Neque minus falso indorsis lectioni apo sephorum fidem habuit v. 315, ubi scribere vult: εἰμεὶν τι διώ- σει στραφει ουτω lω' At atrocis animi custodis est dicere: mreb M δώσει στραφει ουτω lio cita enim dicitis, qui potestatem dicendi sibi fieri vehementer postulas, non qui submisso animo petit, ut loqui sibi liceat. Quorum loc

rum numerus mirum quam multis exemplis augeri potest; sed metus est ne prae minutis rebus summum illud totumque neglegamus. Itaque ut illius viri vitia in emendando textu Sophocle longius persequar, non apographis modo iugi maiorem fidem habet, sed etiam ex aliis scriptoribus, quicunque versus Sophocleos affulerunt, varias lectiones assumere voluit. Unde factum est, ut nonnumquam temere novaret veluti plane mihi inutilo esse videtur ex Aristotel. Rhetor. 3, 1 . ad . 222 variam lectionem σπουδῆ pro, Oti adnotare; eandem vero in textu reponere, maxime temerarium. Nihil enim momenti

affert, quod etiam scholiasia in interpretatione sua ad uno locum illud nomen σπουδῆ scripsit, quippe qui saepius aliud

nomen variandi causa atque in textu exstat posuerit Arias talem vero illum versum ex memoria transcripsisse maxime

veri simile videtur. Quae quum ita sint, quum multis locis Parisinum Laurentiano praealare, aliis Laurentianum, temere ab editoribus neglectum esse supra intellexerimus, restat ut de iis locis disputem, quibus haesitare possis, utrum lectionem Laurentiani sequendam, an id, quod Parisinus A praebet, recipiendam esse putes Nonnumquam enim Laurentianus A aeque a Parisinu A

25쪽

laetionem haud improbabilem exhibere videntur; quod ubi ita est, ego quidem Laurentiano codici, utpote qui a mendis liberior ac minus corruptus sit, obtemperandum esse existimo.

vero exstat: καὶ τάφ εἷσεται κτε. - . si in Laurentianoa manu prima correctum Si et,c δι ορκου καίπερ υ απω-lιOD - Gery αγων τήνδ' e. q. s. Parisinus vero praebet: cco, d Oeκ-ν κ αἰχ- ων ἀπω/ιοτο κτε. Similiterque plures numerari possunt mutationes minores, quarum quaevis in Laurentiano A emendatior atque a vitiis integrior videtur. Iam vero etsi a duobus illis viris, obeso dico et Duebnero, nuper quam accuratissime codex Laur excussus sit atque omnes eius litterarum ductus quam diligentissime inspecti, tamen non desunt loci, quibus de veritate lectionis non plano lique . Nam quod duae illae collationes in discernendis v rus manibus saepius inter se dissentiunt, non offendis illud molestius, quod certis quibusdam locis altera collatio aliam lectionem in cod exstare pronuntias. Atque de his quidem nemo nisi fertius quis, qui ipse codicem inspexerit, diiudicare poterit ut . 151 των νυν θέσθε λησμοσυναν collatione Du neri in cod a prima manu scriptum est: θέσθω, tum corine mutatum; obesus vero pro θέσθω in codice legit θέσθαι, quod nunc a Nauchio ita acceptum videmus, ut totum locum per coniecturam emendare conetur. Scribere enim vult: χρὴ νυν σθαι λη ιοσυναν. - . 55 καλ υ συ ιεν τοiσ, Oiσd 'co 'δόουν φρονεD Fauchius non sine dubitatione proponi quod non certa sunt in codice litterarum vestigia. obesus

enim narrat dra Oi a Prima manu in iis O correctum esse, quum uetaerus ammes usi mutatam esse ab eadem manu in au τοι; quare indortas tοtum locum memdare mavult itaque scribere: καλω συ ιεν σοί, τοὶ δ'

26쪽

Atque ut reliquas collatiοnum illarum diversitates pedistringam, saepius illas in syllabis finalibus notandis fluctuare cognovimus quae quidem sunt vitia leviora atqua facile corrigi possunt. num modo, quod Elmstolus et obeius plane neglex runt, quodque multo gravius est, nova illa Duebneri collationaasεecuti sumus:

τουτοι επαυχεὶν καὶ δεδρακυIαν γελαν. nunc ab omni auspicione liberati sunt, quia exploratum habemus eos etiam in Laurentiano A inverso ordine sed adscriptis litteris Let, exstaro.

Et haec quidem hactenus de Parisino A et de duabus illis collationibus Laurentiani A satis enim probasse mihi videor illum codicem Parisinum , in veris lectionibus consibinendis ac confirmandis haud raro tantum afferre momenti, ut non modo non neglegendus sed etiam quam maxime observandus sit, eique semper PοB Laurentianum secundum locum concedendum 8se. Sed superest alius codex a Dindore quidem in ceterorum exemplarium numero habitus sed maxine dignus, cuius lectiones perscrutemur easque cum aliis libris

oonferendo, qua sint auctoritate et dignitate, exploremus atque cognoscamus. Est inter libros ex bibliotheca abbatia Florem una in Mediceam illatos codex littera , indocto notatus, qui Aiacem Electram Oedipum regem Philoctetam comprehendit, cuius lectiones adhuc a viris doctis plus minusve in Sophocleis fabulis emendandis neglectae sunt. Quo de libro duorum virorum, qui quidem huic molestae ac perdissicili quaestioni operam quandam navaverunt, Gulielmi Dindore est,ermania Iusti ipsi iudicia exstant. Quorum illo in praef. ad edit Soph. Oxon. 186o.), quum omnia apo'

pha, quae norimum tamquam ex un fonte ex Laurentiano ducta esse contendas, varias lectiones, quae haud paucae in Laur. I exstant, prae unico fonte, qui scripturam antiquitus traditam lectoribus plane ante oculos ponat, neglegendas ABBducit hic vero progr. de Soph. menci praesidiis. ps 186o frecentis ex Oedipo Tyranno versibus in duobus illis aurem

27쪽

tianis comparatis eorumque variis lectionibus diiudicatis persuasit sibi Laurentianum, non de ipso A exscriptum esse sed de archetypo eiusdem originem suam manifeste ducere. Ille pari esse hunc auctoritate atque cetera apographa, iolare idem quod Laurentiano A etiam huic odio tribuendum

esse censet. Quae quum ita sint, quum duorum illorum virο-rum sententias tantopere inter se discrepare videamus, perae

pretium facere nobis videmur, ut controversiam illam quantum possimus fοllere ac dirimere conemur. Priusquam autem quid rationis codici, cum codicis A sit, non accuratissime exsin ratum habemus, illius varia lectiones ad emendandas Sophooesis fabulas utilitatem quandam haud secue afferre apparet. Quin etiam periculum haud parvum suborifer, ne illae cum perversitate quadam iudicii adhiberetur earumque auctoritas pluris aestimata veram a germanam lectionem magis magisque obscure atque opprimat. Ita n nunc, quatenus u rum illorum virorum iudicia aut repudianda aut probanda sint, singulis ex duobus codicibus locis, quibus alter ab ab ter abhorreat, quibus ambo inter Se consentiant atque omspirent, diligenter perlustratis paucis, si placet, coniade

remus.

Itaque, quod primum unicuique sane in singiuis ut que codicis lectionibus conferendis occurrit, magna est mulibiudo communium vitiorum, quam collationes eorum factae a Dindore vel in Soph. edit. a. 1825 vel in Oxon editi a. 186o probant ac demonstrant. Quorum peccalarum exempla, quae amoenia reperiuntur, enumerare Iongius est nec multum, bis ad id quod volumus ossiciendum prodest. Satius est, utque e multo similior ratio codici, quam aliis vis. quae odirectorum rumua magis experta sunt, cum Laurentiano Arimiercedat, perspiciamus, eos modo locos, quibus utriusque codibias commune vitium aliorum librarum p corrigitur, notassa, eosque ex una Philoctetae fabula repetitos et maxime momo

rabiles dignos o qui describantur; nam ex his ipsis unius fabulae lare quadraginta locis mirum quantum elucebit natura et ratio illorum codicum. Sunt autem hi, quos ita descripsi, ut prior aeripium uno inclusa odicum A, C sit, altera

28쪽

v. 266 τη δ' τῆσ. - . 26 αγρίφ fortasse rectius se habet scriptura, quam Eustathius exhibet: φοινίω, quum paullo ante iam idem metu dictum sit. - . 28 ουν δη, quod omissum erat ante praepositionem diu saepius enim fit, ut in codicibus vocabula quaedam aut singulae syllabae aut ante similes litteras aut post eas plane neglegantur, velut in I nil v. scetras ct omissum ante Pax et xi post τηνδε v. 123 exstat in μενων ἐκεbo pro vera lectione

huiusmodi. Itaque non mirum quod nonnulli versus, quamquam postea a librariis metri causa aliquo verbo addito sup- Noti sunt, etiam nunc rectam emendationem vel potius supplementum desiderare videntur. Velut Phil. v. 5 Turnebus, ut metrum integrum restitueret, αλ addidit scriptumque voluit: U. ἀποδοσ αλλα νυν τ ἐν σαντ ροεν . Mihi vero illam peccandi rationem consideranti multo magis placet, si scribimus ressi doc u κτώ ο enim post res&σmulto facilius intercidere potuisse quam initio vorsus u -- paret. Deque disiamilis mihi correctio Aiacis v. 38 adhibenda

esse videtur dummodo enim trimetrum hoc loco agnoscamus, haud dissiculter detruncatum quasi versum, sicuti in codicibus exhibetur: dοιὲ υ νεν, καίπερ δ' ατι ιενοσ, in rectam integramque formam redigas: δοι ιι νυν νιν, καίπερ δ' ἀτω- μενοσ. - Sed ne diutius enumerationis meae curaum iniudi

29쪽

rumpam, ratio mea ad recensendos illos locos, quibus commune codicum A et V vitium aliunde emendandum est, regreditur. v. 288 τρισκε ἐξευρισκε sive eriυρισκε - .2sdταλασ non dubito quin hoc falso ex versu superiore so huc irrepserit rectiusque se habeat, quod scholiasis ad . 62 legis: ποσίν. - . 316 ἀνταποιν' αντίποιν Idem codex Electa. v. 5s2. - . a1 Λαερτίου Λαερτίφ in Parisino 2T12 superscriptum, unde alia apographa in textum recepe-

v. 55 F in is et ramissum praebent apographa ple

v. 83 φονιον φοίνιον. - . 8 φυγοι - φ yιε. v. 63 παισεν επεισεν. - v. 2 τα , et V miserunt. v. 8 το ιν στατε τολμίστατε Paris A exhibes, quod praeferendum videtur propter similitudinem, ut indoreus adnotat, superlativorum λεπτίστατο λαγνίστατο ψευδέστατο φαρδιακίστατοσ. - . 11 6 πτηναι χιταναί - v. 1226 πειθη ενοσ - Πενοσ. - v. 123 τί χψῆφι τί τί χρψια. v. 1235 et miserunt; praebent apographa. v. 12sd Comissum in is et exstat in apographis. v. 1368 dii missum praebent apographa item v 1312 Θ. v. 132 ευνοχά σοι ευνοία. Atque pleraque vitia consistunt in permutationibus liti rarum et in omissis aut litteris aut syllabis aut totis vocab iis quae quidem omnia aut corrigere aut addere non magnae sagacitatis erat Permulta vero alia exempla ex tribus resbialis fabulis Electrae Oedipi Regis Aiacis afferre possom, nisi iam ex his ipsis quae memoravi ratio ac natura nece situdinis, quae videatur infer A ef intercedere, satis pedispiceretur. Enimvero altera causa accedit, unde multo magis cognationem codicis reum A maxime esse propinquam appareat. Neque enim in mendis modo sed etiam in germanis lectionibus Laurentianum, mirum in modum cum uno A consentire videmus Quamquam vero talas loci mulio rarius in-

30쪽

veniuntur, tamen ipsi quoque aliquantum ad similitudinem Diam, quae maxima est codici, cum A, probandam conferre videntur. Itaque Philoctet. v. 2 exhibent A efii raraoσ, apographa στειφιτοσ, quod idem . 33 invenitur. - . o A ef, κατακλισθε vo . vero κατα θε diis et λαβειν, apographa nonnulla μολεb idemque edit Aldina, quod ex versu insequente o huc illatum esse manifestum est. - . 111 A, Γ εἰ κέρδοσ, apo . tria προσκερδοσ. - . 1381 A et καλωσ, quum in omnibus apographis exstet, . Sed facile e lectione καλco germanam lectionemracpm erui posse indoreus non inepte animadvertii. - Nac. v. 61 A et φον , apographa ιOPOB, quod falso a plerisque editoribus in textum receptam mihi videtur, Electr. v. 365 γαρ αε Γ et r. m. codicis A exhibent,

sed inseri a manu secunda in Laur. i. e. αιεί, quod idem in plerisque apographis invenitur. - ibid. v. T36 πωσδ' secie, et Ara prim manu exhibent secunda manus eodbois A superscripsit: d', d et inde illatum es hoc in omnia

apographa excepto Florentino , quo confirmatur lectio suo, d hecj τὲ - ibid. v. T Γ et ista pr. m. praebent lectionem νυν τε καὶ παλαι λεγtis, quum in cod. A, m. paullo recentiore adnotatum it γρ τοτ εννεretis, quod in omnia fere

apographa irrepsit. Quod ver singulariter A et, in illa

lectione conspirant, hac ipsa re illa pro vera non comprobari non potest. - ibid. v. 85 Ab T in textu exhibens sis ciλλησ, sed in utroque Superscriptum, in ca m. recenti, in I ab eadem, αλλου, quae est apographorum propria lectiο. ibid. v. 1566 et r. m. codicis A θελοι, apographa θελει. Oed Reg. v. 22 A ef Γ ἀσφαλησ, in codice A exstatre. ἀβλαβησ, quod exhibent fere omnia exemplaria uno excepto Palatino.m sunt ex quattuor illis fabulis gravissimi lοei, quamquam multi alii exstant minus memorabiles. Iam vero haec ipsa considerans necessitudinem inter A et, tantam intercedere, ut illum de A exscriptam esse sine ulla dubitatione iudi-