장음표시 사용
41쪽
sa De carentia Sensius. saxa, cognitione esse praedita. Non etiam ueessentiae proprietas; quia cum proprietas omni, soli, & semper conveniat, sequeretur, quod staeultas perceptiva, omni rei materiali compete ret, atque nullum adeo vile corpus existeret. cui Cogitatio non tribueretur. Non denique tanquam miam, Substantiam cssiciens; quoniam ea est modi indoles,ut licet subjectum ab que modo intelligi queat, non autem vicc versa, Modus abque subjecto. Sed claia& distinctE concipere possumus gitationem,secludendo omnem substantiam corpoream, imo negando talem in rerum natura existere: Igitur Cogit tio ne quidem,ut modus,materiae attribui pota
est; ac proinde Cogitatio Rei materiali prorsus
1'. Aliqui forsitan,Henrici Regii opinioni adba
Arrume - rentes,assererent, id tantum verum esse, quam- - RU diu existentia nondum constat; secus autem, si Rerum natura esse supponatur : nam tunc
quidni a Cogitatione modificari queat, A ejus adventu novam denominationem sortiri. Nam ' licet sorte quis se in loculo Caesaris imaginem
gestare certus sit,ignoret autem,an illa ex auro,' argento, aut quocunque alio metallo insculptast, is assirmare potest, se Casuris imaginem ha- .:α bere,quamvis ei nulla auri, aut alterius metalli repraesentatio occurrat: Imo, maxima ei suspicio oriatur, nullum metallum inter Res mur danas reperiri: Et tamen inserre nequit Cars risimagieem , di Aurum, vel Argentum duo
esse distincta quanarii ille sej unctim intelligere. Possit.
42쪽
possit. id eum modum, etsi Cogitationem concipere valeam , ut Rem a Corpore distinctam, non tamen inde recte concluditur, duas esse
substantias,ab invicem distinctas,hoc solo ni , ii o impulsi, quod unam ab altera separatim concipere possiimuς. Sed hoc,aut simile exemplum, quod ab Adversariis adserri potest, tantum abest, ut ipsis sa- sunt rarveat, quin potius adversetur, & assertum nostrum corroboret ; quippe non e gurum, aut quodlibet aliud metallum primarium est Casaris imaginis subjectum, sed Extensito, hoc est, Rurum, in quo insculpta est Caesaris effgies, non ideo istius imaginis susceptivum est, quod ea sit hujus metalli indoles ; Alias ex Auro solo eisingi imagines possent: sed quia Aurum substantia est materialis, id est, Res extensa, & in qua efformari Hominum simulachra possimui aoveris, hoc exemplum in rem nostram facere videtur. Nam si ex eo, quod aliquis Coaris imaginem in loculo gestet,isque animo considerat, fingere non potest, nullum esse corpusi universo, ac proinde talem imaginem debere esse corporis modum: Haud apparet, cur pari ratione inferre nobis non liceat, Cogitationem Corpori non competere sive non esse ejus at i tributum; quum supponere possimus, nullum
. corpus in rerum natura existere, eo ipso tem pore, quo nos cogitare animadvertimus. M
nisestum igitur apparet, in cogitationis conceptu, nihil materiae involvi, & corpus, qualemcumque figuram si beat, di quantumcumque
43쪽
agile, purum, tenue fingatur, ad perceptionem non posse quicquam conserre. Etenim si res corporea perceptione imbuitur, si oblata objecta apprehendit, quae futura est inter Animam& Corpus distinctio λ quo pacto Animalia ab Hominibus discrepabunt 3 qui Bruta , bruta
erunt, si Ratione utantur, & non secus,quam . nos, sentiunt,percipiunt, imaginantur,judicant,
. ac discurrunt. Frustra indubie Homines Rati nis titulum sibi vindicant, Animaque spiritu li gloriantur, si materia detur, earumlunecionum capax, quae incorporeis substantiis competunt, & eas a rebus cortei is dirimunt. . 1'. Verum, hic Dominum Hobbes inclamantem
D. Hobbes audire videor, me citra ullam necessitatem, Rintio, ruis immateriale principium recurrere, ut cogitatio δηρ - , Gq enascatur, qu urn & ipse motus, vel unius parti materia reahio, contra alteram,aut saltem hujus corporeiam. Reactionis ibita continuatio, id essicere que t.
Nam quis in seipso non experitur, put ferve-
re,Omnesque Cerebri partes concuti, & commoveri , dum seriis meditationibus plus aequo occupatur,aut diuturnioribus studiis sedulo incumbit λ Id certe haud contingeret, si Sensatio, aut Perceptio, materiae opus non esset,& ab ejus partium agitations de motu non proficiscere- .ur. Quo dato, quidni ex diversitate Reactionum partium matcriae, in se invicem,cogitationum diversitas oriatur; dum scilicet vari is modis se comprimunt, & in se invicem reagunt, dc .remittuntur Θ Quare talis futura est uni hi cujusque particulae cogitatio,qualis in ea motus
44쪽
pro Jucetur,& alius atque alius inter eas pulsus, sive pressura continget. Aliquid hoc argumento D. Hubes probaret, ii primum in suam selitentiam pellicere nos, . a posset, ut credamus, nihil substantiale in Uni-mmatur,taverso, praeter materiam mistere, & quicquid O mi oductu est, extensum esse, ac divisibile. Nam cum constet, Homines perceptione praeditos esse, & destinatis a natura organis,ueriina externarum impressiones recipere, vix posset, data . ea hypotbcsi, aptior meo judicio Perceptionis ausa assignari, quam reactio, imitas partis matetiae in aliam ,& motus varietas in illa excitati. sed cum hypothesis ista omnino sessast, tersium hoc aliud prater corporum congeriem includat, & possit, quod corpus non est, ejus par- rem facere , excusatum me habebit D. Hubius. vi ego longe diversa sentiam, & ab ejus opinione penitus absim. Nam quidni hoc pacto Animalia ipsa, non mosso in catochi, sopita, sed &' ipsorum etiam exuviae,sive cadavera,vitali fiam. Oa extincta, sentire dicantur, ia percipiendit potestate esse praedita; cum tunc temporis,non min us reacitionum capacia sint, & corporearum impressionum susceptiva. Quidni Bovis mor tui es videre,objectaque percipere affirme- tur, dum fenestiae foramini ita immittitur, ut Pars ejus anterior,aream,varia objecta Sole illu- strata, re laticii posterior autem interius consa ve, quod totum tenebrosum, nihil luminis ad- mittere debet , praeter illud, quod per oculum subit, di circa strudum omnes tunicae auserun-
45쪽
De earentia Sensius, turi& ne humor defluat, ovi putamen applic tur, aut aliud aliquod corpus candidum: quoniam eo tempore animadvertere poteris, Obje'ctorum externorum imaginem aeque distinct. in eo efformari, ac si super viventis Animalis retinam ecinguntur, praesertim si pro objectorum distantia,siquanto magis, vel minus pro matur. Non obest,quod in feriis meditationbbus Caput servescat, de aliquae Cerebri partes solito vehementius concutiantur; quia hujusmodi locales motus, tantum connotant, me
tem, quamdiu Corpori alligatur, a quibusdam Corporis motibus pendere,& nostris Sensati nibus Corporis actionem intervenire: Adeo, ut sentiamus, requiritur, ut organum alicujus ex nostris Sensibus, certo aliquo modo dispositum sit; quod citHi motum fieri nequit. M gnum enim discrimen interest,inter id, quod insensationibus nostris ad Corpus spectat, &id, quod ad mentem pertinet: motus quidem e ternum objectum imprimit, & organi, Cerrabrique mutatio, ad Corpus referuntur; sed id nullam perceptionem involvit; quoniam illa non in motu, non in reactione, aut etiam in specierum impressione consistit; sed in Conseuntia, aut cognitione interna, quam per nosmetipsos immediate percipimus, quando eorum, qua ficimus, aut quae in nobis peraguntur, conscii semus. Cum vero talis conscientia sit aliquid penitus a motu locali distinctum, non potest Cogitationis essentia in motu locali cons-
46쪽
li Sed materiae indolem paulo pressus exami- 3I. nemus, eamque in Monaris, sive minutissimas Non part physicas particulas Aividamus: mox quaero, an lingulae monades, a se mutuo separatae, perci' iis Missapiant, sensusque capaces sint: vero compo- tum capax
situm Aumtaxat , ex iis resultans ὶ Neminem ar- est cunisis bitror, adeo fore Atomis amicum, ut earum 'cuilibet intelligentiam assignet; nam quis credat, exiguam,quam fingere possumus, materiae particulamMnsu donari,& objectorum impres- .sones, ad extra venientes, percipere, di meditari 3 Si autem Totum solummodo,istis monaisdibus constans, sentit, & intelligentia imbuitur ; qua ration quo artificio fieri potest, ut ex rebus insensibilibus,alia Sensus capax oriaturi Quomodo ex varia Atomorum coitione, quae omnis qualitatis expertes sunt, Animal cogitans , id est, videns, audiens, percipiens, &c. exurgere potest Z Nam si Atomus una dolere non possit, ut asserit Galenus libr. decolas .atri cap. quarto, illud Hippocratis, eset ΗΟ-
mo ton doleret; quia non foret, unde doleret, exi plicans, quod alterationis,& Sensus incapax sit.
Patet, si dum acu caro pungitur, Atomus una non sentiat, non sensuras duas, nee tres, nec quatuor, nec plures: perinde fores, ut si Ad mantum , aliarumque rerum invulnerabilium
acervus sodiatur. Et ut digiti connexi absque dolore separantur , se iri Atomos diductum,
absque ut Io doloris sensu, cum se mutuo so- dum contingant. Hinc ad rem praesentem praeclare Plotinus ; Si quis asseveret, concurrentes
47쪽
Do carentia Sensus,. Atomore 'ere in m .isse passionν consi lane, natura ue copulatione reseditur: Quippe cum πω ut, per totum, unum er compat, ns ex corpo-Hbtu non patirntibis, nec ullam unionem admi rentibus, ipsa vero Ammasit , bimetipsi omnino
33. Clarissi is Gessendis, hac in re Epicurum
et si 'o secutu et, respo*det, Atomum quidem unam,s si is sensus Usse expertem: nihil tamen obstare, quo , Gas minus natura , ex pluribus Atomis, certa r sendum tione commixta , Alterationis.& Sensus ca-i se si si με pacem ; ac proinde mirum non esse, si Ad A UUR mahmis exempli causa, aliarumque simili uissrerum acervus non sentiat ; quandoquidem ille non ita componitur, neque ex partibus sic affectis constat, ut sentiendi vim obtineat. Quare existimat, Sensibile & Insensibile haud mult' ab invicem distingui; quain accensum, & ma Missium: &sicuti videmus lignum Ox faece accendi, di flammam in novo subjecto progi ia' nihil vetat, quin res sensibilis, ex insensibilibus sat & ex niortuis ut ita loquar, viva en sic tu' Quemadmodum, Lucretius, Epicureis princi-riis confornities: disserit,
Uti omnci Natura cibos in corpora viva . Vertiti . heine Sensus animamum, procreat
Non aba longe ratione, atque arida ΓZAE Explicat inflammab, ct in ignes omina verset Vult nis verbis praeclarus Vates , quod quent' admodum earo viva, ex palle, aut herbis, no' sentientibus efformatur: Et sicut ex ligno i sensili,
48쪽
sensili, quaedam particulae eruuntur, quae quam-
i diu ligni substantiae immersae sunt, immotae in
nent,d quodamnaodo torpidae oriantur admoto autem incendio, explicantur, novoque ino
do dispositae, lucendi, ealefaciendique virtute pollent: Ita corpuscula ignea, quamdiu se; cra sunt, & in materiae penetralibus reconduntur, sentiendi facultate destitui: ubi vero sose extricaverint,& cierint, corpus agitant, vege- tant,animant, sensumque illi, ac perceptionem impertiunt. : , Quamvis haec omnia ultro G sendo concederemus, admittet emusque Animam in Corpo- χἡ a re, Ignis instar accendi, & Sensum eju partem ex esse, qua a rebus cateris, insensibilibus distin- is,guitur: eadem adhuc dissicustas maneret, qui nimirum sit , ut quum caloris, flammulaeque μ' 'Atomi,seorsim a se mutuo divulis non sentiant, neque percipiant; vim autem percipiendi, &sontiendi nanciscantur, dum conjunguntur, &sibi vinculo as ciantur. Nam quo ri adhuc potest, quanam ratione,ex monadibus illis commistis, perceptio oriatur,& ex earum unione, ta'tavis accedat ut, quae prius insensiles erant, sensitivae reddantur. Hic haeret G ndm,ingenueque fatetur. se haud concipere , qui res Sensu carens aliis permixta, Sensationem eniciat ,&aliis perceptionem largiatur, qua destituitur. Sane fatendum est, inquit, non videri quamobrem steremira poste rem mam e iam fieri: quando aut
longe fallimur, aut sugit omnino humanam soler-riam, capere, qπα imi fit, contemperatioque,
49쪽
sive ammula ut censieri anima. ac sientiendi primcipium valeat, sive partis, aut organi,quo animaro, vegetatoque, et mino ut sientiat utatur. Veiarum est,quod paucis interie&is, exempla quae-ὰam adfert, quibus progressum demonstret, quia res sensiles, ex insensibilibus oriantur.Primo Arborum fluctibus, qui dulces ex acerbis evadunt, odori ex inolentibus, flavi ex viridibus, temporis successu adeo imperceptibili, ut sub initium, nihil ejus qualitatis discernatur,quxi itura est, & sub finem plerumque, nihil ejus, quae initio fuit. Quibus insinuare ta- sit, pari temporis progressu, scilicet impere ptibili , rem insensilem. sensilem evadere, Scquae primum cognitionis expers fuerat, perce- ptivam esset. Sed parum his exemplis videtur Gaslangus
Oeno proficere: nam facile intelligimus Fruἱlum , ... . dum matur scit, siporem mutare, & qui acer-ι--, bus fuerat, dulcens evadere, quia nimirum se
ν-δε L cus, ministro calore subactus,delacatur,coquiis Amfer ρή- tur,percolatum, qua actione, asperis corpusculis
foras erumpentibus, humor digestus superest, qui gustum blande afficit, & gratum praefert s
porem. Satis clare apprehendimus, quomodo Fructus larem mutet, & colore viridi deposito avum induat; quoniam fructus dum mari rescunt, percolatio perficitur, partes subiguntur,/efaecatur succus, & in spumae modum ii tumescit: quae omnia cum sine partium trans- . positione fieri nequeant, necessum est, quoque colorem mutari, & alio modo , quam antea,
50쪽
ejus aspectu, oculos assci. Nullatenus vero concipere possumus, quod plures atomi, si mrdjuncta perceptionem generent, & ex varia earum positione, sensitiva facultas exurgat: Quia quum Consicientia, ut praenotatum est, & in C gnitione,& Sensatione includatur, non possunt Atomi, seu materiae monades, eam dispositi nem sortiri, aut ita inter se coire, ut illam affectionem in 'corpore pariant utpote soli substantiae immateriali propriam & ab ea insepar bilem. Praeterea, Intellectu arduum est, quomodo min materiam, seu corpoream illam Animam, Gyrario quam Igneam appellant,Cogitatio recipi queat. nulla ratis. Nam aut in tota materia tota Cogitatio recipi-- tur; aut tota in lingulis monassibus, sive exiguis
particulis; Aut denique singulae perceptionis Di .
partes in singum materia partibus. Si tota m teria, Bruti scilicet Anima, objecti speciem admittit , haud videtur, quomodo possint in ea Sensus distingui; quum singulae monades se sorii vicibus fungantur, & per totam corpoream illam substantiam emissae species promiscue effundantur. Nam quomodo Auris, exemist pli causa, sonis excipiendis deputabitur, potius quam oculus, si in tota Anima, haec sensatio recipiatur, & quaelibet ejus particula audit aeris undulatione percellitur Θ Cur oculus magis , quam Nares, detegendis ad extra obje-bis,organum statuetur; si tota Anima, res longe distantes, perceptione celerrima apprehendat, &in quolibet ejus puncto, rerum species