Antonii Le Grand Dissertatio de carentia sensus & cognitionis in brutis ..

31쪽

eta. ' De e evicit Sosis, nostra . iaclinationes, appetitus, omnesque u Iuntatis nostrae Motus reseruntur,qui nunquam non potensiam volendi, &se determinandi comitantur. Et illae in nostra esse potestate di

r . Hiis, quantum per brevitatem licuit, explieaera res eo p veluti fundamenti vice, praemissis, nunc re m' discutiendum est, inam Cognitio supra explana' in,ise, po. ta Bruti1 animantibus conveniat: seu ut clario-

... visere. ribus verbis dicam: an Bestiae percipiant, semp- tiant, imaginentur, recordentur, &c. Hom, nesque in his operationibus ita imitentur, ut aliquid Rationis prae se ierant. Quod ut clarius appareat, in memoriam revocatagum est, res corporea naturam in hoc praecise sitam e fle, quod longitudinem, latitudinem, de profundi- fatem includat; sive quoa sit res emensa, nam aliud non est , tribus dimensionibus constare , quam extendi; de aliud non est extendi quam iulas tres proprietates involvere. Corpori, seu materiae, ex diametro res spiritualis opponitur, . cujus natura in Coeitatione posita est, quaeque omnem longitudinem,latitudinem, de profungitatem excluὀiti inicquid enim in re spiri-

. tua si esse agnoscitur . est,quod sit res cogitanν, hoc est, percipiens, assirmans, negans, volens , nolent, &c. Quae omnia, citra omnem extensionis isseam, intelligunturinihilque cum Hvi bilitate, figura, situ caeterisque aliis corporis af- Etionibu s, assinit iis habent: Ac proinde statuendum est,Cogitatisnam attributum esse Sub-. Bantiar, nullam ex ensionem includentis ; device

32쪽

vire versi , Extensionem attributum esse Substantiae, nullam cogitationem admittentis.

Quippe duarillae idape penitus disserunt, & nihil prorsus simile menti nostrae repraesentant. Quid autem ad rerum distinctionis evidentiam magis confert, quam quod una absque alia concipi queat λ Nam si rectὰ inserimus,ea corpora figuram Pharicam induere posse,quae non

sunt quadrata, & corpora quadrata, quae non cientur, quoniam quis quadraturam imaginari potest, absque rotunditate,& aliquo motu: An- non eadem ratio suppetit concludenti, quassedam dari Substantias posse, extensionis exper-- tes, quia idea, quam de extensione formamus ,

a notitione Cogitationis discrepat 3 Nam ad differentiam inter res duas stabiliendam, sussicit, quod una absque altera, clara & distinsve- percipia uri Hoc itaque dato principio, evidentissime de-8ucitur, Bruta Animantia, Cogitatione privata esse,& non Judicii modo, sed& cuiusvis simplicis perceptionis esse expertia. Nam quali - eumque Anima ipsis inesse fingatur, vel Nan- ζώγ, GῬιου-guis per universum Corpus circumactuς,ut vult tionis es Stobilissimus Cartesius: Aut Ignis purus amia '' mutave, omnes eius partes vivificans,& inspurans, ut Fabro & Gas endo placet, admittere co- :gimur,hujusmodi Animam, Corpoream esse, ηεν . nec aliquid a materiae indole alienum includ re. Quippe licet Sanguis , in corde rarefactus, in spiritus Animales abeat, qui venii subtilissi

33쪽

14 Da e rentia sensis

vos in Musculos seruntur. Licet stammula illi ex partibus subtilissimis componatur , quae

tanquam e crassiori massa emergens, rerum spuritualium , ut ita loquar, agilitatem aemuletur; non tamen ob id materialis esse desinit; nec a eidentariae illae qualitates, eam supra Corporis eonditionem evehunt. Quare si Materiae d. negatur Cogitatio, & res extensa inepta est, quae rei, quae ipii contingit, conscientiam habeat, de illud quoque a materia removendum erit, quantumcunque subtili,& per totum corpus aliquod se diffundente. Partium enim tenuitas, non materiae rationem tollit, & sat est, ut quid extendi possit,ut materia dicatur,& ejus imbecillitatem participet, & induat. Quis dicet sutatilem illam materiam, quae Auri, Adamantu , chal bis, di eis cumque corporis, utcumque solidi meatus ingreditur, a corporis natura a horrere Θ non mutant Accidentia rerum essentiam, & necessum est, subjectum idem semperi

quoad proprietates essentiales, manere, quam tumuis alteretur , & novas denominationes subeat.

Haud me sigit, philosophorum nonnullos, bute demonstrationi obviam ituros,neque pacsuros,ita materiam vilipendi,ut tota iners, otiosaque reputetur, & omnis actionis reddatur aliena. Quo pacto,inquient,ad compositi comstitutionem concurret,si merepa a sit, & nequaquam moveatur, nisi ab altero mota λ An- non, Atomos in sublunari nostro Aere, spectamus, nullo impellente cieri, di sursum, decim

34쪽

ct oestationis in Potis. Vsumque sponte deseret Unde provenit hie

impetus ὶ quae continua hujus. propulsionisi causa λ praeter ingenitam quandam materiae vim, qua se ad motum determinat, di prout evpedit,sese agitat,& contorqueti inis inficias ibit, Gravia, exempli causa, lapidem ultrδ 8escendere : e reum tensum, amoto obstaculo resecti,& ad statum pristinum reverti. Verum, quodnam invisibile agens illic supervenit, quod corpus grave deorrum pellat, A. Baculum deflexum, ad locum priorem restituat λ Si igitur actionis capax est materia,vimque agitandi. commovendique habeat, quidni & percipiendi

virtutem obtineat, & ex certa Conditoris lege, certis organis instructa, sentiat, apprehendat, imaginetur, recordetur,& alias intelligentis naturae functiones exerceat. Arbitror me compendio complexum esse, quicquid contra materiae inertiam adserri potest: quare, mihi nunc incumbit, ut has rationes diluam, ostendamque materiam ignavam esse molem, di non minus motus, quam cogntitionis incapacem. Norunt omnes Philosophi, si quid de materiae indole norunt, illam potet Dam esse, & in hoc potissimum a reIntellectuali Aiscrepare,quod haec sit,illa autem pot-ria, hoc est, si res probe apprehendatur, iners, otiosaque moles , & omnem actionem refugiens. Nam illud inter substantiam cogitantem, & extensam intercedit; 'nod Cogitatio semper menti praesens est , motus autem non

nisi corpori contingit, dum nimirum ab agentev s exte

35쪽

autherstat

is Derarentia Sex a.' . externo impellitur, & vim aliud corpus movendi mutuatur.

Sed quia magni semper habit est Aristotelis

authoritas, & oraculi loco aestimata, quae ex illi scriptis eruuntur; haud parum ad assertio---. - nem nostram stabiliendam, conducet, si quid ν--ineri hac de re senserit ille Philosophus aperiamus. rem esse, O Etenim libro de generat. & corrupi. fateturoateriam nudam,ac per se passivam tantummodis esse, ni externum agens superveniat, quod eam agitet, & a quo impressionem accipiens, nihil obest, quo minus &ipsa agat , dc aliud quoque eorpus ad motum concitet. In iisdem libris. affirmat variis in locis,pati s moveri,proprium materia esse, movere vero, O agere, alterius esse potestatis. Imo primo Metaphysicae, cap. ubi motus originem exactius inquirit, priscos aeria ter reprehendir, quod solam materiam ran verint in P sicis, nolim primo motus princiapis. Et in Meteorologicis, sententiam suam es

re explicans , asserit, nec formam, nec motum materra competere, nisi in quantum aliunde imprimitur. Non responderi debet Aristotelem, de materia dumtaxat in communi locutum fuis se, quum expresse sermonem de particulariabus corporibus faciat, certa figura praeditia, quae pallim in Physicis Naturalia nuncupantur. Quippe verbis expressis ostendere sat pix, nullum corpus a sei o moveret. & Animantia ipsa, quae sponte moveri videntur , ab alio quoque moveri. Nam quum octavo Physici

36쪽

ct citationis in Brutis. 27strisu quiscens, postea moveatur. ct ambulet,

nullo ut videtur. eorum, qua extrahunt, moventer, Reponit ilico Philosophus,hoc falliam esse, --nimus, inquit, semper aliquid eorum, qua inna-ia sunt Animali, moveri: hujus autem motus,

non ipsium Animal est causa , id forte, quod

ambit.

Ex quibus locis satis evidenter constat. Aristotelem existimasse, materiam principium pure Eubo ιών. passivum esse,&ab alio habere,quod moveatur, qui Arami aut corpus aliud agitet. Non obstat, quodAtο- rem Imi in aere nostro volitent , actionemque li- uam, ab una parte, in aliam transmigrando te redueatur. : stentur. Quippe non ipsis motus ille debetur, sed subtili materia, quam institutione Philosopb. diximus in continuo esse motu, omniumque corporum meatus subire, ac penetrare. Et quum huius materiae plurimum Aeri insit, ejusquo penetralia continuo occupet, mirum non est, si tenuissima corpuscula, seu Atomi, evidinis corporibus emergentia concutiantur ,& variis ejus motibus obsecundent. Pari ratione , experimentum de re o Arcu explanatur; quoniam vis illa elastica, qua Arcus ad statum priorem se reducit, non ad ipsam Arcus materiam referenda est,sed ad A therem subtulissimum illud corpus, quod per apertiora superficiei spiracula iubiens,eaque in concava su- . perficie angustiora offendens, vim facit, impe- .etumque molitur,quo constrictos,ex extremitatum adductione meatus reseret, di liberum sibi transitum paret,

I . si

37쪽

as De carentia Sensi s. si requiras , quomodo sit igitnr ,ut materiae motum denegemus, si subtilissimus ille I her

agitetur,& corpora aliae commovendi,partien-

di, & propulsandi vim habeat λ.Te tantillum

contine,o bone,non enim subtilissimain materiam,sui motus principium esse constituto ; sed primum Motorem, nempe Deum, quia primo conditae materiae instanti, varium eius partibus motum impertiit; & nunc eadem actione, qua

materiam conservat, eangem omnino inditi motus quantitatem in mundo retinet,ac tuetur.

Nam finge subtilissimum illud corpus ab omni

prorsus motu cessare, putas illum recuperandi vim habere 3 nequaquam ι nam quum movere. actio quaedam sit, a principio incorporeo proinfluere debet,& non nisi ab eo manare potest, a quo primum prosecta est. Non magis materiae activitati, obiecta coraporum gravitas patrocinatur: Quippe insulsum est, gravitatem, imaginari,terrenis corporibus ingenitam. qua ad Terram seruntur, aut eam appetunt: Quid aliud id est, quam rebus merepas sInreiactum assingere,& Voluntatisacti nes impertiri λ Aliud de gravitate intelligi nequit , quam quod subtilis materia, inter nos, ScLunae orbem interjecta quae pernici motu , ci

ea Terrae molem acta, corpora omnia centrum

versus propellit , & illa e locis superioribus amandat. Adeo ut, sublato illo fluidissimi liquoris impetu nullum corpus grave seret; & Lapis, qui pro exemplo allatus est, in aeris medio suspensus semper maneret, & nunquam deorsum

38쪽

U' Cognitionis in Brutis. 2 sum laberetur, ni subtile illud agens adesset.

quod Terram versus protruderet. Nullum igi tur corpus aseipso movetur ac dicengum est pati tius, quam agere, dum concutitur, & de loco in locum transmigrat.

Id etiam dilucidius evadet, si partet, quibus et .

substantia materialis constat, consideremus aut me partes homogeneas, aut heterogeneas: nam si Homo. πεπαυ- ,

genea ponantur, & a se ipsis omnes immediate moveri, haud apparet, cur cur unquam quiesce- Σῖγι

ent,aut ita inter se compingerentvt,ut coale- - resescerent,& illas moles componerent, quae coti- νενδυ δε

die oeulis nostris objiciuntur. Quia cum talis motus,materiae partibus sit innatus , & ab illis necessario dimanet, fieri nequit, ut coagulentur, sed potius ab invicem distinctae maneant, , di omnem consistentam aversentur. Alioquius ab eo motu continere se valerent, & ad qui π rem, pro lubitu, se redigere quidni eas libertate donemus, fateamurque rebus inanimis & con. filium, & deliberationem inesse. Si vero partium , quibus conflatur, congeries heterogenea sit, di ex iis nonnullae actuosae sint, ut Gavendo videtur, & aliae inertes , omnique mobilitate destitutae; non minor,ex hac positione, consi in mundo nasceretur,quam si omnes se m vendi facultate gauderent: quia quum illae,quaacam vim obtinent, non possint non vicinas i pellere, istae vero mutatum motum deponere non valeant, ni si eum aliis contiguis & minus agitatis impertiendo, nec hae ultimae, ullam suae

teritatis jacturam faciant, quum illis ingenita

39쪽

3o m carentia Sensius, sit, & invariabilis,sequitur, quod universa munis

di machina nunc concuteretur, ne quidem iri nima ejus particula a motu cessante. Unde ce lebris Henricus e morus,in suo Enchiridis M taph. quamvis Cartesii doctrinae data opera adversetur, in hoc tamen pbysicae fundamento, . opinioni ejus subscribere cogitur, dum corpus . . in genere sic definite Substantia materias,s, vi ta, omnique etiam motu ex se prorsu; destituta. Haliter : substantia materialis, aliena vi in unum coalescens, vitam itidem ac motum participans.

Quibus verbis sat indicat vir clarissimus, iner tem esse materiam, di omnis actionis omnino

expertem.

Postquam igitur ostensum est, res corporeas uti inauria nulla vi motrice esse praeditas, ac proinde mo expers est tum aliunde debere proficisci : haud arduum erit demonstrare, illas quoque cognitione esse G H.. ,. dcstitut- , S ad nullum cogitandi genus, posse aliquo iure aspirare. Nam quid cognationis habet Extenso, cumperceptiones Quae assinitas, ouae relatio inter mentem, di corpus intere ἀis nisi quod ambo eidem generi,nempe su stantiae substituuntur, & ex aequo, per se enita audiant. Verum apud Logicos pluaquam n tum est, generis alicujus supremi species, non nisi in enentialibus istius Generis attributis convenire; Alias immerito hujusmodi species primae nuncupati deberent, & summum illud Cenus,in quo convenirent interjectum potius genus dicendum esset, ilias, de genus aliud su

40쪽

O Cognitionis in Trutis. IJ

premum, cujus immediatae species sunt Co pus, & Spiritus, non nisi igitur in attributis Sub- tantiae essentialibus, qualia sunt, Emper se, esse sub ectum proprietatum,nulli substratum esse, O c.

convenire possunt. Sed de horum numero non est perceptio, & extensio. : cum dentur Substantiae, quae non percipiunt, &aliae, quae non sunt extenis; ac proinde Cogitato & Extenso ad Substantiam in genere non spectant. Nunc tantillum procedamus : Id quod in a libutis dumtaxat essentialibus consentit, a cae eris aliis oportet, ut discriminetur: At Mens, ta Corpus non nisi in attributis essentialibus conveniunt: igitur Mens, & Corpus ab omnibus reliquis discrepant, ipsisque opponuntur in iis, quae Substantiae naturam non ingrediuntur.

Contradictionem enim implicat, quod duae res in Eoc ipso uniantur, per quod differunt,& in eo assinitatem ineant, per quod sorinaliter

opponuntur.

Huic Ratiocinio haud parum lucis accedet, si demonstretur Cogitationem nulla ratione hxtensioni posse competere, hoc pacito: Si Extensioni perceptio tribui potest, aut illi tribui- ε uismisi ,

eur tanquam aliquid ejus essentiam constituens; nesue ut aut tanquam proprietas, quae ejus essentiam e I anitatur,aut denique tanquam Modus, sive Accidens, quod illam denominat. Non potest au- is, rem Cogitatio, ut essentiale artributum Corpori conveni re,quoniam inde sequeretur,Corpo- a omnia Cogitatione imbuta esse, ac proinde

non tantum inuta, scdα Arborςs, Lapides,

saxa