Antonii Le Grand Dissertatio de carentia sensus & cognitionis in brutis ..

81쪽

reant

De carentia Sensus.ss. Non obstat , quod motus, qui must ulorum Uaeri σκιρων opera, spirituumque animalium influxu perfi- motμωμά - ciuntur,varii sint, &non semper eodem modo: bis . in Animalibus excitentur: exempli causa, quod A qisorii Bestiis nunc ambulent, nunc cito, nunc tardo minaca - gradu procedam, quod hac , quod illac se inflectant, &c. Quia ea motuum diversitas,

non cognitionem in illis arguit , quasi quid moliantur, quid fugiant, aut prosequantur, intelligant: sed solum, quod ejus sint constitutionis , ac fabricae, ut pori in eorum C bro, alio & alio modo aperiantur, & spiriatus in varias fibras, nervos, musculos diversimode influant, prout organa ab objectis moventur , & multiplices eis species ingerunt. Exempli causa, si Canis algeat, & intempestivo

coelo. frigore corripiatur, viso eminus igne . accedit non alia ratione, pulsus,quam quod tale objectit in Cerebri meatus reserat,qui in trum musculos terminantur,& spiritus animales in eos transmittuntur, quo ille ad ignem accessit. ubi Canis accesserit,& igni admotus,blandie tem inde calorem, sibique gratum exceperiti ea fit inCerebro spirituum commotio, ut illico in

musculos illos dirigantur, qui ipsum prope

ignem rcmorentur, essiciantque, ut membra

ibidem Uιrnat. Si autem dimisso jam humi

corpore, & in somnum etiam vergente,conti gat, utIgnis nimium ferveat aut majuscula aliqua cintita, ex ardente ligno , in ejus cutem prosiliens, ipsum exurat, illa ardoris agitatio,

incunctanter illo: cerebri poros operit, qui

82쪽

ct Curitionis in Brutis. 73

eelli, oculorum, & pedum musculos deducuntur, eorumque motibus famulantur , quo nempestatim se erigit ignem contemplatur, & citata pressit,ab illo recedit. Si Herus sorte, sedibus succedat,& Canis oculis commodum objiciatur, ita ab ejus aspectu, Cerebri meatus aperiuntur , utpote per consuetudinem se ὀispositi, ut versus illum, gressus dirigat, laetitiam teststur,& tremulo caudae motu ei aduletur. Sin peregrinus ingrediatur, cujus vultus corporisque habitu ignoti sint, ejus 'esius, insolitusque odoratus, ad motum contrarium Canem

concitat, apertis scilicet musculis, qui latratui inserviunt,& ad morsus inferendos, iramque patefaciendam auxiliantur. Adeo ut omnes motus, qui in Cane peraguntur, ab objectis excitentur,qui sensoriis recepti, spiritus determinant, ad influendum in varias corporis partes, iis movendis aptas, & utiles. Non Peripatetici angi debent, quod soli or- co. ganorum 8ispositioni Animalium motus assi- - hamisegnemus,& Omnes eorum sensitivas actiones, σέ---lti ab que ulla anima ope explicemus. Cum si se iplos intime contemplarentur, probeque quid tente imo interius peragatur, examinarent, idem pror--λsus in seipsis invenirent. Nam quis est, qui

non varios motus in corpore suo cottidie oriri experitur, non advertente, imo invita saepe ac reluctante Anima. In Convulsionibus , aut passione colica, quaedam abdominis partes, vellicantur , unde acutus dolor nascitur; contrahuntur viscera, umbilicus veluti cum perfora-

E 3 tione

83쪽

De carentia Sensius, tione quadam retrahitur ; saepe intestina, si

verso fibrarum motu, sursum convelluntur, ureteres, & vasa urinaria, ita ad se in v em adiguntur, ut toto Paroximo, urina aut supprimatur. aut partius defluat. Et tamen nemo dicet, his motibus Animam connivere, quum is, qui talia patitur, contrarium optet, & de do lore,*asimo Ulatione, adstrictione conqueratur.

Id in infinitis aliis exemplis, potest corninoim strari; sed haec pauca sussciant, ne in re per se perspicua , nimium immorari videamur. Illi, qui ex alto decidunt, manus in Terram pra mittunt, ut caput tueantur ; quod nullo sane rationis consilio faciunt, seg quia impendentis casus visio , ad Cerebrum usque pertingens,

spiritus animales in nervos determinat, eo modo, quo neces artum est, ad hunc motum tanquam in machina producendum. Vel si quis

inopinato, manum in oculos nostros extenderit, tanquam nos percussurus, quamvis de ejus amicitia & candore nobis constet, & id noli nisi ioco agere , nihilque minus, quam nobis malum aliquod inferre, moliri: vix tamen nos cohibere possumus , quin illos claudamus. Quod ostendit, eos non claudi Animae nostrae opera i cum id sat contra voluntatem nostram; quae sola, aut saltem praecipui illius est actio: Sed quia nostri corporis Machina ita sit composita , ut motus illius manus ad oculos nostros excitet alium motum in nostro Cerebro , qui spiritus animales deducit in eos musculos,

quipalpebras dimittunt, ac deprimunt. Idem

de cae- ου

84쪽

de caeteris aliis Corporis motibus sentiendum est: viso enim delicato suavique cibo, non modo intimae fauces illius cupiditate moventur , sed lingua & palato saliva humefactis, quaedam quasi praemansio sit; eo quod cibi illius species essicit ut spiritus cursum suum versus eos inusculos dirigant, qui faucibus ingua &palato inserviunt eisque motionem impertiunt. Par est depruritu,motuque venereo ratio, qui conspecto aliquo objecto venereo, in iis partibus excitantur , quae ad hanc scenam peragendam conducunt, Enimvero, si omnes corporis nostri motus a voluntate nostra penderent, & membra pro si omnes lubitu Irremus, nulli profecto essent para- corporis m lytici, nullique invenirentur, motu in toto cor seo pore,aut saltem in quibusdam partibus orbati. Quia cum nemo sit, in quo Voluntas non sit, freni pa membra sua movendi, & ab illa partium ner- θfici.

vosarum resolutione se liberandi , quae illi Sensum & motum adimit; quis sibi partium Co

Poris usum eripi pateretur, si penes eum esset,l meatus obstructos aperire, di viam spiritibus animalibus facere,qua transmittantur, & neri vosas partes irradient . instent, di vigore actuent. Hinc patet quam parum apte nonnulli Phi

losophi ae Medici loquuntur, quanquam

grandia esserre videantur, sum insatis buccis uroon vir Pronunciant: Naturam vacuum abhorrere;ad meiaci, qui

versari quod sibi infestum est; medicamentum '' et .

humare , quoa λῖtrabat, et Fre, alios autem

85쪽

s De earentia gensu,

praeterire ,& intactos relinquere : Naturam ad crisim, veluti certamen si duponere: Conari h stilem aegritudinis materiam subigere,aut extra amandare et Uictam quodammodo in Hore rionem adduci, & velut arma abjicere, aut d ponere. Quibus loquendi modis . non nisi

suain celant ignorantiam & ne conticere Omniano videantur, occultis effectis aliquam, quanquam non minus occultam causam assignant.

Quia cum Appetitus, Electio, Vobtio, Odrum, amente nostra proficiscantur,& aliud non sint. quam varii modi cogitandi, non possemus non eorum esse conscii, si in nobis reperirentur. Verum cum nihil praedictorum, aut velimus, aut aversemur, imo ignoremus, quo pacto himotus perficiuntur; dicere oportet, huiusmodi motus in nobis non reperiri, aut si reperiai tur, solum corpus, hoc est, organorum dispositionem,&spirituum animalium influxum pro principio habere. Quod asserere, quam absurdum sit, nemo abnuet.qui novit mentem a Corpore distingui, & diversas esse utri usque rationes. Alioquin quidni dicamus cum ill strissimo Verulamio , Corporibus omnibus, quacumque indole ac sensu destitutis, aliquam inesse percipiendi facultatem ; si verum est, quod cum corpori Corpus applicatur. aliquid electioni cognatum deprehen atur in admittendis gratis, ct excludendis, resecundisque ingratis. Quidni plantas cognitione Giemus, si earum

nonnullae cum aliis a icitiam contrahunt,

quasdam Terrae regiones amant, in quibus h

86쪽

Cognitionis in Brutis. 7 7spitentur, & certum sibi alimentum seligunt. Si

aliae e diverso,vicinarum contactum re giant, arenoso, aut paludoso solo delectentur, & frigus aestumve nimium horreant. Quidni tessectu praeditus sit Ventriculus, si noxium ab utili discernit,si sibi congrua dumtaxat appetit, di deprehenso veneno, ad vomitum provocatur. Hae enim actiones ad A nimam pertinent, di necessum est, rem illam Cogitatione polle- re, quae amat, quae eligit, quae averΩtur, quae horret, quae delectatur, & appetit. Unde Clarissimo Harvato assentiri nullatenus queo,dum censet,omnes Corporis partes, quae contra i xitamenta, di injurias motu suo nituntur, Sensu quodam naturali, quoad motum sollicitatitur, gaudere. Ac proinde motus & actiones, quas Medici naturales appellant, citra Sensum non fieri, sed eundem subesse,a quo excitentur, irritentur, & permutentur. Nam si ita esset, fateri dcberemus in Corde ipso palpitationem,tremorem. lipothymiam, Incopen, pulsusque omnes alterationes in magnitudine,celeritate, ordine

sive rithmo,& similibus,quae a morbificis causis alterantibus,sensumque laedentibus fiunt, sensu praedita esse. Neque magis Peripateticorum sententiae

accedo, qui sensum Brutis Animantibus lase me miss/siuntur, & eodem modo, quo nos, videre, au- προ is, dire, olfacere, dic. arbitrantur. Quod certe IV . nemo agnoicet, qui veram benius ideam to

maverit, &quid in ejus conceptu includitur,

87쪽

De carentia sensus, 'intollectit probe assecutus fuerit. Quippe sei, sus a Cogitatione non distinguitur, &soli rei

spirituali, ac incorporeae competit, a qua se parari non potest. Hinc Hippocrates aph tismo sexto, sectione secunda: cui parte alia qua corporis dolentes, dolorem non sentiunt, ris Mens agrotat. Si igitur cum Mens aegrotat, alienataque est,ita ut Sensuum organis intenta non sit,etiamsi dolendi accedat causa, non senti tur, multo minus sentire potest res ulla alia eorum , quae minus violenter sensum pulsant,

nisi adsit Mens; quod etiam in nobis ipsis e

perimur. saepius enim accidit, nos oculis literas siripti aliciijus percurrere, & aures nostras, verborum sono percuti, licet id neque intellia gamus, neque percipiamus ; quoniam Mens nostra, aliis quibusdam rebus applicata est, quarum rerum tamen unaquaeque postea redit, ct cogitationi nostrae repraesentatur. Si igitur Homines, qui Mente praediti sunt, cum non attendunt, & alio occupantur, non sentiunt; multo minus sentire possunt Animalia amentia, sive mente destituta. Quapropter rite in- sert Plutarchus libr. de sagacit. Animalium: Mentem tantum videre, ct inti sigere, O reliqua Omnia surda esse , ct caeca. Quoniam passis ocularum , ct aurium , quando ab obse iis ferium t u tur, nullum Sensium excitat cogitatio mensis ab ea est remota. M. Nee minus ad rem stotelis verba, quae ex rem smi bl m. HI. eruuntur: Nam cum quaesiisset Phi-

sentire. loso.

praesentem faciunt Ari-

semon. undecima pr

88쪽

O Cognitionis in Brutis. 7s

Iosephus, cur nox ad audiendum sit accomm

da tior , quam 3ies, post recensitam Anaxagori opinionem, qui id fieri existimabat, quod Aer interdiu, a Sole concalefactus, stridet, &obstrepit; Noctu vero requiescit, utpote eum omnis calor abfuerit: sic edisserit, quoniam corpora interdiu vim intelligendi multifariam dispertiuntur, inqueres varias deducunt: Itaque clare audiendi eripitur sensus ,& ex eo, quod omnia die magis quam noctu agimus, ipsa quoque intelligentia negotiis corporis impedita est.sensus autem, ubi abintelligentia sejunctus est, laborem velut insensibilem sabet, i unde drinum, Mens Videt Mens Audit. Quoas igitur sola mens videt, & audit, hoc est, oble-

a percipit , quae corporis organa feriunt, nul-4ae res aliae a Mente sentiuntur, ac proinde ne

cessum est, quae Mente carent, Sensu quoque destitui. At, insurgent aliqui, qui hanc opinionem

crudelem existimabistit, ac internecinam Ani- imalium vocabunt, quia, inquient, non intelli' σ-Gnda, tentia solum, sed&omni Sensu omnia Anima- Sensium

lia orbabis i o Barbariem l Quid ab experientia, & communi omnium Dominum opinione φωρ' magis abhorret: A n non cottidie Bestias saltem persectiores videmus, obiei has re Auae Honos auribus excipere per eos ad laborem, ad cui rsum, ad cibum, ad potum, & similes actiones excitari Z Qui nescit Felem, canem , Simiam pabulum OAoratu Aiscernere, & utile gratumque venari,fugere autem ingratum ac noxium λ. Unde

89쪽

go De carentia Sensius, Uiasse fit, quod Aranea in telae medio residens, muscam in remotissima etiam parte , impegissa sentiat, si Tactu destituitur c Quorsum hi versus a

Nos Aper a itu, Linx visu, Simia gustu,' Vultur odoratu, precedit Aranea Tactu:s illis nullus Sensus inest, & instar saxorum, de inanimatarum machinarum se habeant. cc. Nostrum igitur munus est,Ostendere,qua ra-nes eradus tione Sensum a Brutis removeamus, & qui fiat, in Smμ ut oculos habeant, & tamen non videant. --

δ' ribtis gaudeant, & non odorentur: Lita utantur, & sapores non discernant. Quod ut relictus exequamur, animadvertendum est, tres gradus in Sensu esse distinguendos. Primus gradus simplicem motum continet, quem ob-1ectum nervis imprimit: sive illud, quo corporis organum, ab objectis externis immediate V assicitur, quodque aliud esse nequit, quam par ticularum istius organi agitatio, figurae ac situs mutatio, ex illa agitatione proveniens. Sensus enim in motione consistit, & nullos, teste Aristotele, Tertio de Anim. cap. is. absque tactu' i haberi potest. Quare necessum est, ut organum corporeum, modo corporeo tangatur,& motus .ebus sensibilibus imprimatur. Dum dico motum objecti organo corporeo imprimi non se intelligenuum velim , quasi motus in ocul exempli causa, tantummodo sat, sed ad Cere brum usque transire , a quo nervorum fibrae, veluti sides tense in testudine, ad reliqua me

90쪽

O Cognitionis in Brutis. g et

bra protenduntur. Secundus gradu perceptio- nem complectitur, quae isti motui alligata est, iquando ea impressio ad glandulam pinealem,nve Animae sedem desertur. Tales sunt perceptiones Doloris, Titillationis,Sitis, Famis, Catorii, Soni, Saporis, & similium , quas oriri ex unione substantiali Animae cum Corpore diciamus. Tertius comprehendit omnia illa sudicia, quae eas perceptione, sequuntur, sive judicia ibla,quae occasione motuum organi corporei, de rebus extra nos positis, ab ineunte aetate sacere consuevimus, vel ut paucioribus verbis tres illos gradus Sensus complectar ῆ Primus gradus, est affectio, seu motus organi corporei. Secu Eus, perceptio illius impressionis, quae Intellectui est propria. Tertius judicii determinatio , ad aliquid assirmandum, vel negandum. Ut res etiam exempo reddatur illustrior, dum quis lunam, exempli causa,videt, movetur, seu afficitur

organum corporeum, nempe oculus, a lumine,

quod a lunari corpore reflectitur :& in hoc Agradus positus est. Mens confestim lumen, aut colorem percipit ; & in hoc secundus consi- . stit. Mens porro lunae colorem assignat,seu ju- , dicium promit, exillimatque lunam esse coloratam ; & in hoc tertius gradus situs est.

His ita praemissis, manifestum evadit, Ani- ω. alia Sensu proprie dicto esse cassa : nisi quis

motum illum corporeum , qui Perceptionem

praecedit,&qui ad illam, ut quid inchoatum, & niati imperfectum se habet, pro vero Sensu admittat. Nam non nisi hujus Animalia capacia sunt, F den,