Antonii Le Grand Dissertatio de carentia sensus & cognitionis in brutis ..

101쪽

dia De Carentia Sensus.

to aliqua illi impressa suit, pendet. Quippe '

vestigia illa, ut fuse in Institutione Philosophia

explicui, aliud non sunt, quam tramites quidam , quos spirituum animalium cursus inter Cerebri fibras reliquit, per quas prima vice

transierunt: ad eum modum, quo Hica in charta , aut linteo faciunt chartam illam , aut linteum, ad easdem, quas antea, plicas admittendas, magis idoneam, quam si nullae plicae fuissenti quo sit, ut fibrae Cerebri, attrahendi, spiritusque determinandi virtute polleant , ut vice proxima, per eadem vestigia, eodem modo egrediantur,quo prima vice egressi sunt. Adeo

ut talis memoria sensitiva in Cerebri partium dispositione consistat, ab objectis per Sensus inducta. Quam ὀispositionem si inverti, aut sperire contingat, illico & memoriam labefactari, aulpenitus perire necessum est. Ut murulis exemplis probari potest, in iis, qui vel lapiadis ictu, vel aegritudinis saevitia , aut e summo loco se . Memoriae jacturam fecerunt,

omnium eorum,quae prius noverant,obliti. Vide Historiam Maturi parte ultima. Imo sunt, quorum Cerebri vestigia Nicotianae sumus adeo perturbavit, ut res omnes signatas aboleret,& characteres etiam diu impressas deturbaret. Unde patet Memoriam facultatem esse corpoream,quae ope vestigiorum,quae ex objectorum speciebus conservat, vim habet, eas imagines de novo excitandi,& rerum anteactarum ideo Procreandi. l

102쪽

Cognitionis in Mutis. NH Nihil vetat igitur,quominur Animalia recor- γ8.

Atque irae memores redeant ad tecta Capella, ut in Georg. loquitur Virgilius , dum obie ri re Orrim corporeorum imagines,eo ordine, quo primum Cerebri loculos subiere, recurrunt, de idem genus motus in illorum nervis excrutant. Non tamen se meminisse percipiunt , nec quae opus habent, neglectis aliis, eligunt, nec nova scrutantur, aut priores configurationes recognoscunt: sed Fidicinum ritu se habent, qui sine animadversone cytharam purusant , chordas stringunt, & varios concentus edunt. Sic Argus canis Ulygem post viginti annos agnovit. Sic Aves e nido in sylvam p bulatum evolantes, e longinquo revertuntur. Sic pisces, ad signa data , ad cibum projectum in stagnis accurrunt, suasque latebras pollinodum repetunt. Sic Fera in cubilia sua, etiam longe dissita redeunt, & amisiam forte viam odore vestigant. Quia spiritus animales ruCerebri, per quos antea cursum suum coepe-i runt, reperientes , eos facilius, quam alios subeunt. Qua ratione, motum specialem in glandula pineali excitant, quo illis idem objectum repraesentatur. Holum sorte vestigiorum defectu, dicam minima , aut nulla pollent memoria, dum antro suo egressi, illud repetere amplius nesciunt, sed aliud fodiunt, in quo dist.

condantur. ordo Hrem

Quamvis firmis iam satis rationibus ostensum e μ' sit, bruta Animantia Sensu , ac Perceptione

103쪽

De carentia Sonsius, esse destituta ; sive nihil cognitionis posse in

eorum operationibus inveniri, ac proinde concinnam membrorum structuram, & praecisam spirituum animalium, per certcs meatus, directionem debere omnium eorum actionum

esse principium: Nihil tamen adhuc egisse a

bitramur, ni ad particularia descendamus, ina nisest umque faciamus, omnes animalium actio nes mechanice posse explicari, & motus, quos ab Anima quadam in Bestiis proficisci arbitra mur, ita assines esse, qui in automatibus D. la virtute manucia, de rotatum figura prod cuntur. Arduus quidem hic labor , sed i men suscipiendus,si incoeptum opus ad finem perducere velimus, & me litatam molem j ctis fundamentis superstruere. Ut autem allia quem in altera hujus Dissertationis parte o dinem etiam servemus, hibet omnes Brut rum operationes ad quinque classes reducere. Prima earum erit, quae Bestiis ingenitae sent, Mad quas exercendas innato quodam impetu feruntur. Secunda, quarundam actionum erit, quae Astutiam in eis arguunt, & nonnulla intellectus, judicii, ac discursus signa prae se s

runt. Tertia,eatum erit, quae Animalium docilitatem , instructionisque aptitudiuem in ianuant,praedicantque in illis,non minus quam in nobis di quam Rationem elucere. Quarta, actionum erit, quae mutuum Belluarum sermonem reveIant, videnturque illis loquelam nobiscum communem concedere. Quinta denique, nonnullarum actionumerit, quibus

104쪽

O Cunitionis in Brutis. 93

δnimalia, Hominum solertiam,sagacitatemque xxcedere videntur, & peculiarem i n ipsis, supra ominum sortem, providentiam & futurorum praescientiam existere.

Quantum ad primum spectat, in propatulo eo.

est, cuique Belluarum Jeciei propitas inesse montisio actiones, est ita ad certos actus determinari, ut Mut omnes idem citra ullum discrimen moliantur Per o peraganti Cameli puras undas refugiunt , Iutulentas autem ac turbidas captant; hinc ni Naioris liquor, quem hauriendi gratia flumen ingre- 'ducta.diuntur, coenosus sit, limum assidua proculcatione, ut turbetur, excitant. Cuniculi terram assidue fodiunt, & foveas, in quibus sto

bulentur , arena contegunt, ne eorum receptacula pateant, &a Furonibus deprehenda tuta Cervi,jaculo confossi, Hctamnum quae-xunt, ut vulnus curent,& dolorem, quo premuntur, abigant. Si Radix Valeriana ante Ca- or projiciatur, accurrunt, lambunt, basiant, de tripudiantibus similes, circumcursant, & alios gaudii voluptatisque indices edunt. Gallina litivum conspicata crocitat, & velut pullos ad fugam hortaretur, extensa in longum voce, sub

alasco nvocat.

. . Har Im omnium actionum causa in aliud, si quam in naturalem inclinationem, seu insti rura emitum refundi non potest, quo Animantia ad ta- des motus instigantur, & quae sibi convenientia sunt, decernunt. Quo fit, ut tota Bruta- Arilis illa species una propensione feratur, ac in moribunomaibus eadem vis idemque impulsus reporiatur. ' i

105쪽

νs De carentia Sensus

riatur. sic omnis Lepus meticulosus est, cipari calliditate, pericula, & vitae incommoda declinat. Canis quisque sagax est, atque in sectandis feris industrius. Vulpes omnes subditae, Rastutae sunt,& simili arte, insidias Avibus struunt. Simia quaelibet humanas gesti culationes exprimit, & quicquid illi objicitur, eodem ritu, imitatur. Unde manisestum est, nihil Rationis in hujusmodi operibns intercedere, sed Bruta, ad ea quadam necessitate impelli, & iuxta illud in Rholis familiare eis se

tum , pati potius quam agere. Enimvero qui scire potest Camelus limpidioris a tae potum, ventris tormina ei allaturum 3 aut propter ejus substantiae plicitatem, minus corpori alendo susscere λ Quo pacto novit Curiculus Eurones illis insidiari, & ni cavernam arena cooperiant, in eam esse penetraturos, & morsu,tru

sone, & pedum fricatione, expellendos esse pNovit Cervus Dictamnum, telo amovendo utilem esse λ Gallina , milvum pullos pros qui, ut surripiat, ut devoret Certe si ita eL set, forent Bestiae, Hominibus sapientiores,

quae,quod nunquam expertae sunt, explorata haberent, & res callerent, antequam ad illorum sensuum organa pervenissent. Nann. ea vix in lucem editae, favos extruunt , mella colligunt, Regem comitantur, Reipublicae spe-iciem tuentur: Formicae juvenes, non minua providentiam testantur, quam aetate provectae;

pulli gallinacei vix ovo exesus, milvum hoc-xent, di fugiunt; milvis nullo instruente galli

106쪽

Cognitionis in Brutis. 2 nam persequitur; cu' inter Homines ab ipsis,

ut ita dicam, incunabulis ovem in se stat, tarmet rinidum, Araneus telam , nullo doctore praeeunte, aedificat,& texit. Patet igitur, Anima- in iis omnibus nequaquam a Ratione dirigi, sed solo naturae ductu, qui in omnibus pari ra-

tione decurrit. Sed occurrunt nonnulla naturae opera, quae 8a

sne Sensu ac Ratione perfici posse non viden- tur; ut in principio hujus dissertationis nota - tab Itum est. Nam quomodo fieri potest, ut e ra- e uenea telas suas tam Geometrice texanti quomo- Celta do Apes tam concinnὸ cellulas suas compo- nunt, ut qualdam ad mel recondendum, alias ad prolem excludendam, destinent 3 Unde illas primum oblongas, ad corporum formas capi endas , & ex altera parte apertas exstruunt, ut liber exitus regressusque pateat 3 Ex quo tamen esticitur,ut non nisi duo cellarum ordines sibi invicem opponi possint, ad verticem scilicet,&ad occlusam partem alteram. Haterea , quum compingendis cellarum parietibus, necessum sit, ut cera secernatur ,& circumegeratur, quomodo illud 's ita praestant, ut unaquaque ape se pressis alis circumducente, simul sex aliae ipsi proximE ad latera, & totidem adverticem circumducantur, idque ob circularis figurae conditionem, quae ita comparata est, ut i sex aliis aequalibus,similibusq; contingi pos-

ait. Ad haec autem hexagonicam, he hedricamque figuram, tam ad latera, quam ad verticem

107쪽

O Cognitionum Bruto. 9ἷet, a d magis miremur, quam Canum, aut peltam instinctui, qui excrementa sua, quasi coniecturi, ter- ram sca unt, quanquam ista fere senquam contegunt. God probat illos ex exstines, tantum, O in-

cogitanter acerr. Quod si quis igitur obsti na Y permaneat, velitque in Bestiis intellectum, vel

rationem requiri, ad miras illas operationes eliciendas: quid obstat, quominus quaecunque naturaliter fiunt admiranda, a Ratione profici-j sci dicantur λ quidni horologium, intellectu prae- ditum asseramus, dum index rato ejus motu volubilis, modo aqua defluxu , modo ponderis appensi nutu, modo chalybis intorti renisu cir- cumactus, horas designat. Quidni α- chaly- bea ad Magnetem propinquum Ratione advolare dicatur, ut ejus complexibus frui liceat. Apes igitur habitacula parant, ut praeclare loquitur Hai tui, naturaliter.connato ingenio , &tanquam fato, seu mandato quodam, Iecun dum leges operante : Non autem providentia , disciplina, aut consili 0 quicquam agunt. Nam quod in nobis operationum artificialium prin- cipium est, liciturque ini, intellectus, aut providentia;ld in naturalibus illis operibus est tura a nemine instructa. At si exigas, quo igitur pactost, ut tanta inter ra. Belluas oriatur a tionum diversitas ὶ quomodo undis cui Que Animali propria est machinatio λ si se- orat rcundum ingenitas impressiones operantur, cavelut certo pondere impelluntur. Respondeo is id ex varia Cerebri,&organi dispositione con- Bruto. iii Azxe, quae prout in di verta speciei Animali-

108쪽

eoo De carentia Sensius, bus mutatur, efficit, ut ejusdem obiecti asse ad motus diversos deterint ei. Quippe nihil aliud instinctus naturalis ii iiiine intelligi pot-' est, quum motus localis, ut to ius, & partium etiam exiguarum , certa magnitudine ac figura praeditarum, secundum quas res naturales distinguuntur , & varias tortiuntur denominationes motus autem illi, qui cnrporeas dispostationes sequuntur,ad tria capita reduci ponunt.

Primum earum est, quibus Animali insito quodam impulsu, ea oderunt , ac aversantur, quae ipsis infensa sunt: ut soli Lupia spectum horret,& ubi eum deprehenderit,totis viribus aufugit. Cuncta serme Animantia Leonem pave-.scunt, I ad ejus intuitum,terrentur. Ediverso Leo Gallum metuit, & non minus ejus cantu, quam conspecta ejus crista, contremiscit. Pugi Milvum fugiunt, &c. Secundum est eorum, quibus Bestiae suae speciei propagationi incumbunt,& ad sui similium generationem accinguntur. Sic Bombae ovum texit, sic Animalia,&Pisces, ingenita quadam indole, plurima agunt,quae ad praedictum finem spectant. Tertium, est eorum, quibus Bruta propriae conservationi vacant,& ut le ab interitu tueantur , pabulatum eunt, ci- 'bos seligunt, annonam ita suturam hyemem re-- condunt, &similia agunt, quae ad hunc finem

conducunt.

Primi generis matur, facili negotio explican - nima tur, si dicamus, talium objectorum intuitu , im- .a-- prςnioncs quasdam, per nervorum fibras , innis rQbrum tr'nsmitti,qua spiritus animales in

109쪽

ct C. itionis in Brutis. Iosnervos delegant, qui vertendo tergo,&cruri- bus movendis,ad sugam capessendam famulan- tur,ti partim in eos, qui dilatant, aut contra- hunt orificia cordis, aut qui alias partes, ex qui bus sanguis ad ipsum mittitur, ita agitant, ut hic sanguis rarefactus, alio modo,quam solet, i . spiritus adCerebrum mittat, qui passioni I

roris fovendae ac nutriendae sunt idonei, id est, qui apti sunt ad apertos tenendos, aut rursus aperiendum Cerebri meatus, qui illos, in eosde ' nervos deducunt. Siclumen ὀ lupi corpore, in

Ovis oculos reflexum, vim habet spiritus determinandi , & illos in nervos eo pacto diffundendi, quo necesse est, ad hoc, ut Ovis fugam . arripiat. Pari ratione de Pullis, qui Miluum dei Leone, qui Gallum, & de caeteris B is, quae Leonem fugiunt, est ratiocinandum. Quia ea est Cerebri ac plexus fibrarum in illisAnimalibus, in quem fit talis impressio, ut talem affectionem inducat. Quod vero talis dispositio, ac temperies in Bestiis reperiatur,sat indicat erumpens e Cameli corpore halitus, quo Equus adeo percellitur, ut pugnae inhabilis evadat. Equi odor, quo Elephas in furorem agitur. Radicis

Valeriana effluvium, quo seles commoventur ,& corde exhilarato, ad cursum , ad tripudium excitantur. Quippe talis affectio, non perse- ipsam grata est, aut ingrata; sed ex eo,quod talis sit organorum conformatio, ac fibrarum plexus, qui in his Animantibus reperitur. Nec' alia sorte ratione, Gallus ante lucem expergi- scitur, diemque venientem cantu nuntiat,3 quam

110쪽

. Io2 De carentia sensus iquam quia sol, noctis mediae circulum praetergressus,& aurorae imminens, frigidam noctis auram suo adventu propellit,cujus stigore Gallus excitatus, ita commovetur, ut cantu edat,&mortales ad curas laboresquetrevocet. Hinc Lucretius explicans,quemadmodum LeoGaIli

as pectu: auditu terretur,ita loquitur :

etiam gailum noctem explodentibus acta Auroram clara consiuerum voce vocare, Neve queunt puls congra consura Leones, Inque meri ; ira continua meminere fugai. Nimirum quia sunt Gallarum ita corZore quadam Semina,quae cum siunt oculis immissa Idonum, Pupillas interfodiunt, acremque dolorem Praebent, ut nequean contra durares oces' Cum tamen εις nos as acies HI sed res sint, sit quia πω 'netrant, aue quod penetransi a i ta Exitus ex oculis liber datur in remeaudo ,

Ladere ne posint ex ulla lamina parte

Non majori dissicultate, secundi generia

. - - motus eXplicantur : nam quod Bestiae ad gem iriationem , propagationemque , natis temporia

--sὰ bus incitentur , ex mutatione in illarum cor- --- poribus facta provenit, qua fibrae fibrarumquara W-plexus ita disponuntur,ut ex illa assectio quaedam, in il sis praesertim organis, quae generati ni famulantur, derivetur, quae ad praedictos motus determinet. Est enim bbii, quae uri

phantasiae Animalis dispositio , ex partium ge- nitalium motu proiecta, du illa scilicet, spirit i