Tabulae rhetoricae Cypriani Soarii, sacerdotis e Societate Iesu quibus accesserunt duo libri De arte dicendi in quorum vno de rhetoricae natura, & caussis, in altero vero de partibus copiose accurateque disputatur. Auctore Ludouico Carbone a Costacia

21쪽

hnis, Nullum mastis,meliusve miniis

cemus , ac erudimus iuuentutem.

Quod si hos duos de arte dicendi li-

cognou ro, omneS contendam neruOS, ut intra

paucos dies, de inuentione oratoria &

Gratiae

22쪽

Gratis Maris Gratii extenuati Philor mi

iu Rhetoricam, Epigramma. LC M E N A geniti qui Quis mirare ti-

rim bores,

O Et cecidis una tot feria instra manu:)Deme ; maiores Aperat facundia.

Tu quoque monstra animipoteris, Ne CSq, iEt Diomessos sternere victor equos; ix

Tu quoq si quidquidteloru CARBO min rati Arripita, domitum Ner Phlegethonta dabis.

Eiusdem ode.

R v i s frugiferum dare Suetum fertilitassemen ,inarii via Quae tete Eloqui solum ' i HPromouit Pecies si sed nee mari Versaris facie θύ, CARBO, Mec levium lusus imagine Rerum' ad flexanimam stylo Suadelam ues ridique agis viasu Namq; illa aethereae Parens is is Superum larga ia fusas gremio dedit . t. cistesti omnigena diuitii, Fama es progeniem malis Humanam gravibus sollicit

23쪽

zasm Quadrupedum fame Discerptam querulis P umina vocibus Appellasse regenti' Terras : Iapeto quin etiam satus daci subjt polum i,

Nise : edi cortitum concilio catus . sistens miseris opem ν . ferumnis petiit: Mollia IuppitprTaiatus viscera, latrimis Turgentes oculos impiger ad Genus '. 2 Humanum tulit, ac pius A

. to Mercurιum misit ab Aetlere . v . .' Hic tractus celeri secans V . . .

Pluma nubivagos, hospes in exteris Tandem suscipitur plagis. Susceptum νarij terrigenum Chori

circumstant;faciem, pedes . Crantur taciti, verbaq; dulcius '

mbia mella fluentia S. Hic ille Elaqvij prompsit ab mbere

cornu diuitio; manu . Partitusq; benigna, iacili fuit : Ita ' Vt quisque ingenio, modos ' Diuino similes pectore protulit . .. . t His tuti rabidos procul a . a Rictus quadrupedum arcebitis, O, mahosonstrorum ore Noraci - , ἰ

Compresse, saciles astra subibitis.

Tabulae

24쪽

Tabulae Libri Primi

RHETORICAE

CYPRIANI

Sacerdotis e Societate Iesii.

auid sit Rhetorica , quod eius oscium finis.

- HE 31 NITIO, Est ars, vel doctrinab . ne dicendi. e Ars est, quae constat quibusiam Quid sit 3 rebus,idest prςceptis, cognitis,quae

ars. vnum finem spectant, & nunquam Liallunt.

Quomo ζ cum alii temere,alij callidius dido facta ἀ ς'Rx potuerunt notari ea, quibus sit ai, 'id melius dicunt,ex quibus ars fis ri potuit Quid si s Est optimis sententiis,Verbisquel bi dicere. Uectissimis dicere. I Officium, est apposite dicere ad persuadendum. L Finis, est persuadere diistione. et De digηL

25쪽

Dὸ d gnitate O utilitate eloquentia. Cap. II. Eloqueneias. α v i A semper floruit & domii nata est in omni libero populo .

Quia nihil est iucundius, auditub oratione, ornata verbis, & senten-

Quia nihil est tam magnificum,ac

potens, quam animos hominum oratione conuertere. Cosilia maximis de rebus explicat, ' Languentes animos excitat,

Vtilia, j ΕΚ natos coercet, & cupiditatem quia frangit,l Hortar ad virtute, reuocat a vitiJs, J Laudat bonos, vituperat maloS, dc eonsolatur moestos. Et quo ma: or est eius vis, nequis ea ab ut c tuneo magis est cum probitate coniungenda. De mari/ria Rhetorica . Cap. III. E s et ea, in qua omnis ars vertaturet ut m l dic mae morbi,& vulnela. Quae in omni arte est terminata lex cepta dia- Artis I lcistica & rhetorica, quae nullis terminis septaeria. t Quare,materia rhetorica: sunt omnia,quae mi disputationem cadere possunt, dc quaevis P stio ad dicendum proposita. Da quassione. p. IIII.

A L T 1 R A, quae dicitur infini- lx , propostum: graece, thesis; cum aliquid generatim quetritur: Vt, an philoso

26쪽

LIBRI PRIMI.l philosophia sit perdiscenda. Est du-o Altera finita, q Personas,loca

plex. controuersia, la- tempora,&n tine, dicitur; grae- gociar vice, hypothess , cu i -An Socrates quaestio contra -υ suerit iure dam bitu ad l natus ab Athe- mensibus. Proposiὶ Alterum cognitionis, cuius finisti, duo J est scietia: ut, an Sol sit maior te. ra. sunt geri Alterum actionis, quod referturner . t ad aliquid efficiendum vi,quibus OLJ ficiis amicitia sit colenda.. V Quae transferuntur et ad causas. Causa- Iudicij, tu tria ς Deliberationis; .utgna: Exornationis, siue laudationis. De exornatione, deliseratione, o iudicio. Cap. V. Exor La', & Praeses , se honestas, ta D, 3-ol natio' vitupe que Preteri Ea urbitu 2 Udςd

CONS.VLTATIO, idest qu stio infinita,est quasi pars causae, id est quaestionis finitae; quia in ea continetur. QRo fit, ut eo uniuersa totas caesas sepe colatineat: t

27쪽

' Vt oe- An Aristotelis philosephia sit perdi scenda,emqua- is continet hane,

Lyio hae An philosephia sit perdiscenda, quae est infinita, finita. Vnde id,de quo est tota quaestio traducedum cst ad perpetuam seu infinitam quaestionem: Nisi cu de vero amb)gitur, quρd coniectura quaeri seleta Orationes, quae latissime vagantur iunior-ra quia i te etiam probari necesse est. l Vnde excellens orator, semper,cu potest,cO c trouersiam a persenis & temporibus auocat . IN v xNTIO, quae est excogitatio rerat verarum,aut verisimilium,quq quetilionem probabilem reddant. Dispositio, est rerum inuentarum in ordi-' nem distributio . Elocutio, est idoneorum verborum ad sententiarum inuentionem accommodatio. νβ've' l Memoria,est firma animi, reru ac verborum, ria ad inuentionem perceptio. re strat i Pronunciatio, est ex reru Sc verborum dignia r l late corporis & vocis moderatio.

t Iudicium non est sexta pars, Inuenire, sed tribus primis est permixtu: l Disponere, Da partibus Rhetorica . Cap. VII. Sunt ergo quinque oratoris i plecti, Opera; l Pronun

28쪽

LIBRI PRIMI.

Quattuor rebus. Eloquen ria conc paraturi

sussus rebus eloquentia comparetur. Cap. VIII. Natura, idest donis a natura l 'tributis. Arie, idest praeceptis. Exercitatione,c Imitationes

Inueni edum, i Explicandum, Animi, celeres mo Exornandii, la

tus, ad 4 memoriae m

Natura j dadum aptosis praestar , Latera firma ,

t Corporis; Solutam lioguam, O cis & totius corporis

L eonformationem. Q naturae dona arte perfici ac limari pnt. Vnde, si quis his donis non sit ita instruictus; - tamen dicendi studium no spernat: cum etiam in repraestantissima mediocritas honori sit. De Arre. Cap. IX. ARs orta est ex animaduersione naturς,id est eloquentiae naturalis. Quare, non eloquentia ex arte,sed ex eloquentia ars orta est. Ars sola non efficit eloquentem:quia cu Omnes artem habere possint, omnes possent esse eloquentes, quod non ita est.

Moner, quo ora sint reserenda,l quae ad finem iaciunt. Indicat an recta sint, Natura, psicit, quae I quae habentur a δ Studio,

sunt anain Efficit ne sortuito diri Exercitura, dum i camus, dc ut semper pa-c latione. rati simus. Est itaq; ars certior duae, quam natura. . 't 3 De e

29쪽

Exerti rationis I

De Exercitatione. Cap. X. EO ECTUS, perficit, & conseruat, quae ars expolivit in natura. Vtilitas, sine ea nihil est egregium, nihil pe sectum : sine qua nemo eloquetiam assequetur. Numatur caussa tractanda similis earu,quae ad oratorem deseri ur. Non dicatur ex templo: quia peruerse dicendo , discitur perueris dicere.

t 3 Sumatur igitur spatium ad cogi

tandum, ut accuratius dicatur.

Ro, siue modus

Sed praestat scribere, cum stylus fit optimus dicendi effector. Est autem: CAlia orationis, Exercitatio ς Alia actionis, triplex LAlia memoriae. De Imitatione. Cap. X.Ls V τ rvrτAs, quia sine ea nemo satia proficere potest, Proponatur aliquis summus in axi te imitandus, quem tota mente in-l tueamur. i m 9 rimis, ' RV, siueo Quae sunt in eosumma diligenter modus: 4 prosequamur. Qui haneisimilitudinem assequi volunt, crebro de magnis rebus scrubant, & dicant. Imita p. AlxςIR Ozationis, de qua dictun,

duplex 6lxςxρ actionis, qua omnis deso mitas in agendo remouetur. De In

30쪽

De Inuentiὸ . Cap. XII. PRIMvM, inuenire ea, quae valeant ad

fidem facienda: quae speciatim fit in proposito. Alterum mo Molestia, CPirienti. ora O l uere amplifi l demat cris muς cando, quod i Metus, Imminetinera siti l fit in caussis duo: Motus au- l Voluptas, Praesenti.

l xe quattuor J de bonoet

c sunt species. Cupiditas. Venturo.

Molestia,opinio recens prςssentis mali. Voluptas,opinio reces pr sentis boni. Est itaq; Metus,opinio impendent.s mali. - .l Cupiditas, opinio venturi boni. Opinio autem, est imbecilla assensio.. Ruid Inuentis, Argumentum,ct Argumem ratio. Cap. XIII.

INvENTIO, est excogitatio argumeti. Argumentum, est probabile inuentum ad faciendam fidem. Fides, est firma opinio, quae argumentatio-υ ne gignitur. D Argumentatio, est argumenti explicatio,quae apud oratores est fusior, qua apud dialecticos. Argumenta sumuntur ex locis. J Locus, est argumenti sedes: seu nota, quax indicatui, ad in rebus per uestigare debeamus. Ωustupliciasint argumenta. Cap. XIIII. .s Argu- IN eo ipso denuo agi L&id o inisi meo: hi sita dicula ut si prooes eloquetia esse alia aut i expetendam, quia est ars bene dicedL