장음표시 사용
521쪽
nomen retinuisse , & priscam nobilitatem : allas auiatem , vigentibus adhuc popularibus sectionibus , de
Barbarorum moribus , penitus amisisse . Quamobrem Civitates dumtaxat maximae, quas Respublicas vocant, id nomen retinuerunt, & adhuc nostris temporibus reti nent, ut veterum testimonio observat Cohellius ad baia Iam boni regiminit cap. 3O. num. 25. & Vir Clarisis. I
seph de Prosperis de regimine Civitatis Veliternae. Qui insuper Velitris Senatum antiquo , recentique temporuomni ex parte Romano fuisse per simillimum contendit. De antiquis Veliternorum rebus su se egit Ioseph Roceus Vtilpius Soc. Iesu in Historiae Ueteris Latii tom. q. lib. 6. ubi de honestissima Veliternorum prista Republica ejuGque Senatu , ac Senatoribus multa congerit. In Italia profecto florentissimas scimus viguisse Respublicas, & vigere hactenus, in quibus meritissime nomen , & munus Senatorum , ut Romae antiquitus, servatur e iidem quo publica sungentes potestate communi bono prospiciunt .Ejus ordinis quamvis dispari munere , & facultate sunt Venetiae, Ianua, Luca, Florentia , itemque Bononia, iacujus insignibus libertas inscribitur , & in Emiliae partibus parva licet, sed non ignobilis S. Marini Respublica.
IV. Praeterea , ut hic quoque amori erga patriam
Urbem locus sit, ac satisfaciamus , Septempedam non infimae quidem ab ultima origine , ac vetustate conditionis , atque insigne Romanorum Municipium , ut relatae a Gruintero, &Ughellio plures Inscriptiones testantur, mem ramus . Ipsis certe inter tot rerum, & temporum discrimina constanter servavit Ordinem Patricium, de quo superiori capite mentionem fecimus, antiquam propterea no-hilitatem retinuit, hodieque retinet, ut prae ceteris nota vit Comes Emmanuel Fontana in Italia nobili de eadem
Urbe verba faciens, nec fluit Ughellius in Italia Sacra de Epistopatu, & Episcopis S. Severint disserens, ubi haec
scribit: In Picenos co es inter colui Apennino Initimor,
522쪽
sideturque hactenus retinere priscam nobilitatem, cum immeipium olim Romanorum spectabile videretur, tese adhuc pulcherrima Inferiptione, quae legitur in vetuso lapide infro ipsius Civitatis: Non omnino propterea Rei . publicae nomen , quo diu antea gavisa fuit, amisit: Etiam postquam se ultro Eugenio IV. Pontifice Maximo Apostolicae Sedi vectigalem secerat. Patet enim ex priscis, re centibu sique saxis, quibus Respubliea Sancto-Smerinar, Soptempedanorum reliquiae memorata legitur; praecipue vero in ejusdem patriis, & Municipalibus legibus, quas vocant Matuta, a plerisque lectis , praeclari sique Uiris sancita; quitum liberam administrabant Rempublicam . Haec non ita pridem publicana lucem aspexere, rogatione de iis pervuligandis facta in generalibus Comitiis ah Octaviano Gentilio Avo meo non obscuri nominis Iurisconsulto, & Mathematicae peritissimo. Auctoritas porro Magistratuum , Conssilis, Concilii in illis constabilita legibus , tum legesipis pro bono Reipublicae, ac pro libertate regiminis latae clare demonstrant ab Qtutum, ac veluti liberae Reipublicae eidem fuisse imperium. Referre tamen juvabit prooemii verba , quibus post recensita nobilium Civium nomina ad ea jura evulganda lectorum libertati suae plausium , & ac clamationem ediderunt, quae ista sunt: Ad honorem, flarum , ct triumphum, exaltationem CommunitatiI, O populi S. Seperiri, effusue Comitatus, Fortiae ae disrictus, ct ad honorem magni orum DD. Con III, O Priorum
praesentium, ac futurorum hujusmodi Cisitatis, ct disr/GI, augmentum , unionem, exaltationem , ct sterpetuam
conservationem praesentis pacifici, ct popularii satus dicta
Civitatis S. Severint. Id vero peculiare , ac praestantissimum esse videtur , quod in publicis testamentorum, &contractuum tabulis, quas nostri instrumenta vocant, ple rumque subscriptus, ac rogatus occurrit Notarius Reipublicα , quemadmodum legi in multis hujusmodi tabularum a Patruo meo dilectissimo Bernardo Gentilio collectis
523쪽
exemplis . Nequis vero credat id sibi proprio jure usu
passe licebit animadvertere pacto convenisse cum Eugenio IU. Pontifice Maximo, ut vel deinceps in modum Reipublicae regeretur, ac gubernaretur, quemadmodum liquet ex capitulis initis inter ipsam , & Apostolicam Sedem , anno MCDXLV. in calce lib. q. Statuto rum expressis. Simili etiam denominatione , ac jure potitur AEsna Civitas in Piceno, in qua natus suit Federicus
II. Imperator . Is enim Romanis permittentibus Pontificibus , multist ipsa de causis decoravit juribus praerogativis, & privile piis . Inter quae illud recensetur potissimum , ut Regio scilicet diademate stemma suum ornare posset ; sibique titulum , nomenque Reipublicae adseribe re; Quamobrem hodieque sibi titulum praefigit: Respubliea AE a libertas Ecelesiastica, ut refert Comes Emma nuel Fontana in Italia nobili, de ipse inter alias PicentUrbes verba faciens. V. Sed, ut eo revocetur, unde paullulum declinavit oratio : Illae Civitates, quae malis iis temporibus S Natus , Senatorumque nomen amiserunt, pro eo illud Comellil , & Conciliarii exceperunt; ut scribit paullo ante reeitatus Cohellius ad bullam boni regiminis east. 3 . n. a S. Id ipsium asseruit Ioseph de Prosiperis de Regimin. Civit. Veliternae part. i. , ubi haee habet: Cum autem hodie in Italia pauca qucdam Ioea, nomen Senatus retineanx, ut sunt Civitates maximae, quae vocantur Respublieae; in aliis
Cisitatibus Aeo Senatorum successerunt Decuriones , seu Coneuiarii ὁ quemadmodum Senatus proprie dicebatur Deus, in quem Senatores eoibant ad decernendum quidquid pro rem Reipublieae administratione videbaIur expedire , rese Pomponio Iurisconsulto in leg. a. q. deinde Is de orig. Iuris ; ita apud nos Deus ille , in quo Conciliarii, seu D
curiones conveniunt, Concilium auellatur. Atque Illinus Archiepiscopus Dominicus de Zaulis ad Matutum Fave Ga lom. I. rubrica a. lib. I. num. . In locum, inquit, D
524쪽
eurionum, succuserunt Magis ratus, ct Antiani, ct Comsiliarii Civitatum . Ipsi porro iidem , ac Decuriones hahentur a Glos. in Ieg. a. de Decurion. ct filiis eorum , ubi id ipsum sentiunt, & affirmant Ioannes de Platea , Lucas
de Penna , & Amaya in rubrica ad imum titulum n. s. &Loseus de jure universitat. p. I. cap. 3. u. 39. Nomen vero Concilii, quamvis diversa, ac multiplici significatione sumi possit, nihilominus, ut ad rem nostram pertinet, nihil aliud designat, quam convocationem , seu conventum multorum Civium in loco certo auctoritate Superioris pro rebus ad Rempublicam pertinentibus coactum e quemadmodum scite prodit Boer. de auctor. Magistrat. in addit. num. 16 . Ex eoque memoratus Cohellius eod. loco cap. 3 I. subinde monet ea fgnificatione cum littera C hoc est Concilium esse scribendum , quod alio modo explicat ; nimirum , esse convocationem prudentum ad exquirendum eon-
suum; & id colligit, probatque ex Textu in C. multis II. disinta. leg. i. ct ibi Glusa verbo Concilium Cod. de Sa-er . Ecclesiis . Cujus sententiae jam pridem fuit Lucas de Penna in Ieg. Si quod num. I. Od. de Legation. lib. I O. At Cohellius latius ejusmodi definitionem illustrat: tum multa cumulat num. IOO. Osee . scribens de iis , quae in publicis sunt agenda, & traetanda Conciliis : Qui autem hujusimodi adeunt, habentque Concilia, teste Zaulo ad
Statutum Faventiae euato loco π. 3 S. Civitatem repraesemiabant, ct repraesentant hactenus , habent enim gubernium , ct adminifrationem rerum publicarum , ii aut f eere possint ea omnia, quae facere valet Civitas universa. Id quoque ex Textu in leg. Munieipibus F. de condit. ct demonsrat. leg. Municipes F. ad Municipat. plene confirmat Κnipsichil di de jure , ct pristog. Civit. Imper. lib. S.
VI. Hi porro Constiarii in unaquaque exinde Civitate constituti, ac late propagati antiquato jam Senatorum , & Decurionum nomine, multo minus sequioribus
525쪽
ac barbaris temporibus , denominati suere Patricii. Interea vero illud est prae ceteris observatione dignissimum , quod circa hoc idem , ut opinor, tempus, quo Patricii nomen ab usu recessit, ad designandam tamen hujusmodi qualitatem , Viri potentes in Italicis praesertim Urbibus, altissimas ipsi Turres, atque Pyramides , quas hodie plerisque in locis adhuc videre licet, in suis domibus erigebant . Qui eas habebat erectas , habebatur Patricius. Has sortasse inter funestas illas supra indicatas populares procellas , Plebejorumque factiones nobiles viri pro su a defensione parabant: Id tamen vesanae opinioni, stultoque furori tribuit Gaudentius Merula lib. q. memoγabilium cap. a. haec scribens : frat olim vesana quaedam persuasio praeterito tempore per Urbes Italicas , ut is Patricius h bere ur , non qui tiset morum , ct literarum candore conspicuus , sed qui Turrim haberet erectam . Hoc furoris genere laborabant Nosarienses Savolites mei, Ticinenses , ct Nolani in Ligusirieo otiore . Nonnulli tamen in lignes, illustresque tituli illis jure sunt concessi, qui Conciliunta, adibant , ac Consiliarii munere fungebantur, iique Patricii sere nomini a qui pollebant, & respondebant. Hi erant Potens, Miles, Magniscus, Nobilis, Honorabilis, Magnates , & id genus , quibus ad popularium , ac plebejurumis discrimen Primores Civitatum decorabantur. Ejusmodi appellationis plura possent produci exempla, ex quibus
unum de multis contentus ero in medium afferre ex rubrica si . lib. i. Statutorum Civitatis S. Severint, ubi legimus: Nullus nobilis , vel popularis ingredi possit in possessionem alienam sine licentia : & infra : Contraseientes simior, sive potens, aut sius, aut nepoI , vel de progenie
militis, di potentis puniatur. In publico autem monumento secundae inventionis sacri corporis S. Severini Episcopi Septem pedani secutae anno MDLXXVI. ubi desieribitur solemnis progressio cum sacris exuviis per Urbemia,
526쪽
populo comitantibus . Hujusmodi documentum nuper vulgavit , inseruitque appendici ad sitiam primam Dioece sanam Synodum Praesul Clarissimus , atque Illinus Dionysius Pieragost in i , qui post multos pro Ecclesia ex antlatos labores Archiepiscopatu Lucensi ultro eidem oblato , recuseto, Septem pedanam nostram Ecclesiam summata, cum laude , & commissi sibi gregis prosectu moderatur
VII. His titulis, qui antiquitus in ligniti reperiunturiis probatam esse generosiam nobilitatem pronunciavit Tribunal S. Rotae Romanae decis a Sa. pari. q. rec. cujus haec verba sunt: Concurrunt guoque infrumenta antiquissima , in quibus progenitores D. Marci honorabiles, nobiles , ct magnisci denominantur , quod non leve es nobilitatis signum , ct multum confert ad illam probav-dam . Quamobrem hanc ipsam decisonem reserens eadem S. Rota in causis Assisien. Habitur die a 8. Iunii IIII. q. Neque ulla cor. Foscaro ; affirmat hujusmodi ea tempestate adhibitos titulos unice Viris competiisse Patriciis. Necnon etiam , inquit , in infrumentis publieis consequutosfusis Ascendentes Alphon si Bini praetendentis habitum Sacr. Religionis Hiero ilymitanae denominationem sub iis titulis, qui ea tempestate privative ad Tros PatrisIor competebant, quibus omnibus cou- currentibus ambigendum non es, quin resultet specifica generos nobilitatis probatio : Ex his clare patet, homines nobiles, de quibus agitur, quamvis antiquitus non fuerint appellati Patricii, pro Patriciis nihilominus Sacrum Τribunal habuisse , Raccepisse, qui nimirum antiquitus recensitis designabantur , atque honestabantur titulis : Non dissimili quidem ratione , quod sicut inter eos, ac populares, sive plebejos non parum intercedebat discrimen , ita eamdem reserebant antiquorum Pa triciorum imaginem, qui hujusimodi titulis prae plebejis honestabantur . Id propterea gentis titulos , quibus
527쪽
Germaniae primores decorabantur antiquitus , expendens Ioannes Iacobus Draco de orig. ct jur. Patric. lib. 3. cap. a. ostendit; ipsis non alios, quam Patricios indicatos fuisse honorifica appellatione varia , varioque vocabulo, quod generis splendorem aperiebat, personaeque tellabatur nobilitatem , atque praestantiam . Quariane vocabula Germanico sermone aperuit Philippus
Khnipschil di de jurib. ct privileg. Civit. Imperiat. lib. a
VIII. Et quidem nomen Militis prae ceteris praecipuum ac praestantissimum , non pro quolibet bellatore , aut pro eo, qui castra sequebatur, militiaeque dedisset nomen , accipiebatur, ut proprie Latinus indicat sermo; sed medio , atque inferiori arvo nomen erat dignitatis , & honoris Nobilibus dumtaxat, ac generosis attributum hominibus; idemque propemodum designabat, ac hodie Eques , aut Patricius, ut constat ex Riccardo in ronico ad annuu MCXCII. pluribusque antiquis monumentis explicat , R illustrat Bernardinus Campellus his. Spolet. lib. 27. cap. 58. num. I 399. Et antiquioribus quidem temporibus, nimirum ab anno DCCCxxx VII. idem evincit lib. I s. num. Io. ex Camillo Peregrino in
historia Principum Longob. ad capitular. Sicari pag. 79. num. 7. probatque Tiraque lius de nobilit. cap. 37. n. 8 I. Id nomen sucum fecisse puto Joanni Bodino de Republ. Iib. 3. eap. 38. qui fortasse Perusinos, & Florentinos milites appellatos legens ; eos nobilitatem a militia duxisse opinatur, ita ut, qui inter ipsos militare coepis set ex ignobili, nobilis efiiceretur. Florentinos autem, audiore Macchia vello nobilitatem suam triplici constituto ordine a reliquis discrevisse idem notat Bodinus haec scribens : Furentini , priusquam unius dominatus muta tenerentur , non tantum nobilitatem ab ordine
sero, sed etiam nobiles a plebejis, ct plebejor triplici rursu: ordine discreverant; quorum, qui opibus proΤalant
528쪽
bant grandes appellabantur: secundo censu popularet: ter
IX. At qu.imvis ii, qui illustribus , atque honoriseis hisce designabantur titulis primores patriae essent, solique publicum adirent Concilium , non secus , ac pr i lci Senatores , Decurionesque ; exortis tamen ple risque in locis inter ipsos , & populares intestinis diss-di i s a publicis muneribus , a Concilio , & Senatu , aut Paullatim ex aeti, vel promiscue cum plebejis ad publica,& praestantiora Reipublicae munera assumti fuerunt; vel armis, & contentionibus ab illis ea usurpata , vel ad sedandas hujusmodi civiles factiones auctoritate quoque Romani Pontificis , aut proprii Principis utrique ordini
communicata. Et quidem non secus, ac in Romana
Republica , Plebs Patriciis insensa Senatum adire , MDgistratus gerere cum Patriciis contentionibus pertinacibus alicubi , in Italia praesertim obtinuit. Nova hinc serma publicis Civitatum data Conciliis . Apud Septempedanos Plebejorum dissidia contra nobiles , ac potentes viribus praevalentia , in caussa suerunt, ut plebs ausit fuerit decreta, lege sique adversus ipsos rogare : penitu seque occupato publici Concilii loco vetuerit etiam , ne ipsi alicubi conventus facerent . In libro , quem resormationum vocant anno MCCCXXVII. μζ. 33. de re si pia sequens decretum legimus : Nobiles, cor potentes in eorum domibus nullam congregationem hominum faciant, quod popularet, ct artisses teneantur ire ad palatium Communis: Hinc Comes Leonardus Francus in lib. manuscripto de antiquit. Septempedanis nobis communicato a Patruo nostro Bernardo Gentilio de ipse Urbe patria non uno nomine optime merito hae habet di Pro flatu illo prisco nobilium Me adnotanda oensul, videlicet anuo Domini DCCCXXVII in L Severino regiminis resiormatio
Ecclesiastea inflatum popularem contra nobiles direct . Haec tamen violenta, & iniqua publici regiminis, ac
529쪽
Magistratus ratio , diu non viguit : matureque plebs compressa a publico est depulsa Concilio : tum primoribus , ut sequenti capite demonstrabimus , Civitatis muneribus Patricius ordo resti tutus. X. Eumdem profecto exitum, atque fatum non
habuit Civitas Interamna multis nominibus in Umbria nobilis , atque conspicua , ad cujus nobile Concilium quum semel populares obrepsissent, ac vice miseranda promiscuum effecissent, eos adhuc patitur , ita mandante constitutione peculiari Pii IU. quam tamen explicans Rota cor . Roxas decis 229. iis, qui ante ipsem constitutionem generosa nobilitate potiebantur nullum praejudicium intulisse assirmat. Eamdemque quoque sortunam patitur vetustissima Vrbs Perusium , in cujus Concili O ,& Decemvirorum Magistratu plebeji perinde, ac nobiles admittuntur , principe tamen inter ipsi,s loco Patriciis servato. Summi enim Pontifices prudenti conlilio ad extinguendas civiles dissentiones permittere consueverunt promiscuam nobilium , & plebejorum admissionem ad potissima quaeque Urbium munera , & publicum regimen , vel quandoque plebeios dumtaxat in Concilium cooptari. Sic Martinum V. in Foroliviensi Civitate plebem ad publica munera a se ivisse testis est bigis
mundus Marchesius supplem. hisoriae ejusdem Urbis
pag. 236. In Civitate Urbis veteris anno MCCCXI. UI. Consulum , quod tum vigebat, antiquato consessu , sancitum fuit, ut populare esset Concilium plebeiis refertum; addito etiam praecepto, ne quis nobilis assumeretur ad publica obeunda munera , ut legitur in ejusdem Chronico apud Muratorium in collect. scriptorum rerum Italicarum tom. IS. ρα. 633. Idem contigisse pluribus conspicuis in Etruria Urbibus praesertim Senis, ubi anno MCCCLXXXΙU. laudantur Priores artium,/Dux pompuli , colligi potest ex ejusdem aetatis monumentis apud ipsium Muratorium eodem Iom. i S. pag. 289. Id ipsum in
530쪽
plerisque Germaniae Civitatibus contigis. suse narrat Sebastianus Munster Ofreograph. lib. I. cap. 6S. & Leh- man Chronic. Spire n. lib. q. cap. I 8. quas prioribus Θ-culis a Patriciis , & nobilibus recitas hodie sere omnes in democratiam delapsas est e ostendit Philippus Khn ipsichil di de jur. di privileg. Cipit. Imperiat. lib. I. cap. 8.num. 8. Is praeterea scribit in Civitate Ga mundia , licet prioribus seculis summa Reipublicae apud Nobiles esset , discordia tamen , & ambitione inter praecipuas, nobilesque familias exorta , ab illis ad populum devenisse . Prout etiam Argentorati sancitam fuisse legem , ne quis praecipuum ejusidem Urbis Magistratum, quem Aminei- sterium vocabant, sumeret, nisi se ex plebejis natu tria
doceret. Narrat item lib. altero cap. 29. num. 62. Plebis Tribunos Brunsvicenses , ut ad se totam Reipublicae summam traherent, Patricios Urbe penitus expulisse, quos postea Albertus Dux eorumdem restituit. Quanta Hala: Saxonum inter Patricios, & plebem dissidia exarserint pro usurpando regimine Civitatis late memorat Fabricius lib. 7. origin. Saxon. fol. 783. Ejusidem tandem
eventum alibi habuisse Plebeios passim colligi potest exscriptoribus aliis, qui peculiarium Civitatum , & Oppidorum scripserunt historiam . XI. Harum dissensionum caussa inducta passim fuiti duplex regiminis sorma; quarum alteram Aris cratiam,
alteram Democratiam vocant. Democratia ea est, quae
regimen , ac summa Reipublicae solis Plebejis attribuit , Cavent enim potissime Democratici, ne publica ossicia Viris concedantur Patriciis . Unde Christianus Lie ben-rhal disput. de tribus Foris. Reipab. thes 9S. scribit complures Germaniae Civitates prolapsas in Democratiam fuisse partim arcendo a regimine, partim opprimen d i vetustiores nobilium familias, ut quam pauci sis imae existis in iis Civitatibus appareant, inter quas enumerat