장음표시 사용
11쪽
Resus h mani sunt qui ab itela
Misones C. tu non est intim tu magnituditae led dua
CONCLusio somnia Inserior scalistra corpora causa unt,exceptui humanis actibus quoru cause necessaria no sunt. P Roptet hoc est dicendum ad quaestionem, et cor
pora coelestia sunt eausa omnium inferiorum, exceptis actibus humanis.&hoe patet di iis au store. talibus,& adhue alsis auetorii atibus Arist. primo Ale, theo. dicit causam. unde principia motus eausam, quia semper lathrum eorporum virtutem estim adum. oc hoe illo tum quae contingunt in inferiori mundo. Ite, Ale
Tan. dieit,u, rationabilius virtus coli vocatur natura: eo
Q est causa olum existentium natura& εm natura fieri Geduorum. vhi tetiam probari rationibus. si volturas aeterna per voluntatem sternam causaret aliquod notium, tune infinita essent essentialiter pertransita, sed hoe est impossibile quia tune infinitum esset finitum. eonse quentia probatur. postquam antiqua volutas neerea aliquid de nouo immediate, sequeretur q, esset duratio suo pcesiua infinita media inter nouum finitum de aeternum Dei g,quia da oppositum,& tune non esset nouit, quia ad hoe q, aliquis effectus sit nouus, non suiscit Q eausa
praeessit se elidum naturam,quia tune effectus nouus es set coaeternus suae causae,quia coaeternitas bene stat eum praeredente sis naturam .ergo oportet in voluntas an
qua fis aliud pisee dat effectum nouum, ni sis naturam, sed non potest esse tempus .ergo duratio sueee tua infinita euius partes sunt essentialiter ordinatae. 5c per eonisquens tune erit pertransita si procedit a rausa ad effectit per medium quod est pertransium,quia ab extremo no peruenitur ad extremum nisi si pertransitum medium. Praeterea,sicut se habet mouens nouum ad aetionematernam, ita voluntas aeterna ad effectum nouli. sed in Dens nouum non potest causare actionem aeterna, ut omnes concedunt. quare oce. Et notandum Q nihil extυpitur nisi actus humani Sc intelleetiis re voluntas, quia
eo ora coelestia non habent virtutem ad ea usandum in telle et utra ad intelligendum vel non intelligendum re ad Gneeessitandum voluntatem ad eligendum ves non elige dum,vel volendum vel non volendum. Selendum in primum principium non habet esse causa immediata altitum humanorum nisi mediate eoelo, nihil minus tris ectio non nectilitatur intelleetus re voluntas ad intelligendum vel ad elistendit,quia liberi sunt,sed licit aliqua alter inelinantur ad hoc,tamen non necessitantur.
PEr hoe ad rationes. Ad primam eoneeditur de eausa in aetii re esse hi in aetis,ec eausa partieulari Oc effoetu partieulari Se. non tamen oportet de causa remota.
proportio in duratione sit inter ipsam 5c esse elum no Dum,sed sufficit proportio in st eausa remota illud quod si in actu esseditis stetit in potentia 5ce. in eoelum 5ce. docendum, quod eoelum non est infinitum feeundum ma gnitudinem, sed tantum feeunda durationem,ut demonstratur in Primo huius .ec octauo Phys eorum.& no est proportio durationis eius ad inferiora, quia ista non re quiruntur, sed suffieit talis proportio q, effectas in polo Hlia sit talis qualis ectium est in actu. Ad seeundum di cendum,quod duplex est agens. principale de instrum
tale, modo verum est quod minus nobile n5 est eausa es sciens principalis respeetu nobilitatin, sed potest esse in alumentalis causa tamen, seut semen est eausa emesens hominis instrumentalis, tamen non est nobilior Mi h D mo &c. Q corpora Ace. dicendum Q eoelum non est effo stiva eausa principalis inferiorum, sed tamen instrumen talis eires seripta intelligentia, quia intellectus est causa principalis, unde sevi artifices mediantibus instrumetis is faciunt esse. s. se intelligentiae absolute saeiunt inseriores esectus mediantibus eorporibus motis ab ipss secundum diuersas eonditiones ipsorum S aspectus adimuicem. Vmam autem eorpus ere lene eireuseripta inteurigentia si minus nobile omnibus animatis , Ut verme,
Visum est alibi. Ad tertium potest eo edi qu3d oire
nia euenium non ex necessitate Violentiae, sed immutab ilitatis Ac impolsibile aliter se habere. non nectissitate vi lentiae, scut lapis proneitur sursum, sed necessitate quae est impossibile aliter se habere eirea in seriora. sed exei piuntur albis humani respectu ordinatorum ad finem, quia voluntas non agit vel non ebeat ex necessitate ea quae ordinantur ad sinem, si intelledius non intelligit ex necessitate, quia ista libera sunt. Vnde quantun eun que eorpus coeleste calefaciat Ac neeet, re se stian mul tum, tu potes habere vel non bibete, quia intelle ius in ielligit quod est noetuum:&oppostum facit quam apo petitus iudicet. unde in uno conueniunt dodiores, quod coelum non neeen; tat intelle bina se voluntatem , tamε inclinat aliqualiter re saeit multas inclinationes in humano appetitu S aliquo modo prosequitur illas in elinatio nes, sed alia non prosequuntur. unde est libertas in his adbhus humanis. QVas Tin ii.
An de corpore coelestifit silentia Naturalis
Onsequenter quaeritur,virum de eorpore ecelesti st Scientia Naturalis. Arguitur Qnon, quia de eodem non potest esse Selen tia Naturalis Semathematica quia sesen tiae secantur quemadmodum ocres, ut pa tet tertio de Anima & primo Poster sed de corpore eis testi est mathematica . Astronomia. o prosi τυM est Arist. in isto lib. ubi tragrat de cor poratius colestibus,& tradit ibi Seientiam Naturalem,
corpora culistia sunt per se considerationis
naturalis, per u dris autem consederantur as Astronomo.
Dicendum,quod de corpore inlesti potest ee scietia Naturalis.& ratio est, quia quae nut mouet mota pertinent ad considerationem naturalem, ex seeundo Physeor. quia quae mouent non mota non sunt philosophi eae eonsiderationis, saltem quo ad essem tiam,vi dicit Commenta. sed eo ora e leuia naouent mota, quia mouent cum habeant virtutem alterat suam respe diu interiorum,ut lumen seeundum alium ec alium aspeetum aliter mouet,& sunt mota secundum alium
inodum ab intelligemhs. Item, Naturalis Philosoplis tenetur considerare omnes substantias sensi, iles re om nes passiones N praneipia ipsorum, sed eoelum est subna tia sensibilia habens passiones Ad principia sensibilia, ideo oce.maior patet. quia substantias sensibiles oc pa
sones sensibiles nullus artifex considerat ius naturalis, ut patet primo de Anima. minor patet ex isto libro ec est per se nota. Vnde notandum quod dicit Comme. secundo Metaphysi.tertio eo miten .c seeundo Phy.is. commen. Astrologusta Naturalis diuersimode consis derant eo ora colestia. quia naturalis eoiisderat ea se
eundum quod mota sunt, Bede figuris re situ ipsorum,oc de quantitate motuum, vi tardit me de velocitate requantitate ipsorum: sed Astrologus non eonsiderat ea seeundum quod mota sunt oc secundum quod habent si puras tales, quae probantur per metum oce. Alia indisserentia ipsorum ex seeundo Physe. oc redit in idem. quia naturalis considerat de figura Solis re Lunae Me. secundum quod accidunt natum talis Orporis, & seeui dum quod natura eorum requirit talem figuram ad ira tum , re inquantum sunt mobilia, sed Astrologus eoi sderat eorpora erelisia non seeundum qu/d huiusmi di, sed seeundum quod mens abstrahit ea a motu octransmutatione: quia de figuris considerat non se nisdum quod sunt mota, sed ut sunt figurae tantum. sed alia
12쪽
alia dissetentia ponitur a Lineon. n lib. suo de ortu stime atum. . empora eoelestia sunt corpora ,& luminosa sent,oc habent per lumen virtutem regitium re altera imam. primo modo considerat ea Astrologus, ut sunt corpora, sed seeundum insunt luminosa 5c habent rege re oc alterare inferiora dupliciter eonsderantur. Uno mo. do secundum rationem eommunem se se pertinet ad naturalem putilosophum.ripatet in lib. de Coelo& Μun. Alio modo eonsderatur secundum rationem specialem: ut in habitudine ad determinatum essectum re se perti met ad naturalem phila phiam. Vnde considerat Q vir tute astri in tali signo seeundum . habet regere Oc alterare inferiora inquantum est in determinato loeo 5c tali te vore habet diuersimode alterare inquantum est sub alios o 5c loco oc tempore. quia istae virtutes, quibus alte tantur inseriora,non eo oseuntur sine respectu oc spe diu in tali signo. aliam virtute habet in alio signo et aspoetii 5c seeundum aliam eoniunctionem ad aliud astrum. ergo oportet naturalem cognoscere ipsa vi sunt in tali s Beno oce. 5c se etiam astrologus ea. eo siderat. oc se astro. Non attribuitur considerare ea astra in diuersu aspectilis Geoniunc tionibus scise duae cons derationes sunt ita. tias A '' M. contanistae. Sed dubium est.quia Commen. dicit in ν' altio mus considerat quantitates motuum e estium, ut tarditatem re velocitatem, re hoe non potest cons derare nis consideret motum coelestem,& per consequens subiei tum mobile. quod dicitur seeundo physicorum. cuius est eonsiderate formam subiecta alicuius, eius est considerare subie sum ves sermam, saltem in ordine ad ι tediu ut qui sanitatem eo derat oc neruum. sic si
militer. εἰ Astronomus considerat velocitatem Oc tardi talem motus ecelestis,tune considerat motum ecaelestem Ec eorpus ecclesie mobile,cuius eontrarium dicit Coni Astrono. Eram. Dicendum, v astronomum eo derare eorpus musaesis de coeleste mobile potest intelligi dupliciter. vnomodo perta quatita eausas ta v eonsideret naturam corporis mobilis oc moi i orem mus, re hoc modo astronomus non considerat mo Ceoici 1 tio bile, ut grauisvi leuis, nec grauis nee leuis, Ac se pn
viderii. pia activa motus vi motor estoc passiua ut mobile non eosdetat. Alio modo potest intelligi in Antonomus edos deret eorpora mobilia pes accidens, quia astronomus consderat distantias planetarum Sc astiorum re appro ximationes rea pectus oc coniunctiones,ec hoe non est vis per motum astrorum considerare, fic ita non reddit eausas horum demo strandi motuum per principia, quia hoc facit naturalis.cum ergo dicit Commen. q, astrono mus de accidentibus solis oc Lunae demonstrat ut de spura, nom tamen demonstrat coelum esse figura sphaeri eae permotum, sed Naturalis hoc facit. quia dicit, ' nee mouetur a medio, nee ad medium nece sario est sphaemcae figurae, sed eorpus eceleste huiusmodi est.Sed, si astroxomus debet licie probare saeit demonstrationem aliterquire per motum: ut illud est sphaerics figuri, a cuius
medio omnes lineae ductae ad e reunserentiam sunt squa
s. Hie est dubium Astronomia, Alusea Oe Perspe, DAq,orio. ua plus sint naturales vel mathematies. Dicendum Φmis Adtis, Astronomia,nlusea,& Perspe stiva duplieiter eonfide,
ca ae Pers tantur. vno modo quo ad certitudinem, alio modo quo
immua ad distinetionem ab aliis selentns, quia aliquis habitus
Vnia est distinctus qui non est certus. ut opinio est distinctussimi in isti, habitus a scient tamen non est ortus habitus: modo, naturale, . rsae scientiae in esse sunt magis naturales quantum ad di quo υeto stulistionem,quia illa sesentia est magis naturalis quam ad ceretur tum ad distinctionem quae per naturalem scientiam di
dinem a stinauitur ab aliis, sed astronomia est huiusmodi, quia
.ricii et magnitudinem c testem, modo per magnitu dinem non distinguit ut d peometria, quia in hoc comis municant ergo per cosessem. od id tormale distin tum est naturale. Similiter i eripe Buci per lineam non distinguitur a geometria, sed per Uisuale oc illud distinctu Me male etiam est naturale, sed quantum ad certitudinem
sunt mathematice,quia quantum ad certitudinem resoluuntur in Principia mathematica,quia ad habendum e5plementum certitudinis probatur per principia qus sunt conclusiones in mathematica re sunt probat s ibi. ec illseonelusiones in mathematica sunt principia in perspecti ua. t'patet primo Posteriorum. resoluuntur ad haben dum certitudinem in principia geometris. Sed aliqui instant, quia ex eodem habetur certitudo re distinebo
ergo a quocunque ists scientis habent certitudinem ab eodem habent distinctionem α Φ eonuerso. Dieenda ad hoe hic est sallacia consequentis, quia a quo aliqua habent, nabent per principia communia illius scientiae, ut Perspectius re geometris ec per illa non distinguues, sed per aliud, ut dictum est per subiectum. AD rationem in oppositum. Cum dicitur. eodem θω.
Verum est eodem modo re secundum rationem sor malem oce. dicendum in ista sunt de consideratione naturalis inquantum mobilis. α demonstrantur ex naturare principiis motus,Vt actio re passo, sed considerantur ab astronomo. non inquatum abstraeta sunt a motu per se, quia non considerat motum istorum nisi per Mei des,
ut di tum est o c. QUAESTIO III.
An Totum Vniuers sit subiectum in libro de caelo.
Onsequenter quaeritur, Vtrum totum obuersum sit subiecitum in hoc libro. Arguitur Nu, non,qnia,si ista scientia esset de toto uni uerso,Vt subieeto, tune non differret Με thaphvsita, sed hoe est salsum, quia ista seletia est naturalis,oc naturalis scientia dissert i Aletaphsesica seeundum omnes. consequentia patet . metaphylica determinat de toto ente.& hoc est totum uniuersum. Item, si hoc esset, tune non esset una scientia, sed hoc
est salsum, quia dicitur eommuniter quod ista scientia est una de patetibus Scientiae Naturalis, oc numeratur inter
scientias naturales. consequentia patet, quia subiectum scientis debet esse unius generis, Ut patet primo Poste riorum. sed totum uniuersum no est unius generis: quia
extendit se ad corruptibile dc incorruptibile, quae plus disserunt quim genere, ut patet Decimo Aletaphysi. Ite, Vmus scientiae,n5 debet esse nisi unum subieeium
illius scientiae,ut patet per Commen.in secundo commeto, quia corpus est uniuersale subieetum huius scienti sed e pus non dicit idem cum toto uniuerso. Item, Te c. .
subiectu seientiae debet habere plures partes subieetiuas, uia si non haberet mura supposita esset singularet redengularibus non est scientia, ut patet primo Posterio rum. Oc septimo Metaphysi. ita totum uniuersum no habet rufi v num suppositum, quia non est nisi unus munisdus.ut patet primo huius. Pros ITVM arguitur. subiectum, de quo est ista τselemia,est eoelum 5c mundus,quia intitulatur liber Cce Wω Ii ct Μundit sed ista dicunt totu uniuersum . quare dc
corpus mobile est subiectum Praedicationis bu ius scientiae, caelam vero est principaulitatis subiectum. DE ista quaestione suit diuersitas. aliqui dieunt, Vt
dieit Expositor in subieetiam huius scietis dicitur esse eoelum: Schoe proban quia inuenit in in Io grseo, libri decolo.oc dixerunt, in ora, qu se5siderane hic pler eoelum consideranεn accidens.& eoelii e sidera turn sciet motiun hora sali, quia titulus est nobili eu eos derato in scientia P se. Sed tua opinio non videtur vale re,quia maior pars eou,quae considerantur in scia, n5 debet esse per aecidens, sed maior pars c5sideratorii in ista lata est de aliis a coelo quia in primo limoi determinat de corporibus simplicibus,re etia in tertio, re in quarto de elementis, ut patet in proces u. mo,ea qus sunt pterona, Q. I d.de. C.&.Μ. a a iij non
13쪽
simplicia opinio. Detis . q. Opici hae Auctoris.idetur esse Auer.& fa
pus et gens est Oiu3cos sideratotu
non sunt ut plurima quia st sunt ut plu ima non possum
esse sine operibus ex tertio Ethicorum . modo hoe eon
tingeret seeundum illos,ut dictu est. Alia est opto, in totu uniuersum si latim, quia de ipso determinat in isto libro de suis eonditionibus oc passionibus, . . sit finiture unum,oc persectum.&de partibus eius, ut de qua
tuor elementis rede coelo.ut in secundo huius. α se de ales. Aliqui obiretunt eontra hoc. si totum uniuersum esset subiectum in ista selemia, rene de omnibus partistius eius determinaretur in ista scientia, quia eandem sesetiam pertinet Gnsderare de toto oc de partihus princi palibus, sed hoen si determinat de orbus partibus prines palius uniuers,quia de animalibus de plantis Ac metes iis non determinatur ho*α tamen animalia sunt nobi liora elementis.quia elementa sunt propter mixta de quihus determinatur his, ut patet in tertio. Alia est opi nlo, eorpus smplex est subiectum in hoe libro,&Φde elementis hie determinatur inquantum habent con uenientiam eum eorporibus simplicitius, quia Aiast. in primo determinat de corporibus simplieibus. α in secido determinat de coelo, quod etiam est smplex. Sed ista opinio no valet,quia in primo determinatur de multis, quae non habent conuenientiam eum corporibus simplicibus,ut Q est unum totum uniuersum re finitu re seme ternum re huiusmodi. ergo non potest esse subiectum lius scietis,quia magna pars determinat ou est de alηs.
Dicendum est ergo ad qus monem distinguendo sub tectum primu q, duplex est subiectum. uno modo prsdieatione,quod est primu primitate communitatis. secum.
do modo dieitur subiectum primum primitate principalitatis. primo mos iectu est eorpus,velens mobile ad ubi, quia illud,quod pridieat de pluribus eos deratis inscientis,ut partibus 8c passionibus 8c principiis, hoe est subiectum isto mo, sed ens mobile ad ubi est hmoi, quia
fidieatur de toto uniuerso,quia totia uniuersum est mo
Dite sm ubi quoquo m5.videlicet. mptes. smiliter de terminat de partibus eius, ut mobilibus sis ubi, quia in seeundo determinat de coelo, re in tertio,& in quarto de elementis re generabilibus oc eorruptibilibus. nam seu tin libro Phy. subiectum est ens mobile simplieite se och se subiectu est ens mobile ut est cottactu ad motu. vhi se ut de in diuisione Seientis Naturalis, Q est cGior, etias dieatur de passionibus vi ena mobile est finitu Vnu e te. Tune dieedu est seeundo aeeipiedris udo mo, . cce tu est subie M. Ad euius intellectu nota, ecessi triplici/ter accipit.vno mo pro ultima sphaera sue si supra siue
contra,et illa sphs a no dicitur vltima via generationis, quia non genera iit,nee via persectionis,quia ipsa est persectior aliis, sed dicitur vltima in Imutando, hoe est ascendendo versus ccxlii. seeudo mo aeeipitur coetu pro quinta essentia simplici,qus est corpus eoeleste pro othus sphsris.Tertio modo accipitur ecetur toto uniuerso . oc lisedistinctio habetur primo huius. mo. ecelu se do modo aceeptu,Vt est quinta essentia, mouet cireularitet, oc est subiectu seeundo tiro, quod dieitur esse subiects attribu,
tur ut ad finem, smiliter deus est prineipalitia in meta
physi ea,& tu dices,ergo in Logica instrumentum deuertiendi in cognitione noti ad ignoti eo itionem non est
subiectum. Direndum Q hoe est subiectu eoe prs diratione, ad quod pol dici, quamuis non si eotra dicta, quia non ponit totu uniuersumm subiecto sed mobile ad ubi. Phr tale potest respondera ad primam rationem in cipis postum. tune non differret i Aleta physea dieendii. Q hse selemia differt i Μetaphysica: ua totu uniuersum vno modo aceipitur ut est ens,re alio modo inquantum mobile ad vhi, vel sm ςrdinem stus. s modo uniuersumaeeipitur primo modo, tune pertinet ad Aletaphvseam. sed ti seeundo modo accipitur, tune pertinet ad Naturalεstientiam. Vnde notandum . non est intelligendum totum uniuersum quod est eommune ad ista sit eom munes m rationem eommunem,quae nee est ista nee illa, sed . st tertia ratio, qus si neutra: sit dicunt aliqui, inens dieitur sm rationem communem quae nee est substatia, nec accidens, sed est tertia.iste intellectus est salsus,ua tune ista ratio esset figmentum. Sed est intelligendum, in
m rationem communem,quae est sm utranque rationere in se includit utrano vi ena inquantum coe est ad de cim pridicamenta fgnifieat deeem praedirament ut dicit Commen. septimo Meta. hoe nomenens ni si mi fieat unum signiscat unum quod deeem praedic, mentorum. sed fm spnifieat um veru tune sgnifieat om
nia entia vera. Ad secundum eum dicitur, tune non esset una dieendum . scientia non requirit unitatem ma terialem subiecti, nee specificam unitatem, quia illa non permittit, quia tuc una se semia no reciperet diuersa spe etes spe et alissimas, quod est falsum ut scientia de anima linus. similiter nee requirit unitatem univcicam,quoniatune Metaphysea, quae est de ent non esset una scietia: sed sufficit unitas analogis,qus est unitas fim attributionem plurium ad unum fim prius re posterius. Vn nota Commen. quarto Aletaphy. distinguit unitatem analogis quiVlura attribuuntur uni tripliciter. uno modo ut agenti, Heut plura medicinalia attribuuntur meditans Vivno agenti. Alio modo ut fini, vi sanitas.in cibo et Mutina naturaliter attribuuntur sanitati animalis. tertio modo attribuuntur plura uni ut subiecto ut nouem prs dicamenta attribuuntur substantiae modo, tune ad pro postumo totum uniuersum non est unum subiectum vniuoeum,tame est analogum,quia omnia ad ipsum oris dinantur attributione tanquam ad unum finem qni est persectito. Vel dicendum quod generabilia ordinantur ad perpetua secundum attributionem tanquam ad si nem, quia inferiora propter superiora sunt finaliter. Ad tertium disendum. Unius scientiae Sc. concediturnis unum si pars alterius. Et eum dicitur . Commen. di eis oce. dieendum quod Commentator soluit hoe super fiet aliter I dieio suo, quia eorpus est uniuersale subie etsi, quia eo munius subiectum,ct quasi dat intelligere quod aliud si subieetiam magis proprium. Ad quartum. cadicitur. subiectium scientiae debet esse 5ce. verum est sub/tione re hoe primitate principalitatis. Ite, qd est nobi H ieetum debet esse uniuersale aliquo modo oce. sed totum
luis re principalius inter e5sderata alleuius scientis, hoe est subiectu attributione et pmitate pncipalitatis, sedecelu se do m5 aeeeptu est hinoi, quia alia eosderata sunt Iatuor elementa.& non est dubiu,quin ecelsi sit perse us θc principalius istis. sed aliquis se obneeret. vias scientis υnu debet esse subiectu, sed tu das duo sis statia, sellicit eoelia,& ens mobile, Dieendu . Vnius seselis non possunt esse duo substanti nisi habeant conuenien tiam adinvice, vi totia re pars, sed se est hie, quia subie ctu eoe pdieatione se habet ad aliud, sicut totu ad parte. ec iudicia Deus est subiectum in Aseraphisea 5c demo stratur in Logi ea. Dirandum, et, hoe est verit pro subie seeundo modo aerepto, pro illo quod est primu pn ripalitate re attributione, quia demonstratio est princi
paliua oc nobilius in Logica, ad qua ola I logio attribuuvniuersum SQ ditandum in aliquid habere multa supposita potest intelligi tripliciter. vno modo seeundum assi. secundo modo secundum aptitudinem . seut id eui noti repugnant multa supposta.tertio modo seeundum mitentiam,& unum horum sustitit ad scientiam de ad se tectum uniuersale eius,ut dieit Austen in Metaphysea
sua.vnde licet totum uniuersum secundum actum non
habeat plura supposta, tamen seeundum aptitudinem vi ratione sotniae tibi non repugnant multa supposta et soli non repugnat multiplicatio ex parte formi suis ilia omni formae repugnaret, quod est sessum, sed singulat. repugnat multiplieatio vi est sngulare, quia Vnum OIM positorum secundum se repugnat alteri, sed singulare per se est indiuisum. ergo repugnat siti esse multiplicatum ira plura supposita sed uniuersati non repugnat.
14쪽
etuns Tio m I. An corporum Cr Magnitudinum contemplario ad Naturalem spectet.
, Onsequenterquiratur. Vtrum ad naturalel pertinet eonsiderare eoi ra re magnitudit nes. Et arguitur in non quia illud quod per i tinet ad mathematieum non pertinet ad nal itiralem Philosophum, sed eonsderate eo pora oc magnitudines pertinet ad mathematieu. i5 εια asor patet, quia se ut intelligibile ditieriis eatur si di Derstatem naturae intella Re t dicit Comme. tertio de ima, se habitus intellectitatis diuersi fieatur m diuer
statem natum inrellectae illorum,o quibus eausantur. minor patet ex Geometria. Item Naturalis non debet considerare non entia, quaa non ens non contingit scire,
ut patet primo Posteriorum. sed eorpora oc magnitudiaxes sunt non retia, quaa in dissinitione lines ponitur instA pota re magnitudines ut accipiuntur pro qu imitatibus eontinuis smsere abstracte non rertinent ad naturale.
quia qui naturalis consderat per se debent dissiniri a moture materia sensbilem, sed ius magnitudines N eorpora possunt intelligi sine materia sensbilire motu . ici 5ce.
maior patet. sexto Meta eum naturalia se lint Mut subie quin homo in illud. nullius. n. alis est ratio sine materia sensibili. minor patet. nam linea&e. sne motu Ac male visens bili intelligitur. de dicit Commc. primo Ale - .
taphys. in illo ea pitulo.Q in diffinitio est ratio Ace. dieis i.
res naturales e5trario modo selint mathematicis, quid, 'dstates. n. naturalium non possunt intellio sne motu ocsensu,sed eoditiones mathematicariu bene possunt inreseligi sne motu ec sensu,& hoe etiam voluit Comen. secvido Ph eo. Quarto dicendii,q, si accipiuntur como
ra re magnitudines pro quantitatibus eontinuis ut sunt termini naturaim,seeorum consideratio pertinet ad n turale.quia qui considerat terminatu e5sderat terminii, langitudo sne latitudine,&hoe in rerum natura non in , sed Naturalis consderat naturalia,que sunt terminata et
Menitur: quia omnis longitudo est eum latitudine. Si mi
liter supertates diffinii et si longitudo eum latitudine
sine spissitate,& hoe non inuenit ut in natura. ergo non sint emia.& per consequens non pertinent ad naturale.
Item, naturalis debet considerare illa in quorum dict initione ponitur materia sensibilis re motus. ex seeundo
linea oce. disii nitue sne motu oc materia sensibili, ut patet secundo Physico. ideo oce.
OP vos Tura arguitur auctoritate Arist. in litera, rincipit se de natura seientia sere plurima cirra eorporatanis tudium& hoe etiam vult Commen.
CONCLvs Io corporum magnitudinum contemplatis fecundum seu absolvite erui continua quaedam unt, non Doctatae Naturalem, ut uero terminina
iuratium,et concernentia motum ad λrbilosephu naturalem attinet. SCiendum Q pereorpora Sc magnitudines possum'
antelligere duo.vno modo substantiam subiectam corpori re magnitudini alio modo ipsas dimenso Mes. Et tune Vlterius nota, in substantia subieeta dimesonibi potest intelligi dupliciter.vno modo sis ronemcdem ut potest habere e Gem rationem sue si uni ea sue analoga. alio modo rasderatur in eomparatione ad notii. Similiter corpora re magnitudines possunt doplieiter eonsiderara. vno modo seeundum se ec abstrae
alio modo inquatum sunt termini corporum naturalis.
Pri hoc dicendum est ad qonem. si pereorpora oc magNitudines intelligimus substantias eorporalea ec se cundu se oc sis ronem egem se non pertinent ad naturi te, quia qu pertinet ad mathematicia non pertinet ad n euratriquia scientis distinguuntur sm rGnem formalem
scibilio edista se consideratantinet ad Alathematicii, probat ea esse finita in primo libro. Praeterea secunda G2.e. . ratio philosopl Naturalis eonfiderat ea qus consistunt
a natura, sed eorpora re magnitudines consistunt a natura.vnde seeundo de AIa.oium natura constantiu posita
est terminus 5c ratio augmenti Ac magnitudinis. Sed aliquis diceret,linea sc superficies bene sunt termini natu
talium, quia terminant naturalia in extremitatibus, ses corpus seeundum prosunditatem non est terminus nataralium, quia non est in extremo, ted interius dicta. Ad hoe dicendum et terminus aequivorat hi quia uno mo
do accipitur pro extremo.oceorpus non terminat natu
talia aeeipiendo profunditates , seut illa quae sunt eirea
centrum non terminant extrema. Alio modo aeripit ut
pro forma,& se eorpus terminat naturalia, quia corpo xeitas est sol ma dans esse profundum oce.
AD rationes in oppositum: cum dicitur. illud quod nasoriis .
pertinet&e.eonceditur pereundem modum & ra tionem formalem non pertinet ad Mathematicum MNaturalem, sed secundum aliam re aliam rationem con
siderandi bene est possibile oce. sed considerare eorpo
ra Sc. dicendum. inquantum accipitur sine motu .5c sensu se eons deratur a Alathematico, sed inquantia sunt termini naturalium se bene consderantur a naturali, ut digium est. Ad aliud. naturalis non debet considerare non entia Netaicendum in non entia duplicia sunt, quae dam sunt non entia oc opinantur etiam non entia. de illis non est scientiae sed alia sunt non entia oc estimantur non entia re est opinio solemnium Q snt entia. se scientia hene eonsiderat non entia,seut Aristo. in quarto Physico. Te cito. considerat de vacuo,dc etia in tertio de infinito quae non Xς sunt, tamen estimantur a solennibus esse ergo considerat ea probando ea, non este,& bene dicitur i solennitius nas non entia estimantur a non solennibus non sunt conia deranda in scienti quia quolibet pi ,serente contrarias opiniones stultum est sollicitare. Aliter respondetur quando dieitur non entia oce. verum est s omnino snt quia mathemati s considerat piam a genera entium fim D non entia.Et eum dieitur. fise sunt hyliusmodi. nisum est:
coes rationes eoiu ut subiectu, quantitate oce.Sed,s eorpora Oc magnitudines eonsderantur stii in sunt substantiscorporales octo comparatione ad motu se pertinent ad naturale. ratio naturalis eo mo debet consderare sub santias quo est naturalis,quia eons deratio naturalium m in naturalia sunt pertinet ad naturale,sed corpora αmagnitudines sunt naturalia in esiparatione ad motu, vedicit Com. septimo Meta. sanaturaliscos derat princi pia naturaliti sis Q, naturalia sunt, ec exponit se.i. Fin q, mouenioc quiescunt. Et confirmat, quia ad quaeum pertinet eonsideratio motus ad eu ntinet cosderatio sutinatis mobilis sis in mobilis est,quia eosderatio substa tis mobilis no habet sine motu, seut aptitudo ad actumno habetur sine actu,sed motus ut motus est pertinet ad naturale ex secundo Phys tu. Tettio dicenduin equia linea est qui dat esse longum titi, superficies logum re latum. Et cum dieitur. non est date longitudinem occidieendum . hoe potest intelligi duplieiter. Vno modos in existentiam in natura,& se linea n5 est in aliqua paete sine latitudine. Alio modo secundum essentiam lines, oc se est stie latitudine,quia in essentia lines non includi aut latitudo,& se est eos. Ad tertium .eum dieitur naturalis debet 5ce. verum est. Et eum dicitur. n diffinitio ve&e.verum est abstra se actepta permotum non dis, finitur. ec se non eotis deratur a naturali, sed in comparatione ad motum sedistinitur permotum, oc e sdera turil naturali, ut pridi qum est.
Magnitudinis aut quod quide ad unti linea. Qd ad duo planis. iod aut ad tria corpus. Et
15쪽
praeter has non est alia magnitudo patria Om dunessones, sex sunt positiones, sursum deor stim retrornia esse & ter omniquaque. tum ας α longi xudo est fim digerentias sursu inde deos
an Tres tantum Dimen oncs snt.
Onsequenter queritur, utrum dimensio est tm fuit tres. Et arguitur q, non, quia sicut se habent unitates ad numerum sie dimenso nes ad eontinuum, per conuenientem sino litudinem , sed unitates in numero plures
sunt a tres, ideo dimensones in eontinuo sunt plures cstres. Item, tot debent esse dimensones quot lassiciunt ad motus smplices, ut patet in litera. quia ex numero magnitudinum Philosophus egeludit multitudinem motuum, sed tres dimensones non sufficiunt,quia linea non suffieit ad motum. nee superficies, quia sunt sine spissitudine, sed nullum mobile est sine Mitru udine. unde, cum
sum.& latum inter dextrude sit strii,& spitium inter ante oc retro. Item Dioss. idem probat, quia tot sunt di h IV. aiem IlOIs. Uem Pronat, quia tot sunt di mensones quot i dis lines redis oriographis, i. perpendiculariter possuctis intersecare in eode in pucto, sed hoe
non est nisi tribus modis, quia si fieret pluribus modi tunc plures anguli constituerem redi, sed hoe est falsum. Vnde dicunt ut redis,quia curus pollunt esse plures. oc dicitur oriographos ad dii serentiam id lorum, qus non ea dunt perpendiculariter, oc possum esse plures, quae no iaciut angulos re tos, sed acutos, vel obtusos. Vnde hoensi potest demonstrari in plano sed in ligno, accipiantur lia a duo re infigantur intersecando se ad modii erueis αin pucto intersectionis alia tertia cadat perpendiculariter re sunt omnes anguli recti, si plures sint, tunc non constituuntur anguli.
i res dimensones snt, quarum duae non siiii ieitini admo D Er hoc ad rationes in oppositum. eum dieitur seu iatum,requiruntur plures dimensones. Item, naturan5 F h bent unitates SQ dicendum via si est simile . quia facit per plura quod potest sarere sque bene pej Vnum. Vnixat β non differunt si a speciem,oc in illis qui noti diD
facit per plura quod potest sacere sque bene per Unum unde natura non iacit per plura quod potest lacere hie uiori modo. unde Aristo. commendat Emp. qui posuit finita principia, per quae sque bene potuit saluare inumdum, se ut illi qui posuerunt infinita principia , sed per unam dimesonem possunt saluari omnia naturalia: quo
essent illud corpus circum quam est diuis bile. Iiem', sit tres dimenso nes, hoc estet altero istorum modo
ruit .vel linea esset sine latitudine,& superficies sine spio studine ει latitudo sne longitudine oce. aut in omnes essent in eodem subieeto. sed nullo modo potest fieri. non pri io modo, qui, nulla substantia est longa, quae omni no sit sine latitudine. nee seeundo nee temo modo potest esse quia diuersae species generis eiusdem non sunt simul in eodem subieeto, quia species generis sunt contrariae Quarto Metaphv.5 eontraria non possunt simul esse in eodem subiecto, sed isis dimensiones sunt species propinqua generas vi continui. Item, si sunt tres dimentiones. idisserunt vel numero vel specie, sed n5 numero,quia plura aecidentia abstr: ta,re a termino re obieeto. non pos sunt esse in e dem, sed inae tres dimensones sunt abstra ab obiecto,quia non dependent ab aliquo,ut ab ob ae sto nee termino. nee differunt specie quoniam illa sunt contraria re n5 possum eine in eodem subie isto. deo oce. oppos Tura vult Philosophus in litera, quia dicit, quod corpus habet tres dimensiones,de illae sunt omnes: Oc ternarius numerus est perfectus Oe tria sunt omne,to tum, de periectum.
terunt specie potest in infinitum procedit sed dimens s differunt sin speeiem .sintiliter potest diei in non sunt ni si tres unitates,ouia ternarius numerus perfectus, oc omnis vimas aut est ultima aut media aut prima. Ves aliter potest dici in no est simile de unitatibus quia vnitas non in numerus nee substantialiter intrinsece nee dispositive, sed dimensones sunt continuum,& isti tres di me sones suffieiunt ad eontinuum,sed tres unitates non sus ficii t ad numerum, quia Oportet esse plures unitates, uaquatuor elementa sunt oce. Ad secundia. diciturit edebent ece dicendu q, veru est &e. dico Q tres dimens Des sufficiunt ad motum. ad probationem. linea non su D fieit 5 e. dieendu q, eorporeitas sufficit ad motus rectos. unde non est intelligendito numerus motuu sat fini nu
imescies ad motum suis erant .
meru magnitudinis in essentia magni trudinis, sed tin re quiritur diuersitas in figura, ut q, sit rella ves circularis. Dime nso quid.
CONCLusio Tres tantum Dimen ones esse necessarium est. Notandum,quod dimenso est quantitas edtinua
Aliter pol die .cum dicitur, sicut Ne . dieendii Q non est ad proposito, quia magnitudo squivocatur,quia Vnomo accipitur pro substantia subiecta olbus. Alio modo Pro dimensortibus. modo per numerii magnitudinum non probat numerii motuit quo ad quantitates, sed soluper magnitudines inquamu accipitur pro substantia subiecta dimensionibus, quia illa substatia ves est grauis vel leuis, vel nec grauis nee leuis. Ad toto, cum dici ε, matuta nihil facit &c. veru est ii ii a bene re ita e5mode potest iacere per unum scut per plura. Et cum dicitur, 'runam re falsum est, quia corporeitas tantum dicit pro fundum vile, in prs supponit superficiem, quae salvate ne locum. Et cum dicitur, i, corpore tas est diuisibilis Oce. dicendum, Q , si corpus accipitur pro essentia corporeitatis tantum non est verum,quia sic tantum diuiditur Fin pillitudinen sed si accipitur pro ei sentia eum terminis vi cum superfiete re linea, ne bene est diuisibilis, re se in
ι Qimentio eis quantitas cotinua vicum lupernere exii e MI permanens x quantitas ponitur ibi pro genere. tellexit Philosophus. Aliter re pondetur cum dioine H natura non lacit Occ. verum est si ita bene fit. Et eum dici isti non .in
demonstia D ut hie Auctor demostrasse uidetur. Ronesent iste uel ex Obabili hirii ut uel petunt prin
gis communis,& ponitur ad differentiam numeri, cuius Daries non sunt cominus, sed permanens ponitur ad dis seremiam temporis remotus, quorum partes n5 perma
nent. Tune ad qonem dicendum Q tres sunt tantia diamen sones. ratio Aristo. numerus tern MIIImus ternarius est omnis ocpersectius, ut dicunt Pyth gorici, quia perseditiam eons stit intimus, principio, medio,& fine. unum quod adest habet principium medium re finem. Similiter probatur hoe in sicriseationibus,quia taetetes saeriseia obseruant numeria tertia tu, quia secerunt sacrificia ter attribuentes numerii persectu ec similiter probat pet mo dum loquendi, quia duo holas non dicuntur oes, sedam ho &numerus primus consistit in tribus tanquam ter narius numerus sit perfectus. Item, tot sunt dimens nes quot sunt oppositiones inter differentias postionis, quia sna oppositiones disseremiarum ponis aecipiuntur
tur. per unam dimensionem et c. non est vertim, quia per corporeitatem diuisibilem cireumquam intelligit Aricsubstantiam subiectam eorpori,qus est diuis bilis non secundum profunditatem tm, sed m omnes dimensiones quibus subiicitur. α dieit corpus quia illa dimenso en perseelior aliis. ergo substantia, quae est subieeta dunen tionibus omnibus,diuiditur cireumquacia, quoniam di cit corpus propter maiorem persectionem, ne eorporei tas pro spissitudine diuidatur secundum tres dimetano
nes, sed substantia subieeta omnibus. Vel diere dum. Et ror potestas non aecipitur pro profunditate, quς diitur contra alias dimensiones,qna non est diuiti bina una dimensionem, sed accipit corpus pro toto composito ex tribus dimentJOmbus, longitudine latitudine oce. et tu dices potest esse talis e postio generis ex
speciebus.dicendum in se, quoniano solu e5positio est indiuidui
16쪽
Com.s . Di Inuta contrari ras ex ducishus est.
lnd itidui ex materia 5c se a,re spei ex genere A diiseis Arentia, sed et ea eo positio realis generis ex spebus suis, et
illa eo positione nominant a eorpore, ouae est persectior, spes eo tinui cte. Ad quartii es di. ti essent tres recidi ced si Q oes sunt in eode subiecto Ac simul qm longitudox5 est sine latitudine.Et est dr, spes sunt eo traris. ille re
spodet per in statia: quia seletis bene plures disserunt 1 mspem, Ut Gramatica, Logiea. α ta sunt in eode subiecto ut in intellectu possibiti: et est impartibilis ex. a. de Aia. sed,quia cotra arguere no est soluere. ideo dieedii est, et species eiusde generis lisit eo trarietate: qa hiat opposi tione.ergo vel co tradietoria, vel relativa ree. sed G suntesitradictoriae spes, en sint ambs posits entis nee priuatiam opposita sunt tua no sunt priuatio re habitus, nee pluora: sa no depedent adinvice. ergo relinquit, et sint cotra ris. re eo traria n5 pnt simul ee. Et eu de oce. dicendu no sunt in eode subiectio fimidcisa eo orotas no est in
eode subieeto sis Meeti linea: ua ite linea no est pars supse ire suo fietes no est pars eoi potis. Sie est de subsicitia Bsubiecta di melionibus ua substai ta subieeta lines no est pars substalia subiectae supGiei&e. sed eo traria fim di uersa bia pollunt O in eodem subiecto, sciit quae no sunt partes tutus substatis. Et seled si quo hoe sit stelligedia. via seut eo us p supponit sunses 5c non est pars eius. sie substatia subiectaeorporeuati presupponit substatia subieeta superfiete quae et tio est pars ei' oce. Sed tua solutio no susileetet in tactia r quia plures scietiae siti idesunt in eode subiecto, imo et oes scientiae sunt in intelle
ctu sit ire ideo aliter est dieEdii per interistion uacontraria possunt eae in eode subiecto ut sesentiae. Adprobatione dicendit o quaeda sunt eo traria persecta contrarietate et illa n5 sunt simul in eode subiecio ut ealidis smii 5e stiridissimu in summo, sed alia sunt eo traria e5
uarietate diminuta utinoiadu a, diminuta ccintrarietas causat ex duobus. Vnom5 ex negatione ultimae perie
ctionis ua no habet persectiones in sumo , vi media peresimixtionem extremorii quia Commen. dieit in primo CPhyse. Q in mediis sunt ambo extrema in actu, non titsumma persectione. secundo mo prouenit diminuta coistrarietas ex negatione actualitatis oc passibilitatis ad in uicem, quae no agunt Oc patiuntur ad inuicem, nec corrupuntur inter se ad inuicem,se scientiae sunt eo trariae ad inuicem. Vnde,s dieeremus . omnia cottaria sunt activare passiua ad inuleem,no possemus euadere ista disti eutitatem. vii aliqui propter ignoratia huius negat, species
na esse e trarias vera eo trarietate: sed , cottanantur sicut persecti, re imperfectu:& hoena valet, ua inter spes
eiusdem generis est oppositio vera,vel egi radisoria vel priuatiua, ut prius declaratii est. Ad quintum,s sunt tres &e. dicendu Q disserui sis spem . Et eum dieitur, mspes corrariae non possunt esse simul.dicendum, Q ve in est,s sint eo trariae eo trarietate persecta: sed si nO,lse psit simul esse in eodem subiecto,ut iam declaratum est.
Totum autem cuius partes, persectum D
necesse est esse: 5c quemadmodum nomen si gnificat omniquam di non hac quidem,hac au
innipsim univorsim fit perfectum.
Onsequenter quaeritur, Virum totum φυl uersum sit perfectu:oc arguitur in no. quia 4 illud non est persectum, eui aliquid denei
&eui potest fieri additio quia persecto ni 3-dia hil deficit,nee ei potest sera additior sed uni
uerso multa deficiut,ut et alici piit addi ei. Et eo firmatiua delietum ei aliquae spes, Ut rotant speetes in hyeme
dc niues in aestate. Et confirmatur ex parte numerorum:
quia numeri deseuma uniuerso, cum species eorum pro/
tedant in infinitum r quia quocunni numero dato est a eipere maiorem: re ita omnes species numera non sunt in actu: sed fiunt laeeedente tempore, re possunt addi toto viriuerso. Item quod habet principium, medium, ecfinem est persesumi quia lite exiguntur ad persectione in Orporibus, scilicet principium, medium, oc finis, sed uniuersum non habet principium, re finem, quia perpe tuum est.& ideo infinitum. Item quod est pars totiua non in persectum: quia pars est in potentia in toto. sed uniuersum est pars totius, seut scientia, quae traditur inhoe libro est pars Selemiae Naturalis. modo, seut se habet seientia ad scientiam, se subiectum ad subiectum sed haee scientia est pars Scientia Naturalis.ergo subiectum eius, quod est totum uniuersum, est parsentis mobilia simplieiter quod est subiectum Seientiae Naturalis. OPPOsITVM patet auctoritate Aristote. in primo se si eapitulo istius primi, quia dicit Arist. totum uniuersum est persectum.
uniuersuras pliciter, persectum Cr totum simplicia
ter deformuteresti uniuersum vero, circunscriptis omnibus incorporalibus non simplici
ter perfectum est, sed in genere,
Notandum in totu uniuersum sumitur duobus
modis. Viro modo pro toto aggregato ex om/nibus entinus eorporalibus re incorporalibus. Alio modo sumitur pro omnibus Orporalibus circumseribendo incorporalia quae dicuntur principia abstra eta.Vlterius sciendum, ut dicitur intinio Metaph. cap. de perfecto. persectum accipitur dupliciter. perseetu qd τ non exceditur ah alio in persectione. 8c dicit Aristo. in illud miseetum non habet hiperbolem, idest excisibin, oc habet omnes perseetiones. Alio modo perseetum est in genere, non quod accipiatur genus pro praedieabili genere, sed pro re communi. re illud pertiem est quod ha
het persectiones, quae requiruntur ad genus, re a nulloissius generas exceditur. sicut medicus dicitur perseetus in genere, qui non exceditur in genere illo medico in per 'seetione medici, sed habet omnes persectiones,qus requiruntur ad medicum. Tune dicendum est ad quaestim .
nem,u ,s loquamur de uerso primo modo, tune uni uersum est persectum totum simplieiteri sed si loquamur de uniuerso seeundo modo,tune non est perseetum umopliciteri tertio dieendum . illud uniuersum est perfectu in genere naturae totali. Ratio primi. quod non habet ex e ens ipsum in perseetione, Ac eontinet in se om es perseetiones,est perseetum simpliciter r sed uniuersum pri mo modo dietum est huiusmodie quia continet persectiones eo morales re tueorporales. Ratio se di. illud quod exciditur in persectione, re non continet omnes perse etiones in se, non est persectum smplieiter, sed uniuer sum feeundo modo sumptum est huiusmodit quonia ex oditur a primo,quod est perseetius omnibus eorpori hus quia ab ipso dependet coelum oc tota natura, Nono Metaphy.5c est optimum eorum quae in natura. tertia probatur se,quia. habet omnes perseetiones est perseetum in genere eorporum: sed totum uniuersum est hu iusmodi,quia habet tres dimensiones oc ille sunt omnes, α ternarius est numerus perseetus re omne. Item, extra
quod nihil est perseetum est persectione speciali, sed G
tra uniuersum secundo modo sumptum est nihil quia da quod aliquid sit extra ipsum,tune non esset totum,de es, set eontradictior quia esset totum re non totum. Sed hoe est dubium eum dicitur uniuersum primo modo dictum est perseetum simpliciter. hoe non videtur veru:
quia si esset simplicitet perseetum, tune esset Deus: sed hoe est neptias: ia illud uniuersum non est Deus:quia
Deus est substantia simplici una, oc non est aggregata
17쪽
ex omnibus entibus .eonsequentia patet. nihil est perse
sitim siti ieitervis Deus Quinto Metaphy. Dieen
dum euira dicitur s uniuersum &e. dico non sequiturua Deus eotinet diuersmode omnes petiectiones re iotum uniuersum:quia totum Vniuersum eontinet omnes
petia tiones se maliter redistincte, sed Deus causaliter continet omnes persectiones re viai uoce,& in Deo nul la voralis distinctio radit nee accidentis, nee substantis. Sed aliqui arguunt,quod Deus habeat omnes per se in istiones formaliter α suppomini Q, esse persectionis soris maliter est perlaetio ex hoe s: In quocunque est esse insectiois sol maliter est perseetio formaliteri sed in deo est esse perseetionis formaliter.ideo&e. Dicedum quὁd persectiones in Deo non sunt nisi ea aliter re eminen a ter, & s quartatur in quo genere,dicitur,4 in genere cauax. - sae sinalis &esseientis &υnitissime, nee est distinctio in abstracia nee in re relata secundum Getiles. Ad ar gumentum eum dicitur.In quo eun la est &α veru est eora5 quo est leo forman. Et cud r. in deo &e. dieendum , esse persectionis non formaliter est in Deo, sed eausaliter uia Deus est eausa finalis eae perseetionis &e.&est finis ves effieiens.sed esse persectionis non est in Deo sormaliter re inlauerenter,sed tantum viriualiter. α in quo est aliquid formaliter illud est in eo inhaerenIer. Aliud. dubium est,dictum est o in Deo sunt omnes persectio res eminenter & eausaliter.videtur smiliter Q istae pera sectiones sint in toto uniuerso.& tune quaeritur, utrum totum uniuersum si persectius Deo vel eeonuerso.& 'idetur Q tot tum uniuersum sit persectius, ta dicit Ari sto. primo Ethieo. elieitas connumerata minimo honorum est bilior est. modo scut se licitas habet se ad minimum. se Deus ad totum residuum. Contra. si Deus est imperfectior toto uniuerso, ves hoe est ab eo mei vel ab alio. non ab eo meliquia tue Deus esset mei causa sus persectiois. nee ab alio est impersectior,ua illud aliud est eausatum a Deo, re tune causatum tet persectius caula,quod est salsum. Dicendum, , aliquid est alio per sectius dupliciter. Vno modo intrenue. Alio modo quantita lue re exiesue. modo uniuersum est persectius Deoi extensu Gquia plures esitinet persectiones quam Deus, sed intesve Deus est persectior: quia nobiliori modo habet persectiones qua totum uniuersum, quia quicquid . est in toto uniuerso distinete, ct composio modo, eamnvm . Deo sinpliei modo ec modo nobiliori. AD rationes in oppositum. Ad primam. illud n5 est
persectum Sc.verum est non est perfectu simplieiter, ει omnibus modis.Et eum dieitur,uniuerso &α verum est:& ideo non est simpliciter persectum, sed est ini genere persectum. Sed ista responso no susscit, quia perastam rationem probatur, quod uniuersum impersectilest in genere, quia prs sentibus potest addi futurum. similiter numero indiuiduorum,qui nune est potest addi ni metus indiuiduorum in futuro, quia proceditur in talis bus in insititum. smilitet species possunt addi ut rosaria praesentibus in hyeme. ergo aliter respondetur, eum dies tur illud cui aliquid deficit Se. dirandum quod verum est,s potest addi essentialiter. Et cu dicitur. uniuerso Se dicendum quod ista additio non pertinet ad primam αessent talem persectionem, quia numeri non sunt de essentiali persectione uniuersi, sed sunt de bene esse, re deae dentali persectione. Et eu dieitur. in aliqua spes &e. die du in speetes persectae sunt in omni tempore, licet nci sint in quolibet elimate. unde licet rosae in isto elimate in hyeme non sint, tamen in alio climate,ubi est reperatus aer etiam sunt semper. de Lincontensa Primo Posterio
x sχst vera pars: α non eminenter. Et eum dicitur,o &e. aliquid leunt quod totu uniuersum non est subiectit hici sed mobile ad ubi. sed ide est diore realiter. hoc eii alio. di ideo die edit et uniuersum n5 est sectit simplr, in est plactu in genere determinato. Aliter pol diei cededo maiore. Et eu dr uniuersum &e. diecdum Q in uniuerso mobili sm vhi est duoe5siderare, substatia et mobilitale. 45, totu uniuersum, quatu ad substatia, non est pars mobilis entis, sed conuertit secta,ua vnia no coprehendis plura supposta ui reliquii: sed, si eos derat quatu ad mo hilitate no est ide,sed est pars eius:ua, si est potentia mouendi ad ubi, tune est potentia motus,' no eccnuerso, si est potentia motus. c. si potentia mouendi ad vbu et hoe habet se in plus,seut motus localis ad motu simpliacuer. re se ad illud.
Omnia enim physica corpora magnit dines sim seipsa mobilia dicimus esse Fira locv. F Naturam enim principiti motus esse dicimus in ipsis.
An corpus per ρ generaliter sit mobile secundum lacu.
Onsequenter quaerit circa illa parte.Omnia
corpora physca. Vtrs corpus es testi per se 'generaliter si mobile sin locu : Oc arguitur in no quia illud,qd est Π se mobile sin loci hoe est per se in loeo, sed eoelsinoestir se in
loco. ideo ct c. maior patet, uaqup ac is est in loco per aeridens inovetur,ut albedo vel musica.ergo P opposi tum quod per se mouetur per se est in loco, quia si propositum in propositore oppositum in opposto. minor patet. elum per accidens est in loco,quia per cetrum, ob
tem quo ad ultimam sphsram, Ut dicit Aristo. . I sysi. 5c seeundo ibidem. Item probatur,quia coetu no mo Q uetur naturaliter quia motus naturalis debet esse a prin-Y cipio intrinseeo. sed eoelii mouet ab extrinseco. ideo αα
maior patet. 2. Physi.& per hoc motus naturalis est a principio intrinseco ditari ab artificialibus motibus. Idem patet Septimo Metaph. minor patet. quia coelumino uetur ab intelligentia, quae est separata a coelo sna ', Oes dicunt. Ite,omne qa mouet naturaliter debet qui escere, quod patet v diffinitionE natur s. quia noestprin cipi si motus oc status. i. quietis, sed quod naturaliter mouet a natura moue sed coctu no quiescit, sed mouetur P. Petue,Vt patet octauo Phy. Ite, motus naturalis dreea dis sine in naturali ad dispone naturale Fin Auic. in Isebro siis ficientis suae, sed corpus es teste n5 moues a dispo ne innaturali ad dispi ne naturale, quia ubi est unu ibi illud no est eor pori eslesti innaturale,re naturale, ua sunt eiusde disponis. Ite motus regularis cic uniformis non est naturalis, sed motus coeli est huiusmodi. ideo&c. ma ior patet: qni motus naturalis est Vesocior in fine qua in principio, ec violentus econueris,ut patet primo huius. H ergo motus uniformis, qui lampum equali tepore squa Ie spatiunt pertransit non est naturalis qualis est motus csti. minor patet octauo Physicorum. Oppost Tu M vult Arist. in littera: ubi dieit, pom nia eorpora physea fim is mobilia dicimus esse Fui io, cum sed coelum est corpus naturale,ut omnes Geed sit. α hoe vult Commen. ibidem.
rum, omnes speciesvniuersi oportet aliquando manere,n uniuersum non esset persedium. Ad seMialiter totum uniuersum non esset perie. dum.quod habet principium Se .concedo. Et eum dici tur.Vniuersum Sciverum est. vniuersum est infinitum induration ut Aristo.vult tamen habet principiti ma
gnitudinis. Ad tertium.quod in para .verum est CONCLusio. corpus caliste, quod alterius est na aere a quatuor elementis mouetur per se secundum locum naturuatirer, idest non uiolenter, σὴ mouea. tur uoluntarie.
Notandum ut patet secundo Phv. in natura dies
turde materia re serina, tamen ordine quod arquia prius dieitur de forma, demum de materia. ι Vltemus notandum, o motus tacti duplieiter accipυtur no
18쪽
tur. Vno modo in distinguitur il violento, quia noest A petuum, ut patet primo huius
violentust quia motus violentus est a prineipio extrinseco non eonterente vim passo,ut dieitur. 1 . Et hieo. sed na turalia motus est a principio intrinsem. similiter motus voluntarius est: a non est a principio. υt natura, sed a voluntate, ut motio, oc talis non est naturalis oc a natura ivt patet Septimo Metaph. Tune dicedum est ad qugstionem P eslum mouetur per se localiter, quia illud mobile in quo habet esse natura hoe mouetur per se locali ter ex dissinitione naturae, seeundo Physeo. quia natura est principium mouendi 5c quiestedi per se in illo in quo est. ergo in quo est natura sua hie videtur moueri perse m l eum: quia sci naturam praesupponit per se: sed na tura dieitur esse in naturali ut est Gelum: quia naturalia dicuntur a natura,seut artificialia ab arte: sed eoelum habet naturam in stire est naturale Fm omnes. rationis mi. Commentator oc Aristo. tangunt in littera. Item,ece lum mouetur secundum ubi. ergo vel mouetur per se,
Sed hie sunt dubia. primum est,et, dictum est, . in es To. e.etu
Io est naturare mouetur naturaliter. unde aliquis dubia Dubi tat, et natura dicitur de materaa et forma et primo de sormaeergo,s in ipso est natura et mouetur naturaliter eum motus ipsus sit prior altis loc ipsum est prius naturali hus. ergo motus eius debet esse natura prima, quae est forma. ergo habet in se principium mouens: oc mouens est aliud a moto ergo eoelum est eompositum ex mate
ria 5e formae sed hoe est impossibile quia tune est gene rabile ec eorruptibile. Vnde latendum, et, aliquis hone eoncederet Q natura quae est forma est principiu motus in eo.sed duplex est forma, separata re eoniunera: modo in ipso prine pium motus est forma abstraeta, ut in telligentia. Contra hoe obncit Comment. motus cor porum estestium differt il motu inferiora: ergo hoc erit mediante natura diuertaec sorma quae consistat in Geroseeundum inhoetiam, vi ignis habet motum diuersum vel per accidens, per sumesentem diuisonem primo Po B ab alna elementis mediante natura, quae est forma ignis sterio.sed ecelum non mouetur per aecidens: quia quod mouetur per accidens non potest esse necessarium: quia omne per accidens eontingit non esse,ut patet primo Po
Non contingit no moueri, ut patet Octauo Pnν. quia motus est ius sempiternus. Seeundo dieedum, . motus est in naturalis,ut naturale distinguitur contra violen tum .cuius ratio est. Omnis motus simplex debet esse na
turalia alleui eorpori simplicii sed motus cireularis e smplex,& no potest esse naturalis grauibus ec leuibus: quomiam unius corporis unus est motus simplex seeundum Naturam propriam quia iseet ignis in eMauo orbis L na mouetur cireulariter,hoe est secundum naturam ct munem, inquantum aptum natum est assequi virtutem corporis est estis: sed ille motus non est secundum natu ram propriam. Item, motus Gli vel est naturalis , elviolentus,per sufficientem diuisionem: sed eclum n5 moec eons stit in igne. Item,aliud est dubium. quia mose Dubium. Euens, quod eo oscit indiuidua ec singularia, videntur esse sorma materialis de corruptibilia: quoniam intelle .ctus noster non eo ostii indiuidua per se sne sensu, qui est ineorruptibilis moto quia intellectus per se intelligit formam: sed materiam mediante sensu, ut diest Commenta. a.de Anima. sed motor eoiennotat indiuiduarquia cognostat resoluti5es particulares,ut suos effectus, oc cognoscit terminos motus,ut ubi. Item tertiu di Dubi t. hium.Commeruditat in de substantia orbia. o dimensiones corporum generabilium ec eorruptiuilium praece dunt formam in materia: sed dimensiones corporis este stia non insunt ipsa nisi mediante forma.ergo videtur Phabeant formam inhaerentem eis. ratio huius est . quia,
quando aliquid inhaeret mediante alio, illud magis inhaeret mediato quo inhaeret, Vt color inhaeret eo ori me diante supernese. ergo superficies magis inhaeret eorpori uetur violenter: quia nullum violentum est perpetuum C is color.ergo dimensones, eum inhaereant corporibus
vi dicit Aristo.in littera. quae sunt pter naturam in M4s estissime sunt corrupta: sed motus ecili est sempiternus.
ex octauo Physi. oc primo huius. Item, illa motus est
naturalis, ad quem mobile habet naturalem laesinatio nem .ec se motor similiter.ec hie duo sunt de rati e motus naturalis vi distinguitur eontra violentum: sed ecolum habet naturalem in linationem ad motum circula
rem e quia est cireularis figurae. similiter motor habet
inclinationem naturalem adtiuam ad mouendum misium cireulariter, quia nee est grauis nec leuis motor. er go mouet naturaliter circulariter. Tettio dicendum, licet motor moueat coelum naturaliter,ut naturale di stinguitur contra violentum,non tamen ut distinguitur contra voluntarium: quia quod mouetur ab intellectu a voluntatem mouetur naturalite non ut naturale distinguitur contra voluntarium: quia motus ab intellectu est voluntarius: ut patet tertio de via. sed motor ecesi mo uel coelum per intellectum, quia est intestigena motor,et D
est sine magii studin ut patet octauo Physs. oc in sempiternis est idem intelligens re intesiectum. unde dicit Co
ment. x x. Metaphy. motiones ecclorum de virtutibus
habent intellecti oc voluntatem. ne quarto. est dicedum, Q corpus es teste est alterius naturae a quatuor
elementis.huius ratio est. illud ,quod mouetur alio motu a motu grauium re leuium,in alterius naturae a graui bus 5c leuibus: quia motus arguit naturam, re alivis motus aliam naturam:sed coelum mouetur cireulariter secudum propriam naturam, re quatuor elementa non m uentur cireulariter, vel ti mouentur ireularitet hoc non est nisi seeudum naturam eommunem, quae imprimitureia a corporibus superestinibus. Item, quod est per
num re incorruptibile hoe est alterius naturae ab ist iam serioribus: quia inferiora lite sunt corruptibilia propter habere eontrarium: sed rectum estineorruptibile oc pero
es lembus mediate sorma: videtur . sorma magis inhae reat corporibus coestibus 4 dimensiones: sed dimetisones inhaerenti ergo re forma eorum. Item, quartu duo hium est.dietum fuit, motus coeli non est naturalis,ut naturale distinguitur eontra voluntarium .contra. Voluntas potest ad opposta,ut patetit 4. Metaphys.& x. Perihermem .ergo si motus eoeli est a voluntate, tue potest se habere ad oppositum: oc ita potest quiescere emum: .
quod est contra Philosophum. s. Phy. oce..tiem quin t .duhuatur, quia omnis forma subiecta accidenti aest materialis:quia in separatis non sum a identia, ut dicit Commen.Seeundo Metaph. sed natura, quae mouetcstum,habet voluntatem re intellegium: quae videntur
esse aeeidentia superaddita: quia non sunt substantiae, esi solatio adsint potentii. Ad primum dubium respondet Como primum. men.dupliciter. primo se. nos possumus direre o natu ra qua mouetur coelum dicitur subiectum simplex: quia non habet formam substantialem perficientem ipsum se eundum esse,α fm hoe dicitur natura aequivoci de ipso oc in serioribus. 8c hoe est sm aliam rationem: quia in in serioribus natura non solum dicitur de materiar sed etiade formam materia, sed in coelo tantum dicitur natura de moto:& sm hoe oportet dicere quod ad naturale motum non requiritur intrinseritas actius,sed tantum intrinsteitas passivi principd 5c recipientis motum. Sed eum arguitur,u, natura primo dicitur de forma.Commenta. non respondet:quia sorma est separata. unde potest diei in generabilibus ec eorruptibilibus ubi est utram natura, scillaei materia ec soma, prius dicit de sormat sed in coelo,ubi est tantum motum, ibi natura non dicit de sorma per prius,quia ibi natura tantum dicitur de subie M. Sed eontra hoe arguitur:quia se motus artisset, lis esset naturali quia etiam habet principia passiua in
transeo,ut lapides ocligna, d susciplimi motu artificis. Dieendum
19쪽
Dieendum Q in artificialibus bene est prineipium re
teptiuum intrinlecuria non tamen intrinseca eli natura
lis potentia oc habitus ad motum illum re ad forma mo tus.& tamen illa potentia naturalis requiritur ad motu naturalem: quia non susscit prineipium passivum stant tintieum sed eum hoc requiritur potetia naturalis admotum N ad formam motus, sed hoe descit in lignis sclapidibus: quia non habent naturalem potentiam ad Niseationem re ad formam domus, sed in ectio subiectum smplex est intrinseeum 8c habet naturalem potentiam, re habitudinem ad motum sm v, α se motus ecili est naturalis naturalitate subieeti, sed non naturalitate soromae. Aliter respondet Commem . non solum in coelo est natura,quae est rereptiua motus, sed etiam est ibi soroma, quae est principium motus non consstens in mate, dia,quia non est in eorpore ecclesii, quia tune esset genera hile re corruptibile, sed est forma abstracta.vnde non solum naturalis est motus propter subiectum smplex, sed etiam propter formam: quia insepararis a materia idem est mouens se finis. Et eum dicitur, motus coeli est alius.
edceditur. Et eum dieitur, hoe em mediante natura cte. respondet Commentator, . immo mediante forma: sase ut forma materialis habet materia propriam, ita sor ana abstraista habet materiam determinatam. quia sor inae abstractae requitiat subiectum: S etiam innatae sunt habete subieistum: quod est neo graue netv leue. re eum dieitur. ergo illa sorma inheret coelo. dicendum Q non: immo fit mediante forma abstractar quia scirms abstra viis nais sunt vi illud quod mouetur ab eis sit necu graue necti leue,sie ut requirunt, ut sit rotundum eo us. ergo talis motus requirit sermana, no quae dat esse, sed abstra via a materia. Sed hie in statur. eum dieitur, quod principium motus est estis non solum dicitur materia. seu sorma abstracta. Contra . natura est principium intrinsecutsed talis forma non est intrinseca mobili. Ad hoe est dieedum,quod aliquid est principium motus intrinse mintrinsecitati naturali dupliciter uno modo secundum inhaerentiam, ut forma animalium hie in inferiori mun, do. Et ex ipss materiis animalium eum sorma constituυtur unum in esse simpliester: ouia non est aliud esse se . ivae ab esse eorporis: & haee forma est principium mi tus secundum inhaerentiam. alio modo aliquid est intrinsecum secundum appropriationem & aptationem, re tale m uetas appropriatum est ei aptatum: N est se, quia mouet tale mobile re non aliud, S tali Melocitate re non alia re sub tali quantitate re non maiori nee minori. Vm de tale mouens dieit ex indeterminato mobili determi natum, se quod mouet υno motu di non pluribus S tali velocitate & non alia. bene etiam si mobili apponere
tur unum astrum vel diminueretur, non moueret spmi
sed si moueret hoe esset sis satigationem in tanta proportione est motor ad mobile:& etiam tanto tempore mo Dei mobile re non minori , ut motor saturni mouet ita Saturnum, Q non potest Lunam mouere, nee in minori tempore quam in tribus annis. Contra hoc arguitur.
quia illa appropriatio motoris ad mobile, vel est substanti vel accidens, sed neutrum potest esse. ergo nihil. ma ior patet. mitior etiam patet . quia no est substantia. quia serandum suam substantiam est abstracta. non aecides, quia tune non moueret semper. Dicendum, . illa appropriatio est exclusio mobilis alterius immediate. Modo eum dieitur, natura est principium &e. Dicendum, vel in principium initin se m in t inseditate inhaerentis,uel
coaptationis vel appropriationis modo licet intellige
tia non sit intrinseca seeudum esse actuale, quia ad esse s
est actio: tamen est intrinseca intrinsecitate appropriationis.& iillud eolligitur ex dictis Auer. seeundo Geli. , Ad aliud dubium dicendum. α propter istam ratione
aliqui ponunt animam imaginatiuam in corpore ccese sei,qua cognosceret reuolutiones sngulares: quia motus
non susscit ad hoe.oc fim hoc dixit esum coponi ex par
I: tibus egentialibus,ut materia dc forma. Die dum est
ergo, quod motor eceli cognoscit particulares reuolutio mes.Et eum dicitur.ergo est forma materialis. dicedum,
quod non sequitur,quia quod eognostit individuum in propria forma re seeundum speciem propriam & eognotione diuersa a sua substatia: ne eognoscens est forma materialis. Alio modo aliquid potest en nostere indiuiduano in propria forma,& per speeiem propriam, sed in sua
causa, quia cognostit eausam, ex qua de necessitate esse
eius dependet re sequitur: re se est hie, quia intelligem dia & eognoscit seipsam S suam substatiam, quae est eausa illorum indiuiduorum & illa eausa est intelligens re intelleistum M praesentia illius esse est cognitio indiuiduo rum re reuolutionum sngularium, sevi per lumen So iis praesens si illuminatio, quae est sequela presentiae tu minis. se est haec ut dictum est: quia, quando fhi prae sens est intelligentia oc eo oscit s est eo itio aliorum essectuum, quae sunt sequela illius esse de necessitate. solutio ad F Ad tertium dubium dieit Commentat. Φ, cum dieit tertin m. generabilium & eorruptibilium, quia formae insertorii seeundo et mi in materia mediantibus dimesonibus: quia istae sor ii.
mae extenduntur extensione dimensonum, sed in es testi co m. a. hus est econtrario. quia formae est estium non extendun tur perdimensones eddimesones eoelo insunt propter formam finaliter. Vnde respondetur ad argumentia: eum dieitur. quando aliquid inhaeret &e. dieendum Querum est, ubi dimensiones inhaerent mediante forma tanquam mediante causa subieetiua ει mediante princi
pio reeeptiuo re forma magis inhaeret, sed ste no est leorporibus eoelestibus. Atio modo potest aliquid inesse mediante forma tanquam mediante fine,& se non est vG rum, in forma magis inhaereat ut dimensiones inhaerentre Mima non quia est finis dimen sonum. unde in sub stantiis separatia re finis S medium idem sunt. ideo Sc. Ad quartum dubium: eum dieitur. volutas potest ad opposita Se. unde aliqui concidunt, quod es tum potest G quieseere.vnde Commen dimidi. Μetaph. Intelligentis possunt mouere re non semper mouere: sed illud non po- . test stare. ideo aliter est dieendum, Q voluntas por est ad opposita, euius ac bis pendet a virtute sensitu a. sed illa
voluntas,cuius aetus non dependet a virtute senstiua, ouae est generabilis re eorruptibilis, non valet ad oppo sta.ideo etiam vult semper mouere determinate, immo non potest non mouere Ae nee etiam non velle mouere.
Et eum dieitur, ergo non est libera. dicendum, . est liberi in se,quia est propter se. unde liberum non dicitur si ad opposta,ut velit sinem oc n5 velit, sed liberum vi idetur velle finem. ergo determinate se habet ad viiii mo uendum. eodem modo re coaptatum est immortale: ut solutis addicit Aristote. in litera. Ad quintum dubium. Omnis qmorum. forma subieista recidicendum,quod vetum est quae suntaeeidentia in rei veritate.Et cum dicitur natura quae mouet tum &α dicendum sm Comment. Q non sunt di uersae virtutes animae, sed sunt diuersae sis nostrum eon H ceptum: quia concipimus intelligendas, vi intelligentes,
re ut volentes. vnde non est inter haee diuersitas intrinseca. Vnde non solum in primo ista sunt eadem, licet diuersa fim nostrum conceptum, quia concipimus Deum substantiam fmplirem, misericordem,& ita concipimus ut diuisa in Deo, n5 sm veritatem sunt scut in eausatis. υnde ista non sum in substat iis separatis sicut concipimus. s. voluntas 5c intellectus,quia idem sunt. sed concipimus illa vi diuersa sunt .vnde Commen. dicit in tr. Metaph. 4 ista non sunt synonyma.
AD rationes in oppositum. Ad primam. illud, qa rasone
in per se mobile recidirendum, quod non oportet communiter quod non aliquid moueatur per se quod nsest in loeo,quia aliquid est per se in loco, α tamen mouetur per accidens, ut homo in naui. se ee citrario potestea ut dictum est. Vel aliter potest diei, ee eoneVD tur . illud quod per se mouetur per se est 1 loeo, idest pna
20쪽
naturam. Et eum diditur. et tum est non per sedce. dieen Adum quod coelum est per se in loco, dest secundum na ram, quia semper fuit,est, oc erit in loco,& hoe non m teli esse per Meldens,quia accidens eontingit non ee, sed coelum contingit non esse in loco, sed est per accides in loeo, id est seeundario. Vnde per aeeides duplieiter dicitur. no modo quod ess oppolitum ei quod est sm natura. Alio modo per accidens dicitur, quod distinguitur eo nistra primum.cte hoe adhue dicitur dupliciter. Vno modo dieitur per Meldens vi distinguitur eontra prinium Ase eundarium sna naturam. Alio modo per accidens dis intuitur contra primum, l. secundarium quo ad nos ecsmimositatem. modo coelum per aecidens est in loco, non vidistinguatur contra natura, sed prout distinguitur cotra primum cognitionis ec famositatis. Ad. se dum. cum dicitur,motus naturalis debet esse a principio intrinse .verum est, . est a principio intrinseco,vel sm apta tionem vel sm inhaerentiam. Et eum dieitur,motus cce Ii occ.dicendum, , est a principio intranteeo sm approo BDraaraonem,ut dictum est. Ad tertium omne in mouetur naturalitet oce. dieendu est perimereptionem, quia aliquid bene mouetur perpetue naturaliter. Et cu dicitur
ad probatione. natura est principium e e.die dii, in natura de de eis aequivoce, qa dr de eis stra alia, re alia D mem .sed ista responso non suffiei quia diffinitio tin eo petit diffinitio &e. ideo dicunt ian, in suinitur haec ei iunictio re pro vel, α hoe ius fieit in pro altera parte vera fiee tur, scillaei conuinctim vel diuismi quia in animalibus est principium mouendi 5c quiestendi colunctim in alij aditiis m.
Aliter potest diei quod es tum potest quiestere aliquomodo quietis. Et eum dieitur hoe est contra Aristote. in octauo Physi,direndum . etiam Aristo. dicit primo huius. spheraeum eo usquiescit. oc ideo dicendum Q semper quiescit,quia totum mutat locum subiecto.vnde quiescit quiete oppostam tuis ira subiectu, sed semper mouetur sin sotinam re dispositionem. Sed obsieitur, C quia quies est priuatio motus, qui est in subiecto aperto Mato 59.ergo illud non quiestit quod non est aptum n
tu quiescere, sed coetu totum non est aptum natu moveri subiecto. dicendum,u, eorpus sphsricum quiescit totum
subiecto,quia non recedit a loeo fini subienum, re venit ad alium locum, ubi prius nihil fuit eius. Tune ad sor
mas rationis,cum dicitur. quies est priuatio Se. eonciditur.Et cum dieitur,ergo id non quiestat fice verum est Nee secti dum se,nec secundum suum genus natu est quie stete Mut dicit Aristo.Quinto Metaphy. p. de priua DGe. Et eum dicitur. coelum totum 5ce. verum est no est natum mouerisia seipiam titi ratione qua est corpus,ncishi repugnat quin moueat locu subiector seu t talpa nodicitur rica seeundum genus inquantum est animal, sed secundum naturam propriam,se eos um feeundum genus natum est moueri seeundum loeum subie, io, re hoe vetum in s habet genus,oc de hoe sunt opiniones Bee. Ad quartum. eum dicitur.motus naturalis debet esse Dde dispostione oceetera. eoncedendum est de mobili inhus motu recto ει non circulari. Ad quintum .eum dicitur. motus regularis ece. dicendum per interemptio nem. Et eum dicitur Oce. dico, quod hoe intelligitur de
illis,quae mouentur motu recto: oc non quae mouentur
Quonia m autem corporum lisc quide sunt simplicia , haec autem composta ex his . Dico autem simplicia quecunq; motus principium habent secundum naturam puta ignem S ters
ram: & horti species ta cognata his neces letamotus esse hos quidem simplices, hos autem mixtos aliqualiter.
Aas aliquis motus simplex inter motus.
sequenter qu stitur circa diuisonem motus, in alius est simplex, de alius e post tus. Vtrum aliquis motus sit simplex. a guttur quod non : quia nullum compos
tum est simplex,quiali sedistinguia iur, sed
motus eiicopolitus..pbatio. qaesiturus est copositu eust diuisibile in infinitu,& vntiquo diuiditur in ea ex sotius eopnni Lex priore a. Phy. sed ola motus in eo: mu',
motus cosequunt cotinuitate magnitudinis. Ite, si nci 'est motus eotinuus re mixtus, no erit motus simplex,uas unu oppostoni non est in natura, nee resima, vi patet a. huius. oc spaliter est subiectum de irariis,sed motus mixtus Q est in natura,eta motus est adius, ct actus en idequsorma sorina aute est simplex, ut patet in. s. prim cipiis: ua est eotingens ec,poni simplici 5e invariabili es sentia eos stetiae simplex autere mixtu sunt eoiraria seu oppost a. ideo oce. Item,s motus eet simplex. vel hie t motus corporis cslestis, vel Hemeti P sui sciente diuisone ua motus simpliees non piat esse nisi magnitudinus implicita, quae sunt elemeta uiuor,ec ι.esa entia, ut pateti.huius. sed motus simplex no pol esse eest: qa motus, uest a diuertis motoribus no est simplex: sed oes motus orhiuellentu sunt a diuersis motoribus .fm men. ini et . Com. i. Metap.ua Is motus orbiu cflemia est a duplici motore, quont unus est coluetus, a quo habet v locitate re alius est separatus, a quo habet infinitatem. Et ecifirmat ilia pars, ua motus, uest eo post 'ex diuersa motoribus, n5 est simplex, sed motus e test hin uua una pars est adextro ad sinistrahariaeconuersorec illa sunt eoiraria, seut sursum de deorsum, vi dicat Arist.in litera. via motus ab oriete in Meldente est a dextero ad sinistrii, re econuerisso a finistro in dextrum. ergo est compositus ex contra rns motibus. Et confirmatur tertio. quia in quolibet
simplici pars est eiusdem rationis toto: oc hoe patet perinduistionem in singulis, quia quaelibet pars aquae est a qua, de qualibet pars ignis est ignis, sed quaelibet pars - - . I,
motus coeli non est eiusdem rationis cum toto motu, uatotus motus ecesi est circularis, sed qualibet pars circuisti non est cireulati ex quarto Phyli.Similiter prohatur Tex. c. quod motus Elementi non est simplex,quia elementum aeris mouetur sursum oc deorsum, quia quando ipse aerest in loeo ignis, descendit: oc quando est in loco a 4 ascendit,& iste motus est eompositus ex contrat s. ergo non est smpleου. Item, si motus esset simplex, tune esset pra Teae. e. i. .
inum motus: sed in motu non est primum .mator patet. si
est simplex motus tune est prior composito: sed prius ecposterius non sunt ius si primum, ut patet Quinto Metaph. . de priore. minor patet. 6. Phy. ubi probatu est Teae. c. νιγnsi est prunii motus ex parte motus tris oc termini uaequiruntur per mosii. Ite si motus eii simpleti de monte est simplex: quia scut copostus motus est corporis et eo sti se simplex motus eorporis simplieia, sed mobi '' μ'
leno est simplex:quia in omni eo quod mouetur necesse est intestigere materia. Σ.Metaph. ocin quo est materia in sotitia, quia materia non est sine forma. OPPOsITvM vult Arist.in litera. quia sciit magnitudo est smplex reicta re cireulariter, semotus est sim plexare hoc idem vult Commen. CONCLUS IO.
. Ut aliquis motuum simplex, qui est Implicis eorporis . -- i
n habentis potetium ad oppositum motum, cr
' supre lix spatium sicut corporis
coelesti est motus, er elementi. Notandum ad inteste sum quaestioniή seut multipliciter dieitur compositum, se de sinpleκt quia quot