장음표시 사용
31쪽
X. e. . cstum generat inferiora ut patet. l. de generatiori reeor Ε est virtute, ut habeat virtutem faciendi eontrarium. si tacto intelligit de
rumpit ea, quia motus solis in obliquo circulo est eausa generationis 5c eorruptionis anseriorum.
Te c. Eo. OPPos I TvΜ vult Philo phus in litera. quia dicit,u, est inalterabile re incorruptibile Ne.
CONCLvs lo elumi plicuerines trabile est, licet alteretur improprie , seu aequitioce alterabile fit. D Icendum est ad quaestionem. tum est in te
rabiles inpliciter quia, si es tum esset alterabile, tune esset augmentabile S diminui hilet sed hoe coueniat cc est salsum,ut patet ex praecedente quaestione: quia maaio , Disum os videtur augmentari vero augmento s augmentare hi, i ,, io tur,sed hoc non est,ut probatum est. eonsequetia pate . eonsssit iri quia omnis alteratio vera,quae est motus habet fieri ei e qualitatib' ca primas qualitates tangibiles, quae sunt ealidum , irigi pertivincti dum occi vel sm eas quae consequuntur eas, ut durum idus in subi molle Bee.ut dicitur septimo Phys eorum. ergo oportet
goo. . illud,quod est alterabile, sit ea tela stibile vel frigefactilbium inti, inle: sia hoc non pol esse: quia iste esset corruptibile. V ii
tu localii at si alteratur sm primas qualitates est augmentabile, quia eclum aeqs per ealidum raresaetio, per frigidum eondensatio est. 1rat ac deper Notandum Q demonstratio, per quam Aristote. prodii Mahi bat 4 eoelum ni,n est alterabile non directe dependet erix qhM M pinna. per quam prohat in non sit augibile: quia mediu
iunε aio non accipitur eodem modo, quia in priori demonstra iactu. qua pa tione accipitur pro Vero augmento, sed in stetida proau. pter alteras gmento eommuniter dicto. ergo non sunt conne deotio intentio monstrationes.sed possunt esse eonneus illae demonstra/nalis c lo tiones5 ex supplemento remediate, quoniam, si ritum bis, 'etidi noti augn entatur vero augmento, nec animalia. per molia Noland sq, licet collum non alteretur alteratione pro locale ips prie dicta, tamen alteratur alteratione aequi uoce dicta conueniti re non alteratione, quae procedit ex contrarietate de dira vide Auer. uersitate. sed quae procidit ex priuatione 5e receptione
litates Sc. die dum, i, non luincit Q transmutetur ad qualitatem, sed oportet in transmutetur i qualitate in qualitatem icut etiam est de ratione motus,u est ad texaminum, amen Oportet Q sit a termino a quo: sed estum; licet transmutetur ad lumen, non tamen ex qualitatem qualitatem contrariam, sed ex priuatione procedit. sin Ad seeundum, eu dicitur. Illud quod transmutas M. aliqui dicunt per interemptionem, quod ad virtutem naest alteratio. siue sit senstiuae,sue vegetatiuae, siue intel/st a te; tiuae, ut patet. . 'hys. unde coelum non alteraturni si aeeipiatur aequivoce alteratio. Et eum dieitur .eeelum utii in est huius o c. conceditur secundum partem. eum dici te quam in tur sol ree. dico, Q Sol non est maioris virtutis in uesta hyeme. te quam in hyeme: quia ita bene ea lesaeit in hyeme sessi in aestate Et si dieast tamen Sol non calefacit nos in hyom dicendum, in hoe non est ex parte virtutis intrinse cae, sed ex parte in seriorum,quia aliter respieit nos 15 alit unc radii restanguntur in aestate magis ad angulos re
'os vel propinquos rectis. ergo magis ealefacit, sed in hyeme nolit sedas biralelaeti vhi radii refranguntur ad angulos reistos vel propinquos. unde illa diuersias non est in Sole,sed ex parte aspectus ad inferiora: quia sol se habet semper eodem modo. Ad tertium: cum dicitur. Illud quod generat oce verum est si generat ut propin quum, quod est habens e tradium: si est ut remotum generans, non oportet. Et eum dicitur. estum 5 c. dicendi
Q cstum non generat vi propinquum re immediatu ge, nerans,quia praeter e celum inserius est aliquod generans
propinquum. Vel aliter potest diei, o aliquid est nrariu alteri dupliciter. Vno modo formaliter, ut ignisicontrariatur aquae sin qualitates activas saltem. Alio modo Uirtute. modo. coelum non oportet ad hoe π ge
meret inferiora Φ habeat contrarium sol maliter, sed suis modo, si coelum generat inferiora, quia mundus iste esteontiguus lationibus superioribus,ut omnis virtus eius inde gubernetur 5ce.vnde subdit . extimadum agitur virsutem superlatorum esse principium unde motus, ut di citur Primo Metheororum.
Quia aute non esit circulationi contraria alia
latio,ex multis vitin quis accipiet fidem.
Q. VAESTIO XVIII. An Notus circularis habeat contrarium.
Onsequenter quaeritur circa istud eapitulsi, Q aut no si eo trarius cireularater Ace. v tria motus eireularis habeat cotrariti. Et arguitur . se, In quolibet genere est dare prima esitrarietate ut patet primo Phrictio. Etaph. sed motus loralis est unum genus dictum coiter de motu orculari re tecto. ergol illo genere est eo trarietastoc ideo up esse e trarietas inter motum testi de eircula, rem fice. Ite seeundo,& supponis in ex diuerstate motus csti a motibus inferiori, arguat diuersias natura cieli a naturis inferioris Ex hoe arguit. motus ecesi est diuersus a motu inserion , vel numero vel specie: sed no est di
uersu numero tra. quia tune e nuenirent in specie. ergos eie differunt, sed diuerstasi ira spem est contra ietas sm speciem, vi patet. o. Metaph. R eonfirmatur: age nus de per drias oppostas immediate, ut patet. r. Aleta. 5c io. Metaph.α di. Posteriorii. Et dicitur. Vel priuatiue vel relative vel contradiistorie vel contrarie. per sufficie
tem diuisione sed iaci dr priuatiue, quia prauatio no c5stituit spem, cum sit no ens. Nee relative, quia opposita re
latiue non diuersseant spem in substantia, ut dieit Bootius in libro diuisonii. similitet nece n tradictorier quia
multominus eonstituit Unum ens, cum Vnu c Atradi et Oomorum si pure no ens. ergo relinquil cotrarie. Ex hoe se diuersias et Fin speciem eo stituit eo trametate ex iam
G di sis,oc patet. . . Meta. sed isti motus disserunt sin spe
diem, ut patet ex di liis. It F, motus ab occidente est eo trarius motui ab oriente,& ecouerso. videntur enim ed
traria motus queadmodum dextrum 5e sinistrum, vi dicit Arist. n liter ει quia stae sunt diuerstates loci, de uvnum corpus Aleste mouetur istis motibus, tue motus tontrariatur motui, sed omnes Orbes praeter primum orbem,m uetitur istis motibus, ut Astronomi dicunt per
obseruati Aesesrtas, quia moueε oppositis motibus Sol ab oriente in Melden .se ec5uerso,& Aristo. idem dicit s. Phy. se 1. huius. Et confirmatur illi motus sunt contraria, tui sunt a eontrariis terminis ad contrarios termi
nos. s. Phy. sed quaelimet est latio coelestis de die est ab; iente in oecidens oe de nocte econuerso. 5e illi termini sunt eontrarii, ut dictum est. Item hoc patet auitoritate Commentatoris .i 1. Μetaph. in illo rapitulo. Ioannes autem grammatieus 5ee. dieit,ectium habet cotrarium,
quia potest quietecte: sed secus est de substantia aeterna. Item, quod dependet ab alio pol non esse, sed coetu est huiusmodi.ergo eoelii pol no esse oc quiescere quantum est de se remotor eius potest no mouere. opposi xvra vult Arist. inlueta l&dicit,u, motuitareulari non est alius motus contrarius. CONCLvsa O.
Notui circulari nullas est motus rectus contrarius, neque circularis aliquo modo est autem aliquid ei contrarium comuniter crimperfecte.
NT C tandum, quod e trarietas tribus modis a
ei pitur. vno modo eri tenso nomine eo iter: via
oppost ioe,qus est inter priuationem re habitu. se aecipit primo Physic se duo principia sunt eontia Na,ut sermare priuatio. Alio modo accipitur propriere spetialiter,ec illa est duplex. una est persecta,ecilla est
maxima distantia duarum formarum eiusdem generis in eodem
32쪽
in eodem subiecto vicissim existetes Ac laeeemue ec mu tune neuter motus compleretur, sevi s du homines e
tuo se expelletes Quarto Neta. ut caliditas oc frigiditas, ita vextrema agant re patiantur. Alia est contrarietas diminutat sc est qus eun distantia vel repugnantia duarum formarum eiu idem generis, quae possunt simul esse in eodem subiecto,sue stat activae, vel passiuae. Tune dicendum Q motus eireularis pruno modo contrarieta tis habet eontrarium fim partes, quia illud, quod no mi Uetur aliquo motu quo aptum natu est moueri, illud habet eontrarium ξc priuatum est illo motu quando mo uetur vel quando non mouetur, sed eo lum heri no mo uebatur hodierna reuolutione sed hesterna, scis aptum natum est moueri illo motu, aliter n5 moueretur illo motu hodie. ergo opponitur ei aliquid priuatiue fim partem. in huie riteulationi singulari opponitur praecedens ei culatio,& ita intellexit χmmentator Duodecimo Metaphy. Q coelum potest quiescire,non in a toto motu ueseat, sed ab hae cireulatione reuolutione successiva, quae est alia a praeedente. Seeundo est dieendum, Π, mot'
eontra duos lapides pro acerent aeque sortes lagentes ambo impedirentur. similiter si unus motus est sortior, tune impediret alium,ita nunquam inciperet motus,oc tuenatura seeisset frustra mobile. s.cum habitudine ad mo . tum,qui nunquam exiret in ac tum,&dicit Commenta toris ita esset, totus communicaretur alteri toti, tune unus impediret reliquum,quia super idem cetrum re super eosdem polos fierent. Sed si non super idem centram re super eosdem polos, tune diuersi motus ponunt esse simul ut planetarum.& dicit, in Deus uiduxit eum ad imexpositionem.oc dicit Comme. vlterius Q motus dupli citer eonsideratur. Vno modo abstrahendo a naturali, eorporibus,re se non repugnat,quia possum imaginari se motus ab oriente in occidens Se conuerso super idocentrum ec eosdem polos, sed secundo modo potest considerati in corpore naturali,de se non possunt esse sintilisti motus. unde Aristo. negat eontrarietatem in motiti' eosi,quia ex dietis non habet vidisse de contrarietate di
coeli etiam habet eontrarium tertio modo accipiendo eo B minuta,q, se sunt contraria, sed loquitur de contrarieta trarium pro cotrarietate diminuta ec imperfecta.&hoe probant rationes praedi sis Q genus dicitur per has opis postas differentia re isti motus constituuntur per disserentias oppostas,ut moueri a medio, vel ad mediu vel cireularitet,Ac ita habent repugnantiam aliquam admisti ieen .ec videantur rationes politionis. Tune dicen dum est tertio, i, non habet eontrarium contrarietate nisecta quae aeeipiebatur secundo modo. ratio huius, eo traria contrarietate persedia oc completa sunt activa occorruptiua se,sed isti motus non corrumpunt se, sed plusoreularis motus csiseruat motus inferiorum. Vnde iste traudus coliguus est lationibus superioribus, ut tota vir
tus eius inde gubernetur, sed quod gubernat aliud no corrumpit ipsum. Item potest probari rationibus aliteris motus cireulatis haberet eontiatium Uel sbi motus rectus esset contrarius, vel circularis,per sufficientem,diuisonem: sed neuter,ideo ece. n5 rectus. nam duplex est rete persecta de concludit ex hoe eoelum non habere eotia rium,nec generabile nec eorruptibile. Pri hoe ad rationes. In unoquo genere oce. dieit sea Rusones . ter Thomas, . verum est contrarietas differentiam re non specierum. unde rationale re irrationale sunt eo miraria, sed homo de asinus no . sed hoc non valet, quia disserentiae sunt formaliter principia constitum a speciei et principia formaliter contraria, re quae eonstituuntur ab eis sunt eontraria. Sed posses dicere Uspeeies no sunt
primo contrari quia includunt materiam,quae non ha
bet contrarium, sed differentia includit materiam. Non vale quia dissetentia dicit totum aggreetatum ex mate Haec forma, ut die unt nee potest unum habere eontra rium 5c aliud non,propter intellectionem utramur, quo mam intellectus hoe non potest sacere. Vnde aliter dicendum, in est verum, sest unum genus univocum. Et cum dicitur. motus localis oce.dicendum Q non est gen'
duas, a medio oc ad mediii. si ergo ei reulari motui contra C umuoeum de Porphyrio, sed est genus atrologum . quia
maretur reictus,tune duo vni euelit cottaria. similiter nee
circii laris,quia vel sis totum vel sm partes,per lassicientem diuisionem. non fim partes, quia, s motus circularis
haberet contrarium fis partes, hoe non potest imaginari his tribus modis vel in partes motus circulatis snt sua eundem semieireulum ab A.in B et 4 eonuerso,vel inter
diuersas portiones inter duo puncta vel signa. vel sm di uersos semicirculos, sed primo modo no potest esse, quia maxima distantia non mensuratur sta circulum, sed stalineam rei tam,quia ecint raraetas est maxima distantia et super rectam lineam est maxima distantia, re non super cireuliam. Ex hoe arguitur. Illi motus non sunt eontra rii, qui sunt super magnitudinem, per quam Non mensu ratui maxima distantia, sed maxima distantia non men suratur super circulum, quia maxima distantia est super extrema diametri: etiam sie infinita essent uni contraria, quia infiniti aretis possunt trahi inter duo punista.smili ter secundo modo non habet contrarium,quia inter duo D puncta infinita cireuli re portiones possunt trahi re ne tivni infinita essent contraria,& per eonsequens uni mo tui infiniti essent eontrat n. similiter tertio dieendum . etiam non habet contrarium sm diuersos semieir losi
quorum unus est ab A in B per.C ec Φ conuerso. alter ati in A. per C. quia idem motus est qui est ab eodem pii
isto in idem sne interpositione,& isti motus super diuerissos semicireulos sunt huiusmodi.GΤunedicedum est motui circulari sin totum non est aliquid eontrariia,quias hoe esset tue essent frustra,vel ambo, vel alteri sed De nihil facit frustra similiter natura eum dirigatur a sum
rioribus intelligent ijs,ut patet in isto primo. conseques probatur. s una minui toti eontrariatur alter, tunc pervadem puncto,per quae est alter, toc alteria ut ergo motores sque sortes sunt,uel unus est sortior.s sque torio, dicitur motus loralis de his dim diuersas rationes,ct ordine prioris ae posterioris. modo,quado dicitur,q, n quo libet genere oce.itelligitur degenere vaniuoeo, sed in aliis
non. Vt ens est analogum ad. o. prsdica naenia, Oc tamen non est in ipso prima contrarietas. Aliter dieitur oc meedit ut maior.Deum dieitur motus 5ce.Verum est: Nadeo in eo est cotrarietas, euius diminutio prouenit eκ carentia aestionis 5 pasmonis,ut dictum est. Ad seeudii eum dieitur. motus coeli dee dicendum in non solum disia serunt numero vel specie quae sunt ius generis unius ecut Porphyrius accipit genus, sed differiat speete i. per se,quia qu seu nui disserunt speeie disserunt per se, oc non ε conuerso, quia. to. praedieamenta disserunt per se re n5 specie, quia non sunt species tit ens diuiditur in ea imme diate. utide motus isti disserunt per se non ut speetes eiusdem generis univoci. Vel liter dicendum q, disset ues m speciem,oc per consequens contrarietate diminuta. Ad eonfirmationem. diuersitas oec. dieendum et vera est. ec ideo volo , differant specie . non quae stitvnius generis uniuoe Sed dices species refertur ad genus dieε dum Q verum est quod species de qua genus pridieatur in eo . quid, sed de qua genus non praedicatur in ud , n5 refertur ad genus univo m. Ad tertium motus ab Oeidente ece.dicendum in verum est. si sunt super idem eetrum ec super eosdem polos, sed s super diuersos polos, non oportet,& hoe etiam vult Arist. in sint super diuerasos polos, non seut voluit Alpeiragius: qui voluit de struere astrologiam Dio. Vnde non sunt super eosdε p
Ios,quia polus aeodiaei distat a polo mundi. ra. gradi M. Ad confirmationem illius motus sce.verum est si a opitum ut contrarii termini, Oriens re oecides quia non distant sis distantiam maximam de eontrarietas est maxima distantia, sed inter otiens ec Meldens incireulo no
33쪽
Conclusio ista est salsa A sua r bastio ac Dis
scutius treerrores im ludit: nam motus casti motus qest accide aca est olum iriserioru3. sit, pravastio eo puta
e sot sub statia et, essset princispium, quia
se irat dicitur rectusos innitu tu eri subsstantia nec
est maxima distantia quia infinitieirculi possuntee, sed non distant nisi sis extrema diametri, ec se non habenteontrarietatem. Ad dictum Commentatoris dicendia intelligit in collum potest quiescere large sm partes aecepta quiete ut pro oppositione inter priuationem dc habitum non contrarietate perseesta: ut ductum est in potatione. Ex hoc Aristo.voluit eoneludere ecesum non ha here eontrarium nee este generabile . nec eorruptibile, in satis patet.
Sed quoniam manifestum de his 8c de reli quis intendendum est.Et primo virum ec corpus insanitum quemadmodum plurimi Anti quorum philosophorum pii tauerunt: aut hoc unum est aliquod impossibilium.
Infinitum s est haberet rationem principij.
Onsequenter quaeritur etrea rapitulit de in sinitate ipsius uniuersi, virum infinitum uellet, haberet rationem principia, oc ut abbreuietur,qo est intelligenda de infinito frimagnitudinem, quia de infinito vigoris Bedurationis non arguitur ad praesens.& arguitur in n5 habeat rationem prineiph:illud,extra quod nihil est, no hahet rationem principia: quia prineipium est extra prineo piata, quia principium est cuiusdam aut quorundam primo Phvsse. sed infinitum, si esset, nihil esset extra ipsum:
ον vos Tum Aristo .in litera. Qinfinitum si esset in haberet rationem principe, quia dicit infinitum s egi ha heret principii virtutem,ia maxime virtutem quati. Ex hoe se. quod habet virtutem principii est principiu: sed infinitum si esset haberet virtutem principq5cc. CONCLusto Infinitum ut quantitatem terminis rarentem, seu priuationem dicit, principii rationem no habereto esset, iratenus uero subiectam quatit iratistasi sitiam dicit,fl quidem esset,prin. cipi, rationem haberet. Notandum,', infinitum sna magnitudinem implieiter consideratur. vno modo sis mas nitudonem carentem terminis, alio modo eosderatur sm infinitatem quae dieit priuationem magnitudinis terminorum, qua formaliter infinitum est insnitum. tertio modo consderatur quoad substantiam subie etaim ma pnitudini infiniti. modo primo modo uisinitum non ha
bet rationem principii, quia nullum accidens solum ha het rationem prineiph quia accidens dependet a subuli, tia,quia substantia est causa aeeidentium in ea, vi patet septimo Meta.α accidentia non sunt entia nisi quia en iis, sed infinitum primo modo est aeeidens,quia magni ludo est quantitas, quae est aceidens, ut patet in Praediramentis similiter infinitum secundo mo non habet rone principit: quia nulla priuatio simpliciter est principium: quia nullum non ens est principium, sed priuatio est nonens. quia est in subie sto apto nato ad habendum habitu, sed infinitum est priuatio terminorum magnitudinis ocsnitatis, re hic non est immediate. Tertio dicendum, .s infinitum eonsideratur tertio modo, se s esset, haberet rationem principii euius ratio est. substantia subie stauisniis magnitudinis vel esset prine pium, vel prinis; iatum per sustieientem diuisonem. si talis substantia non est principiata 5c eausata,quia s huiusmodi substantia infinitae magnitudinis subiecta esset causata, vel hae esset a principio intrinseco,vel extrinseeo, per sufficientem diuisionem prineipii, ut patet Quinto Aletaphysi. sed prae/eipue per Comentatorem .sed si talis substantia esset, noestet a principio intrinseco,quia illa est materia ves sol.
: ma, ut patet septimo Physim. 5c quinto Μeta. sed talis
substantia non habet formam, quia forma terminat ma teriam,& ita esset finita oc infinita: quod est eo tradietio. Similiter non potest esse materia,quia materia non est sine forma quia ide rediret quod prius. Similiter ista sui stantia non habet principium extrinsecum,ut ages,quia ves esset ut ab agente de novo,vel ab aeterno,non de nitio. quia quicquid de nouost est magnitudinis finiis, scin prine pio habet quantitate diminutant. nee est ab sterno,quia substantia simplexoc aeterna non dependet ab
agente sm Arist. sed ista substantia si esset esset simplex: quia non haberet materiam neo sermam, nee dependet a fine quia finis substantiae est motiens, sed ista substatias esset ipsa esset immobilis,quia non haberet loeu in quo
moueretur,quia i tu occupat.ergo relinquitur,4 sit pneipium .ec hoe sentit Aristo. . infinitum haberet principii virtutem,oc maxime virtute quanti, hoc vult, noquod abstraistest principium, sed s esset infinitum. α hoe etiam videntur dicite omnes antiqui, qui dixerunt infinitum attribuerunt ei rationem principia et oia continere, re esse quid diuinum, ut patet tertio physeorum. AD rationem illud extra quod oce.dicendum v, vetuest quod nihil habet extra se ut essentialiter nee aecidentaliter fim subiectum re locum. Et eum dicitur, infinitum θω.dicendum. lieet infinitum sie nihil habeat ex
tra se seeundum subiectum, tamen es lentialiter ut quantitates quorum esset prineipium eccausa, vita visum est in positione, ideo non valet.
An corpus cιrculare sis sphaericum , si inmitum
ricu m esset infinitum, haberet centrum . arguit Q non. quia, si infinitum esset sphaericum, tune non haberet circunferentiam ultimam, quia in stilium non habet vltimum, quia aliter e et finitu iri finitum, sed cireunsetentia est ultimum. sed quod non habet esteunserentiam non habet cetrum, quia centria est a quo oes lines duisis ad cireui serentiam sunt aequales.
oppos Tu M vult Arist. quia,s sphaera esset infinDia,tune duae lines ducerentur il cetro in infinitum, re hoe non esset nisi haberet centrum. CONCLus lo
corpus spbaericum eos siphaericans. centrum ba
bet,quo remitam non habet centrum. D Icendum, . eorpus sphaerieum dupliciter eonsi.
deratur. Vno modo in qu .imum sphsti eum, re se
habet cetrum:et ideo dii tum est, quia sphsra est, quae habet punctum,il cuius medio Omnes lineae duiliae sunt aequales, sed hoc punctum est centrum, ut patet ex Geometria. secundo modo consderatur inquantum inst Nilum, se non habet centrum, quia si centrum haberet, tune esset ultimum re extremum, quia medium dieitur in comparatione ad extremum, sed centrum est mediii, ut dieit Commenta . sed ultimum repugnat infinito Seiendum, quod aliqui dicunt,s aliquis concedit sphsriciam infinitum, tunc eoncidit contradoctoria quia licia het rentium Ac non habet, inquantum sphaericum ha het, sed inquantum in stritum non habet centrum. Illud non valet, quia contradictoria est secundum idem, vi
patet in Eleticho. 5 Qiiarte Metaphys . sed illud est re,
spectu diuersorum, ut patet. de,si fuisset eontradiisto ma magnum inconueniens aliter expressisset, Oc cito euasiset. sed hoe non fecit. sed aliter improbauit hoe. A Dargumenta patet primum eoncludit Q non habeae, rei centrum inquantum infinaum, sed secundum
quod haberet centrum inquantum phaticum,ut priua tam fuit oc
vit Philosophus secundia antiquo tu Dram. Rusiunctis Ταta. s.
34쪽
An Impossibile factum esse o impossibile fieri.
. Oii sequenter quaeratur citra illud eapitulul quod autem non est corpus, Utrum id, qui impossibile est satquin e se, imposIhile sit fieri, re arguitur . non . quando aliqua se 4 habent stetit pilus re posterius, si posterius est impossibile, non oportet v, prius sit impossibile, sevi animal 5c homo habent se Q unu est post, ut homo, eui impossibile est ad esse hominem, ut asino: quia huic rara,
animal, quia praedicatum esse re etiam de necessitate iris
est asino, sed iactum esse oc fieri sunt huiusmodi, quia is dium esse est posterius fieri, quia seri praeeedit iactum sicut motus terminum. Item,eontinuum potest esse di uisibile in infinitum,& in nunquam est diuisum in infinitum etc. maior patet quinto Physie .ec primo Ge.quia est diuisbile in semper diuis hilia. minor patet. e minusi
A uuantum potest re sequitur opus eius, ut patet secundo Phys. oc quarto Alei heoroiu. sed iam deelaratum est de natura huius, quia. si factum esse est impossibile fieri, et metiam in arte hoe smiliter patet in imaginatione re
ista,quia si impossibile est fieri de impossibile est laetum
esse,ii non da oppostum, in possibile est laetum esse, tueid impossibile nunquam perscitur,oc vilis est intellect' qui incipit quod non potest perficere,ut dicit Commen. primo Physi.&e. Si autem est erronea imaginatio, tune Come. 3s. non oportet quia talis imaginatio potest incipere, quod non pol perscere, sicut illi qui putat se profieisei ad loeueeelestem. Notandum in expediendo breuiter in t tota specie .s impossibile est laetum esse refert, quia in indi, uiduo non oportet,quia potest esse Quod factum esse nopotest persei.tamen fieri est possibile et quando dicitur. nilita est odiosum in natura.verum est in specie, non ti men oportet in indiuiduo. Π D rationes, quando aliqua se habent sieut 8ce. ratio mutanes altu non est diuisum in infinitum,quia tue infinita essent B tentativa est. potest maior negari, quia homo &ria in actu,quodest contra Arist.terito Phys .ersto. factum
esse potest esse impossibile de fieri possibile ia diuidi est
seri diuisum esse, quia tune eessaret a motu, quia quado aliquid est motum ad terminu ad quem, tune eessat m tus. ergo non oportet s laetum esse sit impossibile, quod serist. Item, possibile est aliquem moueri in sit intes teistus, sicut patet de illis,qui volebant turrim consta ue re,ut ascenderent in eoelum,quia coesum eonstruxit, ut coelum ascendere posset,& Aristot. recitat in lib. suo de mundo in quadam epistola,quam serabit ad Alexadrii, Q aliqui putauerunt se adipisci locum eo testem re proseisei. sed hoe est quod aliquis sit in eoelo re tangat superi' sm naturam. Item possibile est alique moueri ad habedum omnes scientias,sed nullus homo inuenitur qui ha beat omnes scientias,et impossibile est.ergo Histum esse
impossibile,& seri potest esse possibile. Oppos Tura vult Arist.in literavis dicit impossi bile saeiam,ct possibile est fieri fra substantia oc υhi ochide sunt prius re posterius sis naturam. ec eum dieitur quicquid impossibile est ris bili quod est posterius, ini possibile est homini. non est verum. Vel aliter dicen dum ad maiorem per interemptionem. Et eum probatur per alias. dicendum os alleui impossibile est homo fimnaturam totam re impossibile est alias smiliter, ut eo lo.Et eum dicitur desino.dicedum. hoe totum est ex parte forms oc n5 ex pie materie. quare ece. Ad seclincum dicit, eontinuum potest esse diuishile ece. dicendii,
2 se ut diuisibile est, ita re diuisum: quia est in potetia ad
tuisum esse,eui est permixta potentia. sed nci est diuisibile, in si in potentia ad albim persecti si modo eontinuum est diuisum primo modo seclido non . Vt patet tertio phy cseorum. Ad teritu. eum dieitur. possibile est ecaelum ouem Oee.veru est. impossibile est coelum esse motu quoad totum motum: sed quo ad priores eireulationes bene in motur quia adueniente una eessabit alia. Ad quar tum possibile est aliquam ece. dieo . talis imaginatio
Quod impossibile est factum esse, impossibile est feri.
Notandum ut patet seeundo Physe. α septimo
neta. aliqua nunt adiuersis principha, ut a na tura,aliqua ab arte,& smiliter aliqua ab imaginatione,& hoe duplieiter: vel reicta 5c ordinata, vel inordinataec erronea. modo,quod impossibile est factum esse, impossibile est fieri Fm naturam. similitersm artem et ni imaginationem ordinatam.α quarto s est imagina
tio inordinata aliquid potest fieri, quod impossibile est factum esse. Ratio primi.Cum aliqua se se habent ut finis,& υi ordinata in fine,si sinis est impossibilis, oc or dinata in finem 5c . eonuerso. quia s ordinata in fine essent possibilia oc sitis impossibilis,lue esset frustra, quia frustra est quod ordinatur in finem,in quem non potest secundo phys. oc s ordinata in finem possibilia sunt, re finis, sed ista sunt huiusmodi, quia factum esse habet se ut Dfinis,oc s ordinatur in factum esse,quia si est minus per sectu m est bonum factum esse est magis bonii. modo in naturalibus re artiseialibus minus bona sunt gratia melioris boni septimo Poli similiter quies in termino a quo est consummatio re persedito motus, ut calidu esse eale
nictionis, ut patet quinto Phys. ereo, si iactum esse est impossibile,oc fieri est Immhile,re e e5uerso , oc s unuest possibile,&aliud. modo, Arist. non probauit nisi pere tradictionem,quia hoe accipit pro principio, ad quod
deci arandum suillest modicula deelaratio, ut inducto. Praeterea. Quando duo essentialiter sunt unum,s unum est impossibile re teliquum,sed seri θc sadium esse sunt unum essentialiter,quia motus est idem essentialiter ousa termini ad quem,ut patet tertio Physeo. ec quinto. Ratio secundi patet, quia ars imitatur naturam in hile sis naturam mouentis re motus, sed secundum αυstimationem θc opinionem mouentri tantum: sed ex nattura motus de status non est v, ordinatur nisi sit possibi Ie eompleri. Vel aliter potest dici, possibile est alique hominem habere omnes scientias oc aliquis habuit. in Aristo. seeundum in de eo dicitur, sed pauci inuenium
Infinitum aute principii habet virtutem , ta Tex . . quanti maximam. Itam nihil in conuenies, neq; irrationabile mirabilem esse differetia, ex eo insumitur est aliquod corpus infinitu, propter quod de ipso dicendii a principio resume tibus.
An sit Aliquia corpus infinitum simpliciter.
Cnsequenter quiritur. Vtrum possibile si eorpus esse intini tu simpliciter. Et arguitur Q sie: quia quantaeun magnitudine data possibile est aecipere maiore. ut dicit Coni men. tertio Physeo.quia ista propositio est vera. sed hoe non posset esse si omne eorpus esset sinit in ' 'quia infinito non est dare maius semperiergo corpus smpliciter est infinitum. oppos Tura vult Aristo inlitera. qui demonstrat multipli impossibile esse eorpus infiniis magnitudinis. CONCLUsto.
corpus aliquod esse infinite magnitudinis Displiciter est impossibile. D Icendum ad quaestionem. Q impossibile est esse
eorpus infinitae magnitudinis simpliciteri exte sum sine terminis,quia si hoe esset,lune esset mo
35쪽
.co .iae. h de motu recto vel eireulari. nam sexto Physeo Q. pa di . . telo, omne corpus est mobile, ει omnis motus est reis
vel circularis,ut patet primo huius . sed eorpus infinitii non potest moueri aliquo imodo non eireulariter,α hoe probat ratione Aristo. in litera quia si esset eorpus mo, tum cireulariter infinitum, tune infinita esset distantia inter duas lineas exeuntes a centro, quia quanto magis ilianeae elongantur a centro plus distant, re quia in iiiiiiiiiii elongantur ergo infinita est distantia,& D infinita est di stantia linearum, non potest pertransri a mobili,na una linea riunquam veniet ad situm alterius, si mobiles sunt. ergo non potest moueri perficiendo motum ab uno pia isto ad aliud, sed hoe est salsum,quia videmus oppostia. Nee etiam mouetur motu recto, quia si moueret mo
tu recto vel hoe esset a medio, ves ad medium,& si eorp' esset infinitum. tune grauitas & leuitas esset infinita, sed x. e. s. hoe est impossibile, quod probat Aristo. in litera. quia si
aliquod eo us habet grauitatem infinitam, sequeretur moueretur re non moueretur, quae sunt contradi ria. salsitas conseque ut is probatur: quia si grauitas est infinita,nci posset eorpus moueri,quia vel moueretur in tempore, vel in instanti: sed non potest moueri in non te pore,quia hoe est contra naturam motus re praeeipue localis qui est continuus,& huius prius S posterius dumtionis non potest moueri in tempore determinato, quiaeuiuslibet teporis est proportio ad aliud tempus,seut euiuslibet finiti est proportio ad aliud finitum. si ergo mo ueret institia grauitas,& illud tempus in quo mouet grauitas infinita habet proportione ad aliud tempus in quo mouetur vel ius vel tardius,non est nisi fim proportionem virtutis ad virtutem, sed etrauitas infinita nci habet proportionem ad grauitatem tinitam,quia finiti ad ins tum nulla est proportio.Similiter oportet is moueatur id euius est grauitas infinita,quia grauitas est prineipiumotus. ergo smul mouetur eorpus & non mouetur, quest impossibile ergo id ex quo sequitur, sed hoe est,quia non est intelligibile. si diras Q mouetur in tempore. eho
non videtur,quia aliqua virtus finita moueret in maiori tempore,& tune esset proportio temporis ad tempus in quo finita virtus moueret & infinita, & hoe non potest esse. quia proportio temporis ad tempus, re motus in velocitate ad motum non est nissm proportionem viri tis ad virtutem, sed infiniti ad infinitum non est proporatio. ergo non mouetur eorpus,& smiliter mouetur, quia virtus est principium motus Sc. dicendum, . sminten tionem Aristo. ista ratio eon eludit de motione vigoris infiniti seut de grauitate.vnde Arist. non eoncedit mo torem primum esse vigoris infiniti intense, sed infinite durationis,ct in hoe excludit alios motores in hoe in est ea perpetuitatis re durationis infinitae.Tamen sm fidem et veritatem re reuerenter assentiendo sanistis saere fidei doetoribus, diramus in primus motor simpliciter sit infiniati vigoris intensiue,re illud est verum, quia ex niuilo omnia producit, arguit infinitatem vigoris. Ad ratio nem,quae est contra illud. dieendum . mouet in instanti temporis quantum est ex parte sui, sed s mouet in tem pore, hoe non est ex parte sui, sed ex parte mobilis, quod non potest reeipere motum in instati. sed bene posset mouere se. sed dices. omni virtuti activae eorrespondet virtus passiva. dicendum . non oportet Q viuuersali virtuti eorrespondeat passa ua virtus, sed sufficit Q partieularibus ut alias virtutibus a prima Se. R D rationem primam. qua nut&e.dicedum et maa Ignitudini non n repugnat in quatum magnitudo, sed repugnat ex parte alterius,ut substantiae eoelesti subies magnitudini, quae determinat sibi talem magnitudinem determinatam ad motu na. unde Commen. dicit, .ppost io geometriea, quae dicit, et, omni linea data est aeciperemat rem, est vera, quia lineae non repugnat primore Deipaliter inquantum linea sed propositio est salsa natura lite quia naturalis eonsiderat lineam determinatam ad maximum & ad minimum. unde intelledius est salsus di
ponitur grauitas infinita.Eodem modo est de leuitate in eens,q, quaeunm linea data N in quaeuiam natura est aesinita.eonsequentia patet, quia postquam corpus graue ei pere maiorem, sic salsum est. ex quo patet, Q.ppositus est infinitum oportet in grauitas si infinita, quia in maiaiori magnitudine est maior virtus.ergo I infinita magnitudine est infinita virtus.Similiter mixtum non potest esse infinitum quia quantitas mixti non est nisi sm quanti talem simplicium. Sed est dubium eontra primam ra tionem, quia aeeipit salsum, s. Q distantia duarum linea rum, quae pro dunt ὸ centro, sit infinitae quia, si hoc eet, tune pars esset aequalis toti,quod est contra dignitatem, quia omne totum est maius sua parte. consequetia pater, quia distantia duarum linearum a centro est pars respe ctu distantiae trium linearum,& s distantia inter duas lineas est infinita,& illa est pars alterius distantia, ut triutinearum. ergo est pars aequalis toti, quia nihil est malua dare infinito,&pars infinita est sicut totum.ergo supponit salsum. Dicendum, si esset eorpus infinitum sphaericum,oporteret in distantia duarum linearum simplieiteresset infinita, quia quanto lines plus a cetro elongantur, tanto maior est ibi distantia, quia in instititum elongant. Hideo est instilla distantia re distantia est infinita, si lineae sunt infinitae quia distantia est idem cum terminis linea rum,& lineae illae sunt infinitae. Ad formam rationis, cum dieitur. s hoe estet &e. dieendum, in impossibila se quitur,4 ponitur impossibile, co splastaeum si infinitur quia implieat illud impossibile in inter duas lineas distatia si infinita.& se aeciualis distati a trium linearum quae habEt se ut totum,α Deut pars est aequalis toti, quia uno impossibili dato multa sequuntur. Secundo dubiu est contra secundam rationem,cu, grauitas si infinita, quia per istam rationem probatur q, Deus non sit infiniti vi goris, quia, si Deus esset infiniti vigoris intesue,tue eor
pus eceleste moueretur re non moueretur,quia si mouetves in tempore,vel in non tempore: sed non potest mouere in non te mpore, qm hoe est contra naturam motus,&de eisdem terminis potest esse vera re falla diuersimode iisderata. ideo &e.
Considerandum autem iterum quid liorudicitur bene di quid non bene. Alteram quide
igitur esse ronem eam que sine materia,ec cani
quae in materia formς bene quidem dicitur, A
sitf-- hoc verum sed nihilominus, neq; Una neces
sitas pa hoc plures esse mundos, ne in contingit saetos esse plures siquidem iste ex tota est
QVAESTIO xxtas. An coelum it compositum ex materia Cr Forma. Onsequenter potest quaeri, Utrum coctum
sit compositum ex materia et sorma. Arguitur P sie. n omni eo quod mouetur neeesse est intelligere materiam. secti do Metaphy. sede tu movet. Vt patet prio tutius .io oce. OPPos ITUM arguitur a uictoritate Aristo. in primo huius,qui vult, in coesum n5 habet subiectu ex quo fiat. α hoc idem vult Commentator.
Co NCLVS losi pia in coelo est nuteris, ea non est impotentia ad aliqua forni sed est materia ς est inpotentia ad locum
SCiendum in de ista quaestione duae sunt opiniones
expositorum latinora. Vna est opinio statris ΤΙ, mr vult enim vetatum si compositum ex materiare forma & hoe probat.Omne quod est ens actu vel est actus,vel est habens actus, sed coelum est ens actu, quia mouetur motu loeali, α illo motu nihil mouetur nis ens
36쪽
a mi. aut ergo est a. bis vel habens actu sed non est actus Aper se subsistens ua tune esset intelligentia re intelligena ct intellectum. ergo est habens aetum.&per eo seque habens materiam. Tune addit ille, q, Guiseeelum ha heat materiam subiectam formi,n5 tamen est eiusdem rationis eum materia inferiorum: quia materia insertorii est subiecta priuationi, re habet priuationem annexam: sed materia eceli non habet prauationem annexam, quia priuatio est absentia formae in subiecto apto nato. sed materia ereti no est apta ad alia m. quia forma inli repletoc satiat totalem potentiam materis & n5 permittit apinpetitum ad aliam formam. unde habet virtutem uniuersalem forma eoeli respeetu omnium inferiorum. ergo re fiet totam .unde materia ereti se materia inferioria disse runt se dum habitudines ad formas: quia materiae ihabet habitudinem ad formam toralem sed materia inseriorum habet habitudinem ad formam particularem. Ex hoe arguit se . ills materis no sunt eiusde nature, et rGnis, quartim una habet habitudine ad forma totale, oc Balia ad forma partieulare qa una perfieitur Hrma totali, re forma eius replet totam potentiam eius: sed alia post citur forma partieulari,fc forma eius non replet totalem potentiam . sed materia eret ire materia inferiora se ha
habent huiusmodi.& hoe patet ex dictis. Qu3d autem
sorma coeli sit uniuersalis virtutis patet, quia forms om nium sunt in terminis vi patet seeundo de Generatione. unde materiae non differunt per eopositionem, ita et materia habeat eompositionem in natura eius per diuersa a habitudines ut dictum est. Sed ista opinio non valet tqui si etalum haberet materiam.quae est in potentia. de se, sequeretur,o eoelum sit generabile re eorruptibile se eundum naturam : sed hoe est salsum, ut isti dicunt: quiano eorrumpitur fim naturam, lieri a virtute superiori,ut
a Deo , qui pote luannihilare. essequentia patet: quia quod habet materiam, quae est in potentia ad egere ad non esse, est generabile re eorruptibile. Et eonfirma tur: materia prima est primum subiects, ex quo aliquid Cfit primo eum inst N in quod s resoluitur vltimum abi
hit. ergo omne quod habet materiam est laetur quia materia est ex qua fit primo ece. Vel sin aetum Qel sm aptitudinem. sed diectu ista materia non est eiusdem in tionis es materia inferiorum.Tune qusro aut ista male
ria est primu subiecti aut non: si non est primum subie ctum, tune non est materia prima. sed si est subiectii pes. mum, ite ipsa est ex qua fit aliquid primo eum insiti oce. Alia est opinio fratria Egian qui dieit. Φ eoelia habet materiam quae est in potentia ad esse substantiale de ista
materia est eiusdem rationis eum materia in seriorum in
quantum est de selec in hoe differt a priori opinione. Ochoc probat ex tribus. primo ex quantitate scisi id quod magis videtur inesse no inest, nee id quod minus: sed magis videtur forma prscedens dimensiones in materia extendatur e si quanta cb forma immaterialis: sed sor ma praecidens dimensones in materia s esset aliqua qus praecedit non esset extensa re quanta:& hoe habetur per DComenta .in primo tractatu suo loquetem eo tra Avice. qui dixit aliqua formam praeeedere dimensiones in m
teria. unde dieit,s prseederet forma dimensones in m teria: non esset extensa re esset indivis bilis nee quanta si se est, quia forma immaterialis est extεsa re quantat sed si est aliquid extensum oportet habere forma materiale. Secunda ratio sumitur ex parte densitatis ec raritatist quia illud,cuius partes disserunt penes rarum S densum ec rarius ec densus videtur habere materiam:& hoe pariet Seeundo de Generatione,vhi Aristo loquitur esitra Em .Q si elementa sunt eomparabilia sm ratu ec den
som oporteto, habeant materiam comunem. cuius opis
postum dixit Empe. sed partes etali differunt secundum rata ec densum, quia sella est desor pars sui orbis, quia dia pars quae plus habet de materia est densor , sed quae minus de materia habet,est ratior. Tertia riuio sumi tur ex senstabilitate ec indiuiduatione quia illud, quod
est sens bile ec indiuiduatur, habet materiam: quia nihil.
est sens bile nisi quod habet materiam: ec haeeen resolu
riosmeum. Similiter non potest esse indiuiduatum, Q.
ratio eius sit alia a ratione speciei ni si per materiam: quia in quibus non est materia non est aliquod indiuiduatum redistinctum a specie quia intelligentia individuum nodisserunt a specie: sed coelum est senstille, ut patet ad sera sum 5c etiam indiuiduatum est: quia sm Aristo. quia dieit e lum dicit forma tantia, sed qui dicit hoe etalum di .ςo. a. eit formam in materia:5c dicit in ista sit intentio Aristo. in primo huius.oc dicit, . intum inquantum est ex parte formae potest habere plura supposita, sed ex parte materiae non: quia tota materia eius oecupatur per formam
elux θc dicit,4 ista materia non potest esse alterius naturae a materia inferiorum.& hoc probat: quia purae pote tiae non possunt disingui ad inuicem, quia omnis distin Aio fit peractum. septimo Aletaphyseae sed duae mate, T. co. 2.mae sunt duae purae potentiae: ergo non possunt distinguism naturam oc per se. Item secundo,quae equaliter re eedunt a primo sunt eiusde ratio is: quia quae sunt in squali distantia ab illo, quod est persectio substatialiter,aequalia sunt persectionis et entitatis: sed duae materiae aequali terreeedunt a primo principio: ua, si una materia esset propinquior Deo,tune esset magis in actu, de tune non esset materia prima. Et addit, licet materia sit in et .a rilo,oc st eiusdem rationis,tamen non habet annexam priuationem, quia non est subiectias imae habeti contrarati: ad V eontraria nata sunt sibi suecedere in eodem subie . . . sed sorma eoeli non habet eontrariis, nec motus eius, nee secundum totum, nee sec sidum partes, ut dictum est in primo huius: ergo eoelum non est generabile. nec cor ruptibile quia materia eius non est causa generationis et
eorruptionis, quia sine priuatione: nam C5menta. dieit primo huius, in priuatio in materia est eausa desderii alo T.co .ro. terius formae 5 generationis ec eorruptionis. Ista opi imprO... nio est eontra Aristo.ec Auer.5c veritatem: quia si ea tum haberet materiam, tune esset generabile S eorruptibile fim naturam,sed hoe est sessu in secundum istos:quia eo edunt in non est generabile fc eorruptibile fin naturam.& consequentia patet: quia materia est prim si subiectum eum in sit,in quo si aliquid oce. m actum vel apis
titudinem: aliter non esset subiectum primum. sed in addit Egidius, , materia coeli est eiusdem rationis cum materia inferiorum:& tamen no habet prauationem an nexam hoe tollit Comenta. prinio huius, ubi ponit tale Codio consequentia. Si forma esset in materia, quae non haberet contrarium, tune natura egisset ociosum: sed hoe est salsum, quia in natura nihil est ociosum perpetue. licet ad tempus aliud posmi esse ociosum. eos uetiam declarat:
quia in subiecta materiae non est nisi potentia ad hoe in aliquid sat ex ea quia materia est primum subsectum,exutio sit aliquid oce. sed si forma in materia eareret contrario, tune ex materia non posset fieri aliquid, Sc non haberet potentiam ut aliquid fieret ex ea: quia potetia ad sor mam non est in materia vis prior forma possit separari ab ea, quia simul non recipit diuersas formas: quia gene ratio unius est corruptio alterius. unde si forma in matre tia non haberet contrarium: tune potentia materiae esset frustra perpetue. Sed serie diees Q materia inli habet potentiam,& forma est non habet contrarium quia ex Corammatina eoeli nu . si aliud aliud. hoe remouet Come. capoletia materis ordinat ad generatione materie α eor
ruptionem, sicut acum e gladii ad incidere. Vnde, seu emateria ista haberet potetiam,oc tamen nihil generareε ex materi tune potentia esset frustra aeternaliter , quia nun attingeret finem: sed hoe est oeiosum, quod natum . 'est ineludere alique finem quem nunquam inciud it, laesido Physicorum. Vnde queratur ah istis, s eoelum ne
37쪽
eoeli esset minus nobilis ut tarniae inferiorum animali iii quod est salsum .consequentia patet: quia tarma qus non est anima est minus digna qus est anima.Si dicatur, inest anima, vel est anima vegetatiua,vel senstiua, vel in tellectiva. non est vegetatiua,quia non augetur nem di minuitur, Ut patet primo huius. nec est anima senstiua, iquia non habet organa sensitiua,nec motiua,quia illa noest sine senstiua& vegetativa. nee est intellectiva: quia Philosophus dicit se eundo de tertio de anima in nulla materiam est perficiens dans ei esse,quia no est extenta,quia
non sunt plures ars, nisi fingamus alias aias praeter has. , Demum est dieendum ad quaestionem, per male riam possumus intelligere duo primo modo materiam,
quae est subieetiua 5c in potentia ad larmas substatiales. Alio modo per materiam possumus itelligere subiectu, quod est in potentia unde re a quo Be ad terminos transmutationis localis,ut dicitur. Duodecimo Metaphys.
Tune dicendum, is accipiatur materia primo mo
do, quae est in potetia ad escide qua dieitur septimo Μetaphy. in materia prima nec est quid,nee quale, nee qu tum 5ce. e priuationes, sed est in potetia omnia hic, tile inlum non est eompositum ex materia re serma. de ta, tiones huius tacta sunt prius Oc reseruantur, nisi in adde hatur de intellectu non est serma persciens materia: hoe est verum fm Uiam Aristo. Tamen debemus tenere firmiter, in intellectus det esse se aliter materis. Se cundo dieendum, o si aecipitur materia seeundo modo, dicendum, et coelum est materia, i. subiectum simplex nse subsistens. oc hoe patet per Commen. octauo quando illud habet materiam unde re quo quod mouetur loraliter debet habere potentiam ad terminos loealis motus, quia sevi transmutatio in substantia laesi scire terminos transmutationis, ne trasmutatio per loeum facit scire ter minos loel oc locum, sed eoelum localiter mouetur, ut Da. tet ad sensum,ergo est materia,t. subiectu simplex in actu non petiar mam inhaerentem, quae debet esse subiectum. ideo θce. Sed diffleuitates sunt eirea istam quaestione. prima est quam mouet Commen .seeundo cap. primi. α dieit,iartior locus, qui fecit errare omnes acespientes intum esse compositum ex materia re forma, dicunt, diuers4tas motus ad motum non arguit diuersitatem mobilium, nisi ex diuerstate serviatum mobilium, ut mot' ignis diuersus a motu tem ae arguit diuersitatem naturae
ignis a natura terer, nisi per diuersitatem sermarum, sed diuersitas motus ereti a motu inferiorum arguit diuersi
talem e rporis coelestis a natura insertorii. ergo hoe erit per diuersitatem formae e testis ad sermaes inseriora. αper esseques erit eompositum ex materia &serma, quae arguit diuersitatem naturae eius ita Q habet sermam perficientem oc materiam persectam. Aliud dubium est quod recitat Commen in Primo in alio loco,et in eo ore Melesti vel est idem sensata res & Itellecta, vel alia est. Si est alia,tune est eomposita ex materia ec tarma pers
ciente materiam. Si idem, tune est inconueniens, quia res
sensata non est res intellecta,seut intellectus n5 est idem eum sensu,quia sis res est sens bilis non est intelligibilis, quia est abstracta a sensu. Item tertium dubium est quaeunm constituunt unum in numero, neeesse est una esse materiam oc aliud sermam persieientem materiam. sellarma re sermatu ii eorpore e lesti eonstituunt v nsa in numero, ut dicit Commen.in principio se di.i5 ete. Item Quarto. multitudo indiuiduorum in eadem spe cie non est sine materia, ut dieit Comen. in septimo Me taphy.sed in corpore inlesti sunt multa idiuidua sub una specie,ut dieit Commen. secundo huius, quia orbes eor potum eoelestium non Gueniunt in genere, sed disse iit, sed eoniuncta sunt in speeirioso lan 'plura indiuidua ct
per consequens habent materiam. Item Commen .di
cit in de Substantia Orbis, , scirina eorporis eoelestis n5 reeipitur mediantibus dimensionibus, sed dimensiones corporum e estium recipiuntur mediante se a eius.
Ex hoe arguitur. illud videtur esse in eorpore edilem his
haerenter, medicite quo coelum recipit dimensiones, quia dimensiones videntur esse in corpore e lem sm esse Minhaerenter.ergo etiam illud fim eae re inharenter est in coelo mediate quo reeipit dimensiones, ut albedo recipi uir in eorpore mediate superficie.ergo superficies inliae remet est in eorpore, sed eoelum recipit dimensiones meridiante forma eius,ut patet in auctoritate praeallegata. iAlia est ratio fratris Thoms,et alis rones sunt Gidd.
ec sunt tacts prius, re oes dubitationes piactae lant, quae potiunt haberi ex verbis Comen .eontra ponem sua Ad primum dubium dicendum,eum dicitur, diuersi ias motuum 5ce. Coiramenta. dubitat hie 5c dicitio post dioeretur, tune ex verbis suis potest aeeipi solutio ista. dieitur,diuersitas ece. dieendum, . non est verum, quia non oportet Q diuersitas motuum arguat diuersitatens mobilium propter diuersitatem serinarum inhaeretium: sed hoe tin habet veritatem in generabilibus S eorruptibilibus. unde ratio aecipit salsum quia in corporibus pintest accipi uniuersatas mobilium propter diuersitate scrinniarum abstractatu ab inferioribus,quia serinae abstra cta in corporibus e testibus Q illud quod mouetur ab eis non sit graue ne ii leue, se requiritur, in sint sphaerior figurae.vnde sicut motus ignis diuersus est a motu teres, oc arguit aliam naturam per diuersitatem formarum 1 nribaerentium se diuersitas motus coelestis ab insemotu motibus arguit diuersitatem naturarum non per sorma in haerentem, sed per abstractam. Ad seeundum eum di ritur. in corpore e lesti aut est idem 5ce. Comme. resp5 det per quaedam verba obseura dicens. dieamus in soluedo in natura in eorpore colesti,quae est neque grauis ne que leuis. nee est natura per se existes, sed est materia eodporis coelestis existens ibi.Vnde, neut materia prima non
cognoscitur nisi per comparationem ad formam. se illa natura non uitelligitur nisi in habitudine ad aliud, inquatum est subiectu operationis intellectus. Sed tu dicis. sorte non est eorpus caeleste existens in actu. hoe est eo ira eum,qui ponit subiectum simplex per se existens. Die dum, se intelligit Q eorpus caeleste non est nise existens in actu. t. solitarie sine alias,ut tertius modus nst de quo dieitur Primo Posterioria et quinto Metaph f.
quia non ex sit sine quantitate 5c lumine, sicut motores orbium per se existunt in actu, .soluaries ne quantitatere lumine, quia ista non sunt inhaereter in eorporibus eae lassibus. Tram per hoc ad formam.in eorporibus occissieendum in non sunt eadem res intellecta Oc sensata. Et cudieitur.dieetidum cynon sequitur quia bene sequitur, uxeorpus eaeleste non existit in actu per se, . solitarie , in tu
mine aequantitate unde lumen. figura, motus sentiumr, sed natura eius non sentitur. unde Commentator imag
natur Q corpus caeleste cireui seripto motore est substantia simplicissima, quia non dicit eompostionem in sub stantia, sed tamen per se non est,quia habet alias res sibi inhaerentes,quia caelum est subiectum simplex habes potentiam ad unde re quo.unde scut transmutatio in sub stantia seire fecit materiam quae est in potentia ad diuet lasso a se ita utatio fim loeum leare suit materia, quae est in potentia ad diuersa ulla. Ad tertium. Qusique eonstituunt &e.dicendum, .siibstantias constitue revnum in numero potest intestio dupliciter. uno mos in substantiam re esae indiuisum,& quae sic constitu evnum inuenitur ibi unum,ut est materia,& aliud est si cut scit ma . Sed alio modo eonstituere unum numero est quo ad effecti constitutionem de operationis immediate
dependentis ab hocire se non oportet: modo, ises substatiae in exto eonstituunt unum effectum, Ut motum Vni
qui immediate dependet a motore Ac mobili:& se etiam
dicitur in anima intellectivare eorpus eonstituunt una in numero quantum ad actum intellistendi qui diuersus est in hominibus,ut mouetur adiuersis phalasmatibus. Et notandum . licet in eorporibus eaelestibus consti
38쪽
t. ilici me. Ad ignea Aegidi .
tuatur idem numero per formam re formatum,ta me n5 ria tempore esset indivisibilis:& eoncludit eontra Atiis. ita persecte eonstituitur seut serma& formatum in motoribus erelestibus,quia ibi forma serviatum sicut in telligens oc intellectum constituunt ide numero Ac vnii, quia forma de sormatum sunt virum sua substantia quia intellestio non dependet a substantia: quia nihil addit suis per substantias intelligentis,quia per extrinsecum n5 in telligit, sed per substantiam eius.& ita intelligens et intellectum sunt idem fm substantiam in numero, sed formare formatum non constituunt unum pira substanti quia tnism unitatem operationis,quia ibi esseditis ut motus eceri superaddit aliquid super substantiam coeli. Ad uarium dicendum, . multitudo indiuiduorum in sub
antfis generabilibus 5c corruptibilibus arguit materia, quia materia 5e diuino quantitatis in partes materiae, in quas agit generas est eausa multitudinis indiuiduorum. sed in substantiis in materialibus non arguit compositionem ex materia re forma quia non est ex materia, nee diuiso materiar in partes in quas agat generans oc ideo aliqui hoc voluitio forma in corpore estem pr cedet tem pore dimenso nes, re tune esset indivis bilis, sicut puet A. Alio modo intelligitur sormam praecedere natura dime sones.se no habet veritatem in si indivis bilis talis sor ma: quia,s hoe intenderet Commen. tunc eontradiceret sibimet,quia ponit, i, celum praecedit natura dimenso
nes, eum dieat ipsum este subiectum dimensionum,& inest extensum. ergo male primo modo. Ad aliam rationem considerandum, , superficialiter iste homo procis Te . . .. st quia, s ista ratio valeret,no solum probaret tum esset compositum ex materia re forma,sed etiam . esset generabiles eorruptibile, quod est eontra ipsum, quias m naturam ponit ipsum esse in generabile re incorruptibile. unde Arist. in Seeundo de Generatione dixit, vele menta sunt comparabilia: quia habent materiam e Minoe unam,& q, sunt generabilia se eorruptibilia,cuius oppositum dixit Em .vnde dicendum est ad formam ra tionis.Illa quae disserunt θce. verum est. s rarita Α Ac de terest ibi multitudo indiuiduorum ui per diuisone nia, B stas dicuntur univoci hie&ibi: ita snte5traria in eo
teriae,sed per aliquod magis quod ordinatur ad diuersos motus,& q, multitudo indiuiduorum si in generabili isse eorruptibilibus per diuisonem materiae, hoe habetur satis per Commentatorem septimo Metaphy. Ad untum eum dieitur.illud mediante quo θce.dicendii in cor pus coeleste recipere dimensones mediante forma, intel ligitur dupliciter .vno modo mediante forma tanqua dispostione 5c subiecto quia medium re extrema id e sunt ex seeundo Posteriorum. 5c se eoelum ivn reeipit dime sones mediate forma, ut disposito ne re subiecto,ut corpus reeipit albedinem mediante superscie, ut dispositione subiecti,& se eorpus eceleste non recipit dimen fides mediante forma,vt intelligentia, sed alio modo recipit, vi mediante sine re hoe est propter finem recipit dimen, sones,Vt eoelum possit moueri, qGia nihil mouetur nisi
o Ethoe ad rationes expositorum. Ad primam. Omdem subiecto sibi laecedentes hiere ibi, tune verum est:
sed, si se habent modo ocpost . tune non oportet. Et cum dicitur,eorpora edi leuia disserunt sm magis desum re minus quia Comment. dicit seeundo huius, in stella' est densor pars sui orbis. Vnde dicit, , s virtute diuia Coine. 4et. na ex stella seret oibis tune ex pugillo stellae fierent deoeem pugilli orbis hie . s ex aqua fit aer, tune ex uno pu
gillo aquae fierent dece pugilli aeris, quia densus est, ita, si ex stella, quae est densior pars seret totus orbis, tue ex
Vno pugillo stellae fierent decem pugilli orbis. Dieen, αι p. 4α. dum ad hoe sis Q Commen. respondet q, raritas re de stas in eorporibus cflestibus re hse non uni uoce dicuntur sed aequivoce quia raritas re densitas in inferiora bua sunt eontraria oc necedunt sibi nuicem in eodem subie
eto,quia illa pars, quae iam est densa, postea erit rara .er go in generabilibus de corruptibidibus arguit materiam unam α ctem, sed in eorporibus est estibus non arguit
ne quod est res aeructe. Commenta . soluit si voluit materiam unam re subiectum compositum ex materia Thomas respicere. unde eonceditur.Et eum dieitur.om
ne quod est ens adha&α dicendum Q duplex est altus nse existens.vno modo et si aetus per se mistens sine quocunci 'alto,ut intelligentia,& ibi est idem intelliges re intellectum.& hoe modo per se est solitatium, modo, elunon est aetus per se exist s,i. solitarie, ut sire quantitatere lumine oc eorporeitate qui a sis hoe indiuiduatur eorpus ereleste. Alio modo aliquid per se existens est actus per negationem materiae, quae est in potentia ad esse ocnon elle. 5c formam substantialem et ne estum per se existens est actus,& illud non oportet este intelligens re in tellectum, sed quod primo modo est actus per se existens
sne quocunqr alio, ut intelligentiassed seeundo mo non. unde decepi us est per aequivocationem, quia actus per se existes aequivoratur,re ipse suit deeeptus per aequivocationem,oc sallaeiam eonsequentis,quia ubicunque est
idem intelligens ec intellectum, est actus per se existens oc non 3 conuerso. Tune ad rationes Egidi . magis vis in detur Me.dicendum. duplex est forma immaterialis. vna,quae nee est in potentia ad esse,nee ad unde re quo,seut intelligentia, ct de illa habet veritatem,q, est indiu fhilis omnino mase.& peraecidens de non est extensa. Alia est forma immateriatis,quae inest in potetia ad unde re quo re ad huiusmodi terminos transmutationis, odde tali forma immateriali non habet veritate,quia oportet illam formam extendi eum moueatur,re nihil mouetur nisi quantum re extensum & se estum est forma tinmaterialis quanta 5c extensa re ordinatur per motorem
eius sie ad motum. Vel aliter dicendum, , .s illud qumagis videtur inesse eone itur. Et eum dicitur .sema os oce. dicendum formam praecedete dimen sonta in materia potest intelligi dupliciter.vno modo tepore. αλ est verum o sordia praeeedens dimensones in mate
ec sorma. Vnde notandum quid si dictum raru aequi pam qui
uoce inesto Be in inferioribus, re est, quia dicitur hie scibi sis diuersas rationes, nain inferioribus desum est, qa inscii tis
plus habet de materia re minus de forma. . forma igno hiltorem in terra respectu omnium est densior, oc auua
respectu duorum vi aeris de ignis,fc formam ignobiliorem habet hia. similiter aer respectu ignis. Et δ eonuerso de raro,quod minus habet de materia et magis de forma dest nobiliorem sol mam ut ignis respectu omnium elementorum est rarior.sed densum in esto dieii ut per alia rationem, quod positum inter visum nostrum, ec illud,
quod est supra ipsum impedit oc prohibet visonem: qui non recipit speeie visibilis usui ad visum.Vt patet in qualibet parte orbis non stellata quod est perspieuum re ali quid supra ipsum videtur,& non quod est supra stellam. Ad aliud eum dicitur.illud quod est sensibile ece. eoneeditur si est sensibile a laetu,tue est verum, quia recipit qualitates tangibiles contrarii, cratidire frigidi 5ce. et oconsequens est generabile 5e eoi ruptibile, sed.s est sensibile per visum, tune non oportet Q st eompos tu ex materiare forma quae est in potentia ad sormam substan tialem,sed sufficit et si subiectum smpJex quantum, qaest materia in potentia unde re quo at eum dicitur. Om ne quod est indiuiduatum 5ce. conceditur quantum ad propositum.Et eum dicitur,etium est indiuiduatum, daeendum, o hoc non est ad ptopositum,quia, Q Aristotidixit ibi dixit per modum disputationis,& non per mo dum determinationis ergo no voluit pricise dierae,hoe,
. estum differt ab hoe esto, quia es tum dicit forma, hoe estum dicit sormam in materia. VH dicendum, in Aric primo cap. aecepit esum non ut hie loquimur de Geso, sed pro toto etc. cia. να. vniuerso eorporeo, re se habet sorinam oc maletiam, sed eaelum est individuum per aliquid. vi per quantita.
39쪽
tem superaddita ,ec non per materiam Sc formam.
Dargumentum prineipale respondet Commentat. aau, in omni re mota oce. dicitu, hoe debet intelligi in D mni re mota motu generatio is 5c eorruptionis,quia ibi oportet esse materiam persediam per sorma, quae est sub iactum terminorum transmutationis seeundum esse, ocnon esse ed ii aliquid mouetur motu locati, non oporteto, habeat materram,quae perficiatur per sormam, sed sus
Deit Q ut subieetum simplex existens in a ctu, Ac non se lum habet potentiam undeoc quo: oc se est subie stum
Quia autem neque plures possibile est esse
coelos dicimus. Hoc enim dicebamus intende dum si quis non putat uniuersaliter ostensum esse de corporibus Q impossibile est esse extra
ctiones omnes alterius.sed Deus re natura nihil faciunt
frustra Nee possunt esse disimiles, quia tune unus non comprehenderet omnem naturam corporis sensibilis,uada Φ omnem naturam sensibilis eomprehederet tune es.set similis praecedenti,& qua ratione unus non compre
henderet omnem naturam rei sensibilis nee ambo. Ac se essent imperseeti 5c ex eis fieret unus perfectus, ec se re diret propositum.
mundum, isde quocum ipsorum, sed solum in insilite postis dictam esse rationem. Quod autem non solum vitiis est, sed.impossibile fieri plures. Adhuc autem quod sem/piternus incorruptibilis existens ec ingenitus dicimus primum dubitantes de ipso.
Ansi possibile esse plures mundos.
Onsequenter quaeratur Vtrum si possibile esse plures mundos, ex qua qone apparet: q, actutio sunt plures. Et arguitur primo Q possibile sit plures esse mundos, quia agens x virtutis infiniis habet potentiam, quae non
terminatur ad Unum essectum. nam agens virtutis finit sterminatur ad unu effectum,ut in seriora entia ergo multo magis agens virtutis infinitae non videtur terminari
ad unum effectum, sed agens mundi est virtutis infiniis, ut Deus qui est potentiae infinitae, ut patet octauo Phy.α Duodecimo Aleiaphy. Item,quanto aliquid est nohilius,tanto species est nobilior re virtuosior, quia viri consequitur spetiere essentia, sed mundus est spes nobi lior omnibus interroribus.ergo spes eius est virtuos orire hoe non esset nis essem plures mundi sub una specie. Et confirmatur. persectum debet posse sibi simile ge/nerare .ut patet secundo de ala. naturalissimum enim operum est quseun persedia Ac non orbata generare tale
quale ipsum est. ergo possibile est mundi, si est perfectu,
Iahere plura supposita vel esset minus virtuosus. Ite melius est esse plura optima plura minus bona, sed mudus est optimum respectu cuiuslibet entis particularis. ergo plures esse mundos melius est plura Malia vel platas quae sunt plura, oe hs sunt rationes Thome. Item quarto. s repugnareti stii pluralitas: vel hoe ellet ex parte agentis vel materis vel fornat, sed no repugnat sibi ex parte agentis quia est infiniti vigoris. nec ex parte male est, quia indifferes unitati re pluralitati nee ex parte sordis quia innata est habere in pluribus, eum sit subiectuvniuersalitatis.ut Comm .dicit hie ec uniuersale natu est esse in pluribus. Item quinto arguitur ratione Arcquae forma est omnium ut didit Cominen. Omne eo usnaturale est eompositum ex materia re forma, quia soromare materia sunt principia naturalis entis: sed ecelsa estens naturale cum si mobile,tune virtus aretumentatio shuius est.Omne eompositu ex materia re sorma vel ha het vel eontingit habere plura supposta indiuidua quia sorma nata est esse in pluribus.vidicit Comen. sed msid' est compositus ex materia re torma.vt probatu est pri'. o P vos I Tun huius patet auctoritate Arist. oc men. oc probatur per talionem fratris Thoms. Si deus saceret plures mundos vel essent smiles, Vel dissimiles. per sufficientem diuisonem: sed neutro modo. quia, si eisent ires, tune unus esset frustra,quia in uno essent per se
riundos plures esse est impossibile. Dicendum, in sin Arist.impossibile est esse plures
m udos,& rationes eius sunt. si essem plures mi di, tune terra alterius naiadi moueretur ad media
illius mundi sed hoe est impossibile, quia quod aptu na
tum est moueri ad aliquid naturaliter, oportet Q tmoueatur naturaliter per locum quo peruenit ad illum loesi na turalem, sed tetra alterius in udi no posset peruenire huenis moueretur per esteunferentiam eius, ec illa riteunti rentia est sursum,et se naturaliter moueretur sursum, qusalsum est, eo sequentia patet. terra alterius mudi est eius dem speetes eum terra istius mundi et disserunt numero,
Oc illorum quae differunt numero & sunt eiusdem species est unus motus 5c loeus in se,ut dicit Comme. hic. sed Covi. , . eauillatio est hie una inlitera. videtur q, mirabile si aliti Mao. 4ene mundum,oc tu terra illius mundi no mouetur ad medium istius,quoniam non sunt eiusdem speeiei. Coifa τ δῶ. o. hoe obiicit Arist. . eadem ratione corpora illius mundi non essent eiusdem speciei,cte tune illi mundi non essent
eiusdem speciei, 3um constituantur ex diuersis partibus in specie. Sed hoe est contra illos, qui dicunt plures esse mundos, quia dicunt omnes esse eiusde speciei, re in hoe sequatur probo, quia terra est species spetialissima re si plures essent eius species res militer hominis re asiniae Comet. .
aliorum.& dieit Commen. qui assueti sunt audire oppo sit una non possunt reeipere tales propositiones, quia di cunt omnia esse possibilia. Item, alia cauillatio, in terra alterius mundi non moueretur ad medium istius mundi quia nimis distat, setit serrum in quac ut distantia non Tetice ii attrahitur a magnete. Arist. remouet ea uillationem re dicit,. maior distantia 5c minor non diuersisseant natura.
nec motum loralem,qui sequitur naturam, quia diuers ficatur quantitas, quia naturalis motus in fine penes loeu
velocior est ut in principio. 8c dicit Comine. res natu talis non diuers fieatur sui accidens, vel qualitatem: sed talis distantia est quantitas, sed per se re persuas formas diuersifieatur Et eum dieitur in sertum no attrahitur. dicendum Q ex se ferrum non mouetur ad magnetem, scaprincipio intrinseco nisi transmutetiar aliqualiter a virtute magnetis. ergo non mouetur nis ubi potest alterati a virtute magnetis : sed ista grauia per se oc a principio in trinseeo mouentur ad suum loeum,oc ita vult Commentat r. grauia naturaliter mouentur a principio intrinseeo effectivo re non tantum per passivuna. Ergo terra alte
i. rius mundi Oc istius sunt eiusdem specie Dergo debet naturaliter moueri ad medium istius mundi,oc holioe no potest egenis transeat eireunseremiam, quae est sursum, ec senaturaliter mouetur sursum. Item seeudo, si esset alius mundus tune in separatis a materia essent plura supposi
ta, sed hoe est salsum, re supponatur ad praesen quia fiet
quaestio de hoc. eonsequentia patet, quia, postquam esset alius mundus, tune esset alius motus circularis, Ut supre
ms sphaers, quia motor in alio mundo saceret alium mo tum in numero re ille motus causaret in inferioribus ge nerabilia&eorruptibilia, si thiere illa entia generata differunt in numero. ergo motus differunt numero,sicut Orpora ecelestia 5cvltima sphaera ergo essent a motori bus diuers, in numero: sed illi motus sunt separati a m
teria,quia motor, qui mouet perpetuo motu, est separa tus a materia, iura nulla virtus in magnitudine pol mo uere motu perpetuo, sed istud non praeiudicat potentiae diuinae:
40쪽
Luint, quia semper in ea seruatur libertau in ita re agens persectioris vlit ut in potest producere plurex e -
tentia infinita faciendi plures mundos, quia licet n5pos set eonvinci a sensibilibus, a quibus aecipitur ratio Arictamen eredendum est hoe si iter laetis do totibus ει
Rusiones. Eth ad lationes. Ad primam eum dicitur. ago vir
A tutis rec. verum est non terminatur ad unu est e. tia impersedium sed bene terminatur ad unum actuin persectum. Et cum dicitur agens Ne. conceditur:& eutra diei tu ergo non recidicendum q, non terminatur ad unum
effectum diminutum,sed bene terminatur ad unum es sectum perfectum. de s plures essem mundi, tune eentim persecti vel unus esset frustravi probatum est. Ad secundum,quanto occidicendum in 'est maioris virtutis sacere unum persectum ui sacere plura imperfecta, quia inferiora impe fila sunt respectu nitidi . unde pluralitas suppositorum arguit diminutionem re imperseetionem. unde nobilis est nobilius multo ignobili. Ad teritia dici ta agens imperi moris virtutis,sed Deus est agens
periectioris virtutis activae ista in seriora, re ista agen ita inferiora generant plura indiuidua eiusdem specier. Et confirmatur quia ages infiniis virtutis potest pro dueere plura indiuidua eiusdem speciei, quia aliter non esset infinitae virtutis,& omnipotens non posset plures es
sectus immateriales sacere: d Deus est ages infiniis virtutis de omnipotens. ergo potest producere plura indiui dua eiusdem speeiei in separatis a materia. Item species persectior debet habere plura indiuidua sub se i imper iactiori seut homo est persectior spes alijs.ergo plura in diuidua habet in materia sub se, sed species immaterialiupersectior est rebus materialibus. quare oce. C firmatur maior per Commen. secundo Diu fieom. natura magis debet esse sollieitaeitea persectaui et a imperis cta: sed hoe non esset nisi daret eis indiuidua plura eiusde. species. Ite quarto in quo nui dissert quiddita, ab havidum' ista ratio est onerosa quia per eam probaretrat B bente quiduitatem debet habere plura indiuidua .vtho plures eue deos,quia Deus est optimum. Unde dicedum
, verum est postibile, sed plures esse mundos iis est D sibile qm pluralitas ct diuersias est inimi sectum. unde Plura optima non possunt esse, quia tune aliquid desee rei uni. Sed posset argui aliter re melius.quod est me lius est magis possibile st quod est vilius,quia licet non
sit sinpliciter nobilius,tamen aliquo est nobilior ut ho mo lieo non si ii inpliciter nobilius omnibus,tamen est, eui est melius sed mundus est melius o inferiora.eone datur maior:& eonceditur γ mundus si melior inserio ribus it eum dicitur. ergo plure dicendum v, nor quia plures eae mundos non est melius, quia non est bonum re eomparativus praesupponit posciuum. unde non est bonum plures esse mundos: quia arguit diminutionem. Ad quartum dicendum in ex parte materie repugnat, inquatum materia occupatur tota sorma coeli,qui. si materia hominis tota esset sub Iorma hominis, non esset nisi unus homo. Ad quintum conceditur totus processissi. α eum dicitu Comm .dicit q, mundus est e postus. Cquia soritia eius est natura neutra, ne Ii grauis, ne ut lotis
G, Vt plum, sed materia est sphaera elementorum. Tue qii, '' dicitur in omni eomposito ea materia Sc. u. respondet in veru est nis materia totast sub serui tune n5 est possibile plures ene mundos reposuit plura exempla de
timilitatecte. Sed ad hoe arguitiar.s mutidus est utilia vel est unus numero vel genere vel specie. dicendu in noest unus numer quia tio est eotinuus.nee specie que est sub genere: quia tune haberet alia spem oppositam sibi, sed ergo analogie.i.attributionis sicut ordinata in finem. vi paret quarto metaphy. per Commen. vii ola in mun meri. r. do ad ultimam sphaeram attribuuntur neut ad finem.
ico siue enim sint species, quemadmodum in μ' η' cunt quidam neces ite hoe accidere siue etiam separatim nullum talium nihil minus. In omni bus enim sic videmus quorumcunm substans ita in materia est plura es infinita entia, aue dius Ddem speciei. itaque aut sunt plures cces aut ci tingit esse plures.
An Ins parilis araeserias una spe Plura indiuidua set.
. Onsequenter quaeritur.virum in separatisi a materia possint G plura Idiuidua sub unas specie Et arguit in se setit sese habet agenat materiale ad effectus materiales, se ages imi materiale ad essectus immateriales, per conuenientem similitudinem, si agens materiale potest age re plura indiuidua eiusdem specie ergo agens immate riale potest agere plures essectus immateriales eiusdem speciei nam homo potest agere plures homines. Itemmo, hie homo re lapis, re hie lapis. ergo plura indiuidua sunt ibi. sed in abstractis a materia, ut in intelligemus disseri quid ditas ab habete quidditatem, Ut intelligetia ab hae intelligentia. Item quinto quaelibet species debet habere plura indiuidua per dii initionem specie qua posuit Porus. species est quae prsd eatur de p.ree. Et eonfirmatur speetes est uniuersale,re ure diti nitum est esse in pluribus ut dicit Commen. hie sed intelligentiae sunt species substantis quia substantia est genus generali in mum ad substantias Orporeas N ineorporeas. Item mctos t est de mobilibus se est de motoribus: quia dicit Commen. secundo huius q, motores coelestium eon ueniunt siniti eonuenientia laeut mobilium re disserunt simili disserentia seu i mobilia, sed mobilia ut orbes e
testes plures sunt eiusdem speeiore disserunt numero.Vt diei tui Commentator secundo huius. ergo etiam plures motores sunt eiusdem speciei ει differunt numero resti motores sunt abstracti a materia. OPPO si Turi arguitur auctoritate Arist. implicite. quia vi probare in iro,st alius m udus,quia tue esset alio motor primus dist frεs numero a motore primo alterius idi,α eo uenirent in spe re hoe deducit Comet. qm si esset alius insidiis,tune ei et alius motus primus re aliud mobile primaere etia esset alius motor primus, si ageret sis motia primu requia mundi e ueniunt , in specie tune mobilia prima sim in x motus,ct n e 5 seques pini motores egueniret in spe re disserrent. numero et isti motores
sunt abstia icti a materia,& hoeide dicit opostodire potformari r5. illa,q prat Ppetuarie e nsiero n5 debet plor eari, quia plura ficatio Idiuiduorsi est pn Ppetuitatem,
cuide in numerotio psit perpetue permanere, in manet
in spe sed in abstractis a materia indiuiduli in numero Orotea permanere,quia non habet materiam. α absciso e materia sm Commentatorem est causa perpetuitati
Notadum ιν omnes Philosophi eoueniunt in hoe
in in abstraetis a materiatici sunt plura Idiuidua
uno sub spe. Et selendii Q ola indiuidua eiusdespei alio mo driit 4 spes diuerss:qa indiuidua eius de spei
est maximaeontraductio. Deducitur sequela, ac contradictio. quorum.n.est per se distinctio non est eadem natu ta,quae autem sunt sub specie communicant in natura sient indiuidua.& se inquantii per se distinguuntur,no habent eandem natura, re ut indiuidua hiat eadem naturaiud est eontradiistio: uaes.seeudo Poster. Q in eadem spe