장음표시 사용
21쪽
liquum. et Topae cte hoe est verum quantum ad lamm
ea a. Compositum aut dieitur. Uno mo copolatu ex partibus quantitati uis, ut linea componitur ex partibus li/
neae,quae sunt quidditatiuae partes. secti do modo aliquid est eompositum ex principias egentialibus ex mate in ociarma, quae sunt principia transmutationis. tertio modo dicitur aliquid eopositi ex principiis quid ditatiuis seu partibus vi ex genere re disterent a. quae sunt parte dis, finitionis. quarto modo aliquid est copos tum ex diue fas naturis. Per hoe solet responderi ad quaestione. primo Q nullus motus est simplex primo modo. quia nullucontinuum potest esse smplex simplieitate opposta e5spositioni ex partibus quantitatiuis: quia illud est diuis hile in semper diuis bilia. 6. Phy.& primo huius. sed mois est continuus, ut praeallegatu est per CGmen. Seetido dicend si . . nullus motus est simplex simplieitate opposita eopos tiora ex partibus quidditatiuis, sa omne quod continetur sub genere est copositum ex partibus quid ditatiuis: quia genus re differentia sunt principia diffinitio i
ris. r. Μetaph. Scr. Poste. sed motus continetur subge
nere re etiam per disserentiam distinguitur ab alio. ergo est e postus ex genere ecdria. Tertio dieendia, , mo
tus est simplex simplieitate opposta eopositioni exteria re sor mat quia nullus a ius simplex est eompositis ex materia re forma, quae sunt prinei pia transmutatisiis sed motus est actus,vt patet. a. Phy.ideo ede. Quarto . . . dieendum, inmotus ec si est simplex modo smplieita iis,quae est opposta eo positioni ex diuerss naturist eu ius ratio est. Illud est simpleκ quod non moueiurnis ab uno oc simplici motore, re etiam recipitur in uno mobili smpti sed quilibet motus coelestis est huiusmodi, saest ab uno motore simplici. S est in subiecto simplicitin dio quia ecelum resubiectum simplex non habens formam: hises, perscientem inaleriam,vi dicit Commε. Et selendii. tio Mei, p. v quana uis motus se simplex, quia determinate si a moria. c., . tore smplici re recipitur in mobili simplici , tame Arist. se non intest exiti quia motus elamentorii se no esset sim
saluassem, elemeia snt composita ex materia Oc forma, sed su, est Auri bene elemeta sunt simplicia per negationem mixtionis.ctor Auer. ergo dice dii est aliter . motus simplex est ille, cuius mo motu smή hue asinplere,cte euius mobile no habet nulla aptitudine ad oppost si motu,& eeontrario. motus eopolitus est υ ἡ . , euius mo: us habet nulla aptitudine ad oppos tu moturmis I est ut motus animalis est c5postus, quia si animal mouetur motu sina sursum habet naturale aptitudine ut moueatur deorsum plicem sim per anima. quae est principium mouendi ad omne disse
pi rei id postiois sursum, deorsum, an oc retro dce.et se motu nec 3 ς β iuὴ eoelioceldmen tors sunt simplices quia ille motus est
ta Drrinus smpleri, ius mobile moueε ad una Miam positiciis, octo.& se no habet naturale aptitudinem se inouedi, re no ad aliam: sufficiens sed quaelibet pars eoeli,quia sol habet naturale aptitudi ne mouendi ab orientem oecidens, questa dextro ad sinistria per superius hemisphs ium, inquatum est de natura propria re ab occidete in oriete per inserius hemisphsrium,& sm natura propriam n5 mouet in superiori ho H Octauo Metaphy.ideocte.
Ad aliud eum dieitur. si non est motus 5ce. eonee
tur maior.ad minorem, motus mixtus no est oce. Llsum est quia aliter motus mixtus est 5c cGpostus, euius moi
hil e natum est moueri ad diuersa ubi sursum de deor sum dee.ergo motus simplex est euius mobile natum est moueri tantum ad differentiam unam postionis. Ad tertium dicendum, quod motus vim usi est sm plex ,ec eum dicitur, sed motus smplexece. Dicendum Q motus corporum cslestium est simplex, quia eius mobile non est natum moueri ad diuersa ubi. Ad probatio nem sm Com. omnis motus cslestium est a duplici oce. verum est. si esset adiuersa motoribus tendentibus ad diuersa ubi, sed si motores sunt ordinati essentialiter ectendunt mouere ad unam partem postionis, tune bene est smplex. Et eum dicitur in eonfirmatione, quia mo ius qui est ece. verum est, cum non tendunt ad diuersas partes postionis mouere, sed ad eandem differentia posstionis, ut Sol mouetur tantum a motore a dextro ad sinistrum in superiori hemisphs MFm naturam propria, ut di tum est. Ad aliam confirmationem cum dicitur in quolibet Oee.eOcedatur:& eu dieitur. liber pars Scidieo,tieet in eoelo si dextrum Ac sinistrum, no tamen hahent contrarietatem eorruptam. Vndeoc motus no sunt contrarii quia non mensurantur illi motus distantia sua cireunserentiam, sed sim lineam reditam. unde non eotra riantur,quia per consequens non mensurantur circusereti propter infinitatem eors,quia uni infinita essent eoi traria, ut didium est. Aliter respondetur. eoncedatur
maior, 5c cum dicitur. partes ece. dicedum paries istar non sunt simpliciter eontrariae, sed habet aliquam diuessitatem. Et eum probatur per Aristote. dicendum,quod Aristo. non vultu, dextrum S sinistrum in eculo simpliciter sint contraria, quia loquitur sub eonditione sese eo
trarietas in coelo, ut aliqui volunt. Similiter dicendu de elemento in motus eius etiam potest eise simplex, quia elementum aeris Oee. Dicendum . motus aeris non est compostus ece. quia siue aer moueatur deorsum quan
do est in loeo ignis Mel sursum quando est in loeo aqvsrtame semper est ad eundem locum in se. ergo motus isti non sunt e trarii. ideo θce. Ad quattum cum dieitur. si motus esset simplex &e. Dicendum . primum motus
dupliciter dicitur. uno modo respectu aliorum motuu , quorum non est pars. alio modo q, primo in motu dici
tur in sit prima pars motus. pranao modo bene est dare primum motum, vi motum primi mobilis:sed secundo modo non. Ad quintum s motus 5ce. verum est iam plieitate di sta, euius natura habet habitudinem non ad diuersa ubi, sed ad unum. Et eum dicitui in omni ece. di
eendum, quod Commenta. exponit de motu generatio nis se eorruptionis sed quod mouetur quocunqt motu, non oportet quod habeat materiam, Quae sit in potentia
ad esse sed stillieit,quod si subiectum limplex in altu ociat in potentia unde re quo, dc illa materia bene est in eoelo qua est in potentia unde ecquo, sicut dicit Aristo.in Tex. ...
milphtrio ad oppos tu nis sin ronem aliquaesi munerquia omni die mouetur ab oecidente in oriens uno grai
du sere dc hoe non est sm natura propriam, sed in qua notum regitur motu primi mobilis. similiter ignis habet naturalem aptitudine mouendi sursum rensi ad oppositi.
terra deorsum. secus autem est de mixtis quae mouentur
sursum oc deorsum ad dextru ec sinistru motu augmen lationis, ut planis re animalia, ut patet. r. de Anima.
AD rationes. Ad primam. nullum compositum occi
verum est smplieitate opposta e5potitioni ex partibus quidditatiuis sed bene potest esse simplex alia simplicitate. Et cum dieitur. Omnis motus 5 e. verum est si est compostus ex partibus quid litatiuis: sed tamen non est composius quod mobile eius sit natu moveri diuer sis motibus ad diuersa: sed tamen natum est moueri ad ad unum ubi. vl dietum est.ergo est simplex illo modo.QVAESTIO I x. An corpas Mistum moueatur motu es crati praedominantιs.
Onsequentet quaeritur,Vtrum corpus mi num moueatur motu elementi prae domi nantis. de arguitur q, non. quia illa,qus dic serunt secundum speciem, Unum non mouetur motu alterius,quia diuersias specierum Te . cv. a. arguit diuersitatem naturi,fc natura est principium motus, ex seeundo Physe. sed mixtum re simplex disserunt in speciem, quia si formarat de diuersias stra formam oc sim speciem, ut patet seeundo Poste torum. ec mei mo Metaphy. Item, si mixtum moueretur sm praedo
minans elementum, tune mixtum esset elementum, sed
hoe est salsum,quia mixtum non est aliquod element
22쪽
rum,ut patet secundo de Generatione. eonsequentia pa verum in postiuis elementis,licet non si verum in pi
et uatiuis. sed aliqua mixta dicuntur magis oc minus tepe, rata cpalia, ut complexio dicitur magis de mitius tepe rata. ergo Oportet et etiam mixta dicatur temperata timpliciter, re oportet ci, aliqua complexio sit smpliciter teperata,& hoe noti est nisi P squalem componet re virtutem aequalem miscibilium in rinxto ies no elset squalis complexio si terra de ignis dominarentur. Aliud dubium est, quia diistum eii, in mixtum mouetur motu elementi pso minantis. Contra. ille motus non est sint,plex,ad cuius oppositum mobile habet inelinatione na. turalem sed mixtum, si deorsum mouetur, habet naturalem inelinationem ad oppositum, ut animal mouet mo tu progressivo deorsum re potest sursum moueri, ante ecretio. Tertium dubium est. si se esse tu, mixtu moueretur ino tu simpliei elementi praedominantis, vel hoe esset a natura materiae, vel a natura tot nas, Vel ex natura virtutis medis quae saluatur in eis, per sufficientem diui euius mobile no habet naturalem inclinatione B sonent: sed non est ex natura sormae,qus est forma sui, tet: quia nihil mouetur motu elementi,nisi elementum,sicut nillil mouetur motu hominis nisi homo. ideo die. Item,s per se loquendo mixtum moueretur motu elementi 1 dominant is, non omnia mixta mouerentur deorsum, sed hoc patet salsum, sua q, aliquod mixtum n Amouetur deorsum motu recto,ut 6 dus volans oc venti, uaistorum est latio obliqua, ex primo Oc secundo Meteo. consequentia patet, quia ut quolibet mixta dominatur terra,vt patet se do de Generatioe, oc quarto Aleteo. oc graue mouetur deorsum,ex quarto huius. OPPO si Tu M patet P Ari.in littera. . mixtu movet sm elementum pridominans di idem vult Cometator.
CONCLV si C. Nillum mouetur motu simplici ab elemento praedominante. Otandum, se ut prius dictum est. Q duplex est
motus, simplo et in tus.Simpleu motus est,
ad motum oppostum,ut ignis mouetur sursum, & non habet aptitudinem naturale ut moueatur deorsum: sed mixtus motus est cuius mobile habet naturalem aptitu. direm ad motum oppostum,hau, non solum mouetur illo motu, sed etiam opposto. ut animal P appetitum nosolum mouetur ad dextrum, sed etiam ad iiiiiii , oc a te de retro 5ce. Et sciendii, et in quaestione presuppo nituro aliquod elementu sit pra dominans, ct hoe sup posto,qus rit propositum:&hoe probat Comme. hoc, oc seeundo de Ceneratione,et mixtum non est aequalis composti ionis,& intelligit per aequalem compositione aquationem omni ii miscibilium in virtutibus, ut in staequaliter graue,leue,calidii,& frigidum Bee. 8c hoe prohat Commen. quia,si mixtum esset aequalis componis, tune moueretur aliquo motu,sed hoe est salsum,ut patet ad sensum. eo sequentiam probat: quia si esset aequalis copolationis oc moueretur,vel moueretur motu unius,vel stantialis: quia si hoe esset, tune forma substantialis ele menti esset inmixto,quod est salsum: quia tune in uno mixto essent plures sorms substantiales,quod est impossbile,oc unu ens esset plura entia. Nee est ex natura m teriae,quia materia prima non est priticipiti determinati motus: quia indifferens est ad quecunqi motum quan ium est de se.Nee hoe est ex virtute,quae saluatur in eis, quia vel esset ex parte virtutis c5is,vel propris. n5 pro prie, quia ubi est propria virtus elementi est forma et menti quia propria virius non est sne serma. similiter nee est ex parte virtutis egis, quia tune non moueretur motu illius elementi, sed motu c5i,cum illa virtus si eo munis. Ad primum dubium dicitur. vhieunm Acc. ad hoe medici habent dicite: quia ponunt complex Onesimplaciter media inter magis de minus, quam vocat poticletum.Tn dieendum,o verum est 4 ihi est simplex tales in q, est possibile in tali natura. Et cum dicitur. ali
motu eleementi prae dominan alis.
DubIM . t. Dieas tu melius qdmii ii mos uetur a se emam isti dispositive aiate ab elemEto predos
plurium, vel nullius.Si motu nullius, tune non mouero C qua mixta &αdicendu Q est aliqua eomplexio temperatur quod est propositum.Si mouetur motu plurium,tue aequaliter moueretur sursum re deorsum 5c ad omnia loca, quod etiam videtur impossibile. Similiter nee moue
tur motu unius: quia qua ratione moueretur motu uni eadem ratione moueretur motu alterius. Tune diere indum est ad qonem,u, mixtum mouetur motu elementipdominantis,ct mouet motu smpliei,de quo dictu est prius: quia, s d natur terra, tune mouetur deorsum, sed signis, mouet sursum. ratio huius est: na si mouetur motu simplici mixtum,vel mouetur motu mixti, vel elementipdominantis,uel elemeti dirati vel deuiisti. re hoe patet Soluit haec 2 suffieientem diuisionem: quia pluribus modis non Vrro, d mist inixtum mouetu modo mixtum non mouetur motu sita kiriti inci plici natura mixti,ut lapis non mouetur deorsum ex natu. tura lapidis: quia simplex motus non est in diuerss naturis,ut patet in littera. sed motus deorsum est motus sim, plex , qui est a grauitate . nec mouetur motu elementi dota media fim o est possibile, si t est complexio hoIs re spectu aliorum . quia maxime elementa temperata sunt in qualitatibus tangibilibus: quia hiat nobilissima materiam. Et eum dicitur, tune sunt aequalis copo stionis. di cendum, in non requiritur in se si eompitato simpliciter temperata,sed ut est possibile. unde n5 oportet in eo plexio miscibilium sit aequalis virtutis: sed q, elementa sint Elongata ab excellem fis eontrariorum,ut a qualitatibus tangibilibus.& hoe est simpliciter temperamentuvi est possibile in natura sed simplex no est medium mitabiliu oe eompositionis quo ad squalitatFolum virtu/tum: sed im quantum ad elongationem maximam ab excellentiis contrariam qualitatu tagibilita re se inter mazis 8c minus tale temperamentia dicitur in eompsi ne ad huius mediii. Ad seeundum dubita dicendu est Q ve dium est de subiecto primo, i, mouetur primo illo motu, sed mixtum mouet motu elementa praedominantis non minaii 5c de ui si quia in mixto sema sunt tria deuiista Sc D ut subia mi primit,quia se elemetu primo mouetur. vn unum pridominans: sed a tribus naturis n5 est υnus motus smplex. ergo relinquit Q motus si a natura elementi Mominantis,quod est unum tisi. Item, illud debet moueri Fm motum clementi,cuius principium motus in se habet, sed mixtum habet principium elementi praedominantis,ut lapis in se habet principium motus terri,Vt
grauitatem. edum, quamuis mixtum moueatur motu elementi praedominantis,α hoe simplici motu,tri in mixto motu non est principium elementi prae doti inatis,ut s animal mouetur motu progressivo non in ue
tur motu elementi pradominantis,ud per appetitia. SODubim . militer lay.s mouetur sursum non est per icitura elementi tibi , tipdominaniis. Sed hie sunt dubia. quia Commenta componi, . tor dicit mixtum non est aequalis eoinpositionis. Co tra. aliqua non dicuntur magis re minus nis per eomparationem ad primum,ut patet quinto Aleta.oc istud est de mixtum pol habere naturale inelinationem ad motu alium: quia mouetur H seeundarium subiectum motus elementi. Ad aliud dicendum o mouetur per natura formae elementi prsdominantis: quia illa torma remanet in mixto non in summa persectione ec libere, sed subesse refracto,& sub ee ligato,ut dicit Adbertus primo de Ceneratione,&Commen . . Coeli. Et cum dicitur. tune in v noece. direndum Q bene habet plures formas substantiales ordinatas, immo hoe est nectilarium: quia mate ma prima recipit primo formas uniuersales magis, dein de minus uniuersales usque ad formas indiuiduales, vidicit Comme. quia etiam materia reeipit primo formas elementorum, deinde mixtorum. sed hoe non esset nisi remanereni formae saltim sub esse remisso .Et eum dicitura unum ens oce.dicendum, Q non est verum, immo unuens bii est ex pluribus entibus: quia mixtio est unio m D stibilium solutio ad
acciis salici dicit iste, dii mouera primo eles mento mahuit quod
accras, missium vero mouetur p
23쪽
stibilium alteratorum in Primo de Generatione. sed hoe
non esset nis unum ens componeretur ex pluribus emi hus, quae saei sit unum eris. quia sum ordinata se.& hoe est necissarium.
AD taliones in oppositum. Ad primam. illa, quae disserunt Ne. dicendum. Q verum est in non mouetur primo motu eius, sed secundario motu eius bene moue tur.Et cii dicitur, xtuna ec simplex θce. verum est qsimistabilia actu sunt extra mixtum, ut terra in loeo suo,et ignis in suo,tune differunt stii spem a mixto, sed qn consistunt in mixto. tune non disserunt specie: ciuia non hAt formas in ultima persectione,sed sub esse refracto, oc eo tinentur sub sorma mixti. Vel dicendum, Q mouetur motu elementi prae dominantis primo, sed secudario gratia elementi existentis, quod est pars essentialis mixti. Adsecudu dicendii,eumor, mistum moueretur 5ce. verum est,quod mouetur motu elementi primo est elomentum, sed, si mouetur motu elementi secundario non oportet. modo, missum non mouetur motu elementi primo, sed secundario inquantum ineludit tale elementum quod est pars essentialis eius quod sie mouetur. Ad tertium eum dicitur. si per se loquendo Se dicendum, et duplicia sunt mixta: udam piae , Ac terminata, hiat ngu ras terminatas. alia sunt mixta interminata Ac implaeti, quae non lint figuras fixas 5c manentes diu, sed et to mu tantur: modo intelligitur de mixtis persectis, ψ mouent motu elementi praedominantis nisi prohibeantur, ut animal mouetur deorsum nisi aliquid impediat intrinseeum vel extrinseeum: ut aia vel appetitus, quae motu alio mouentur ut elementi praedominatis. Et eum dicitur, v veti 5ee. verum est: unde aliquid prohibet ut frigidum pro lubens est v, mouet aliter vel ad alium stum ui sint na
turaliternata mouera, ut patet.
Simpliciu quidem simplices, mixtos autem compos uorum. Moueri autem secundum pre
An unius corporis simplicis sit unus plex motus.
Onsequenter quaeritur. Vtrum unius eo potis simplicis si unus motus simplex. Arri guttur Φtionatalest simplex eorpus p ne gationem mixti, ut loquimur hie de simpli, ecquod est compositum ex Vera materia et vera forma. sed alat habet motus plures: quia ad dextrule ad stii stria Ace. Ac motu clementi. Ite, corpus ccele
ne est simplex quia est sublesti, simplex sui Comen. sed
quilibet orbis pio primu orbe mouetur multis motib', ut ab oriente in Occidente, ec e couerso,ut patet o Arist. nomis obseruationes Bee. Item, elementia ignis 5c aer sunt smplicia eorpora sm Arist.& mouentur pluribus motibus, ut ignis mouet circulariter in sua sphaera oc aer superior eir ducitur. Ut patet primo Aletheo. Ac etiam mouentur propi is molibus sursum. Item, unius eo
ergo etiam non est nisi unus motus simplev. anteeedens patet: quia si speetes haberent diuersas naturas, tune ha berent diuellas formas specifieas,oc per eonsequens eo
sent diuersa entia. eonsequentia patri: euius est una natura propria re Vnus motus,quia motus Γcedit a natura. Notandum,et licet unius eorporis simplieis non si nisi unus motus seeundum naturam propriam. tamen di uersi motus pomunt esse unius eorporis secundum diuersas naturas:quia potest habere virum motum secundum naturam propriam,&alium motum feeundum natura communem. ut orbis coelestis est υnius smplieis natursoc mouetur secundum diuersos motus, quia omnes Orohes praeter primum mouentur ab oecidente in oriens se cundum motorem proprium Ac naturam propriam, ocseeundum naturam communem mouentur ab oriente
in occidens a eommunire separato motore motu primi mobilivi modo ecundum diuerstatem motorum est diuersitan motuum in inferioribus.vnde seeundum diuer F sas naturas in istis est diuerstas motuum: quia ignis dieitur moueri in sphaera sua propria circulariter, inquantueor porthus coelestibus mouetur 5e hoe est seeudum n, turam communem. similiter pars aquae circunducitur sm naturam communem, ut motione corporum cale stium mouetur,sed motu recto fim naturam propriam.
P Ex hoe ad rationes. Ad primam animal est sin
plex m. nego. immo animal componitur ex elementis. Et cum dicitur .non habet nis unam formam oce di eitur eommuniter feeundum illos qui negant pluralitate formarum, i, licet non sit compositum substantialiter et realiter ex pluribus formis, tamen virtualiter, quia vir tutes eorum saluantur in ipso,in virtus aquae terrae fce.
Be illae virtutes non sunt substantia, sed aeeidens. v fi per illas virtutes dieitur habere motus diuersos re plures qui non sunt simplicen sed compositi. Aliter respondetur o animal non est simplex seut Mement una, quia qd libet elementum est ex una forma oc materia, sed ani mal est ex multis formis ut forma qua est animal, re quaeseorpus, re qua est mixtum oce. quae praedicantur in quid oc ne habent plures motus, eum non si simplex. Ad secundum eum dieitur. eorpus eceleste oce. eoncedo. ec eum dicitur.quilibet orbis occidicendum Q Unus motus est a natura propria, ut motore proprio, oc altera communi motore, oc 3 natura eommuni: Ad tertiu.
ignis A. e. conceditur. Et eum dicitur, mouentur plurisbusdce.dicendum, Q habet motum rectum secundia naturam propriam, sed cireularem sm naturam commune inquantum obedit corporibus ecclestibus, vi dieitur primo Meteo. Ad quartum. unius corporis θce. eonee datur. si istae naturae sumetunt ad motum, sed si non sum ciunt, non oportet. Et eum dicitur . natura est principi pium occ. dicendum, quod materia ec soritia non suis eiunt ad diuersos motus, sed requiruntur ad virum mo tum unum, vet principium receptiuum,ut materia, aliud ut principium essedituum ut forma. Aliter responde
poris simplicis diuersae sunt natur σ,vi materia et forma. in verum est usint naturae propriae, sed, si una est i
sed non est principium motus, eundo Physeorum. Ocdiuersae natum sunt principia diuersorum motuum.ideo his diuersis motibus mouentur. Opposi TvΜ patet auctoritate Arist. n litera.d. Dunius eorporis simplicis, unus est motus smplex, ocid m vult Commen.
C ONCLVs lovesus simplacis corporis unus est proprius de naturalis in tus, pus est amotore proprio, diuersi aut motus sunt, uitiam muratur corpus a motore separate.
Icendum in unius eorporis smplieis sis negatio I nem misti est unus motus smplex sis una naturam propriam.oc Arist. non resoluit hie, neque probat, sed accipit pro per se noto.Tame ratio huius potest esse. unius corporis non est ius una natura propria:
eommunis Be alia propria non oportet. hi eum dieitur, natura est principium oce. dicendum Q non sunt naturae propriae: quia materia prima est eommunis natura omimuin elementorum,sed forma est propria natura, oc smeius diuersitatem tantum diuersileantur motus.
Sed adhuc ec prima necessariu esse tale latio Tex. c. i ne .Persectu enim est prius natura imperfecto: Circulus aut perfectora. Recta aute linea nec una. Neque enim quae ins nita, habebit enim utiq; fine et terminii. New snitarum ne una omniis enim erit aliquid extra. Augeri enim c5tingit quacunm. Itaq, siquide prior motus prioris natura corporis qui aute circulo in circuitu
24쪽
ptior recto, qui autem in recta simplicium cor
Q. VAESTIO XI. An motus circularis se perfectior motu recto.
Onsequenter quatitur, Vitu motus cum laris sit persectior motu redio. Arguitur lno. ua illud, qa habet principita, mediii,oc ilne niectius est illo qu caret his: qa pricipui, mediii,et finis pertinet ad persectionem.sed motus rectus hel principiti, mediu,5c findi ua habet principiti, stet iram si a quo,oc fine, terminii ad que,cte mediu, et , . . .. qnest inter ista sed no habet principiti, medium,et ' finem quia nun s est in principio, re in fine, ut patet piimo Metheororia dc Oetatio Physi. Item, motus simplicior est perfectior compositor sed rectus motus est simiplicior cireulari. deo sce. maior patet: quia si t in sub
stantiis simplex magis est persediat quia etiam substan istia simplieissima est persectissima oc nobilissima ut De M. ergo de in motibus sie est qu/d simplieior est per se
ctior composito. minor patet: quia scut se habet magni ludo ad magnitudinem: se motus ad motum: sed cireu latis magnitudo est copositior recta: quia habet ne tium Ac gibbosum: vi patet in lucta. oe hoe non sint in recta magnitudine. ergo motus reiste magnitudinis sim plicior est circulari.oc per eonsequens perrectior. Item,ille motus est perseetior, qua attingit finem, ut, qui non attingit finem: quia attingere finem est motus ea .xv. a pesse motis. Quinto Metaphy. sed rectus motus aula
git suem, vi terminum ad quem mouetur. circularis motus non habet sinent: quia est perpetuus. ergo non habet terminum ad quem ubi quiescat. Item, ille motus, eui Tex. eo potest fieri additio non est perseistus, oc per consequens A ia. non est persectior: quia persectus est eui non potest fieri, additio exprimo hu us. ergo per oppositum, cui potest fieri additio non est persectum,sed motu cireulari fit additio ut circulatio cireulationi, ut crastina hodiernae. OPPosa Tv M vult Aristo. in litera,q, motus circulanxtie. idi. ris est petieistior motu recto.α hoe idem vult Commeare alii, Q motus circularis, qui est verus, utereti perse ebor est rectis molibus. oc probatur ex parte mobilis. Ille motus est persectior,qui est persectioris mobilis: quia motus debetur mobili sm propriam naturam, ec nobi Ilus mobile habet nobiliorem motum sm naturam. sed eoelum nobilius est elemetis: quia est ploriosum, diuinu,
re laudabile.vnde Graeei,Latini. θc Hathari conuentutis hoetu, hue loeum attribuet ut Diis,ut patet primo huius. ergo oc motus eius, qui est circulari est persectistoc nobilior quam motus rectus. Ite secundo ex parte Tex. e. xx. mouent s. lle motus est nobilior Ac persectior, qui est a persectio ioc nobiliori motore, quia motus causat a motore,oc nobilior motus a nobiliora motor Vt patet secta do huius. sed motus esti est a perse mori motore,ut ab intelligentia: quia mouet rsine amantis ec desiderantis, ut patet ia. Aletaph.sed rectus motus est a forma elementorum. Tertio probatur ex parte finis.ille motus est per Te. c. . . . laetior qui semper est eomunistus suo sni, ut possibile
Tore. e. ... coniungi sito fini: quia coniungi suo fini est peruenie ' do ad persectionem: ut patet duodeeimo Μetaphy. sed motus circularis semper est eoniunctus suo fini, sevi potest habere finem, ut motori eius quia motor habet se tri T M. e. . . rationi agentis * finis respectu motus, ut patet per Co menta. duodecimo Metaphys. oc ste semper est in fine.
quia procedit a sine. nam in separatis a materia idem est agens & finis: sed motus reditis non semper est in ternatono ad quem, qui est finis inis. Item quarto probatur. ex parte conditionis suemodi motu cireularis qui uni η ς formis regularis perpetuus est, ct eaula aliorum motuuest persectior quam ille, qui est difformis & irregularis ec causatus: sed motus cireularis habet istas eoditiones:
quia nullius motus regularia est nisi toralis,oc horii Ditis nisi tareularia, in diatet octauo Physe. sed motus re
ictus est dissormis,quoniam non est naturalis: tunc est in Tex. c. dis. principio tardior oc in sine veloeior oc violentus erati et aec rectus motus est eorruptibilis, oc etiam eausatus amotu C hut patet oetauo Phy. oc seeudo de gnatio e. Tex. e. s.
AD rationes dicendum. Ad prima. illud quod habet
principiti oce. veru est s uteriai natus e habere prin rasones.cipiti, me diu, oc fine: sed si nG, tune no oportet. Et eud motus rectus θ e. dieedii in de tone motus est laris noest habete prineipiti mediu oc fine, sed eri veru de duo hus motibus rectis,a nati sunt here prineiptu, mediti. α sine. Et eu dξ, motus cireularis oce. diecdum in no habet principiti re fine actu distincta na ide ubi realiter est prieipis oc finis, licit disserat i5ne 5c dr. principiti occipertinet ad persectionem. die dum in υnius est ad partieularem persectione re no ad uniuersale sed magis aliud pertinet ad illapersectione ut eontinere omnia: oc se Gelu c5tinetola. Ne et motus esti virtute continet oes alios .
motus: sta est ea eo R. via notadii ad intellei'si istius solutionis qd dieit Ar in primo Μetheotorii .ecs. Phu . : se. , motus ecesi semper est in priueipio de in fine .nius eheu lationis. quia nis si est principium eireulatisiis se
uelis oc snis praecidentis, sed nun est in prineipio rene.& debet intelligi quo ad motu totius: ua totus mo tua nee habet prie pria nee fine. va no ineepit nee desinit. Ad se dii. motus simplicior oce.eGreditur. Et eu d p. motus rectus θω. nego. Ad obatione, sevise het oce. e5 do. Et e udr.cireularis est magis esipositus salsum est. Et eum dicitur,incireulari non distinguitur prine pium
5e finis,seut fit in recta magnitudine, quia unsi ubi in esk, potest habere rationem principia re finis . Ac eum prorbatur de eoneauo Bee.dicendum, Q concaus et connexii non sunt partes magnitudinis, quae faciunt eomposito nem, sed sunt relationes inaequia iuxta posita, i. eo nisi m
m extra oc intra, ut vult Aristo. in litera. Ad tertisi es dicitur.ille est persectior qui attingit finem dee. vetii
est.Et eum dieitur, rectus motus oce. dicendum, quod . motus rectus attingit terminum ad quem ubi est quies: sed eoelum non attingit illum terminum ad quem ubi uis .estat: sedspinuor est fini circularis motus. s. motori eius,
a in separatis est idem ages 5c finis, re se semper est inne, quia procedit a fine. Ad quarta. ille motus eui capetit neri occiverum est. si est additio simplieuer. Etesidieitur est lari oce.dicendum ιν non est auditio vera desti liciter, quia prior circulatio non manet, sicut lineae
ei eulari non potest fieri additio simplieiter: sed linea re istae bene potest addi linea,eum habeat prineipium de fi
nem,sed tecto motui bene si addicio. Et eum dieitur. cireulationi oce dicendum quod non est vera additio, quia . . , prior circularis motus non manet, sed bene sit ei additio eapiendo additionem pro successione circulari: ideo nouvalet ratio.
Eκ his Ade inimmanifestu quia nata est esse et quedam substatia corporis alia prster eas qus hie cosistentias diuinior N prior horum o Ium.
v AESTIO III. Aa corpus eat se inliari activoru σpassivorum sit eiusdem naturae cum his inferioribus.
Onsequenter quaeritur, Vtrum eorpus eceleste si eiusdem naturae eum inferioribus in
sphaera activorum re passivorum. Argui
tur quod se. quia illa, quae conueniunt in V
na forma,videntur riti eiusdem naturae, cunatura dieatur de materia et forma, ut patet secudo Phy Tex. c. itise. per Commenta. sed coelum conuenit in forma cum in serioribus: quia grateram 5c generatum eonveniunt insorma. sed eoelum generat ista inferiora ut patet secundo de Generati Oe. Et e5firmat. qa oes formae sunt in ter
25쪽
minis,&ponuntur interminis, i. in eo oribus ealestibus. quae ergo generantur a corporibus eoelestibus sunt in eis. ergo conueniunt in forma, dc per consequens sunt eiusdem naturae eum inferioribus. Item , quae habent easdem proprietates proprias eum inferioribus sunt eiusdem naturae eum eis: quia proprietates sequuntur naria ram. N es dem proprietates eandem naturam .sed coelum
re inferiora habent easdem proprietates, Ut dens late ocraritatem re illuminositatem: re quaedam inferiora participant qusdam horum . sic eorpora eoelestia sunt densa, oc rara, cti illuininosa. Item, si coelum esset alterius na
turae cum inferioribus, tune haberent contrarietatem ad
ea vel sm se, vel sm dispositiones&qualitates: sede unullam habet ecitrarietatem. ideo oce. masor Palet. nam se est in alijs,quae sunt diuersa ruin naturarum, Q habet
contrarietatem, ut elementa contrariamur vel fim se. vel
sm qualitates suas 5ce. minor patet,quia coelum nullum habet cottarium, nee sis suam substantiam, nec Fm suas qualitates ad ista inseriora, vi patet primo huius quia et Ium tune esset compositum S esset generabile oc corru ptibile. sed hoe est talium, ut patet in primo huius. Ite, si coelum es et alterius naturae ab istis inserioribus, tune inter estum 5 ista in seriora esset trasmutatio: sed hoe est
sellam. nam a coelo non est transmutatio ad elementa,itaui coelum mutetur in elementa, nec econuerso, ita in He menta fiant eoilum. eonsequentia patet: quia diuersae naturae transmutantur ad inuicem, ut ex aqua fit ignis, αeconuerso. quae sunt diuersς naturae. Ite, quae sunt obieetum eiusde potentis sunt eiusdem naturae: quia idem obiectum est eiusde potetis. tamen potetiae distinguunt per obie si ut patet seeundo de Anima. sed et lum 5c ista in seriora sunt obieetu eiusde potentis, intellectus, qui ra/tiocinatur de coelo,re de istis inferioribus. PPos I Tu M arguitur auctoritate Aristo. in litera. ubi nititur ostendere multipliciter, eoelia, quod est corpus gloriosum,est alterius naturae ab inferioribus elemetis de nobilius re est nobilius sin q, et cingatur plus a sJtu inferiorum. Et hoe confirmatur ratione. illa, qus sunt aeterna cte ingenerabilia non sunt eiusdem naturae, ex decimo Aseraph, . quia eorruptibile re incorruptibile plus disserunt quam genere. sed intum est aeternum,ut patet
Primo huius re ista inferiora sunt generabilia de corru ptibilia propter habere contrarium. CONCLusio coelum non est unius er eiusdem naturae nce numero,
nec 1 ecie, seu genere, sed est eiusdem nutuarae eum his inferioribus, secundum idem
Notandum, quod unum re idem multiplieiter di
citur,vi patet quinto Metaphy. Vnum numero Vnum specie,unum genere, ec Vnum analogia, Tune dicenda sunt ad quaestionem. primo, quod cor pota erelestia, ct ista inferiora non sunt eiusdem naturae
mouetur alio motu amotu in seriorum, quia eis lariter. sed inferiora mouentur motu resto, ut sursum re deor κsum vel motu mixto. Et confirmatur. quia coetu mouetur motu ei reulari,ut sol reuoluitur eum die ab oriente in Oecidens, ocecontrario ad oriens. ita re in eodem
puncto in idem. 6c similiter alia planetae, Oc orbes,ec et a pars Geli. tunc ista motus vel est ei naturalis vel extra naturam. Si est naturalis, habetur propostum. si extra
naturam, tunc oportet quod coelum moueatur alio mo tu m naturam: quia omne corpus habet motum sm na turam: quia motus violentus presupponit motum natu ratem. vel tune moueretur a medio vel ad medium. sed neutro modo potest moueri: quia isti sunt motus elementorii: Ac unus motus smplo non est diuersorii eorporii. Item,s se, tuneum motui essent plures motus contrarii 2 sed hoe est lalsum vi patet in litera. Item,nullia violentum potest esse perpetu si,quia quod est extra natura tale estissime descit. ut patet in litet a. sed eoelia mouetur motu cireulari perpetue.ergo eoelum est alterius naturae a natura inferiorum. RA tertia. si eorpus eoeleste esset eiusdem generis eum inferioribus, ita et esset speetes di stinista ab aliis eum ubiis eotineret sub genere uno, tunc Gelu esset e postum&esset generabile oc eorruptibi te sed hoe est taliam vi patet primo huius .e sequetia patet: qa post in estu eet spes generis distincta ab ali)s es u/hus e et edtenta sub uno genere vii Hoeo, tune illa spes esset e5posita ex genere S dpia.& eonsimilem ratione sa eii Come. in se eulo huius. ubi probat, inest ii no si eiusdem generis v niuoci eu inserioribus. quia spes eiusdem
xeris sunt eontrariae contrarietate vera quae est formarustieeedentium s hi in eodem subiecto Oce. Rci quarti. illa quae dependent ab eode fine sunt unusm analogia, ut vult Comen. quarto Aletaph.vbi dicit, in triplex est analogia, secundia quam aliqua attribuuntur uni tribus modis. uno modo ut subiecto,vel ut fini vel ut agenti, sed eo orae estia 5c inferiora dependent ab uno si
ne,vt a motore separato, a quo dependet eoelum octo ista natura, ut patet duodeeimo Aletaphyset. Et notandum ei rea hane eones usionem quod estum non est in eodem genere uniuoeo cum inferioribus, ut dictum est. Contra hoe arguitur se . quae sunt in eo isdem genere substantiae sunt eiusdem generis quia substatia est unum genus entium, ut patet secundo de Animare septimo Meta. sed estum est eiusde generis, quia sunt
substantiae mobiles. Item,quae conueniunt in Uno corpore, sunt eiusdem generis quia eorpus est genus. sed es iuni se inferiora sunt huicismodi. Diem dia inestu non e5 uenit eu inferioribus in uno genere Uniuoco, ut Comen. vult ostauo Meta. Q eorpus quod dicitur de eaelo oc de isti, inferioribus non dieitur univoce sed aequivoce. tim diuersas rones. Item eorruptibile re incorruptibile pl'
disseruntis genere, sed dicunt-disserunt genere natu tali, sed non disserunt genere lorieo,sed illud non inueniatur in die is Aristo. nee Commen .unde radiculosum est fim numerum .seeundo dicendum, Q etiam non sunt eius H diecte resciitium. Unde etiam dieunt, o intelligentiae α
dem naturs sis speciem. tertio dicendum Q etra non sunt eiusdem naturae sin unu genus uniuoeu & logieu.quar to dieendsio sunt unu aliqualiter m analogi I. Prima primi to. si essent eiusde naturae fim numeria no moveretur diuersa motibus: sed hoe est salsum: quia eoelii mouetur etrea mediu,& eorpora recti mouentur motu recto, L simplicia, vi a medio,ves ad medium: et mixta mouent motu mixto. Ite,illa no sum eiusdem naturς sm numeria, quoru vnu est aeternum 5c aliud eorruptibile: sed ece Iu est aeternia ut de primo huius 5c manet sema ide nu mero: sed inferiora no possunt semper idem numero permanere. Ratio seeundi est eum arguitur. illa, quae pet se Oc primo mouentur diuersis motitius sunt alterius naiturae specifer siit unius eorporis simplicis non est nisi unus motus simplex, ne eorporum diuersarum misturarum sunt diuers motus: O Gesum per se. α primo
inferiora conueniunt in genere,quia in uno apparet a me. non valet, Π, malum est apparens, quia nihil apparet de
substantia,quia est in sibilis .unde illa sunt dicta volutaria. Ad argumentum eum dicitur.illa qua sunt in eodem genere recidicendum Q eonueniunt ves seut spes ves sit prinei pia unde li se inferiora et eorpora eslestia
non conueniunt in genere Uniuoeo: quia corpora eslesia non sunt species nee sm rationem nee sm intes lectum,ua
quia non habent compositionem ex genere re diis Eliadi sed eonueniunt in genere substantis scut principia, quia
reducuntur ad genus substatiae, sevi praneipia sicut etiamateria oc forma dite reduei ad pudieamentia subnatis. via eorpora eslestia sunt principia istorii in seriores. Ad
secundu, dubii .es dieitur. qus conueniunt in eodem coepore Oce. Vetu est. si conueniunt in eorpore uti uoce, sed
solutione, dici. Qq si est eiusdem
naturae spici ficae non secudu tuine Phytis quae inlau
26쪽
Iodicendum et, non eonveniunt univoee, sed aeqitiuoces m huiusino di, quia planeis aliquando sunt propinquiores
Commenta. 5c quando dicitur corpus est genus oce. dieendum quod verum est quod est genus ad elementaec ad mixta oce. Pri hoe ad rationes in oppositu. eu arguitur, illa,qus
conueniunt se e. verum est,s conueni ut in forma sciem aliter, sed non Utitualiter re causaliter se ista distin tio habetur. s. animalium. Vnde,quado dicitur,lormae sunt in terminis. veru est tanquam in Nirtute actua& moti ua,quia agunt& mouem seriora ut instrumenta, quia cuilibet rei eorrespondet aliqua figura vel virtus inle
stis. sede Albertus in libro qui dieitur spe lum Philosophiae dieittae ordinauit oc disposuit gloriosus Deus ocsubitivis sua summa sapientia, ut operetur ea per steIlas surdas Oc mutas, quae contingunt hie in elementis re in Hementatis. α quando dicitur, generas ct generatu deriverum est virtute non tamen oportet q, eonueniant sormaliter in forma sue eisca unde dieit Comment. ia. Μυtaph. allegando Alexan. verum est tribus eonditionis Bhus e Murrentibus in agente propinquo oc non remo
is, oc principali re non instrumentuli, oc per sedc non
in agente per aceidens. Vnde habet veritatem de genertate propinquo. ut si homo generat hominem. conuenit informa seeum,sed Gelum est agens remotum 5c instrum
tale. tgo non oportet o conueniat informa cum generato formaliter sed sufficit quod virtute. Ad seeundum, cum dicitur: si habent easdem Bee. die dum quod veni
est,s identitate specifiea: quia raritas de densitas non conueniunt coelo θc inserioribus uniuMedc unitate speciei specialissimae, sed unitate analogiae. 5c per prius in natu raecelesti inuenitur, ec per posterius in natura insertorii, ut dicit Comme.in de substantia orbis. Ad tertium,
cum dieitur.si eis tum esset alterius naturae oce. negatur consequentiat quia no sunt eiusdem speeiei verae: quia vers speeies habent eontrarietatem vel sm se, ves secundia suas quesitates. Vnde corpora coelestia non sunt species teres aliquando renioliores quia medio eode in O disposi . to ec visu: planeis aliquando apparem maiores: aliquando minores. Sed plauera est eiusdem naturae ei orbe, ut patet tertio huius. Item, pars de totum debet eiusdem
dispositionis esse, setit aqua est eiusdem dispostionis in . parte Oc toto,di se de aliis. sed aliqua pars coeli est grain uiam ut stella comata oc sydera volam ia. deo oce. opposi TVM vult Aristo t. in laeta. qui dicit . neς si graue nec leve. CO NCL Vsi .
corpus coeleste nec graue nec leue est. DLendum est ad quaestionem, Q corpus coeleste ridice. , ,.
non est graue nee leue: quia si esset graue velle Tex.e5...ue, tune moueretur a medio, vel ad medium,perdisgnitionem grauis oc leuis , quae debet supponi in priamo,& in quarto ostendetur. ubi dieit Aristo. diititii
tio grauis est, in mouetur deorsum,& grauissim ii ii, ma xime in ovet inferius. Et similiter leue, i, sursum. Sed eoelum primo de per se mouet circulariter, re unius corpo iis simplieis no est nis unus motus sampleκ, ut patet pranio huius. Sed aliqui dieunt in ro non valeat: quia no eo cludi qm grauere leue extra locis proprium mouentur sursum vel deorsum: sed qn sunt in loco, vi terra in loco suo proprio, no moueε.sntiliter ignis in loeo suo no mo
uetur: sed est a semper est in loco suo. ergo nee fim totum, nee sin partem mouetur a medio vel ad medium. Dieendum ad hoe,4,s cstum esset graue vel leue, tuemoueretur a medio, Vel ad medium fim totum vel par tes, vi patet de lementis: quia pars ignis mouetur aliqusursum,terra vero Morsum, sed non fili totum: sed eatu nunquam mouetur a medio vel ad medium stra totum, ves partem .ec idem locus est sm speeiem totius S par is
tis, ut patet ex littera. Te e. t s.
D rationes in oppositum, eum dieitur, illud, quod . quaecunqt diuersa in natura sint speetes seut qualitas ecquantitas oc substantia sunt diuersa in natura, oc tamen
non sunt eiusdem generis species,quia no habent unum genus Uniuoeum. Vnde quae sunt diuersae naturae sne eo trametate non oportet Q sint speetes eiusdem generis. ne est unius sessent diuersae naturae, eum contrarietate, tunc essent species eiusdem generis: sed quaelibet diuersa non sunt spes, t. i o. pra die amenta, quae no sunt species eiusdem generas. vii ecelum est diuersae naturae ab sine rioribus, non ut specie sed ut disperatum. Ad quar tum,cum dieitur. si es tum occi vertim est. si eommunicarent in materia, modo, estum eum istis inferioribus non comunicat i materia, quia no habet materiam nisi mobile,ut unde oc quo, ut post dicetur, seut 5e prsd eam et a
sunt diuersae naturae S tamen non transmutatur ad mul
cem, vi quantitas re qualitas oce. Ad quintum. discitur,qus sunt obiectum 5 e.dieendum et, verum est est quo modo unitatis. Et eum dieitur, tum S ista recidi Dcendu in habent unitatem analogiae siue attributiora, ua attribuuntur uni t fini ves ageim:& ista unitas susscit ad unitatem obieciti potentiae eomos tuae: oc sit dictu
Text. c. r. ad illud argumentum.
Qin aut lisc ude stipponunt, lacc aute ex discis ostensa sunt manifestum, quia nem levit tem, neQ grauitatem habet corpus totum.
. Onsequenter quaeritur, Vtrum corpus coe
t teste sit graue ves sue. Et arguitur Q sc. saillod quod est propinquius. aliun medio Oct aliquando remotius est graue ves leue, quia i fmgrauitate aliquid propinquatur ad me dium: sed sin leuitatem remouetur a medio: sed eiu est pinquatio esset fis lineam rectam, es sin motum rectia sed, ii seeundum motum de lineam cireulate clogatur n5 oportet. se aut est hie, quia planeta aliqti sunt remotio res.& hoc non est sm lineam rectaec moi ti tectu: sed estp motu planeta in epicet seco & eeceni rieo: quia qn psa neta est in auge, tune plus distat a medio, sed quando est in opposto augis, tune prop nquior est medio, ut diest Astronomi. Ad seeundum: eum dicitur. pars oc to tum 5c cetera.hae ratio est: quia stella eomata 5 syde ra volant a non sum partes eceli: sed sunt ex hypereaminate, idest subito incendibili quod est exhalatio ealida od fleea quae de facili ineenditur Ac fit ignis: 5c videtur esstella, sed non est de natura coeli, ut patet primo huius.
Similiter aut t5nabile existimare de ipso, di τὰ comquod ingenitum N incorruptibile et in augmetabile N inalterabile.
Onsequenter quaeratur, Vtrum eo rous cce
teste si generabile de eorruptibile.Et arguatur quod se. quia omne quod habet virtu tem finitam est generabile re corruptibile. per finitam enim virtutem non durat in in finitum, sed eredum habet virtutem finitam, quia habet Tex .e. it. sntia magnitudine, vi patet. . huius. 5e i magnitudine s M io ix. nita no est nis viri' finita. 5 estro Ioanis Grammatici. Iie,qd habet eoi rariti est gnabile & eorruptibile: sa
xeneratio oc corruptio est inter cotraria,utiatet prio de --h. Generat oe. sed coetu habet e5trarii ,Vt delitate oc rari
diu ca stella est desor pars sui orbis n CHm. a. huius, ct ecf., i. alia pars esti est rarior. Item, illud, quod pol deficere
ab oppositionempti est corruptibile,sia entia naturalia
determinata sunt in operationibus suis, in quas dupos Q. Iand. de. C. S. M. hb η sunt,
27쪽
Tex.c.xa. sunt:dieuntur talia univoret et in quas dii n5 possunt: nci τα c. R. dieuntur entia nisi aequiuo .vt patet quarto Aletheororum. sed eoelum pol deficere ab operatione propria, sellieet qua potest moueri,quia coelum pol non mouere, saeius motus pol esse 5c no essedoc et motus eius p5t quieCome. . . seere a mouedo, quia virtutes in corporibus possunt mo . eo . uerere non mouere, vidi,t Comen .ix. Metaph. Ite, quod habet materia,est eorruptibilet quia materia principium generationis se eorruptionis. primo Phys ix. oc ab seisio a materia est eausa perpetuitatis,ut dieit Coimen. secun Go huius.sed ec tu habet materi quia in omisni eo quod mouetur, est intelligere materia. ex secundo Te e. iE. Metaph. sed eccium mouetur.ideo Sc. opposi TvΜ vult Aristo. in litera.ubi ex intentio. ne videtur probare Q eoelii non est generabile nee eorruιχ. e. es. Ptibile.ex quo sequitur quod est aeternum. oc hse etiam huiu, pilo fuit opinio elial deorum, in quibus Philosophia fuit persere unde dieit Aristo. . oest qui opinantur deos esse,
attributit hune loeum dii stan ii immortale coaptatum. Ite,sm opiniones sepius se infinities iteratas antiquo rum dieitur ex antiquo in eoeso non cae ita latum aliud.
. Adhue ide dicit Cononen. ιν Aristo.Innuit coetu esse um ligan: emuni inter generabilia dcingenerabiliare incor
ruptibilia,ut substantias separatas. Q semper translatuis loco oe manente semper eodem in substantia actiones
ab abstractis perueniunt principes in inferioribus sempiternas. aliter enim non esset actio sempiterna in istis inserioribus de principiis abstractis: quia actio aeterna non est ius aeterna.
CONCLUS IO. cretum, secundum milur sum, est ingeneruabile er incorruptibile. DIeendum ergo m intentionem Aristo. . sis naturam coelum est ingenerabile re incorruptibi
te. Adhue supponit Aristo. in motui circulari nihil est eontrarium,nee fm totia nee sm partes. haee supponit re demonstratur in quodam capitulo poste Suppo nit etiam Aristo. in il eorpora sint contraria,et motus eorum sunt contrarii: ut ignis esitrariat aquae, ergo habent motus contrarios. Ex hoe arguitur.illud, quod no ha Quomneu het contrarium nec fim se nee pira suas dispositiones, non generari est generabile re eorruptibile: quia omne quod generat Loestini et ex quod a subiecto permanente contrariotio permanen. 1 aliari. te generatur,ut dicitur quinto Physeom. sed eoelti notii ἡ ., ,h, habet cotrarium, scut nec motus eius ut dictu est. vndemiade, ire coeludit Aristo. narecte eoparata est intendens coetu inmu. . t i ele generabile θc incorruptibile exemit ipsum a contrariis. mentis. vel Et sciendum, Q lieeteoelum fim natura non si generabile re eotimptibile re trasmutati e univoca, in alio moia H. I do est productu a creatione , 5 sine motu per creatione, inith - .lὰ α haec est fides re veritas: sed illum modii ignorauerunt meti, gene Philosophi, qui a sensibilibus probauertit productione:
ratione . et sed ista produsio alicuius a nihilo a sensibilibus conuin medii ad hi non potest, quia est supra naturam. Ac hae capere non
misto ri. I 'hoc ad rones. Ad primam eum dieitur.omne quia tione . n L habet virtutem occisater Thomas respondet se. se euitatur verum est, si suum esse sit quantum per aceidens sin duo multoruar rationem: sed si non sit quantum feeundum actidens ocrum a c. durationem suecessivam, no oportet, si habet virtutemti scin Ati Gitam, quod si corruptibile re generabile. Sed se est
stoteli, pio in proposito, quod virtus coeli est finita, cte stitim ed naposti otie. est quantum per accidens, quia non subii eitur transimi tationi ec tempori. ergo est ingenerabile ec in eorruptis hile, sicut esse inferiorum est per accidens quantum. peraecidens ergo sunt generabilia re corruptibilia, ideo es . Ium,ut si perpetuum, non requirit virtutem infinitam. sed ista responsio non valet, quia dicit eculum, re esse eeeli non esse subiectum transmutationi Se tempori, im
reo coelum 5e esse eesi est prauo subiectum motui α te
pori, quia tempus seeundum eum non habet esse nis in motu primi mobilis subiective.ergo male dieit. Quare aliter est die dum, , maior vera est, si habet virtutem finita in duratione est eorruptibile, sed si habet virtutε finitam in magnitudine non oportet, quia materia pri ma est finita in magnitudine,& tamen est ingenerabilia oc ineorruptibilis primo Physeorum . Et cum dicitur, - eoelum occ. dieendum, inest ianitum feeundum magni, fltudinem& habet determinatam extensonem. sed tameli et virtutem insinitam in duratione. Vnde detiuit hoa improbare Ioannes Grammatieus: sed non seeit. Ali tet dieitur ad maiorem. verum est. si habet virtutem fianuam, quae est ex parte materiae, quae fit pars sui: sed ista non habet .vnde dieit Commentator, quod materia prisma nee habet potentiam ad esse, nee ad non esse, quae est ex parte materi aer sed eoelum est subiectum smplex, seu hene est poni bile eoelum se esset quia non est impossibi 'Vle ipm esse, sed non habet potentiam, quae sit ex parte materiae adesse, sed bene habet potentiam ad motum Oc ad
quantitatem motus, ut determinatam veloeitatem, samotores eorum habent determinatam proportione admouendum in tali velocitate: ec si adderetur ona stella non posset mouere. Vnde, si haberet matellam ct forma in materia, tune esset eorruptibile, quia hae est operatio materiae quia aliter esset Micisa ut dicit. Ad seeundii, eum dicitur, quod habet contrarium sce. concedatur. Et eum dieitur. estum habet oce. dieendum, quod non habet contrarium secundum substantiam, nee seesidunt dispositiones. Et cum dicitur, raritas 5ce. dieendum, in ista in eoelo non sunt eontraria: quia eontraria habent seri eirea idem, sed pars densa in esto non sit rara nee e c nuerso, lieet ista in inferioribus sint eontraria. unde nodiesit ut se eundum unam rationem, sed aequivoce, Vlpa n, atet inde substan morbis. Notandum. rarum den sum in insesum alio modo determinantur in esto, re in inferiorib' moribu, ae
in inserioribus enim deierminamur feeiadum materiam superiori
de ibimam, quia densum habet plus de materia, minus hus quo Vero de forma,& eeonuerso de raro, sed in ello determi xςrmin unantur penes prohibere visum vitemus penetrare,cte vi
dere pure quae sunt post densum in esto, quia stella, quae est densa,impedit visum 5c species vili biles υidere dc penetrare, quae sunt post stellas: sed rarae partes non prohi hent visonem oce. ergo non sunt eontraria. Ad tertium. illud quod potest deseere Se eoneeda tur. si ab operatione propria, ia individuum quod deriseit ab operatione propria est eorruptibile. Et eum diei tur, es tum Se . d cendum, quod es tum posse quiesee re potest intelligi duplieiter. vel aerapiendo motum stomus, ec se non quiescit. alio modo quia1 quies tab haeeircillatione re ab illa. modo, Commentator non intelli git prim modo, sed se do modo,qa adueniete una eieculati e deseit alia prior, sed inferiora cessant a toto motu, ideo non valet. Aliter dieitur ad maiorem quod vorum est. si simpliciter 5c modo deficit. Et eum dicitur. lum&c. dirandum, quod estum potest quiescere ex
parte sui, quia ex se non habet perpetuitatem motus. Mex parte motorum propriorum etiam non habet perpe
tuitatem motus, tamen habet perpetuitatem ex motore
eommuni intransmutabiti ut Deo.vnde ste Commenta .r tot intellexit quod virtutes in corporibus semper pos sunt mouere.non semper mouere post init subdit semper mouere possunt,s illud propter quod mouent si trasmutabile, vult disere, sed finis, propter quem mouet, vi Deus, est intransmutabilis: tunc semper pol unt mo uere, quia ratione mouent amati oc desiderat ire princi pn oc propter hoe mouent proprii motores. unde in oditima dispositione sunt eum mouerat, ut dicit Commemtator ibidem. Ad quartum. quod habet materia occiverum est quod est in potentia ad esse 5c subiicitur sommae inhaerenti: sed,s habet materiam, quae est in pote tia ad ubi,non oportet,quia est in actu tot stan potetiares ebi
28쪽
respei tu ubi quia,s haberet materiam haberet eontra de substitu ris re esset generabile α eorruptibilet sed hoe es talsum: tra orbi . quia ei ubiectum simplex in actu. vi dieit Commenta Te tor Sc - idem vult Aristotcies oetauo α duodecimo ' 4 etapli Vseae. etsi titi habet talem materiam mobilem fim Ioeum, quae est in potentia unde re quor α hoe non Te e.xo. M ait corruptionem.
Si autem nihil contrarium contingit eue: eo
Q circulationi alicui non est contrarius motus: recte videtur natura futurum ingenitum N im corruptibile exemisse a contrariis. Inter core ria enim generatio N corruptio.
An culum ab aliquo dependeat tanqua as agenat efficiente preprio.
. v sequenter quaerit. Vtruccelli depedeati l ib aliquo tan ii a causa agete& es scientem ill M: ,rio. Arguitur Q se. quia , s cstum non
dependeret ab aliquo tanquam ab esse en se. e. Σε. cere agente: tue sequeretur, quod forma fieret per sci sed hoe est impol sibile, vi patet. F. Μetaph. uasorma non fit nis per accidens. cosequetia phas. ua m tus eoeli sit ab aliquo efficietqui cies dictit: qa inseparatis
est idem hm agens re fine ut dieit Come. r. Metaph. αeu motus ecesi fit Mima,& si sit no sit ab aliquo efficie
Tex. e. 64. te, tune motus coeli fieret per se: quod est eontra Aristo.
primo Physeorum. vhi dieit, γ tm copositi st.
PPO si TvM arguitur. si coetu depederet ab aliquolan ii a.pprio essiciete, tue ecelli esset generabile & eor
Te e io. ruptibile: sed hoc est impossibile,Vt patet pilo huius. ua' ' est ostensum,4 eoelii est in generabile re in eorruptibile. e5 sequentia probatur.efficere nihil aliud est ui generare aliquid de potentia ad actu. ergo, si dependet ab aliquo seut ab efficiente,tune generatur. nam, si aliquid depen det a causa effieiente simpliciter, tunc generatur simpli iciter re se substantiae generantur: vel, si dependet ab aliquo esse,stiue fim quid, tuc generat sis ud, ut accidens.
CONCLVs Io coeliam dependere ab aliquo es ciente mediare,
uel immediate es impositibile.
Comm. s. Ciendum est,q, Vna est opimo, vi reeitat Comentit 2. Metaph. in unu agens agit omnia corpora: mouirita opi producit a stiones entium omnium in uno instan o. thre illud agens causat omnia immediate.vnde isti negas ' ὐnia uni hunt ignem 5 aquam &e. eoncurrere ad generationem, uersale ars ut aquam humidam.& ignem secum,& illud agens fa
res Oia i inicit immediate hominem,et omnia entia no mediantibus mςd alha omnino,& o innea actiones enitu: vnde no oportet ignem ealelaeere, nee aquam humeetare. unde et subdit Commen. Φ,s aliquis mouet baeulum manu non proh eiens vel mouens est causa manus, sed illa a stio a primo agente est sine omni medio.& hoe facit omnia ex nihilo,oc natura nihil facit,nec ens naturale habet aliquam ac
tionem: S hoe modo eoesum est factum oc dependet ab hoe principio effectiue,et de nouo est factum. Sed CAPDροῖ mesitatoreotra istam opinionem inuehitur in. a. Aleta. in illo eap. Sunt quida qui dieunt Sci& dicit Commemta. si esset tale agens, tune entia non haberent proprias operatio es. nec quid ditates proprias, sed hoe est impos.shile. consequetia n5 prohat: sed potest declarara. quia, postis illud agens, ius essent omnes actiones entiu tira mediate, tune non essent propriae actiones aliis entibus: quia aetio est illius propria, a quo immediate procedit, oe per consequens entia non haberent proprias quidditates: quia operationes non digno femur nisi penes quid di. rates proprias:& tune subdit Commen. verba plus bla sphemiae. Illa opinio remota est a naturalibus ec a natu Ta,quia naturalibus principiis repugnat, & illi, qui reei tam eam, non habent cerebrum habile ad bonu,sed magis ad malum. Alia est opinio:& dieunt istho sit stelidum opinionem re intentionem Aristo.& Commenta. secunda coelum dependet ab efficiete, ut a motore primo, re di opiri io. cunt, quod licet eoelum non si generabile de novo, ta Ccium desinen dependet ab aliquo agente aeternor re hoe probant rationibus re auctoritatibus. Prima ratio est: quia, siemum non dependet ab aliquo efficiente, tune non es set primum effetens sed hoe est impossibile. In quolibet
enim genere eausae est deuenire ad primam causam omisnium illius generis,ut dicitur. 2. Metaphv. consequentia
probatur: quia postquam Gelum non esset ab aliquo es sciente , non esset primum efficiens: quia primum es&eiens debet omnia esseere. Item, cum fit una causa es. secuda to. fieiens in omni genere ea usae effieientia, vel efficit immediate motum eoeli,vel substantiam Gelir re hoe patet ndiuisonem susseientem. sed non potest immediate pro dueere motum eoeli: quia, cum substantia produeit aces dens oportet Q habeat in se consimile accidens, medianis te quo produeat illud, ut ignis immediate produeit eali ditatem formaliter,ergo habet eam formaliter in se, sed primum efficiens non effieit motum esti mediante acti dente,quod sit in ipso,qitra omnino est intransmutabiae, re substantia sine omni accidente, ut di ni omnes. er go immediate non esseti motum esti per aeeidens in eo existens .ergo relinquitur quod substantiam eoeli esset Tertiato. at immediate. Item, si substantiae eoeli repugnat em ei a rauci efficiente, ves hoe est inquantum substantia, vel inquantum aeterna, per diuisonem sufficientem: sed
non repugnat ea inquantum aeterna, quia tunc repugna ret omni aeterno ut est motus coeli, quod est salsum. nee
inquantum substantia, quia r une omni substantiae repugnaret, quod est salsum, quia multae substantiae efficiuntur, ut illae, quae sunt in sphsra activorum re passivorii. Item, illud, quod deres ictum propriae naturae esset nG armens, videtur dependere in aliquo efficienter sederetum est huiusmodi. ideo quaecunq3 substantia praeter prima, si derelinquitur propriae nai urae, tune redigeretur in ni hil: quia si remoueretur primum principium per impos stille, tune omnia in nihil redigerentur. Item,quod de minia to.
pendet ab aliquo in elle dependet ab ipso tandi ab es fi
ciente, α non solum quo ad operationem: quia finis est gratia cuius operatur,& non gratia euius est. sed estum non solum dependet a primo principio quo ad operat Honem, sed etiam quoad eri quia ab ipso derivatum est omnibus ee, his quide ciamus, his vero obseurius, ut patet primo huius.& primum pri ne pium est eausa esse ona,
nium, ut patet primo Μei aph. Item,quod demdei ab aliquo propter aliquid dependet ab ipso esse siue, quia quod demdet ab aliquo propter aliquid videtur esse ab agente: quia esse ab aliquo propter aliquid, vel sum id vel sunt diuersa, sed non sunt viau, quia tune omne quod esset ab aliquo esset propter aliquidi sed hoe est salsum, quia animal est a spe ale,re non propter semen: re erago sunt diuina,quia esse propter aliquid dicit eireunstani tiam eausae finalis , sed ab aliquo dicit eitcunstantiam eausae essesentis: sed eoelum depedet a primo principio. quia ab hoe principio dependet ecelum re tota natu ra ire etiam propter ipsum est e quia Deus est totaliter optimum in natura, re deterius, idest minus bonum est propter melius talicet magis honum,ut dicitur. ν .Poliati . Auistoritates etiam sunt ad istam partem confir/ Aucto limandam, quia Aristote.dieit Primo huius, quod Deus iri. re natura nihil faciunt frustra. ergo Deus non solum est
finiacilestium, sed etiam laetens. item dieit in octa
uo Physeorum. aeternorum ninil prohibet esse alteram Text. e. ix. eausam. Et confirmatur auctoritatibus Commenta
toria. Primo in de substantia Orbis, quὀdestum non Text. ει. tantum rindiget virtute mouente ipsum in loeo, sede tiam indiget virtute largiente shi permanentiam xier nam in substantia , sed hoe non esset nisi dependeret ab aliquo effective. Item ibidem dieit, quod hare est
29쪽
Rissones Ratioes secunda opinionis
differetia inter indigentia virtute actina in simpliei cora spore, vel eomposio: quia corpus simplex, sue sit aeter num, sue generabile,' eompositum indifferenter indi.
get virtute adtiva. Item dicit, mouens totum est a gens totum: sed primum principium est totum mouens coelum: ergo est agens totum ccxlum. Item,dieit in idi.
Metaphy. In separatis idem est effieiens re finis: sed eo Itim dependet a motore primo, tanquam a fine. ergo ei a ab ipso tanquam ab effieiente. Item dieit ibidem. Imtelligentiae abstraetae sunt duobus modis diuerss principia. seeundum aetens,vel secundum finem. ergo intelligetia prima, eum Di principium ecelorum & finis re esset,
ens. Item dieit in de Substantia Orbis, fitiis signifieat
agens signifieationes necissaria, setit motum fgnigeat mouens sed ritum habet prinin m motorem re intelligetiam pro sne igitur& habebit eausam efficientem. Sed eontra istam opinionem sunt diffinitiones.Primo ecelum non videtur dependete ab effieiente, quia dieit
Commeri. 4. huius,res aeternae, non habent eausas agem Fies: quia de quatuoreausa tantum habet finem re tor mam, sed coelum est res aeterna. Item dicit Commei tator. x 2. Metaphy. quod motus inter modernos in pro ducendo entia non est verus in abstractis, quia non sunt agentia vera,quia ab agente veto non procedit nisi ab
strahere, id est producere illud quod est in potentia adactum: sed in eoelo non est potentia ad esse, eum non ha/heat materiam partem sui.Et eo firmatur: quia agens verum non aggregat inter diuersa, sed educit illud quod est in potentia ad actum vi dieit Comentator ibide: sed es-ium non est in potentia ad ea vidi istum est. Ite, hoc est eo tra Aristo. ubi et loquitur de effieiente, quia de scribit ipsum per principium via motus,ut patet. 2. Phy. res. Metaph. Ite ratio,et dependet ab aliquo essedi ve hoe est P motu vel 2 mutatione. via spes visibilis ini mutat visum: sed ecelum non dependet ab aliquo efficie te per motum: quia est aeternia,ut patet primo huius, αs .Phy. nec dependet ab aliquo p mutatione ua mutatio Grearit mutabile, sed qd mutat est indifferes ad illud & ad oppositi illius ad qQ mutat. ergo, si aliquid est ud mutat ad esse essi ab esse ente, tune indifferenter se habet ad noeste quam si est de se: sed illud quod pol no esse impossibile est perpetuari.ex primo huius. Ite, efficiens aliquomo est prius iste suo inedia,ut patet. a. Aleta. α ideo sequitur Q motor peedat motu, vel fim totu vel fim parte. ices, 4 Fm partem in motu ccxli: quia motor no pee dit totum motum,quia est aeternus: sed in motor sm te pus praecedit partem motus,vt istam reuolutionem particularem vel illam &e. sed hoe non est, quia coelum non est post tempore,quia aeternum est quod non potest noesse in aliquo tempore.
PEt hoc ad rationes prioris vis. Ad prima. s estu nodependet re c. negatur. aa no oportet,in,s aliud non sit eausa esseiens omniti in no si primu esticiens: aama teria prima est eausa materialis prima, no in est ea OIm: quia ini materiali ii se in ordine efficientiu , non oportet Hprimu essesens esse eam omnis, sed im effecto tu, sed eo lum non est essedisi. via hoe deberent probare, Q, es lumst esse istum, sed hoe non secerunt. Ad fecitdu.eum sit una eausa Se.dieendum m immediate producit motumeelli re novi substanti quia est strans:&hoeno depen det ab aliquo efficiente nis secundum smilitudinem, viil sine re eonseruante ipsum. re eum dicitur, eum sub stantia producit accidens Se. dicendum, que non oporteto sit formaliter in virtute activa i sed suffieit virtualiter. Vnde non oportet et motor habeat motum scit maliter, sed ina virtualiter.vnde Commentator in de Substantia Orbis dicit.q, non oportet o motor moueatur, ει tune diceretur, in quadam areidentia habent contrarium, α quaedam non habent editariti.& 4 de substatia non potest facete a idens immediate in alio eontrarium nisi traheat illud accidens, sicut dii tum fuit de igne sed tamen
aliud aeridens, quod non habet contrarium, potest Hiscere,ut motum ccxl qui non habet contrarium. unde, sicut non sit impossibile, se non agit impossibile, sed illud quod saeit motu est possibile seri per illud quod virtute est in substantia. Ad tertium,eum dieitur si substan Daeeceli &e. dice dum q, per istam rationem proharetur primo principio repugnat effici si primo repugnat es fel vel hoe esset inquantum substantia, vel inqua tu non aeternum, sed neutro modo repugnat Deo effici, re deducatur ut prius. sed contra arguere non est soluere. Ideo dicendum in sibi non repugnat inquantum sui stantia abstracte, vel inquantu aeternum absolute,sed in quantum smplex est substantia re immaterialis, re non habet eo trarium,quia generatio re corruptio est ex quodam subiectio permanente re materia, primo huius. sedecetum non habet materiam, nee formam in materia, uatune esset ociosa,eum non separaret a materia. unde vorum agens no aggregat nis illud quod est in potentia adesse perducendo adactum. Ad quartum: eum dicitur. illud quod derelictum &e. per istam etiam probaretur in Deus ipse dependet ab aliquo, quia illud quod non est quando alia entia non sunt dependet ab alior sed, s alia omnia entia non sunt, nee Deus est,quia alia entia habet neeessitate a Deo, re sine illa necessitate non est Deus. Vn dieed si Q no sequit, sed depedet in gne eausae sinalis. unde non dependet a primo in esse tantum, sed etiam tanquam a fine.& ex hoe non sequitur . dependeates seisiue a Deo vero, sed tanquam a sne: ipso fine non existente non essent alia: quia no sunt tanquam sine primo, quod est sinis conseruans omnia. Ad quintum: cu di titur. Q dependet ab aliquo &α negatur: quia nihil depedet ab efficiente nis per motum.Et eum dicitur. sinis noest eausa esse SQ direndum quod finis est causa esset uafinis non solum est eausa in fieri, sed etiam in esse ut dieit Aristote . septimo Politi. in omnitius entibus Due sint a natura: sue ab arte deterius est.ppter melius: sed eae epli est minus nobile quam sit Deus. ergo non solum pen det a Deo quo ad operationem, sed etiam quo ad esse. Ad sextum . . dependet ab aliquo propter aliud die. negatur. Vnde bene verum est quod dependet ab aliquo de novo,& habet potentiam ad esse, sed quod non de pendet ab aliquo de novo, re non habet potentia ad esse non oportet. Et eum probatur, vel sunt idem, vel diuerasa Ne. scilieet dependere ab alio, re esse propter aliud. Dicendum, , lite uniuersaliter non sunt idem: quia in ali quibus non sunt idem haee.quia alia dependet a semine, no ira est pn sement sed in his quae non habent potentiam ad esse idem sunt sed ecelu no habet potentia ad esse, nee materia partem sui. ergo realiter id e sunt sub aliquo esse, re propter aliud, scut et intelligens re intellectum no estide in omnibus, vim lapide est aliquid quia lapis n est intelligens: sed in Deo sunt idem Se. ει ideo se e si de perdere a Deo, re esse propter Deu idem sunt. S tti dis seriit fim voces. Ad audioritates dicendii. Propter omnes simul expediendas est eo siderare in ecclo motum, re subiectum, Lecillum. modo, corpora coclestia indigent virtute adiiua,quae est finalis causa substantiae coeli. vn de non solum admotum ecelum dependet a primo, ut aliqui dicunt. unde quando dicitur: quod movens &e. intelligit quod est eausa motus S eausa finalis substan tiae quae eonseruat ipsum inesse. non quod velit quod stea usa efficiens distinista a fine, quia tune contradiceretsbi: quia dieit, quod de quatuor causs ecelum habet duas, formam & finem, ut dicit quarto Metaphriva de dicit, quod in substantus ineorporalibus motus apud modernos quod procedat a primo per motum Se . non est sed ab efficiente procedunt se dum similitudinem,
Ad rationem primam in oppos tum , eum dieitur. s & cetera. dicendum . quod formam generari per se in telligitur dupliciter. Vno modo seorsum re divisim exoseens: ad tertia.
30쪽
DE COE. ET MUN. QUAESTIO XVI. ET XVII.
cludit. Tex. c. s. Au mentia iit triti' mo
stens,& hoe est impossibile, quia non existit per se. Alio modo ιν per se generetur, idest per sui naturam, in alio tamen:& hoe bene verum est, mo necessarium eth. echoedicit Aristo. n. ν. Metaph v. ideo oce.
At vero & augmentabile omne augetur ac5naturali adueniente di resoluto in materia.
Huic autem non est ex quo factum est.
QVAEsTIO XVI. An coelumst augmentabile uel diminui bile. Onsequenter quaeri Vtru eoelum sit auribile ec diminuibile. Arguit Q sit diminui bile, quia illud, quod est diuisibile. est dimisnuibile, quia per diuisionem remouet ali ad ab illo quod diuidit: θc hoe diminuit: ut patet primo Phy. sed eoelum est diuisbile, quia est quaturre quantitas est diuisibilis in ea quae insunt, quom quodlibet est hoc aliquid, ut patet. s. Metaph. cap. de quanto. Iteni, arguitur Q sit augibile. illud, cuius quainati m test fieri additio, hoe est augibile, quia augmentatio est additio quantitatis quantitati praediistenti, ut patet pi mode Ceneratione. sed coelo potest fieri additio: ciuia omni linea data est aceipere maiorem: ocilla propolitio est geometrica,quae dicit hoc esse verum, vi dicit Coni mentat r. r. Phy. Item,quod dependet ab agente virtutis infinitae potest augeri ab illo agete . aliter agens n6 esset ibi sinit ae virtutis re omnipotens, sed coelum dependet a Deo,qui est virtutis infinitae, ec omnipotens seeundum omnes leges. Os vos Tura dieit Arist.in litera, . eoelum est in
augibile & indi inui bile ec insenelaibile. C N C L Us I S . cellum non est eugmentabile secundum verum ac proaprium utigmenti naturam, nec diminutile.
Duendum ad quaestionem , quod ecillum non est
augibile secundum verum augmentum S pro, prium. Quia illud quod augmentatur ex aliquosm veram augmentatione, est generabile ex aliqua,quia quod augetur,augetur ab aliquo con naturali aduenien te de resoluto in materia. Vt s panis augmentat aliquid, tune oportet sua inittat forma panis,& resoluatur in inateriam 5e transmutetur in substantiam au sti,ut patet primo de Ceneratione. sed n5 dicitur aliquid conaturale aduenies nisi possit recipere formam alvi: sed cflum no ha bet aliquid ex quo generetur, Ac non habet eonnaturati adueniens quod recipiat forma eius cui aduenit ..No iadum et triplex est augmentatio,vnde augmentatio est additio quantitatis ad quantitare. 5c haec ni tribus mois dis unde uno modo si per accumulationem, ut lapis additur lapidi cine modus est large aeceptus: oc vulgus dicit numerum auctum, cum lapis additur. secundo nisi fit per rarefactione, ut ex aqua sit aer maioris quantita tis re se fit additio quantitatis non in deforis veniat,mcut lapis aduenit muro, sed ex materia eius intrinseca additio nti quia materia extenditur,quia quod est in male ma in potentia ad maiorem quantitatem reducitur ad aetum, ut dicitur. 4. Phys tertio modo est augmentum verum in viventibus, quod fit per ingressum nutrimetiati extrinseco esinaturali,& eorrumpitur a sua sermλα re soluitur in materiam,et recipit formam cius,cui aduenit. ut quando paris nutrit,tunc amittit formam panis , α reeipit formam auisti. Modo, Aristo. probat estum inaugibile tertio modo sed de duobus primis omittit. Et ea
sa est: quia magis videtur estum augeatur tertio m 5, Vt vera augmentatione ut alias, cum sit animam, se ideo dimisi alios modos augmentationis,qui eonueniunt imanimatis. Et si aliquis vult probatione, in coelum non
auaratur re primo & seeundo modo, potest probari scis illud, quod magis videtur inesse, non inest, nec illud smin r sed eoelum magis videtur augera tertio modo, si A au tur, quam alns modis,α non augetur illo modo ut dictum esti quare nee aliis modis. Item secundo, sima Tex. e.ro. teria coeli posset extendi, ut materia aquae tunc esset cor ruptibile,sed hoe est salsum ex primo huius. consequen. Da patet. quia quod extenditur, potest tantum extendi ιν materia eius non potest saluam sub forma eius in illor vepatet in aqua,quae sit ignis,uel aer, quando nimis extenditur: quia est dare maximam re minimam aquam, ex primo Physeorum, oc patet per Commentatorem se xto Physeorum. Item,s coelum extenderetur, ma gis in aestate extenderetur: quia tunc est maior calor qua in hyeme, quia eator habet rarefacere re extendere: sed non videmus Solem esse maioris quantitatis in astate quam in hyeme.
Prib ad ratiGes in oppositum. R d primam. Illud,
quod est diuisibile oce. verum est sm quod huiusmodi.Et cum dicitur, eo tum est diuisibile Se. disendum ιν
ntisones. e uni potest dupliciter consideram. Vno modo, ut substantia simplex eatens contrario, re se non potest diui di Alio modo,ut est quantum eontinuum, S se dimidino repugnat sibi, in non diuiditur: quia ad hoe v, aliud diuidatur non sufficii Q, non repugnet, sed etiam si in materia apta diuidi. sed hoe non est in Gelo: quia non in quantum talis est eatens eontrario non diuiditur, ua se repugnat et diuidi. Ad stesidum: eum dieitur, illud, euius quantitati potest α e. vetum est, s sm suam naturam chi potest fieri addit io, illud augetur. Et cum dicitur,cceio potest sericte. dicendum,quὀd radice quantitatis norepugnat: quia proposito geometrica, quae dicit, omni linea re magnitudine data est aecipere maiorem, Vera est, ut dicit Com. .Phy.oc no bene repugnat rone subiecti Propria inquatu caret eo ratio, sc no habet materia partem sui. Ad tertium. ad dependet ab agente Se . vera est, s sJt virtutis infinitae in qualitate actionis oc pa Isso vis. Et eum d cstum 5 e. Arist.dicit Φe si no depedet Nee in agente finito nec instaito,eum no pdueatur inesse P motum. Vel dicendum, dependet a virtute inmtitia in duratione.& illa no pol augere ipm csium,S ncidependet a virtute vigoris infiniti, quae sit omnipotens: quia fili Arist. talis est impossibilis, sieut grauitas 5 le uitas ingnita est 1inpossibilis,ut patet. 8. Phy.ec ia. Me taphy. Vel aliter pol dici,si, inquatu est ex parte agoras. sie est possibile Q, possit augeri: sed ex parte subiei ii no est possibile. Vnde,cclum inquatum tale, finit um est, tu recimedo magnitudinem no est possibile tecipere maiorem: quavis possibile sit ex parte Dei, quia Deus etia
i mouere coelum in instanti,cum stomnipotis,to coelum non mouetur in instant mura non est apium natum reeipere motum in instanti.
Si autem est Nin augmetabile N incorruptibile eiusdem intellectus est sulcipere di inalto rabile esse. Iist quidem enim a iteratio motus secundum aequale.
Onseciuenter quae titur Vtrum coelum st alteris ile. Et arguitur quod se. quia illud, quod transmutatur ad qualitate, alteratur, quia alterata est transmutatio ad qualita tem,ut patet. s. Physeorum. sed ecelum est huiusmodi: quia transmutatur ad lumen,ut patet de Lu na quado est eclypsis,& in oppositionem: sed lumen est qualitas. Ite,illud,qatranimulatur de minore virtute ad maiore est alterabile, quia virtus est qualitas.& nihil transmutatur de minori virtute ad maiorem nisi aliere tur: sed ecesum est huiusmodi,quia Sol in astate est maioris virtutis quam in hyeme,quia magis calefacit. Item
illud quod generat de corrumpit inferiora est alter edi quia illud debet esse eo tramum qu generat ex aliquo: sed