장음표시 사용
91쪽
, in a oia deelarata sunt prius. Qd a sit eorpus sat mi
si corpore, hoe est ipossibile, υt apparet Priamo de Gemeratione. . de a situ s& passivis: quia corpus non potagere post ui eorporeuas esset corrupta.
Qii aere dum est igitur, utrum ista sit vita aut plures. ec si una virum sit una potentia,auta orta si plures, similiter.
Mouet estea dicta quada qonem. 5c primo mouet, meundo soluit ibi. Cogimur igitur ponere.) Primo dicit, v probatum est ramo generabilia habent natura munem corporalem: modo dicit, Q quaerendum est de ista natura vinim si una:& s vita,vitum in actu,& s simi liter sim plures, virum sint plures in actu.
Cogimur igitur ponere unam in potentia,N plures in potentia. Declarabitur igitur secti dum hoc,q, corpora, ius sunt hic iunt xener hirta&corruptibilia ipsa componi ex substaim tia quae est in potentia, oc dimensionibus exis sentitius in ea, quae sunt potentia: ec etiam, in illud corpus, quod est unum potentia, est multi, .M. ,ν. ta in potentia eccum exluerit in actum erit maeom.... teria in actu. Unde dicit Aristote. quod mate,
tia no habet esse in actu, nisi sim o videtur,que admodum forma non habet esse in aetii, nili se
Soluit et dieit,quae qd cogimur ponere,. ista natura, e una in potenti et plures in poteria,est una in potentia per priuationem omnium formarum indiuidualium: oc est plures habitudine ad formas diuersaq, ut Comment. dicit. t r. Aletaph.& subdit eonclusonem dieendo, . declarabitur ex iam di istis, , corpora generabilia sunt eo posta ex subiecto,quod est in potetia. . materia prima, oe dimensionibus exissentibus in ea,quae sunt in poten- ctia ad diuersos terminos, Sadius diuersarum formaria: α Q illud eorpus, quod est unum in potentia continens materiam, re dimensiones in potentia, eum exit in altuper formam re materia in actu, re smiliter dimetiones. Vnde Arist. ex diutis insert eonclusionem unam dices, - materia non habet esse in actu, nisi sinu, intelligitur. , a i i Notandum,seut dicitur ptimo de Generatione, ma mi mat. teriam non esse possibile existere sine forma, lieet possit Ha keto ad esse sine hae vel illa: per formam autem habet alium essensum spe landi. θc efficitur subiectum tu actu aecidentium, a quae aecidentia ipsa est sensibilis:&ita non habet esse in actusne passionibus 5c aecidentibus, quibus sentitur: sorma vero est in materia per dimensones re conditiones ma teriae.nam se particularizata non est in actu: sed ei, per virtutem agentis abstrahitur a conditionibus materiae, se intelligitur in actu, ut habetur tertio de anima.
Corpus vero coeleste,cti no trasmutetur
subiectum necesse est ipsum coponi ex substan Ilia in actu ta dimensionibus in actu: ec ideo estia ,- ingenerabisse N incorruptibile . Et, cum ita si,
in celox in corpus csleste est materia recipiens forma coe, rei vox li hoc modo,qui declaratus est de hac materia,tienim .i, scilicet de eius conuenientia cum materia ges
3 nerabilita corruptibili in aliquo, ec diuersit a
s i. te erus ab ea in aliquo. Nam in viro meli etiam
materia, secudum Q videtur, di similiter etiam secundum q, inuenitur in eis potentia ad mo/tum in loco ec si in corpore coelesti non sit po
Tangit edditiones ex parte corporis, quia dixit,Q ge nerabilia sunt ex subiecto oc dimensionibus in potentia,
: modo dieit, Corpus vero Meleste, cum si intransmuta hile seeundum subiectum, necesse in ipsum eomponi Cesti bieeto in actu . oedimensionibus in agita quia haee in
caula,quare non transmutatur in substantia, vel . st in .generabile Se incorruptibile, scilicet non habere male riam, quae est in potentia ad eue nee dimesonest ex quo concludit dicens, eum ita sit, supplevi dierum est, cor pus eceleste est recipiens formam eccli, scilicet motorem eius hoe modo, quo declaratum est:indelicet seeundum disserentiam fe eonuenientiam eius ad materiam genvirabilium re eorruptibilium:& quia voeauit corpus Geleste materiam, subdit, vira potest diei materia tam eo us ccxli, in materia generabiliti: nam vita est sentihili saltem sensu visus,oc vital est in potentia ad ubi. licet in eorpore coelesti non si transmutatio iii substam ita, sicut in generabilibus.
Et substantiae existentes in substantiis exasstentibus in corpore celesti non sunt potentia ad transmutationem, ut substantie existetes in substantiis existentibus in corpore generabilita corruptibili sunt. N smiliter est in corporec est declaratum est enim de eis eas esse con a V , auuenientes cum sormis generabilibus 5 corru ei'. ptibilibus in aliquo, Θc differentes ab eis in alb .. o raquo .Et ex hoc modo illud quod congregatur ui S potenti ic ex ala N corpore d palal,cu hoc, Q illud , qd '''cogregat illic ex corpore aia, draial no aequi uoce sed Fm prius oc posterius.
Resiam ii ea, in quibus differunt ex parte animam. Ac primo iacit hoe, se eundo ex hoe infert quadam eoelusonetri. ibi. Et deo neeelse.) Primo dicit, q, substantiaeeκistentes in substantiis,quae sunt sciit in eo oribus generabilibus de eorruptibilibus, idest formae vel animae, quae sunt in eorpore coelesti, Manimae coelestes deelara tum est de eis qualiter sunt adinvicem eo uenientes in alia quo,& differunt in aliquo:ria o illud.quod est aggrega tum ex anima oc eorpore tam in es lenibus quam in tuis inferioribus dicitur animal non aequiuoee, sed sin prius ec posterius. Declaratum est enim in praecedentibus, in
motores elestes conueniunt eum animabus animaliu
in hoe, quod dant suis corporibus motum loralem, ita quod per ipsas animas coelestes e luna mouetur ex se,oc habet des derium, re intellectum oc si uram nobilissi triam, Bd motum eir larem perpetuum, oc alias persoctiones: ita quod illud eorpus est materia animalium edelestium, seut eorpora animalium, sed disserunt in hoe, quod animae coelestes non subeunt in esse per sua corpo ra, nee dant suis eorporibus esse: fc ideo animalia eoel stia eomponuntur ex subiecto in aeta oc actu, vel anima
hus,aut motoribus suis, animalia vero inferiora coponui ut ex antinabus Oc subiecto in potentia.
Et ideo necesse est in talibus naturis, Ut priussi causa posterioris, ut dii iii est de liae natura alibi. Uer D. grat.illa, qus dicuntur calida, ta dis uersiscantur sin magis ec minus.
Insert ex dietis quandam eonclusonem dieens, quadideo necesse est, quod in talibus naturis, scilicet ductis se eundum prius re posterius,ut prius sit eausa posteriorii, sicut di tum est alibi de tali natur videlicet, in illa, quae sunt eatida di iuuism magis o minus, neeene est Giblud quod est primo ealidum sit eausa caloris in omnibus aliis.quia ut dicitur secundore quarto Aletaphy. prius in Unoquoui genere est eausi omnium posteriorum.
Quonia igitur coetu coponitur ex forma tamateria, sicut est dispositio in animalibus, quae sunt hic, declaratu est. amplius in quo cbuenit
92쪽
forma istorsi cu formis si torsi: N etiam in quo Ad isteriit. N in quo differt ultimus motor istoruab ultimo motore illorum.
Recapitulat determinatam hoe pitulo dicta, quod
elum componitur ex materia forma sicut animalia,quae sunt hic. Declaratum est etiam in praecedent L hus, in quo conuerrat forma illorum inferiorum anima lium cum forma superiorum re coelestium. declaratum est etiam in quo differt Vltimus motor istorum interior Gab ultimo motore es testium. Nam declaratum est suis pra, quod motor animalium interiorum componitur ex duplici motore, inlicet ex anima, α redes derata extri stea existere: propria autem res desiderata est primi limo inns,quod movet animam, Vt palet Tertio de anima. ipsum autem animal coleste componitur ex uno motorere uno moto.α licet moto moueat, mouet tamen
propter id quintelligu&desiderat deptimo principio:
quia, cum iὶlud, quod inie uim de ptrino, idem este hae B Io:α primum accidentium istorum est motus localis, re
Accidentia vero, que non transmutant sub flantiam deserentis, sunt communia Viri P corpori. Et primum istoria est motus localis,di diaγphancitates, di qualitates, quae sequiitur ista, craritas ec desitas. , r. n. in raritas di desitas sunt causae fere dyaphan citatis ecno dyaphaneita tis. sed sit dicunt virscp i utrossi corpores m pri iis N posterius, sicut dr corporcitaS.
Ostendit accidentia,in quibus c5ueniunt Ac eommunieant eoelum re ista inferiora fini conuenientiam re dis serentiam. primo ostendit accidentia , quae communicate o oc istis inserioribus fim prius Oc posterius. Secudo ostendit accidentia, quae conuenium eis aequiu e. ibi. Similiter quae conueniunt. Primo dicit, in acciden ii quae non transmutant substantiam deserentis re sub secti um communia virio eorpori, L generabili Sc codi
heat in im Eleetii suo θc in re,eo Q utrimi est intellectus abstrahens, scilicet tam recipiens ut receptum, es fiesurirtut unum oc idem una persectione: ita . illud, quod in Ouαμ proportio qua moue idem estire ideo no mouet ad aliquid aequitendum, ut supra dictum est:ec ideo motus eius est contua uus oe aeternus.
Remanet igitur considerarem quo conue
niunt haec duo genera de accidentibus, Ninquo differunt.
Post ii Comen. determinauit de duabus naturis exbus estu cdponis, m et inueniunt & differunt cudua hus naturis generabilium de eorruptibilium quantu adessentialia eorum,hie ostendit quomodo disserunt oce
ueniunt quantum ad accideralia communia. circa quod primo ponit intentionem suam, seeundo exequitur ibi. Differunt.) Primo dici remanet igitur perscrutari, si dyaphaneitas: Δ etiam qualitates, quae cosequutur ista haphaneitatem, quae sunt raritas 5c destas sum supplein genere talium accidem uiri, quae non transmutant substantiam deserentis. Et quia dixerat, Q raritas Ac dens tas sunt qualitates, qua eo sequuntur dyaphaneitates ocnsi dyaphanestates, ideo labiungit declarationem huius dicens, Q sorte vi oraritas Ac densitas state vidva phanei latis. Et dicit seria, quia, hic non probat per cer titudinem, sed magis ui secundo Coe ct M u. 5 in parte sequenti declarat aliqualiter eum dieit, et illa accidentia sunt eo munia viracar certo 5 eorpori generabili. Subi agit disserentiam. d. q, verum in differunt ista accidentia in cito se Di istis inserioribus: quia dicitur de eis sm prius oc posterius, sicut eorporeitas. Notandum, sicut dicit Commen. seeudo Coe. α Mil. Inter accidentia, quae notransmutant subie erum, est motus localist cum enim aliari quis localiter mouetur, non transfertur in se ita is eorribue considerare, in quo eo uenium haec duo genera deae, C patur aliquid de his, quae prius erat, re ideo generatio ct eidem ibus rerum,quia declaratum est ritum esse reposi ει, truptio,quae est sue situ re quae est in tempore,que tum ex subiecto & forma, sicut animalia 3 quae sunt hici dieitur alteratio passiua,trasmutat suum subie etiam cor
Alteratici se tu sensbiles quas litates. quc
eonsderatum est enim quo ad suu subiectu, L materiam re formam ce li,5 isorum inferiorum: Be quantia ad ensentialia eorum, nune remanet considerare quomodo ilnaturae, .coelum, re ista inseriora conueniunt re disserui quantum ad aceidentalia.
Disserunt enim in natura passiua, que est at teratio Neonueniunt sin aecidentia, seriindu quae non transmutatur substana. Haec enim alteratio fim quam transmutatur substituta alte rati, videtur es lepropria corporibus, quorum substititiae admiscentur potentiae, ξ sunt coro
pora generabilia di corruptibilia.
Hie exequitum 5c primo tangit aeeidentia, in quibus ista duo genera secetum, Mista inferiora omnino disse/ Drunt, secundo tangit accidentis,in quibus conueni sit smeon uenientiam 5 disserentiam ibi. Aecidentia vero. Primo dicit,4 estum 5 ista inferiora disserunt in na
tura passiva.quae dicitur alteratio, . differunt in qualita tibus passibilibus , quae sunt de tertia specie qualitatis: nam alteratio vel qualitas, m quam transmutatur sub stantia alterati, id est qua per quandam transmutatione introdueitur, itan, aliquid abiicitur , 5c aliquid intro ducitur, dicitur esse propria eorporibus,quoris substan tiae admiscentur potentiae, re talia eorpora sunt genera hilia 6 eorruptibilia: S ialis qualitas non conuenit cor pom coelesti, c ideo dieit Philosophus pirio Cce. 5e Mil. alteratio passiva, tuae est eum corruptione contrarii, non est in eoelo, quia haee disponit ad inductione substa tialis forma, alteratio vero persectiva, quae nihil tollit eorum,quae prius ero talis est inesto.
rumpendo aliquid de his,quae prius erant, oc ideo gentratio re corruptio sunt finis alterationis, ut dicit Come. sticio Phy. Secundo not adum, Q motus in esto, re r ilicia ξc densias in istis inferioribus dicuntur analogieer quia raritas ct densitas in superioribus sunt eausa in istis inserioribus, similiter re motus: 5e hse est eausa. in in eslestibus illa n5 sutapiunt magis re minus, scut in istis in serioribus Na seut de in s. Μetap. quod eonuenit eaussocrati sato oc nobiliori mo aperit eausae causato.
Et similliter conueniunt in illuminatione Nobscuritate. sed lisc magis videtur dici squiuo ce, qua secundum prius ec posterius.
Ostendit accidetia,quae ei, ueniunt cito de istis inserioribus aequiuoee. Oc primo ofudit hoc de colore, laetido de lumine ibi. Et accidet v. Pria in duas. prio cistendit quo diuerti mode reperiε ui coo, fecitdo quo in partibus. ibi. Et partes diuersificamur pruno.pponit interili sui secudo exequit.ibi. Lux enim videtur. Primo dicit, in similiter conueniunt corpora coelestia, re haec in serio ra in illum natione 5c obscuritate, sevi supple eo ueniat
in dyaphaneitate de raritate dc densitate, sed haec illuniit nos tas magis videtur diei de eoelo, ct de istis inferiori bus aequi uoce, i fim prius re posterius.
Lux enim videtur seri hic in corpore igneodyaphano simplici, quod est in concatio orbis se acto a
Lune, quado agit in corpore denso.N adnuscese i qtur cum eo. Et ideo ut Q causa illuminationis morarim,
partium corporis cssestis L stellaru est densitas pora, 4 t Millius partis, idest dyaphanae in actu ex orbe. pilaici Ian.de Qec Μ. si iij dc hoe
93쪽
Coelia quo secundu se lucidu est.
inuicem dc hoc bene apparet in Luna .Et, cum ita sit stellarum S substatist coeli est eadem na. tura secundum Q omnes antiqui dicunt, et ut
Aristo.narrauit in libro M. ec Mun. Ec corpus celeste sin hoc est diaphanum per se in actu, Dario corporib'dyaphanis,quae sunt hic, qus sunt dyaphanain actu apud prisentia lucis.
Declarat propos tum dices, et lux videtur hie fieri. . apparet et sit in eorpore igneo simplici diaphano, quod est in concavo orbis Lunae, ubi est supple sphoa eius, ecloeus naturalis, quando agit in eorpore denso,s terreo et
opaco,ec admiscetur eum eo,de se lux causat lucem, oco admixtione ignei dyaphanum eum terreo, scilicet eudophanum terminatur per densum: 5c ideo dicitur, meausa maioris illuminationis coeli partium quarundam, scilieet stellarum, est dens tas illarum partium, quae sunt duaphanae in actu.& subdit, quod hoe apparet, scilicet quod sint stellae densae quia e elypsamur a se inuicem, euvna opponitur alteri: di apparet bene in Luna,quae eclypsatur laetidum alias stellast ipsa etiam eum illuminatura laete superiori lumen non penetrat eo us eius, immo tune ipsa est obseura in facie, qua est versus nos. Et sub tungit, eum ita sit,una est natura stellarum de substam tiae ecet secundum ci, dicunt omnes antiqui, ut manis stat Arist. in libro Cc oc Mund. sequitur ergo, Φ eo pus eoeleste est dyaphanum per se in actu , idest non ex alio: eausa enim maioris luminis in partibus stellatis n5 est alia quam densias illarum, non commixtio ignea cuterrea: quia ecimus eccleste est simplex, oc non est eoi mixtum ex diuersas: dc eadem est natura omnium par tium coeli. igitur corpus eculeste per se in actu lucidulo tum ess d phanum. Et subdit in ec5uerso est de corpo ribus inferioribus,quae fiant dyaphanain actu nostra se, sed apud pissentiam vel eomixtione ignei cum terreo. Nota,ut dicit Comme.in seeundo Core M tid. ct inde sensu oc sensato, o in istis inferioritius nihil est luetidis de se simpliciteri ignis enim p nimia rari rate non lucet
in sphsra sua, 8c multu minus nec terra,nec aqua,necae
re,quia lux in inferioribus est gratia Unis, ut dieit Comme. seeundo de Animal 5c ideo quaecum inferiora lueenthoe laesunt post mixtione ignis cu opaco terreo: eo lumasit lucidum est de se, non partieipans sumε ab alio, nee pcomixtione, quia n5 est in eo e5mixtio. Ulterius nomtandia est, seu traru& densum, quae sent eausa illuminationis, dicuntur aequivoce hie oc in inferioribust Oluminos tas 5c obseuritas dirantur aequivoce hie ocibi, hoe lume fit ex comixtione rari eum denso,in Gelo vero non est nis per sua natura smplieem luminosum . Na ut vult Philosophus re Com. do C s. 5c Alu. totu es tu est Iuminosum de se licet pies differant sis magis re minus. Quod est xontra intentionem quorundam Astrologo, eum, qui dixerut Solem esse in medio planetarum, se ut regem in regno,ut omnibus virtutem oc lumen influat tam in superioribus quam inserioribus, eum Gommen lator non dieat quod aliae stellae recipiant lumen a Sole, immo de se lumen habent, eum totum esture stellae sint eiusdem naturae, oc dophanum in astu.
Et partes diuersificantur in dyaphanestateta nodyaphanestate,itam in eis sit aliquid sinii Ie colori,sicut in galaxia. Et Luna videtur esse densa ec obstura, ec recipiens lucem ex alto,scilicet Sole. dicit Aristo .in libro de Animalibus,
w natura eius est Unigenea naturae terrae, plus qua riterarum stellarum. Et forte corpora H le
stia diuersantur in desitate ec raritate, qus sunt Ε cauta illuminationis N obscuritatis, Ilaei hoe
non inueniatur nisi tantu in Luna. Secitduhoe igitur est intelligedu, ut mihi ut di spositio in ib
luminatione corporum celestium.
Ostendit quomodo lumen reperitur in diuersis parti bus est . d. q, partes eoi diuersseantur in dyaphanesta te re no dyaphanei cive, ta in in aliquibus partibus inuenitur aliquid simile colori, de aliquae partes dyaphanae sunt. queadmodsi vitrum quod ve habere determinata colorem sunt partes magis visibiles cs aliae partes ut apparet in galaxia, quae videtur habere colorem lactea vel album inter alias partes no stellatas. Et subdit i, Luna videtur esse diuisa in suo subiecto: quod dieit propter maeulam, quae apparet in ea, re est recipiens lumen ab alio. ca sole. unde Aristo.in libro de Animalitius dieit, v natura eius est unigenea naturae terrae plusqua natura aliarum stellarum 5e subdit, in sorte ista tota dii et stas p tii luminositate 5c obseuritate partiuesti est propter di uerstatem in raritate re densitate, quae sunt eausa luminis de obseuritatis licet hoe non inueniatur nisi tua in Luxa, sin ipsas m se si obscura recipies lumen inaequaliter in omnibus suis partibus. Et dicit hoe sorte qa super hoe non inducit rationes probates c subdit 4 hoe intelli dum est de illuminati5e corporum estestium, ut sbi υα Nota, partes stellatae,quae sunt densores, intrinse sus sunt magis luminosae, Ut ia in dieiti est, ta partes non pellatae: sed inter paries non stellatas est disserenua, quia aliquae partes sunt densores aths,vi apparet de galaxia, quia galaxia est in Octauo orbe, ut dieit Commen. et esilioeconcordat antiqua translatio in pilo Metheororia, licet noua aliter habeat. sed notandu in Luna disertab aliis stellis in hoc . minus habet lumen sm se Ac ma, gis recipit ab alio.ita Q scut terra est sex aliorum elem Aiorum,oc de se magis est obseura ita Luna est sex omniuplanetarum quia magis est obscura. ec in hoe assimila tur terrae :& etiam in eo,quod est infima inter omnes plaG netas. ideo Arist.in de generatione animalium dixit, ci, inter alias stellas magis assimilatur terrae. Vtrii aute Lura habeat aliquod lumen de se habet etiam quaestione. 5c eredo in si debile.quia etiam, eum in facie quam ha het versus nos n5 illuminat a Sole, ur a nobis, licet debiliter propter modicii lumen eius. De causa autem ma cute eius no est hie ratio esus inquirenda, quia in secitdo Cr.ec Alu. susscienter inquiret: sed hoe est tenendi , , sicut ibi dixit Com. cauu eius est diuersitas partiti Lunae in raritate 5c densitate, ita Φ aliqua pars est ita rara, et non recipit sumen a Sile sm modum receptionis aliam partium,& istae partes laesunt quandam figura in superficie Lunae,quae apparet sit obscura.
Et accidentium communium corpori coelo
ni di generabilibus 5e corruptibilibus, est cale
sacere.Et Aristo. videtur dicere, Q corpora colestia non ealefaciunt Fm i, sunt calida, sed Fm H velocitatem motus. ec ratiocinatur in hoc ex
hoc q, accidit in sagitta directa, et resoluit pisi, hum quod est in ea.5c dicit in Metaph. in no sequitur,ut sat accidens ex sbi simili nee in spe, cie,nec in genere,sicut sequitur in qualitatibus quae sunt substantis.
Ostendit quo ealesaeere e5 petitecelo aea uoce oc isti, inferioribus. cirra quod tria saett.primo proponi plerquid calesaeere est comune etalo re istis inferioribus esi corporibus generabilibus: quod ad sensum est manism seu .seeundo inquirat ad probandu, Vtru corpora eslestiaealesaeiat eo sunt ealida ibi. Vt .vr.3 Ad hoe primo adducit rsines ad utram parteibadia, secundo detraminat veritatem ibi. Et sorte eorpora eslestia.) Ad hoeptimo
habeat adipiam terraram norationem.
l maealesssaei ut caris da nihiloraminus mori
94쪽
primo adducit duas r5nes adibadu Q eorpora eoelestiatio sunt calida,lieet ealefaciat, secudo adducit rones I op postu, et calefaciat vi calida. hi. Et sorte primat duas sin duas tones. seeuda ibi. Et expositotes . a Cirea primu sie procedit. quia dictu est statim in ealefacere est deaeeidentibus coibus elo oc inferioribus, nisi dieit Co men. Arist. vidit Q corpora GHestia no ealelaout smQealida: sed magis calefaciunt velocitate sui motus: &ad hoe adducit ratione sensibilem in seetido valet. . motus eorum calefaciunt re insammat etia eorpora solida re dura ut patet in sagittis plutiatis, quae euvel iter re ad multam distantiam impellutur, liquet in eis plubum ab inflammatione causata ex velocitate motus. Et quia aliquis posset via rone impedire dicedo,
et hoc nG pol ec ex motu, quia Oe qa generat a s bismuli in specie vel in genere generaε. hoe excludit & subdit, Arist. n5 dixit in Μetaphys ,et oe accidens, od fit, Dat a simili in genete vel in specie, sevi sentur in substantiis. Sie igiε apparet Q licet corpora coelestia ealefaciant, Bno tamen sunt ealida. Notadiis dr. s. Phy. Qirio ius generat calore quia motus est vita cium e vi, quae
sunt si natura: fe hoe manifestu apparet in igne,ut Co mentator dieit secti do s.ec Μun. sta eii ignit mouetur,fid non eu extinguitur: Κ se motus est persectici omni ii corporum maxims persectio eorporis calidi. Cu igitur corpus calidum secerit motu erat in ultima sui per se filo me, oc eu fuerit in ultima sui perseetione erit in eo calor, se ut omnia areidentiae sequentia formam sunt in sua perseetione, eum illa forma, quam eonsequuntur, est in suo esse persedio: de se per motum calor perficitur, Bd et reducitur de poteria in actu in corporibus, in quibus est ealidum sopirem: sed in eorporibus non ealidis naturaliter generatur calor per motum ex hoc, et per motum ae
ris de ac bonem aer ealefiat S aetealefactus ealefacit illa corpora. vel etiam ipsa corpora mota, s sunt diuisibilia, latefiunt per motum,intantum etiam Q igniuntiar: mraritas ultima est propria dispostio ignis. CEt expostores dant cam talam s. illuminastione: dic sit. n. Q lux in eo Q est lux videtur calefacere qn resedit tur ec dicunt, o non est de aescidentibus propriis igni, sed de comunibus a
cidentibus igni di corpori collem.
Ponit seeundam ratione ad hoe dicis, . Expostores
Arist. dant se dam causa propter qua eslum eates est, re no est ealidum:&est illuminatio. dicunt enim, lux est in eo,& lux videtur uniuersaliter calefacere in rarefactione luminis .ct dieiint, hoe non est de aecidentibus propriis ignis, sed de accidentibus coibus generabi
ii Oc eorporie estuquod pol referri ad lucem:ita o lux Non est proprium accidens igni, sed eommune sbi re e celo. oc idem dicit Philosophus se do de Anima. vel potreserra ad lueem, ita . st eones uso, apparet ex hoe. s. incalesaeere non est propnii igni, sed comune sibi occoelo: Dptimum tu magis videtur ad intentionem literae. No
tandum scut appa et per Cometi se do Cor. 5c Μun.
5 ad sensum patet,u, lume calefacit. na videmus P rare lactionem radiorum luminis ignem generari,et corpora ansam mari, ut apparet in speculis ardentibus. videmus etiam loca umbrae esse frigida:cum autem eorpus aliqui etiam oc politum ex opposito umbrae ponitur: ita radii luminis ad loea umbrae resectuntur tune undemus illum loeum rates , qui fuerat frigidus. Ulterius no tandum fm Commenta. 4 ad hoe . tume calefaciat po test esse dupleae causa: quia, si tu meu suerat persectio eor potis igno vel ealidi, tune dicemus de ipso Q corpus na
turaliter calidum, cust illuminosum, erat in sua ultima persectione: aut dicetur in lumen stellarum per suam proprietatem deseri calorem, S ealor eo putatur ei cum resectitur,ec tamen temouetur per remotionem eius. i
Et forte dicendum est ad hoc, o, non est in
motum , ut calor dicatur in cis aequivoce per stentarii.
hoc sionum, scilicet quod a filio eorum diuersa --σwricalor enim ignis corrumpit 5c destiuit en, uxuritia di maxime ignis illuminatis calor vero corporum cssessium largitur vitam vegetabilem,
sensibilein re animalem. Et sta hoc calor erit duobus modis. calor a est de qualitatibus paD suis quae transmutant substantiam, in qua sui, ec calor qui non est de qualitatibus passivi si cui est dispositio indyaphanitate, di non dya psaanitatescilicet Q quaedam sequuntur quali/tatem passiuam,di qumam non . . imelatat huius oppositu:& primo rone, secundo a Gmare ibi. Cons derantes. Primo dicit, o sorte dωcendum est ad hoe, dest in aliquis sorte potest contradi cere supra dictis per hoc, in corpora coelestia ealefaciunt in q, ealida, sed calor dicitur de eis de inserioribus aequi uoce,ut patet per hoe signum, quia diuersa est ealelaetio
quam facit ignis,fc alia inferiora calida. nam eator ignis
eorrumpit re destruit insanimando, eator veto eslestis largitur vitam vegetabilem,& animalem . idest sensti uam: quia igitur ex diuersia te actionum arguitur diuerstas formarum, deo alterius naturae est ealor ignis,oc est hoc subdit, et, fimhoe est duplex ealor: quidam de ciuali intibus passivis,qui transmutat substantia in qua est, ec icthlee talor ignis: 5e quida est, qui est qualitas persectiva plex corrusubstantia, ochie est ecaeli, stetiam iam dictum est de ptiuus,qui dyaphanitate 5c non dyaphanitate . nam quaedam seu, Hement. &tile qualitates activas de passiuas, re quaedam non. Et videte, quod loquitur hie de diaphanitate in actu, quae idem est quod illuminatio de ista enim iam dictum itii. est, quod aequivoce dieitur de Cslo Q inferioribus: nam
de inferioribus dr per mixtionem ignei eum opaco ter, iteo,m Hlo vero per naturam simplicem.
Considerantes autem actiones stellarum in antiquo tempore vere dicunt, et quaeda largiatur caliditatem θc siccitatem, quaedam caliditatem di humiditatem di quedam stigiditatem humiditatem, ec quaedam frigiditate 5c sicci itatem,ta sc sua tuor qualitates coes cslestibus corporibus Nelementis quatuor dicut in aequi uoce,aut fim prius ec posterius.
Confirmat hoe idem auctoritate Astrologorum.d.'consdei antes actiones stellarum, quas agunt in ista inseriora ab antiquo tempore, Astrologi dicunt, quia vere quaedam stella dant inferioribus ealiditatem 5c siccita tem,S quaedam caliditatem oc humiditatem Se. ita Φstellae istae disponuntur istis qualitatibus: oc istae qualitates communes sunt ecelore istis inferioribus: tamen dis
euntur de eis aequivoce,vel sm prius oc posterius: quate
videtur auctoritate astrologorum ecelum esse iudex. Nota,u, Commenta. dicit Secundo Coe.5 Mund. in
Astrologi attributit diuersos essectus diutiss stellis, sed tamen quid si veritatis in hoe Philosoplius in quod a lohello, qui vocatur de legibus cflestibus ait, sed Commetator dicit ibidem,* Fm vetitatem vellae non agunt si pidum, sed calores similes uni im elementorum, &c5plex onatorum: oc ita non agunt frigidii simplieiter, sed in re,ita in stella dieitur sacere frigiditatem,quae facit ea lorem debilem: quod intelligo se, o omnes stellae motu
habent S lumen, motus autem se lumen causant calorerquate, vi dicit Philosophus, s sellae laesut ealorem,α nulla simpliciter frigidia: sed aliquae stellae per a prietatem suam habeant instig idare, Comentator non negat.
95쪽
Non oporat et faciens aliquod aecidens. per
Et sorte corpora coelestia largiuntur calore, licet in se non sint calida: non enim sequitur omne faciens aliquod accides disponatur periclud. verbi gratia, quoniam non omne. quod movet debet moueri,nec omne quod nigristiscat debet esse nigrum.
Declarat veritate. circa qd duo facit, primo ossedit in
mora eoelestia habent largiri calorem, licti no calida .Seetido ostendit hoe esse neeectatio, cineausent ea lorem,& non sint ealida. ibi. Et hoc etiam apparet.)Primo dicit, i, eorpora coelestia sorte largiuntur ealo rem ieet non sint ealida.& dicit tame pro tanto, ua ista ratis,quam ponit,non probat necelsario, sed probat, . potest esse: quia notiquit, Π, omne laesens aliud accides disponat fm illud. vi ver. gra. n5 Omne quod movet de
hei moueri,nee oe quod ni fieat debet e e nigra,& i5 an missi,nooe quod Qesacit debet esse ealidii. Nota smPhilosophia.'. Meta. in propriu eu subsicitiae inter alia pdicameta vi an substutia generatu si alia substatia generata eiusde spei, es salte generis spinqui existes, Q xenerat illa, vi ho hominem, animal animal sed no necesse est tante qualitatem generata si qualitas ages, qua aetii existat, sed necesse est , ut an qualitate generata sit aliud quod sit in potet a qualitas:& hoe est materia, ex quo apparet, . no oe qa Hest aliquod accides disponatur per iuius ecide dieit Com.. quaeda sunt qualitates, qus generantur a sibismilibus in spe qualitatinus, ut sunt primae
qualitates elametorii, aliae sunt quarum generatio sequit
formam mixtionis primarum qualitatu, oc sunt secundsqualitates, re ita non sunt a sibi similibus. Nota etiam ex his non sequi quae dich sunt,u, qualitas de nouo generetur eum aliquod indiuiduia substantiae generetur, sicut dicitur, crante qualitatem generatam se cit in aliquid si in potentia qualitas.& hoe est materia.quia seut dicitur. r. Metaphy.licet substantia sit prior omni acciden 'te, eo in cum aufertur substantia auseruntur& aeeiden, tu .ec eum ponitu ponuntur alia praedicameta, ideo saron est substantia materialis, quin iit in ea aliquod aeci dens, qu inest ex natura materiae:& hoc maxinas est quamatas, quae est dimenso corporeuatis, quae nudo sit de nouo sim totum sui es ut dictum est.
Et hoc apparet et ex hoc, in si alterat si e et ex
alterato: N calidum ex calido,tunc procederet in infinitu. N no inueniretur primum alterans, sicut sequitur in motu.
Ostendit: in necesse est meorpora ecelestia calefaciat,ion sunt olida. Primo facit hoe,se do deela. 5c tamen non stat quoddam dictu ibi. Sed quia differiit.) Primo dicit,hoe, dissitum est, Qeorpora eslestia possunt calesaeetelicit sint calida,apparet,c, neeesse est esse ita quia, si semper unu accidens fieret a labi simili in specie,tue esset pro
In univoce genitis Rgenerantiatius . no est
ite in infiniossus in infinitum, Oc nuncs inueniretur primum eateia eiens. re per eosequens nee primu alterans. seut in motu Iocali, si semper unia moueret ab alio moto peederet in
infinitum in mobilibus re motis: qu est impossibile. quare neeeae est deuenire ad alterans no alteratum, sit admouens non motum: oc huiusmodi sunt illa eo ora eo lestia, quae calefaciunt re non sunt calida. Nota, Q oegenerans est uni vocum vel aequoeum, aut Metaphymeum: modo, generans uniuoeum est eiusdem speciei eum generato, generans vero squiuotu non est Eiusdem naturae eum generato formaliter, sed conuenientiam habens in virtute eum generato modo dicitur. 4. s. Phys. ω sunt aequalis persectionis, oc ideo in talibus generatibus
ne proeeditur in infinitum, oc ideo in illis non necesses est deuenire ad aliquod generans re alteras inalteratu M
ingeneratum, sicut ad movens non motum.
Necesse est igitur puenire ad alteras N no altera tu,sicut ad mouens N no mota Sed disse, ruta quia moues in loco no puenit ad aliquod moves se sis toti, sed ad moves aliud in alterationibus aut puenire potadalterans per aliqua dispostione in eo quam5 habet causim. Nista
Deelarat quod da diebi immediate in parte praecedenti,& primo Deit hoe, laesido cirea huius deela rationem mouet quaestione,& ea soluit ibi. sed ista disposito primos quia diaerat stati Q neeesse est deuenire ad alte rans non alteratu, subdit raro driam inter alteratione Mmotu loealcidicens, moues in loeo no peruenit ad alti quid mouens qd sis totv no moueatur nullo motu, quos mouet alia: sed motus loealis peruenit ad motu ex se prismo, ec e m ponitur ex uno motore re uno moto: 5c se illud ad qd peruenit motus localis, non earet illo motus in totum quo mouet. sed in alterationibus psit perueniri ad alterans quod pira totum non alteratur illa alteratione qua alterat,d alteratur per aliouam aliam dispositionem in ipso ec illa alteratio non habet eausam shieons mirem in alteratione: θc huiusmodi alterantur et sunt eorporae estia quae per aliquam dispostionem in ipsa alterant ista inferiora. Notandum sis Commen. Seeundo Coeli& Μundi. Q eorpora eoelestiano sunt alter ulla alteratione eorruptiua,re de ista alteratione loquitur hie cum ostendit e una non esse alterabile, sed est alte, rabile alteratione perseestiua,seut apparet in Lunareeiapiente lumen a sole.
Sed ista dispositio quae est in eis sorte est ex
genere eius quod agit in aliud. N sorte no. verc bi gratia, quod calefacto quam facit in infe
rioribus,est ex natura: nec calida, nec frigida, sicut motus eius est ex natura nec graui nec
leui. Hie mouet quaestionem.& p imo mouet,seeundo soluit, tertio solutionem eonfirmat ratione. seeunda ibi. Ethoe est magis quod apparet. tertia ibi. Et si ponaturo Dieit ergo,ex hoe 4 dictum est statim in ipsa moves dubitatione, in illa dispositio est sorte ex genere eius, quod agit in aliud, seu in aliquid sui generis, oc sorte no. verbi gratia calefactio,qua saetiit in istis inserioribus, est ex natura non calida nec frigida, sevi motus illius, no eius ex natura nee graui nee leui. Et ideo hoe dixit, quia sorte alia quis posset dioercidato, eteorpora cilestia in alterando ista inseriora non causent aliquam qualitatem alleuius speciei, perquam ipsa disponuntur, illam tamen alte rationem faciunt per aliquam qualitatem, quae est eluvia dem generis, quam inducunt in istis inserioribus i seue
videmus in multis, quae per unam qualitatem unius generis inducunt aliam eiusdem generis, licet non eiusdem speciei: vi aliqua per calorem suum indu tit nigredi
neminaliis. Et quia hoc posuit dubitando, scilicet quia posuerat esse vel no eae,ideo soluit hoe eum diei re hoe est magis 5ce.
Et hoc est magis quod apparet, N cum illae
quatuor ilitates sint actueta passiuae ab alijs necesse est peruenire ad qualitates a stitias non passiuas. Et apparentius est ec dignius, ut istae, quae sunt hic, non reducatur ad qualitates, qugsunt sui generiS.Idest v rum est Q corpora eoeIestia alterant ista insoriora per aliquam disponem in eis,quae non est eiusde generis eum qualitate quam inducunt in istis in selioribus:
96쪽
laseriorum qualitates no reducutur in stipiores eas per
quod declarat Commentator diems in illae qualitates p- Liris .Et quia hoc est declaratu fuit illic. q, istud
mae istorum inferiorum sunt adiluae oc passivae, Sideo necesse est peruenire ad qualitates activas tantum, ita vnon sint passiuae se hoe est apparentius se dignius , scili cet ut istae qualitates inferiorum non reducantur ad qualitates sui generis.
Et si ponantur dici fin prius 8 posterius, se
queret tir,ut de genere qualitatum palsuarum sit aliquod non past uum. quod est remotum.
Confirmat soli trioneni sitam ratione. N primo tacithoe,seeundo ex dictis infert conclusionem ibi. Apparet igitur. Primo,quia diei uest statim, in melius est Φ istae qualitates istorum inferiorum non reducantur ad quali tates eiusdem genera confirmans hoe subdit si alius diceret,q, istae qualitates sunt eiusdem generis cum qua litatibus superioribus.quod genus est analogum,quia dir de eis sin prius reposterius, unc sequeretur, ci, detre qualitatun asiluarum esset aliqua qualitas non
mouens non est virtus in corpore. sicut est antimalibus squia mouentia ipsa sunt virtutes in corporibus. Et hoc suit declaratum ponendo duas propositiones quarum Una ess,m omnis virtus in materia est finitar motionis: Altera autem est,q, virtus,qus est in corpore coelesti, est infiniis motionis ex quibus concluditur in virotus, i est in corpore coelesti, non est in materia.
DOstquam Commen.determinauit de natura eoelis ma. Q eomposit um est ex motore,& mot , Ac aceidentihus eius in comparatione ad generabilia, hie determinat de motore eius re moto in propria forma, ede quolibet eorum per se.& primo de ipso moto, secundo de moto te ibi. Cum fuerit declaratum. Adhue primo resumit cones usionem probatam iam superius oc declararam in eiusdem generis N istae sunt de genere passiuatum,ct ta rhen superiores qualitates nunquam patiuntur, tunc alia quid de genere qualitatum pani uarum erit non passivu, quod est impossibile:quare apparet et istie qualitates reducuntur ad superiores,quae non sunt sui generas, No tadum scut dicitur Quarto Μeta. 8e Tertio de Anima,r, omne agens nobilius est passo,& laetus etiam praeee it potentiam simplieitem quia actus reducit potentia adactum: apparet etiam ex eodem Nono, passi uta habet resinistum ad actiuuii 5c ideo necesse est virtutes passiatias reduet ad aestiuas 1impliciter, sevi pote i ta ad actum ocim persectum ad persectum,& ideo se est in proposiato, virtutes inferiores,quae sunt alsiiuae re passiuae, re durantur ad superiores,quae sunt asstiua simpliciter.nam licet qualitates inferiores habeant causam inesse hie inse m us, smateriam ec sormam in alterando,tamen superiores habent eausam simplieiter primam, ut apparet ex im Ctentione Come. . Nota in sicut impossibile est aliquid esse de genere eorruptibilium re nunqμ eorrumpi naturali, ter loquendo, ut probatur in sine Primi Coelin Μun.se impossibile est aliquid esse degenere passivorum , qu nost passuum, siue quod nunquam patiatur.
Apparet igitur ex hoco ignis no est primu calefaciens quia est passivus, sed necesse est,ut
primum calefaciens calefaciat 2 qualitate exi sentem non passivam, sicut primum mouens mouet a dispositionem non mobilem.
Coneludit ex dictis dices,o apparet ex dieiis in lania non est primum calefaeiens,eo Q passivus, re qualitas nquam calefacit est passiva. quia igitur qualitates passius
reducuntur ad activas simpliciter, quae sunt priores eis. ergo necesse est, a, primum alesaeiens ealefaciat per virtutem non passiuam sicut primum mouens mouet lora
continuat se ad sequetia,fc declarat propos tum ibi. Et eum ita sit. Adhue primo resumit eones usionem sua ad propositum in quo fuit declarata. eundo resumit declarationem, bi. Propositio autem. Primo dicit, et, de
claratum est . eorpora coelestia componuntur ex moto
re re moto:ec quia motor in eis non est eorpus, seut inalfis motis ex se, scilicet in animalibus:& hoe supple, eum suerit declaratum in seeundo lib.5c ab Arist. in fine o 'aut Phy. in quo octauo declaratum est,et motus eceli est ingenerabilis ocinetiaruptibilis:quod fuit sumptum adprobandum motorem non esse virtutem in eorpore. Et subdit,in illud fuit declaratum in stauo Phys.per duas propositiones: quarum altera est,. ois virtus in materia est finita motionis,secuda est,in virtus, qus est in corte elesti. non est finiis motionis ex quibus cocludit in virtus, quae est in eorpore coelesti,non est in materia.
Propositio autem dicens Q virtus,que est in corpore coelesti, sti sinite motionis, declarat in Octauo Physicorum per sternitatem more,
ta temporis. dicens vero, Omnis virtus, quae
est in materia,est finita. est manifesta ex hoc, m
omnis virtus in corpores. virtus materialis, i
detur diuidi per diuisionem corporis fim paucitatem ec multitudinem.Siletitur omne coFussit finitum,ut declaratum est in tertio Physico/rum,impossibile est virtutem infinitam esse in corpore finito 5 hoc manifestum est per inductonem. Et Ari.laborauit in Octauo Physeo rum ad declarandum hoc ex fundamentis de
claratis ab ipso sq, omnis motus est in tempore ex quo intulit, Φ,si virtus infinita esset in cortiter per dispositionem, .virtutem omnino immob dem D pore finito,contingeret illud corpus mouerinre huius ealefaciens est coelum.Quod πις ' si Pt Flamin non tempore. Corpora enim non excedunt se in velocitate 5c tarditate nisi excessu eorum in virtutibus motiuis materialibus, ec e cessiis viruitum sequitur excessus corporins corpus,cui' virtus est maior est velocioris motus .ex quo sequitur, in si aliquod corpus habuerit virtutem infinitam,Ut moueatur in non tes pore .sed est declaratum omnem motum esse in tempore. nam in omni motu est prius o posterius quae sunt in tempore.
Resumit deelarationem istarui Upositionum dicens, ympositio, quae dicit, Q, in corpore coelesti est virtus infinitae motionis, fuit declarata in octauo I 'hysico. per
suus apparet ex primo degeneratione: quia coicat cum alns in materia,licet magis sit activus ui alia.
caput Tertium. coeli formam non esse uirtutem in corpore ipsum psimplex es, non compositum, eius p virtut cm, in
actione sinitam, infinito, clernos impore mouere.
Ira Uia declaratum est corpora coeleγstia componi ex motore dc moto,et
quod moves in eis est non corpus, icut est dispositio de caeteris motis ex se N hoc in ultimo Oelaui Physicorum, in
quo declaratu est,et motus, quo mouetur hoc
corpus, est sternus ingenerabilis N incorrupi,
97쪽
aeterestatem motus 5c temporis. propositio aut,quae di Ecit, omnis virtus, quae est in materia,est linitae moti nis,suit declarata per hoc,u, omnis virtus corporea diuiditur diuisione corporis,ita, in maiori erit maior,in minori minor, aeteris paribus.cum igitur omne corpus siefinitum,ut probatum est tertio Physi.5c primo Ccel. cIsun. ergo impossibile est esse virtutem infinitam ui corpore, quia,cum quolibet corpore dato coringat dare matus, si aliquod eorpus haheret Virtutem infinitam, tune in alio maiori esset maior virtus,ec sic esset dare virtute maiorem virtute infinita,quod est impossibile:& hoe est manifestum per induistione,ut dicit. Et subdit, in Ari. laborauit ad declarandam hoc, Lin omnis Virtus in cor pore est finita ex sundamentis declaratis ab ipso.in sexto Physi. ibi enim declarauit, in omnis motus est In tempo re,& si esset virtus infinita, ocesset in c orpore sinit p,contingeret illud corpus moueri per illam in non tempore,
Cuius declaratio est, quia eorpora non excedunt se in V Iocitate re tarditate nisi per excessum suarum virtutum Fmouentium,quae sumuntur sin proportionem earum ad si a corpora mota,ita in corpus, euius virtus est maior respectu corporis mouendi erit velocioris motus. Si et go aliquod corpus finitum habuerit Virtutem infinitam mouebitur in non tempore,quia proportionabiliter sua velocitas excedit omnem aliam velocitatem: quod non esset, si moueretur in tempore, quare sequitur,q, mouea
tur in non tempore,& quia hoe est impossibile, eum declaratum sit, omnis motus sit in tempore, eum in mo tu si prius re posterius, quae sunt in tempore , ideo im possibile est virtutem inunitam ei se in corpore, re hic omnia iam tacta sunt superius magis,diffuse, sed hic recapitulat ea breuiter.
Et cum ita sit,ic est declaratu, Q corpus ειπνli componitur ex motore di moto,di Q iste mo
tor non constituitur per rem motam, nec exi
Quirio in siit in ea sed est absolutus ab omni materia,quq Grendum est de hoc quod mouetur ab eo,c corapore coelesti, virum, sit compositum ex mat
ita ec forma, sicut est dispositio corporum,quae
morientur a nud nos ex se a motore. Qui est ii
mouentur apud nos ex se amotore, qui eu iness, i corporum animalium, quae mouentur ab
anima, an si simplex, ec non est in eo potentia
omnino, nec forma aqua proueniat actio pro ter formam mouentem quae non constituitur
per ipsum scilicet quae largitur ei motum continuum scilicet mouere in infinitum.
Continuat se ad sequentia.Et piamo facit hoe propositiones intentionem suam, se eundo declarat in te tum ibi. Dicamus. Primo dicit,et, eum ita, si Q corpus eceleste componitur ex motore & moto, de et iste motor non costi uitur in esse per rem motam, sed quantum ad esse est Mabsolutus ab omni materia. ideo quaerendum est de isto corpore, quod mouet ab ipso motore,videlicet de eo oecelesti. Vtrum cireunseripto motore ipsum sit eompositum ex materia se forma,ticut sunt corpora, quae mouentura se apud nos amotore, qui est Ios,ut sunt animalia, quae mouentur ab anima,an eorpus coeleste est simplex, ita o non est in eo potentia omnino, idest materia, quae est in potentia ad esse,nee per eosequens est in eo forma, a qua proueniat aetio aliqua, praeter formam, quae moluet ipsum,quae non costituitur inesse per ipsum, nee datsbi esse, sed solum dat sibi motum cotinuum 5c infinitu Hie aliquis posset dubitare de hoe dicit Comment. Q quaerendum est de Coelo,utrum est eompositum, eir
cun scripto motore, sicut sunt eorpora animalium, quae mouentur ex se a motore,qui est in eis,s anima: videtur
enim dicere oeorpora animalium snt composta ex materia 5e forma elie seripta anima.& perhoe videtur ponere gradum in formis. Ad hoe potest dici,q, ex veris
his eius non habetur-corpus si compositum ex mate ria re forma circunseripta anima, sed quaerit virum Me lum fit compostum eireunscripto motore, qui non dat shi esse nee ecistituitur in esse per psum, sicut corpora animalium sunt eomposta ex materia re forma qus est anima motor eius,qui dat sibi esse,ec se intelligenda est propositio sua. Sed quia Fm primum intellectum videtur dicere in octauo Phys.ec quarto Ccxl.ec Μu.. corpus animalis est aliquid in actu praeter animam, oc ideo animal potest diuidi in mouens re motum, quod non est de grauibus Oc leuibus de in s mplicibus, ideo soluatur. Et potest diei in eorpora animalium sunt composta ex membris dissimilibus: θc hoe ideo est,quia forma animalium requirit multas operationes, re tanto al as plures, quanto persectior est: propter quas indiget pluribus in strumentis 5c organis. Vnumquod autem membrum organteum videtur habere distinctant formam ab alio et speelseam, ut cor ab epate de cerebro, re in aliis, similLter est distinctio, ut os distinguitur a neruo fc eatne fixe tamen omni prout sunt in eodem animali, non disset ut forma specifica simpliciter, sed disserunt dispostionibus propriis materialibus recipientibus diuersas persectiora ab is aserma, ita Φ differunt formis aeridet alibus, sunt tamen accidentia propria, re ideo videntur esse formae substantiales, propter quod etiam introdueuntur in fine alietationis in instanti, seut forma substantialis , ut Co, mentator dicit octauo Physi. Et ideo istae formae inebrorum ossi etesium.& etiam aliorum dissimilium non sunt formae substantiales per se dantes esse absolute illis membris,sedee est i sorma totius. Digitus enim re eam mortui dicitur aequiuoee eum digito oc carne vivit lieri ha heant eandem formam accidentalem: N hse est sentenistia Philosophi septimo Aleta.ante ultimum eapitulu partium, s. autem oportet dicere,in illo I. Aiaxime autem utim aliquis.Si enim non esset una forma essentialis to tius eorporis smpliciter, tune n5 generaretur ab una sorma existente in uno membro, forma existente in corde. quia dicitur septimo Metaphy.Vt sspe dictum est..in generatione substantiali semper quod generatur a sibi si mili in specie generatur, salte immediate formaliter vel via tute nune autem sciat Philosophus deelarat in libello de morte re vita, cor est membrum primo generatum in animalibus habentibus eor, re primo est animatum, ocipsum generat membra alia,& ideo generatio membro tum aliorum dicitur quaedam annascentia. ex quo appa ret, in forma substantialis cordis est forma aliorum membrorum, sed in se differunt dispositionibus propriis. Et apparet talis disserentia in rebus riusdem speeiei, vel maior seut disserentia sexuum, ut masculus vel stmella. Et se specialis solutio potest ad hoe dari, o ipse dieit in oditatio Phys. oc in quarto Ge. ec Μun. in animalibus po test distingui motor in actu quod intelligit,quia I eis est pars mouens re pars mota. Pare autem promo moves ocest mota alio genere motus, motu alterationis, si mo ueatur localiter. hoe accidit tibi,& ideo ibi distinguitur mouens a moto ratione./Potest etia diei, quod corpus animalis seeudum quod est mixtum in simplicibus,qucirum sermae non manent in actu puro, nee omnino sunt eorruptae aliquo modo, dieitur in actu praeter animam, ed prima solutio melior est. Alesius corta ex meum dissimi
Dicamus igitur, ,si fuerit concessum,quod omnis Uirius in materia est finita nulla disterentia est in hoc ci, sit activa aut passiua f. receptisua .s igitur corpus coeleste recipit mouere in infinitu na Ut declaratum est necesse est υt non sit compositum ex materia ec forma, sed ut sit sim
plex, s subiectum simplex ptimo motori, qui
ima creali non est iri materia nainfinitet mo
98쪽
est forma ipsius o trine enim copositum ex ma A teria,N quod id quod congregatur ex ipsa ecteriaec forma est finitae receptionis necessario, sicut est finitae motio itis in aliud. Est igitur proprium isti moto ex se,quod est corpus coeleste, hoc, quod motor ipsius non est in materia , eco illud quod mouetur ab eo, est simplex no copositum N sic intendimus verificare proposi/
tionem,in qua posuimus,quod omnis virtutis in corpore, suum mouere e sit finitum, ta suum moueri est etiam finitum.
Deelarat intentia: sc primo ostendit,i rilli,circus pio motore,est simplex re non compositum secundo, casione di storum, ira uel duas questiones, oc eas dissoluit
ibi sed est quσstio de hoe.) prima in duas. primo facit
quod dicitam est ratione ostensua, secundo ratione ducere ad impossitate. secunda ibi. Et s eoncesserimus. Cura primum est notandum,et ex eisdem propositioni-hus,quibus probat mi.in o uo Physs. in Virtus, quae est in esto, non est virtus in materia, ex eisde ipse probathie eorpus eaeleste esse simplex εί non esse compositum ex materia se forma. Et inquit. Dicamus igitur, et,si
concedatur vita de propositionibus propriis assumptis, . . . omnis virtus, qui est in materia, est finitar tune nihil reseri, utrum illa virtus si amua vel passiua,aut recepti. . nam quaelibet istarum tam activa quam passiua , ex quo est in matera est finita. Tune subiugit illam propolitionem praeassumptam dicens. Si igitur corpus sese habet aeternitatem motus, necesse est vi eorpus caele se no sit eompostum ex materiaec forma, sed solum sit subiectum smplex suo primo motori, immediate tanti sibi motum, sed non eiae quia omne compositum ex materia ec sorma est finitae reeeptionis, seut est finitae a, bonis,eo s. . sua forma est virtus in materia toc ideo tam aetio eius quam receptio essent sinitae, quia ergo eo us scaeleste recipit mouere infinitum, ideo non habet sor mam in materia: quare non est compositum ex materiare forma. Est igitur proprium hule moto ex se quod est corpus cileste, Q motor ipsus n5 est in materia, oc illud quod mouetur ad illo motore, est simplex, Ac non om postumi re dieit hoc promium eae esto inter alia mota ex se, qualia noti sunt lim mota compositar quia motor eorum est in materia re constituitur in esse per subieetu,
ec dat esse subiecto. Et subdit, inhaee st verisseatio pro
postionis. qua dicitur, o omnis virtutis in corpore suum ere est finitum,ec suum moueri. Sed notadum estvso ad fineseut serabit ut Primo de Generatione, quaecunqi habent ima in materia,ec quaeunque agunt repatiuntur: cum igitur corpus Gleste sit inalterabile Ac impassibile, manifestum est non nabere materiam eum forma. Item se eundo de Generatione dieitur,agere est per formam,pa ta vero per materiam:cii igitur ages substat per materi oc materia terminatur per formam: sicut ergo virtus exi Dctens in materia est finita in agedo, ne etiam materia erit sniis receptionis: dc ita materia oc forma essent sibi intiice eausae mutus finitationis, sq, sorma erit finita rationes materiae, quia subsistit per eam, oc materia finit aper Mimamr quia ergo Gelum infinitae actionis est in agendo vel recipWdo motum uniformem oc perpetuum,non est compositum ex materia 5c forma.
Et, si cocestprimis Q in corpore coelesti est virγ
tus finita alia a virtute montia, quae non est in eo nec constituitur per ipsum,verbi gratia .viro N6εiς lo tus per uuam coelum dicitur habere mota cir/io po lata cularem,sicut grauia: Ccleuia a a motum rectu
d ς . per suam formam declinationis, qua dicitur esese nec graue, nec leue,licet ista virtus sit in ma/materialit corpus coeleste, sicut dicit Avicenna contingeret necessario, ut in aeterno sit possse ad eorum corruptionem absque eo q1 corri patur. quod destruitur in ultimo tractatu pri' 1τεω.mi coeli ec mundi.
Ostendit hoe idem rario dueente ad impossibile:&primo Deit hoc, seeundo exeludit quandam distineticine Au cinns,ibi. Esse igitur necessarium Primo dieit, Iii concedimus, et in eorpore eoelesti sit virtus finitata a virtute motiva, alia a motore, qui non est in eo, sicut forma materialis in materiat nee eonstituitur in esse per ipsum motum. verbi gratia. Vidieamus Q in eoelo Praeter motorem est alia virtus, per quam ipsum coelum dicitur necesse graue ne leue,ec illa virtus est forma materialis ita in illud quod aggregatur exista virtute 5c sua B materia, est eorpus e este quod recipit motum a motore, re se eo tum habet esse peristam virtutem tanquam per sormam substantialem, seut dicit Aui. tune sequeretur,m data sit ei possibilitas ad eorruptionem ab scp eo corrupatur: quod probatur esse salsum in sine primi Cς-li de Alu. Nota, ut dicit CGmenta. primo Cst. 5e Ilu.s in ec lo esset materia, qtis esset in potentia ad eorruptionem 5c tamen nunquam corrumperetur, tune aliquid esset frustra in natura quia actio propria materiae, quae est in potentia adess est transmutatio de forma insormam, scut propria actio alicuius gladii est cissior si igitur numquam transmutaretur, tune esset frustrat quia nunquam attingeret propriam operationem,qus est propter ipsam anquam propter finem, ut habetur primo eos.& muria sed deus de natura nihil faciunt seustra: quare apparet cs sum non habete materiam, quae est in potentia ad esse,&per eonsequens non emompositu ex materia de forma.
Esse igitur necessarium non est niti duobus modis necessarium, sex se & necessirsiam ex
alio, quod tamen est possibde ex se.sse potest ali
quis existimare in corpore coelesti s ipsum hasbere virtutem sinitam N acquirere necessitatea virtute infinita separata a materia , ut opinat Auic.5c estimatur esse opinio Alexadri in quis eὰ ω. nab
busdam suis tractatibus .ec super hoc fundauit :l:l: pq
Avicenna tuam declarationem de primi, Prin ρὰ
cipii este sine declaratione eius quod est, motu aeternum esse ex est declaratio fundata sua propositiones instabiles, sicut tu Vides.
Ex dietis exesudit quandam distinctionem Aut.dices.. esse neeenarium est duobus modis, s necessarium exsere simpliciter,& necissarium ex alio, possibile tamen eae se, setit uoluit Auie.5c aliquis posset estimare de eorpore et lesti, c. ipsum haberet virtutem finita se possibilem ex se, sed acquirat ab alio necessitatem, La virtute infinita separata a materia: 5d haec opinio fuit Auiem. αvidet ut suisse opinio Alex. in quibusdam suis tramii hus. Ac super hoe Auic. iandauit suam declaratione, qua probat primum principium esse, absque hoc quod pro het ipsum esse per aeternitatem motus: sicut Deit Aristo. o statio Phys. hoe est. in Auic. probat primum princi pium essesternum per hoc, Q coelum est etet nutri: N euhoe esse , slicet aeternum, non habeat ex se, oportet date aliud, quod per se est eternum das aliis sternitatem, aliter esset procedere in intinitum. Et subdit, declaratio ista, qua procedit Avicenna probando primum principiti esse infinitum , fundatur super propones instabiles non habetates virtutes concludendi propos tum,ut tu vides. idest quilibet potest Videre: is autem eorpus eco ste de se aliunde perpetuati non possit, probatur susti
99쪽
eienter in sine primi e i5c mundi. unde ostesidit, in
naturaliter omne eomiptabile corrupetur, quia naturaciuaestio non iacit a filuum fine passivo, nec econuerso.
Sed est qo de hoc quia dicit Aristoteles in
libro de coelo N mundo, L q, virtutes corpora celestium sunt finite actionis, quia corpora cJesia sunt finitae qualitatis, ta ex hac propositios. ne declaravit,quod corpora cclestia sunt finiis quantitatis di dedit causam in hoc ψ orbiti cile
ilium quidam mouent unam stellam, di quida plures,ta dixit, in si stelle que sunt in orbe stella
rum fixarum essent minores,vel maiores, non posset eas mouere uniuersaliter. Et declarauit illic uniuersialiter, q, si virtutes que sunt in coraporibus celestibus essent in calefacere,et mouere uniuersialiter infinitae, moueret corpora, qus
sunt apud nos in instanti, N hoc facit extimare quod in corporibus coelestibus sunt virtutes activae finitae.
Postquam determinauit eorpus coeleste cit eseripto suo motore esse simplex, non compositum ex materiare forma, hic occasione praediistorum mouet quasdam quaestiones G eas dissoluit: Ndiuiditur in duas partes secum dum in duas mouet qusmones re soluit. seeunda ibi s Et potest aliquis. Adhue primo mouet quet si iones,quae saciunt dubitare, se do soluit eas ibi. Et ad hoe dicamus Quia dictum est prius, in proprium est esto hoe, supinple in motor eius non sit in materia,& illud,quod move tura motore, sit simplex re non compositum , oc motor dat sibi motum eontinuum 5c inlinit una, α sic videtur motores coeli sint Virtutes infinitae; ideo circa hoc mo uel quςstionem, di. qus stio est de hoe, quod Ari. dixit in libro G.α mun. oc videtur ei contrariari, sici, dictum est hicidixit in secudo es. 5 mii. q, Virtutes corporum celestium sunt finitae actionis,eo in eorpora coelestia sunt stratae quantitatim quia quod mouetur a virtute finita in tepore determinato, si hoc non esset finitae quantitatis, noli
moueretur in tempore determinato Vna reuolutacte inte
gra: Ac cpistς virtutes sint finitae actionis dicit, ci, Arist. dedit causam in noe, si in signifieando non in esse, α est:
quia de numero corporum coelestium quaedam mouent
unam stellam, re quaeda plures: Ac dixit,in si stellae, quae
sunt in orbe stestarum fixarum, essent minores Vel mai res, motor illius orbis non posset mouere eas naturaliter.
Et demonstrauit uniuersaliter illi e , s. in secundo Coe. αMun.q, si virtutes,quae sunt in emporibus cflestibus essent in calefacere et mouere insiniis, mouerentur corpora quae sunt apud nos in instanti: sed in tepore mouentur, ideos stimatur Φ in corporibus coelestibus sum virtutes finitae actionis.
stiluso ui Er ad hoc dicamus breuiter, quod infinitum de , . Gigi dicitur duobus modis: quorum unus est virtus infinite actionis passionis in tempore, Ne sim R M nita in se Cin velocitate, di vigore. Secundu cvirtus infiniis actionis aut pallionis in se.
Soluit pridisia qugstionem & primo facit hoci laeum do excludit quasdam obiectiones quae possent fieri ibi. Non sequitur primo soluit qus stionem .seeundo ex sua
solutione exeludit conuenientiam re differentiam inter
prora eslestia regenerabilia re eorruptibilia, ibi. Corpus igitur eceleste.) Cirea primum tria facit. primo prae mittit quandam distinctionem ex qua habetur solutioqus stionis. seeundo declarat membra istius distinction is applieando ad solutionem quaestionis. tertio concludit solutionem declaratam. Reunda ibi. Virtus autem. ter
tia ibi. Infinitum igitur.)- est primo dieamus igitur Infinita Virhreuiter, in infinitum dieitur duobus modis. uno modo sus duplis dieitur virtus infiniis a stionis re passionis in specie,id est duratione est tamen finita in se, videlicet in vigore.
Virtus autem infinita in actione ipsa, aut passione, non existit in corpore, siue fuerit coeleste sue generabile et corruptibile, hoc enim non accidit corpori nisi secundum quod est corpus infinitum, & ideo orbes mouent ta mouenturi tempore: virtutes vero infinite in actione aut passione in tempore esse necessarium est in corporibus coelestibus: pastione autem, quia sim/pliciter sunt simplicia, actione vero, quia suae tormenon Ostituuntur per suum subiectum,
ta utrunq ue est impossibile in corporibus generabilibus oc corruptibilibus, quia sunt compi
Deelarat membra insus distinctionis applie do ad solutionem quaestionis di. virtus infinita seeundum se in a stione aut passione, si infinita in vigore, o existit in eorpore aliquo nee coelesti nee generabili nee corruptibilirquia non conuenit habere corpori, virtutem infinitam , nisi eo us esset in s mi um: quod est impossibile t appa rei tertio physi. 5c ideo dicit, o orbis mouet 5c mouetur in tempore,quia habet virtutes finitas secundum vigo remi virtutes vero m actione ec passione infinitas in tempore. i. duratione esse incorporibus coelestibus necessarui est. paissionem, quia sunt virtutes inpastione, durationis infinitae,quia eorpora coelestia sum simpliciaemideo ip sa sum eorpora, e possiant insinitam recipere actionem 5c motum feeundum tempust sed . sunt in eis virtutes durationis infinitae in asilone, hoc patet ex hoe, et sus sormae non esistit usiitur in esse per suum subiectum: 5c ideo, cum sint forma separatae non habentes contrarium, nec subiectum per quod subsistant, possunt agere in infinitutempus. Et subdit, in v trunm tuorum est imposcibile in corporibus generabilibus 5c eorruptibilibus, s habere virtutes infinitas I vigore aut duratione actionis aut pacis sonis,eo quod generabilia oc corruptibilia sunt eomposita ex materia re so a. ideo necessitate corrumpuntur rquare nee agere possunt nee pati per tempus infinitum, nee aistione infinita habent in qualitate actionis .
Infinitum igitur elle in vigore, cuius causa ecorpus, secundum quod est corpus est impose sibile in corporibus siue in celestibus, siue aliis, infinitum vero i tempore est necesse esse in corporibus coelestibus ex diuersitate motoris ecmoti in eis a corporibus generabilibus ec coraruptibilibus: N est impossibile in corporibus generabilibus & corruptibilibus,quia virtutes eorum motius sui materiales,ta corpora sua, quae mouetur ab eis .coponunt ex materiata forma.
Coneludit solutionem suam declaratam di. o infinitu oin vigore,cuius causa est corpus, secundum Q corpus est, est impossibile, idest virtutem esse infinitam in vigore. euius virtutis corpu3 si causa L subsectiva, idest quae se forma alicuius corporis:& hoe sue sit eo us eceleste, siue aliud quodeunm: quia omne eorpus est finitum, ideo est improportionatum actioni virtutis infinita sed virtutem esse infinitam in duratione in eorporibus coelestibus est necessarium, propter diuerstatem, quae est inter cor pota generabilia re corruptibilia, tam ex parte motoria ruam ex parte moti.videlicet quia motor in eoelo n5ectituitur inesse permotii, de motum est subie bim sin,plex non compositu ex materiata forma:& est impossω
100쪽
hile esse infinitam virtute in duratione in eo oribus ge/ unerabilibus de corruptibilibus, quia virtutes eorum motorum sunt materiales, e constitui ae in esse per sua subie Etareorpora etiam, quae mouentur ab eis sunt composta ex materia re formar quia motot in eis non dat este m . to t re ideo quia de necessitate corrupiantur, non possunt in infinitum tempus mouere,nec mouer .
Corpo ra igitur cflesia &generabilia,N corruptibilia conueniunt in hoc, mactio S pallio existentes in eis sunt sinitae in se,N per hoc mois
uentur in tempore, di sunt quaedam velociora quibusdam . lit cum virtutes eorum motiuae non sunt materiales, ideo recipiunt ex modo isto receptione finita in tempore , non recep/tione in sinitam.
Concludit eonuenientiam 5c differentiam inter eoi porae estia, α generabilia dc eorruptibilia . d. igitur eor. Jpora coelestia oc generabilia oceorruptibilia eonueniunt in hoe, . a stio Oc passotidest virtutes adtiuae re passiuae
exis emes in eis, sunt finitae in se scillaei vigore, Oe prop. ter hoc mouentur in tempore:& qusdam mouentur ve locius quibusdam, secundum Q in maiora proportione virtus motiva excedit suum mobile.& statim subiungit cum hoe, Q virtutes motiuae eorum eo orum caelestiunon sunt materiales: Oc ideo recipiunt finitatem in vi mre. virtutes autem generabilium re eorruptibulum sunt materiales:& ideo nullam infinitatem recipitit, nee in duratione, nee in vigore .
Et non sequitur ex hoc,q, in corpore coelesti
est virtus finita in ipse actione N passone,ut in
eo sit virtus finita in tempore: nec sequitur ex hoc, Q, si virtus finitae asionis N passionis est. insit corpus pollibile ut corrumpatur, aut risit compositum ex materiata forma. Possibilia 'tas enim non debet esse nisi ex hocm virtus finita in tempore si di sit composita.
Excludit quasdam obieetiones, que pomunt fieri es reprius ponit obiectiones exeludendo, secundo ostendit quo non concludunt ibi. Et est mani stum. 'Primo dieit, ex hoe quod nos diximus, scilicet in in eorpore est sti su υlitus finita I qualitate adtionis N panaonis, destin vigore, non propter hoc sequitur,m in eo sit virtus si nita in tempore, licet sorte aliquis posset eredere. nee se quitur propter hoc, virtus est finita in vigore. Vt eon, pus illius, L ecclesie tit corruptibile, aut eompositum ex materia Ac forma: quia possibilitas est tantum ex hoe, virtus sisnita in tempore, Oc ut eomposta, non autem
eti finitate virtutis in Vsgore.
Et est manifestum cI, si poneremus corpus coeleste componi ex materia ec forma Wsequi a tur in ipso esue virtutem finitae actionis N pas
sonis in tempore. Et est manifestum q, si in corpore composito ex materia di forma esset vir tus infinita in tempore, sequeretur in ipso esse virtutem infinitam i ipsa actione, aut passione. Et est impossibile, quod intulit Ari. ex propor,tione virtutum, quibus mouentur corpora clestia in tempore.
Deelarat pra dicta:& primo declarat et, si eorpus su est compostum ex materia oc tornaa, sequitur ipsum ha here virtutem finitam in duratione:oc secundo declarat,4 s Orpus habet virtutem finitam in vigore,non prointer hoe sequitur ipsum esse eompostum 5e materia oe sor
ma. tertio ex omnibus praedictis recapitulat solutionem
x praediista quaestionis. seeunda ibi. Et est manifestum )tertia ibi. sModus autem receptionis. Primo dicit, manifestum est,m si posuerimus eorpus coeleste eompo ssium ex materiare se a sequitur ipsum habere virtu tem snitam induratione: quia omne compositum ex materia re forma est eorruptibile omne autem corrumibi te de necessitate mi rumpetur,ut probatur primo Cf. 5cΜun. quare omne compositum ex maletia de forma est
stillae durationis. Et si diceret aliquis, in s in eo ore eomposio ex materia re forma esset virtus infinita in te pore equeretur in ipso esse virtutem infinitam in qualistate actionis&passionis,l. infinitam in vigoret quod est impossibile . q, in aliquo corpore sit virtus infinitam vet ore:& hoe impossibile intulit Arist.ex proportione vis
tutum mouentium corpora erelestia in tempore determ nato, quia scilicet euius nut motus ecelestis quatunesim
tardi ad motum diurnum, qui est vel obissimus aliorum , est proportio determinata,qua re non est possibile virtuo I tem coelestem esse vigoris infiniti. Nota, in tam malo Caditis vitia quam forma finitae sunt & limitatae in aqione re in ., pamione ec in tempore: Ac ideo quodes it suerit compos A forma illum ex materia oc forma materias ierit finitae durationis. finita dura In telligendum, si, si aliquod eo us eompositum ex materia oc forma haberet virtutem infinitam in dura tione, haberet inrtutem infinitam in Vigore: cuius ratio ri ..itit iris est, quia compositum ex materia 5e forma est eorrupti. rii; .i ombile. si ergo permanet tempore infinito, cum corrumpta etietialiter. continuetur,ergo in infinitum sua virtus resistit eorrumpenti: hoe autem non esset nisi in infinitum sua virtus eY.cederet virtutem eorrumpentis, re non in aliqua pi portione determinara , cum eorrumpens continuetur nos otia idem numero,sed idem in specie, necesse erit virtutε illius eorporis eandem debilitari in tantum, et excedero tur a corrumpente: quia in res uendo semper aliquo modo debilitaretur oc eorrumperetur quare sequiturbi corpus ecim postum ex materia de forma habeat virtutem infinitae durationis, habeat infinitam virtutem in vigore: 5c quia hoe est impossibile,ergo oc primum.
Et est manifestum, in etiam non sequitur ex hoc q=corpus recipit pallionem finitam in se . non in tempore aut recipit actionem finitam in se infinitam in tempore, ut sit compositum ex materia di forma : sciat sequitur hoc quando actio aut passio fuerit finita in tempore: pr Dmum enim contingit ei secundu quod est cor pus tantum secundum autem secundum quod est corpus compositum.
Declarat, ', si eorpus habeat virtutem finitam in vi, re, propter hoe non sequi; ut ipsum compostum esse ex materia oc forma:N dieit, i, manifestum est, at, ex hoe a, Orpus recipit palmonem finitam in se. idest habet vir tutem passiuam finitam in vigore, non finitam in tempore, idei in duratione, visit compositum ex materiare forma, se ut sequeretur hosis actio re passio essent finita in tempore: quia primum conuenit corpori secundum ineorpus, habere virtutem finitam in vigore:& ideo tam omnia corpora composta quam non composta ex ma ieria re forma in hoe communicat: sed hahere virtutem finitam in duratione convenit eorpora in quantum est eo postum ex materia re sernia, oc proprium est compost iis habere finitum esse durationis.
Modus autem deceptionis in hac quaestio ne di quod fecit Aristotelem putari contradicere sibi est aequivocatio istorum duorum nominum finitum N infinitum. quoniam, cum non distinguitur sinitas Ninsanitas contingentes extempore a finitate di ab infinitate contingent b