장음표시 사용
521쪽
Definitorum ius: maior certa, minor probatur, quia actus Prouincialis sunt nulli, uti dixi in qu esito i o. & quod est nullum,
nullum producit effectum . l. 4 g. condem innatum.'is de re iudic. l. non putauir. g.
Non quaeris de bonorum possessione
eonrr. tab. cap. Illud. de iure Patronat. Surd. decis. 4o. n. 8. dc cons s. n. II. eccons. 323. n. a . Alex. Consi in princip. vol. I. Flamin. de resignat. benes lib. I. n.
16. Alorc Riccius in collecti decis pari.
3. collech. 623. Rota decae 612. n. i. apud Farinac. P. 2. recent. bar L Intrach. axi mat. cxiom. Is . ideo aliquod ius tribuere
nequit, Rota decis spa. apud Farina . p.
I. recent. igitur Definitores tacendo sibi non. inferunt praeiudicium . Et dato, &non concesto, quod actus Prouincialis non
essent ii illi , sed validi, adhuc Definitores nequeunt sibi praeiudicare, & haec sit se
cunda ratio; in casu Desilaitores proprium Ius damnificarent, quia tacendo non fiaciunt protes lationem, quae ex Propria natur imirmat actus, ne tollat aliorum. ius,
idque incolumen scrua , sed illa non est
necessalia,quia vice illius est ipsum ivs D sinitorum, quod resecat omne italudicium, quod taciturnitas posset inferte , unde
quando ius restitit, non est opus reclamationis ,. 'nec tacens consentire videtur . Gloss. in cap. Plei utique qu. 2. dist. T. Malcard. de probat. concl. n. Fazergo. Et dato, & non concesse , quod actus non carerent validitare, & quod iiis Definitorum non resisteret, adhuc eorum taciturnitas non nocet, S: haec sit terti ratio, quia non poterit imputari, & intem retari pro consensu ; non enim potuerunt uiusmodi Definitores contradicere, quia nequeunt producere actus legitimos , nisi
collesialiter uniti, cum congregatio requiratur tanquam forma ad substantiam actus, uti dixi in quaesito I o. unde nisi congregentur a Superiore , nequeunt protestari contra ipsum, quod supponitur no esse factum; ideo taciturnitas non nocet Definitoribus iuxta ea , quae tradunt Gloll.& DD. in cap. Cum omnes de constit. ubi late Felin. Dec. cons. 43 p. num. Paris . concoso. per tot. lib. q.
Et dato, di non concesso H quodiam: haberent suam validitatem , de quod ius Definitorum non resisteret, & quod
fuerit cclebrata conglegatio, in qua finitores poterant protestari , adhuc est dicendum taciturnitatem non ossicere ipsis Definitoribus, & haec est quarta ratio, quia nequit imputari pro consensu ; nam , licci
admittatur illud axioma, quod tacesicon sentire videtur. l. 2. g. voluntatem . ff.is luto matrimonio. l. qui tacet. ubi Dec.idcCagnol. st..de regu l. iuri l. cap. Nonne depraesumption. cap. Qui tacet. de regul. iuris reg. 43. Menoch. consi. 2Α6. n. 26.& cons.137. n. 2s. Mascard. de probari conclust i Ei 3. Azor. p. I. lib. I. C. q. in princi p. nihilominustin praeiudicialibus non habet locum; unde pro dissentiente regulariter habetur. L Inuitum. st . de seriauit. ver b. praed. I. in eo. F. pen. ff. de ritu. pl. honam. cons s 3. circa fin. vers Nec illo casu. Bald 'conL 299. n. s vers Item colitractus. lib. I. Couarr. pract. c. II. vers Deinde. lenoch. conL 373. n. I 2. Surd. decis Io r. n. 3. & Const. 3 9. n. q. Si phan. Gratian. disccpt. serens c. 38. n. Eo. Tusc. lit. T. conci. 3. per tot. Thom.
de Thomas L in floribus legum. reg. 2sy.
Sanch. lib. I. de matrim. disp. s. n. F. oceum in casu simus in praeiudicialibus; tr chatur enim de amittendo ius Definitorum in negotiss decidendis, quae nequeunt concludi a Prouinciali absque eorum consensu; igitur etiam celebrata congregatione , dc sequuta taciturnitate nonu inferunt sibi damnum ipsi Definitores. Dices contra ultimam rationem, & haec
gu l. iuris in s. reg. 43. n. ro. qui hoc modo loquitur: Sed haec vulgaris opinio, quamuis magis communiter recepta , impr babilior est, & confiitatur ex t tu , in cap. Nonne . de praesumptionibus, ubi Gregorius regulam statuit amrmativam , ibi tacendo consensit , neque distinguit inter fauorabile, & praeiudiciale. Resp. quod Barboc sitis propris armis se confodit; nam eo iplo, quod dicit opinionem praedictam esse vulgarem, S magis communiter receptam, dicit etiam quod in foro soti est sequenda , cum Iudex in iudicando semper debeat sequi magis communem opi-
522쪽
opinionem,ut eomni uniter tenerri DD. ut videte est apud Saticher: lib. sum in. cap. . numeri, V. N ita obtinuit communis opinio ι uleo textus explicandus secui
dxiiii doctrinam a legatam: videamur Glois. Febit. Abb in dia cap Nonne. qui optime explicant ipsuna texturn, consuletidus est etiam Panormitan. in dicto Q. n. .
An sententia prelata in moritorio a mitori parae sit a minori , quae Petis suis in eam non consensi , sub Dibenda. sv MMARIUM.
ob aequales rationes pro utraque. Opinio est assensus in vo m partem Cum formidine , saltem virtuali de opposita sententia. Iudicium vero est assensus certus, & indubratus exeludenν tot dinem alicuius partis; vel propter drntiam obiecti; νel propter contest ni s authoritatem ι ppuo dubium diuiditiae in speculativum , N pr
ille vero, qui iudiet dubiani sp uuii mdebet in praxi formare iudicium simile
speculatim , nisi aliqua ratio suadeat in praxi aliud esse iudicandum: ratio vero taciendi contra dubium speculatiuum est poscissio , quae est titulus communis non solum in materia iustitiae, sed etiam aliarum virtutum , posita sussicienti diligentia, ad veritatem asim lendam iuxta tegulam iuris , quod in dubius melior est conditio posisidentis. Bassius in sumin. tit. Dubium. n.
i. soluens multos casus. a. Not. sec. an Iudcx tuta conscientia
suam ferre possit sententiam secundum mi, nus probabilem opinionem. Breuiter est respondendum , supposita distinctione opianionum, quae vel sati pollum i vel ex parte ruria, nimirum cum i tus, seu flatura, quae decidere debent litem, aliter ab aliquibus D D. N aliter ab alijs exponuntur ι vel ex parte facti, nimirum cum ex parte rei, di actoris testimonus, alijsque necesiliri seorum factum probatur; si ex parte iuris sunt opiniones aeque probabiles. Laymam ubi ster. g. s. & Bann. x 2 qu. 63. tu . q. circa solutionem ad a. inquiunt Iudicem iudicare non posse iuxta opinionem, quam maluerit , sed teneri, vel litigantes componere, vel diuidere inter ipsos, vel ad superiorem Iudicem eaui an oblegandam csse, vel albitros partium consentu itatuςfidos, inio com politioncm csso imper iid min tali casu ni in s ambagibus irretito , iis ux
scientia. n. iff. asseremes: te Iudicciri pro amico serre sententiam; qui, si im D videat hoc ab aeqvitate alisnum , si duo aequale ius habeant , Iudicem, quςm Dinlatet esse iuxta imui pretem, iustistaeque mi nistrum, uni sorum totum adiudicare λ vnde reg. ruris est I 2. n. 6. In iudicys non sacceptio perfnarum : & ideo fundamentum contrarix flamenti* scilicet, quod Iudex
ex debito iustitiae disii ibutivae, & ossicij
non magis uni, quam alteri bonum fauo
rabilit iudici, debet , corruit , quia etium in arbitraris iustitui distribu tua locvni habet, ut duli ui dub. s. si vao Mora opimo,
523쪽
num est: probabilior contra Aragon. 2.2.
est, non posse Iudicem secundum mimis probabilem sententiam statuere, tum quia videtur acceptator personaria, tum quia ius suum cuique debet tribuete secundum merita causae, quae magis videtur esse apud
cum , qui pro se habet opinionem probabiliorem . Ita Sancti. ubi supta n. - . citans
pro hac sententia Solum, Valent. Bann. Ledeis. & Vasquea. Limita cum Vasq. I.
2. qu. I9. art. s. disp. sq. c. 2. n. s. Sancti
ubi supr. nisi Iudex sit inferior, & causa per appellationem denuo sit iudicanda a Superiore, quae per ipsum iudicanda se secundum mimis probabilem , eo quod
magis in praxi sit recepta , quia non tenetur cum tanta siti honoris iactura huiusmodi sententiam pro tre secundum opinionem probabiliorem : si vero ex parte facti sunt opiniones aeque probabiles , quia scilicet uterque ex aequo probat factum suum, in criminalibus , de quibus praesertim est sermo, in fauorem Rei causa es hiudicanda. Ratio est, quia ubi sunt aequalia fundamenta Fisci in accusando, & Rei in se defendendo, ratio naturalis dictat, ut faueamus Reo tanquam debiliori, iuxta r gulam iuris in s. inania iura partium
Iunt obscura, Reo fauenatam spolias , quam
Aragon. ibid. addo tandem ad condem
nandum Reum probationes debete esse Iuce clariores , unde, quando iura partium non sunt ita clara, sed obscura, licet d clinate in fauorem Rei, quamuis probationes accusatoris, aut Fisci sint paulo probabiliores , & clatiores ; adhuc enim non sunt luce clariores. Porteli. de Bassaeus ubi supr. doctrina tradita est optima, sed se te melius explicatur in dub. 46. vide I
r RIMA CONCLUSIO:3. I sententia prolata in Definitorio a
O maiori parte contineat in se manifestam iniustitiam, vel manifestam iustitia, Definitor , qui in eam non consentit , in utroque casu iudicandus est peccati mortalis reus , si primae concedit, Lecunda vero neget subscriptioiaem . Prima pars stade- tuti si teneretur subscribere illam iniustam
sententiam, maxime quia est prolata a maiori parte Definitorum , quae se habet tanquam legitimus Superior, & Definitot dissentiens, licci consiliarius, tanquam subditus 1 sed magis est obediendum Deo,
quam hominibus, ut ait D. Petrus, de habetur c. Si Dominus. causa I i. qu. 3. ubi Barbos in collect. referens multos alios: crgo : adde ex D. Thom. quod lib. Io.art. Io. & 2.2. qu. Io ' art. s. ex Less. lib: 2. de iust. c. I. dub. s. n. 76. solum Religosum teneri obedire in his, quae sunt materiam voti: res autem iniusta, & illicita nequit esse voti materia: ergo. Secunde pars suadetur: dissentire voluntati alterius
in his , quae sunt de bono diuino, Fc humano, cui debet consentire, in intentione contradicendi ex suo genere est peccatum mortale, ut docet D. Thome 2.2. qu. 3Part. I. Valent. tom. 3. disp. 3. qu. Iq. Caietan. in summ. tit. discordia. Bassaeus ubi supr. eod. tit. sed talis Definitor non subscribendo iustam sententiam, voluntariὀdiscordat in his , in quibus ex ossicio discordare non debet, quia ad hoc munus ab electoribus est electus: eigo crimini Obnoxius esse videtur. Secund. teneretur Su-
eriori parere, praesertim pro exequutione,s per obedientiam iubetetur 1 ergo est lubscribenda , quia videtur bono communi iustitiam denegare, pro cuius conteruatione, ac defensione legitime fuit electus, de hoc est, quod dicit Abdi in c. r. de his quae fuerunt a maiori, dc in c. Ex parte. de concess. praebend. n. s. de in c. Postulasti. eod. tit.' n. t . quem sequuntur DD.
SECUNDA CONCLUSIO. I iustitia sententiae prolatae est vino de dubia, de pro utraque parte non
sunt rationes probabiliores, tenetur dissemtiens iuxta DD. citandos eam subscribere, quando maior pars in unam inclinat. Pr
batur r in dubijs, an res praecepta si licita
524쪽
tenetur si bditus Superiori parere , tum quia in dubi)s possessio stat pro Superiore,
maxime quaa nullum est peccatum operari cum dubio speculativo quando adest aliqua ratio , cuiusmodi est posse lio Superio sis ad aliud formandum iudicium pratacum, tum quia potestas Superiolis maxime est necessaria in rebus dubijs , alioquin totum Tegimen confunderetura. Ita Sanch. ii
sumin. c. n. 3. lib. 6. Ciram multos alios. Miranssi tom. I. qu. 2 s. arta I. Petrin. de
s ubdito qu. I. c. 7. ergo dissentiens ea debet subscribere, quia maior pars Definit 1um vere sunt Superiores. Limita primmanente dubio speculatiuo , quia manente practico nefas esse eaῖsubscribere, alius. que Desinitoribus , seu Consultoribus p rere , quia ageretur contra dictamen cons.cientiae , quod illicitum est; esset tame deponendum ob rationem pollessionis Su-Perioris , quae in diib. praepondcrat. Ita Molin. tona. I. de iustit. disp. t I . Clauis Tegia lib. I. C. I .PC. 39. Sarach. ubi suptan. 1. Limita secund. si Definitor est certus se non peccare non parendo, seu non subscribendo , eo quod res piaecepta , seu illa sententia excedit limites potestatis illorum, siue dubitat speculatiue , an res sit illicita, sue praetice , an obediendo, seu sub eribendo peccet, tenetur non Obedire vir uis dubio permanente , neque subscribere, quia, stante illa celtitudine ,possessio Superioris nullam potest, habete vim , Edisino causa exponeret se periculo. Ita Corduba in quaest. lib 8. qu. 7. proposit. vnic. Sanach. ubi supri n. I . Rodri 'tom. 3. quas .
nisi standum esset pro Reo iuxta ea , quae dicta sunt in secund. not.Doctrina conclusionis in casu , de quo agitur, videtur habere vim ad conseruandum regimen pa catum , Ec unitum in Religionis capitibus ;ideo sequenda : in alus vero casibus vide tui doctrina dub. 68.
TERTIA CONCLUSIO.Hs.ino I sententia est prolata secundum, opinionem probailiorem , disseniatiens tenetur ea subscribere . Conclusi est satis clara in secund. not. quia Iudex in iudicando tenetur sequi probabiliorem sententiam . Limita, ut dixi sirpetius, nisi Iudex se inferior, de causa per appellationem denuo deuolui debeat ad iudicium maioris Superioris, qui inclinabit ad iudicandum in opinionem probabilem , eo quod magis in praxi est recepta, quia non
tenetur in honore tantam iactiaram pati.
Haee', quae dicta sunt de sententia , postulae
facile applicari aths Causis, quae deciduntur, definiuntur, atque determinantur in Des nitorio.
r. t 1 Enentur Deoisores suam θη--1 aperire in De Dione: habriar quae
dam limitatio. 2. Aequit Superior eo re De iterem ia
3. Como , seu Definivrpoles adhaerere opinioni alterius De toris, quia peritior, secti relinendo proprium sensum , cν ἀμ- modo posse deponere eos tram abnue est ι
525쪽
to in cap. Nolite timere . Causa II. qu. 3. praesertim ex S. Augustin. in epist: ad Caiulanum,& habet ut in c. Quisquis . ead. causi & quaest. ubi dicit . metu cuiuslibet potestatis veritatem occultat, tram Dei Iverse prouocat, quia magis ιimra homι-nem, quam Deum : & S. Gregor. relatus in c. tuor inodis. ead. cauc re qu. inquit : lauatuor modis peruertitur humanum iudaciam i timore , dum metu potesaris alicuius veritatem loqui terrimescimus εἶ -- ρiditatem , dum praemio animam A cuius eorrumpimus i odio, dum contra quemtibet aduersarium molimur amore, dum amrco, mel propinquo compticere contenssimus : videatur Tiraq. de Uznis teinpor. cap. II. num. 8 I. cum seq. ubi plura de amore . Praeterea , ossicium, seu munus Definitorum est , ut res examinent, discutiant secundum charitatem, & iustitiam, de in medium proferant, ut veritas Elucescat, di bono communi consulatur: sed si Definitores in contrarium faciunt ob timorem
Superioris, vel ob aliquem alium respectu dissimulat suum verum sensium aperire, fide non seruant Definitorum muneri r ergo alias pro consentientibus habendi sent ;nam ille, qui tenetur loqui, & tacet habe.tur pro consentiente. l. de aetate . g. qui tacet st . de interrogat. vetton. c. Si praesertim de confessi in s. Ita Petri de Αncharan. consit. 17. Panorm. cap. a. in fin. de location. & Conduction. cap. 2. numer.
s.de his,quae fiunt a Praelatis .Felin. in c. Cuomnes n. I l. in fim de constitui. Rodriq. dc Mirand. loc. citat. Tam rin. de iure A
bat.to. 3.disp. I.qu. 3. numer. 3. conclusio est
adeo certa , ut, quamuis certum sit , &apud ipses pro comperto habeatur , Simeriorem ita decreuisse, ac determinasse , nec fore mutandum ob eorum sensiam, nihilominus tenentur eum aperite, & in m dium proserreu. Ita DD. citati. Haec tamen ampliatio est limitanda , modo Ira, ouae in expedienda in Defininitione, si cla illis , cuius absolutio expeditur per vota decisiua , non vero quando per vota tantum consilitiua, cum deciso spectet ad Superiorem. Ratio est , quia nemo tenetur ad actum frustatorium, v communiter tradunt DD.
1. Pro fine est addendum, quod nutilus Regularis, licet subditus, compelli P test ad consentiendum,quando pro distensu adest iusta causa , unde rationabiliter no potest prςstare consensum: imo, si Superiorcosit subditum ad tradendum consensum , datur locus in casu apellationis ad Sup riorem maiorem . Ita habetur ex Panormitan . in c. Licet num. s. de Regular. LMmbcit. de iure patronat, lib. I p. a. quaeste I .ar. 2O. n. I . GOZal. stiper regul. 8. Cancell. Gloss. 47. num. 43. Sigismund. de elect. dub. II 2. num. 4. Samuel l. de elect. n. tract. 3. disput. 3. contri's. num. s. addendum est etiam , quod metus etiam grauis incussiis a Superiore, ut consentiat Definitor , non excusat a culpa in hs , quae intrinsece mala sunt, veniali, si alias, secluso metu . esset venialis, de mortalis , si, secluso metu, esset mortalis'; unde vii quisque tenetur potius mortem subire , quam culpam venialem contrahere: videatur S. Thom. 2. 2. quaest. II an. 3. ad 4. Panorm. in c. Sacris num . de his, quae vi, metu, casu fiunt. Couar. d Cret. 2. pari. c. g. q. n. 3. Sigi sinund. de
Samueli. ubi supta Postquam haec conscrip seram, ad manus peruenit meas quoddam volumen Francisci Bard. de conscient in quo vidi
quoddam dubium , seu quaesitum sub dis-Cept. q. cap. 28. & optime iudicaui in caluce huius quaesiti eius doctrinam pro maiori explicatione eiusdem quaesiti adnotarer. ςrit ergo , virum unus ex Iudicibus , ad quos eiusdem causae decisio spectat , possit contra proprium sensum iuxta ait rius Collegae opinionem sententiam ferre Ad tollendam omnem aequivocationem, de ambiguitatem aduertit Dinor: quaesitum hoc.duobus modis formari posse. Prim. inquirendo: an Iudex iste possit adhaerere opinioni siti Collegae ob authotita tem illius, deponendo tamen , & resim quendo propriam sententiam, & iudican do veriorem opinionem sui Collegae per
rationes extrinsecas, nempe per illius aut-horitatem, qui creditur doctior, & peritior,& magis versatus in materia , quae agitatur. Secund. an Iudex retinendo proprium sensu contra illum possit sintentia serre seques ductum
526쪽
ductum alterius Collegae, atque adeo conscientiam deponere non relinquendo tamen propriam opinionem, sed reputando licitum sibi esse adhaerere dictis alterius Iudicis, eidemque causis definitionem committere . Iuxta prima acceptione dicit doctor posse fieri; vnde Iudex deponendo conscientiam potest adhaerere opinioni Coli gae , qui est doctior, de peritior. Ratio mini videtur esse , quia rationi eonsonum est minus doctum sequi doctrinam peritioris, ac doctioris ', imo secundum D. ThomCont r. Gentil. lib. 3. c. gr. est secundum ordinem diuinae dispositionis, quod doctior instruat mimis doctum. Iuxta secundam affirmat idem Doctor quamuis nullum pos sim citare Doctorem ex his, qui in lucem, opera sua dederunt, sic ipse loquitur 3 non posse, εἴ probat hoc modo : Iudex si modo explicato procedit non satisfacit proprio
muneri, imo contra illud agit: ergo non poterit contra proprium sensum iuridicam sententiam ferre iuxta dictamen alterius Collegae e patet consequentia, si verum est antecedens ; nam unusquisque ex iustitia tinetur procedere secundum regulam propriuoffici): antecedens autem,in quo huius comtrouersiae difficultas consistit, probatur sequenti discursu. Munus Iudicis est segetere secundum intentionem, & finem illum, ob quem Respublica ipsum constituit ad conseruationem boni communis: at Respublica in constituendis Iudicibus, & in tradenda eisdem potestate iudicandi vult, ut unus quisque cum sinceritate dicat, quid sentiatialitet si Iudex iuxta alterius sensum iudic ret, non ipse, sed alius, cuius sententia dueitur , esset Iudex, & sic totum tribunal constans ex pluribus Iudicibus verb. Erat. ex tribus', seu quatuor reduci potes ad unum tantum Iudicem, quod est contra finem intentum a Republica i imo dico ego destrueretur essentia ferendi sententias eollegialiter i nam id videtur necessarium, quia, ut inquit Scipio Rouitus ineonsi. suis consit. 8. num. I o. praesentia unius potest trahere alios in suam sententiam, de potest trahi in aliorum sententiam. Doctrina Doctoris mihi placet, eo praesertim quia fuit confirmata a nonnullis viris doctis oretentu ab ipso consultis, ut ipse i
statur; scio Doctorem loqui de Iudicibus
saecularibus 1 scio etiam conuenire Definitoribus, de quibus loquor, ut intelligenti semper videbitur ι ideo amplexus sum d ctrinam magis enucleantem nosium quae situm, quae etiam addit aliquid noui.
an, qua uio crimen occultum subditi est x
Patri,pdstipse omnibussuis confustoribus ιὰ 'finito.
r. π N onini Congregatione inuoluntur,
2. imperiemdam damnam terti' licitum est erimen oectistam manifestire, o mutiti resoluuntur Oseus. AE 3. Sine ransensu deferentis nequis Praelaritus manifesareerimen oeculium Hi datum,ta nquam Pam*ψUutioribus. 4. Pinis suiduus erimen fatris absque praemus correctione reaire 'aiato, tamquam Patri, qui sempeν metius carmiget, quam, subduus, delinquentem Si erimen reueiatum Praelaro tanquam Patri est commissum ab eo, euius vita eri is turibas omata , eso in crimen, data fortὸ repentinaa occasione , sit Ia usi, nequit illuae pro remedio adhibendo napati re Consultoribus : haberis timitaria, er sotata quae mobiems. s. i Si crimen reuelatum , t e. in perpetratum ab eo, euius odor vitae est malus, eius notitia potest commaniυγι Co ultoribus pro renudio adhiberi: usus rationibu suadetur, adnuatur limisatio, est Iolamntur quaedam iobiectiones.
. Dirim subditas potestpropalare omniabus onsultoribus, dummodo si istus natuι
527쪽
si De Regim. Regul. Cent. Secund.
r. Praesens quaesitum iam fuit discussum in dub. γ' ubi fuit confutata doctrina Em. Lugo; sed quia non est improbabilis ; ideo
denuo trinatur, de hoc praescripto modo erucidatur. Pro cuius intelligentia sit prim. natand. quod summus ille , de supremus artifex Deus ita regit, & gubernat Mundum , ut boni miserantur cum malis , quia, inquit S. August. in ps 3 . in prim. Con Necesse erat, ut inter malos viseremus : &idvidetur ita esse necessarium pro recto re. gimine , ut Religiones , quae sunt datae 1 Coelo in populorum resormationes , eximere noluerit a tanta hominum peste, ut optime testatur idem August in psal. s .
In omni eoniregatione misitudinis, inquit, necesse est, τι murauantuν mssi ι Deus enIm, qui nouit exercendos nos , miscet nobis , ornon perseueraturas , aut certe ira fimutilos , in me inchoauerint, in quo perseuerare δε-bexnt: videantur ea, quae satis prolixe dixi in dub. 42. hinc optime loquutus est Suar. . de Relig. lib. Io. c. s. n. r. Nullam csse tam pertinam Religionem, in qua pro
humana fragilitate lapsius aliqui non inueniantur tam graues, quam leues, quos interdum necesse est a Praelato, ut a Patre Corripi, & emendari, interdum via Iudice castigari, de praecaueri, ne in aliorum detrimentum serpant: pruinde peccata, dcerimina, quae committuntur in qualibet Pr uincia Religionis. erum,communiter I quendo iuxta numerum eorum hominum ,
ex genere malorum, qui a diuina Sapientia ad bonorum exercitium ibi permittuturhabitare: si multa, censendi sint multi mali in multitudine : si pauca, pauci commmerari videntur: vertam horum malorum cognitio, seu per scandala, seu per alias o titias etiam secretas, atque coniecturas , ut plurimum, non deest Superioribus, ut praxis docet. Hic est etiam lauertendum , quod aliquando, ita permittente Deo secundum sua aeterna iudicia, labitur in pec catum Religiosus moribus probatus , ac
virtutibus ornatus non sine aliqua admiratione . a. Nota secund. quod licitum est inania festare crimen alterius occultum ad imp
diendum damnum impendens proximi, siue se temporale , sue spirituale , dummodo sit alicuius momenti. Ita Sol. lib. . de iustit. qu. p. art. I. &de tegend. se
tan. ibid. Hentiq. lib. 6. de poenit. c. 2I. a. s. Bonacin. disp. 2. de resistiti quaest. q. punct. 8. n. I. Bassaeus in summ. tit. detractio n. 21. Trullench. in decal. lib. p. c. Io.dub. io. Fagundo in praecepi. de l. lib. 8 C. s. n. 7. tum quia lex naturalis seruandae charitatis superat, & vincit legem deseruando naturale secretum, famaque proximi illaesam , tum quia nemo tenetur tueri famam proximi nocentis cum graui damno proximi innocentis . Adde, etiamsi illud climen est et tibi secretum sub iuramento , ut optime obseruat Fagund. ubi supr. irvamentum enim contra bonos mores iure naturali inductos, de contra ipsum ius naturale non obligat; nullum autem hic
maius ius naturale este potest , quam illud: quod tibi non vis fers, aheri ne feceris. Ex qua doctrina soluuntur multi casus. Prim. si noui Petrum deditum esse furtis, possum: monere eos, quibuscum habitat, ut sibi caueant: si gerit se ut Medicum, & ego nobi evmicarere debita scientia, possum
eos monere , quibus imminet periculum.
Secu . si homicidium imponitur inno centi , qui ob id erit plectendus, & tamen est commissum a Petro, possum ipsum P
trum manifestare,dummodo eum moneam,
si fieri potest, ut se ponat in tuto, ut obseruat Trullench. ubi supcicum Mol. a Fausto,& Villatob. ab ipso citatis ι vide alios apud DD. se perius. y. Nota tert. quod, teste Emin Lugo
rate multa fuerunt disputata a Patribus S metatis Iesii. inter.quae ea est, quae facit ad rem nostram, quod, quando Praelatus nouit delictuini secretum subditi, quod sub s
creto ad ipsi in delatum est, ut remedium adhibeati, tanquain Patet, non ut ad Iudiu. cem. ita secretum seruaret debet, ut Ict ἰrentem nulli revelet sine eius consensa , quem interdumidare tenebitur, ita , Ut Superior semper deserentis indemnit α' considat, re ut maiori cum mutela Proc .
datur, petendum est ab ipsis deserent non.
528쪽
quidem ut delationem subscribat id enim
ad iudicialem non ad paternam delationem deseruit; sed ut patiatur Consultoribus rem sub secreto communicari , si id videbitur expedire , tacito tamen nomine deferentis: addit tandem idem Lugo In fine numeri, quod secretum comissum in tali casu no acquirit ivi aliquod delato, sed deferenti, qui voluit secreti ius retineret quare eius solius consensus desideratur ad utendum tali iam titia , quem tamen consensum ipse plerunque dare tenebitur, ad ea scilicet, quae sine graui suo detrimento necessaria videntur
ad bonum delati, vel ad bonum Religionis. PRIMA CONCLUSIO. 1 π N Religione videtur licitum reum
I lare Praelato, ut Patri, peccatum occultum fratris absque praeuia correcti ne, quando melius sit per ipsum Praelatum corrigendus . Conclusio satis intelligitur probata in dub. 18. ibi videantur rationes, una cum DD. quibus addendi sunt Castr.
Pal. tom. I. trast 6. disp. 3. Punct. q. n. a. Trullench. in decal .lom. I. lib. I. c. b. I s. n. a. Coninh. disp. 2 8. de charit. dub. Io. n. I 86. Caspensis in cursu them logico tom. 2. tr. 2 p. disp. 6. sin. 3. n. 2o
di Dian. p. p. tr. 3. de correct. fratern. resol. 44. qui in fine addit Igitur admitto hanc sententiam tanquam probabilem concurrentibus duabusu conditionibus . Prim. ut delatio fiat Praelato non tanquam Iudici, sed tanquam Patri. See. ut Praelatus. sit prudens, discretus, de spiritualis, Zelo, & dilectione suarum ovium ornatus, de taciturnus, εc insuper sit spes maioris utilitatis fratris, quia nimirum speratur promptior, melior, Ec securior in futurum emen datio per Praelatum , quam Per pHu
Addit Palaus ubi supr. in Religionibus
semper praestamendum melius subdi liumQdelinquentem per Praelatum corriapiendum esse, quam a quolibet pari iculari,
dam contrarium non constat , tum quia Praelatus occasiones peccati rem cie potest, quas non potest alius subditus, tum quia ipse Pr latus poemtentias, dc remedia applicare potest . quae per alios subditos non possunt applicari, tum quia dissicilius subditus simulare potest Piae lato emendationem , quam tamen facili negotio simulare potest alteri fratri: videatur Suar. q. de Religion. lib. I o. c. s. n. II. late hoc expendens, vita,cum Coninch. ubi supr. diib. I l. n. 2οι. addens: Ex quibus patet peccantem non solum hac ratione per Superiorem communiter perfectius corrigi, sed etiam esse praesiimendum, nisi de contrario clare constet , quod vix unquain
fieri potest, nisi constet, superiorem ad
regendum esse omnino ineptum, aut valde male erga corrigendum affectum.
SECUNDA CONCLUSIO. s. I crimen occultum subditi delatum
apud Prouincialem, tanquam Patrem , ut remedium adhibeat sit commis. sum ab eo, qui, data aliqua repentina tentatione ex fragilitate, lapsus est, nec ulla vehemens suspicio, atque coniectura habeatur de eius vita mala praeterita, nequit Prouincialis, nisi peccando lethaliter, illud communicare omnibus Consultoribus, seu toti Definitioni. Suadetur, quia tunc excusatur a peccato detrach onis Prouincialis manifestando liuiusmodi peccatum toti Definitioni, quando consilium es scinecessarium pro opportuno reii edio adhibendo dii sed in tali casu coiissilium omnium Definitorum . non videtur necessa: tum , quia licet sit crimen, quod raro c immitti solet, nihilominus eius remedium tam in fauorem delinquentis quam Religionis non est tam arduum, ut supponitur, quin ' sic adhiberi a solo Prouinciali, salieni adhibito unius consilio : ergo hunii di pr palatio semper erit cenienda lethaliter peccaminosa. Praeterea, charitas ligat, ut sistri peccanti subiiciliatur cum minimo
detrimento funae, quod fieri possiti bona enim fama ad multa est necestaria, ut inquit S Thom. 2.2. qu. 33. art. 7. Vbi Banimi sed, si notitia talis peccati manifes areturomuibus Consultoribus, non subueniretur bono subditi cum minima iactura, qua rura fieri potest , sed cum maxima nam opportunum rem uim potest haberia solo Prouinciati: igitur semper eut impii tanda
529쪽
98 De Regim. Regul. Cent. Secund.
tanda huiusmodi notitia tanquam lethaliter mala, auferens famam absque necessitate.
Limita , m d tale peccatum ob cita cunstantias loci , temporis, persoriae, &c. prudenter iudicetur dissicilis reparationis, quia undique sunt angustiae; in tali enim
euentu licita erit notitia apud omnes Consultores propter rationes in sequenti conclusione recitandas i maxime quando esset contra bonum publicum , seu contra ter
Dicit Emin. Lugo ubi supta n. I 2 o. rem non esse ita scrupulose trauandam; nam
ille ternarius, aut quaternarius numerus Coiisultorum videtur moraliter necessarius
vel valde utilis ad mature deliberadum de rebus grauioris momenti, ut est in casu ; ideo communiter loquendo Prouincialis huiusmodi crimen communicare potest omnibus Definitoribus, alias ille numerus desisnatus in Prouincialis auxilium esset su- permius. Respond. doctrinam esse veram pro limitatione, & pro subsequenti conclusione, non vero pro casu designato insuperiori conclusione, quia, cum habe tur prudenter remediu a solo Prouinciali, adhibito solum unius consilio, ideo probabiliter no est sustinenda doctrina Em. Cardianal. tanquam vera in omnibus delictis, quae tanquam Patri sunt reuelata Prouincilii: dixi in conclusione, & esticommissum, dic. ad insinuandum, quod si huiusmodi peccatum committitur a Religiose, cuius malus odor ob alia peccata, vel ob alias notitias superius apertas sentitur, seque
da est doctrina sequentis conclusonis. TERTIA CONCLUSIO.ε. peeratum sabditi delatum Prouinaciali tanquam Patri, ut remedium
adhibeat tam pro delinquente, quam pro Religione, si commissum ab homine, qui
censetur malus,pro ut supta potest eius notitia communicari omnibus Consultoribus,
dummodo non excedant numerum terna
rium, & quaternarium, ptiesertim in illis
Prouinciis Religionum , quae Connumerant multitudinem locorum, in quorum
commodum multi Conlatares sunt destitinandi, multa ossicia sunt conferenda, multae familiaritates secularium fiant conc dendae, multi Priores, & Subpriores sunt creandi, &c. Suadetur ex doctrina Em.
Lugo ubi supr. n. I 2 o. vere aurea quae omnem scrupulum abigere debet a mentibus hominu timoratae conscientiς,qui sic loquitur , mouens dubium, quod conuenit omnibus Religionibus, ut legenti semper videbitur . Ex hoc enim nascitur dubium, vel scrupulus in Superiori r an possit omnibus suis Consultoribus ordinarus rem illam manifestare, idest peccatum subditi ei reuelatum tanquam Patri; aliquando enim sussiceret ab uno,uel altero magis prudenti
consilium petere, nec videtur necessarium omnes consulere: ergo non possunt omnes eonsuli ; sine necessitate enim non est magis infamandus delatus, cum possit cum minori famae detrimento remedium adhiberi: in hoc puncto, inquit Lugo, fateor, si metaphysce, aut certo Constare posset, quorum , vel cuius consilium sussiceret ad remedium adhibendum, non posse plures
in consultationem vocari, ne sine causa subditus infametur; moraliter tamen i
quendo, hoc vix unquam sciri poterit; quis
enim scit consilium opportunum , ac villa
dandum esse a primo Consiliario, & non a secundo vel quis scit secundum non addititurum aliquid utile in hoc casu ultraiid, quod dixit primus p puto ego id totum m raliter peragendum esse, atque ideo Pr
latum raro debere recusare Consultores ordinarios, quibus in alis rebus grauibus utitur,nisi sorte peculiare aliquod inconu niens sit in aliquo, vel tim at, ne ea Dcca sone res publicetur alicui fortasse non obseruanti debitum secreti; nam regulariter loquendo illorum consilium necessarium, vel utile videtur.ad res alias graues peragendas , quae ad gubernationem spectant ;ideo ille ternarius, vel quaternarius Consultorum numerus designatus est, & ideo tales personae ad hoc munus electi sunt; quia de eorum consilio, de prudentia ma- sis fidunt Superiores maiores, ut possint Ptielatum inretiorem sitis consilis adiuuare, & dirigere : adde, expedire, quod rates personae, quae partem aliquam in gu- ciuitione haberς videntur cum Praelato , cui
530쪽
cui saltem ad consilia adhibenda assistunt,
notitiam aliquam habeant iei, de qua agis Iur; nam guberriatio circa alias res, aut pericilias connexionem habere selet cum regimine,& cum notitia circa alias pet
nas eiusdem communitatis denique si aliqui , ut silpra vidimus, volunt poste citra culpam grauem delictum proximi occultum mani fastari uni viro graui, & prudenti , qui illud secreto seruabit, licet ad hoc
eius remedium non conducat, quanto magis id licebit, ubi speratur utilitas non parua ad securitatem remedi , & aliunde P latus non potest sine magira perplexitate procedere, dum certo scire non potest, quot, vel quales possit, vel debeat conse-lere: laudabilis ergo est Praelati cautela in hoc negotio, ut quoad fieri possit, cum mi- noti detrimento proximi fiat, non tamen videtur res scrupulosὰ tractanda, cum non possit certa mensura definiri, & aliquando errari grauiter possit, & errati aliquando viderim ob non petitum, vel a paucioribus petitum consilium in rebus tanti peri.
culi: & paulo inserius: denique in dubio:
an neces larium, vel valde utilest ad vitandum detrimentum Religionis manifestate aliis occultum crimen delati, & an praeponderet detrimemum illud Relimonis detrimento famae proximi, videtur lauen. dum esse innocenti, quae est Religio, ut in simili docet Lessius lib. 2. c. II. dub. s. sicut ergo possum ego id facere ad impediendum damnum proprium , ita videor, id facete posse ad impedediendum damnum graue Religionis,etiam in dubio; non
enim teneor cum tanto incommodo, α
periculo conseruare famam delinquentis rLec Lugo. Praetera, nonne est licitum ape.rire peccatum occultum fratris ad imp diendum damnum immittens proximi ita sine habetur ex Dri in terri noti citatis: ergo semper censenda erit licita huiusmodi manifestatio,etiam apud multos, quando moraliter iiitelligitur necessaria ad ob standum damno imminenti omnibus: va let consequentia: ergo etiam Praelatus p . terit , in casia proposito in conclusione delictum fiat tu aperire omnibus Consul. toribus ad occurrendum damnis immanen.
xibus Religioni, seu Prouinci aes nam in
tali casu nequit sciri, quis eorum est daturus Opportunum remedium, vel quis e
rum postit addere aliquid necessarium pro salute illius animae , & ad euitalidum solidaliquod non paruum malum imminens ob vitam delinquentis relaxatam . Adde pro tertia probatione doctrinam Luinan. lib.
3. de iustit. tra L 3. Part. 2. c. q. n. I I. qui refert. Caletan. 2.2. qu. 79 art. L. M lin.
de iust. tr. . disp.s dicentis: Per se loquendo concessum est patrifamilias delicta domesticorum occulta etiam grauia, quorum
punitio ad ipsum spectat , matri familias
reuelare, atque vice versa matri familias
marito , vel simili personae aut horitatem habenti occulta eiusmodi delicta ad salubrem correctionem, Punitionemve mani-
testare , quia paterfanilias, & sito etiam modo materfamilias ob incumbentem ipsis curam administrandae familiae ius habent puniendi talia delicta domesticolum , tum liberorum, tum famulorum, & ancillarum
ergo in iustam punitionem, re quasi pa tem poenae id decernere possunt , ut delinquentis crimen deseratur ad alium, qui α se puniendi potestatem habet: cui d urinae subscribit Em. Lugo ubi supta disp.
34. se L . n. s1. dum dicit, ex iusta causa posse delictim alterius secretum reuelare alicuit quando autem sit iusta causa, pendet ex circunstanti)s, unde coniuges h bent iustam causam regulariter inter se manifestandi peccata occulta familiae, quia
ad utrunque spectat gubernatio familiae, quod vix poterunt facere , nisi cognoscant mores , & defectus subditorum , α circa eos inuigilent: pertinet etiam ad ipses punire defectus domesticorum , ad quam punitionem spectare potest tanquam pars
illa manifestatici mutua r ergo P latus poterit aranifestare huiusmodi peccatum subditi toti Definitioni: valet conseque tia, quia omnibus Definitoribus una cum Prouinciali conuenit regimen totius Pt uinciae, quod vix nequit administrari, nisi cognoscant mores, & defectus subditorum:& ranto magis valet consequintia, quanto D D. citati concedunt huiusmodi manufestationem inter coniuges ad punitionem,& nostra conclusio concedit tantum ad rectam gubernationem, dc ad occurrendum malis