장음표시 사용
61쪽
yinthini rivulis aliquatenus auctes, alveo maxime decim inter horridas anfractuosisque crepidines excavato , mox pa io minus inclinato , deinde iterum praecipiti scopulis conserto demum in flumen Emmm irrumpit. In itinere ubi Aveum minus praecipitem diximus ad initium vallis admodum
amaenae quae in orientem versus Lacum , aucernam e currit transversimis ad radices montis in occasum siti profluit hinc si pluviis vel imbribus augetur, quod frequenter accidit facile ex alveo redundat, Himiles ripas vel transcendit vel perrumpit, uer planam vallem prolabitur; imo ruondam totis undis , vel saltem potissima earum parte, hac
estvicisse, ex planitie ipsius vallis, Willius maxime quae ad meridiem Urbis nostrae jacet, deduci potest; utpote cum albluvionibus efformata deprehendatur' strata enim subterranea modo ex Harmis lapidibus, modo ex sabulo eodem quod
etiamnum torrens advehit alternatim constantia deprehendum tur imo ipsam Urbis partem meridionalem cis Rufam his auluvionibus inaedificatam aliquoties luculenta vestigia demonstrarunt Anno enim Is 7 cum pro Scholis publicis. ωAnno I 87. pro primo P. P. Iesultarum Templo sundamenta eis derentur . reperta sunt tria ex ordines majoribus lapidibus. quos improprie vulgus silices nominat, platearum pavimenta.
unum alteri pedibus sex superstans,' adhuc sub imo horum erecti quaterdecem pedales pali, quibus procul dubio a mei alicujus indamenta quondam superinstructa fuere; simuliter subtus Franciscanorum Monasterium amplae adhu dum exstant cavae, alluvionibus ferme replatae , quae quondam culina, vinariae cellae .sorte etiam triclinium fuerant; exstructum enim et , fundatum, ab ultima Stemmatis de
Eoihembur Comitissa GUTTA . A'. 223. taceo referre quod ante non multos annos cum pro splendida domo Seriniana. prope ipsum hoc monasterium, fundamenta foderentur, ad Io.
pedum profunditatem vestigia officinae serrareae reperta sint, mulorum soleae ac murices quadricuspidati intra lapideam
concham , qua lam victingui , labris solent, jacentes.
62쪽
talia vero, alluvionibus praedictae ibi, nam certis ilinum excidium miluvitur hie torrem, neu fertilis illa vallis omnino de olaretur , ac landi maxim lainatae Conii iesueverterentur, vilioren fuisse, sed vacillati e adnioquin si ND. FRAMiscuri similem circa illa tempora apud eam
.Lucernenses ad monasterium instituendum operam navasse narratur, ut argine exstructo recta intra alveum totus coerceretur 'angustae etiam fauces, per quas inter rupes illi via non satis patebat, ampliarentur; quod ita factum est, parva saltem rivi portione per aperturam cavi trunci cratibus custoditam iuvallem admissa, qua rotae molendinorum' aliarum machin rum per vallem ad urbem uspiesequentium, verterentur.
Ne quum sic diu re in tuis mans j quin ans
quas ut torrum rema Meti, Notatas habe damnosas mi ptiones morum D 33. - is3ά ris is q. ouae plerumque vel ad Iulii mensis exitum vel circa initium Augusti accidere. Propterea is 7 proprii operarii sus
Praefecti directione mannui pecuniae reditus conitituti sunt. a quibus continuo et novis alluvionibus repletus alveus liberaretur, caprisis suculis 3 alia normia sar in ripis locan:
do, vel aggeres sedulo reficiendo, cusi,diendo Dimo non temnendis dispendiis , rupes quibus latum te aquae niti, um coercebantur, aliquoties annis maxim ' Lexcisae sunt viaque iis amplior profundiisque reddita. Sed quis sitis edomaverit torrentem etenim, mum ineu- ίμου. - an, hiis Austritium in ενι mei sunmis frigora βοι
subitaneis aquis ex omni parte magna copia confluentibus. horrendum in modum solet, intumestere & cum per praecupitia labatur exesa montis viscera secum devolvit, ingentem videsicet non terrae duntaxat arenae de calculorum vim sed
63쪽
cerissimas abietes ita in alveus marivi Mi is angustior Eminiis inclinatus est , momento sem expleatur ac Mur tur. Tunc furentes aquae congestas ripasis laboriosos ara res subteris super aggrediuntur, eosque pauca intra minuta eluvione suffodiunt, effringunt disjiciunt, praecipites agunt. R immani impetu qua alia porta in vallem erumpunt, - - --as eum, rice τω
Saxa rotat volvitque uenus, postiusque, ut: Frangitur objectu scopuli, quaerensque meatum
Vidimus enim non semel quidquid obrium esset hi binaevii,
pernicissimum torrentem arripuisse casas , horrea stabula, ossicinas labriles, malleos ingentes incudes aliquot cent nariorum ponderis, fabriles Machina QMolendina subver. tisse se aliquousque evexisse, Couidvis obvium hominum ac pecudis arripuisse. Vidimus raciicitus evulsas proceras am res, maximos illarum caudicesis truncos ad tabulas ex iis scindendas destinatos, pontesis aggerum tigna, per vallis planitiem abducta, quod agricolae maxim deplorarent. erosa sertilissima prata . sepultos sub advectis lapidibus,' aliis arminum tumulis, canalios: centu on fabulis 'menta natantia pastors Sumuntur legetes is deplorata colonis jacetu, viqiu peris labor irritus a Llicetque per longam trium milliarium planitiem disperAa aquas, lauatas credere fas esset attamen denuo vilectae in gnis adhuc Miurentibus fluctubus, non duntaxat in fossas
Irubmoenianas, sed per ipsam Urbis porta in illam aperturam, quin rivus in eam adinittitur, struerunt cuniam vi alveo capi non possent, per plateas erumdatum, undequaque excurrentes, aedes in imas iis madebant, domus quaeris,Muti insula uicta est, mutuumque hominum auxilium νωμ- itidem evertendo . oscindebanta dein vise cum imi
64쪽
eis impetus tandem deserbuisset, limo sabuloque advectisque quisquiliis repleta cavaedia is compita relinquebant; &ir recto habenius in hoc torrente, quod merito ac in posterivii timeamus, ne is aliquando operam omnem iiiviens Minopoli nostrae inesto vix non sit excidio Uraiam Paniae sim vanius haruspex 'Triennio postquam haec scripta sint, Anno nempes 4r. α Augum rediit denuo hujusmodi aerumnosi non datio, Win eo terrihilior mariniri quod tam a Pilato quam aliis etiam vicinis Montibus ingens aquarum vis a subitaneis circumquaque exhydriis delapsis, colle lain effusa impetuosic sim non solum in Urbis ossas, sedis per ipsas vias extra
fossas in proximum Lacum rueret pontemque, qui primum Anno 33 3 exstructus fuit, diu pons novus vocabatur. nunc Dippei Bruc , plurimarum arborum truncis advectis non
quassavit untaxat sed etiam tignorum jugamenta disjecit viam in Rusae alveum sternendo proruendo. Insanabile servi ulcus immanis hujus torrentis Wimicunt mihi ad imhibendas Urbem versiis ejus exundationes reminium videri. batur si alveus prosandior illic redderetur ubi torrens versiis Mimae Flumen per crepidinem angustam admodum d labitur; quod consilium ab Aedilibus probatum . executioni mandatum fuit. Ex eo tempore haec hellais quaerelaeta sisse videntur is adhuc minus pertimescendae essent , si stricta illa crepido, per quam denuentes aquae maxime imp diuntur, aliquot pedibus adhuc vivum saxum igne & ferro
Ferocia huic toritati in eo duntaxat cedit alius magis in occidentem stus , quem Rumiis eis rumore trudentirum aquarum sine dubio sic diffis, quod ubi magis a sus sinu-bus discessit per loca ruat in hospita inter inaccessas rupium nuces ac barat, i impune debacchetur, nisi ostio vicinus, ubi -- -itur, aiani ripartim munimina illic labortum sese
65쪽
quandoque in stratum pontem abripere Atti linos campos inundare antequam stricturas illa , subliuitur, vallem
Euhalam permeat, satis pacificus is aggerum patiens; isthic etiam lapidissimas rutras alit utis ranas praegrandes saurialibus diebus prae cunctis exquisitas. Fons ei non unicus, sed primarius, in Alpe supera, non longe a Pilati palude adclivum dorsi in occasum protenti qntis , oritura est fonsiste altissimus omnium montis nostri , nisi forte rivulum ex lunari caverna est uentem excipias alitur diuturnis nivibus Afrequentibus pluviis illae raro I ugusto etiam mense omnestiquescunt, cum parum Minodum ori u soli pateat locus. Ingratus essem, si ueneficium a nive hac acceptum conticerem, uni enim aliquando in superum occidentale iugum ascen dissemus, exoptato nobis refrigerio fuit curavimus quippe ejus copiam asportari qua vinum, praeferendum omnibus, in
hujusmodi excursionibus analepticum, algidum reddidimus, unusque ex comitibus, qui abstemius erat is omnis aqua longe lateque abesset sitim aestumque, eam uberrime foris hendo, nec minima subsequente OXa , temperavi Frigida, ipsa nivalis tutius in montibus bibitur etiam copiose, ciuemadmodum testatur ScΗεucΗZERus contra IriLERum, de Alp.ra . b. de ipsa etiam glaci limat se in In ρ. i. eram dudum quoque notavit Es Rus in Descriptione Montis nostri , causam assignans juxta positionem contrarii, quia Mior nativus intra se magis colligaturis augeatur, adjuvante etiam aere his in locis vix non semper rigidius uisci addit
porro motuis ambulatione citius incalescere, nec ad cor illico stigidam rapi . juxta quod partim per sudorem , partim per urinam facilius inanietur. Prior vero ex eo salubrem statuit quod in primis viis humorum acrimoniam temperet, sangsainis in venis ninaiam concitationem ejusque evaporationem remoretur pondere suo ad renes immunditus trudat,
demum flaccidis nesis tonum restituat.'
66쪽
dius, item, salubrius esse potest , quam frigidae haustus,
qui ad summam rarescentiam concitatos humores mitigat, ebulis lientes veluti in quietem reducit, ultra modum evaporantes retinet, quod iterata exspirationeis adaucta transpiratione humidi copiose dissipatum it, rellituit, concentratasque ali. nas acresis acidas particulas, sulphureas item viscidas tenacesque denuo resolvit &.dilui Ipse vasorum diameter, non duntaxat ob minus in summis hisce locis atmosphaerae nondus an siliatus, sedis rarescentis liquidi latere summe dilatatus,
in naturalem reducit . , restrictisque' roboratis fibris, cum intestinus vehementior motus reprimitur, progressivus augetur, ita ut quae etiam infarcta obstructaque fuerant , aut lentore sumorum irretita, reserentur ac mundentur. Sed quemadmodum. suis quoque cum cautelis gelidae montium adeo celebrataehibendae sunt; qui etenim mox a motu concitatiore aestuans anhelus, ac corde adhuc subsultiante hujusmodi avi lius ii, gurgitaverit, certo laedetur , inprimis si modum haud se vans aflatim ingerat, nam per intervallis distinctas vices,' mediocribus scyphis hauriendae, ac postmodum iis saturi ne. cessario iterum instituto motu eas distribuatis digerat necesse
est qui secus fecerit vix innocuam , quaecunque illa sit, X- perietur , nec illam inmota Orcadum scaturientem bona, D. R. SI BAALD venia, Aceperim , quam adeo stupendae laevitatis depraedicat Prod. H. N. Scotiae P. L L. I. p. 3. ut si quis p
iando integrum dolium in stomachum trajicere possit, nullatenus se graviorem inde effectum sentire Ex lubitanea ete .nim gelidi potus constriaibne brarum, cinini tenui v stula ac exiles tubulos, tum qui rem excurrunt, tum qui in maeandrosis glandulas lonaerati sunt, fluitantium uia morum refrigeratione, i. se facile inducentur,is scirinorum aut tuberculorum initia ac bstmodum appulsu subsequentium
67쪽
escae deinde sanguinis per tracheam eruptiones, ramum ut verbo dicam , Phthysis ipsa ulcus, Tabes pulmonalis. Omnino juxta Diυivi Seliis effatum Aphor. v. de L II. Diaei. S. I 6 ubi gelidum humidum in corpore congelare pronuntiavi Sed nec praecordia duntaxat pectusque laedere. dorsum praeterea & ventriculum imo Ossa dentes, nervos.
que L de Liquid. D. S. 38. V seqq. Et profectora perpendimus quod vix alicubi nequentium quam apud Pilatini Montis proximam Super is su vlv norum Gentem Morbi pectoris iuppuratesii , ipsique Phinysia
pulmonalis obvenire soleat, vix non primariam causam gelia.dae potum accusabimus hujusmodi enim plurimis fontibus montana illa Regio gaudet, utpote qui ex Aquiloni obversis Montium latetibus maxime profluunt toto anno , sed aestate potissimam, avide bibit gens illa, cum suis laboribus
ut G1--us noster meminit Qquia ardua regio . necesse est iiionticolis illis ex profundis vallibus alta standere,' ammenta, hybernumque pro iis pabulum se biri; unde corpus plurimum incalescit ita sitibundi ad obvios quosque sontes aut rivos gelidam intemperantius hauriunt quae subitaneo illapsu
aestuantibus eorum visceribus eam labena inbeci,quam primo indurata tubercula, deinde tabesin sanies insequitur concurrunt introducendo augendoque malo quotidianus seri lactis, ejusque ob illecebras frigidi, nec calentis potus, quo profecto ob conjunctam aciditatem, potentialem, ut cholae vocant.
frigiditatem ad figendum sanguinis cremorem nihil aptius peius deinde etiam dimillime concoquendi . venulauii nisibus triturandi, casei tenacis laxar ebutyrati frequens evulgariter sane pane esus ventique demum nunc tepentesim missi Austrim . mox Aquilo resin Helles niti sicci gelidu
quibus patentior iaciturus rebonis nata aditus est, qui
68쪽
non aliena in ulmonibus millena vascula calente sanguitie turgida,luit, sedas perhiantia cutis raminula irrumpit, a inducta strictura liberim eius meatum sustollit.
Verim illud cere montanis aquis non denegandum, .uod minus aliis, si sua cum cautela bibantur, noceant pi
xiores enim molliores sunt, ut laudatus saepe EsNERus Descrip Mont etiam testatur. Noster itineris ocius hydr pota praedictus, cujus testimonium quia in Waliis spiria tuosis liquoribus palatum suum nunquam exuiserat, apud me plurimum valet nullibi, cum tamen multas regiones per
graverit . meliorem se bibisse jactabat , quam ad pedem imoium Pilati ridens ad aquam insipidos Oenopotas continuo mominabat illud latine Gnostis morietu
ni mihi si quis aqram dederit. ,hiosa valere recida, nam vincit prima Inepha merum. Causam bonitatis hujus exponit octissi ScΗEucΗΣERus inpin. l. p. I. Ego propterea maxim puto laudabiliores montanas, quia ex alto profluant sequitur enim quod levi res sint, utpote ori ni suae vicinae, euenim cum ex coel stibus colligantur, nae vero omnium levissimae sint, millas leves esse oportet frigidus enim montium aeris imminutum in iis atmosphaerae pondus minus apta sunt ad depraedandum aut expellendum, quod sibules tenue aquae habent,omque intra puriorem terram utpote clivosi in perpetuis pluviarum elationibus depuratam, et in die percolentur, a Motitiis partibus haud inquinantur, imo is quid etiam et rogenes in ipsis nubibus concepissent, facilius in colatorio hoc puriore deponunt amittunt.
Paulo infra, de qua ante primam rivi Rumline scaturiginem, Austrum versus prope ex male unctis abiegineis truncis exstructum tuguriolum, quod totius Montis altissimum est, alius fons emuit, cujus aqua ingrata admodum manifeste terrestrem sapit, ct color in iuscum tendit Anne haec illa sit,
69쪽
quae Tertianae parorismos depellendi vim habeat, ex EsHERr succincta nmmis mentione erui vix potest nec apud hodiernos Montis accolas ulliin circi haec confinia si iis Minodi ribus praediti memoria exstati a tamen virtute hanc aquam pollere facile crediderim, etenim ad terrae tumulum colligitur, qui vix alia herba quam sinu Alphia media densissime est
consitus, hinc pluviales' nivales hujus plantae sub terra amnosarum, marcescentium radicum tinetur viribus meducis imbui facile est, quae tam adltrictoriae sint Walexi pharismatae, haud dubitamus, subeunte parOXysmo ab affatim hausta hac aqua, deinde instituto, non perfunctorio, qui in his locis alius esse non potest, corporis motu, ac propulso sud
re sebrim depelli, quam aliis remediis rationi nunus consem tineis saepenumero cedere observamus. sed quidquid de hac staturigine sit, eam tamen uta quondam alicui speciali destinatam titille propterea arguimus, quod ex ostiolo pro fluat, non nisi studio compotius lapidibus constructo. Inter sontes ob frigiditatem sui laticis commendandos.
celebris etiana est, qui in Gelidi Balnei usum adhiberi solet; staturit is ad ultimum ejus in Africum excurrens jugum loco Entlibuchani Territorii qui latim schisendi dicitur , prope Alpem, a fratribus dictam: Zu de Britarem. Aqua fontis solerti cavo capaci trunco colligitur cui se Balneantes, quemadmodum Amrius monet subitanes immergunt, sed nostxumae res etiam vix ultra mi minutum moditatem sustinent, hinc
bis ter quaterve immersionem repetunt ut morbui repe. titis veluti ictibus repellanti Laudatur ab accolis rheumaticos arthriticosque dolores abigere . cephalalgiis mederi, sebres
quoque intermittentes destruere cujus enectus testem audivi pecuarium, unica saltem vice subeunte paroxysmo, hoc algido sed momentaneo muleto a diutura Quartana liberatum. Fuit autem frigidorum Balneorum excellentia ab omni aevo lebrata uilisque eorum apud omnes ferme populos, Graecori Latinos, Arabes, Indos imo Germanos, non ignotus nec imirequens, quemadmodum legimus apud Hippocaaetarii in
70쪽
csacillime parabilis lavacri genus est non duntaxat praenominatis affectibus medentur hujusmodi halnea . sed innumeris ferme aliis, quos ex D FLOIERI Inansitione Balneorum Angliae huc transcribere supersedemus. Hinc est uod non unice hoc de quo nobis nunc sermo gelidum Balneum sed alia etiam intra Helvetiae limites ab immemorabili tempore audentur, quorum recensionem fecerat D. AGMans με Θειαμ . ia3. Useq. adauctam magis D. Sinni mari iuWdram aph. Hincos. Useq. inter illa duo sint alia Pilato cini- termina: Cesebre illa in mutis inicium occidentali suis
sequentatum alterum in Subsylvanis cui ista nonaen. Agunt autem, si opinio non fallit . triplici actione in eo pus humanum duae suntis calidis communes, pondus Anumectatio , illud quidem tantisper majus haec autem quam in calida, minor i tertia frigiditas est, hac humidorum, tu progressivus pressioneis strictura promovetur. proinde inordinate diffusus calor a peripheria ad centrum cogitur . . quo postea, cessiste retropuli ius causa , vividius denuo si etiam pro remedio' hic certe pensitandum est rea quirunt enim haec Balnea sua peculiaria lubjecta, quae robusta unt, densa, firmiter carnosa, nec ante tertium , nec citra sextum septenarium constituta , virilia potius quam sequioris se. xus; nec nisi aestivo supra horizontem latis elevato sole illis mergantur tendunt nuc etiam Divini Seni monita, das lubri Uict rat. . . Oper. 338. de rum med -