장음표시 사용
21쪽
ibidem ingeminat, No veniat mihi pes superbiae. Ab hae terra vitae Esaiae i proiecit ista superbia eu qui dixit, Pona sede mea ad Aquilo neμ ero sim ilis Altissimo. Ab hui' terrς facie proiecit etiaGen. 3. eu qui quu gustasset de ligno phibito, abscodit se a facieDei.
Ideo non resurgut impi, in iudicio, neque peccatores in concilio tu storum.
Quum pietas sit proprie ad patrem, parentes, te patriam, ideo IM pii dicuntur, qui affectu vel opere contrariantur caelesti patri vel patriae: ut Impius sit qui aut patre aut patria abnegat. Peccator aute est, qui quavis Deu confiteatur, tamepeccat. De his nuc propheta scribit quod no resurgut in iudicio: no quia no resurget: na teste Paulo, i. ad Corinthios capas Omnes resurgemus, tametsi no omnes immutabimur e sed immutaridulaxat beatis cotinget, quom corpora prius mortalia & passibilia post finale iudiciu erunt & immorta- Ita &impassibilia,teste Apocalypsi, ca. 7, Non esurient neque sitient amplius, neque cadet super illos sol, neque ullus aestus. Tamen nuc bene dixit auferri quod siuperbi & impii ambiiit, scilicet ut iudicet: & I D E Ohi in iudicio no resum i gunt, quia proiecti a Deo, iam de eis praeiudicatu est, de iam Ioan D sua infidelitate danati sunt, testate Euagello, Qui no credit in Filio, ia condemnatus est. Qua de re neq; adsunt iudicio discutionis, ut se iudicet, seq; accuset de poeniteat. Similiters p 3' N E E peccatores resurgut in cocilio iustoru,videlicet vicit ipsis iudicet. Teste enim Sapiesia, IudicabutSacti nationes,& dominabutur populis. Siquidem hoc in extremo die, quando Deus Pater dedit potestatem Filio iudicium facere, 70-Π quia Filius hominis est assidebunt boni humanitati Christi N-xxh i' tunc exequutive iudicati, uti scripsit Matthaeus, Vos qui sequuti estis me in regeneratione, quum sederit Filius hominis in sede maiestatis suae, sedebitis & vos super sedes, iudia cantes assessoria quidem dignitate duodecim tribus Israel. Ita loquitur Esaias, dicens, Dominus ad iudiciu veniet cum senioribus populi. Hoc vero iudicium in cosilio fiet. Nam Deute. 2 s. diuersa peccata, diuersis poenis punientur,& secundum me suram delicti, erit plagarum modus. Quare quum peccatores ab isto eonsilio hic dicuntur expellendi, tantundem in
22쪽
tellige acsi scriptum esset illo a non resurgere ad Iudicandui quibus fit ut paucis hic simul describatur iustorum electio,
di impiorum reprobatio. Aut si vis omnia tibi clariora lege inunc cuna Hieronymo in congregatione iustorum pro his verbis, In concilio iustoruin: Obseruandum est autem quod quum Moyses de resurrectione nihil aut parum nobis manifeste tradiderit, primus omnium Dauid eam apertissime nos docere incoepit: Sequitur, Qu9niam nouit,&c.
Quonia nouit Dominus uiam iustorum, oe iter impiorum peribit.
Vide prudentia Dauidis tredit ad principiti Psalmi,reddes
simul ratione & separationis iustoruab impiis,& affert beatitudinis iustoru ex merito declinationis a viis iniustoru. Totu illud. Ambulare in cosilio impiorii, stare in via peccatorum, Sedere in cathedra pestilentice, seu derisorum, via impioru est. Totu vero illud, Volutas in lege Domini, M ditari die ac nocte in doctrina Dei, Via iustorii est. Utraque hic tractatur: de ex meritis viaria, nuc reddit Psalmista rationem terminoru & praemiorii. Sic quam maxime prouidelicordine inchoauit Spiritus Sanctus, ut hominu imbecillitate ad fidei studiu beati viri sipes alliciat : insolentem impieta- . tem intra metum, denutiata impiis seueritas coerceat. Meriti disseretia in cosiliis sanctoru conditionis ordo distinguat, Dei magnificentia in cognoscendis iustoru viis, equitas co- stituta demonstret. Istud aute quod nunc dicitur Dominum nosse viam iustorum intellige quasi malos ignoret, ut alibi loquitur, Discedite a me operari j iniquitatis,non noui vos: neq; tame tanqua aliquid nesciat Deus, sed que ad modii nouit jalute medicina, morbos aute no nouit,& tame etia mor bi arte medicinae cognoscutur: ita dici potest Dominii viam impioru no nosse, quia hac non approbat. Hac ratione quupeccasset Ada, interrogauit ubi esset:quod obseruauit etia Gen. 3. in Cain, Se in multis aliis. Vnde sequitur, ITER impioruperibit, ut hoc sit, Nesciri a Domino quod est Perire, & hoc sit Seiri a Domino, quod est Manere. vides aute hic quam clemeter no imp ij peribui. sed impietas. Aut istu locu intellige, quod iter impioru sit diabolus, qui certo certi peribiti
23쪽
Actis Apostolorum dixerit idem Petrus. Verba autem Petri & Apostolorum in Actis, talia sunt, Domine, tu qui fecisti caelum & terram, mare & omnia quae in eis sunt, qui Spiritu Sancto peros patris nostri David pueri tui dixisti, Quare fremuerunt gentes, & populi meditatisthi inania Sc. quae satis ostendunt hunc Psalmum a Dauid editum:& quomodo totus ad literam de Christo accipiendus est, insinuant. Vti etiam idipsum firmat Paulus ad Hebraeos,
cap. i.& Actorum I 3. hoc contextu, Filius meus es tu, ego
hodie genui te. QVbus verbis vinclitur Rabbini huc Psali mum ad literam de David exponentes: praefata siquidem nusquam ipsi Dauid quadrare possunt. Nam si testimonio eiusdem Pauli, illa nulli angelorii aliquando prolata sunt, neque etiam de puro homine id factum esse credere debemus. Adde quod licet in sacris nonnuqua & angeli & sancti per adoptionem filij Dei nominentur, nunquam tamen dicuntur a Deo geniti, qualiter hoc in psalmo , Deus pater ad Filium loquitur, Hodie genuite. Nullus ad haec in toto Bibliorum volumine siue angelus siue sanctus, aliquando appellatur in singulari, Filius Dei. Vnde Numeri cap. is, quum Deus ipsius Moysi excellentiam narrasset, ait, Seru meus Moyses in domo mea fidelissimus est. Nunc igitur a cipiamus hunc Psalmum de Christo, in quo, ob certitudine
prophetiae, ponitur tempus praeteritum pro futuro, uti rein hoc loco Esaiae, Paruulus natus est nobis, & filius datus est nobis. Nam in prophetia, ob certitudinem reuelantis, ita sunt certa futura ac si essent praeterita. Et quidem diligenter secundum propheticam scientiam unicuique seneri & nomini singulorum quorumque verborum est proprietas coaptata, ut Gentes Demuerint, impcrito scilicet
24쪽
motu, inconditoque serarum more Dei filium in corpore
cernentes & odientes: quae usque adeo fremuerunt, Vt cOrona spinea caput eius compuxerint veste regia indutum,
salutatione atque honore Regis illuserint: arundine caput Ioan .i'. contuderint, lancea denique latus per derint: quae omnia cohors Gentilium militum Pilato subditorum, ex fremitu Mali 27. debacchantis irae in Christum, gessit. Israel autem hic popu Ioan i'. li appellatur, quia tunc habitatores Hierusalem erant non
tantu filij Abrahae secundum carnem, sed multitudo populoru in appellatione Israel. Siculi in Actis Apostoloru scri- Act. 2.bitur, Erant in Hierusalem habitantes Iudaei, viri timentes Dominum ab omni gente qine sub caelo est. Hi vero meditati sunt inania: non enim impleuerunt quod voluerunt. Inuidia siquide inacauaritia eorum faciente, tradiderunt
Messiam Pontio Pilato crucifigendum, sperantes sic Chri- ML ' 'stum perdere,&locum ac reditus suos indemnes sibi seruata ' ' I re: neque agnouerunt Seruatorem natum in medio terrae eorum: sed uti scribitur Ioannis cap. ii, Collegeriit Pontifices dc Pharisti consilium, & dicebat, Quid facimus, quia hic homo multa signa facit 3 Si dimittimus eum sic, omnes
credent in eum, & venient Romani,& tollent nostrum locum, scilicet ciuitatem ac templum & gentem eam capti uando. Neque tamen propterea hisinanibus conuenticulis sibi aut rebus suis usquam consuluerunt. Sed agnoscat Christianus quantum evanuerunt in stultis cogitationibus suis. Quem enim putabant cruce perdere, fecerunt per crucem& mortis victorem, & de morte triumphatorem quemadmodum praedixerat propheta Oseas, Ero mors tua o mors) Oseae 13. nec quae timebant mala euaserunt: quin existimates vitare
Syllam, ceciderunt in Charybdin . Ipsi enim & patria &sacerdotio ac omni iudiciaria dignitate senap serui ac per uagi destituti sunt, hoc modo portantes sanguinem Chri- Mati. 27. sti supra se ae supra filios suos. Istis adiice incommoda quae in hac communi deliinario ne eos inueneriint: siquidem, teste Iosepho, tunc inuenta est mulier, quae prς angustia fa- lib. 7. demis filium proprium comedit. Tunc etiam ut scribit Flo- bello Iu rus multa caede Iudaeorum fessi Romani milites, quaerebat daico, c. 8 quibus Israelitica mancipia captiua venderent: & quum
25쪽
plurimi vaenales, & pauci inuenirentur emptores, non de
fuere qui triginta mancipia uno numismate mercarentur: Matth. 26 ut sicut Dominum emerant triginta denariis, sic in vindictam denario uno triginta venderentur. Ecce quomodo
Luc. I9. pessundata ciuitas Hierusalem , eo quod non cognouerit tempus visitationis suae, quae Christi doctrinam non solum . . despexit, sed & ipsum usque ad mortem pertequi non destitit. Proinde sequitur,
Pterunt R eges terrae, principes conuenerunt in unum aduersus Dominumer aduersus Christum
eius. Hic depingit complices &aulbores mortis Christi. Reges vero terrae', cognominati sunt Herodes tetrarcha,&pilatus prςses, quia iure terreni imperij astiterunt, ac collauni tetrarchae& praei is iudicio in Dominu confirmata est da nationis patrio. Intellige alite hunc locu non de Herode Aia calonita, filio Antipatri Ascalonite, sub quo Christus natus, Natth. 2. & in Bethlee omnes paruuli occisi. Iam enim ut tradit Fu-Nistor. Ec sebiuq is decesserat morbo intercutis atque scatentibus toclesi. lib. I to corpore vermibus, postqua primus alienigena sceptrum
c. '. de Iuda abstulerat, interfectis Hircano de Antigono filio eius, sorore quoque Antigoni, uxore sua, & pulsis singulis de stirpe Regia, ac deletis omnibus Zamedrina, ad v- num qui dicebatur Baba, cui reserente Ioanne Annio) o- Luc.23 culos eruit. Sed pr sentia accipienda sunt de Herode fi- Matth. I A lio Ascalonitae, sub quo cHRIsaeus passus, & Ioannes in vincula coniectus est. Mortuo enim Herode Ascalonita, Matth.*. diuisum est per Augustum regnum eius in duas portiones unam habuit Archelaus filius eius , quae dicta est Iu- - daea: reliquam aliis duobus fratribus Archelai iunioribus, petentibus etiam regnum, diuisit: unam dedit Herodi, & Luc. 3. factus est tetrarcha Galila: alteram dedit Philippo, & factus est tetrarcha Iturora', & Traconitidis regionis. Quid mirum autem si nunc hic reges tortae appellentur& dictus Herodeg, R Tiber ij procurator in Iudaea, Ponitus Pilatus inam S tunc in Israel personam Imperatoris agebant,
26쪽
I'gebant, iudicantes, ac census & tributa exigentes. Centurio quoque, de quo Ioannis quarto, sub Imperatore constitutus ad custocliam Galilaeae, propterea, ut videtur, regulus appellatur. Merito autem hi astitisse dicti int, quia sacrilegis mentibus consentientes in uno scelere conuenerunt. Omnes enim caeco amore regnandi ducti, in iugulum innocentis Christi conspirant. Pilatus, ne perderet procurationem, Dominum, in quo nullam causam mortis inueniebat, ad mortem condemnat: Herodes, ne expelleretur a Gali- Ioan . I'. laea, in tantum facinus consentit: Principes etiam sacerdotum ne suis rapinis fraudaremur, clamauerunt, Tolle, crucifiget sanguis eius super nos,& super filios nostros: Scri- Matth. irbae&Pharisaei sedentes super cathedram Moysi, timentes hanc suam amittere iudiciariam dignitatem, Messiae con- Matin is
tradicentes, dixerunt, Reus est mortis. Sic omnes per auaritiam & inuidiam tradiderunt sanguinem innoxium, quo- Gen. 37. modo Ioseph per inuidiam a fratribus & traditus & venditus. Neque tamen hic omnino improbabile est sentire simplices Levitas per lineam masculina ina Leui descendentes qui scilicet neque sacerdotes erant, sed tantum aut cantores, aut excubitores, aut delatores vaseru,& ministri prς- parando hostias in templo nusquam in hanc Domini necem consensisse.Nam Euangelium solum meminit de Pon-t scibus, Sacerdotibus,& summis sacerdotibus, Scribis, ac Pharisaeis de Levitis autem tacet, quod utique non accidi iaset, si etiam hi astitissent. Nam pari ratione eorum nominatim meminisse debuit, sicut & de his prςcipue meminit Ioannis primo, Miserunt ad Ioannem Sacerdotes & Levitas interrogare, Tu quis es Z Neque enim mors CHRis Tiopus minus insigne fuit, quam testimonium Ioannis de se- ipse. Haec vero inter Levitas, Sacerdotes, & summu Sacer dotem primum erat differentia iuxta ordine filiorum Levi, Gersen scilicet, Caath & Merari. De Caath siquidem descedit Aaro, qui fuit summus Sacerdos, cuius trimogenitus e- Arat summus Sacsrdos. Reliqui facerdotes a Gerson & Merari originem traxerunt:alij simplices Levitae, quoru erant
decimae: sicut primitiae quae voto offerebatur, sacerdotibus
27쪽
Heb. 9. contingebant. Summus autem sacerdos quI solus in sancta Num. I s. sanctorum ingrediebatur, recipiebat a simplicibus Levitis decimam decimar. Et hi omnes, ut dicit Augustinus, nascebantur, non fiebant. Porro quum perdidit synagoga suos
prim uos mores, cupiditate auri factu est, ut plures summi sacerdotes ex aequo crearetur, quorum pontificatus adhuc Ioan. II. singulis annis vendebatur:vti scripsit Ioannes de Caipha, quod erat Pontifex anni illius. Itaque in Evangelio, Principes sacerdotum, sunt summi facerdotes, quorum magistratus, ut dictum est, tunc vcdebatur: Seniores populi, intelliguntur concilium septuaginta: scribae, censentur legis doctores: Pharisei, religiosi, quos praevidit hic regius
Psaltes, in nostrum lapidem angularem, Christum, conspiraturos. At quumn uuluam simplices Levitas istius criminis accuset, quid mirii si probabile existimemus eos huius tanti sceleris non fuisse coscios 3 Quemadmodum etiam super hoc Moyses vaticinatus videtur Deuteronomi j cap. y3, ita de tribu Levi loquens, Perfectio tua& doctrina tua a viro sancto tuo, quem probasti in tentatione,& iudicasti ad aquas contradictionis. Q e verba nil verius quam Christum referunt a Levitis probatum, & exceptum. Nec est
Gen. 43. quod quis obiiciat hanc Iacob prophetiam, de qua in Genesi, Simeon & Levi vasa iniquitatis. Nanq; pro Leui haectatum in persona sacerdotu dicta accipi possunt, qui ab altero filiorum Levi, ut dictum est, descenderunt: De Simeone vero, hoc bene quadrat, siquide ab eo veneriit Pharisti. Isti igitur principes in unam conclusionem definitis coni si iis coierunt aduersus Dominu id est patrem, & aduersus Christu eius. Precipue veris dicitur E I v s, quia singularii sine Christus est Domini per gratiam unionis personalis. Quod si, ut in multis exemplaribus, in plurali numero legamus Aduersus Christum eoru , relatio illa ex tedenda erit Philip. i. prout supradictu est, tam ad Iudaeos quam ad Gentes:quo- niam illi omne genu flectitur caelestium, terrestrium & infernorum. Subiungit textus,
Distumpamus uincula eorum, proiiciamus i ηο-
28쪽
Duos praecedentes versus vel angeli vel prophetae sunt loquuti, mirantes quare humana temeritas aduersus Dei fi- .lium consurrexerit. Ab isto autem versiculo Dominus ipse respondet, cohortans populum Gentillia,& omnes qui sibi ex Iudaeis credituri sunt, ut legalia vincula di luat,& graue onus legis abiiciant, quod non potuerunt portare patres eorum Ea enim lex, testante Taim ud, continebat sex, ' 'centa & tredecim praecepta data bi dicunt) Moysi: quare
de ea scripsit Paulus ad Galatas, quod in seruitutem ge- G- . neraret. Nunc vero hic Dominus ac Apostoli, horum qui & fremuerunt, & inania meditati sunt, vincula disrumpentes, adhortantur singulos, sequamur eum cuius Iugum suaue es, Se onus leue. Sed utriusque sermonis ratio seruatur, ut ubi vincula disrumpuntur, nullam personae suae si- M, gnificantiam addant Apostoli: vincula enim idololatria non sibi, sed Gentibus diruperunt, uti testatur Paulus ad Galatas, de Gentibus ita loquens, Tunc quidem igno- G- - . rantes Deum, his, qui natura non sunt dij, seruiebatis.
Vbi vero abiiciunt iugum, illic dicendo, Prosiciamus a nobis, non de aliis quam de Iudaeis loquuti intelligantur,
ut nequaquam ultra conuertantur ad sua iudicialia , &ceremonias, quibus denuo serviant, quas Paulus nomi- Gala. . nat infirma & egena elementa: quod scilicet nusquam ad Heb. .
perfectum adduxit lex, & infirmo & pauperi sensu popR-lo data in deserto, qui non poterat tunc accipere aut sustinere maiora, sed omnes amplectantur suavem CHRIsTI
legem, & credant Euangelio. Aut, si vis, hoc apte duris& rebellibus conuenit, qui nolunt suave iugum C H R I-s τ i sibi imponi, & qui renuunt superioribus subiici, semper sicut vipera istud sibillantes, Cur praecepit nobis su perior & quodam cordis fastidio praecepta fidei ac
religionis Christianae, vincula , & sun es appellantes: tanquam sint humanarum mentium ligamina, tollentia libertatem nostri animi. Neque animaduertunt liberta- G,ltem Christiani esse, non libertatem carnis, sEd Spiritus. Quanquam & possit aliter intelligi, Ut ex eorum persona , quos diximus inania meditatos aduersus Dominum, asta etiam excogitata recipiamus, quasi dixerint, Demus
29쪽
operam ut Christus nos non alliget, neque imponatur nobis illius religio. Sic digni qui comparentur iumentis instapientibus, quae non prius proiiciunt iugu, quam vincula dei aena quibus alligantur & componuntur, diruperint, hoc modo fractis habenis passim diu agando. Ita hi stulti sua vanissima voluntate decepti, non agnoscentes quod pro eis liberandis Messias in terram descessisset, dominationem eius putauerunt grauissimam. Quare factum est ut id quod eos continere ac seruare poterat, hoc infeliciter miseri abiicere sestinarent, ac subiectionis iugum recusarent, quibus ipso etiam iure naturae tam Filio quam Patri deuincti erant.
Sed qui habitat in caelis, & e.
Qui habitat in caelis irridebit eos, Dominus subsannabit eos.
Hic repetita est sententia: nihil horum tamen capere portet carnaliter, quasi aut buccis Deus irrideat, aut naso subsannet: sed ea vis accipienda est quam dat Spiritus Sanctus. Sic per humanae sermocinationis exempla, affectus Dei discimus, non quod ille quempiam derideat absit hoc nos corporaliter de Deo existimare, quod quidem etiam iii grauibus viris reprehensione dignum arbitramur) sed irrisione dignos ostendens Dominus Iudaeos, subsannabit, quando in ultione suae proditionis per totum naudum peruagi, nulli bi cubitum terrae possident. Eis, quod verebatur, accidit, dum templo arisque destructis, a patria sine ulla spe
reuertendi exulant, uti praedixerat Amos, Super tribus sceleribus Israel & super quatuor non conuertam eum, pro eo q, vendiderit arguto iustu. Ter peccauit Israel, ob quod ter captiuatus est, sed tunc semper liberatorem assequutus. Primum scelus fuit, quando fratrem suum Ioseph vendidit viginti argenteis: ob quod facinus suit in AEgypto
captiuus ducentis decem annis, quibus expletis reduxit eum Dominus in terram suam, tempore Iosue. Secundum peccatum comiserunt Israelitae, quacio promissionem facti
patribus de Messia sub nomine David despexerui, dicetes, 3. Reg. ii Non est nobis pars in David; &sibi duos vitulos formauerunt, Amos 2. Gen. 37.
30쪽
uerunt, atque adorantes eos, dixerunt, Hi sunt dij tui IDrael. Ob quod delictum captiuauit Dominus Israel per Exod. 3α regem Assyriorum. Tertium scelus fuit, quod diuersa idola colentes, immolabant eis non solum pecudes, sed e- - tia proprios insantes: ut habetur Ezechielis, cap. 23, salios suos quos genuerunt mihi, obtulerunt idolis ad deuorandum. Addoquod Prophetas, super hoc & alijs criminibus Cos arguentes, intersccerunt. Propter quod a Rege Ba Hiere. 1 Dbylonis septuaginta annis pessundati sunt A qua serui- & 29. tute reducti per Zorobabel, tandem crimina criminibus coniungentes, his tribus horrendis addiderunt quartum,
morti innocentem I E sv M CHRIs Tu M tra- Matth. 27
dendo. Cuiusce rei causa Hierusalem subuersa, templum solo tenus destructum,& per Vaspasianum & Titum, ac deinde per Adrianum Imperatorem debellati Hebraei, semper postea miseri, iugum seruitutis ad omnes perpetuo portant, ut impleretur sermo qui in lege eorum scriptus est, Quia odio habuerunt me gratis. Quemadmo- psa. σῖ. Stilum etiam praedixerant Prophetae, scilicet quia Synagog Ioan . 1 s.fc odio gratis haberet cri Ris Tu M ac eius disicipulos, propterea educeret Deus gladium de vagana sua, irrevocabilem. In primo enim sanctuario haec fuerunt peccata, idololatria, auaritia, & effusio canguinum:quemadmodum scribitur Esaiae cap. 3. Hiere. s. de EZech. 22. Supercrat ut infelices his adiicerent quod scriptum est in Matthaeo, sci- Mattb.i3. licet quia fili j erant eorum qui Prophetas occiderant, implerent mensuram patrum suorum: quod fecerunt, maiores suos malicia vincendo, quando Messiam cuius serui fuerunt omnes Prophetae cruce perdiderunt. Nec est quod hi abiectissimi apellae, faeces totius orbis, amplius rex iis scationem sui templi in Hierusalem ciuitate minoris Si-riae expectent:nam hoc satis refellit Hieromias, ita loques, re Nolite confidere in verbis mendacij, dicente . Templum ς μ' δ' Domini, templum Domini, templum Domini est. Siquidem ex Prophetis luce clarius costat in terra duntaxat fuisse apud Hebraeos duo templa, nec templum secundum sequitur aliud materiale,uti subscribit Amos, Domus Israel AmQ3 F- b. iiij.