장음표시 사용
401쪽
eadem involuera constringunt, sieque amav rosin faciunt. ODONTALGI A. Odonta is frequentissimus morbus est. summopere dolorificus, et ubi aegri multoties medicorum opem implorant. Praeterea aliam etiam ob causam peculiarem medici attentioliem promeretur , quia nempe Vigilias , febrimque hic affectus producit, debilibus, puerperis, gravidis praeprimis no
Odontalgia vi vocis dolor dentium. Divisio optima a causis petitur: sic alia od talgia est 1 a vitio gingivarum, partiumque dentem ambientium; a) a vitio ipsius dentis; et 3) a Vitio partium remotarum. At idenuo subdivisio fit, prout varium gingi, kirum, partiumque dentem ambitientium vitium est. Sic in gingivis, nervorum membranis , genis, decubitus quandoque serosus fit, nervos Vellicans premensque, unde odonta ia ferosa. Tempore hyemali vernoque frequens est, et comes est aliis morbis ex rheum atteorum familia oriundis, coryZae, raucedini, catarrho. Probe hanc odontalgiae speciem dignoscere ab alia mul
402쪽
tiplici oportet. signa diagnostica suppedi.
tabunt tempus anni rheumatismo favens, dolor rheumatis, cer)jicis; tumor glandu- Iarum colli; coryza, raucedo, eatarrhus,
ophthalmia serosa simul juncta; defectus febris insignioris, etsi atrox adsit dolor; do-IQr non in uno tantum loco, sed diffusus per maxillam genamque totam , dentes quasi
elongati. Prosunt hie ea omnia, quae rheumatismo convenire aliunde novimus. Restituentia suppressa perspiratio, aut alia Vicaria excretio tendanda; hine purgans hie Convenit salinum , mannatum; alvo mota perspirationem restituet decoctum lignorum, insusum florum lambuci , tiliae ; vesicans ad nucham, retro aures, ad angulum maxillae, ad collum; item stibium diaphoreticum eum opto. Topica exhiberi possunt externa discutientia, leviter irritantia, et ferum depo. situm evocantia: assumuntur masticatoria, item apophlegmatisantia, infusum salvias, radix pyrethri, essentia pimpinellas, fumus nigotianae per sistulam attractus, mast Matio Corporis duri, aut non solubilis non saliva,
C. g. cerae. Interim, sicut rheumatismi dantur hac ratione nullatenus curandi', quive solum emetico, eoque ubinde repetito obe
403쪽
ti eae speetes sola emesi tuto et cito sanatur. Quaeritur , quid de venas sectionae in hac odontalgias specie sit statuendum ' Respondeor eam per se non esse necessariam ; in. terim tamen praemittere illam subinde oportere, in hominibus plethoricis, plenisque, et ad inflammationes praedispositis. Diutius enim durans odontalgia febrim levem in-sammatoriam concitat, quω venae lationem postulat; deinde facilior resorptio materiae serosae fiet, si sanguinis quaedam depletio facta fuerit. Notandum tamen, dari compora quaedam frequenti odontalgiae, C tarrho, coryzae, totique serosorum morborum familiae obnoxia, laxa, debilia, aquosa, mucosa, ubi, si adontalgia affligantur, non
omnis tantum venae sectio, sed omnis omnino evacuatio nocebit. Herculeum hic re, medium erit cortex peruvianus, debilem corporis compagem firmans. Curati horum quidam sunt solo vini, cui antea non assue Verant, usu. Odontalgia ferosa neglecta, aut prava methodo tractata, praeterquam quod diuturna, et, summeque dolorifica sit, morbos etiam alios, n6n eontemnendo a prosedueit: etenim serum diu decumbens gingi vas laxat, unde ipsi dentes, 'tut antea sanissimi, vitium trahunt ; subinde serum inde depul-
404쪽
depulsum ad cervIcem deeumbit, ejusdem que immobilitatem chronicam producit. Subinde totum faciei latus assectum quasi paralyticum evadit, ore in partem faciei sanam Tetrio, qualem casum paueis abhinc diebus vidimus. Alia odontalgiae species est inflammatoria , ab inflammatione periostii ipsius dentem ambienti. ; cognoscitur ex febre universali totius corporis; pulsu duro,
Celeri, calore aucto , facie ' ' ex
singivis calentibus , dolore quali ite
in loco affecto, qui dolor minus late, ac in seroso decubitu diffunditur. Hanc speciem observamua post vigilias, compotationes, ingesta acria; aromatica: item in gravidis, utpote quibus sanguis fere semper phlogisticus esse solet, et ob tumens abdomen superiora copiosius petit. Post suppressas haemorrhoides, lochia, menstrua, post suppressas intempestive plethoricorum haemorrhagias. Alia longe hic methodus viget, an in ea specie odon algiae, quam
serosam apellamus. Cura summe antiphlogistiea erit adhibenda, venae seetiones, scarificationes nuchae, post aures; hirudines ad ipsam dolentem gingivam adplicatae vices subibunt venas sectiones topicae. Adgenam cataplasmata emollientia adplicen
405쪽
ore retineantur collutoria pariter emollientia; interne emulsa propinentur nitrosa.
Nocent hic vesieantia, humorum phlogosin magis concitando; nocent purgantia, utut antiphogistica, itemque sudorifera. Odon-talgia haec inflammatoria saepe in suppurationem et abscessum abit, qui circa radicem dentis conclusus, radicem ipsam et maxillam rodit, graviaque persaepe mala, etsstulam, quam vocant dentis producunt. Quodsi omnibus artis auxiliis frustra adplicatis. benigna tamen re&lutio obtineri nequeat, sed malum in suppurationem transeat, opera danda, ut abscessus et cito Dr. . metur, et formatus cito extrorsum Vergat, et aperiatur. Optimum tunc erit siccum Versum in lacte coetum dolenti tuberculo adplicare.
Aliae adhue odontalgiae species sunt avitiis gingivarum oriundae. Sic labes scor-butica, et totius eorporis, et gingivarum praeeipue, dolores dentium quasi rheumaticos facit, quos ab aliis dignoscimus ex gingivis prurientibus, tumentibus, fusca rubedine tinctis, colore dentium versus radicem fuseo oris foetore peculiari, a longe etiam adstantibus
406쪽
tibus molesto , ex maeulis scorbuticis , et rheumatismi crurum quadam specie , quam peculiariter scorbuticam appellant. Contra hanc scorbuticam odontalgiam conveniunt et I) cura radicalis ipsius morbi principis, scor, buti nempe; a)ea remedia topica, quae gingivas firmant, ut infusum salviae, tinctura Iaccae; aqua stillatilia fol. salviae, cum roobdianucum, ex alumine. Alia species est odontalgia venerea. Labes Veiaerea partes laxas , mucosaSque peculiariter adamat; hinc, praeterquam, quod pudenda afficiat, etiam oculi adnatam, me m. branam Schneideri, et qua nares investit, et qua fauees, itemque gingivas peculariter
occupat. Praeter curam radicalem, conveniunt topica leniter tonica, addixis mercurialibus, inter quas nuperi quidam scriptores
Praeprimis aethiopem mineralem laudant. Id hac occasione noto, distinguendam esse banc8dontalgiam veneream ab illa, quae ab hydrargyro est, quaeve odontalgia mercurialia dicitur. Subinde odontalgia observa tur a vitio cacochymico oriunda, cujus speciem determinare nequeamus, cum nec scorbutici quid, nec venerei adest, sed innominata quaedam humorum acrimonia, quae ad laxiores forte
407쪽
gingivas deposita odontalgiam producit.
Pono exemplum e puella diuturno fluore albo , eoque non Venereo laborans, praeter varios vagosque artuum dolores , quasi rheumaticos , dentium quoque doloribus vexa, tur, per intervalla redeuntibus, tunc praecipue, si fluor albus solito parcius, aut omnino non suat. Curamus hanc speciem ea ipsa ratione, qua ipsum morbum principem, purgantibus Videlicet ex classe roborantium petitis, rheo quotidianis, sed exiguis dosibus dato, demum cortice marteque. Alia est odontalgiae species, a sola gingivarum laxitate, item a gingivarum eva scentia oriunda. Id in senibus accidit, ubi alveo identium evanescere incrpiunt, delerique, et gingivae
absumuntur. Dens nec alveolo, nec ambientibus gingivis firmatus, vacillat , et inter manducandum huc illuc motus dolet. Μedelam vix reperiundam hic arbitror, nisi ea in lenta masticatione, et diaeta tali quae Hratur, quae validiuri dentium robore non indiget. Aliam a parte denti vicina odontalgiam habemus, a maxilla videlicet superiori male assecta. Ἐvenit enim subinde , ut intra Iligmori antra pus undecunque natum colligatur ν
408쪽
gatur et ei rea radices dentium 1uperioru111 maxillae rodat, rodendoque speciem odon-talgiae producat. Prodest, si dens subjec
tus, utut sanus extrahatur, alveolus vero Pertundatur , .ut hac ratione puri exitus detur.
Sed odontalgiae causa in ipso persaepe
dente est, eujus multiplex esse vitium poteti: I) caries dentis , a) defectus crustae illius vitrcae, vel adamantinae dentis externam superficiem constituentis. Considera. himus primo cariem, ejus divisionem, causas, et medendi methodum. Cariem dividunt in humidam, et quas cito latius serpit; ac in siceam, quae saepe per annos durat, quin ulteriores progressus faciat. Diversas cariei causae sunt, quarum aliquas hic persequemur: 13 Vitia gingivarum diu durantia tandem dentem assiaciunt, ipsique cariem astiteant ; et) cariem inducit abusus acidorum, mineralium prae Cipue. Hinc reconvalescentes ex morbo tali, in quo acida mineralia paulo largius fuere praescripta, odontalgiae quandam apeciem, seu potius modestam quandam dentium sensationem experiuntur, quam paulo difficilius verbis exprimere valemus ; 3 alia cariei causa est prava illorum consuetudo,
409쪽
qui instrumentis variis ubi continuo fere
dentes purgant , gingivas deprimune , atque interstitia faciunt inter dentes ampliora; etenim hae ratione reliquiae ciborum ampliora semper spatia inter dentes habebunt , quarum diversa acrimonia dentes rodit, et ca
riem inducit; O neglecta oris mundities post pastum praecipue frequehtissima cariet
in dentibus causa est. Sed quae causa doloris in dente carioso Z ea fere duplex est vel enim dens ita jam erosus est, ut assumpta frigida, calida, aeria, ipse aer attractus nervulum exquisitissime sentientem afficiant. unde dolor necessario existit; Vel vero, etsi
caries eousque necdum penetravit, ut nervus denudetur , tamen ibi loci penes cariorum dentem laxior gingiva Deile serosum decubitum Patietur. Hinc est, quod dentes cariosi per intervalla doleant, et non do leant subinde, cum ferosi decubitus dentes praeprimis cariosos, laxioresque ibi gingia' vas ament. Hin C quoque est, quod non in omni odontalgia, ubi dens cariosus deprehenditur, ipsa caries et nervuli denudatio sit accusanda. Sed quae cura denti carioso facienda respondeo: caries humida convertenda est in siccam , vel dens ipsemet extirpandu3
410쪽
Universim in carie hsse methodust obtinet :I. ut cariosa tollantur, quod fit, si mediante instrumento cariem abradas , et foveolamerosam probe repurgatam aut plumbi, aut Vero auri lamella repleas, quo alimentis, aliisque aditum ad nervulum intereludas;
si caries cito latius serpat, potentissima anti plica sint adhibenda. Hoc fit, si denticarioso aplices spiritum therebinthinae gos-sypio e ceptum, balsamum copaivae, tincturam myrrhae ; oleum cinnamomi , caryophyllorum ; liquorem anodynum minera lem , eamphoram, etE. 3. nervulum doloris unice capacem, si haec non proseiant, destrues, et omnis sensationis expertem reddes. Nervus autem destruitur acribus, rodentibus , uti sunt paulo ante nominata, olea essentialia , oleum praecipue caryophyllorum, cinnamomi; opium, quod certe in Odontaigiis, non qua anodymum prodest, sed qua acre , rodens, et nervum destrueris
remedium, vel etiam in odomalgia ser0sa, qua apophlegmatis ans. Destrui item solet acidis mineralibus concentratis, solutione ipsius lapidis infernalis, et demum candente filo ferreo. Quodsi vero caries ad ipsam usque radicem penetret, etsi destructus jam