장음표시 사용
11쪽
les Litteraru studiosos amplei hi beneuolentia, ut sit scipias velim, praesertim, quia Tibi magna
ex parte Osorij scripta debentur, quae, ut in lucem ederentur, effecisti. Tuum igitur opus Tibi offero,& me, ut est animi Tul excelsi magni
Roma: .Idib.Septemb. Anno M. D. X CII.
12쪽
AD SERENISSIMAM ELISABET AMANGLIAE REGINAM.S .ERENIS S. ELISABET AE
RAM equident, clarissima Princemn studiiun mae Maiestatis,& Amplitudinis an
tea satis incitatus , Cum accepissem, quantum valereS
ingenio,& quantos progres sus in litteris Graecis,& Latinis haberes, & quomodo Repa dignitate cueruditione liberali coniungeres. Postea vero ouam ad me homines quid . detulerant, a tes,ipta mea libenter legi; tantasina est ad hoc
meum erga te studium accessio, quanta verbis explicare non possum. Utriun id vere mihi dixerint,an a me filiam aliam inire voluerint, incertus sum: hoc unu scio,me ex eoru sermo ne magnam voluptatem percepisse ei & consiliuiniuisse , quoinodo isti per litteras animum in te mcum plenissimum pietatis, &obseruantiae declararem. Nee enim dubitos quin cadent humanitate, qua opuscula mea lectitas, sive, . rum est,te eorum lectione non mediocriter es, laeviri, sis has litteras meas acceptura , maxime cum illa ad communem utilitate conferantur , hae vero litterae praecipuum status tui praesidium, di amplissime dignitatis ornamentum resipiciant. Quamuis autem id praestare nequeam, haec tamen voluntas mea non ingratat i debet esse. Solent enim magni Principes, tam muneris oblati dignitatem expend rc , quam onerentis animum,atque fidem ponderare. Cum enim niaximiun Regis dignitatis iraesidium, & ornamentum sit in hominum boneuolantia, atque fidelitate constitutum, quomodo potest id illis initicundum, & ingratum accidere, quod intelligunt esse ex egregia v c luntate, alve singulari fide profectiim Ut autem hinc initium aeribendi faciam, soleo me cum saepenumero Dei prouidentiam in Regibus admirari, quod infinitae prope hominumio multitudini, ex tam diuersis, &valde inter se
repugnantibus naturis conssatae, cam mentem iniecerit , ut vellet unum praecipue hominem intueri, unius imperio continem, unius
institutis , & legibus alligari rusquealico, ut, civit homines de reliquis rebus acerbo odio saepe dimicent, ectenaraq. mente dissentiant, in . hac una plerumq. resumma secum animorum consensione con irent. Cum autem hoc va dio de admiror, tum cos Reges, qui hoc tam pra clarum , atque dissicile munus,ex voluntate illius summi, atque sempiterni Regis admini strant, homines omni virtute praestantes, atq.
plane diuinos existimo. Nihil est enim maluc & amplius, nihil magis arduum, atque dissici
te suam frenare hominum cupiditates,rescc Jre libidines, tueri innocentiam,virtutem prae miti allicere, flagitia pinnis,S stippliciis coem3o cere, &uniuersam denique rempublicam p cς , & otio constituto florentem, omnibusque bonis assuentem efficere. Haec cum nemo, nisi sit diuina mente praeditus, praestare veseat; illi prosecto, qui pro dignitate Regio munere, Mossicio funguntur, in caelitum numero reponis di sunt, & quasi quidam dij inter mis evr putandi. Quod si viri excellentes,cum omnem mentem in publica salute defigunt, di Regnum o recte,sapienteram. moderato gubernant, imuctoq. animo uti quae sunt reipublicaeperni- A ciosa,
13쪽
elota repellunt,maxime admirationi sunt;pr fecto cum mulier idem praestiterit, multo maiorem admirationem commouebit.Quid enim admirabilius, quam in semina virilem constantiam, in virgine senilem prudentiam, in summa opum affluentia summa modestiae laudem eminere Quid magis obstupendum, quam mollem, & delicatam mulieris naturam tantis c se virtutibus ornatam, di instruetam, ut totum Regni pondus sustineat, inem. munere siti, Imaoim laude versetur , quod vix multorum hominum excellentium consillio, virtute, fide, auctoritate conficitur λ Quare, siliquemadmodum sperandum est, ita Iaempublicam temperaueris , ut minime a maiorum tuorum , qui Pietatem unice coluerunt, virtute degeneres;
tanto illis omnibus magnitudine laucis antecelles , quanto maius est imperium a semilia iuuene, quam a viri S aetate, di exercitatione ro
huius sapienter, atque sortiter administrari. aQuod si umquam mulier aliqua virtute praeceliens se maximo animo ad studium publicς salutis adiunxit, & ex ea curatione, atque munere maximam laudem consecuta sui tun ea tempora imperium tuum incidit,camq. materiam nacta es, ut , si eas actiones,quae indole ista Regia , quae in te elucet, dignissim: sunt, velis animo constati sitscipere ; sis omnibus Reginarum maximarum virtutibus obscuritatem amplitudine praestantissimae laudis, atque dignitatis es 3
Iatura. Hoc autem ut possimus de te uniueri
Reipublicae Christians polliceri ulta faciunt. Es enim singulari ingenio praedita ,& magnarum artium discipliniv crudita; laudibus mansuetudinis, & lenitatis, quae cum istius sor evenustate consentiunt, excellis; nec eas Iaudes, quae ex constantiae magnitudine oriuntur.
tibi repudiandas existimas.Si igiti ir tibi deesse
nolueris, optime rempublicam constitues, Mnem. omnibus malis, quae illem perturbant, Α impones, & immortalem gloCam con sicqueris. Contra vero, si quid in tantis tempestatibus, atque procellis ostenderis, gubernacula parum scienter tractaueris, jericulum est, quod
omen Christus auertat ne Rcipublicae istius nauis ad eicos scopulos alliuirangatur,& diram cladem tibi commisti ve tores accipiant. migitur in eo statu sis, vi r ibi necessiario vel iumma gloria cum totius Regni salute comparanda , vel insgnis infamia cum maxima Reipubli I peste iubeunda sit; opinor nullas tibi opes, aut facultates tanti esse,ut eas cum fideli consilio, quod quidem ad stabiliendum regnum pertineat, conferendas arbitreris. Sed inquies his lasse, Adeone tibi ab amicis,& colitiariis inops esse videor, ut velis modo mihi consilium dare aut tantum otium tibi a Lusitaniae negotiis est, ut Britanniae curam sit scipias Arbitror quidem esse in Britannia multos sapientes limmines , & singulari virtutis, atque pietatis lau ε de florentes; quibus si aures praebueris,& tibi, α Regno tuor raeclare consules, Regiumq. dccus, S: dignitate egregie sestinebis. Sed,quet
admodum,qui rei augendae vehementer intenti simi,quamuis diuitias ingentes domi congcstas habeant, non tamen aurum, & ardentum
alit .nde importatu repudiant, &, quo ditiores sint, eo maioribus accessionibus opes suas augeri, S: cumulari dc siderant; ita sapientes Reges, quorum gaza magis est in honorum prudentia , atque fide, quam in maximo auri pono de re collocanda, quamuis consiliis abundent, nullo tamen modo. si qua fiat ad eas militias , qua s ipsi omnibus aliis anteponunt, accessito, illi aspernaxi debent: n est illis magnopere curandum, sit ne ciuis, an externus is ui coasilium dat, sed quo animo ad hoc officium ac- . cedat. Plaeterea consilia ab externis data, Mimis plerumque si ii cctas et . Multae namque
insidiae aer incipibus a sui S clomesticis intenduntur a multae haudes in aula Regia questus, deo compendij gratia susciuiuntur et multa partim adulatione, petialia, partim cillen sinius p riculo sermidine dissimusanturiata, utrarctii ue aiantur., qui Regibus libere loqui audeat. Accedit postremo, quc nullum Christianum Principem externum, & alienum puto: sed omnibus obst ictunt esse prosteor; nWime Nero tibi, quaan in pranus inihi propter spe,quam de tua benignitate cqncepi, unice colendam,&obseritandam prolusiii.
o Vt tem ad V, qu si scepi, tandemaggrediar, duo in primis omnibus Regibus considerandasum, di sit scepti nanneris amplitudo, di illius gerendi dissicultas. Amplitudo cnim tan
i ta est, v t vix ulla malonin vita cogitari possit. Sunt cnim B cs omnes pro parte sira iuris diuini V icarii. Diuinum siquid om est,tantum v
num inter omnes excellcre, ut omnes summa
consensione se illi regendos, aeq. tuendos committant:& in iIlius prudentia, virtute, boli ita-o te, existimerit esse sibi firmissima vitae, salutis, atque dignitatis praesidia constituta. DissicultaS porro quanta sit, explicari non potest. Si eis 'nim miscite admodum cuilibet est tenere o
nes cupiditates, coercere libidines antini mo- jim ratione comprimere, totium . mentis sta- tum recte moderari, ne quid insurgat, quod a- lnimum impetu turbulento concutiat; quatum tandem erit, non siira tantum cupiditates, sed totius populi libidines ita comprimere, ut nul-
lus ex earum immoderatione tumultus oriatur , quod reipublicae statum labe lactet Is igitvi', cui est tantum munus impositum, ut pri- εmum quidem se contineat, nec enim fieri '. test,ut aliorum libidines trangat, qui suas primum non cohibet) deinde reipublicae uniue
sis motus ita ratione temperet,ut omnes citio, quantum scri possit, continentes, di moderatos efficiat virtutumq. omnium praesidio com
muniat, multis opibus humanis atque diit inis, fulciendus est: ut id quod animo magno instis stituit, magna felicitate pers. Iat. , t autem primum de humanis opibus loquamur, Sua ta
14쪽
men benignitate diuina continentur omnes Resum opes , & lacultates, quae summadusia conquirendae sunt, in ianorum homi
num prudentia , atque virtute collocandas ar-
hitror. Nec enim aliquis Princeps ullo modoc potest, vel in bello victoriam consequi, vel inc pace dignitatem tueri, veI in negotio callide
veribis, vel in otio tranquillitatem retinere, qui non est bonorum comitatu circumsaeptus . Quo modo enim unis tantum oculis omnia , aquae sint Regibus animaduertenda , prospi- clatraut unis tantum auribus omnium queret las exaudiet 3 aut una mente, atque ratione de tot rebus, quot sunt ad salutem reipublicae necessariae, cogitabit Multi igitur sunt in Regni
administrandi societatem conuocandi, quisnt Regiarum virtutum opibus illustrati,nempe iustitia, temperantia, Brtitudine, graui
tale, constantia, liberalitate, &ea, quae Iaudes omnes compIectitur, sapientia. Ij autem a tanta prudentia sint, ut omnia diligenter e plorent , 5 quae iunt euentura ex antecedentibus caussis multo ante proiiideant: tanta fide, ut nullo quaestu, aut emolumento, a veritate , di ossicio deducantur: tanta virtute, ut nullo metu, quo minus omnia, quae salutem afferre
possunt, aperte dicant, impediantiir. Multi enim, quamuis recte sentiant, & reipublicae consuIere cupiant, ne tamen in Principum onsensionem incidant, vera, & utilia suadere non 3 audent. Vt enim aegroti saepenumero pha maca salutaria, si merint acerba, &iniucunda, a emantur, & respuunt, & earum rerum cupiditate capit intur, quae sunt sanitati valde contraria; ita Principes interdum,animi morbis oppressi, & impediti, veritatis. medicinam relictimi, & elaborata concinnitate mendacii, fissaque dulcedine vanitatis alliciuntur Ita vero fit, ut, quamuis in principio voluptate aliqua assiciantur, aliquando tandem dolore, cruciatu poenas temeritatis, &amentiae persoluant. Vt autem nihil est veritate diuinius ;ita nihil excogitari potest reipublicae salut rius. Quod enim aliud discrimen est inter sapientes, &insipientes homines, nisi quod sapientes vera bona magno sibi studio eo rant ; insipientes autem, fessis rerum imaginiabus elusi, bona inania consectantur; & ita tamdem, tum tal f honores ambiunt, salsasque vohaptates exquirui, dedecoris semmi notis inu- runtur, assiduisque fla tiorum,& scelerum poenis excruciatur. OmnIs igitur beatae vitae ratio veritate continetur: tota autem miseria mendacio, & inanitate conficitur. Quocirca omnes Principes, qui rempublicam uam volui,& suam dignitatem perpetuo retinere cupiui, hoc praeselore debent, hoc verbis, alve rebus ostendere,sibi nihil esse luce veritatis antia ius . sic autem bonos omni metu liberabunt;& adularemim impudentiam compressam tene ibunt. Quod virectius assequi valeant, opus est, ut bonos, atque veritatis amatores opibus
augeant, di honoribus silmmis assiciant: im probos autem, S mentiendi, & adulandi artifices longissime a sua familiaritate repellant, omnique honore indignissimos esse putent. Sunt enim adulatores veritatis hostes sempi- remi, omnibus bonis infesti, Re bus valde perniciosi, neque Blum in rempublicam unitiersam taeterrimi, sed in Deum ipsum maxime
scelerati. Qui enim veritatem oppugnat, iro sum summum rerum omnium dominum, qui est summa, atque sempiterna veritas, oppugnat. Sunt igitur homines isti nefari , atque pestiseri, ab omni nobilitatis aditu, congre su , familiaritate prohibendi, atque adeo in
ultimas terras exterminandi, ne sceleris contagio ad Regum perniciem emanet, totamque rempublicam mortifera tabe conficiat. Contra vero, qui nihil mentiuntur, nihil sim lant, nullas opes verae virtutis opibus ante seo runt,vitamque sapientia, atque probitate moderantur , ex abditis etiam sedibus, si latitant, eruendi sunt, & inuiti etiam, atque recusantes
ad Regum familiaritatem perducendi, multi sique opibus egreste cumulam agis enim propriae Regum diuitiae sunt, quae proboriim hominum fidei committuntur, quam quae in aerariuRegis inferuntur. In aerario enim congestae in uidiam conflant: eum bonis autem eommunia catae, Regis nomen illustrant, illiusque statumo gratorum hominum fidelitate communiunt. Praeterea opes abstrusae,atq. reconditae possunt aut latrociniis auferri, aut ministroru perfidia
dissipari:at in gratis abimis memoria beneficii perpetuo infixa permanet, neque potest ullius 1mi rtunitate conuelli. Tum illud etiam considerandum est, eos,qui non dolis, atque fraudibus,sed vera virtute ad Regum familiaritatem
peruenerunt, omnes eaS opes, quas a Regibus
habent, ad eorum stuctum, a quibus eas habet, conserendas existimare: at,qui per simulatione virtutis , &inlistriae, opes a Regibus adepti
sunt, Cum omnia ad suum emolumentum reu
cent, simul atque maior species utilitatis eoruanimis o jeitur,Principes deserunt,&produci& aliquando etiam oppugnant. Vnde colligitur,qua sint amentes omnes Principes, qui,n flectis bonis,opes, & honores ad improllas d ferunt, eorumq. fidet sua dignitatem committunt,qui prae sua cupiditate fide sanctam ha so re non possunt. ,qui tantu sapientia valet,Vt, eiectis improbis,& sceleratis hominibus, nos adsciscant,& illos secum consiliorum,& ossiciorum societate coniungant, praeclare saluti suae,
atque dignitati prospiciunt. Nec enim Principum salus deseri potest ab illis, qui fidem omnibus vitae commodiS anteponunt , neque eoru
dignitas aliqua dedecoris suspicione macul ri, cum perspicitur eos esse honestissimorum hominu familiaribus implicatos. Ut enim nihilso est,quod maiore dedecore Reges afficiat, qua flagitiosorum hominu familiaritas, & con uretum; ita bonorum amicitia plurimum illis di-A x gestatis,
15쪽
enitatis, &honestatis aes 3 t. Talem nam que de illis opinionem concipimus , quales ij ' sint, quibus eos deditos animaduertimus. Unde concludi potest, non esse diuites, atque potentes eos Reges appellandos, qui auri inge tes aceruos, qui gemmas innumerabiles miro fulgore micantes, qui minimam vim eboris, qui plurima metalla possident, qui compluri-hus nationibus imperant,sed qui multos homines virtute,atque fide prestantes secum habet, sanctissimo amicitiae foedere, & bonorum omnium,quantum Regiae maiestatis ratio pati
test, societate coniunctos. Illa namque omnia raro sine virtute parantur,ntimquam vero sine virtutis praesidio rctinentur: at virtus reliquis
opibus nudata dignitatem sitam facile tuetur, lucemq. suam Ionge lateq. diffundit. Praeterea cliuitiae si non sint virtutis praesidio munitae, salutem dare non possiant, sed potius multorum cupiditatem irritant, & incendunt, ut insidias. illis, qui diuit ijs elati sunt, saepe moliantur: at virtus sine diuiti js saepenumero statum Regiuconseruat, Et imminentia reipublicae pericula propulsat. Et haec quidem de humano praesidio dicta sufficiant: nunc ad diuinum consequens
Si igitur tantum praesidium est in bonorum hominum probitate, atque fide ponendum, ut sine illorum auxilio non possit Regnu aliquod, aut respublica diu salua consistere; quid tande aerit de ope diuina iudicandum D E V S enim
est, ius numine, cosilio,voluntate ,r 3na nasi Cuntur,augentur,atque retinentur: cuius mente, atque ratione, gubernantur: cuius ope,
auxilio fulciuntur: cuius denique ostensione Iabuntur, de concidunt, atque delentur. Princeps igitur, qui velit muncre suo puriungi,&sbi coni missum imperium apte moderari,cam primum curam sulcipiat opus est, ut religi nem pure, atque sancte colat, assiduisque pre- cibus opem a Deo imploret, ta statuat, omnem Regni 1 liciter administrandi rationem numinis placatione contineri. Primum cnim, si sapientia Regibus tam necessaria est, ut sine illa nullo modo possint aliquam reipublicae partem
attingere, quin omnia peruersa, atque pertur' bata relinquant, sapicntiae vero lunacia non
liunde ortum habet, quam ab infinita illa, &immensa sapientiae luce, & splendore, mei tisique diuinae claritate, qua Omnia reguntur, & scollustrantur; quid est Regibus maiore studio
procurandum, quam ut toto animo in religi
nem incumbant , & castissimis precibus Deiopem ei stafitcnt Quod si fecerint, ex illoriunmente diti inae sapientiae claritas eminebit, &virtutis eximiae splendor orietur, ut no solum,
quid sit rcctum, quid honestum, quid utile,
perspiciant, &, quantum vera bona a falsis intersint, explorate cognoscant; verum etiam omnia, qtiae recta esse viderint, constanter ese εficiant. Vtrumque enim diuina benignitas, S gratia praestat. Clarissimum enim lumeu
humanae menti praesere, de animum inii ictor bore confirmat, ita ut minime labatur,& erret, aut difficultatem gere di muneris extimescat. Nec enim quidquam est tantis difficultatibus impeditum, aut tantis munitionibus obustatum, quoil non facile is, qui est diuina virtute praeditus,expugnet. Facillime igitur omnes animi motus ratione vacuos comprimet, & cupiaditatem cotinctat, de omnes flagitiorum Iabes γ repellet, an in i q. statu ita honestatis luminibus illustrabit;vt admirabilis in illo venustas,& pulchritudo, diuinaeque mentis cmgies enitescat. Fieri enim non potest quin is,qui Deum, quoad licet,& fas est, in hac vita puris Oculis intuetur, di illam praecellantissimam speciem,& pulchria
redinem assidue contemplatur,amore illius i flammetur, totumq. animum ad illius imitationem effingat: maxime vero, cum eam imitat i ne,& sinii litudine non tam studio, At contentio, ne sua,quam illius gratia,& beneficentia consequatur. Ex hac pute animorum cum diuina me te sititii litudine sempiternu amicitiae foedus exsisti liquod Deum ita cum humana mente copulat ut omnia sua bona liberalissime cum animo casto, & religioso communicet. Illam igitur,&consilio instruit N virtute corroborat,presidio saepit,& in omni rerum discrimine prssenti numine protegit. Hac igitur fiducia erecti,qui verae pietatis studio incensi simi, quamuis omnia bellis ardeant, di terra ingenti motu tremes cta dehiscat, numqtiam animos demittunt, sed tum vel maxime diuinum stibi auxilium adfii turrem confidunt, & in summa rerum omnium desperatione,ad firmissimam spem salutis, atque dignitatis eriguntur. Vnde colligitur, cum tanta sit hiunanae naturae imbecillitas, di tanta in rebus fluxis, 3e interit tu i S inconstantia,omni iaque vita sit periculis exposita n illis solis posse magnitudinem animi, que virtutis initictet fiduciam reperiri, qui se Dei praesidio munitos esse comiderant. Cum igitur nemo Regium munus obire sine admirabili sapientia , sine egregio dignitatis exemplo, sine roboris inuicii constantia pol sit, & nulla ex istis laudibu s e
terra nascaturued omnes e caelo diuinitus oriatur ; constat certe,omne Rcgis officium esse in religionis sanctis si inain rationem confere dum . Soli namquc sapientes, de moderati, de
sortes habendi sunt, qui Deo,totius sapientiae, de honestiatis,at q. virtutis Principe, id archit cto, sunt purissimae reIigionis foedere deuincti. Quid vero de iustitia dicendum est ξ P terit ne cana colere, nisi qui mentem in vim, dc rationem sempiternae legis intenderit, de
totius iuris, &aequitatis originem cogitati ne comprehenderit, Se ordinem , de conu
nientiam qua summus ille rector omnia gubernat vigilanter inspexerit,atque postreim , qui sese toto animo ad studin m diuinae legis applicuerit Nullo modo. Deus cnim solus est vis, mens, di ratio, legis, iuris linis, aequitatis origo, votivique iustitiae parens, cuius
16쪽
arumne leges onmes reipublicae filutares, &commodae sanciuntur, di cuius ope, atque beneficio conseruantur. Vnde sequitur, ut illistium iustitiae splendore colluceant, qui in il Iud sumnum atque sempiternum iustitiae lumen in ciunt. Ex hac autem animorum con-λrma ne,qua homines Dei iustitiam imitantur, omniaque studia sua ad communem utilitatem conferunt , benignitas, & hominum magis firmare valeat, eo Principis Ridio omnibus perspecto , & cognito, quo omnes suas curas, & cogitationes in reipublieae salutem confert sic enim fit,ut respublica illum admiretur, di diligat, di summa voluntate omni blas illius iussis temperet.Niter enim non diu imperiuillius sequetur,sed,ut eum exscindat,quantum potest elaborabit ultu enies imperium suspectum,& inuisum,neque ta virtutis opinione cocaritas exoritur: inde lenitatis, &mansuetu- Io natu, quam supplicioru formidine munitum dinti laudes exsistunt et inde postremo omnis poterit esse diuturnu. Qim si concordia re deseedo verissimae voluptatis, atque iucundia publica conseruat, di auget, discordia vero ea
ratis emanat . Nec enim ulla corpore percepta dissipat atque comminuit;hanc autem concor- voluptas est cum ea voluptate,quae ex vera dia ciuium inter eives, Principis reli io rebus siestate percipitur, aliqua ratione compara explorata conplutinat; onmes enim iumma co
M. Corporis enim voluptas serumque Hr - - ν,- - ter appetitur,& mometo temporis effluit, maestitiamq. deinde inurit, he dedecus impressum
relinquit. Mea voluptas, quam vera virtus
sensione Principi religioso parent, imperim. ilIius libeter adstangunturun ea certe costat eΩse summum firmamentum reipublicae collocari . adum.Tum illud etiam minime contemnendum
efiicit, & sapienter exquiritur, & constantis xo est, quod nec improbi ciues tantaeonfidentiat me retinetur, di nulla aegritudine contami-Jnari, aut stagitio deformari potest, cum sit abi emini labis contagione pura, di cum eximii de i coris amplitudine copulata. Ex quo sequatur,
vitam eorum, qui eum Deo amore coniuncti sint, non sellam esse diuinae virtutis orname tis excultam, opibusq. summis assilientem, &ad 'em firmam gloriae immortalitatis excit tam; sed etiam pura, & eonstanti, & eximia illi Principiinsidias parant, quem diuino prae
sidio vallatu existimant: neque hostes ita facile bellu contra illum suscipiunt, quem auxili diuino constipari suspicantur. Si autem dolos instruunt, aut bellum comparant, id tamen titubanter, & timide faciunt: ita,ut facile scelerati ciues vel manifesto deprehensi poenas steteris exibluant, vel iniecto metu a facinore reuocentur, & hostes etia faeillime a belli geredi
voluptate , atque iucunditate resertam. U- cupiditate discedant Cueis nam. libenter sceeet igitur cum Rege illo sanctissimo excIama, N:Quam magna multitudo dulcedinis tuae,Domine, quam reseruasti diligentibus tet me igitur omnia bona, quibus suscepti in maxime virtutis exercitatimae labores leniuntur , Nadmirabili quadam suauitate compensantur, continet in se religionis studiu,sine quibus imperium administriat nequit. Tum etiam illud
quantum est omnes enim subditi,qui non fue-dera iungunt, quoru in bello virtute metuunt, in pace autem fidem diligunt, &.ne foedus rite percussiam violent, minimepinimes t. Postremo, cum omnis respublica Principii mmores imitetur,necesse profecto est,ut,si Princeps fuerit egregius pietatis, atque relisionis cultor, uniuersa respublica sese eadε religione constringat. ReIigio aute cupiditate refrena petulantiam e rimit,insolentiam frangit,ierint immanitate quadam sceleris efferati, eos o meritate,& audaciam coercet, minem. --
Reges, qui religionem pie coluerint, neque mediocriter amabunt , neque mediocrem ijlis fidem adhibebunt. Fieri enim non Potest. Quin
uinae pulchritudinis imago in oculis hominua constituta mirabiles amores excitet, Ze omniuὶ voluptates ad se incredibiliter alliciat: nem I que animunianducet,ut credat,eum,qui Deum metuit, & illi valde placere cupit, fidem vita destos reddit, & legibus atque legu custodibus obsequetes ihil est enim ad continenda cupiditatas immoderatione,& reprimenda iactatione, atque leuitate merii diuini numinis efficacius.Cu enim cogitamus, qui simus illius summi domni,& parentis optimi beneficiis obsti se& quanta supplicia sint illis constituta, qui
decus animi siti flagitio, & impuritate colamiturum. Erso partim,quia intelli ni illum esse nant,mente recolimus,& intelligimus,nullas es diuinae sapietiae monitis, & consuijs eruditum, so se latebras, quae adspectum diuinae metis imp de in studium communis utilitatis acriter incitatum: partim,quia illius bonitati minime di Lfidunt , neque fieri posse suspicantur,ut is commodi sui gratia communem utilitatem neglia gat, di fidem, di officium prodat, ei libenter acquiescunt, nec imperium illius aliquo modo recusant. Quod si neque Regnum,neque ciuitas, neque domus vlla sine imperio constare potest; imperium autem religionis puritate sancidiant,cum etia e quae terrae visceribus inclusa sint,& tartareae plagae sempiternis tenebris occuluntur, illi pateant,atque dilucescat: cu haec, inquam, omnia nobiseu reputamus, partim ne
aut turpitudinis offensione illius oculos violemus, aut nos ingrati animi scelere,quo nullum grauius esse potest; adstringamus, partim ne statum nostrum prodamus, & sempiternam n
bis ipsi pestem flagitio nostro machinemur tur; nihil prosecto religione utilius,atque salu-6o cupiditati resistimus, diuinoque praesidio fir-tarius ad hominum multitudinem continenda mati,clarissimam victoriam de temeritare d
excogitari potest. Herum est, quod imperia uicta, atque prostigata consequimur . Nee
17쪽
enim umquam illi,qtii Dei iudicia metirimi, S illius offensione in verentur , sint ab illius ope clemel icti . Illius igitur ope clesen si facilliine omnem cupiditatis impetum a rationis arce repellunt . Compressa igitur , re edomita cupiditate , non erit difficile seruire officio, di dignitati. 'omniaque virtutum mimcra sustinere. Quis enim a se turpitudinem repellet, nisi is, qui summam illam, atque sempiternam honestatem,& diuinae pulchritudinis decus, S elegantiam puris oculis
intuetur λ Quis iustitiam sanctissime colet, nisi
qui modum, & ordinem, &conuenientiana, quo cuncta a summo Rcge temporantur, sui iaque in locis aptistinae collocantur, &muneri
bus illius praescriptione distributis singuntur,
ratione considerat Z Quis pericula vitae contemnet, & in acie pro iussitiae sanctitate,& reipublicae salute sortiter, distrenue dimicabit, nisi is,qui sibi diuinum auxilium minimc dcfuturum esse confidit ; &, quanimis in acie cadat, intelligit se minime a Deo csse derelictum, sed potius sibi pro brcui, & exigua vita sempite nain reditandam esse, in qua omnibus summis bonis in sanctorum consortio perfriatur Si igitur religio in pace homines efficit modestos,atque temperatos, & inter se amoris consensione mirifice conspiranteS, S Iegibus, a
que Principum iussis libenter, dimidiose parentes, in bello autem diuina quadam virtute corroborat, & studio immortalitatis incendit, usque adeo, ut libentissime sanguinem, atque vitam patriae largiantur, ut in caelum euolent; nonne fatis liquet, omnem Regis, qui officio
suo satisfacere vehementer expetit, curam, eccogitationem osse in religionis studio ponendam λ Sic cnim omnium virtutum opibus, &ornamentis magnificentissime redundabit; &gloria ingenti millis umquam seculis interitu-xa circumsuet; praesidii que diuinis in omni rerum discrimine nuinietur; sitorumque sibi beneuolentiam egregie conciliabit ; S ex tant Tum bonorum recordatione ingenti gaudio cumulabitur: neque solum ipse beatus erit; sed sbi permissam re inpublicam reddet eiusdem felicitatis atque beatae vita participem,in qu quidem est Regis munus, & officiu in constitutum. Quod enim est aliud reipublicae Principi mi ni S alligitatuni, qua in ut rempublicam forentem, atque beatam faciat Z Qv qυidem nullo modo sine egregio pietatis cultu, &rel igionis fanctitate perficitur. Sed, quo magis religio omnibus virtutibus praestat, omnes enim ex illa oriuntur, di eiusdem complexu , de gremio continentur eo magis metuendum cst, ne impietas in nomen pietatis, atque religionis limadat, S per simu lationem sanctitatis omnes sanctitates citertat. Cum enim nihil sit magis a liuersarium virtuti, quam virtutis assimulatio, tum id in ficta religione apparet facillime . nam scelus immane, notane pietati S, quali quodam Ino tegumento fraudulenter inuolutum id susciapit, ut Omuem religionem deleat, atque memoriani numinis caelestis exstinniat. Hoc in Joco, Princeps Ampli sitim, vadde prudentiat mihi opus est. Cunienis sis tantis cutis implicita, ut per te nequeas ullo modo insidias Vitare ,-tantum periculum, quantum tibi, M. omnibus Christianis intenditur, ratione prse
auore;& cum in hac una re praecipue munerisio tui summa consistat, ut religionem purissime colas, ut sis diuino praesidi cincta , commissumq; tibi Regnum cum summa selicitate tuearis ; nihil gratius tibi debet esse, in tanta ReI gionis dissensione ; quam ab homine tuae dignistatis cupidistimo, & ab omni cupiditate nefa
ria remoti si mo , & minime verae religionis. ignaro de tantis rebus admoneri.Hoc enim tibi affirmare possum,me, si ingenio,&humanitati tuae dissidere1n,numquam ad has lita eras scridio bendas accelsurum fili sic. Summae namque t . meritati5 est et i de quo spem prorsus mixta sem,curarc velle. Sed cum ingenium, litterae humanitas, indoles, S reliquae laudes, quibus abundas, in magnam me spem tui de C
his , atque dignitatis impulisset . e cum in te ligerent, id, quod erat in tuo Regno de Zςli gloriis sanctitate detraetum, non esse tibi, sed
multis hominibus, cpii omnia iuriS, ataplς xς--.ligionis claustra, nescio qua amentia Ve aras: reuellere conantur, assignandum: qpud autem non omnis religionis cultus intcri urit,tuae cIC-
mentiae, di pietati tribuendum I meam oratiornem tibi minime iniucudam re confido Quocirca te, quantum possum, Go, & obsecro,primum quidc,ut hos meos conatus in bona parte accipias, quod certe facies, ii, quesis sit in te
animus, ex quo haec omnia depronMintur, inspexeris: deinde, ne,prius quain omnia,quae his litteris mandare constituo, perlegeris, quid o quam de illarum, vel sapientia, vel temerit te praeluctices: postremo te Christi optimi lin-ximi fidem obtestans deprecor,ut, si quam Opi nionem veritati contritriam, aliorum fraudi bus inducta,comprchendisti, si eam recta ratiola laetabit, veritas patefacta conuellet, Ne
tas extorquebit; ne beneficia Christi repudies, sed ei rationi, quae magis cum Christianae discia plinae canctimonia convcnire perspexeris, li- mbenter assciatiare. Etenim non solum animi so superbi N. arrogantis es I, sed et iugenii hebetis, di obtusi quae vitia a te plurimum a simi ita certis, destinatisque sentcnt ijs hominum imIportunitate inculcatis addici, ut nulla ratione queat ab ca sententia quam semel tu da in reccpit, auelli. Cum autem hoc in omni vita sit valde bonis rationibus aduersarium, tum vero in praua religione pertinacitcr sesecepta pestis enim. Quo enim res est clarior.
de illustrior, S utilior, eo fieta illius sipecies est
6o taetrior, & immanior, atque siluestior. Quod utinam his turbulentis temporibus muli me experti fuissemus. Postquam enim quorundam hominum
18쪽
hominum importunitate, & audacia ab ear ratione consenserint, ne quod illorum vitae poligione discessum est, quae a Christi, di Aposto- riculum incitatae multitudinis audacia, & im-lorum temporibus, ad nostra usque tempora probitate confletur. Hoc qui dixerit, lateattirinuiolata permansit, multique verborum le- , recesse est, imus religionis institutuin, atque nocinijs inuitati ab ea via dkexerunt, quam decretum esse, Principibus,qiii noluerint reli-
Christi discipuli munierunt, & multi sancti ho- gionem, in qua sunt sancte atque sapiento e trinesan quibus Christi spiritus insidebat,illu- nutriti, descrere , ut popularem amentiam sevstrauerunt, ut eam sequerentur, quae specie quantur,necem per fraudem, atque sceluS ma quadam libertatis, atque iucunditatis incau- chinari. Deinde panim prudenter animad-tos,&impronidos ali sciebat: postquam igitur Io uertit, huius seeiae finem est e nimium liberta. Nec noua disci ina multorum cocionibus tu tem, quae nullis finibus arceri valeat: qua qui-hulentis, & libris contaminatis increbuit ; vi- dem nihil potest magis esse Regum ossicio, at dimus repente pudorem exstingui,honestatem que disiciplinae contrarium. Regis enim Osfim profligari, iura diuina, & humana conculcari, cisim est, sagitium supplicio resecare: plabs es Iacra pollui, sanctitatem irrideri, audacia im- fienata omni suppliciorum metu Iblui concu- punitam volitare , impudentiam corrobora- piscit. Rex legum minister, & custos,& vin-ri, multiplices, de inter se valde discrepantes dex est: illa leges omnes, quantum potest, im- opiniones inseri,&conitinctionem Christiana portuna temeritate conuellit. Rex paci, impia sectarum varietate perfringi, Ni nom- otio consuliti illa pacem, & otium indomitani loco, in quem hic honnimo furor irruebat, 1 o cupiditate perturbat. Rex postremo non om taeterrimae discordiae flammam, di incendium nibus a quesiter omnia distribuenda putat.sed, incitari. Inde namque acerba odia, crebri tu ut quilibet dignitate antecellit, ita eum pro
multus,pestiserae contentiones exstitcrunt. Ιn- virtutis ratione remunerat: at ea omne digni-
de bella horrenda, di exitiosa nata fiunt. Mul- tatis discrimen tolli, & infima fiammis permitae deinde passim strages editae, multae vastita- steri desiderat . inde adeo fit, ut cum omnibustes illatae, multoriam opes ferro, atque flamma Principibus infesta sit ; tum veI maxime Reges consi ptae. Iam vero,qualita in pleri'. eoru , immani odio persequatur. Nullam enim digni- qui harum opinionum auctores runt, crudeli- tatis excellentiam pati potest: N eo conatustas emineat, quam intoleranda arrogati a su omnes comparat, ut Principes vel interimat, nixi ambulent, quanta petulantia,&conuicio 3o vel saltem in turbam coiiijciat. id quidem in sanctos homines insequandiar, qnis non videt principio non apparet. At,postquam hominum Adde nunc legum interittam, imperi, contem- surentium multitudo viros colligit, tum dc- priam, regiae maiestatis odium, dicriidcles in- mum audacia impunitate diuturna confirma-sidias, quas isti Principibus impie, atque nefa- ta ad perniciem Regiae maiestatis erumpit. Curie moliuntur . Addeciam lemna colloquia, igitur hac sit multitudinis imperitae natiara, si- ubi de Regum peste atque pernicie coniurant, muI atquc populares duces adepta est, qui il-di illis,pro quorum salute Deum venerari, at- Iam iuriosis concionibus tamquam venti S exaque precari debuerant, exitium sectere infan- gitent, atqtie temeritatis, & amentiae fluctus do machinantur. Qitis enim est adeo mentis immanes extollanti imperite certe faciut Prinexpers, ut non intelligat hanc sectam popuIa- o cipes, qui nascenti secteri non resistunt, sed in- rem esse, de multo magis irritandae multitudi- dulgentia sua illud aiunt, & fauore etiam con-nis cupiditati, & amentiae, quam cocrcendae firmant. non enim intelligunt se sibi ipsis inte- plebis insaniae congrnentem Omnes autem ritum machinari, cum id crescere, & augeri populares homines cum nullo consilio, nulla permittunt, quod tandem adultum eos de Om- mente sint, &immodica libertatis cupiditate ni statu deijciat; seroq. tandem sentient sepe- rapiantur, leges oderunt, iudicia detestantur: stem alui sic, qua Cum volucrint cxl ecare, non Regum inaiestatem exstinctam cupiunt, ut li- poterunt. Tunc igitur amentiae poenas dabui, centius, S: impunius queant per omnia libidi- quemadmodum faciunt omnes Principes, quinum genera vagari. Legibus cnim solui cu- popularem dementiam auctoritate publica a piunt, vi serui cupiditatis fiant. An id scil- so mandam suscipitini. At negabunt i sectam hancrum est 3 Λn parum multis exemplis explora- esse popularc m. Quae igitur secta popillaris est, tum Θ non perspicitum est mnes eorum co- si hac non est non seditiones pals in conci natus eo spectare,ut Principibus de medio sub- . tat λ an non legum, atque iuris repagula per latis impunitam flagitiorum omnium licen- fringit an non imperij maiestatem violat Z antiam conscqnantur Alios itaquc veneno sit stu- non omnibus si eni nimiae libertatis ostcndit plerunt, alios ferro trucidare concupicrunt, & Vbi enim est maior imperii contemptus, aut
de illorum imperio delendo consilianiena sce- ubi magis Principes multitudinis irrisione tu interis inierunt. Sed, inquiet 1brtasse aliquis, duntur In ijs certe locis, in quibus haec uisc hoc non odio, quod isti religiosi homines cum plinae Pestis times cscit. Si igitur hic furor, ab Principibus gererent,accidisse; sed propter re- 6o hominibus popularibus impie susceptus, a Prinligionis dissensionem. metuendum non esse, si cipibus temere neglectus, ad summu peruen Principes cum illis de religionis instituto, alis est,quacumque tulerit impetum omnia Regiae dignita
19쪽
dignitatis praesidia, Ze ornamenta peruertet. nem testerent,&maculas rimanae dignita-Crede mihi, Regina. reipublieae interitus est , iis abstergerent, vitta tandem Christiana di
morum pernicies, Rem vastitas, Regij splen sciplina amissum splendorem, atque dignita
doris exitium, haec secta, quae nostris peccatis tem recuperet. Praeclarum quidem munus, Ain multas Christianae reipublicae partes inuasit. immeriali laude dignissimum. Quid enim cc Sed dices non esse tibi tanti Regnum, ut velis gitari potest vel ad tructum melius, vel ad di- prae illius cupiditate Regni sempiterni opes gnitatem illustrius, quam in tanta morum i
amittere ; libenterque te quodvis periculum be, atque pernicie, rerumque Optimarum Va adituram, dummodo tibi aditus in caelum p . stitate, & exitio,exsistere aliquem tanta virtu teat. Hoc si dixeris, minime mirabor . Excel- icite praeditum, ut nouo more antiquos moressae namq. menti S est, huius exiguae vitae commo recolae , inflicta vulnera sanet , ruinis oppressa da fluxa cotemnere, Sstudio immortalitatis reficiat, violatam religionem expiet, dio es
inflammari. Quid enim est in hac vita boni res diuinas instauret Qune mini ne mirum quid periculo vacuum quid non aerumnis un- est, si multi, in quibus pietatis studium vige-
- ω ae . di . circumuentum Z Risus, conuiuiasvmph bat, & indigne patiebantur cultum verissimaenias ludos, festiuitates,mult dolores frequen- pietatis interire, tantis promissis excitati, ad se ter excipiunt, & omnes iucunditates exitu sae- eorum seductum libentissime contulerint. Sed pe diro, & exitiabili concluduntur. Ut autem illudin primis videndum erat, quam locuplCOmnia prospere cadant, mortis tamen acerbi- tes auctores essent, qui haec profitebantur. Vttas subeunda est: quae numquam procul abest, xo enim mereatores pro ratione pecuniaru unius
sed haeret semper in tergo, & aliquid quotidie cuiusq. sdem inimant ; nec enim illi credunt, Ade vita decerpit. rillum est enim arbitrari, quem promisso satisfacere non posse putant tum demum mortem imminere, cum vitae fine sic etiam in tantis, & tam magnificis promis imponit I cum vero quotidie vitam carpat, at- sis, non solum erat, quibus illi verbis fidemque paullatim conficiat, vim illius non sentire. obligarent animaduertendum ; sed multo etiaSingulis enim diebus a morte invadimur: di, magis, an haberent facultates, quibus fidem quidquid aetatis elabitur , immanitate illius. sitam liberarent, ratione ponderandum. Ex absumitur.Cum igitur summa celeritate fluat, cellenti igitur integritate, continentia, virtu-' di in tam exiguo temporis spatio infinitis dolo te, constantia, inflammato caelestium rerum Tibus, atque miseriis obiecta sit,& omnes opes4,studio, summi'. spiritus diuini muneribus or-
maxin ,momento temporis evanescandi, quid natum,& instruyum esse conueniebat, qui hoc sapientius est, quam omnia vitae ludibria pro tantum, de tam pulchrum facinuS aggredc nihilo reputare, & mentis studio, & cogitatio- tur. Illud praeterea considerandum est, cum ne,caelestia atque sempiterna moliri Quare, si olim multi viri sanctissimi.atque sapientissimi, Daec tua menS est, ut, quamuis omnia pericula in omni genere diuinae virtutis excellentes ex- tuis opibus intenta sint, id minime curandum stiterint reminique eorum venerit in mcntem pulcs, dummodo ea ratione viam in caelum tam honestam caussam eadem ratione, quam munias ; numquam istis potero tam excelsam isti primum excogitarunt, suscipere, esse con regiae mentis indolem debitis laudibus exor- sentaneum, ut ij, qui nunc illam hac noua r Nare. Quare auetor tibi suin, ut, si quam ce tione, & histituto recipiunt, tantEm illos hetam rationem isti nouae religionis auciores as- roas virtute superent, quantum hoc ab illis
serre possiant, qua facilius ad regnum illud im- susceptum facinus,omnibus rebus ab illis in vi- mortale peruenias, quamuis ex eorum disci- ta gestis ad amplitudinem laudis antecellit. Plinis magnu aliquod periculum sortunis tuis Numquid igitur est aliquis eorum sanctior, &' Impendeat, eos tamen foveas, omniq. honore continentior , & fortior Athanasio , Basilio, disnos existimes. Non enim comparanda sunt Ambrosio, Hieronymo, Augustino, & reliquis exigua summiis, humana diuinis, breuia sem- viris sapientia, di religione praestantibus, quipitet nis . Quid igitur afferunt, quod tantum non solum sese a communi vita segregarunt,ut
momenti ha at, ad regnum caeleste compa- toto animo, atque mente, in caelo versarent ἐrandum, ut antiqua religio deserenda regni so sed eosteris ea monumenta reliquerul, in qui commoditas,& amplitudo negligenda sit Ma- bus 1lIorim diuinam metem spirare videmus Enum, inquiet fortasse aliquis, & ad laudem minime. Mid igitur, mediocri ne virtute res1ingularem mirabile. Nec enim nouitatis au- tanta confici potuit credibile non est. Sed de-ctores sunt, ut imperiti homines opinantur; mus hoc illis,N lateamur fieri potuisse,n Deus immo potius omma,quae prolapsa erant,ad an- eam disciplinae rationem, ad remedium, & in-tiquae uisciplinae seueritatem reuocare conten staurationem religionis Inductam, quam olim dunt. Molestissime enim seruntaliam Christi diuinis hominibus celatam esse voluit, ijs, quinae disciplinae puritatem, quam Christus, & ilia in aliqua officii mediocritate versarentur, his I his ducipuli tradiderunt, essemustis supersti- temporibus aperiret. Hoc sestem fateanturtionibus implicitam, multisque flagiti js scede opiis est,eum,quem diuina sapientia tanto misecontaminatam. Singularem igitur rationem neri praeficiendum est e putauit, mediocri virtulauerunt, quemadnvidum omneui iuperstiti. te, ocri pietate pracium, di in omni vita
20쪽
moderatum esse oportere.Nec enim Deus sanctitatis, & honestatis amplissima munera sceleratis, &flagitiosis assignare seleri nec au--ctoritatem hadere Possunt apud erudentes h
manes Is, quorum vita eis naetitiis initimis.
Uamuis igitar ad tant 1 muneris, & offici j per
unctionem, insignem virtutem, & praeccilen tem auctoritatem, iure , atque merito sagit ham I tamen, quia temerarium Mrtasse illis via
debitur, in hac hominum tace, antiqui osticis i o
atque virtutis exempla requirere , mediocri iam virtute, & auctoritate contutus sum.Quis
igitur ille tat ita temperatus, ita moribus, &vita constitutus, ut probabile sit Deum hoc illi ossicium delegasse Z Quas auctor, & princeps huius instituti filii, atqhetam praeclari operis architectus theriis. Qualis autem iuit iste Iutherus p Homoeerte ut letum me dicam
neque continens, neque moderatus, sed audax, furiosus, ne sarius, turbulentus, Nunus io omnium maxime popularis Quales autem suerunt deinde, qui ab illius disciplina tamquam
a fonte profluxerunt Homines profecto audaces, confidentes, elati, atque ne quid grauius dicam non tantis virtutibus ornati, ut coriam auctoritate permoti debeamus ab illius
religionis institutis, in quibus suimus enutriti , tisciscere. Quo modo igitur in sani hominis rationem cadit, ut sanctissimus ille dominus , qui semγr homines simplices, Ze mode- 3 oratos, & humiles amplexus est, eorumq. me
tes , qui sibi nihil arrogabant, splendore sivi l
minis illusseauit, nuc commutata statione simplices, & humiles praeteriret, vicos, qui neque pudorem, neque modestiam ullam retinet,
noua hac , & insolita luce collustraret Qua tandem, inquam, ratione, id quod hominibus tam sanctis, tanto midio puritatis incensis,tata cupiditate diuini luminis inflammatis,is' tum imit, isti, qui, ut multis lignis intelligi po- Aotest. huius vitae commodis addicti sunt, solliacutissime perspexerunt Sed de illorum iam
auctoritate non dii puto. multorum enim peccatis accidit, ut non animaduerterent homines, eos, in quibus nulla excellentis virtutis
auctoritas inesset, non posse ullo modo,id,quod ostendebant,essicere. Demus igitur ijs, si lubet, fieri aliqua ratione pose,ut,qui non sunt egregia aliqua virtute commendati. & pietatis siu-dio praecellente id moliantur,& efficiat, quod Ioviri virtute, N pictate clarissimi praestare non potuerunt. Qus tandem igiti irpacto id assecuti sunt Quia inquiunt illi, quamuis Dei
si aritum sequerentur, & Dei verbis essent intenti , auctoritatem tamen hominum nimis in
tuebantur . noS vero, neque humanam aucto
ritatem sequi, nec humanis institutis obligari, neque , quid rectum, di honestium sit, humana
ratione perpedere nobis decorum arbitramur. Vnum auctorem, atque magistrum his mus, εο nempe Deum : illiusque tantum verbo,non humanis decretis, de insinutis, vitam moderanda
censemus. O viros admirandos, atque veneratione di issimos. Ita enim loquuntur,quas nullum sit iam eis cum humana natura, aut cualiqua concretione mortali commercium. Sensus enim videlicet iam fide conapresserunt:antiamum a corpore seiunxerunt: neque solum naturam humanam repudiant, sed omnes sancto rum hominum auctoritateS aspereantur. cupi ditatis enim vinculis expediti,in clium euehu-tiar, ut nihil aliud, quam Deum, insipiciant; nec ullum consiliarium sibi, nisi Spiritum Sanctum adhibeant.Qirod si ita est,eos diuinos arbitror.
Filii enim Dei sunt, ut Paulus auctor est qui spiritu Dei aguntur. Qui autem filii Dei sunt,
diuinis certe virtutibus ornati sunt. Quod si orationis impudentiam sagitiosa eorum vita
coarguit,eos tamen audiemus, quoties se tun- tum Dei verbum sequi confirmant Si enim verbum Dei tantii min omni vita sequuntur, neque cupiditatem, nec odit m, nec iram, nec ambitioncm vllo modo sequuntur, diuinisque virtutibus ornati sunt. Si virtutibus diuinis o nati non sunt, non est verum eos Dei tantum verbo csse prorsus addictos. cum verbo nam .
Domini flagitium habitare non potest Alrt igItur Dei veria, non diriguntur, aut nullum in se sagitium admittunt. Si flagitium aliquod, aut scelus in se admittunt, verbo certe Dei non diariguntur . Scelera autem multa concipiunt, ut
constat. falsum igitur est, eos verbo, & Spiritus Sancti numine gubernari. Sed haec spinosiora lino uamus, S: petamus ab illis, ut istius diuinivcrDi,quod in ore semper habent, specimen aliquod exhibeant. Dabis igitur hanc mihi venia,
Princeps,ut omnia perscruter, & excutiam,vsi
que CO, dum pateat, quam praelare sit ab illis Euangelis disciplina constituta. Ubenter igiatur ab illis audierim, an aliquod iam his tam
multis annis opus ediderint, quod nos cogat confiteri, eos Dei tantum verbo niti. Bene na ras,inquient. Sed nosti verbi diuini munus esse, ut est apud Ieremiam,ante quam aedificet,aedificia vetusta diruere: antequam arbores stuctiferas conserat, inutiles platas euellere N ui. Exs cto igitur, di animo suspensus attedo, quid isto conatu,& impctu tam praeclaro diruatis, quid etiam euellatis, ut Christi aedificium instauratum, S hortum illius diuinis virtutum omnium plantis cultura egregia consitum aliquando videam. agite iam, celeritat cm dilhi te, si immo studio contendite, ut id tam prae clarum opus ad exitum perducatis. I ate igitur operam quantum potestis, ut Satanae moenia conuellatis, silpcrbiam ex indatis,iracu
diam,& maledicentiam comprimatis, imputae,& stagitiosae cupiditatis fibras euellatis, omne materiam suroris, atque discordiarum seminarium exstirpetis, ut tuin demum modestiae, &humilitatis Christianae fiandamenta iaciatis, &vitae continentiam, & religionis purissimae castimoniani, & caritatis Christianae plantaria seminetis. Recte mones, sed aliquid aliud ante demolie-