장음표시 사용
41쪽
ait,omnibus hereticis est odium contra castitatem inhaerens, de iii sitiini Quo circa minime dubiima est,quin si monachi basilicis institutis viverent quo maior corum puritas esset,eo statu
eorum impumaretis insensius . Addis deinde i lianasi; Symbolum iustam habet venerati uemmec ulla inter illos, S: nostros quaestio est. Quantum sit inter vestros, & Athanasium disesidium, exposui aliqua ex parte in litteris illis ,
quas tu conuiciis insectaris is Neque tamen refert, utrum sit inter eu, di vos aliqua de re certa consentio. Nec enuia umquam dixi, vestros
heroas in omnibus a sanctorum hominum sententia discrepare . Sed quorsum haec omnia Quid essicere contendis Hoc nempe, Lutherum, Bucerum, Luinglium, oecolampadium, Caluinum, S: rcliquos Euangelij istius mini- .stros, sic pares virtute, anctitate, castitate, religione Augustino, Hieronymo, Basilio S: Athanasio, ta reliquis sanctis patribus, in quorum , scriptis, di monumentis Cluisti numen spirare videtur. Quo modo id probas ritur, inquis,Augustinus, flumina caerimoniarnm inunclauit se : Hieronymus sacras litteras a pueris,&mulierculis ediscendas censitit: si monachihasilicis institutis viverent, ne digito quidem quisquam illos attigisset: Athanasi, Symbolum
veneramur. Quid igitur Num ex iis enuntiatis essicitur. Lutheriim, Bucerum, S relia quos eiusmodi proceres esse cum Augustino, 3 Hieronymo, Basilio, Athanasio virtute, constantia, castimonia, puritate, religione, fa-pientia comparandos Egregium noui dialecticiacumen, qui tam acriter argumenta vi-hrat, &, quod ciucere vult, tam apte concludit. Hac enim is a recepta, quid erit tam
abstardum, quod non facile confici possit Z Ve- Iuti si dicamus, Mahumetes dicit, Deum mundum aedificasse: idem dixit Isafilius. Sunt igitur Basilius, & Mahumetes inter se pietate si- millimi . Mius confessus est, Christum pro generis humani salute sanguinem pro rudisse: idem dicit Athanasius. Eadem igitur virtus, in qua vixit Athanasivis, in Ario similiter eluxit. Disputat Lutherus, omnia bona esse ad christi gratiam reuocanda: idem sapientisti
me demonstrat Augustinus. Restat , ut Lucterus cadem sanctitatis laude commendari debeat, qua floruit Augustinus. Non vides noti intelligis non conlideras, quam inepte concluseris quam male tuos magistros defenderis λ Sic tu in proelijs cornua commouere soles Z Atqui hoc erat primi in caput, in quo vires ingenii tui erant, ut admirationem Omnibas commoueres, explicandae. Dicis deinde,me Lutheri manes maledictis lacerare,quasi Lutheri mens non vivat in omnibus, oui disiciplinam iIlius sequuntur. Lund cm Lut nerum virum Dei appellas. Qui sis, Haldone, nescio.
Sed, si licet existimationis, quam de te haberi sconuenit, iudiciu in ad coniccturam reuocare, non video, cur vel ingenium, vel vitam tuam
probem. Eum enis, qui homin seeIestissimo diuinae virtutis testimonium datissumus merito suspicari, eisdem erratis esse irretitum. Iste, inquis, vir Dei, quem tussirere calumani aris, in publico consessu coram Imperatore Carolo sobriam, & sanam fidei sitae Tationem reddidit. Falsiim cst. Immo coram ipso Caesare impudentisti me suit sitam testificatus ametiam. Non dedit autem poenas, quia fidem a C sare acceperat,sibi fraudi minime suturiam, si secus aliquid protulisset, quam esset religi nis lanctitati consentaneum. Iste, inquis, iuriosus contra sapientissimos Ecclesiae vestrae patronos saluus annos triginta constitit, illis aduersus eius tautem quantumuis insanienti-biis. His verbis non tu Lutherum defendis, sed in Ecclesiae ruinis in illas.Scio namque laithcri fit rorem Principum praesidio,& multitudine plebis armatum fuisse . idque nostris peccatis accidisse confiteor. Vt enim Deus olim, ut in populi sui scelera vindicaret, contra illum hostes excitabat, ut homines impositis poenis, atque supplici js ad ossicium, & pietatem redii ceret; sic nostris temporibus Lutherum sestinnitit, illiusque dementiam multorum praesidio corroborari permisit,ut nos hoc costituto ip-plicio ad ardens pietatis studium reuocarct. In quo vero dicis, Luthcrum saluum costitisse, male profecto,in quo sit ponenda salus, intellici gis, si miseriam magis in sceleris poena,quam in 1 celere ipso collocandam arbitraris. Patroni vero Ecclesia,quos dicis, illum scriptis suis c5-
fixeriint, nomenq. illius turpitudinum maculis deformatum, memoriae sempiternae mandariat.
Nam de triginta annis, quibus illum constitisse
gloriaris,desine gloriari. Mahumetis namq. nomen,quod supra nongentos annos in gloria vixit,adhuc apud eosdem in maximo honore elli Se ea se hominum illorum qui sectam illius impiam,& nciariam sequuntur, praedicatione celabratur.At Erasmus,inquis, huic iuriolis singulare dat innocentiae testimonium istis ipsis verbis: Lotheri doctrinam improbant nonnulli,vitam uno ore probant. Non sic I rasimum admiror , ut sit mihi necesse in omnibus rebus illius testimonio fir stragari. Scio tamen, Erasmum contra I ut herum scripsisse, non tamen adeo vehementer, atque caussa stagitabat. Hominis
namq. furorem,& conuicia luctuebat.Αcculas
me, quod Luthcrum popularem finite dixerim;& simul intcrrogas, quo modo popularis nomeinterpreter. Geram tibi morem, ut intelligas, qua ratione nomen hoc in Lutheru conueniat
Populares olim dicti sunt, qui populi comimo dis consulcbant , & qui ab homininus sepplicibus, di abiectis iniurias potentium hominu ni
virtute, di industria propulsabant. Erat igiatur hoc nomen in si nima laude positum. Cum vero adulationis proprium sit, virtuten ementiri, &, ficta probitatis, & humanitatis specie, in animos nominum imperitorum i tenter irrepere , & homines callidi, S: mx
42쪽
itiosi,qui viam ad summos honores affectabar, S inuisa, de medio sumilit Non auctoritatem animaduerterent, eos, qui populares essent , Pontificis afflixit Non leges sacratas abroga- comuni omnium suffragio in amplissimo digni uit Non odium, & inuidiam in Principes E latis γε u locari, populares haberi cocupie elesiae concitauit Non nietum diuini, de humarunt. Hi auteno quid populo effet commodu, ni iuris exstinxit Non eam fidem constituit, sed quid inquam commodum, & salutare expe quae salii tem scelestissimis hominibus, & in sceleret, acute considerabant. Vt igitur nunc sere obfirmatis proponeret Non omnibus spe multi eorum, qui Remam gratiam consequi sis immodicae libertatis ostensit Non disciplina dent, non quid Regibus utile, & honestum sit, sua eos ipses, quos penuit, aluit,educauit,sero sed quid illi cupiant, quid ament, quid adipisci Io ces&intcstos reddidit Non constat, tantam velint,animaduertunt, eorumq. tantum libidi- fuisse eorum, qui se in illius disciplinam tradini, di temeritati seruiendum existimant, sic in derunt, temeritatem amentiam, ut eos ipse
Iiberis populis illi, quos populares dicimus, regere non possetZ Sed quam egregie illum de- quos Graeci appellabant, popul fendis 3 Si popularis est. inquis, qui respicit ad rum non utilitati, sed libidini seruiebant. Popu populi salute ia, nemo magis: si leuitatis populi namque utilitas modestia,& moderatione co Iaris cocitatorem intelligis, reuolue scriptum, tinetur: immoderata vero rei illius, quam ap- quo populares Germani e tumultus exagitat ipetit, cupiditate, & nomine libertatis exstin- & mitte contumelias. O virem sapientem, qui itur Inuidebat multitudo potentibus.Hi Ie- tam acute religioni S principem calumnia It ges rogabant, quae potentes, vel bonis euerte- ro rat. Ego popularem appello, cuius auditores rent, vel in exsilium pellerent, vel vita priua- seditiosi disciplina illius fiunt . Tu vero Lutherent. Legum seueritatem moleste ferebat . Eas rum de seditionibus ciermaniae, quas illius au-Igitiir leges,quae paullo seuerius cupiditates es ditores, de sectatores a Aidue concitabant, constenatas coercebant, homines populares abro- questum fi: isse dicis. Et adeo stirpidus es,ut nongabant. Virtutem populus odorat, eo quod in- intelligas,te mea caussam agerc. Exagitat,in domitis cupiditatibus acriter aduersari sentie quis, Luthe S Germaniae tum illius. Fa ipsam hat: populares autem virtuti decretis sitis in- igitur regionem, quam regendam susceperat, teritum afferebant. Immodicam libertatem ap quam institutis diuinis instruxerat, quam ad ritebat. Itaque popularium legibus impunita pristinam Euangeli j puritatem reuocauerat. libertatem assequcbatur.Et,ne plura consecter. 3o tumultuari connictur. Magnum ergo seuchum ij qui hac ratione ad honores adsipirabant, mul popularibus sitis attulit . Nec enim modestos , titudinis cupiditati, stagitio,turpitudini,fiir sed contumeliolos, non mites, sed iracundos,ri, de amentiae seruiebant,& ita se in omni offi- non quietos, sed seditiosos effecit usque adeo, cio gerebant, ut satis appareret eos minime li- ut iple scriptis editis cogeretur eorum temeriheros esse, sed plebis amentis,& inconsideratae talem, de insaniam reprehendere o salutarem mancipia. Hoc autem ut facilius efficerent, Euangelii disciplinam: o lueem admirabilem, animaduertebant ac tissime , non modo quid quam vir plane diuinus in terras sparsit λ O re- populi is cnperet, sed quorum opibus inuide- medium praesentissimviri, quod vulneribus in tet. Itaque potentes homines in inuidiam vo- flictis adhibuit Hoc est Ecclesiam perpurgare cabant: tum in Principes acerrime concita- Priscam Euangelij puritatem restituere λ Ap hant, quibus omnes, qui suerant in summa di- stolorum disciplinam labantem fulcire Homisnitate constituti, incendium conflagarent. nes, natura quietos, adeo tumidos, &insolen-Sed quam populis utilitatem asserebant λ Egre- tes, de d rixam concitos disciplinis emcere visiam sane. Earum nempe rerum, quas popu- illorum dux,atquc adeo parens eos tenere non si nimis sitienter appetebant, euersionem . possit Quot enim hominum millia apud Hel-Cum enim populus res valde secundas ferre uetios opera Luinglij,& Oecolampadii intesti- non postit, ubi libertatem, quam optabat, nis bellis interfecta sunt quanta rusticorumul adipiscitur, tumultuatur, furit, insanit,omnia titudo in Sueuia Munceri ductu , & imperio perturbat, atque commiscet, di illis tandem a nobilitate cocisa fuit Quis locus fuit in Ger- ipsis, per quos est eam licentiam consecutus, o mania,qui non pestifera dissensione laboraret est interdum vehementer infestus. Sic autem Harum autem seditionum duces, S auctores , fit, cum nihil cΓ postit in discordia, & amen- e quo sonte prodieriin tye Lutheri certe fit rore, tia diuturnum, ut non soli im libertatem, & im dementia,improbitate, audacia,& e Lia theraniplinitatem populariu studio,& adulatione par- sceleris ossicina. At cum quibusdam eorum. tam amittat, verum etiam libertate legibus quos memoraui, fuit postea Lutherodissi diu.
adstricta, quam conseruare diu potuisset , spo- quod minime mirandum est. Numquam enim Iietur. Hi sunt, qui populares appellari solent. potuit esse inter homines nequit ia simillimos, Nunc consequens est, ut videamus, an Luthe- cum quilibet eorum principatum appetit, status ad hunc moduin popularis exstiterit.An id bilis, de firma consensio. Quid ipse Lutheriis dubiu esse potest Quid aliud, lincto, theriis fio Non turbulentas conciones habebat Non ple- propositum habuit, quam, ut populis blandire iam in Principes incitabat λNon summos viros tur Z Nonne omnia, quae populis erant odiosa, omni columelia lacerabat Non Caesarempnon
43쪽
Henrieum Angliae Regem non Geossium S nium salute profissis, nocte, atye die consim. Unia Ducem non multos alios Principes opes plum quae ieiunis quae se tria quae denire mos maledictis vexabatὶ Non constat omnes il ardentiliamε earitatis officia hominem tibi colius orationes ad seditiones populares conciis mendarunt λ usque adeo, ut dicere ausus sis l-tandas sectinisse Quid igitur ni eis perspi- Ium esse cum Basili aut Athanasio,vi reliquos euum est, quam Lutheri sectam fuisse maxime omittam, virtutis, S pietatis excellentia compopularem, atque turbulentam m sit -- parandum Primum quidem ille suit, quod asserem infesta Principibus, oratione non indiget. clae etiam illius fatebantur, natura truculetu Omne namque,quod est ad hunc modum popu oratione turbulentus, iracundus, elatus, & in lare, est valde, ut litteris meis disserui, non si t o flatus, ita, ut ne Melanchthonem quidem irium publicae saluti , sed Princi eum maiestati sum hominem duceret. Deinde fidem Chri
contrarium. Si tu non tantum ingenio vales, publice datam fregit; & mulierem, quae simili- t ex antecedentibus caussis quid euenturum ter in virginum claustris perpetuam eastit sit, multo ante prospicias ne exemellis quidem tum Christo voverat, sibi incesto matrimonio innumerabilibus haec ita esse percipiest obscu- copulauit; & omnibus, qui state facinus suscirum est scilicet, Litheri scelere, atque demen- pere voluissent,ducem,& auctorem se praebuit. tia Llidovicum Ungariae Regem in acie cu ma Et, ne plura perse Nar, multis alias isterrimis sna Christianorum hominum multitudine ce- scelerious, atque namtiis inquinatus ruit. Necidiste. Nam,cum Turcariim Imperator Sollia autem laudes illius is agitiorum labe obteri vi- manus contra illum ingentes copias eduxisset, io deantur, fateor illu ea nunianitatis specie com& magnum periculum uniuersae Germaniae tuis mendari in vulgus facillime potuisse, qua insi- set intentum, Germaniae tamen ciuitates par- tum furorem, di amentiam aliquando contegetim bellis intestinis, quae Lutheri secta concita ret. Fuit enim conuiua festiuus, & in epulis di-rat, implicitae, partim Lutheri disciplinis, quae cax , de in omni genere hilaritatis urbanissi- Turcarum armis resistere nefas esse decerne- mus, si maledicentia potest urbanitas appellabant, imbiitae, opem Ludovico afferre, aut non ri . Dicta namque iaciebat, & maledictis Ecclepotuerunt,aut nolueret Ergo,si Turcaru vieto siae Principes cofigebat, & homines simpIices. xia tantu fuit nomini Christiano dedecus illa- verissimae religionis amantes, irridebat. Aetum: si aditus ad Pannoniae perniciem, atque Imminus, ut inquit Salomon, derisores exse- Germaniae summum periculum patefactus et si 3o cratur, & cum umplicibiis consilii sui arcana regnumillud Vngariae maxima exparte subim communicat. Ex quo fit, Lutherum diuina lu- pertu, ditionem. hostis inamanissimi subiun- ce compleri minime potuisse . Hunc tamen tuetum; id totum est Lutheri sceleri, & amentiae arbitraris esse cu sanetistimis illis patribus contribuendum. Sed tu id sortasse nescis, di ideo ferendum. Velim mihi dicas, quis illarum se nouum istud Euanselium Principibus minime nuptiis incestis commaculauit Quis multitu aduersari contendis. Quid Illud etiam igno- dinem ad spem immoderatae libertatis excitaras, quomodo Odoardus, Rex vester,in pueri- uit Quis tumultus tam multis in locis oratio ita per silmmum scelus veneno perierit Z Aut ne turbulenta conciuit Qujs siola fide hoc est, a quibus Carolus Cesar Princeps optimus pro- sola temeritate,& confidentia ad frmam spem ditus,&oppugnAtus si aeriit Ani quam imma- o salutis sios populares erexit Quis humananini scelere Maria Regina virtutibus regiis in- voluntatem, quam Deus esse liberam voluit, structissima, fiterit veneno petita, & deinde quibusda fati vinculis adstrinxit Z Quis illor in
suorum armis circumuenta ne de coniuratio- Deum omnium facinorum auctorem,& archine quidem audiisti, qua illi, de Reginaldo Polo tectum asserere ausus umquam iuit Quis om- Cardinali viro optimo, & clarissimo, & sapien nes Sanctorum actiones instinctu, di inflatu di- tisisimo necem inferre homines impurissimi co uini spiritus ab hominibus sanctissimis editas nati sunt id reseram Gallorum rebellione, scelere pollutas asseruit tQuis iustitia, gratia. perfidiam, immanitatem, & rebus sacris illa- di benignitate Cbristifidaibus hominimis a tam vastitatem quid postremo Scottae Regem tributam, quae puritate, di innocentia, di san- per summum scelus crudelissime necatu com- diorum operum studio continetur, sit stulit, dc memoremλHi, qui tantos tumultus excitarui, in locum illius commenticiam, iustitiam nullis qui tam immania scelera conssarunt, unde or- umquam temporibus auditam,substituit cum tum habuere An parum constat, in Luthero enim negaret, peccatum in sanctis hominibus fuisse horum omnium malorum principium p esse Christi gratia deletum, nullam aliam esse Et tamen dicis, illum Dei virum esse, atq. di- iustitiam confirmauit, praeter Christi singulo uinitus missim ad generis humani salute. Dic, rem iustitiam, singulis hominibus quamuis illi quaeso, quae tantae in illo virtutes eluxeriint,vi scelestistimi sint, per fidem applicatam e que eam de illo, quam dicis, opinionem habeas cum sit eadem in omnibus, fieri non posse, veQuae vitae continentia ὶ quae morum grauitas quidquam inter cuiusuis hominis iustitiam, de quae mansitetudo quae remana humanarum con- 6o Pauli, & Petri, atque adeo sanctissimae Virgi- temptio quae diuinarum contemplatio quod nis Dei genitricis sanctitatem intersit.Et quae tepus iurisiduis piecibus,&ucumis pro om- ris , quae sint illa portenta religionis. Omnia
44쪽
haec, quae breui tame eo exus sum, immanoportenta, & prodigia religionis esse dico , illo. rumque parentem non sceleratu, sed se eius idissimi non iuriosum, sed fur rem , & amentiam filisse eonfirmo. Quam speciem, qvie , pudor iis, in xitatis,& modestiae in homine totius pestatis, εc contruentiae , & moderationis euersere perspicere pomissi,ut Ilius inani salte Mendore perstrictus, in fraudem inexpiabilem te copelli sine resλEt tame in instituto semei errore perseuerabist Et tamen adeo peMentem se m crimine omni liberabis 8 Et tamen homines sanctissimos ad Linberi hominis scelestissimi societatem aggregabis λ In eo interim
valde triumphas , quod triginta annis ita constiterit , ut nullam sceleris, & amentiae me mmrtulerit. An maiores poenas in vita cogitare potes scelerum, di maleficiorum recordatio.. ne λ Issum iacinorum conscientia perterrebat et
suri scelerum vindices stimulabant: daemon infessii semitabat, ut respirare non sineret. Iaxabat ille quidem curas instructo,& appWa
in amico n conuiuio.Sed non tantae viresi
sunt in Venere, atque Libero , ut animum se lare oppressum, & impeditum sblicitudine, Nacerbitate. euare possint. At quo genere lethie ctus est vir ille clarissimus In amicorum
cena se liberalius inuitauit, di mane mortuus inventus est. Addis autem,par aureum senum, Martinum nempe Bucerem, atq. Petrum Martyreman istam insulam fuisse Dei beneficio de
rum laudibus nihil amplius mihi dicendum puto, nisi me eo solo argumento eos omni scelere contaminatos arbitrari, quod a te tantis laudibus ornentur. Qvi enim theriam laudat,nihi I sanctum, nihil pium, nihil moderatum Iavdare poterit. In quo vero me admoneS,Vt or
tionem, & stylum cohibeam, & ne velim confideles, & elatos appellare homines mitissimos, atq. moderatissimos, & periculum simul quodammodo ab illis denuntias: vellem consideratius, quam male cohaereant ea, quae dicis,intelligeres. Si enim mansuetissimi siunt, ut dicis, quamuis illis maledixero, non commovebuntur animis, sed patientiam, & constantiam mirifice retinebunt. Si sunt in me conuiciis,& ma Iedictis omniavis impetu facturi,non sunt perinde mansueti, ut assimas.Scio quidem subolitupelle truculentam, & immanem, ut Christus ait, luporum naturam latitare. Id etiam usu satis compertum est,nihil esse istis hominibus impudentius. Obiectas namque rationes,non ratione, sed procacitate diluere conantur. Itaq. cum argumentis opprimuntur, sudant, pallet, voci serantur, inclamant, in conuicia prorumpunt,ut impudentiae exitum parum pudentem reperiant. Sed mihi crede. Nullius maledice tiam extimesco . Dignitatem namque meam
Iesu Christi custodiae eommisi,& iccirco nemo me umquam de statu meo linguae petulantia c5 uellet. Qibu etiam contumeliae tua non me ma
gis mouent, quam hominis phrenetici, atque male sani conuicia. Quod si me pietatis studiumini me stimularet, ego littera contra te vllam seripsissem Non prorsus. Nunc igitur,ut impietatis verba refutarem, non ut dignitati meae
projicerem,hoc scribendi munus, & officium suscepi. Me licet tibi per me conuiciis, qui bus velis,uti meu nomen configere maledim vexare probris, Iacerare contumessismeque sui o lum tibi, sed omnibus Buceris, atque Mart etiabus, viris, viris, mansiretissimis,potestatem facio in me fumciter irruendi.Qum mi est, comitii ab illis timore proponas, cu ad conuicia,quq conteno, minime risponsurus sm:& rati nes eoru inanissimae, sint iam multoru scriptis refutatp: & is egosm, qui, praeter Christi nu- me, nihil in vita pertimescam. Quod ad pers nas attinebat, si est aliquis in te humanitatis sensus, e emis profesto,qua male illas defende- ιο ris. Ais deinde,mini ine veru esse, vos solis sa ctis scripturis inniti. Multas.n. hominu sanct ru sententias a vobis receptas esse. Quaena haec est tanta varietas,& inconstantis Nunc quide eo fori argumento multa reiicitis, quod inuenis esse humana dicatis: rursus, quod libet assi mitis, S dieitis vos non omnia humana repulisse Sic enim estis ancipites, sic vari, atque lubrici,ut numqua, quid sentiatis, atque decernati constanter explicetis. Et tamen, csi haec dice-3o re eos laudabas,qui nihil aliud qua scripturas, agnoscunt,& traditiones, & decreta sancta re pudiant. Sic enim ais. Equidem, si hoc ita esset, sequeretur in eo domini nostri Iesu Christi morem, sequerentur Apostolorum consuetudine,& veterum Patrum in primis Ecclesiae temporibus. Quammulta temere dicis Christus scilicet, summi Patris mens,& sapientia, cuius numine, & moderatione lex ipsa lata fuit,prophetae ventura cecinerunt, omnes olim sancti no-
o mines illustrati sunt, eas sibi leges indixit At nihil omnino dicere auderet, linia non esset scriptura sancta consignatum. hi, quaeso, legerat ille, homines propter iram tantum, quamuis nulla verborum contumelia taeeretur, iudici, diuini laqueis irretiri Vbi scriptum inuenerat, culis parum pudice coniectis, pudicitiam scelestissime violari Quibus verbis fuerati terdictum lege,ne quisquam nuntium uxori r mitteret ino in loco fuit olim mandatum lit-so teris , Vt,qui persecte vellet in legis studio versari, omnes opes suiS venderet, redactamq. pecuniam ita in usum egentiu conferret, ut nihilsbi reseruaret Lesim ne umquam vel in lege, vel in pselmis, vel in prophetis, angustam esse salutis viam Aut ei, qui maxillam tuam caedit, esse alteram, quam similiter feriat, exhibenda Aut esse pro eorum salute, qui tibi maledicunt, aut exitium machinantur, Deo supplicanduis
Illud vero de ortus diuini ratione, &calestisso vitae nouitate, quam Nicodemus vir disciplina legis instractissimus minime intelligebat: de tepore, quo nec Hierosolmis, nec in Samariae
45쪽
monte Deus erat coledus: de pane etaini,quo vita nostra erat alenda, alq. sustentanda, qui bus in scripturae sanctae locis erat explicate traditum λ At nondum Euangelia erant scripta, eum hae dieeret inec scripturae monumentum,
quod dictum ab illo fuerat, sanxiae,sed quod verbis sancitum fuerat,ne ex animiS excideret,inem ae commendauit. Multa Prietereo , nec
nim omnia persequi libet; cum haec sussiciant , ut animaduertas,qua temere dixeris, id etiam dominum nostium Iesum Christum factitasse.
Quid de Mostolis diem Z Vbi legerat Paulus,
eos, qui circumcisionem rctinerent,esse a Christi coniunctione distrahendos Apud 'iem exsiactis seriptoribus animaduerterat dictum esse , non decere mulierem aperto capite Deum venerari, aut virum, dum orat Deum, caput obtegere Quid hic referam,quomodo eos laudat, qui memoriam disciplinae illius 'ierinebat, vel scriptis, vel sermone traditae Rid illud, quod semdi in Concilio dicunt Vitam estia.
iunt, Spiritui sancto, & nobis. Non dicunt,scriinu est in sanctis litteris: sed, Visum est Spiritui lancto,& nobis. De sanctis vero Patribus,quos numquam testasse legisti, quomodo ausus es dicere,eos nihil aliud umquam ad Ecclesiae moderationem attulisse, nisi quod scriptum in s cris litteris inuenerant λ Quam multa Basilius vi siputat ab Apostolis oratione tradita suisse cum multa Crprianus,Chrysinomus,MP--:stinus, & reliqui sancti viri quanta venerati
ne ea,quae erant Conciliorum decretis statuta, prosequuntur omitto innumerabilia testim nia, quae tuam hanc, aut potius tuorum dementiam conuincunt, cum non solum homines huius memoriae doctissimi . verum & Patres olim sanctissimi contra hane sententiam egregie disputarint . olim namq. haeretici ferme omnes dicebant, nihil, quod non esset in sanctis litteris seristum, recipi debere i cum interim eas . sanctissimas litteras peruerse, di inquinate in terpretarentur .Contra vero sanctissimi patres argumentis, & exemplis ab Apostolorum memoriaxepetitis acerrime pugnabant, & Conciliorum decretis vitam inuituebant. Hac igitur, quae dicis de Christo, de illius diseipulis, de sanctis Patribus, apertissime falsa sunt. Minime verum esse dicis, doctores tuos sibi quidquam supra sortem humanam arrogasse . An quidquam arrogantius esse potest, quam nouis institutis, & decretis, quae numquam nec Athanasio, neque Basilio, neque Cypriano, nec alicui ex sanctis Patribus in mentem venerunt, velle Ecclesiam laborantem reficere, & tam fidenter Euangelii noui disciplinam confirmare, atque sic omnia dicere, quasi ea ex Christimente, atque sententia percepissent Ais, me ne minimum quidem erratum illorum in vita
proserre posse λ Verum id quidem est, si sententiae tuae standum fuerit.Nec enim iam apud vos ilibido, neque rebellio, neque furor in vitio ponitur. Reprehendis me,quod perniciose nusse
es non desistam , contra personamin grauissimarum existimationem, quarum opera fuerit Ecclesia egregie constituta. Nec secus dici potessi Ii enim, suos tu vir virtute,& auctoritate grauissimus dilaudas, graues admodum sint necesse est . Tum ais: Tu virginum, & monach riam coetus, ad celebrandam Dei gloriam, tuendam cos rum castitatem inclusos, a no stris ad libidinem, & omnem vitae licentiam e
missos eriminaris, aedes illorum quaestu publicatas, leges latas,ne religio libidinem impedis. ret Hoc,quod dicis de illoriim questu non perincipio. Numquam enim illorum quaestu aliquid factiun ne e fuisse suspicatus sum. Sed tu, vecrebro facis, neque quid dicas, neque quid dicere velis, explicare vales. in illud quam impudenter o nimis, inquis, procacem, & licentiosam omnia peruertendi libidine. Fatemur, quidem perlibenter, sanctissimis nostrorum
monitis illas corruisse scelerem cauernas , saquas tenerae virgunculae detriidebantur, mi. selli pueri,tanto morum detriment quanturi erecundia mea non potest explicari. O homi nem nimis pudentem, di verecundum Quid
est illud, quaeso, quod pudore prohibitus, explicare minime voluisti Nihil plane. Adiungis nimi Nihil propemodum habebant illae nequistiarum ossicinae, praeter Pharisaicam ignota lingua precationum assiduitatem. Reliqua pote rant interiora cum illis pri scis Romae baech nalibus comparari. Die, quaeso, homo petulantissime,maiore ne contumelia potuisses sacra. Tum vir num collegia conscindere, si non filis ses ista insigni moderatione pudoris impeditus Tu Christi viridarium tu castitatis domiacilium, tu vite caelestis imasinem, eum bacchanalibus illis taeterrimis, & impurissimi in quistit olim Romanorum legibus seuerissime vindicatum, comparasλ de tamen dicis te verecundia teneri, ne flagitia interiora urbis explanes Adeo ne iuuat spurcissime loqui 3 Maledictis insectari pudicitiam Cum Christi contumelia immanissimi sceleris defensionem colungere hQuasi nδ exploratum sit, eastitatis odio, di non sceleru ostensione editas illas fuisse sanctarumidium ruinas .Reeestit etiam bonorum illorum cupiditas, quibus virgines, & monachi alebantur. Si tibi nulla stons esset, nullux pudor, nulla verecundia fuisset, quibus verbis obscenius potuisses tam sacratum institutum conuellere λ Scelerum cauernas, hoc est, flagitiorum omnium sentinam, & turpitudinum colluui nem, de libidinis impurissimae labem, atque cinnum appellas religionis, & pudicitiae stadium. potuit ne quidquam impudetius dici Nee hae
tanta verborum petulantia cor tentus, adiec sti, eo detrusas esse teneras virgunculas, & misellos pueros, cum magno morum detrimento.
Quid noe etiam sibi vult Quid innuis quid
intelligis quam corruptelam non hac tam impudente oratione complexus es Sequitur illud
verbum inquinatissimum, quo nequitiarum officinam
46쪽
seinam appellas, eam purit*tis, B: eontinem pius abducuntur. Eos vero, qnes liberi matritiae disciplinam . Omitto illud de pharisaica monio sunt, nulla alia cura licitat,nisi quomorreeationum assiduitate , quod est e Lutheri doDeo placeant. Et mulier, inquit, innupta maledicentia depromptum, quessum pertinet co*itat,quae Domini sunt,ut si sancta corpore, illa de baechanalium nefanda turpitudine com di spiritu. Paucis deinde interiectis, huiux fanparatio Potest ne aliquid cogitatione fingi tur cti 1simae libertatis Ductum eximium proponit, rissimum dictu, quod non ista tam flagitiosa qui est in iacultate Dominum sine impedimenratione eo lectaris p Quid igitur est illud, to semper obsecrandi constitutus.Hoc tantum quod tibi pri verecundia cxplicare minime li- munus, atque beneficium non esse meritis in Me Nihil certe. Ex quo sequitur, tibi nullum i b manis, sed clementiae cliuinae tribuendum, im
Esse pudorem, naelam omnino Verecundiam. DontinuSOstendit, dum est: Non omnes ea-
Nescio enim quomodo fit, 't,quo quisque -- piunt vcrbum isiud, sed quibus datum est. Extis sese in familiaritatem isti m hominum, quo liquet, eos, qui de libidinis immanitate
quos laudas, immergit, eo se impudentius ge- eam victoriam consequuntur, ut pudicitiam xat. Vt autem clarius videas , quam scole- perpetuo conseritent, singulari Dei beneficiosum, Et immane facinus in te admiseris ,m potiri, α esse ob eam caussam ueneratione di-nachorum nomen, dc institutum altius repe- gnissimos. In rebus, inquies, fortaub nimium tendum censeo. Duo sent hominum genera, peruulgatis, S minime necessariis consumiturquet saeptis Ecclesis continentur. Vnum, citius Oratio tua. Pervulgata quidem,&sanctorem octiesum in communi vita cum mediocri S Vir- fio hominum oratione contrita:fateor:minime vetulis , di pietatis laude versatur : alterum, ro necessaria,tum demum esse iudieare licebit,
quod semul excellentius in hoc disciplinae cet cum fuerit perspectum, ea minime eum iis, lassis studio gerere cupit. Cum autem tini qui quae sun d mihi necessario dicencla, congruere. propositus esse debet Christianis omnibus, sit Euigitur in Ecclesiue primordio maxima pars dissime virtutis, & iustitiae similitudo, quam il- hominum, qui Christo nomina dabant, ita lin. Ii multo facilius assequutur, qui promptiores, statiam, S: Pietatem coleret, ut a communi viadi alacriores sani ad mentis diuitiae pulchritu- ta minime discederet, tum non mediocris muldinem spectandam, quam nemo facile potest titudo ad cupiditatem aniplioris dignitatis, fleanimo, & cogitatione concipere, quamdiu est honestatis exarsit. Itaque hi, mentis uinae vii. cta consiletudine corporis quasi quibusdam 3o ribuS excitati, ne corporis appetitus Et solici- vinculis impeditus; factum est, ut illi, qui mul- tudo illis esse posset impedimento, di ut insitato ardentius ad studium diuinae coniunctionis libidinem vehementius profligarent, a nuptiis
adspirabant, quoad liceret, mentes suas a con abstinuerunt: ut sic tandem, quamuis corposuetudine cinoris auocarent,ut multo purius re vagarentur in terris,in caelisti tamen regi adspectu animorum in diuina claritate defige ne mente, S cogitatione versarentur . Quod
tent. Hi sunt, quos Dominus ait se castrauisse ut ab illis commodius fieret, ab hominum tin regni eaelestis amore, & cupiditate. Libido na- ba, di colluuione semigrabant, di, coniunctis sue deprimit animum, R in terram abiicit, & animis, uno in loco considebant, ut fieret ex importunitate sea mentem a conspectu diuini omnium animisvna mentis, di voluntatis stabisplendoris abducit. Quod usque adeo verum M lis, atque firma consensio. Hoc vero, quod inest, is, quamuis sit honorabile connubium, & principio iuerat Hierosolymis institutum , ut thorus immaculatus, & qui 'xorem matrimo- nemo quidquam priuatim possideret, qui mos . hi j iure defraudat, non mediocriter in officio in omnibus, propter hominum multitudinem, delinquat; sit tamen illis interdum, qui volui retineri diu non poterat fuit ab illis instaur
clarius in se lumen recipere, ab uxoribus absti- tum, atque renOiratum. Horum vita erat pernendum. Ideo Moses,antequam legem accipe- petua cum corporis appetitu , de flagitiorum rct, viris imperauit, ut se ab uxorum coniun- omnitim labe contentio, &reriam di itinari imctione tantisper se uocarent, dum Deus ipsam vehemens, & assidua commentatio. Corpus legem sanciret. Hac etiam ratione Paulus,du igitur ieiuniis,vigiliis, laboribus coercebant: maritis prohibet, ne se ab uxorum coniuncti Io animum vero continuis precibus, atque votis ne diuellant, adiungit, nisi ad tempus,ut vace- S cantibus, & hymnis, rerumque caelestium iis, inquit, orationi. Quo in loco vir diuinus meditatione, ad conspectum diuinae pulchritii- aperte docet,illam etiam legitinaam, atque san dinis, S: claritatis excitabant.Inde illud astdentiam viri,& uxoris coniunctionem mentem im tissimum amoris incendium: inde diuinae vi pedire, quo minus ita libere, & expedite cri tutis imitandae studium: inde voluntatis hunaalum penes et,&diuino colloquio perfruatur. nae cum diuina conssociatior inde cIarior quae-
Iccirco dicit ineesem epistola: i matrimo eam mentis illustratio:inde illa postremo connio iungit virgine suam, bene facit:de qui non iunctio, qua nihil copulatius animo fingi, atq.
iungit,inelius facit. Rationem vero,quare me- cogitatione pollit. Hi monachi arpellari ci lius esset, innuptam virginem permanere, eam so pii iunt verbo Graec o, non tam quod solitudi-' assignarat, quod ij,qui matrimonij curis impli nem sequerentiir, quam qiiod,cibiectis, & conciti lunt, a rerum diuinarimi cogitatione i. teinpti, rebus omnibus, loli Deo fuissent arctissimo
47쪽
Rno amoris vinculo deuincti.Quemadmodum David inquiti Mihi adhaerere Deo bonum est . Et Paulus similiter ait: Qui adhaeret Domino, unus spiritus est cum eo . Vt igitur hi, quos dico, commodius hunc statum assequerentur, in quo nemo eos posset aspiritus diuinito iunctione diuellere, hanc vitam secuti sunt. Dionysius Areopagita , quem ego, post Ap stolos , Theologorum Principem pono , non modo , secundum hanc sententiam, monachi tonomen interpretatur, verum, quem ritum in
monachis initiandis Pontifices obseruarent, oratione describit . Fuit igitur hoc mon chi nomen olim in magno honore, di celebri tate t fuerunt ad eorum habitationem aedes aedificatae , quae Monasteria, ut auctorcst Philo , vocari coeptae sunt: iuere similiter multae virgines, amoris diuini facibus incensae , quae, corporis omnino compressa libidine, d mitis cupiditatibus , contemptis opibus,to- 2 oras se ad Christi studium contulerunt, &, ut id
melius efficerent, unum in locum conuenerui,
in quo perpetuo illius contemplationi vacaret. Basilius, qui vir, & quantus post multa tempora disciplinam instituit, qua monachorum
institutum minime vagaretur, atque fluetu
ret, sed esset semper unica religionis formula deuinctum. Exstat illius epistolae,quibus calumniam hominum profligatorum, qui hanc illius
actionem vituperabant, oratione grauitatis 3 oplenissima resellit Numquam enim defuerunt, neque desunt hodie, neq. deerunt in posterum Satanae satellitescitque ministri,qui sanctorum hominum instituta, atque Ocreta rescindere
Conentur. Hanc monachorum vitam quibus
laudibus extollit Chrysostomus Quibus ve his admiratur Augustinus Quam caepe, di quam grauiter, S. Gnate, dignitatem illius extollit Hieronymus qui non modo eam vitam oria nil summis Iaudibus, sed idem institutum Per- osecutus eum monachis ad extremum vixit. Quod etiam summum illud Theologiae columen , di virtutis, di eloquentiae specimen Gregorius Naaianaenus este eit. Quid hic reliquos viros eruditione, di sanetitate clarillimos ora
tione commemore mi Fuit ne umquam vir aliquis virtute excellens, qui non monachorum
institutum maximis laudibus ornaret Remit tebatur quidem saepe, ut fit, hoc praecipuae religionis studium t sed non decrant sancti homi- sones, qui id rursus incenderent, N. incitarcnt.
Inde vir ille admirabilis Benedictus, inde Ber-
nardus , di Briano, di postea Franciscus, di Dominicus,qui non modo,ut monachorem vitam
constituerent, sed ut Ecclesiam sacerdotum ignauia laborantem reficerent, studio acriter& vehementer incenso pugnauerunt. Quot
Martyres inde quot scriptorcs quot viri vi tutibus illustres exstiterunt Si quid enim filii in illorum aetatibus in Ecclesiia, quod vel ad exi somiae virtutis exemplum, vel ad egregiae sapientiae disciplinam valeret, id totum cst monachis
in aeceptis reserendum; vel , virectius dicam. ipsi Christo, qui sanctoriam monachcuram mentes ad tam eximiam virtutis, de sapientiae disciplinam incitabat. Sed, ne latius in hae disput
tione vagemur, cum, ut perspicuum est, duo
genera Chrissianorum in Ecclesiae primordio
exstiterint num,quod ossiciorum mediocritaxe contentum, in communi vita sine crimine versabatur: alterum, quod, ut multo altius in
Celiam euolaret, mentem suam a corporis con
siletudine seiungebat, Ma communi vita segresatum,totum se Christi obsequio & amori consecrabat ; & constet, hoc illo fuisse multo prae
stantius; perspicuum certe est, quanta veneratione digna fuerint illa sacrarum virginum , S monachorum domicilia. Erant enim huius vitae, quae multo cIarior,& illustri eiu multo que propius ad caelitum naturam,& smilitudinem accedit, gymnasia, cales isque virtutis, atque puritatis ossicinae. Ea res impulit multos Christianos Principes, virtutis, atque religio nis gloria praecellentes, ut aedes sanctas aedifi' Carent, de opes conferrent, quibus virgines alerentur, & monachi etiam religioni perpetuo vacarent. Quod cum fiebat, erant ii Ii Princi pes victoriis illii stres, & rerum gestarum fama clarissimi, di salus patriae erat ab eis egregie constituta. At nunc in multis locis, in quibus posteri a maiori pietate degenerant,cernimus
interdum longe secus euenire. Nam cum a
plificatione vectigalium certat inopia;cum hominum multitudine dedecu v,cu seperbia reip. totius imbecillitas ; atque postremo cum fanctitatis specie impudenter assimulata, sacrilegium. Sed dices, hoc monachorum genus ob leuisse. Non quidem apud nos . Tanta est enim, postquam instaurandae religionis studium Hiea Principibus Hilpaniae susceptu, in multis sanctis aedi spietas, atque religio, ut multi nobiles adoIescentes, in magnis opibus enutriti, in magna spe dignitatis , & honoris educati, studio tam admirabilis virtutis, quam oculis
intuentur,incensi, pe, deserant ,honores contemnant, voluptateS aspernentur, parentum
lacrymas despiciant, S in monachorum societatem, quali in tranquillum vitae portum, ab aduersa vitiorum tempestate confiigiant. Si militer non paucae virgines, eximia specie pulchritudine, quarum nuptias multi iuuenes nobiles ambiebant, omnes huius vitae blanditias contempsere, ut in sanctarum virginum
collegijs multo suavius Christi spiritu, & cor stretudine seuerentur . Rarum festasse dices
tantae virtutis exemplum, prae earum multit dine, quae recusantes, di inuitae in monasteria detruduntur. Miriam non est. In quolibet nim genere rarum est , quod vehementer excellit . Deinde virgines per vim in istud genus
vitae detrudi,neque filii umquam iure permissum, nee id sapientes homines approbarunt, csanctum Concilium Tridentinum, ne id in posterum seret. interdixit . Id igitur iam non fit. At
48쪽
At quem fructum virgines ista consequuntur Illum, qui verbis explicari non potest. Multae
namque ardent animis, &inter um a corporibus abstractae in caelum euehuntur, & in com
sideratione diui benignitatis exsultant , &diuinam speciem, &pulchritudinem, quoad Ilicet, intuentes Obstupescunt, ita, Vt aliqua do mentis compotes esse nequeant. Est mihi maFus usus cum monacho idiota, atque simplici, qui, quoties amoris diuini fit mentio,i ties oppressis sensibus in terram cadit, & interim mente viget, & caelestia , atque diuina contemplatur. Infinitum esset, si vellem percensere, quot homines sanctos in societatibus, quas irridetis, adspexi, quot virgines religione , & sanctitate mirabiles allocutus sium .Haec cum ita sint ; - hoc tam excellens religionis exemplum, & tam admirabile caritatis, &puritatis institutum, in quo inest id, quod rat in Christiana religione praecipuum,& maxime admirandum, ut dictum est, de medio sit-stulissis Cur per vim, & furorem in sacras illas aedes imittis, ut perpetuae pii dicitiae monumentum e terris exterminaretis Non,inquis,
institutis Basil1cis vivebant. Et quidem apud nos aliquando virgines sacrae, sui decoris oblitae, Iasciuiebant, & aliquot etiam monachi stagitiose vivebant: sed non ideo,quae fuerant sanctissime constituta, sublata iunditus, &euersa sunt. Nec enim ea, quae sanari possunt, sunt, cum primum in morbum inciderint, omnino resecanda. Quid λ Placet ne propter hominum offensionem totum statum a stirpe rescindere An potius ea, quae vitio laborant, ad naturae integritatem reuocare Si fuisset a vobis adhibita medicina, quae a nostris Principibus adhibita fuit, quid esse potuisset impedimento,
quominus Eadem apud vos nunc floreret pudicitiae, atque sanctimoniae laus3Sed numquam id vobis venit in mentem: nec enim vos ratio
ad officium, sed odium, & cupiditas ad iacianus incitabat. De pharisaica vero precationum a Siduitate uc enim vobis studium diuinae laudis perpetuo concinendae appellare libet hoc tantum respondeo. Si religionis de- sensio conuietorum absurditate continetur , vos plane vicistis . optimum namque tam h nestae disciplinae magistrum habuistis; nempe Lutherum. Illius enim sunt ista Pharisaeorum, Hypocritarum, & Papistariam nomina, ut alia omittam, quae homini verecundo appellare non Ileet in quibus sanctos viros insequitur.
di tamen, ut de sensionem unius sceleris ab lio scelere petas, &sacrilegium calumnia, &fessio testimonio cumules, ais,tanta filisse in illis monachorum saeptis, & virginum claustris sagitia, ut fuerint cum bacchanalibus comis paranda. Quomodo igitur illa tam nefanda scelera impunita reliquistis Cur tam taetra, tam horrenda flagitia non acerrimo supplicio compressissis Cur non editis exemplis , ne
libidinis emirutae licentia ad reip. perniciem
manaret, in tam nefandos, ut inquis satis in- uerecunde, congressus acerrime vindicastis Meo ne estis in gerenda rep. di Gluti, ut nullum supplicium exsecrandae,ut dicis, immani sesimi sceleris officinae statuendum putaretis Et in ea insula, in qua Regina, propter pulchritudinem , ingenium, & urbanitatem Resi carissim ob multo leuioris eriminis suspicione,iudicum sententia, Regis ipsius,cuius matrim Io nium tenebat, imperio, carnifieis manu publice in omnium conspectu securi percussa, de interfecta fuit; vos infanda illa scelera a gente
non modo contempta & abiecta, verum etiam odiosa, & inuisa,inulta esse pateremini Credi in bile non est. Preterea,hoc non fuit apud Vos natum, sed aliunde aeeersitum. Carol stadius enim,&Lutherus, & reliqui sectarum Principes , ne istius adeo pulchri facti gloriam ad vos transferre possitis, istud tam egregium iaci 2 o nus primi aggressi sent. Non imiae impure libidinis odium, sed nouae istius disciplinet, a
que religionis exemplum a viris clarissimis editum, animos vestros ad euersionem sempiaterni pudoris instigauit. Accessit de Pontifice
Maximo propter interpositam auctoritatem,&sententiam grauis Mensio sumpta, & oculi multoru boni quibus monachi alebantur,adiecti, & perditorum hominum adulatio,& O nia immutandi, ain. peruertendi libido. olim o virgines Vestales apud Romanos homines diauini lucis ignaros tanti fuerunt admirationi,
ut omnes illis via, loco , & Me, maxima Cum Veneratione cederent.Vos virgines Christi insigni, atque perpetuo dedecore maculastis.Illas , quod ignem ridi custodirent, non modo religiose colebant, & obseruabant omnes ciues ; sed illarum etiam iudicia verebanturivos
sanctas Christi virgines, eastitatem foederibus sanctissimis obligatam, &sempiternum celestis amoris incendium tueri non siluistis. Llε, quibus licebat post trigesimum annum nubere, sponte tamen sua a nuptiis abstinebant: vos illas , quibus hoc nulla in itate licitum erat, pud homines imguros collocastis. Ilippostremo, si aliquando in stuprum illecte filissent, viaus atque sub terram amitς vitam t errimo leti genere finiebant:vos eas, quas asseritis in dis congressibus inquinatas,in primium tanti sceleris, Veneris iucundis sane muneribus assecistis . Et tamen ais e Quare Deus nostroriunmentes excitauit, ut tam numerosae cohortes ,
in comi istimis angulis delitescentes,ssiorem piis cohortationibus ab otio ad negotium;a vitiis ad uirtutetm ab in dis congressibus, ad
honestissimum coniugium euocarentur. Deus, inquis, nostrorum mentes excitauit. Velim mihi Acas, quis ille Deus fuit Multi namq. sunt, et Paulus ait, qui appellentur dij. Quibusdam
namque deus venter est et aliis vero peemia
deus est aliis item vite luxus,& furoridi in lentia numen est . Velim igitur scire, quis deus ille fiterit, qui eam hominibus tuis mentem D inie-
49쪽
iniecerit, ut atque sempitem ae pudicitiae studium exstinguerent, atque sepelirent. Fuitne Liber Cupido Mercurius λ Nam de Christo Dei filio,qui plurimu castitate, & puritate perpetua, deleAatur, mihi
Certe constat, illum numquam tanti facinoris auctorem fuisse. Otiu, quod appellas, non erat
iners,& sine ullius sancti operis industria vacatio . sed astidita in rebus diuinis considerandis
occupatio. Quod vero ad congressus nefandos et o attinet, ex eadem oratione mendaci, simul, &impudentiae conuinceris. Nec enim, si tantum
scelus ab illis admissum fuisset, vos imprimitum esse pateremini. Et, quanta impudentia tua fuerit , ita criminis obscenissimi fictio demonstrat. Non igitur est id verum, quod cum rei p. utilitate factum dicitis. Immo vero cohortes illas, quas dicis, ab otio sancto, ad negotium nefarido sacrilegio contaminatum; a studio pietatis, ad scelerum licentiam ; a continentiae xo
perpetuae disciplina, ad libidinis impuristi
seruitutem vi, & imperio traduxistis Qua viam religiolbs vestros minime purgo. Multo namque illis melius fuisset intolera i dolore cruciari, & vita in tormentis amittere, quam
fidem Christi publice datam prodere. Si enim
illi vestris vel monitis, & consiliis, vel minis, di imperiis animo constanti restitissent, certe claram pro Chrissi gloria morte pertulissent. Vos enim castimoniam, & integritatem suppli 3 octo mactare seletis;& infandis, ut tu ipse fatexis, congrestibus elementer ignoscitis. Nam Carthusianis casti sisimis vitam eripuistis; &istas cohortes,ut ipse dicis, impuras, di scele-T tas,ad nuptias, di voluptates euocastis .mare dubium non est, quin, si monachi Basilicis
institutis uiuerent, omnes apud vos funditus interiret . Et tamen in hoc tam pulchro facinore libertatem restitutam esse gloriaris. inali vero vos, quae sit vera libertas , intelligatis . ode qua statim videbimus . Sed, prius quam in eam sententiam ingrediar, quaero abs te: Haec Euangelii libertas, quam in ore semper habe tis, via et ne in rebus omnibus, ita, ut semper liberum cuilibet sit, quod ei libuerit est a- Iiqua certa lege, di ratione circumscripta V Iuti in matrimonio. Erit ne viro licitum v x rem, qua uis interposita ostensione,dimittere Certe non . Nec enim id lex Euangeli, sempiterna permittit. Si ergo matrimonij vincu- so Ium, mutuo viri, di uxoris foedere percussum, rissolui non potest ἱ quo tandem modo poterit sine scelere netario vinculum illud, quo Vim sines sponte sua Christo sollemni ritu , atque
foedere consecrantiir, hominum audacia per rumpi Praecepit Paulus Timotheo , ut ad leicentiores viduas deuitaret. Cum enim,
1nquit, in Christi contumeliam lasciuierint, nubcre volunt. Quid ergo Z Viduis nubere non licet λ Certe licet. Sic enim idem Pau- solus ater Si dormierit vir eius. liberata est a lege viri. Cui autem vult, nubat, tantum in Domino. Si igitur viduis licet sine peccato nubere, quid est, quod Paulus istis viduis id crimini det, quod nubere voluissent Addit enim, Habentes damnationem. Cur ita tandem Quid fecerunt Quid designarunt
Quia primam, inquit, fidem irritam fecerunt. quam fidem , quae se Interpretare mentem
Pauli, si r'tes. Quaenam fides ista filii, quam
viduae eo solo crimine,quod nubere voluissent, impie violarant eamne , quam viris ded Pant , fore, ne umquam lectum illum genialem adulterio polluerent λ minime. Ea namque fide erant virorum morte omnino liberatae. Restat igitur,illam fidem non homini, sed Dei filio datam misse, ut in illius gloriam corporisti animi castimoniam perpetuo conseruarent.
quam fidem, cum prae libidine frangere statuissent, non hominibus . sed ipsi Christo grauem contumeliam inserebant. Et iccirco diagnae vita sunt Apostolo, quae, tamquam adulterii immanissimi scelere condemnatae, inter caltas viduas minime reciperentur , sed p tius Ecclesiae liminibus arcerentur . Et, ut magis admirari possis, animaduerte, non diaxisse Paulum, illas viduas post primas nuptias viris aliis contra datam fidem nupsisse , sed tantum nubere voluisse r ut intelligi possit, huius fidei religionem, vel sola voluntate, &propensione ad secundas nuptias impie, di scelerate violari. Viduis igitur liberum quidem
erat nubere , antequam Christo pudicitiam fiamd ta fide consecrarent et post datam vero fidem, non erat . Quid igitur λ Putas ne minore scelere facras virgines astringi, cum non tantum nubere volunt, sed re ipsa cum maxima Christi contumelia nubunt Immo miss-tO grauiore ; quo scelestii Sest, virginitatem
illibatam in Christi ignominiam prostituere,
quam non integri iam corporis pudicitia non conseruare. Libertas igitur illa quamdiu valetὶ Tantisper certe, dum cuilibet integrum cst eligere, quod velit . At , postquam seqliis que vel matri inoni, vinculis adstrilinit, vel corpus suum religione sanctissima consecrauit ;quemadmodu matrimoni, foedus violare non licet ἱ ita neque perpetuae pudicitiae fa cramentum pollucre fas est; &, qui tantum facinus audet, crimen immane suscipit, diuino iudicio vindicandu . Qui statuit,inquit Paulus, in corde suo firmus non habens necessitate, potestatem autem habens suae voluntatis, & hoc iudicauit in corde suo seruare virginem suam, benefacit. Necessitatem quidem non imponit Aed auctoritate sua comprobat illius v luntate,qui ,re considerata,& deliberata,& virginis ipsius voluntate aliter enim id fieri no Iicet ) adhibita, ipsam virginem, quam imperiodi potestate continet, iri sito dedicat.At postquam virgo se pudicitiae sempiternae religionς cleuincit, non dicit Paulus, esse illi liberum,
si velit , nubere . Sibi namque valde rcpugnaret. Sed iure omnia eorum, qui rherosia:
50쪽
sint addicti, sententia facillime repelluntur. Num enim, nemini licere se voto religionis iIlius obligare, quam tueri non potest. Libidinis
autem immanitati resistere, nemini est e concessum.Oratio est non modo incontinentis, &dissoluti ; sed in Deu scelerati. Christi namque benignitati, atque numini diffidit. Virtutis enim, & continentiae vim non illius immensis numine, & potestate; sed siua ipsius imbecillitate, & intemperantia definit. Est autem hoc in nequissimis hominibus insitum,ut ex sua turpiussine mores alioru impuros esse, coniiciat. Iero secum statuebat, omnes esse eisde sceleribus inquinatos, quibus se ipse consti laxe rat: sed inopia libidinem eorum coerceri, ne in actu semper erumperet. Ea vero opinio facit, ut, cum homines flagitiosi audiunt , aliquem
esse virum, aut mulierem summa continentia praeditam, id non modo nou credant; sedc-
rei familiari cum solicitudine semper studet
M illam , quae reliquis negotiis expedita, sese ad Christi pedes abiicit , unaque tantii cura ducitur, ut illi caelesti sponso semper unice placeat λ Illam, quam legitima, & necessaria vis libidinis rerum caelestium obliuisci saepe cogit illam, quam nulla vis libidinis impedire potest, quamdiu est Christo deliincta, ne diuina consideret Illam, postremo, quam Mo mor viri distinet illam potius, quae t tum amorem suum in Christi speciem,&pulchritudinem transtulit Quis negare potest,
quintum demum libertas animo data sit, cum mens in toto animi statu tenet imperium 3 Ergo, quo magis mens omnes coercet libidines .
eo liberior est. Quo fit, vi illa libertas, quam contra ius, di Christi sanctissimam religionem alienissimo tepore sacris virginibus,& monachis attulistis, non libertas, sed semi-
tia illi saepenumero insandum aliquod scelus dio tus detestabilis,&miseranda fuerit. Multi fui-Gingant. Fatem quidem, neque therome- mus in hac parte confirmanda , propterea
ue iacem, neque Minglio, nec Oecolampa- quod in hoc scelere perspicio fuisse positu Lu- io, neque Caluino, neque inrtyri quidem ineranae pestis initium, atque fundamentum. tuo licuisse, a se libidinis impetu propulsare. Sanctus enim Veneris , non Cythereae , non Perpetuae enim continentiae diuinum munus - Paphiae, non Erycinae, sed Stygiae sacerdos , cuestillis, qui per summu scelus ab Ecclesia de- se incesta libidine contaminasset , eo sceleresciscunt, iure, atque merito denegatum. At minime contentus, satellites suos instigavit,. . illis, qui sunt intra Ecclesiae sanctissimae fines , ad ide omnino fissiliu . Vt enim Venus apud c ,& eupiunt Christo,totius honestatis, atque sim Euripidem molestissime tulit, se ab Hippolyctitatis architecto, amore ardentissimo copu- 3o to contemni, & ideo staudes concinnavit,qui- Iari; cum sint illius praesidio cincti, facillimum bus tandem Hippolytus, phocis immisiis, deest profligare libidinem, omniumque turpit dinum,& flagitiorum fibras euellere. Aliter enimnuquam Paulus virginibus consilium dedisset, ut in eodem statu permanerente numquam dixisset, illos sere longe beatissimos, Inpuritatem illius imitarentur: numqua viis condenasset eo nomine, quod contra Ddem nubere voluissent: numqua virginumst
equis perterritis, dilaceratus , propter stidium castitatis interiret ; ita Venus haec Stysia Lutheriim , & Carol stadium , & reliqua
immania monstra, non in unum hominem c
stum, sed in ipsari eastitatem furibunde concitauit , ut exemplum caelestis cuiusdam puritatis , & honestatis, & integritatis in terris exstingueret. Accessit deinde odium acerbum tum longe viduis anteposivisset: nuquam Do- Q in Pontificem Maximu, cuius statum maxima minus ipse illud e tumorum genus , qui se
propter caeleste regnum castrauerunt, VPr
baret . Hic tamen, tu homo popularis, libertatis vindex, miseram virginum, quae diligentius, di purius Christo seruire volunt, semirututem lamentabere. Tu plane , quid sit libertas, ignoras, cum eximiam libertatem seruitutis nomine commendas . Si enim libertas
est, facere, quod imperat libido, quod cogit ex parte Lutherus hoc tam insigni facinore t heiactari posse crediderat. Postremo,cum haec
medicina daemonis, sit,ut unu malum alio grauiore meso curet; exccitauit Lutherus, ut lia
bidinis infamiam impietate , atque perfidia
sanaret: ut videlicet, cum suis omnibus esset persuasum, licere, & oportere, esseq. officium iustum, & pium, & necessarium,omnes mon chos, atque sacras virgines matrimonio CO
improbitas, quod iracundia suadet, quod a iungi, nemo posset illum instimulare flagitii. dium hortatur, quod animi praecipitis me tia moliri, & lacere compellit; lateor certe eos seruos esse, qui Crucem cupiditatibus suis defixerunt, & ita sese cum Christo vinculis arctissimis colligarunt, vi non liceret eis in posteram illis pestibus agitari. Si vero libertas est facultas illius partis, quae habet in aniamo principatum eo perueniendi, quo illam i sitae naturae praestantia, & diuina mentis simia Hac propemodum via, & ratione vos magistri
vestigiis ingressi, interitum studio perpetui pudoris, & integritatis attulistis: & modo, quod impie, atque nefarie factum fuit, pie, atque iuste factum esse defenditis. Lahi, & concid re, est imbecillitatis humanae flagitium: in si
scepto autem stagitio perseuerare, est ecten tae,&indomitae cupivitatis argumentum. At
gloriari in facinore,& turpissimis rebus hone- Iitudo vocat, velim ex te scire, quamnam ma- 6o iratis, & pietatis nomen imponere,iam audax, gis libera esse putes Eamne, quae ne otiis in- & immane scelus est, ut verbis explicari non
numerabilibus districta, marito, di liaris, & potat. Et tamen, quia litteris meis de hac re-D , ligi