장음표시 사용
31쪽
pus e sinunt 3 oe pationibus eriperemut tibi responderem. Id etiam reliqui amici, ut lac
rem,hortabantur. Quamuis autem amicorum olimraim aspernari, contra ossicium esse vindemtur,illis tamen morem minime gererem, si
illo orire tuo meam tantum dignitatem, de n5 religionis sanctitatem violatam animaduerterem. Accedebat,ut id libentius iacerem , quod ad Christianae caritatis ossicium pertinere existimabam, experiri, an fieri opera mea posset, ut tu aliquid de insita leuitate deponeres. Mi hi enim a ubium non est, quantum exscriptis istis tuis coni jeere potui,quin tibi in scribendo maxime placeres, & in locis quibusdam tui admiratione defixus insisteres, di amicorum etiaplavsiis interdum captares. ntum V ro te opinio sesellerit,statim apparebit. In eo primu
quod ais, me verborum, atque sententiarum
magnum architectu ςsse. minime laudes, qua mihi vel vere, vel simulate tribuis, agnosco. Si
aliqua dicendi laus in me est, ea prosecto est,
quod numquam tantum studium in verbis,quatum in altissimarum rerum cognitione Posuerim. Deinde, quod hanc, quantulacumq. est in
me dicςodi lamitas, si aliqua est, non ad inexpiabiles religionis impurissimae fraudes, sed ad verissimae pietatis stuatum animo acriter ince-so contulerim. Magnum mihi statim in princilio crimem temeritatis, & elationis intendis .ic enim ais: Multu in eo tibi assumpsisti,quod
Vir priuatus, terra, mariq. diluinctus, nostraarumq. rerum insolens, Regalem Maiestatem tasidenter allatus sis. Primum quidem abs te libenter audierim,quid sibi velit hoc priuati n men λ Est ne contumeliae tantum id, quod in bonos etiam viros,& virtute, atque nobilitate praestantes couenire potest i Apud vos numquid non sunt multi viri nobiles,qui neque m gistratum gerunt ullum, nec honoribus publici 4 utuntur Ita ne vero omnes qui libellorusupplicum ministri non merint,iunt per te a P stim aditu, di congrelsione repellendi Sic enim hoc mihi priuati nomen obtruis, quasi in maximum probrum inesse iudices. quasi tu me dic s rusticano patre natum,in tenebris educatum,& qui numqua vultum Regis ullius adspexerim i de iccirco facinus admisisse Bpplicio disnum,quod Reginam Elisabetam, .uin semper a me honoris Maiestati Regiae debiti caus.
La nominari volo, H pellare per litteras ausus sm. uod si ita fuisset,ec non esse ut sum, intiquissima nobilitate, non erat tamen hominis in bonis artibus enutriti, pluris vllum generis
nomen, aut honoris titulum, quam ornamenta
virtutis existimare. Omnia siquidem vel nobilitatis, vel honoris insignia, quamuis ad specie
splendida, & illustria sint; falla tamen & inania
cum sint,nullumq. in se, cum vera virtus abest,mlidum stuctum contineant, a sapientissimo quoque despiciuntur, atque pro nihilo putan tur . Itaque, si mihi conuicium facere studes,
elua i di flagitium obisice, di ne priuati nomen
opponas. Nam, te quam Ipse Pontis eis per sonam sestinerem, multos vestri ordinis gratia, di auctoritate, atque dignitate siperabam.
Si enim priuati nomen, ingenij tarditatem, si stuporem,si flagitium, si turpitudinem desisu
ret; tunc certe,qui mihi priuati nomen obijc ret, in me contumeliam me prorsiis indignam intorqueret . At, cum fieri saepe videamus, ut
multi honoribus indises,apud Prineivis aenore maximo sint, & ij , qui fidelem, de sbrietaoperam Principibus Guare potuissent, hin ribus careant; fit,ut priuati nomen saepenumero non hominum indignitatem, Ied Principum infelicit tem significet a roborum enim hominum operis obsessi tenentur, ne bonoru vir tute frui possint.De eo vero, quodiauseris, mi me par esse, me hominem terra, mariq. duiu ctum litteras ad Resinam vestram dare; velim me doceas, ruerint ne inuetae litteta, ut absentes de re aliqua, quae in rem esset, certiores s ceremus Z an praesentes tantum p Absentes certe . Quid ergo mihi crimini das, quini Regina, cuiusdudio eram incensus, absentem, Ze a me terra, mari q. disiunctam, de rebus, quae ad sta
tum illius stabiliendum pertinebant, per litteras admonuerim Etenim, si praesens fuissem , non litteris, scd sermone coram habito illam
obtestarer, ut improborum coniuetudinem, Eciamiliaritatem vitaret,si vellet salutem, atqu i dignitatem tueri. Obijcis etiam rerum vestrarum imperitiam; quasi ego in illaru rerum tractatione verser, quae non sint omnibus notissimae. Regalis postremo Maiestatis nomine indignitatem mei facinoris amplificasti; quas Regina vestra plus opibus, Be potentia, quam humanitatis laude praecellat; de is ego homo sim, cui non Ileeat maximum Reipud. Christianae Principem per litteras de rebus summis admonere. Recognosce nunc quaeso tuae istius oratio, nis inconsideratissimam temeritatem . Hoc enim videris dicere.Tu,cum riumquam in somversatus sis, cum nullum vniquam magistratu
ex his, qui iurisperitis mandari solet, in rcpiab. gesseris, cum denique numquam Principi sumplices libellos obtuleris,tantum tibi arroges,dcassumas,ut Regalem Maiestatem appellare audeas,quod mihi soli,de mei similibus est optimo
iure concessum λ Si non sentis,quam inepta ista sententia sit . te hominem stupore mentis opinpressum iudiea .Si vero doles, hominis ullius, qui tui similis non sit, orationem ad Reginae aures admitti ,recte doles. Non enim diu poteris
in ista selicitate permanere, si se se multi viri boni, atque sapientes ad illius studium, de nomen adiunxerint . ammulatum nam. fictae virtutis ossicium, in conspectu verae virtutis eu nescit. Quare moneo, ut omnes bonos viros, quorum audio non esse mediocrem in Britannia multitudinem, a funiliaritate Principis exi cludas, expellas,etjcias, interdictis arceas. De me vero, qui terra, mari q. disiunctus sum, non est cur tantopere laboresa Iec enim periculum
32쪽
est,ne opes,quibus, ut prae te sers, intemperantius inhias, ipse praeripiam. Sed pace tua dix rim: animo pusillo,& amsto mihi videris esse, qui tantos spiritus ex ista mediocritato dignitatis assumas. Si enim mediocrem istam sortu nam sustinere non potes, & iccirco priuati mihi nomen obiectas; quid faceres,si suisses ad altiorem gradum honoris euectus Us me legum dignitatem imminuere velle,cumis sim, qui legibus reip. salutem eontineri putem, & admo- ldum dolenter seram, quod per istas pestilentes sectas interitus optimis legious, & moribus, &institutis afferatur. Dicis me uniuersiam Britanniam inuidiosae nouitatis ream facere. Rodetiam falsum est. Accepi namq. ab hominibus fide dignissimis,maximam insulae istius partem
in antiquo officio permanere. In quo vero po mitra,vi tibi ignoscam, si vir Anglus & Regalis maiestatis alumnus,*rerum Anglica in non ignarus, paullo liberius mecu egeris; Iaudo p triae caritatem, laudo erga Reginam fidem,laudo peritiam rerum uestrarum usu comparata, Iaudo etiam libertatem. Sed vide, ne,quantum
est in te, patriam euertas, Reginam inmaudes capitales inducas, & dementiae stimulis agiteris, & errorum & flagitiorum licentiae honestulibertatis nomen imponas. Assirmas, te id non esse ulla animi dissensione facturum, cum nulla maior dissensio cogitari possit. Tu namq. scelestissimorum hominum patrocinium suscipis: eso vero illorum scelus insector. In quo vero dicis, tibi propositum esse, ut falsias opinioneS, quae de statu Angliae habentur,euellas,magnam a me gratia, si id feceris,inibis. Illud vero sum admiratus, quod ais, mea fortasse scripta caussam istius tilii rumoris, di infamiae, qua nunc Britannia flagrat,attulisse. Quid ais λ Tu ne so liis ignoras,ex quo primum tempore Britannia gratii infamia laboret Quomodo enim fieri potuit,ut cum fiancti viri Ioannes Fischerus Potist x Rosensis, atque Thomas Morus, propterre onis, atque fidei constantiam publice iugusti fiant: cum Carthusani, viri religiosissimi, fuere crudelissimo supplicio mactat it cum aede S,in quibus perpetuae castitatis domicilium constitutum fuerat, publicatae, & in profanos
usus conuersae sunt: cum multa fianctitatis m
numenta fuissent euersia, ut Britannia non in admodum insigni infamia versaretur Immerito inquis . Sit ita sane. Nondum enim in alterutram partem disputo. Hoc tamen dico, magnam fuisse iam tunc ex illis actionibus notam dedecoris Britannis hominibus inustam. Non dum videlicet tu, qui omnia illa summo consilio facta defenderes,ad remp. accesseras. Cum igitur esset caussa patrocinio tuo destituta , valuit tunc apud multas Christianae reipub nationes, id quod erat multorum rumoribus, &criminationibus inculcatii .Quomodo igitur verum est , me caussam infamiae tam vetustae
scriptis non ita pridem editis attulisse λ Meum scribendi genus laudas,quod minime requiro. Quod In rebus notisiimis orationem minime necessariam, ut tibi videtur adhibeam, id vit
peras:quod non moleste sero. In rebus enim clarissimis versari percupio: &, quid sit in orati ne mea ponendum, & quid ex illa remouendu, ex meo,noti ex tuo iudicio, qui sertasse quo tudo non assequeris, statuendum arbitror. Dicis, me, cum in principio aliud agere simulassem, eo delapsiam filisse, ut religionem pereellerem. verum id quidem est, s error ne rarius, atque turbulentus religio potest appellari. Dicis, me frustra velle multos Britannos inuidia liber
re, cum omnes in eadem causa sint . inivi ut confirmes, illum esse Britanniae morem docessut nulla lex populum teneat, nisi illa qua plebs
uniuersia sciuerit,nobilitas etiam receperat,acroru antistites approbarint, Regis postremo imperium sanxerit. Itaque verum non esse, Ut
legis omnium sectagio perIatae quidam culpa, suo eant, quidam vero culpa omnino careat.
legem probo. Quod autem ea minime seruetur, id vi inperandum existimo. si enim alii .gium liberum esset, & non minis, atque siuppli- cijs extortum,recte diceres. Ut autem hic nihil dicam de leuitate, de inconstantia multitudinis , quae facillime potest vel odio seueritatis, vel specie lenitatis in fraudem impelli: ut etiaillud sileam, quod fieri no potest, ut singuli sus- fiagium serant, sed omnem suffragandi pol
, statem ad paucos trafferant;velim me doceas, hominem, quod ingenue Eteor, vestrae resputa ignarum, quod nam tantum iuit illud Episcopi Rofensis ficinus, ut eum neque vitae grauitas, neque Pontificia dignitas ab interitu vindic ret Fuerat ne pestem in patriam machinatus De Principis nece coniurauerca De prodenda rep. cum hostibus consilia inierat λ Minime. Sed ob id tantum,quod impiae sententiae suffragari constantissime recusarat, vir sanctus,& ina noces scelestorum hominum poenam sustiniiit. Quid Thomas Morus,vir optimus, & eruditi ne singulari praeditus, admiserat Publicas ne litteras corruperat λ opes regias domum auerterat λ Necem, aut grauem aliquam iniuriam ciuibus suis attulerat Nihil horum. Sed ea t
tum de caussa, quod Regi adulari, & assentari noluit,libereq. sententiam dixit, uit illi publice tamquam proditori caput abscisum. Iam vero Carthusiani,homines inmma religione prae
diti,sbri, atque publicae lucis insolentes,cur ita crudeliter vexati,suspensi,dilacerati, atque ita dem flammis absumpti sunt ob id certe,quod sententia sua id, quo i eis nefarium videbatur, minime comprobarant.Quid de sanctis Pontificibus , quibus cathenas iniecistis, quos tenebris inclusistis, quos opibus, & honore spoli stis,dicendum est Fuitne aliud porum crimen, nisi quod noluerint ullo modo decretis,quae eis iniqua videbantur, assentiri λ Itaque mirandua non est,si reliqui, tam diris poenis,atque suppli-eijs exterriti,tardiores ad suam sententiain publice profitendam effecti sunt. Vbi vero iussi
33쪽
sitim libera non est , sed terroribus expretam, ditate circumuenire possis, & somines probos ibi non publicum consilium vim, sed paucoru salsi infamia liberari cupio; do tibi fidem nea,
immamias, atque libido. Non igitur probas, sere,ut, si eos,quos ego sceleratos existimo pro eas leges fuisse communi omnium suffragio co baueris esse viros pietatis, & religionis laude probatas. Per vim namque latas esse costar, m praestantes, tibi minime repugnem. Molestissuet qui contradixisset, fuisse necessario extrema me fers, quod impetum in nouitatis auctores iupplicium subeundum. De mea vero obtesta- fecerim, contra quos ais,me spi stis, & horribistione, qua It inam admonebamuris planum libus conuiciorum flammis fulminasse 'vso ire sacerem, eo 'si nouitatis auctoreS exmterat, adeo, ut nihil craitari posset in terris detenaa in errore pessifero versari, vellet eorum det io tali usan quo quidem vide te,quid argirmen stari sententia licis eam criminationem ha- tumae quid conuicium sit minime poste distim re argumenti nihil: a stomacho prosectam guere. Non enim ego conuici ed argume esse, non veritatis stirdio 1 calumnia niti , non iis pugnaui, quae tu nondum potuisti diluere. ratione: convicium esse, non disputationem in Tum ais: Ubi sunt haec portenta religionis religione fundatam. Tum petis a me,quod ego Quae sunt am diu fuerunt Vbi reperiuna a Regina vestra postulabam,vi,si demonstraue tur haec hominum monstra Si istis verbori iraris, quam temere fuerim in reprehensione rei p. Iuminibus argumenta,quibus multis usus sum, vestrae ingressus, me errati mei paeniteat. Pri- dissolui posse confidis, plane deliras. Rationes mum quidem testor Christum Iesum ineae men enim, non sonos inanes exspecto. Illud vero, tis conscium,me nec odio, neque stomacho, ne- , o quod adiungis, est valde ridiculam. Ais enim ique calumnia, ut ais, sed ardenti veritatis, at- Designa reu, nota personas, appone tempora,
que publicae salutis mi dio eas litteras scripsi L circumstantias adhibe,ereti tandem ut habea-1e. Quid enim mihi pruiatim Britanni nocue- tur aliquidan quo consisti possit,atque adeo ti- re Quam mihi ostensione, i iniuriam intule bi resisti . Suspicor, Haddone, te nimis sero di Axe Immo ex litteris Antoni j Augustini Ilerde- cendi studia coluisse minimeq. ad eam disciplisis Episeopi, viri virtutibus illo loco dignis,& nam te docilem prebuisse. Rhetoricus ei in singulari maximarum disciplinariam cognitim existimari vis, & non intelligis, Rhetoricen e sine clarissimi, qui Pontificis Maximi legatus se dicendi prudentiam. Quidquid igitur con-
apud Mariam Reginam filii, & ex litteris Ioan ira prudentiam est. ab arte ista quam alieno tenis Metelli Sequani, mihi propter ingenii sumi pore perdiscere voluisti, est prin sus alic num. tatem, & multiplicem eruditionem carissimi, oim vero accepisses in iudiciis,cum non de iucognouia multis viris doctissimis in ista insula re, sed desino quaestio est, esse crimen occul-
nomen meum cclebrari. Q nare magis erat, ut eum multis argumentis aperiendum, Z: omni- Britanniam amorς summo complecterer, qua bus coniecturis acerrime pugnandum, visce- ut maledicto conscinderem. Nec ego umquam Ius conuinci possit, nam & qui mores, quae vi-Temp. vestram,sed paucorum labem, N impro- ta,quae audacia rei merit,qui metus,quae cupi-hitatem, qui remp. Derturbant, vituperandam ditas,quae initidia, quod odium hominem ad saexistimavi. Curiolus autem hoc enim etiam cinus adegerit, explicandum, quae silerit pers- mihi crimen obij cis minime sum appellandus ciendi facultas quod tempus,quae occasio. quae in aliena rep. quam non alienam, sed propriam Ao celandi calliditas,quae impunitatis spes,quae si- existimo . Non enim de legibus,& institutis ci- gna fiterint antegressa, quae consecuta, S reliuilibus, sed de Christiana religione disserebam, qua denique omnia, quae maleficii suspicionem Pro qua vitam profundere minime dubitabo. apud iudices facere solent, ostendenda) eum itaque inamquam aliquid, quod ad eam tuen- igitur id ab aliquo magistro non valde perito clam,& illustrandam pertineat,a me seiunctum didicisses, existina asti,ea omnibus caussis, qua- esse poterit. Vide nunc aequitatem postillati tuis in iudici minime pertractentur, conueni- tui. Petis enim non si perviceris, ine in errore re: Et ideo a me temere circumstantias illas reesse, id enim esset tolerandumi sed odio, ma- quiris,quas caussa minime postillabat. Non e-la uolentia, calumnia illud scribendi studium nam accusationem instituebam, sed Reginam, suscepisse,inear me temere fuisse in reprehen- ro ne se in fraudem impelli sineret, admonebam. sonem earum rerum ouas ignorabam, ingre se Quod si tu, aut alius tuis milis aeclisendus ecsum. Poteris ne tu probare, quod amore, stu- set, nuquid erat in re perspicua, & publice sissicli religione susceptum fuit, id calumnia, initi cepta, quam minime faciam negatis, sed iure dia mendacio tactum Bisse Z Ne tamen me di si factam dicitis, argumentis, & coniecturis, aut ficilem putes, spondeo, atque promitto tibi, si istis circumstant ijs, quas emagitas, utendum perviceris non quidem me pr. auo animo in il- Minime certe. Sed demonstrandum, illa facinolud filisse munus ingressum, id enim seri non ramisse scelerate, & impie commissa. Qiiod si potest sed istam nouae religionis institutione secus secissem, merito me quis itam ut homine omni vitio vacare, futurum , ut me errati mei in epram, & stulte loquacem deridere posset.
taeniteat Non me fugit, qtiam periculosum sit, so 'id igitur Z Si tu neque, quid deceat, intelli-oc homini iuriscosulto polliceri. Verum quia gis; neque, quid caust, postulet, animaduerti ς; confidostreine tu me via iuris malitiosa callia neque, quae lint distinguerula, consideras; aeqnu
34쪽
est,ut tuae Inscitiae poenam ipse Ium3Non arbitror. Cum vero mihi non esset propositum, queriam in iudicium vocare, sed tantum Princi rem vestram admonere, ut impendens periculum a rep. &x seipsa propulsaret; quid aliud debui facere , quam periculi ipsius magnitudine in oculis illitis,& adspectu defigere Et, quia
maximum erat in falsa religione pro vera suscipienda periculum, eas notas a ui, qui dua,&infesti religio a vera pietate posset in- ternosci Eas notasA suis sunt, redargue: si parum insignes, stultitiam meam conuince: si te non laedunt, obmutesce: si te imprudes orati ne depinxi, caussam dicitor portenta religi nis ede multa scio. Ea si nondum in Britannia inuaserimi, reiputa vestrae Eratulor,&fateor me in eo errore sitisse, ut eximmarem istam insitam multis eiusmodi monstris agitari. Hoc non est satis verbo resedere. Verissimis igitur argumentis pugna,atque demostra, me er-
rore doctum sume ; & tum demum te disertum existimabo. Quod cum non facis, sed verbo ta- tum pugnas ; minime aequum est, ut tibi assen tiar. Hs deinde, Vociferaris contra religione, Pugnas contra religionis auctores, in utroque magnam sermonis acerbitatem adhibes: neu
triam quid sit, aut ubi sit, explicas. Aut tu litteras illas non l egisti: aut illarum sensum clarissi num qin tua fortasse mentis stupiditas est, minime percepisti. Potuit enim clarius hominum scelus. pietatis magnitudo, stiror,& immanitas oratione depinsit Illud deinde adiungis,
quod ex aliena oratione semptum videtur, &in locum minime conuenientem inductum. Sic enim ais: Miserabilis haec quidem tua accusatio est,quam si verbo refellam, omnino eam statim necesse est obmutescere. Sic res se habet . quae
designastis, quae moliti cssis, quae perfecisti . in tenebris, de caligine fecistis. Nulli simi testes, nulla sceleris vestigia,nulla signa, per qua UGsmus ad facinoris inuestigationem peruenire. Tum ais,Clamas, immo profecto exclamas, Nvalde cine lamentabiliter, esse recens suscepta religionem exsecrandam,auersandam, abominandam, esse eius auctores scelestos, scarios, venefico euer res rerum publicarum, hostes humani generis. Haec quidem orati quam mihi tribuis, non mea,sed tua in. Quam tamen te finxisse, minime moleste fero. Asperioribus enim multo verbis tantum scelus exagitari conuenit. Haec autem quo modo refellis. Vehemeter certe.Negari no potest Ego contra inquis, nihil istorum esse contendo tibi non credo; d
cera postalo.Quid affers Quid probas3 O disertum inmunem, qui tam facile caussam tota virica orationis continuatione, di sententia adeo
breui conchisit λ Vt in praesii liis tuis insistis Vt
aditu aduerserio praecludis Prosecho nequeo satis stultitiam tuam admirari, cu animadueris,quam temere,cum nihil dicas, quasi aliquid egregie dixeris, exclamas. Dixi in illa epistola mea, virgines Deo consecratas incesto matrimonio contaminatas filis et dixi, sianctorum si, - a,& crucis, atque adeo Chisti Cruce confixi Imagines,multaque pietatis monumenta sedishus conuulsa,atque contacta iuisse: dixi, sacrarum antiquam religionem eversim, &in locuillius aliam sit bstitutam fuisse: reliqua praetereo,quae mihi suis locis reseruantur. Quid Haddonus hae oniuia satis oratorie verbo refellit , eoque me redigit, ut longius progredi non possim.Non credo,inquit: doceri postulo. Quid
iners ὶ Quid probas Quid igitur faciam λ quo
me cosera λ Haddonus, vir Anglus, di sitae rei p. scientissimus, negat,ea,quae in Malia facta da-cuntur,vmquam facta esse.Si ita est,testibus est agendum.Tibique potissimum testimonium denuntiabo. Quod si confestiis fueris id quod postulo, magna me molestia liberabis . Si negaueris, tunc alios mihi testes, si opus ita fiterit,adsciscam. Adiungis deinde: inclamas,quantum, potes, omnia flagitio In vocabilia cumulans, quae videris ad hanc ipsam rem se posuisse, commenticiam, ut religionem tuam illis deformares,di personas confodereS, quas praeter te no uit nemo. Te precor,Ηaddone, ut hominis s
brij cogitationem tantisper suscipias, dum hae
orationem tuam recognoscas Videbis enim tesurore stimulatum fuisse,dum ista scriberes. Ea
namque dicis, quae neque o, neque tu quideintelligis. Dicis, me commeticiam meam reli , gionem flagitiorum vocabulis deformare. mitto commenticiae religionis nomen . quasi ego noui alicuius relisionis auctor exstiterim. Sed quomodo mea ipse religionem, qua tueor, quam laudibus debitis illustro, deformem, a te intelligere cupio. De personis aut Mura confodio similiter intelligere velim, quae sint illae. Ego vero Lutherum,& illius asseclas scelestissimos arbitror, di eos tantum scriptis meis configo. Hae sunt igitur personae, quas dicis praeterr me nosse neminem. Igitur neque tu qui de eos nosti. Cum tu igitur illos laude eo quoS ignoras, Iaudibus ornas: quod est summae cuiusdam temeritatis argumentum . Sed neque tu id dicere vi neque mentem explicare dicendo potes. Praestaret certe mutum esse, quam id dicere,quod nemo sanus, nec insanus intelligat. Accusas me, quod malevolorum rumusculis inductus,nobilis siniam insulam vituperarim. Fateris igitur me nihil finxisse ; sed fama commotu γ ea dixisse, quae dixi. Praeterea iam testificatus sumune non in uniuersam insulam suisse, ut ais, sed in auctores tantum pestiferae nouitatis inuectum. Nam, quod dixi, sectam esse populare, di Principibus. qui iure Regio uti volucrint,
inimicam, & in se stam, quod tu mihi maximo crimini das si id ita esse minime dentonstrauero,non recuso, quo minus tu me caluntatorem
esse voci sereris.Sed id postea videbimus. Veneni vero scelus, quo fama est aliquot Principeso intersectos esse, purgas duobus exemplis, a vestrorum annalium antiquitate repetitis. Usenim, Henricum quartum Imperatorem m
35쪽
nachi cuiusdam stetere, qui Eucharissiam illi
Veneno infinam porrexerat , fuisse sublitum . Immem preterea Λngliae Regem simili scelere, di auctore fuisse consumptum . Scio quidem
Vtrumque conmentum a probatis auctoribus
fuisse redargutum. Sed, quod ad meam cauniam attinet, iuerit, nec ne id factum, parum resere. Nec enim umquam dixi,neminem ante Martinum Lutherum fuisse, qui venenum pararet: Neque assimari, nullum umquam in te his monachum sceleratum exstitisse.Sed hoc tatum dixi, i utere, ut ea maleficia, quae suscis
piuntur in re sp. per homines, qui no sunt ita caelestibus distaplinis instituti, per istius sanctu simae disciplinae puritatem, per salutarem istius Euangelii vim, per remedium istud singulare,
quod doctores tui rebus humanis attulerunt , omnino tollerentur. Quod cum non fit, immo constat,plures contra principes coniurationes fuisse intra triginta proximos annos habitas, . quam intra multo plures aetates antea susceptae fuerint; maximo id argumento esse confirmo, non tam salutarem istius medicinae vim, quam
tu fortasse suspiearis,exstitisse. Ais deinde: Sed haec ad te particulatim allegare minime sine opus est, qui, cum sis his malefici js propior,
quam e o sum, melius propinquorum tuorum Iibris scire potes, quam frequenter pocula venenorum inter Ecclesiae Romanae Principes, &patronos commeauerint: deinde bellorum se- , mina quemadmodum, di a quibus per uniue
fas Christianae ditionis resp. perpessa fiterint. Mirus homo es. Mirifice namque tibi obse ra, & implicita loquendi ratio placet. Quid
enim quaeso vis dicere, cum ais me propiorem
esse eiusmodi malefieijs Me esse huitismodi flagitiis affinem si id die is, quod verba designare videntur, male meos mores nosti. Si v
ro ais, me esse illius reipub. ciuem, in qua irequenter venenum Principibus in epulis dari solet, etiam id talium est. Nec enim est ulla regio in terris, in qua Regium nomen sanctiussit. Si vero dicis, me propius abesse Roma, ubi aliquando ea facinora fiunt, male certe regi num situs, Si interitalia didicisti. Multo nam qne maiore interuallo ab illa urbe, quam vos
estis, disiuncti sumus. Illud vero quid sibi vult, quod ais bellorum semina perpessa fuisse, non intelligo. Nisi Hrtasse dispersa scribendu erat, ει librarius pro verbo dispersa, perpessa substi- stuit. Quod vero ad Ecclesiae proceres veneno sublatos attinet, fateor aliquot eiu simodi facinora aliquando comissa suisse. Fit enim interdu, ut, ubi minus sperandum erat, ibi multo magis regnet cupiditas,& ambitio, e quorum sceleruionte omnia mala profluunt ad generis hum
ni pernicie. Hoc tame dico, ab Euangelij istius di lciplina, quae se finem omnibus flagitiis allaturam pollicetur, horum omnium maloru medicinam postillari. In eo vero quam sanete,qua spie,qtiam religiose te geris, in quo gratias Ino pro Euangeli, istius beneficio sane grata, ut ubderi atque memori mente Dersoluti sie erum risummortali Deo manus lupplex tendam gratias agens maximas, quod illas superioruporum prosundissimas caligines Euangeli, taepalam inter nos exorto dis erit, cuius ignoratione prius, & superstitionis fiducia, secierum in sentina se revolutabamur, pium diplo
matum credentes expiatum, & precum de Tmuratione non intellectarim,quidquid admitti poterat improbitatis in vita. Qigd hac cir tione tua sanctius dici potest Gratias agis
Deo, quod e tenebris funestissimis ereptus sis.&hoc Euangeli j luce, &splendore, cuius neque Matthaeus, neque Ioannes, nee alij diuini scriptores, sed Lutherus, Melanchthon, Min-glius, & resiqui heroes, qui recenter e caelo delapsi sunt, auctores, di Principes exstiterunt. Itaque, postquam per Euangelium tam felix, de frustum e scelerum omnium colluuione,in quibus antea superstitionis fiducia volutabare, ut fateris, Iiberatus es, ta neque te libido facibus inflammat;neque ambitio QIicitu distinet; cauaritiae molestissimis curis implicarismec fu erbia,& insolentia tumes;nec ullis iam staudius,& dolis,& mendacijs inniteris Luce naque diuina colIustratus, ut fieri solet, omnia humana repente contempsisti; & ad cupiditatem viatae caelestis, atque adeo diuinitatis ipsius exarsisti. Quis negare potest, si hoc ita est, quin tam, admi milis vitae conuersio Christi ipsitispri sentiam declaret Sed abs te libenter audierimnum solus tu in Britannia istis tantis bonis per arc omnes etiam, quibus Euagelii istius splendor illuxit Si solus ista luce cum lato vi
tutis diuinae Ductu perseueris, non sane magna utilitate vestris rebus noui Euangelii Itune M. tulit.Non enim uni tantum homini, sed uniuersae reip. consulere debuisset omnes,inquies.Ve enim sol exortus tenebras ab omni uoculis disipellit; sic euangelij huius claritas caligine omisiatu mentibus ossi iam repente discussit.omniata patent,atque dilucescunt Nullus est error invita,nultu scelus,nullum omnino flagitium. Est certe,si vera narras, cur desertis nostris donu .cilijs in Britanniam eontendamus,n tantae finlicitatis participes esse possimus. Quid enim
optatius esse potest, quam eam regionem perlustrare, in cuius magna parte nec auaritia,neque libido, nec inssilentia, nec odium, neque contentio,neque temeritas, nec ulla deniq. impurae labis contagio dominatur. Sed quaero. Quidnam erat impedimento, quo minus antequam ad vos noui solis radii peruenirent,iusti, tiam,& pietatem coleretisZDio,inquis, super stitio. Credebamus enim plumbo tantu, & pre cii demurmuratione non intellectarumexpia.
ri quidquid admitti poterat improbitatis in vita. :d ais Tanta ne vos omnes dementia opinpresserat,vi existimaretis, pluta vi, de precibus alienata mete prolatis, animo conceptu scelus
expiari ae tanta fiat ista ingesiij tarditas Quae tam liuignis stultitia Quis istum errorem
36쪽
mentibus vestris inieeeratλNumquid no erant apud vos homines sanctis litteris iniurati, vivos doeerent, omne spem salutis esse in Christi
gratia,& benignitate collocandam Irrunon Ii quide moret tu te facere iactas, manus su plex tenda,gratias aSes maximas, quod in His. pania natus,& enutritus sum, in qua nemo se
tesse Christianus umquam tam stultus fuit, ut existimaret aliam esse expiandi criminis rati
summa eo utinat.Consentaneum igitur optimae moderationi fuit, ut, cum summus ille Princeps, qui caelum atque terram imperio sempit Odeuincit, remp. caelestem in terris condere statuisset,primum leges daret, deinde magi
stratus,& Principes crearet,qui ex legum prae scripto,& ratione eandem remp. tempcrarent.
Hi ruerunt Apostoli, & reliqui discipuli Christi.
Postremo, ne societatis vinculum dissolui,& conem, praeteream, quae Christi optimi maximi io sensus ciuitatis huius turbari posset, monarmatia continetur . Qu*m ut consequeremur , chiam instituit,Petroq.summum imperium de ex ipsius Christi disciplina credebamus, esse ne legauit. An haec minime perimigata suntλ reee riuadmissum stagitium detestari,crimina biis elarissimis obscuritate asterre conaberis pcu pudore,& dolore confiteri,a libidine ad co- An tantum malitiae confidis, ut putes, te faciletinentiam a flagitijs ad honestatem traduci,ab posse Euangelii verba a verissimo sensit ad tua, odio ad caritatem conuerti, in nouam. vitam di tuorum libidinem detorquere Quid enim ingredi,& sanctis operibus exerceri. Tu vero si clarius illis verbis es, inquit, Petrus,& Q- umbo tantum rum opinabare scelus oblitte p hanc Petram aedificabo Ecclesiam meam. rari mentis expers eras.Si dicis in eade caecita- Et , quodcumque alligaueris super terram, te versatam fuisse Britanniam,magnum proie--erit alligatum in extis. Et, Ego oraui pro te, victo amentie dedecus patriae tuae,quae te genuit, di in tanto honore collocauit, inuris. Non, inquies,hoc dico. Sed plumbi nomine, in quo ne-pe Potificis Romani nomen,& emgie in Iculpta cernebamus,ipsius Pontificis potestatem,& furisdictionem, quae multis ab hinc saeculis maioribus nostris, & deinde nobis admodum sancta videbatur, intelligo. Illam igitur auctoritate, Quam olim vere ur, nunc huius Euangeli,
non deliciat fides tua:&,Tu aliquando convc sus, confirma stat res tuos: & multa denique alia in hanc se ii tentiam, quae confirmant, P trum filisse reliquis Apostolis antelatum. Dices tamen, ea, quae adduximus , testimonia
longe secus a nouis Apostolis explicari. Ego
contra auctoritatem Mostolorum tuorum,
Ambrosii, Augustini, Heronymi. Baslij, & reliquorum denique omnium sanctorum homi clarissimi disciplinis eruditus, negligo, despi--num,qui scriptis si is Eiclesiam illustrarunt,aucio, contemno , pro nihilo cunctis sanis h - ctoritates opponam. Sed aiunt tamen din minibus habendam puto. Quid igitur opus res tui, ut ita sit,uerum non esse id, quod Petro erat, Haddone, plumbi nomine ad hanc au- praecipue collatum fuerat, siue cetaribus illius ctoritatem significandam λ Vtrum, ut maio- transmissiim ibisse. Quaero igitur rursus, num rem constares inuidiam potius,ut maiores Christus Ecclesiam constituerit, quae unius tanplausus a popularibus tuis istius nominis urba' tum hominis esset aetatem duratura an, quae nitate serreQScio namq. vos homines urbancri esset stabilis,atque sempiterna S1 Ecclasiae st plurimum elusinodi facetiis oblectari;neque in tum constituit adeo breuis aeui spatio defini- argumentis,di sententijs,quam conuicin,& in- tum ; non id, quod ab illius immensa bonitate,
sulsa,vi mihi quidem videtur,dicacitate conteia di sapientia erat postulandum, praestitit, cum
dere. Istarum autem facetiarum Lutherus, venereus, ut Plautus est, nepotulus magnus architectus suit.Neque dubito,quin eoru aliquis, qui tibi adulantur, cum in hunc Iocu incidisset, cachinnum sustulerit, & nihil semulus diei potuisse cofirmauerit. Sic enim conuersa sunt omni ut tacillimum sit Iinguae petulantiae in salis,
atque venustatis nomen inuadere. Sed, ut allia quid de hac materia dicamus, quamquam tantum operae,& studi j cum tanta sanguinis es- iusione consumpsit in ea re p. quam tam breui temporis spatio circumscripsit. Si illam semis ternam esse voluit: ergo eo illam tunc ordine constituit, qui semper in omni temporum varietate conseruari deberet.Si igitur constat,& luce meridiana clarius constat, Petrum misese in alioru omnium Apostoloru principatu collocatum; constat certe, omnibus, qui in locum
mensis Episcopus doctissime de Pontificis Ma--illius successerint, eadem dignitatis,& honoris rimi auctoritate disseruit, de eadem tecum ho excellentiam deberi .miter enim in una Christimine politico non ita inultis agam. Primu qui- Ecclesia minime suisset monare hiae caelestis radem hoe positum sit, Christi Ecclesiam unam tio, sed multoriam potestas instituta. Qi igi- esse,non plures. Deinde, non satis esse Principi, tur fuisset concordiae vinculum Z Cuius auctori qui leges ad remp. stabiliendam condit,eas per krre,quae salutares,& commoda sint, nisi earucustodes, & administros instituat. Tvin etiam stud, quando mea tibi de monarchiae ratione probatur opinio,statuendum est, nihil esse reip. excellentiam deberi .miter enim in una Christi Ecclesia minime suisset monare hiae caelestis ratio, sed multorum potestas instituta. Qim igitur fuisset concordiae vinculum Z Cuius auctoritate tempestates sedari, turbulentae opiniones euelli, superbia,& cotumacia coerceri,& comprimi potuisset, si nullus in Ecclesia costitutus ab initio filisset, cuius auctoritate.& imperio omnes continerentur 3 Cum igitur Eccle- moribus, & legibus recte constitutae salutarius εο sia Christi simplex,& unica sit,& unica esse non Principis unius imperio.Multi namq. rempuli- possit si unus Princeps exsistat;& constet,id alacerat: unus vero ciuium animos auctoritate Christo fuisse constitutum, ut unus esset sum-
37쪽
mus Eeclesiae rector quem omnes intuerentur:
di perspicuum sit, eam dignitatis pretestantiam ad Petri succei res pertinerein nemo umquaeat antiquis hominibus diuina virtute praeditis dubitarit,quin Romani Pontifices Petri successores essent, quod eorum monumenta, & communis uniuersae Ecclesae consensio deciarat; cuius spiritus impulsu Apostoli vestri hanc novam Euangeli j disciplinam attulere, quae disnem a Christo institutum disturbaret, conco Iodiae vinculum dirimeret, & Εeclesiam de statu
conuelleret Sed, ne omnino temere eos id facinus istepisse quisqua susipicari possit, quod
eorum, aut Sathanae potius consilium fiterit, ex ponam. Numqua fieri potuisset,ut pestiletes sectae vires colligerent, nisi prius Pontificis maximi labe lactata ni isset auctoritas. Quomodo enim pessis diu viguisset, cum facillimum sui si set eam nascentem Pontificis auctoritate resecari λ Capiteanquit siposa, nobis VulpeS paruas, 1 o uae vastitatem inserunt vineis .Huie Sponsae potitato quis satisfaciet, si nullus erit ea potes te praeditus, qua possit l reticorum prauit
tem, antequam adolescat exstinguere Per vulpes enim haereticus constat intelligi. Itaque Paulus in secunda ad Thessalonicenses epist Ia negat futurum,ut Antichristius ante defectionem adueniat. Necesse igitur est, ut minores Antichristi, qui iam, ut Ioannes ait,illius Antichristi se turi imaginem reserunt, ant tua sce- Ius impium moliri queant,non solum ab Ecclesia,& ab illius summo rectore deficiant, verum etiam omnes, quos discipulos abducere conantur, ad eande desectionem solicitet. Inde adeo
factum est,ut omnes haeretici,qui conatus omnes ad Ecclesiae eversionem comparant, in hac primum arcem invadant ; hanc tormentis oppugnent ; huic machinas admoueant; ad illam si uerulam cuniculos agant. Nec enim illa expugnata diffidunt, se libere posse sementem om Mnitim malorum tacere, di cum multorum exititio,& interitu, quacumque illis libuerit, imp
ne volitare Vt enim antiquiores praeteream,id Ioannem Husium impulit, ut Pontificis Romani dignitatem conaretur euertere. Idem consi Ilium Hieronymus Pragensis secutus est, cum eiusdem Pontificis auctoritatem labefactare contenderet. Hanc sibi primum rationem Lutherus excogitauit Ecclesiae iunditus euertcndae. Hac eadem ratione mit aditus in Britannia omnibus erroribu S, qui postea consecuti sint, in considerate patefactus. Fractis igitur ad hunc modum valuis, & repagulis conuulsis, facillimum fuit hominibus profligatis, atque perditis irruere,Ecclosiamq. discindere, atque dilacerare, tantasq. opiniones turbulentas, &nelarias, di inter se dilii dentes inducere. Zuin-gliani Lutheranos impugnant: Anabaptistae cum Luinglianis continenter bellum gerunt. Quid hic reseram Caelestes, Interimnistas, Nalia sectarum nomina Quid odia,rixas,& tu
bulenta diisidia id opinionum varietatem,& Inconstantiam Quid, quod non est vestis
sectae viris perpetuo in eaclem sententia προ mansio λ Locos enim corrigunt, immutant, in taertunt, vetera delent, recentia statuunt, alia tollunt, alia reponunt, neque cum alijS, neque
secum inter se concordare possitnt. Quid ad haec dicere potes Haec non ita se haberes Sum. mam esse inter eos,qui a Luthero orti m habuere,consensionem Z Nullum esse dissidium Nu Iam opinionum veritatem Summam esse in Mde, & religione conuenientiam Z At quanto si eius misset plumbum illud, quod irrides, redere. ti, quam tantis erroribos, hi'. pestilentissimis aditu aperire. sed ad oratione tua redeamus . Sed intonuit, inquis, in auribus nostris lacraruscripturarum auctoritas, & ita consciet iasperterresecit,ut in sola Dei misericordia gratuita, postpositis, & abiectis hominum inuentis, per-fiigium habeamus. Quid hoc est ' Eam tu Fr tiam Luthero resers, qui vos tam singulari beneficio obligauit, ut omnem a vobis metum depelleret Z Qitana mihi icrrorem narras quam formidinem quanr denique solicitudinem λ Ea namque ille fidem statuit,qua firme constituta, nullus meres possit animi securitatem aliqua ex parte comi ellere. Id etiam minime serenda est, qi od dicitis, vos hominum inuenta neglexisse.Nec enim tantum estis in vitae caelestis studio progressi, ut non multum etiam hominibus tribuatis . Lutheri namque, Tu inglij, Buceri, Caluini, di aliorum hominum qui nouam istam remp. iundarunt, inueta didicistis, arripuistis, mente, studio, si,minaque animi contentione complexi filistis,ad illorumque disciplinam vitam esse instituendam decreuistis. Vnde certe constat,uos non ita supera, atque caelestia sit spexisse,ut non multu etiam hominibus tribum cruplitaretiS.Et merito quide.Nam ius,& ratio postulabat,ut ire mines ta castos,tam sanctos,tam religiosos in oculis, & animis semper habere tis.1ed hoc tamen dico,non tantu inesse in v bis ardorem mentis ad caelestia, ut no homines etiam admiremini. Fuerit sanctus,quantum velis, Lutherus: Melanchthon nihil habuerit cum terra commune: Luinglius in Dei consilium merit,propter admirandam laudem integrit iis, di castitatis, admissis: Buccrus in omni genere puritatis,& honestatis, di continentiae claru S,& excellens exstiterit: Caluinus deniq. Bernardum,Anselmum, Augustinum, Hierony in Basilium,& reliquos sanctos homines,qui caelitum vitam in terris imitati sunt virtute,atque sanctimonia se perauerit: His etiam, si velis, annumera Martyrem tuum,cui virtutis admirabilis testimonium das . Fuerint,inquam, hi summis virtutibus ornatissimi,& castissimi: homines tamen Heriint, & in erroribus versari facillime potuerunt .Et tamen vos illore placita,decreta,& instituta, summae sapientiae disti plina,& sanctissimam vitae legem existimatis. 'igitur ore dicis, vos hominum inuenta cor
temptae, & abiecisse, cu hominibus istis, quos dixi ν
38쪽
31 IN GUALT. HADDON. LIB. I. 1
e Aiuinitatem propemodum tribuatis ora tari posse aliquando suspicari-Gallica te
tionis tamen tuae linem videamus.Sic enim ad- pestiae, quam placatam asseris , nihil aliud diiungis: Illud pariter accurantes, quod a cam, nisi te contra te ipsum testimoniu dicere. pheta praecipitur, ut morum nostrorum inno- Quis enim illam tempestatem excitauit Quiscentiam ad sanctitatem, & iustitiam consor- Gallo. contra Galliae Rege armauit qua disci-memus. Hoc in loco sim vehementer admira- plina fueram eruditi,qui contra fidem, contratus,non quidem te, nec enim credibile est, ut publice su*eptam religionem,contra officium
vir tam triuis impudentissime mentiatur sed B sita maiestati debitum, contra deniq. nomi- hominum maledicentiam, qui fictis sermoni . nis ipsius Regij sanctitatem in Regem ipsum in
bus, criminationibus in eam opinione io uaserui, inon modo Regem per summum scerem adduxerunt, ut nos, qui sumus veMarum tu atque perfidiam interimerent, sed Regium rerum, ut inchiis, ignari, crederemus, vos non nomen de reP. tollerent λ Tempestatem Νae
Deil ead vitae sanctimoniam, sed cupiditam tam esse dicis. Q si ego dixerim, esse necesse, te, & audacia ad impunitam flagitiorum licen- ut omnia,quae sunt a proditoribus impie, & nectam fuisse consermatos. Αccem bat,ut hoc es- Brie cogitata, recte procederent. Consilio, &sti magis verisimile, Lucteri hominis insani armis, &, quod caput est, diuino beneficio, de disciplina, quae sui ctis officiis scelere condem- munere suit illud scelus repressum, non volun- natis,& Ecclesiae sanctionibus in concione com tale emun,qui nefarium bellum in Principem bustis,& eonfidentia ista, in qua sola salute po- compMabant. Itaque non illis sceleris perficierit, eamq. temere, di impudenter fidem nomi- di cupidita sed vis, & potentia defuit. Meamnat, firme constituta, & omni ditiini, & huma- deinde de rerum humanarum cotemptione, &ni iuris metu restincto, vi, di natura sua laxat caelestium cupiditate disputationem no tu qui- eupiditatem, & proposita impunitate corro- dem improba sed me admodum furenter exa- ω, & confirmat audaciam. Rare fieri non gitas, quod hostes religionis appelle eos ipsos, posse eredideram, ut, qui placitis illius adhae- quos tu Dei seruos, & diuinitus ad hominu si resceret iustitit,& ossicio,& religioni seruiret, lutem mitas affirmas, & eoru inanes conatus divitae eastimonμm siimmo studio eonserua- irrideam. Dic quaeis din se receperunt horet Sapientis enim est, cum caussam videat,de mines isti tui,e caelo,ut inquis, missi λ hoc sane. euentu minime dubitare. Plerum. enim Mini Vt errorem Christianis eriperent ; ut Ecclesia taetra principia exitus simillimi consequatur. 3o Perpurgarent; ut Apostolorum disciplinam, de
Quid igitur racerem Cum caussam latas ani- instituta reuocarent; Vt veritatem quaestu, dimaduerterem ,cu multi,&graues rumores spar mbitione, vimquis, oppressam in libertatem
si fuissent,qui no ita esse,quemadmodum tu di- restituerent; ut homines somnijs,& sit perstitiocis,affirmarent; cum tam constans assereret; nibus diris exselueret. Magnum esxi ivisse pro apud eos,qui sectam istam sequebantur, non li- missum. Sed quaero, hoc regnum Dei, cuius pa-bidinis impurae dominatum deleri,sed flagitio- trocinium suscepere; hac Dei gloria, pro quarum vires amplificari;non credere vimini- tantum certamen intere,est ne in oratione tantas fide dignissimis repusnarem Nullo argu- tum, an in virtutis efficientia constituta In mento, illis testibus, cu tanta hominu in hae virtutis certe,si Paulo credimus a obore,& c, opinione confirmada conspiratione frustra eo M stantia. Si igitur fidem suam liberare volunt, tenderem Fieri non poterat. Qirare, si falsiim reddant antiquam modestiam,humilitatem,pa est,quod fuit constanti rumore, S: omnium bo- tientiam, mansuetudinem, obedientiam, castinorum gemitu disssipatum, mihi ignoscere de- tatem, puritatem,innocentiam, corporis casti-bes,& in hominum malevolorum leuitatem, & gationem,& continuum contra libidinis imma impudentiam, qui infamiae istius auctores fit nitatem, & contra omnia flagitia certamen; runt,culpam iure transferre. Si vero fama vera reddant illum caritatis ardorem, illam assidua nuntiat, in lammo furore, & amentia versaris, rerum caelestium commentationem, illud dies, si veram infamia mendacijs elui posse confidis. atque noctes Deum precandi, & pro omnium Hic rii us admiraris, cur ego Reginam vestra salute si plicandi studium; Crucem humeris admonuerim ut hominum, qui sectis istis inse- so sitis fiastineant,qua omnes flagitiorum labes cocti sunt, insidias praecaueret. Rursus dico, me, fisam; aspernentur noxias voluptates, cupiacum ad istum locum venero, eradaturum,ut ditatis omnes fibras evellant, & omnem deni-
iure admirari desinas. Illius mihi selicitate e, que sitae voluntatis impetum in se ipsis exstimmemoras. Quod illa opibus affluat,& secundis mant,ut nihil aliud in illis,quam Christi mime rebus utatur, nulla'. a suis, aut alienis insidias vigeat; & tum demum credemus, illos promis. pertimescat, sane gaudeo: Deum. precor, ut sa constanter effecisse.Si vero nihil horum praestatus illius semper florens, atque relix sit. Sa- stiterunt,sed exemplis, & disciplinis eorum s pietis tamen Principis est, in tranquillitate de ctu est, ut homines liberius in omni genere si tepestatibus aduersis cogitare, & multo ante, gitii versarentur, ut audacius in omnes res sannon in ipsa trepidatione vectorum saluti pro- εο ctas irrueret, ut flagitia, &scelera confidelius spicere; &,quibus procellis iactata fuerit mul- susciperent,ut ferocius,& infestius,quam quis.
tis in locis Principu Maiestas, vi similiter agi- quam suspicari potuisset, in Principes, pro quo-
39쪽
rum sesute eaput offerre debuissent, impetum bilia opera , quae sancti isti homines ediderint.
sacerent: si religionis obliti, omnes conatus vlaus explicatis , cornua meae disputatiotus contra religionem comparant; non ne Iiquet, crius commouere possis. Verba nanique nihil eos non solum deridendos esse, sed tamquam moror. Valde enim speciosa sunto Et hoc pria taetram pestem. atque luem detestandos Bene inum eorum feeius esse confirmo,qhod insuli esto inquis: quaenam ilia sit noua lecta,tata lem verbis sanctissimis tegere conantur. Ha enim
intelligo, contra quam tantopere tuam eloquε alia ratione pomistist imperitorum animostiam exacuisti. Vt iuuat implicite loqui quid alliceremisi GaDcidi i retratis, di innote dicis, Haddone λ Te iam intelligere, quae mea tiae Z Virtus enim natura sua omnes ad se inuin noua secta sit λ Me sectae ullius nouitatem tene.. to tae. N allicit. Quint cum astuti homines inte re Me eorum scelus,qtiod exsecrer, approba ligant, virtutis personaminduunt, ut is imp re Me ab EccIesitae sanctae fide,&religione dea ritae militudini tacilius insinuent. V igitur
ficere Deinde,MI conuenit eloquentiam con- aucupes aues, wel esca, et auium Ipsariunga tra eandem sectam, quam, ut ais, sequor, exa- GIitato instrumentis assimulata decipiunt;itacuere Deinde,quo argumeto id probas Audi vestri doctore per 'eciem ementitae sanctit m scilicet me esse hominem libidinositis,& im- tis, laqueis simplices homines, di nihil hostile
puru, nouitatis studiosum, mente miscipiti, et Q icantes impediunt. Parum enim improbuestrenata concitare seditiones, &iurgia com- tas aperta nocere potuisset, cum nihil siti lumouere. Et iccirco arbitraris sertasse, me esse Iins adspectu deformius, nisi formam honest eisdem sceleribus alligatum, quibus tui magia , S innocentiae gestisset . At vide, quam stri se confrinxerunt. Sed quo modo haec, quae cultatem populares homines multitudini Sconsequuntur, cum hac tam impudenti su icione citandae nacti sunt. Dolebamus omnes, mores cohaereant, Vestemanimaduertas. Tandem in- esse corruptos, laxatam priscat disciplinae sequis, Adversarios video, quos tamquam regni ueritatem, sacerdotes in nequitia volutari ,
es a regali maiestate desecari vis, &fbras de dignitate ad qiuestum intemperanter abuti. eijes. Si i mr vides, me illis vehementer, de ut igitur olim furiosi tribuni plebis, oblata si- acriter aduersari,qui nouitatis auctores sunt: si mili multate multitudinis in nobi statem eis affirmas, me velle, ut a Reyinae lamisiaritate citandae, eam minime praetermittebant, sed procul Meeantur,& ex Britaniae finibus exter- inuidiam iam satis excitatam, subiectis ora minentur,certe neque mihi nouitas ista placet, 3ο tionis seditiosae, atque turbulentae facibus, in- nec illorum nefarias actiones probo o m tammabant; sic isti sanctissimi viri, quos dido autem illos defendis Mihi contra videtur, uinis laudibus afficiS, cum animaduerterent. inquis. Hos Euangelij prose res Dei seritos in miantu tunc odium multi eori:m, qui pers
ese, diuinitus ad nos missos, ut ignauiam no- nam. Ecclesiae sustinebant, vocarentur, ut il- stram in ijs periculosissimis senescentis iam lud vehementer augerent, summa sibi conten- mundi temporibus expergefaciant, tardit tione laborandum cxistimabant. Itaque par tem incitent. mira sunt, quae dicis, ii potest tim criminando, partim ad spem felicioris conignauia expergefieri, aut tarditas incitari. dicionis populares suos excitando, sese defe- Sic etiam metus poterit sortiter agere, S libi- ctioni RS sieditionis auctores praebuerat. oddo corporis flagitium, & impuritatem coerce- ut facilius merent,illa verba frequenter in re,& furor remp. bene, atque lapicnter mode- pabant,quibus persuaderent,se velle non viros rari. Adiungis deinde, errorem refellant,impie sanetissimos, qui ab Apostolis propius aberant, talem coarguant: itaque conquiredos a regali hos enim iam contemnebant sed Apostolos maiestate, di magnificiendos in uniuersa rep. ipsos imitari. Itaque in ore sempor habebant, Hsc cum diceres,tum me leuitatis,quod cotra Cbristianam pietatem, Euangclij puritatem,re crediderim, di confidentiae, quod ad Reginam ligionis castissimae sanctitatem, caelestem disci- scripserim,insimilasinis praeterea,non esse tibi plinam,quam nefas statuebant humanis, ut di- omnes criminationis angulos excutiendos,sed cebant, inuentis, atque superstitionibus inqui- per capita breuiter decurrendum. Tum addis: nari.Spem deinde proponebant omnibus,sore. ipsa, si possum accusationiStuae cornua como- so ut eoru opera Ecclesiae puritas redderetur, &uebo . Videamus igitur virtutem, qua iaci- virtutes admirabiles prorsus exstinctς reuiuinus is hid tantum sis aggressurus. Primum in- scerent.Ia hoc quidem principium qua popula is,ad personas animaduertendum esse dicis, re fuerit, negari non potest. Sed numquam in quoniam magnifice promittunt, di exploran- uno gradu resistit improbitas,&,cum semel imdum cliud in illis facultatis, di neruoriim, quan cipit labi,tandem ruit,atquc praecipitat. Vt igitum habent virtutis,& canctimoniae.Id quidem tur maiorcm gratiam a populis inirent,omnia, vellem ostenderes. Sed,'cum ea sanctimonia, quae alpcra videbantur, omnino sustulerunt. quam dicis, non verbis ostentanda. sed operi- Dat,peccata costeri,permolestu: ieiunio corinhus explicanda sit, sic enim nos admonet Chri pus alsigere,laboriosum:cxsecraticne deuinei stiis, ut ex Hictibus operum, non ex iactatione εο ri, licitu:perterreri diuini iudicii minis, acer verboriu' , qui sint veri, & quilals prophetae, bum: ut igitur omnibus his curis suoru animos cistinguain exspccto,quae fuerint ista mira- liberarent,strenuam operam dederunt. minime
40쪽
3r IN GVAL T. HADDON. LIB. I. 38
minime mirandum est,homines imperitos, par apueris, timulierculis memoriter optat diistim peruulgatis ossensos, partim ad sci . Contra disputat Hieronymus ad Pauli- spem felicitatis,&iucundissimae libertatis exta num scribens. Conqueritur enim de te ritatos, sese ad eorum hominum studium appli- tate, di audacia, qua homines nullo ingenio, cuisse,per quos confidebat, se posse e malis om nec ulla virtute commendati, eas nimis licennibus eripi,&summis bonis affluere.Αt bipri ter tractabant, &de muliercularum garrulimum multitudinis iuror filii ficta imagine rellis late , qua dum sanctas litteras interpretari itionis armatus, Christe sancte , quos impetus volebant , multa temere decernebant. Tumiti boni viri in res sacrosanctas secerunt Quas adiungis , Basilius otium sutim sanctissimo Mages ediderunt Quanta rerum conuersio cu Io theolraiae negotio transmisit, &dicendae,&maxima pietatis inclinatione facta fuit Et ta- docetigae. Recte sane. Nec enim is umquam meneos pares Athanasio, Basilio, Ambrosio, fuit, qui sibi id insolenter assumeret, ut eam Hieronymo, Augustino facis. Si ex operibus traderet disciplinam , quam numquam didi- agnose debent,ut Christus admonet, qui vere cisses. Addis deinde: Qusdsi Baulicis insti- sint a Deo missi,& contra, qui sunt daemonis sti tutis monachi vixissent, ne digito quidem il- mulis ad iacinus incitati cognoscuntur, & nuru Ios quisquam attigisset. Quasi vero vobis cumla opera sancta a tuis prophetis edita fuisse co- hominibus bellum, di non cum ipsa pudicitia
Φicio, di tu nec ullas virtutes excellentes com susceptum sit. Sed esto. Erant fluxi mores, memoras,nec ulla sancta opera in testimonium Iaxata disciplina , monachi lasciue vitam institam csIessis virtutis addueis; quid tibi venit in Lo tuebant. Quid ergo nulli erant inter illos, mentem,homines vitae caritate purissimos, re qui pudicitiam conseruarent Erant certe. ligione, di pietate stactissimos, sententiarum Declarat enim sanctorum Carthusianoruexi- auctoritate grauissenos,cum ijs conferre,quos tus, non fuisse apud monachos stirianim easti-
sagiths in es , impio conatu sacrilegos, moniae, & euritatis exstinctum. qui si voluis.
decretorum peruersitate fitriosos fuisse con- sent decretis nesarijs assentiri, nullam aliam stat Sed, quomodo id probas, operaepretium poenam, quam matrimoni j pertulissent. Non erit animaduertere. Sic enim ais: Neque tu igitur vos ostensio alicuius impirae libidinis, quidquam affers, cur non pares vetussis patria sed odium castitatis, & integritatis ad illam hus esse posint. Asseram quidem , & osteri- immanitatem solicitauit. Nec illos tantum cadam, quanta tua fuerit impudentia, cum es- 3o stos, di integros fuisse scio,sed multos alios,quis enatam libidinem cum vitae puritate, impie- apud nos exsulant,qui via pedem ponunt,pudotatem cum scesere , dementiam cum diuina ris,&honestatis impressa vestigia relinquunt. sapientia contuleris. Inquis deinde, sed, ut Sed misset maxima eorum pars flagitijs cooper iis inuidiosis te comparationibus abducam, ta. Continuo ne verum fuit, totum ordinem nego hoc in Ioco quaeri debere. Ego contra, euertere Quanto filisset vobis honemus id sa-Haddone . disputo, si verum est, in sententi cere, quod in Hispania Rex invictistunus Fer- dicendis, dicentis mores esse ponderandos,& nandus, &vxor illius Helisabetha, Princeps nihil est quod magis fidem faciat, quam ipsius, sempiternae memoriae consecrata Quod Rcxaui loquitur spectata probitas,quaerendi im es- clarissimus,& omnis memoriae Princeps Hemae c5firmo,quae vita,qui mores, quaestia diatat wnuel λ Quod Ioannes tertius illius filius, Rex eorum,qui volunt nos in sententiam suam tra- summa religionis, di pietatis laude praedican ducere. Ais deinde, Nostros enim doctores, cu dus Quod Carolus Quintus Imperator ad semillis venerandis patribus conspirare desendo, piternam gloriam natus Quod Cardinalis Heviam eandem ingressos, summam religionis ea ritus Regis Emanuelis filius,in quo mirum sandem tradcre. Id velim desendas, quae hierit in- ctimoniae,& probitatis lumen elucet Quod deter illos,&vestros doctores consensio, dico que alij religiosissimi Principes etacerunt Oiratio . Tum addis: Quod si ita est, Histra est Cum cernerent enim monachoriun mores esse inter concordes comparatio. Si non est,tu dis. multis in locis ad mollitiem lapibs, viros reli sentire doce. Recte quidem, si ita est. Sed,ante- gione praestantes accersierunt, quorum opera
quam ego demonstrem, quanta sit inter homi--cupiditas, de licentia restenata fuit,& fluxi mones illos antiquos. & vestros magistros dissen- res seueriore disciplina deuincti, di animi torisso, exspecto dum mirificam esse consensionem pentes ad studium ardentissimum pietatis exciconfirmes. Querit anquis, Augustinus in suis tali. Itaque sunt modo apud nos monachi ta temporibus, numina caerimoniarum inundauis ctissimi,& religiosissimi, qui Basilium,& Bene- se, deterior ut prope condicio Christianorum dictum,& Bernardum, di 1 ominicum,& Fransuerit, quam olim fuisset Iudaeorum. Tu num- eiscum religionis puri stimae castitate, diuiniquam id in Augustino legisti, eas caerimonias, amoris ardore, egregiae virtutis exemplis imi- quibus nunc utimur,esse Iudaicis persimiles,& tantur.Cur igitur id,quod sanari poterat, prae- ea de caussa reiiciendas; sed magistri tui te, cidere maluimia Quia, ut paullo ante dixi, nut hoc nimis imperite crederes, impulerunt. εο vos flagitioru ofsemio, sed perpetuae castitatis Hieronymus, inquis, sacras scripturas ab Ec- odiu incitauit,ut monasticum nomen sunditus' clesia vςstra penitus a rus ti ita etiam euertendum putaretis. Vt enim Hieronymus