Orderici Vitalis angligenae, coenobii uticensis monachi, Historiae ecclesiasticae libri tredecim; ex veteris codicis uticensis collatione emendavit, et suas animadversiones adjecit Augustus le Prevost

311쪽

3ω HISTORIA ECCLESIASTICA. si 088J modum furuit, totamque terram ejus pluribus modisturbavit. Multos ab auxilio ejus et famulatu callidis tergiversationibus avertit, et dominium ducis, quod

antecessores ejus possidebant et copiose auxerant, imminuit. Erat enim ingenio subtilis, dolosus et ver sipellis, corpore magnus et sortis, audax et potens in armis, eloquens, Dimiumque crudelis et avaritia et libidine inexplebilis, perspicax seriorum commentOPoperum, et in exercitiis mundi gravissimorum patiens laborum; in extruendis aedificiis et machinis, aliisque arduis operibus ingeniosus artifex, et in torquendis hominibus inexorabilis carnifex. Sanctam Ecclesiam non ut filius matrem honoravit, adjuvit atque vestivit; sed velut privignus novercam deturpavit, oppressit et spoliavit. Hunc denique post innumeros reatus, Et dolosas factiones Dei judicio in vinculis arctavit 1 en- vicus rex ut aequissimus censor, et ad hoc a Deo spe cialiter inspiratus, miserorum strenuus vindex. Verum de his alias. Praefatus vir, procurante Willermo rege, qui multum eumdem dilexerat propter amorem parentum

eius : Rogerii et Mabiliae, siliam Guidonis, Ponti vi comitis, Agnetem nomine, uxorem duxit; ex qua filium nomine Guillelmum progenuit, qui hereditario jure amplas possessiones in Neustria et Pontivo postmodum late i) possedit. Rodbertus enim, ut divitiis, sic

tyrannide omnes fratres suos superavit, et omne ante-CesSorum suorum in Normannia et Cenomani ico rure

patrimonium, exheredatis fratribus, invasit, et longo tempore solus obtinuit. Contribules suos, nobilitate

312쪽

pares sibi, subjugare summo nisu laboravit, et quosdam, prout insatiabilis cupiditas dictavit, dolis et intolerabilibus bellis, aut insidiosis assultibus suae ditioni curvavit. Hoc experti sunt IIugo de Nonaiato, Paganellus et Rodbertus de Sancto Cerenico, Bernardus de Fimmitate si , et alii multi, quos idem saepe contristavit, multisque modis terruit et amixit. Multos nimirum, demptis honoribus et combustis munitionibus, humiliavit, seu depopulatis possessionibus in nimiam egestatem redegit, vel, quod est pejus, dkbilitatis membris mancos, aut loripedes, vel orbatis luminibus inutiles reddidit. Misera itaque regio in desolationem redibat, dum flagrans tyrannis cruenti Marchionis

omnes finitimos conculcare ambiebat; contra quem animositas ingenuitate pari tumentium pristinam libertatem usque ad mortem defensare satagebat. Sic immensa quotidie detrimenta crescebant, et pro vindicta vel adquisitione damna damnis adjecta res mo talium conterebant, terrigenasque ad inediam mina-hanta

Goisseedus, Rotronis Mauritaniae comitis filius α),

313쪽

contra Rodbertum aDma sustulit, et Excal solum si , multasque alias in circuitu villas combussit, multa que praedas hominesque abduxit. Erat idem consul magia inimus, corpore pulcher et validus a , timens Deum et Ecclesiae cultor devotus, Clericorum pauperumque Dei defensor Strenuus, in pace quietus et

amabilis, bonisque pollebat moribus, in bello gravis et fortunatus, sinitimisque intolerabilis regibus, et inimicus omnibus. Hic nobilitate parentum suorum, et conjugis suae Beatricis S inter illustres spectabilis erat; strenuosque barones, et in bellis acres Oppidanos suae ditioni subditos habebat. Filias quoque suas consularibus viris dedit in matrimonio : Margaritam Henrico, comiti de Cova revico 4 , et Iulianam Gisie-berto de Aquila oppido 5 , ex quibus orta est elegans sobolis generosae Propago. Goissi edus itaque comes tot

stemmatibus exornabatur, et armis animisque cum

divitiis et amicis sulciebatur; et quod est super omnia, timove Dei stipatus, Deminem timens, ut leo progrediebatur: Dansi Ontem, sortissimum castrum, aliosquelandos jure calumniabatur, et Rodberto cognato Suo auferre nitebatur. Contristabatur quod inermes et immeritos premebat, sed in campo publicum hostem reperire Dequibat, contra quem debitam ultionem

314쪽

exercebat. Nam ille, qui pene omnes comprimebat, omnes nihilominus metuebat, ideoque publicum certamen cum hoste cominus agere non audebat. In munitionibus igitur suis callide latitabat, et praedones discurrere per sines suos plerumque moerens si Debat, nec obviam procedere, quamvis militiae sortissimus esset, praesumebat. Callidus enim praecavebat ne, si Progrederetur, a domesticis suis in manibus hostium relinqueretur. Sic longa lis inter duos potentes marchisios perduruit, et multa subditis detrimenta caedesque generavit, Par equidem malorum semes inter alios proceres undique per Normanniam Pullulavit, et enormem tragoedis sarraginem praepara it. VI. Perturbata undique procerum turgidis sediti

Dibus Neustria sub molli principe, pacificisque inter incendia crebrasque depraedationes gementibus filiis

Ecclesiae, clementissimus generis humani rector servis suis condoluit, emeritosque quosdam de lacu miseri se et convalle lacrymarum, consortio mortalium exemit, et in amoenitate desiderabili Paradisi, ut remur, uotis in consimili studio religionis commilitonibus pie associavit. Durandus siquidem, Troarnensis abbas grandaevus, ab insatilia monachus, religione et sapientia pro

cipuus, ecclesiastici cantus et divini dogmatis doctor peritissimus, sibi durus carnifex, aliisque mitis opi- sex, post multos in Dei cultu labores, in lectum decubuit, et bene, ut prudens et fidelis servus, ire ad curiam domini sui paratus, 1ia' idus sebruarii i) de

saeculo migravit. In ejus transitu res non silenda contigit. In corpore praefati patris, dum obiret, bipartitus

315쪽

304 BISTORIA ECCLESIASTICA.

eolor visus est. Nam in sinistra parte Vultus ejus, ct totius corporis, usque ad pedes, Diveus Candor ad paruit; totamque dexteram partem plumbeus livor Obtexit, et omnino dexteram medietatem, ut albedo sinistram, a vertice capitis usque ad pedes obtinuit. Insolitum itaque discrimen conspecti coloris terrorem intuenti hus incussit, et inusitatae rei causam studiosis inquisitoribus ad exprimendam subtilitatem perspicacitatis suae ingessit. Inde diversi diversa dixere. Sed non est nostrum huic breviloquio singula inserere, quae multipliciter eloquentes ex abundantia sensus sui protulere. Quidam quidem laevam et dexteram ad actualem et contemplativam, vel prae,entem et futuram vitam interpretati sunt. Alii vero prodigium hoc praesagium sore suturorum opitiati sunt.

Venerabiles discipuli glebam religiosi doctoris in

capitulo Suo reverenter sepelierunt, et in candido

lapide, qui subpositus est, epitaphium hoc addide

runt. Hac tegitur lumba honus et venerabilis abba. Durandus, nostri norma monasterii. Ad Domini laudem, praesentem condidit aedem, Qua sibi propitium credimus esse Deum. Lueo sub undena sobrui, resolutus hahena Carnis, ad Angelieam dirigitur patriam.

Sepulto pastore, Troarnensis grex Arnulsum, Sagiensis monasterii priorem, eligit, ac ut sibi praeponeretur, a Pectoribus ecclesiasticis, ac principibus suis expetiit. Illis autem congratulantibus, et libenter quod postulabant annuentibus, Arnulsus Troarnensium regi mera suscepit, quod sere Xxu annis solerter tenuit si , et

316쪽

I.IBER OCTAVUS. 305 tam verbis quam scriptis et salutaribus exemplis subjectos erudiit. Praelata nimirum duo monasteria, sicut ab uno principe primordium landationis Ceperunt,

sic ex uno sonte usus divinae servitutis et monastici ordinis institutionem sumpserunt. Rogerius enim de Monte Gomerici utrumque coenobium monachis dicavit, et Fiscannensis norma utrumque monachicori tui applicavit. Unus amor hos pariter Coenobitas Ου- nexuit, signipotensque Martinus, Turonensis archi- praesul, Suo mancipatu commissos custodit. Sagienses a

Troarnensibus primum sibi abbatem si sumpserunt, et nunc, eodem adhuc patre vivente, amicabilem sibi vicissitudinem de discipulis ejus repetierunt. Quo adepto, Deo gratias egerunt, bonique pastoris solertia

bene profecerunt. Tunc Rodbertus, Normanniae dux, Optimatum Su rum supplicationibus adquiescens, Henricum fratrem Suum concessit, et a vinculis, in quibus cum Rodberto Belesmensi constrictus fuerat, absolvit.

VII. fio85-io 86. J Circa haec tempora Gregorius

Papa in urbe Beri eventana defunctus est I , et Desiderius, Cassinensis abbas. in Victorem, Romanum Papam, electus et irithroti gatus est 5 . Desuncti vero Papae corpus in consessione sancti Bartholomaei apo

stoli tumulatum est μ), ubi meritis ejus fidei peten

317쪽

306ΗISTORIA ECCLESIASI ICA. fl087-1088Jtium miraculorum copia divinitus Ostensa est. Nam leprosi de aqua, unde corpus ejus ablutum fuerat, petierunt; qua consecuta, si deliter loti sunt, et opitulante Deo protinus mundati sunt. Victor Papa, postquam apicem pontificatus ascendit, Ρrimam missam ita die sancto Pentecostae solemniter cantare coepit. Sed occulto Dei nutu gravem morbum subito incurrit. Nam di arria cogente, ter ad latrinam de missa ductus est, et sic ita papa tu vix una tantum missa pe unctus. Hic magnae nobilitatis et sapientiae fuit ac religionis, coenobiumque satacti Patris Benedicti, quod in Monte Cassino constructum est, longo tempore rexit. Inde ad praemulatum assumptus, Te pente, ut diximus, infirmatus est. In aegritudine tamena Pentecoste usque ad augustum languens, destinctus est si . Quo desuncto, Romanus clerus m vetiit, et Odo. nem, ex monacho Praesulem Ostiensem, in Urbanum,

munum Papam, elegit 2 . Hunc Deus Israel maximum principem contra Alloplitios Si constituit, tur- remque David cum sempugnaculis contra iaci cm Damasci 4 commisit. Hic erat natione Gallus, nobilitate

et mansuetudine Clarus. Civis Remensis 5), monachus

i) Lo is septembre de la mῖme an neo. Co papo otait en esset do las amisso des conites do Capoue, et administrati te nionastore dia Non l- Cassin, lorsqu'il sui, mal gre sa longue resistance, eleve a la papaute.

318쪽

destia discretus, religione maximus, sapientia et eloquentia praecipuus. Adhuc Gulibertus, invasor apostolicae sedis, Ecclesiam Dei conturbabat, ac adulando vel persequendo cunctos quos poterat, ab unitate pacis ad suum schisma pertrahebat i . Odo nimirum, comes Sutriae sa), nepos ejus erat, et ecclesiasticae pacis saut

res pluribus Pressuris coercebat. Urbanus Papa, confisus ita Domino coelorum, qui non relinquit Virgam peccatorum super Sortem justo

rum sue), misit legatos et epistolas Romanae auctoritatis Francis et Graecis, aliisque gentibus per Orbem constitutis, ut in fide catholica irrefragabiliter persisterent, et omnem scissuram a lege Dei et corpore Christi, quod est Ecclesia, callide praecaverent. Solus Henricus, Teutonum princeps, et pedissequi ejusdem Guid herio cohaerebant. Galli vero et Angli, aliaeque gentes

pene omnes per orbem Urbano pie obsecundabant. In Apulia omnes Normatini catholico Papae concorditer savebant. Verum irater se truculeuter dissidebant, et fratres plus quam civilia bella vicissim conserebant. Rogerius enim, cognomento Crumena, id est bursa, ducatu Calabriae solus cum matre potiebatur. Quod Bua mundus frater ejus, apud Iordanum princi Pem Capuae exulans, aegre patiebatur. Unde auxilio ejusdem Iordani sororii sui, aliorumque parentum,

amicorumque suorum, arma contra fratrem suum i) L'anti pape Guibert, archmeque de Ravenne, elu a Brixen le

319쪽

308 HISTORIA ECCLESIASΤICA. flD88-lt 8 Jcorripuit, partemque paterni honoris, quem ipse cum patre hello subegerat, viriliter repetere coepit. Cujus

guerram frater et nove a tolerare nequi Verunt, Commodiusque consilium ab amicis expetere coacti sunt. Persuasione igitur Rogerii Siciliae comitis, aliorumquens limium pacem secerunt, eique Barum atque Tarentum, aliasque duas urbes, cum multis oppidis tradiderunt i . Fratres itaque, postquam talem Conmm

diam secerunt, Mabiliam sa) sororem suam Guillelmo de Grentemaisnil S) iti matrimonium dederunt, et

ditioni ejus, quia valde probus erat, Plurima Castra submiserunt. Connexione hujusmodi necessitudinis Normanni provide mutuo religati sunt, et magnam Italiae partem, quam Drogo et Uilfridus atque Ricardus 4 , et super omnes Robertus Wiscardus obtinuerant, usque hodie possederunt. VIII. Anno ab incarnatione Domini M' Lxxx' ix' , indictione x II'. Rodbertus, primus abbas Sagiensis monasterii, vir bonus et simplex, mense januario in lectum occidit, et perceptis Domi uicis sacramentis, x' viii ' kalendas sebruarii de saeculo migravit. Cui Ra

dulfus, Misredi 5) de Scurris filius, ejusdem coenobii

320쪽

monachus, in regimine successit. Hic litteris admodum suit imbutus, eloquens et iocundus, ideoque amabilis omnibus. In juventute de illustri familia monachi lem ad Conversationem vetiit, et decem ann is i ii monasterio per diversorum gradus officiorum humiliter ministravit Undecimo tandem an Do abbatiae curam, jubente et consecrante Girardo Sagiensi praesule, suscepit, et xvi annis inter saevos bellorum turbines strenue rexit, Deique fretus auxilio, pro temporis opportunitate res ecclesiae diligenter auxit. Deinde Rodberti Belesmensis saevitia Dimis imminente, in Angliam confugit, quem rex Henricus honorifice secum detinuit, et per Gondulsum praesulem Rossensi episcopi O praefecit. Inde post aliquot annos promotus, venerabili Anselmo archi praesuli successit, et novem annis DorOberniae metropoli praefuit. Anno tertio Guillelmi Rufi regis Anglorum, Lan francus, Cantuariensis metropolis episcopus, defunctus est i), et in basilica Sanctae Τrinitatis, quam ipse

mirifico opere construxerat, ante crucisixum sepultus est. Beccensis autem Anselmus supra Scriptam com- patri Otae sui memoriam heroico carmine volumini

lacrymabiliter indidit, Dei que nutu post triennium in cathedram Doroberniae, ecclesiastica electione Prom tus, ascendit a . Deinde infra decem annos, quibus postmodum regnavit Guillelmus Rusus, Τhomas, Ε - racensis metropolita S), coepiscopum suum morte S