장음표시 사용
61쪽
38 Cap. I. De viciis Gentium erga seipsas
mam ordinis, vel coetus tueantur. Exempla non addo, ne snt invidiosa.
chria est consentiens laus bonorum & peritorum, seu bene judicantium. Idiomate patrio dicimus tantia gros,sen Nahmeli. Quamobrem cum facta ex virtutibus intellectualibus & moralibus prosecta laudem pariant I. ssi.
pari. r. Jur. naid. , eaque laude dignum esse hominem probent s. s s a. pari. r. Jur. nat 9 s sne virtutibus intellectualibus Umoralibus solidam gloriam nemo coηsequi potest, V gloria maxime emcellit , qui vina te plurimim praestar.
Gloria non differt a laude, nisi quod hare tribuatur ab uno, in illam autem cosentiant multi. Consensus autem multorum secundum leges probabilitatis laudem probat meritam. Neiseesse tamen est, ut qui judicant bene judicent, consequenter ut sint periti, ne fallantur in judicando, utque sint boni, nocontra conscientiam immeritis laudibus aliquem ornent. Laudant enim multi, haud raro quoque periti, ut Iaudentur, &vel spe commodi cujusdam proprii, vel studio commoda ejus, quem laudant, promovendi. Hinc haud raro accidit, ut gloriam alii mereantur, alii habeant. Praestat autem mereri. quam habere & non mereri. Quoniam vero fama hominis est communis hominum aliorum sermo de habitibus intellectualibus & moralibus ejusdem 3. 6 3. pari. t. Fur. t. ἔgloria vi definitionis fine fama non concipitur. Qui enim per se judicare nequeunt, sequuntur judicium peritorum, quod tandem fit commune. Sed quia contingit pro peritis haberi, qui non sunt; gloria vera & solida a falsa & ventosa dissertis. 48 a.
Quoniam gloria est consentiens laus bonorum & peritorum s. 47. , consequenter in significatione judicii de
62쪽
ct inde nascentibus Furibus. 39
persectiost cujusdam , seu commemoratione virtutum in. tellectualium & moralium arque inde prosectorum factorum consistit . 3s r. patet. r. Jur. nany, laus vero ab iis, qui
sunt de Gente, in ipsam Gentem derivatur g. 4 3. ; Gloria
Gentis cossit in latide, quae consensu bonorum N peritoram eidem tribaitur cum ob perfectionem V facta ipsius, cum ob fasta eorum, qui sant de Gente, ex virtutibas intellectualibus ta moralibas profecta. Nimirum gloria genti primario ac per se tribuitur, quatenus spectatur tanquam persona una, cui propriae competunt actiones a virtutibus intellectuabilibus & moralibus dependentes; tribuitur vero etiam , quatenus in eam derivatur laus singulis propria ob actiones seu facta, quae spectantur ut sng lorum. Ita e. gr. bona regiminis fama gloriae est , itidemque fides in pactionibus cum gentibus aliis servari solita ; sed nota minus gloriae est, si habeat viros eruditos in Rep. literaria eminentes , artifices excellentes , mercatores industrios, & quae alia sunt hujus generis. Illa per se ad Gentem spectant, nec sine ea concipiuntur; haee vero nonnisi a singulis in Gentem derivantur, per se autem singulorum sunt & de iis eoncipiuntur , fine ullo respectu ad gentem. Perinde sese res habet ac in homine, vel etiam corpore humano, in quo quaedam sunt, quae ad integrum hominem per se referuntur, seu de eodem per se praedicantur; quaedam vero quae a certis organis, vel nocultatibus animae in eum derivantur, per se autem de hist praedicantur. Ita sanitas praedicatur per se de toto corpore; ast visu pollere dicitur homo Ob oculi constitutionem, a quo visus acies in ipsum derivatur. Quando de Gente quaedam
praedicanda sunt, acumine Opus est, ne ea, quae sunt& m nent fingulorum, confundantur eum iis, quae proprie & per se Gentis sunt, aut a fingulis recte in eam derivantur. Et quamvis acumen juvetur, s Gentem eum corpore humano, vel integro homine compares; cautione tamen hic quoque opus est, quatenus cum uno Organo corporis consertur integer quidam ordo hominum, seu coetus idem vitae genus sequentium, qua
63쪽
Cap. I. De ficiis Gentium erga seipsas
renus nempe pars major repraesentat integrum, quia coetui tribuenda dijudicari ob conditionem humanam aliter non possunt nisi ex iis, quae conveniunt plurimis.
g. 49. Cum gloria Gentis vera de solida pendeat a perfectione ipsius g. 48. , Gens autem se peificere debeat 3.as.); eadem studere debet, at gloriam mereatis. Gloria in laude consistit . 47. . Cum vero nemo esseeore possit, ut laudetur ab aliis I. 343. Parr. t. Pur. Nat. ι in
nostra quoque saltem potestate est gloriam mereri. Loquimur autem de gloria vera dc solida, quam consequi non licet nisi ab intelligentibus s*. 34 a. Pan. l. r. nar. . Sunt equidem qui tecto nomine seipsos laudant. vel etiam in mutuas laudes conspirant, ut sucum facientes aliis per se non judicanti. hus gloriam consequantur; vera tamen ac solida haec non est, sed falsa & ventosa, nec in Gente eadem facilitate hoo conis tineit. Et, si vel maxime istiusmodi gloriae ventosae studiumnuilam aleret dissicultatem; nobis tamen minime attendenga ret, qui veritati litamus, non vanitati, nac mala arte decipe. re alios docemus. q. so.
Similiter quoniam Gentis gloria etiam supponit facta singulorum ex virtutibus intellectualibus & moralibus prosecta β. 48. , singuli autem hoc Genti suae debent, ut pro virili se perficiant, & in eo, quod sequuntur, vitae genere excellant g. 44, i s vli, quoque, qui sunt de Gente,
studere debent, ut gloriam merearetur , , actiones suas ad gloriam Gentis referre. Nimirum singuli se pei ficere & praeclara facere debent eo fine, ut per ea , quae ab ipsi in Gontem derivavitur, ea glori
64쪽
ct inde irascentibus Dribus. 4 I
am eonsequatur. Si ea intentione id fiat, non quod suum est quaerit, sed quod Gentis suae, de qua bene mereri studet, consequenter nil committit, quod ad vitium referri possit, eum gloriam propriam non intendat tanquam ultimum actionum suarum finem, id quod hominis ambitiosi est spo. para. r. Jur. nat. , multo minus assectat honores, quibus dignus non est, id quod arrogantis est s66. pari. l. Furi nat. , nee plus sbi tribui vult persectionis, quam revera habet, id quod fastosi est 683. Part. r. Iur. nat. , immo nec nimium
indulget appetitui honoris, id quod modestiae repugnat j. 363.
Quia gloria Gentis dependet a persectione ipsius . Quatenus
48. , cura autem Gentem suam & statum eius perficiendi ad Rectorem ad Rectorem civitatis pertinet 38. , Rector inprimis cis civitatis. tatis studere debet, ut Gens, cui praeest, gloriam mereatur, o actus regios ad gloriam gentis sta referre, consequenter nihil committere, quod eandem imminuere , aut labefactare possit β. aa. pari. r.
Studium gloriae gentis suae ad ossicia Rectoris civitatis peristinet, qui bene de eadem meretur, si in eo nulla ex parte desiis derati patiatur diligentiam suam; ast male, s in eodem se praebuerit negligentem. Quando vero is gloriam Gentis suae in. tendit, nihil committit, quod redargui possit, sed ab omni vitii labe intacti manent actus ipsius. Quae modo ad propositionem praecedentem annotavimus nor. q. so. ; ea etiam ad Rectorem civitatis applicanda sunt. Facile autem patet, Rectorem civitatis ad gloriam Gentis plus conferre posse, quam hominem privatum. . 32.
Gentem barbaram dicimus, idiomate patrio ella De Gentiba, tisdies Tolet, quae virtutes intellectuales parum colit, con- barbaris. IVbist Jus Gentium . F sequen-
65쪽
42 cap. I. De ossiciis Gentium erga seipsas
sequenter intellectum perficere negligit l. s 47. par D Jur.
ηα. . Quoniam itaque Gentes barbarae animum docilina non excolunt, in deteminandis actionibdis sequuntur ductum inclinatio-ntim S reclinationum naturalium I. 893. 896. pari. 2. Phil. prast.
univ. 2, S ab his potissimam pendent ipsorum mores inculti I. 687.
pari. a. Phil. pract. univ. Equidem ab initio barbari a Graecis appellabantur, qui lin.
gua minus culta utebantur, consequenter alia. quam Graeca,
, deinde a Romanis, qui non loquebantur Graece ae Latine ἔpostea tamen a sermone & lingua ad vivendi quoque rationem 3c morum compositionem vocabulum relatum. Sermonis & linguae perfectio a Persectione intellectus, con uenter' a virtutibus intellectualibus potissimum dependet, etsi contingat, ut asperam & duram pronunciationem vocabulorum &sermonem incultum retineant, qui virtutes intellectuales coolunt 8c cultis utuntur moribus. Quamobrem in definitione ostra non recedimus a recepto vocabuli significatu , quamvis in ea retinuerimus terminos in philosophia usitatos, ut notio Gentis harbarae in alias anteriores resolvatur, quemadm dum in systemate fieri debet, ne plena luce , quam habere potest ae deber, destituarur: in definiendo enim utendum est perminis antea explicatis, aut ex communi loquendi usu perspicuis sq. I 62. Log , Qui vero putant, barbariem introduci, si qui alio, quam Latino sermone studia colant δc tradant, propter ea quod Romani Graece ac Latine non loquentes barbaros vocarunt, oppido saliuntur: nonne tam Graeci, quam Latini studia 3c artes tradiderunt sermone vernaculo 3 Alia vero quaestio est, an linguae Graece atque Latinae notitia erudito utilis sit: alia etiam, an non consultum sit, ut eruditi communi quadam lingua utantur, 3c num ea esse debeat Latina. De utro. que quid nobis videatur ut dicamus, non est hujus loci. Ceterum notio Gentis barbarae, quam dedimus, admodum foe-eunda est, modo quis animo ea complexus fuerit ex anterioribus , quae eandem ingrediuntur, dc arte demonstrandi polleat r
66쪽
O inde nascentibus Furibus. 43
ex ea enim deducuntur, quae de Gentibus barbaris praedicanda sunt, ne de iis, quae iplarum sunt, Per errorem judicemus. Teluti mores naturales cum virtutibus confundendo, aut absentiam vitiorum, quae ignorantiae debetur, virtuti accensem do, aut mores cultos ad incultos reserendo, propterea quod abeant a moribus apud Gentes alias minime harbaras cominmuniter receptu. Ea tamen hic persequi instituti nostri noti est: sussicit aliorum excitasse attentionem.
t. , adeoque doctrina excolit animum. Et Gens evita v catur, quae cultis utitur moribus, seu ad normam rationis &
suavitatem compositis. Idiomate patrio dicimus eiii gestanteε Noli, sicuti resipectu morum Gentes barbarae quo que appellantur, uirgestuete Toller. Quoniam vero Gem
tes barbarae moribus incultis utuntur sa. ι ideo Genti barbarae opponitur Gens docta & culta.
Si Gens docta virtutes intellectuales colere absque restin, sone sumitur, vix continget, ut eadem non simul sit evita, cum mores culti a virtutibus intellectualibus proficiscantur, quemadmodum ineuiti ab inclinationibus naturalibus, rationi non subjectis. Enimvero dantur quoque virtutes intellectuales, quae per se mores minime emendant & barbariem non delent. Hinc non infrequens est, dari eruditos non sine metito celeis britatem nominis consecutos, quos mali fle agrestes mores de sormant. Sublime ingenium requiritur & ammen minime
vulgare, si quia in calculo integrali & Geometria sublimiori e eellere debet. Qiun rem qui excellit, ejus nomen merit celebratur. Enimvero ad quememque tandem gradum calau lia integralis evehatur, & ad quodcunque fastigium Geome. tria sublimior, seu clavarum fuerit evecta, ne minimum tis.
67쪽
44 Cap. I. De ossiciis Gentium erga seipsas
men calculus integralis & Geometria sublimior appetitum pedificiunt, consequenter nihil ad morum emendationem conserunt. Quin potius fi quis omne tempus in solo calculo &ejus ad Geometriam applicatione consumit, cum se in hoc studio excellere & supra alios eminere animadvertit, gloria, qui assectus dominans est, superbiam gignit I. 88 8. yart.t.Jur. nat.GI. 769.n B.empiri & ignorantia obstetrice fastum fg. 3 83. yart. .Jur. ι. , tandemque arrogantiam sq. 366. Part. l. Iur. nur. ,& ambitionem f. 37O. pari. l. Iur. nat. , quibus vitiis seducitur ad ea agenda , quae cum sibi, tum ordini suo ignominiae . sunt, &, ubi se alienis immiscet, scientiarum incrementis plurimum nocet. Quota praeterea sibi solus vivit, & consortium hominum, quos morum dulcedo & suavitas commendat, fugit; mores vel nullos habet, vel agrestes, quibus scientiam, quam colit, in contemtum adducit penes eos, qui de ea per se judliare non possunt. Istiusmodi eruditi, qui studia negligunt appetitum perficere apta, & in iis unice acquiescunt, quae barbariem minime delent, recte pro semibarbaris habentur &, ubi numero ceteros vincunt, Gentem semibarbaram
Quod Gente, Gentes docta S culte, non barbare ese debent. Etenim docta N Gentes seipsas perficere debent g. 33.), consequenter &ealte,non intellectum I. I99. pari. r. Jur. nat . Quoniam itaque Gens harbara esse docta est, quae intellectum perficit, & per consequens ani- debeant. mum doctrina excolit g. 33. ; Gentes docta esse debent
Quod erat primum. Cum Gens docta esse debeat per demonstrata n. I. ac
ideo animum doctrina excolere β.s 3. ; in determinandis quoque actionibus non sequi debet ductum inclinati num & reclinationum nat alium L 3. 89 s. pari. a. Phil. prast.
68쪽
miv. , sed potius rationis, legem naturae, tanquam actionum regulam j. 33 r. r. pare. Phil. prin. r. vniv. 9, praescribentis I. a 3 9. pari. r. Phil. y ast. univd & decorum quoque urgentis β. ao 4. pari. I. Phil. pragm. liniv. . Quamobrem cum Gens culta sit. quae moribus utitur ad normam rationis &suavitatis compositis s. 33. ; Gentes cultae esse debent. Quod erat secundum. Denique cum Gens docta & culta barbara non sit β.s 3. 3 a. L Gentes autem doctae & cultae esse debeant per
demonstrata n. r. N a. Gentes barbarae esse non debent. Quod
Equidem magis optandum, quam sperandum, ut Gentes omnes sint doctae atque cultae; propterea tamen negari non potest, esse ossicium gentis studere, ut sit docta & culta, ea doctrina animum excolens, quae barbariem delet. Neque enim hic quaeritur , quales sint Gentes & cur eas tales esse contingat ; sed quales esse debeant. Non accidit naturae vitio, ut sint barbarae, quas ea ipsis denegasset dispositiones ad consequendum doctrinam, quae barbariem delet, necessarias, sed deficiente opportunitate dispostiones naturales ad habitum evehendi, & oblatis impedimentis, animum ab hae sollicitudine & hoc conatu avertentibus, aut retrahentibus. Ecquis
fibi persuaserit Graecorum dispositiones naturales adeo fuisse immutatas , ut hodie snt penitus inepti ad doctrinam, qua
olim excellebant, nec fine natura valeat doctrina Ceterum
eum Gens docta esse possit, eis culta non fit inor. g. 33. ;fingularis cura adhibenda, ut si eulta, animum scilicet excolendo ea potissimum doctrina, quae barbariem tollit. Ita Sunenses doctrinae morum & prudentiae civili operam potissimum navarunt, & sc inter Gentes cultiores ab antiquissimis, temporibus eminuerunt hodienumque eminent, si ita, quod in Metaphyseis & Physicis exigui, immo fere nulli fuerint eoorum progressus, multo minus in Mathematicis Europaeorum
69쪽
ίN ' 'GY-F ria Au ἰe G κfἰυ- resta orissias laudem suerint consecuti. Se AE pleniorem lucem hisce amnis det Philosophia moralis ex natura animae humanae a priori deducenda. Staicit in praesenti sequens addere corollarium.
g. Isis eae desisse Quoniam Genter doctae & cultae, non barbarae esse sa Gentibus debent f. 3 4.) ea doctrina animam excolere debeat, que barba inprimis em delet, es sive qua casti esse nequeunt mores.
Equidem nulla prorsus datur doctrina, quae ad emendan, dum voluntatem aliquid conserre nequeat; non tamen omnis per se ad emendationem ejus tendit. Quamobrem ejus pini simum habenda ratio est, quae per se ac immediate huc. facit: ulterior autem persectio ab illa expectanda, quae per se in appetitum minime influit. Sed haec altioris sunt indaginis, de quibus alio loco rectius dicetur. Pertinet hue exemplum Sirinensium, de quo modo diximus t. f. 34. . Voluntatis emendatio equidem a persectione intellectus dependet; multa tamen cautione opus est, ne intellectum perficiendo voluntatem depravemus: id quod ad ea referendum, quae altioris imdaginis esse monuimus.
cii hu similiter quia Gentes docti esse debent g. s. .
hesis o h ὸ, consequenter intolle in perficere l. 33.), persectio autem is, , sim id Genti constitit in aptitudine finem civitatis consequendi & hfellecta bibi GPDxis persesitus est, si in eo nihil desit, quo ad eum p olitam consequendum ipsa indiget a 9. ; Gentes in persciendo intes
halὸis tib -s- r respicere debeot snem civitatis V ea, quibas ad eundema, . consequendum indigessi, consequenter omnia sua studia hue dirigere.
Quatenus Gens spectatur tanquam una persona a. .eidem quoqua competit intellectus Genti proprius, seu intellectus h manus spectandus est in relatione ad ipsam Gentem. Quando Disitigod by Corale
70쪽
ω inde vascentibus Furibus. 47
do igitur de intellectu perficiendo hic loquimur, quae de eo dicuntur , non intelligem a sunt sne respectu ad Gentem, quam tanquam Gentem eundem perficere debere contendimus. Quae de conservatione Gentis annotavimus not. .a8. , ea mutatis mutandis hic quoque & in aliis, quae de ossetis Gentium dicuntur, intelli igenda. Quemadmodum vero ex iis, quae de Rep. constituenda demonstrata fuerunt, patet, quaenam eum ad perfectionem Gentis, tum ad perfectionem status ipsus requirantur cf. 3o.); ita etiam inde intelligitur, qualis esse debeat intellectus Genti qua tali tribuendus & per consequens quomodo is si perficiendus, ut Gens docta per se aussiat, & quomodo virtutes intellectuales ad Gentes snt applicandae, ut qua Genti conveniant , & distinguatur id, uod Genti per se convenit, ab eo, quod a singulis in eanem derivatur.
g. II. Similiter quoniam Gentes cultae esse debent sq. , Quo respi Madeoque uti moribus ad normam rationis, consequenter le- e radi gis naturae s. s 7.part. a. Hil priam siniυ.9, compositis I3. ; stati iis eodem, quo ante s6. modo patet, eas in perscimo vo re tat late finem civitatis ea, quibus ad eundem consequendum indige solantatemvI, respicere, consequenter omnes vis tutes morales hae dirigere debere . pari. r. Phil. praest. unis. V s 4 T. pari. 1. Jur. m. 9.Quemadmodum in qualibet Gente concipimus intellectum ips qua Genti proprium; ita quoque in eadem concipitur Vo. Iunias eidem qua Genti propria. Sicuti igitur intellectus vim cognoscit, quae ad sui statusque sui persectionem requirumtur, ita voluntas essici debet constans atque perpetua appe tenὸi ea, quae huc faciunt, & aversandi, quae persectioni isti contrariantur. Atque hinc dijudicandum , quaenam sint virtutes Genti apprime convenientes & quales esse debeant, &quomodo his virtutes ceterae Ommnes serviant. Datur enim