장음표시 사용
11쪽
astendie m. montem , ibi me quactaginta
ius est. Quo tempore praecepta caereinon alia, circa tabernaculum aedifieandum, circa arcam Foederis , tam sacrifieandi ritum ab ipso Deo aecepit. . At immorante diutius Moyse, ingratus populus, in malam pronus, Aaron compulit ex iuss mulie-r-- inauribus vitulum contare, eui divinum exhibuite ultum, holliasque obtulit . Quod cum Moyses in reditu e monee comperis e , tabulas Iapideas, quas as serebat, scriptas didit o Dei, δι continentes praeceptas quae iis in te de medio ignis intonuerat ipse Deu&, ad radices montia confregit: aecersitisque ad se Levitis praecepit , ud strictis gladiis populum caede rent ι quo impeto quasi viginei erit hominum mi Ha eetidisse, tradit versio nostra vulgata ia Exod. capia
. - Postea, reversus est Moyses in montem, Ac per alios quadraginta dies fusis pro populo- preelbus Deum
placavit. De ut. c. s. v. I 8. &2s.
Denique obtenta veniat, Et disposito, ad poenitentiam populo, novas tabulas praecludit, montemque
repetiit , unde scriptum a Deo seeunda viee Decalo- tun, transactis tertio quadraginta diebu&, ad popum retulit, stome ipsius propter consortium, quod propius eum Domino habuerad, renidente , εἰ duo .eluti luminis coruua spargente: quein splendorenvoum Iaaesitae ferre non potan , velamento vultum suum tegere coactus eli Μoyses. Ita Lex tradida dieituo in Sciapturis Sanctis, & p pulo Iudaico. impositae Deus lairim his praeceptifi,
quae scripst i a Mome Sinai , alia deinceps addidit
plurima, Moysen alloquens in Taba maculo, u toto Le Ritico legi tun . Nam hoc libro spectat iter tractantur ea, quae sp.ctabant ad res sacras , quarum Minis the Tribu Levi sumebantur; quandoquidem in eo agitur cla rieui Satrificiorum , de variis praeparationibus. ad sacrificia, de munditiis, Mimmunditiis legalibus να consequenter de ei rumi del. - ω de purifieationae puer Pcrarum , de circumcisione puerorum,. de sestis,
de votis &c. Verum haec omnia in ni exedoeia duntaxat terrenam, B: temporalem collineabant, non im aer nam isti ei. tatem ἰ neque en amore mi , sed eae timore poenae perficiebant un. Vade Lex vetus, in hoc erat impersecta, quod circa rava externas duntaκat vellaretur Fquod umbras tantum, proponet Murorum honorum ,
nec mentem intrinsecus afficeret Quapropter. indieabae quidem malum; sta non aKrebat remedium iavulnerata 8c aegra natura indigebat Medico , ut sanaretur. Indigcbant homines terrae adhaerentes caelesti aure,. qui viam ipfis ad caelum, vera metempe it lorum patriam aperiret Huim expectabant in Limbim
nore tantum Abrahainus, do qui eri eo secundum carnem erant prognati, quique sub Lege Mosilea vixerunt * sed & ipse Adamus oinnium Parens hominum, M alii, qui licet ortum noni ducerente brahamo ,
tamen humani generim Salvatorem aliquando ventumum divinitus aeceperant, ini eumque crediderant νεt speraVerantis. Eundem praenuntiabant identidem Prophetae'; multa εc ante Iegem, ερ .sub lege aput Hebraeos gesta
Primo enim Moysex, traductae pen mare nuti uim
populo, figura fuit Christ, Domini, non siem ae
successor ipsius Iosue, qui eumdem populum superatinnesane in terram promigam deduxit. Nam Christus
verus m est, de verus Iosue per lavacrum regenerationis, salutaresque Baptitat aquas ex pereati servitute ita libertatem filiorum nos asserit, ει tu be eam inansionem, εὐ quievis sede in traducis. 'secundo. Quae contingebant tum sub hebrieorum Iudicibus, tum etiam sub Rcgibus, res pranIntaban futurast ac vel ipsiuist Christum, vel ipsius sponsariae Ecclesia in adumbrabant. Id patet ex Gedeone, Sam
lane, aliisque Iadieibus ; id etiam maxime in Davide, Salomone, abisque Regibus, ut cuilibet Scripturast Sacras attente legenti , x vetus cum novo Testamento conferenti, erit perspicuum. Tertio. Multi ex Prophetis clare εt aperte absque ulla figura redemptorem humam generis annuntiarunt Nam praeter vaticinium Iacob , cuius paullo ante me minimur, Isaias e. mia r. i . hanc instinctu Divinoa
de Christi ortu praedictionem edidit. Eeee k irgo con cipier . O parier silmm , O voeabisur nomen UMBEMMAEI UEL . Peperit autem Mai ia , Virgo Sancti simae, B. Ioseph desponsata, sermatum in se Spiritum Sancti virtute salvatorem I RSGM CHRISTUM, tempore Herodis Magni Iudaeorum Regis, qui mortuum
e ei rea n. Novembis diem an 0. Iulian , ade mc Christi nari vitas ta dius evenisse non potuerit, qua nudis mcemb. anni εα Iuliani , a, mundi condito.
- Ex quo sequitur, dudum completam fui naum, aedimonem .' . Item Daniel' in Messangelo Gabriele sta est edoctus , Dalr e. 9. U. 14 . Septuaginta hebdomades an norum , quae faciunt annos 49o. abbreviaiae stinrt i Sest breves k ες paucae decretae sunt 'per popuω-
iterum ae Detur Ireusalem idest ab eo tempore quo ab Aetlaxime Bo rimano Rege Perinum exibit edictum, quo concedet Nehemar, di aliis Iudaeis, ut Ierusalem instaurenr; quod edictum latum est mense V san , qui Marino nostro sere respondet' anno vigesimo Regni Artaxersia Longiman , ud legitur Esdrae lib. P. qui annus ineidit in annum Perio/i Iulian. 36M Mundi asso. , ω'ise ad christism eem hebdomades setrem, O MMamades s xaginta duae erunν ν ide& hebdomades vi, quae continet annos 483. qui si addantur num.3rso. , quo notatur annus E 'cti Artaxerxis V dabunt annum mundi 4o33, quo b miratus sui e Christius Redemptor noster, eompleto anno aetati. 33. , & inchoato anno, 3 . Ducisque MAegislatorim officio sunctus in . Eι -UMm , non Commiletis sed eurrentibus illis annornin hebdomadius k aedificabitur plasea . mων. in angustia , seu difficultate , σε ον- , propter obstantium mein ruin populorum ineurisy . Se post hebdoma des serariata duari, additis septem memoratis videst post hebdomades, ε9. oeeliseis. chrisins , scilicet circa medium hebdomadae septuam timae , quae nempe , sicut edictum Artaxerxis, exiit mense I san, incipere debuit ab eodem mense hujus an
ni mundi 4 33. 2Erae Christianae 3 o. . Me est a.
12쪽
i fimo Paschate, quod Christus post baptisinum suum
.rkrus esset ideli Iudaei, qui clamabunt Pilato, non habemus Regem nisi caelarem et crucine , erucine eum , non erunt amplius tylius populus. Et civitatem, O
Sanctuarium di pabir populus Romanus in eum dueelenitiis c Tito Vespasiani filio in e, finis ejus υUiras, et 'sinem belli flatura desolatia , idest, des octa desolatio populi Iudaici carendis templo, di
Prophetis , virisque doctis e. it tuti, ac per orbem vagi, & contempti, nec unquam ad priuin uiri statuni relii tuendi. confirmabit autem pati rem multis hebdomada una, nimirum scptuagesima, qua Christus Rovam legem promulgabit; ct in tam dia hebdomadii, scilicet anno ejus quarto, mundi Ao37., ipsius
Christi 3 ., AErae Christianae 33. , die 3. Aprilis ,
seria 6. in solemnitate Paschae, hora more Iudaico nonari Gallico vero tertia pomeridiana , dese et m-νia O Saexi'ium , seu per mortem Chri lii abrogabuntur fieriticia, & hostiae veteris, seu Mosaicae legis. Et erit m templo desolarionis abominario, sesit cet pollea templum pulluetur ab impiis Iudaeis, qui se Zetitas nominabunt quorum facinora & Urbis,& ipsius Templi vastationem, quae accidit anno Erae
Christianae 7o. provocabunt. Et usque adeonsummationem O sinem perseverabis desolario; id est , haee de
latio erit perpetua , sive usque ad seculorum e-- summationem perseverabit. . Hujus praedictionis vetitatem non tantum adventu
suo, & morte, sed citam nova praedictione confirmavit Christus Dominus Matth. ea P. 24. . Nec omnino de ea dubitate sinit populi Iudaici
satus, & conditio. Nam eorum Civitas eversa est Templum dirulum, dispersa gens. Ubicunque detunt, ibi tolerari magis, quam admi dii videmur . Nullum habent Ducem , aut Principem, nulla Sacri seia , nullam Reipublicae formam . Remota, in plexamque moeniis vicina iis assignatur regio in urbibus , ut a reliquis incolis omnino segregentur . Ad munera civilia vocantur nunquam ; nullos gerunt Magili ratus; nullam habent administrationis partem in
Republiea ; & quasi forent di veris hominum species,
a caeterorum consortio penitus excluduntur.
E contrario in immensuin erevit Ec tria Christi, tum miraculis, quae fecit ipse, cum adhuc interris viveret, tum iis, quae ipsius nomine ab Apostolis&Nartyribus toto orbe terrarum sunt patrata. Viles, abjectique homines, sine opibus, sine armis, sine ullo humano praesidio, relictis retibus, aggressi sunt praedicare Christum Crucifixum , Iudaeis quidem seandalum, Gentιbu3 ainem stultitiam . Horum inceptis Iudaei, Gentilesque junctis viribus obsiterunt; atque ut eos prorsus atterer l, omnem humanam sapientiain , omnem saecuIi potentia M advocarunt, sediruti ra. quae stulta sunt Mundi elegit Deus, ut eanfundar sapien ei; O insirma mundi elegit , Deus , tit eonfindat fortia; Er ignobilia mundi, O esn rem ptibilia elegit Deus , O ea quae non sunt , ni ea
quae sunt, destruerer I ut non glorietur omias earo in conspectu eius .
Itaque potestas humana Divinae concessit, ae Gentiles Iudaeorum testimonio, Iudaei vero confessione Gentilium a Chrillianis sunt debellati. Nam satebantur quidem Gentiles completas esse Prophetias, quae. Antoine Theol. Moral. Tom L
proserebantur de Christo, si modo essent verae; sedeas satias esse contendebant, & a Christianis confictas. Verum Iudaei, quorum teli imonium, quas plus aequo favens Chri litanis recusari non poterat, P phetiarum veritatem , tanquain illarum cultodes perpetui , propugnabant. Unde optime more solito . Sanctus Augustinus in Psalm. 37 v. a 2. & alibi sae peὲ Per omnes genter inquit dispersi sunν Iudaei, sester iniquitatis suae, O veriratis nostrae. Ipsi habe eodises, de quibus prophetatus est christus, ct nos a nemus christum ἰ quanda jurre ali siste Pagans a dubitaverit, eum ei dixerimur Prophetias de Christo ,
qtiarum evidentiam obst apescis , γ' admirans putave ea nobis esse eonseripiar ; de codicibus Iudaeorum probamus , quia hoc tanto any probatum es. Videre, quemadmodum de namicis nostro alios eo tinomus inimie r nimirum Gentiles testimonio judaeorum, &Judaeos consessione Gcntilium. Ergo tandem vicit veritas, Regesque, R Imperatores aurca sua sceptra ligno Crucia subjicere magno duxerunt honori. ADomino fastum es istud, O est mirabile .n oeulsa nostris. Chrissus Urbem terrarum inspirata dilectione, non inculis rei rore domuit. Lex eius, lex gratiae est, quae non seru's datur, sed sitis; quae non indicat tantum quid agendum sit, sed ad illud implendum . voluntatem viresque tribuit. Hanc legem solus poterat serve, qui solus,poterat concupiscentiain nostram vincere, & eximere nos a tyrannide peccati, scilicet Christus, homo Deus, qui insulto Sanguinis sui pretio abundantem pro nobis omnibus fatisfactionem Patri obtulit, S: gratiam medicinalem, qua languores nostri sanarentur, & mala vinceretur cupiditas , obtinuit . Haec cst gratis Salvat ris , qua non tantum velle possimus , sed qua volumus bonum , illudque sancto amore perfi
Igitur lex gratiae, lex nova, lex Evangelica, multo potentior est, & efficacior, quam lex vetus, &Mosaica, tamcisi utraque ab eodem principio, nempe Dco; se prosecta, nec di Erat a lcge naturali renovata, 3 inculcata, quae docente Clirisso Domino, Matili. 22 vers. 37. duobus his praecopiis comprehenditur: Diliges Dom/nmn Dexm estim ex toto erede tuo, ct in tota anima rua in tota mentema ... Diliges proximum ruum sicut te ipsum . Scalex vetus per Moys n servum accepta fui id lex nova per Christum lata, qui erat Dominus ἔ Lex vetus terrena duntaxat Pollicebatur, cxteriores tantum regebat actus , interiores non attingobate Lex nova aeternam felicitat cm promittit: homines non exterius
modo, sed etiam interius ad praeceptorum observationem disponit. abi, inquit Sanctus Aυgustinus lib. de Spiritu, S li'. n. 2 alias cap. II in tabulis lapideis dryrius Dei operatus est, hie .n eredibus hominum. Ibi ergo lex extrinseeur posita est, qua iniu-μ t. rrerentur ι hie intrinsecus dira est , qua justif
Noe discrimen in Epistolis suis passun inculcat D.
Paulus. Quoniam autem, inquit ad Galatas cap. I.
vers. II..in Lege sciboee Mosaica 3 nemo justificatur apud Deum , manifestum est , quia justus ex fide vivis . Deinde vers. I9 2uid Qitur lex praeter ι rararesesiones declarandas in posita est : Onee venιrer semen s seu Christus eui proni erat Deus, se in ipso homines
13쪽
etsi iustisiraturum. Declarandae erant autem per te' res spectabant , eaerem-iadia, quae ad ritum di VIM hem transgressiones, ut homine. superbi peceat sa cultus, ad sesta, ad sacrificia, ad altaria, at varita uinoseentes, Christi gratia sibi opus esse ad se in purificationer dic. Pertinebaat; ac demum iudieialia,
implendam faterentur δε atque irὲ lex Iacite homines quae dus civile Judaeorum, dc Judiciorum formam ad Christitin transmitteret. Quod docet idem Apo, inter eoa obserVandam praescribebaut ς sela praecepta stolus, dum ait ibidem ver v3, autem, quam moralia in nova leg e remanseruui a judicialia vero,imicti sides, sub tegs O fodieb--r c nct in eam quonim Iudaeis solis erant .msita; α caeremoniali ,sidem, qua a evelanaa erat. Tandem Cap. .FVer L q. quoniam adumbrabant Ecclesiae Saetamenta, Chri- . - tibi D/nis plenitudo temporis, misis Deus Filium stumque venturum significabant, novo foedere, quod ss, m fa,m ex moiaeve, faci- μὸ ι ege, ωφ e , umbras βι figuras .veteris legis destruit, sunt abi pia sus rete erant, redimeret , μι adusionem mis- gata --m recip-- . Quo Vero xemPore lex vetus omnino abolita sit Lex igitur vetus, non secus ac Iex naturalis, Deum ec mortua, non conveniunt Theologi . Probabilius summo amore diligendum docebat; sed eam dilectio- tamen est, id factum non sum nisi in morte Chri . nem non praestabat. Unde per solam legem veterem, sti a Postquam nem Pean Cruce pronunciavit, Ioann. aut naturalem impleri .non Poterant legis Praecepta, .rm vers. 3M. c.ημmmatum est id est, persecta & ad eum aε id opus sit charitate, quae non est a natura, finem adducta sunt mmnia, quae ad implendam Pa- sed a gratia, sive a Spiritu Sancto, ut docet Apo- pria volun atem, ad homines redimendos, ad legis, stolus ad Romanos cap. s. vers. f. charitas Dei dis di sacerdotii Veteris, figurarumque omnium com- 'D .est in eordi s nostris per Spiritum Sanctum, σπι Plementum erant necessaria. datus est πει f. Non tamen degis natura:is, vel Mo. At quamvis inter Christianos dubium non se, quin seseae praecepta erant impossibilia: sed Per ea mone- Posi Christi mortem .lcx vetus fuerit moratia ; eo bantur .homines S facere suod .possint, & uetere rentio ramen non levis inter Sanctum Hieronymum,
quod non ponent. Magnum aliquia Pelagiani seire se & Augustinum .exarsit, utrum simul fueri orrifera, pistane, inquit sanctus Augustinus lib. de gratia; S idest, .utrum satim post Christi mortem mecati de
ne fieri. suis hoe ne se/aιὶ Dd adeo jubet a qua σώα Per quam signi hcabatur Christus venturus, .non po-hon possumus, ur novir imus quid ab illo petere demea- ruisse sine culpa ser vari, postquam Christus venisset, mus . Ipsa est enim sides, quae orσnda impetrat, quod ac sese Pro generis humani salute hol iam Patri Oh- lex imperas. Et num. 37. alias cap. I 8. Haec omnia, culisset. Nam observationes legales fuissent significa Daeopia dilectionis , HU ebaiaroir, qua tanta ac tiones fallat, & consequenter reprehend ndae , tant-ιalia μαι, in quidquid se puraveraι homo Derea be- quam insae: sinis enim tegis , Chiasus, ad justitiamne, F sias sine Aa tate, . nullo meri fiat bene ἔ Me φmnν credenti, ex Apost. ad Rom. cap. Q . vers. g. ergo praevsa eharitatis Daniter darentur bominibva Unde idem ad Galatas cap. s. vers 1. Eece ego Pa non habentibis3 Iiberum volunt at si arbArium I sed quia ius dico ποιii, quoniam si eirenmeidam ni , Ebri aper regem dant Μν edi veterem in novam squamias δε vasis nihil Frederis. .His & aliis hujusinodi Script
nova veneris graria, quae pomis ebatur νn vexare, leae rarum testitnoniis nitebatur sanctus Hieronyinus Epist. autem De grasia tiisera est occiderer , in graria veri γν. inter Augustinianas num. 16. alias cap. q. ac deis
spirisM.viiamans unde est M. Asminibur gratia Dei, monstrat um arbitrabatur , sati m post Christi mortems friximi, nisi ex ipso De. dam si non o Deo, e remoniasIn orum pernieiosas esse, se mora fe- sed ex hominisus, Hereunt Pelagiani: si aurem ex Deo , .rar christianis ἰ o quicunque eas observaveris, siue ex vieimas Pelagianos . Sedeat aetas inrer nos Iudex Iudgis, Me ax Gentilitas , eum in baractrum diasia. 'lui Ioann ei , dieat nobis r charissini dilinamus devoturum . Cumqueips opponebatur exemplum Ap invicem: In his varbis Ioannis eum se Ali existiere .stolorum Petri, in Pauli, & alobi, qui post Chri- everἱnt, in diaere, ωr quid nobis hoc praecipitur , sit mortem caeremontra Iudaicas aliquando observa-nιβ quia ex mobis habemωι uν invicem diligamusὶ verant, respondebat, Apostolos . de hae eo nomia frenitur continua, o sannes consurid ns eoa , ω ει- seu disipensatione 4nter se ad tempus convenisse , aecena, quia dilinio ex Deo est. Mon itave ex no- se legis, A qua abhorrebant, sectatores limulalse, nebis, sed ex Deo. ίων ergo diatum, diligamus invi- Iudaeos ostenderent, te in Evangelieae legis odium rem, quia dilectio ex Deo est, nisi quia praecepto adducerent. Unde .cum Apostolus .Paulus ad Galatis
admonitum est tiberum arbitrium, ut quareris Mei cap. 2. Vers 1 r. restitisse se dicie in faelem Perri,
donum ρ uod quidem με suo ρ -- prorsώs admone- quia reprehensibilia erat, eo quod eum e sient simul retur, n0 prius au peres aliquid dilectionis, ur adri Antiochiae ubi christi discipuli cirea annum aerae Fεί qua erer, unda quod iubebatur impleret. cum G- Christiam 4 r. dicti primum fuerant Christiani , exeitur, diligamus invicem : iax est: cum Giatur, quia Act. Apost. ca'. ar. xets. 16. Ipse D. Petrus sese a
dilectio ex Deo est, gratia es. convictu Gentilium legis observandae gratia, subtra- Iraque .legis veteris, & naturalis complementum xisset, id totum ficte, & simrlate inter .em gellum est in lege nova, mi tectatur 4μ'e :Christus, Matili. aiebat D. Hieronymus , ut nimirum exemplo sancti cap. s. vers. 47. Nolite putare, quoniam ven. Ρι-- Petri D. Paulo morem serentis . non in ipsum eon re legem , aisa Prophetas i δε- veni fluere , sed gendentis, at icerent omnes abolendas esse legis eamari, M. reinonras, nec gentibus ad fidem conversis imponen-Quoniam tamen triplicis erant generis praecepta das. Quomodo enim D. Paulus serio ae sincere mia lexe vepeti, Gilicet moralia, quae nempe ad mo- Petrum arguere Potu tuet, quod Iudaeorum metu subis fraxisset
14쪽
traxisset se a convictu Gentilium, ciuibuscum liben- dum, Iuda eos ritus esse adhuc in lage Frangelieatet edebat , antequam Antioeli iam adventilant Iudaei ad salutem necessarios; sicque iis erat ostendiculo, Cum etiam ipse Paulus eodem Iudaeorum inetia Ti & hanc D. Pauli objurgationem merebatur, ad Ga-motheum patris Gentilis, & matris Iudaeae filium Iatas cap. r. v. I . Si tu cum Iudaeus sis, Gentibiis
circumciderit , Act. Apost. cap. so. vers. 3. dc V. vivis, O non Iudaiee, quomodo genter gis iudainare ptum P agaraatres nuncupavit, Actse I 8ι vers. I 8. Quo Αt re quidem vera cum Apostolus circumcidit Ti- voto qui tenebantur, a. populo, Religionis 3 Causa, motheum cum votum Nazararatus suscepit, ac se separabantur. Nam Nagaraeatur se Darationem lignifi- oblato sacrificio in templo purgavit, in i 1s omnibus cat, quae vel erat perpetua, qualis suit Samsonis,& solos spectabat Iudaeos ς iisque solis volebat ostende- Samuelis, qui fuerunt Nazaraei; perpetui ε vcl.erat re, non abhorrere se a Lege Mosaica, tanquam ina- ad tempus, quod dum discurrebat, Nazaraei abstine la , ω detest in da, ut multi calumniabantur; sed haec bant ab eo omni, quos inebriare eos poteraις capilos non ideo praestiti C, quod te Liς Mosaicae observatio- non tondebant, aliaque obsti vabant . quae reseruntur nes ad salutem neccsiarias poli Christi mortem, ac Numeror, cap. 6. At elapso lcmpore, , quod sibi prae Resurrectionem judicaret. Si enim per legem iustitia, stituerant , templum se purgandi sui causa, petebant i inquit ad Galat. cap. I. vers. M. Ergo gratis Chra
radebant capita , . lacri licia osterebant e quae omnia, . stur morauu est EL cap. . vers. 2. Ecce res Paultis
suadente Iacobo, praeliitit Sanctus Paulus cuin aliis dιeo visit, quoniam si esse meidamini scisscet spein Iudaeis,. Act. . Apost: cap: 2 i. vers. 26.. Unde infert ponentes in circumcisione velut Christianis ad latu- Sanctus Hieronymus, utrumque Apollotuin , ici licet tem necessaria chrisus vobir nihil prodierit. Unde Petrum Paulum bene quidem. Iensisse de abolit/one quam visi circumciderit Timotheum , scilicet ex matre Legis Mosaicae ; sed ad simularionem observandae ejus Iudaea natum, ne Iudaei s esset invisus . non tamen ι ore eompulsurn .. Titum Gentilem circum idit; nec ullo inodo' G nti- Aliter tamen senticbat S nictus Augustinur, ut pa- les ad fidem conversos Iudaicis ritibus subjici pasitet Epist .iplius 82.. ad . Sanctam Hieron um .. Nami sus est. Eadem Epist. ad Galatas cap. 2. vers. 3. &tria d stinguit. tempora: primum ante Christi mor- sequentibuτ.tem secundum a morte Christi ad susiicientelia 'Le- Itaque aliud est consalere dignitati legis Moseleargis Christianae promulgationem V tertium x post sus- eamque eum honore post Christi inortein.sepelire,ficientem Evangelii praedicationem . atque ab impio salsorum numinum cultu distinguere,. Primo tempore, scilicet ante Christi mortem praea aliud eanx spectare ut necelsariam. Primum abi Apo-cepta legalia observan la . suisse statuit, , idque exem- stolo Paulo iactum. legimus ἔ noni item secundum. plo Christi Domini, qui a parentibus circu nrisus est , Ideoque. putandum est cuna S. Augustino, non simu-
Lucae t. versia 2I.. qui mundatum leprosum ad Princi- late ,. non e e eum pasto, sed vere, ε ex animo re Bem sacerdotum misit , Marci cap. r. verse 44. qui prehensum D. Petrum a D. Paulo,, utpot exemplo ascendiis ad ' diem .sem in , Io: 7. vertato. &e.. suo ostendentem Gentiles ad. Christianam Religionem Secundo tempore, nimirum poli mnrtem Christi conversos, nec recte. ambulantem ad veritatem Evan- Domini, usque. ad suilicientem Evangelii praedicatio- seli. - Idque eo certius haberi debet , , quod S. Pa
nem, quamvis mortua est lix, eam tamen eadem. Ius ibidem coram Deo testetur verum se dicere, noli Epist. 82. n. I s. alias p. L. negat statim suisse mor- mentiri ast Galatas cap. I v rL LO. Bae autem
riseram ; ac licet Gentibus non esset imponenda , serum vobis , inquit, ecce coram Deo, quia non men-uon existimat eam a. consuetudine Iudaeoruna auferri iίον . At mentitus essht , si reprehensio fuisset tantum debuisse tauquam de teilaadam , &. damnandam ἰ li- simulata, ut optime observat Sanctus Augustinus la qui .len 'ab Apostolis. Pitto & Paulo legitur observa- data Epistola, num: alias cap. z. S. Me fecit P, lac In eo quippe maxime di ii inguenda, scit Lex an- trus, ouod facere' debuitς mentitus est Paulus ,. quodcta, quam. Dbus ipta dictaverat, ab impio idolorum eum videris non refle ingred/entem ad veritatem Et an
mitti,. quod hic repente a Gentilibus, qui ad Chri- gelii. si,'uit enim hoc Deir, quod facere debet, re sti fidem transibant, fuerit eiurandus tanquam dete. Ite utique faeis. Et ideo falsum da illo dieit,i quid
stabilis illa vero paulatim duntaxat abolenda per no- eii eum non, recte fecisse, quod eum noυit recte faee-vam legem fuerit, A vcluti ad tumulum eum hono- νe debuisse. Si autem verum seripsis Paulos, verum re deducenda. Lieet enim Silius caereinoniae nullam est, quoi Petrus tune non recte ingrediebatur ad ve habirent vim aut vitam; si quidem , amiserant tan-- ν ratem Eυangelii - Id ergo faciebaos quod facere non
flam viram Usieii sui, veruntamen Mur defuncta debebat; tale aliquid Paulur iam sepe feerat,
cordora necessariorum ossiem deducenda erant quodam- eorreItim portus eι iam ipsum: eredam coapostoli Di modo ad sepulturam, nee simulare, sed . religiose , non eorrobiionem, non potuisse neeligere, quam ruentiaester
autem deserenda continuo , vel inimicorum obtrecta- aliquid in sua Epistola posuisse: G si in Episοιι quationibus tanquam eanum morsibus' proiicienda . Ead. libet, quanto magir in illa, in qua praelocutus ait: QEPist. num. I 6. alias.cap. 2. , , Quae autem scribo vobis s. ecce. coraln Deo, quia
Cumi ergo D. Paulus arguit Sanctum Petrum, quod is non mentior Iudaeorum metu ab itineret a cibis lumendis cum Gen- Tanti autemi ponderim D: Hieroiwino visae sunt tilibus Antiochir, qvibuscum libere ante Iudaeorum hu Sancti Augullini rationus, ut ipse in huius sen- advencum convescebatur, i a factum eli serio, noni tentiam postea descenderit, quemadmodum intelli- sisnu later non quod legis observatio tune lethalis so- gitur ex Epist. I 8oὸ Sancti Augustini ad Oceanum,
ret Iudaeis dummodo eam noni spectarent ut necessa- nuin y.riam I sad quod D. Petrus exemplo suo contra Pro. Tettio tandem tempore, scilicet, ex quo ab Apo priani scientiain.Gentiles illos induceret ad creden- stolis praedicatuin fuit Evangelium, non ambigitur, id E A intcx.
15쪽
.Inter Christianos morti laram esse Legis Nolateae o ,- eommemorat. Τcrtius fidicitur Levisiem, quo LevL servatumem, mimirum quoad caeremonias , quae Chri- tarum ossicia, & munia describuntur. Quartus tib estuin venturum praefigurabant. Unde non. atfirmare est Humerorum, qui varias populi Hcbraei numer dubitat S. August. Praedicta Epist. 82. ninn. . Ι 8. alias tiones recenset. Quintus denique dicitur Deιιι eron e. Σ. Bieumaue eas obserυaveris , si . ex Iud is , mium, seu secunda lex, quia legis repetitionem, M o ex Gentibus, non solum voracisεν, verum eιiam iaculcationem continet. simulate , eum in ώarathrum Diabol. de lutum . At si hae legales caeremoniae temporales tantum fuerint, certum est praecepta moralia , quae legem naturalem renovant, ut diximus, quaeque novo scedere sunt confirmata, nullum unquam finem. esse habitura. Quamobrem cum hujus di praecepta non tam
tum in Novo. Testa nento, quod Chridii Sanguine si Pentateuchum. exeipit liber Iosue, qui historiam Iosue Successoris Moysis complectitur I tum liberylis.
di eum, qui Iudices post Moysen, α Iosue suerunt populi Iudaici duces, liber Ruth ἰ quatuor libri R
gum , qui Reges, poli Iudices populum rexerunt ἰduo Paraspomenon , idest derelictorum, qui supplou , quae in Regum horis erant derelicta , si u. praeternat Lgnat in est, sed et am in veteri multis modis pro- sa ia Accedunt, lis irae liber primum, & secundus , qui posita sunt, & inculcata , nihil melius , ac utilius f - Vehemiar etiam vocatur . . Postea veniunt Tobiae , Iudeli potest Fidelibus , quam ut in Divinis tum veteris, dat , Esther, Iob, Psalteriam Davidicum C L. Plil- tuin novi Testamenti libris legendis, ac meditandia asse mis constans. Sequuntur libri Sapientiales, qui SA-sidue ac diligenter versentur. Nam praeterquamquo.l lomoni communiter tribuuntur, scilicet. Parabolae, ad docendum accommodata: dc scitu dignissimae sunt seu Proverbia , Eeelesiastes, seu Concionator can Saerorum Bi bi torum hi stor iae, quibus mundi crea- ν cum canticorum Sapiensia, ed Leelesiastietis.a Iesutio , prirantum Parenzum. l. Psus, hominum propaga- filio Sirach cona posit istio, electio populi Iudaici, ejusdem liberatio, victoriae de Infidelibus divinitus. reportatae , lex constitutλ, & innumera ouini potentiae divinae signa , Smiracula commemorantur, praeter vaticinia Prophetarum. de Christo venduro, de γpsius morte, . α Resurrectione, de Ecclesia ab ipsb constituenda quae His cohaerent majores Prophetae, nimirum Eselas. siue Isaias, I eisinas eum Bamela, Egeniel, Daniel ἔTum duodecim minores. Prophetae , videli et Osee, Ioel, Amos, Abdiar , Ionas , Michaeas, Habum , Ha Meue , Sophonias , Aggaus, Zacharias , O Malaehias. Opus concludunt duo libri Machabaeorum, qui se omnia in novo Tella mento completa novimus' re vocantur a praecipuo sacrorum bellorum duce Iuda quibus. utriusque Testamenti consensio. appetime di non stratur; praeter haec, inquain omnia , quae a Christianis accurate sciri expedit, accedunt divina documenta ad morum sanctimoniam- comparata, in
sacris paginis . ubique sparia, inaesertimque iii libris, ut vocant, sapientialibus, tradita, quae si . quis legere , & animo imprimere studuerie, nihil habebit
amplius ad salutarem morum desiderandum . . ι Quoniam vero.utile est sacrorum .librorum seriein memoris praesentem habere , uti facili ux, cum opus est , adeantur , e . hoc Ioein breviter enumerare nomMaehabeo, ut ait S. Ilieronymus. In novo aurem testamento primum loeum habet Tetrateuehus, seu quatuor voluminum liber, continens quatuor Evangelia dei licet secundum Matthaeum, secundum Mareum , secundum Lucam, & secundum Ioannem . Deinde Actus Apostolorum a S. Luca Evan. gelista conscripti. Tum quatuordecim Epistolae B. Pauli Apostoli. Postea si ptem Epistola=CauioHem, scit,eet non ad unum dumtaxat hominem , aut Popu
lum, sed ad omnes Christifideles directae ; quarum una in Iacobi , duae S. Petri tres B. Iciannis, igebit, prout reseruntur in Co iL nici . sessi A. in i Evangelistae, M una. α Iudae, . seu Thaddaei. Postremus sacrorum libroruin est Apocalypsis eiusdem S. Ioannis Evangelistae, quam scripsit in Insula Path, mos, in quam ab Imperatote. Domitiano propter Christi fidem suerat relegatus . . - Atque haee quidem sussciant quoad legem Divi, nam, atque veteres d novos Testamenti libros. decreto M,Scripturis. - lxitui in veteri Testamento statim occurrit Pentadire uehus , sive volumen quintuplex MOUs , cuju5 .pr mus liber inscribit ut Genesis, id est generatio, quia primam mundi creationem resert. Sacundus Exodus,tive exuus, , quia exuum. filiorum. Liael ex AEgypto
16쪽
msTITUTIONIBUS AD THEOLOGIAM MAXIME SPECTANTIA.
tinas vertimus, ratio est scrinoque de Deo. Omnis aut ira, quae ratione & via de aliqua re suscipitur , institutio , eskntiam &Potentias, quas vocant, ae caetera omnia investigat, quae illi rei sunt pecusariter ac proprie attributa . Iir Theologia ergo quaedam taculias intelligitur , quae Dei naturam, vim & proprietates. inquirit . Nec vero Theologo, satis. eli, quae Deo in se absolutς conveniunt, iacultatis suae viribus iuribusque tribuere rnisi etiam illa vindicet,. quae Deo quasi accidunt in
ordine ad creaturas. D i enim notionem; Omai ex parte rimatur.
Bipartita igitur est Theolagiae tractatio r una de Deo secundum se: altera de eodem, quia rerum est prium et pium ac sinis. Nec Theologus tamen summaa in- .fiina , divina. & humana miscet: sed adco articulate, clare, artificiose, haeo componit illis, his illa tulis git, ut non modo nullam sibi vicissi obseuritatem
afferant; verum etiam utraquc utrisque adhibeant lummen. Quid Z quod sicut solum in. ueri nequimus ad Versum, eiusqua radiis acies nostra sensusque viatitur: sic ad divinae incis obtutum mentis nostrae oeu.u alueinantnr Se caligant. I. Tim l. Quamobrem
necesse est, ut Deum Lia natura invisibilem in effecti a seu in umbra, in speculo, in imagine, in signis vestigiisque cernamus. Invisibilia enina ipsius a creatura mundi per ea q uae iacta sunt intellectu conspiciuntur rsempiterna quoque eias virtus & divinitas. R- I. Cima vero inter omnia, quae oeulorum sensu percipimus, rationalis creatura Deo simillima sit, ad imagintan quippe Dei factus est homo; Gen. '. nihil profecto invenies, in quo divina bonitas, pote stas εc sapientia magis eluceant. Quare Thcologiae disciplina, quamvis de Deo ipsa praecipue sit, plurimum tamen circa homines humanaquc versatur:&cum ex homine, tum ex iis, quae Deus homini se citatque effecit, divinae naturae coςnitionem quaerit. Quod si potentiam, benignitatem dc providentiam Dei indagare ερ proferre, proprium Theologiae mur. nus est de fine, quem Deus non alium quam s ipsum hominibus eomparavit, deque mediis ad hune finem necessariis, virtutibus, legibus , gratia, incarnatione, sacramentis, longissisna licet Theologi disputatio , non est ab instituto Theologiae aliena . Non solum ob eam causam, quam.D. Thomas sane gravem reddit, ne Theologia, quae effectrix etiam est, non modo speculatrix, manea Ac minuta hac parte omissa linqueretur: sed multo magis quod eae res Dei iasius probitatem, mimatem, virturema integrita-:. tem, beneficentiam , liberalitatem, misericordiam, . patientiam.longanimitatem insigniter δι praeclaroe patefaciunt & illustrant. Cujus rei ignoratio cauim quibusdam erroris illius fuit, ut existimarent discis Pli nam , hane non esse contomplandi gratia in i
tam, sed agendi in Od Theotigia f speeulatiυa . DE sine, Sa mediis quae non ad mcnt zm, sedia i effectum reteruntur j sutrianae vitae, pluri mam Theologus disputationem instituit: unde Theologiae vis non in cernendo potissim uin, sed in age do sita est. Theologiae Scripturae idem finis est. Huius est dilectio. Nain finis legis clivitas. A TAmoth. I Idem Augustinus Gregoriusque testantur. Lib. I. de Doctr. chs. e.tp. 33. O 3IIom. O; E eeb. Non ergo Theologia praecipue ad contemplan dum tendit, sed ad amandum. Porro doctrina spesv-
latrix oculos maxime ad cernendum pollui at, non ad agenduin viros . N cc stultitiae eos arguit, qui in acti ne torpent , sed in speculatione tardos. Seriptura adiscipulis opera exigit, torpentes ut varios εο otiosos carpit, M.tribat 7 Et fides in charitatem resertur,. non contra. Mattia 22. I. ciriath. i 3. Nam si
des diligendi causa datur. Et fides sitie operibus mortua est . Iacob. 2. Unde illud rursini Lue. r. Adldandam scientiam salutis plebi eius in remissioncurpeccatorum eoruin.. Quae scientia in praxian spectat Proυ 9. Et scientia sanctorum Prudentia. 1. Tim. 3. Omnis scriptura divinitus inspirata, utilis est,&'..ut perfectus sit homo Dei ad omne opus bonum i structus. Qui dicit. se nosti Deum , i. Ioanu. 2. . di mandata cius non servat , mendax est. Et idi genus innumera in Scripturis reperiuntur. Vade Theol giam non speculatricem , sed erictricem, nec fine. ejus praecipuuiu esse contemplationem, sed aeri omni videri posset. . Sed notandum est, alium esse finem doctrinae, alium doctoris: sive, alium esse finem doctrinae primarium, alium polire mamia Ut si verbi causi diei-mus, vini duos esse fines, unum ad bibendum, alterum ad medendum. Cliaritas crgo docentis Dei, atque ea re doctrinae' quidem huius finis est , at non primus . sed secundus. Nam ct cognitio contemplatioque natu rae, ut ait, eleganter Cicero, manca quodammodo atque inchoata est , si nulla actio rerum consequatur. UM' ni sunt, . Sap. I 3 inquit Sapiens , omnes homines, ita: quibus non sub st seientia Dei, &c. & alias pitem . . Rom. l. Qui cum cognovissenr Deum, non sicut Deum iglorificaverunt, sed evanuerunt in cogitationibus suis,. Occ. Quapropici si ex siue secundo naturam discΘ-
17쪽
plinae consideres , Iam tibi Physica inter actuosas numerabisur . Et finis. noster primus , ut D; Thom. veritane sentit , viso Dei est clara & manifesta . Quia
vero finem illum adipiscimur mente & voluntate coognitione & amore: fit,. non ut. cognitio ex se adam rim, sed ut utraque res ad visionein reseratur. Quod
si cognitio viae ex se nonnis ad patriae cognitionem: reserenda est , quamvis illa non sit per se idouea , nisi ei affectus dilectioque jungatas, visio vero Dei, cujus fides seminarium, contemplatio potissimvln. est, . non estectio , sequitur Theologiam. maxime speculativain esse , non Practica: n. . Liceat enim ,. quando
de seliolae disputatione habetur oratio, lotiolae verba usurpare quod semel: monuisse susteeerit .. Adde, quod Theologia Dei naturam , potentiam& proprietatem inquirit - Est ergo. Deus huius scientiae broprium obj cium; atque adeo speculationis caupsa comparatis: Atque August Lib. M de Trenis. e. I ..er i s. aperte doret sapientiam de qua Amae i. cor. ix. loquitur, intellectualem notionem esu μ contemplationem rerum, aetcriiarunD. Sine dubio autem facta.
doctrina sapientia esΡ, eaque re specula iram esse con stat. Quoa vel Theologiae nomen praefert. Ut etiam addubitare stultum. esset , num Physiologia, Astrolo-νaque speculatrices sint, an effictriccs, cum nomina.
testent ud his. cpntemplationem rerum ingeri, non iII Trs & actionem .. Tametsi Medici, nautae, caeterique rebus publicis addicti, otiosam naturae astrorumque. notionem, aspernantur , actuosam colunt . Sic ambigere, Theologia speculatrix ne sit an esteorix, e com-niunt sensa remotum. est, cum nihil aliud ipsa se, quam ratio sermoque de Deo; quanquam prudentes otiosain esse nolunt, sed ad humanae vitae & usum.& finem aec inmoderi. Praeterea, Theologia oinnem, de Deo cognitionem ttradit, sive ea per naturae. lumen, scum divino solum munere & illustratione habeatur . Cu ra igitur speculetur quiequid de Deo cognoscere humana ingenia pos sunt, nisi rum aut speculativa est,. aut . scientia. de
Deo nulla esse speculativa potest . Quod licet nonnulli
huic argumento dederint, adeo tamen absurdum est,
ut refelli' non debeat. Quin Theologia nostrae divinae capientiae quaedam imprelio est, quin eadein Sc. speetilandi vim habet &. agendi . Ps. q. Nihil igitur obonat, cur nota. idem lumen. vultus I Dei, quod signatum est super nos, turaque ostendit, & quae contem plari oportet & quae agere. Sicut anima rationalis.
ara formarum Oinni uiri praestantissima lit, vires qui- excellenter habet ε sentiendi &' vigendi ; Ied
in ea tamen vis intelligendi prima. eademque praecipua est. Nec vires illa exercet reliquas, nisi ut pronio tandem intelligentiae munere periungatur . . In unc itaque modum Div. Thomas, silenter ac perite dixit: Theologiam muneribus utrisque sungi &spe vulandi & agendi, quamvis magis, speculer ur quam agat. Non enim' agit, nisi quia agendo ad . perseriam Dei regnitionem tendit Quibus rebus breviter explicatis illa tria perspicue titis intelliguntur, q-:ae a principio exponenda erant et
inmpe quaenam sid Theologiae propria: noli ac definitio, quae rur*m illi subjecta manertes , cie quam ipsa versetur, quis tandem id ius finis tum primus, tum seundus. Theologia igitur scientia est, . quae Meet, idnam natura divina sit μεc qum naturae eius 3 v res
ac proprietates. Deus ipse est doctrinae hule obiectu'.
subjectu nque Propositum, . S quasi versanda materia; his. enim, modis. res, quam . facultas quaelibet mente tractandam. cognosceudamque proponit, a Philosophis appellatur. Finis . primarius quidem naturaedivi iam notio, &. contemplatio per Dei potentias, .
virtutes & proprietates explicata et Postremus autem. earum rerum, actio,. quae ad mores. sunt ac beae beateque. vivendum neccsIariae . .
stuad Theologia vere seientia sit. TΗeologiam simpliciter & absque ullo temperamento scientiam nuncupamus,. haud inscii Philosophum in scientia evid intem, & claram conclusionis, notitiain exigere. Cuius nodi suu in in principiis Theologia non habeat , ne in conelusionibus quidem habe re potest. Pugnae enim,' rationis conclusionem dilucidam, apertam & mavises amessici, lires, e qui bus illa colligitur, obscurae, o sertae; atque inkolutae sunt. Porro autem si non ut Philosophus,. ut sicri auctores, sic nos certe loquimux , qui doctrinam hanc scientiam absolute voearunt. . Scire , Auguin Lνb. I . de Triniν. cap. I. inquit,. quemadmodum fides & piis
opituletur contra. inarios: defendatur, proprio a P
Pellare voeabulo scientiam videtur Apostolus. Illud. autem sine dubio munus Theologiae proprium & ossicium est. Et Hieronymus, ut alios omittamus, scripturae sacrae doctrinam, quam Theologi profitemur, . scientiam sapientiamque passim appellat. Quin sacrae litterae, ubi res certa est, ibi nullo modo sciendi vocabulum reformidant . Nota sunt ii Iar Iob' II. . Scio
quod redemptor meus vivit, &c. I. Reg. . 24, Item: Sapient. Io. Scio, quod certi si e regnaturus sis,&c. .
Proverbi 2 Item : Dedi illi scientiam sinctorum . Item, scientiam Dei inuem es , quia Dominus dat sapientiam, & ex ore eius prudetitia i& seientia. Et Apostolus. I. corinth. ix. Alii quidem per spiritum datur Crmo sapientiae, alii auteiri sermo scientiae . . Praeterea evidentiam Philosophus indiscipliiDs fla-gitat, ut rerun, cognitio nec fallere postit, nec mu . tart. Firmamenim immutabilemque notionem scien tim vocabulum postulat . Cum igitur quae rcs in fidem iac Theologiam incidunt, qua ratione in eas incidunt,
stabiles immobilesque sint , nec in eis Theologus errare, labi aut decipi queat: fit, ut sine perspicuitate etiam Theologia. scientiae proprie sibi appci Iationem vindicet. Quae eadem causa subest, ut disciplina haec
etiam circa res contingentes, hoe est ν, sua natura
minime necessarias, sine sui nominis impendro & ja. ra versetur: Necessitatem quippo in doctrina idcirco Philosophus requisivit,. quod sine ca, nee rerum nec cognitionis stabilitas & in mutabilitas appareret. At causae: vel fortuito antegressae, harumque effecta, suapte natura parum firma & constant a , ut sub The logiam 8d. fidem eadunt, non mobilia &, quae modo huc atque illu transserantur, sed ecrta , immutat
quae Perinde ac perennia. manent. Quamobrem utraque Deus proprie trire dicitur , &. quae necessario eveniunt, & quae nobis in casu &.sertuna cui vul-po'lo Iliuntur sunt posita. Rite ergo Theologiam scientiam dicimus, in qua certitudo immobilis, . ma constantia, & ut ita dicamus, insallibilius eo . elusionix est .
18쪽
in Mussea & Astronomia a plerisque scientiae Ae sive ambo iyllogisni priueipia sat, seu ilterum
nuncupantur, Zc tamen vix uaus aut alter Caelorum ex fise eertum, alterum ex natura evidens, Conclu-0derumque errantium conversiones, a quibus disci- sio ad Theologiam pertinebit, modo conseeutio, aut plinae illae nunc pendent, proprio vel instrumento Clara duce naturae sit, aut fit ei illustraticiar cognita. vel experimento exploravit. Astrologi fere 4 niores Haud enim secus eiulinodi conclusionis seientia re
vererum .experieulia, tamquam certa earum rerum fertur ad fidem, uuan as hibitumpi incipiorum a2.
praei dicta loquuntur, qua ipsi tractandas, dudican- turales disciplinae. dasque suscipiunt. Theologia igitur iure quoque Selen tia vocabitur, praesertim cum hujus doctrinae princi- Taenam sit Dei Theologiaeque patia formari . piis accidat, ut obscure nobis sine cognita. Nimirum enim , si nobis his perspicua ac dilucida Brent, . Um disciplina omnis q iosdain habeat sentes, nihilo si cius suum haec disciplicia & nomen εο ra quos scientae principia dicimus; quosdain dein-.tionem tueretur. Ac revera, .si modo Philosophus de rivulos, quos quasi scientiae fiam, conelusionea viveret, non aliud nomen inveniret, quo Thwlo- appellamus: necesse est Tlleologo cognoscere quaenam iam aptius ti congruentius appellaret. Nam fidem, iacultatis suae ea usae di principia sint, quae est cta dicere, quae non auctoritati proxime, sed rationi R causis illis, principiisque connexa . Principia vero syllogismo innitatur, absurdum est . Alioqui si uri od Theologiae primum cognoscenda sunt: nam his eo- propositio certa ex fide six, posterior autem ratione gnitis, mesto facilius extrema intelligemus. naturae probabilis, conclusonis Edes cris, non opi- Ut comprehendamus brevi quae sint Theologiae prinanio . Qiiod plane salsum Ost . cipia, expediemus primum, quaenam sit hujur doctrinae ratio λrmalis; deinde quae eius nativa germana-Diserimen inter fidem se Theologi que principia; atque in his, quae capitalia vini; quae
vero legitima Muidem, sed se undaria eamen, P THeologiam ergo, quando aliud melias non oci se remo, quae snt extranea & aliena, hoc est, a se currit, scientiae vocabulo nuncupemus . Firma ta 8c accersita ab exteris disciplinis. enim re stab iis earum rerum perceptio & comprehen- Formalis ratio Theologiae, non in una & simplex, so est, quae e eertis eonstantibusque Principiis mani- sed duplex Sc bipartita. Est namque ratio formalis festa connexione nectuntur. Nec enim illud vere di- i objectae, quia res est, Nuomodo deitas Theolo ei potest, Theologiae consequentias probabiles & ob- giae ratio dicitur. Est item Tatio rei, ut mentem aὸscuras esse, non evidentes & firmas. Cujus rei po- assentiendum movet , quemadmodum veritas Prima nune hebes argumentum, quod si certa esset claraque revelans Theologiae habetur ratio . Tationem vi connex.o, eo clusiones non iam ad Theologiam, sed dendi intelligimus ερ eolorem de ocem a colores ad fidem attinerent. Nam haec ratio ridicula. est , iu- quidem priore modo, ducemGautem Posteriore. At reque reprehenditur. Est enim facile S apertum fi- que illam quidam 'vocant, rationem quae, lanc ra-d i Theologiaeqste discrimen, quod fides Proxime , tionem sub qua . Quia vexo ge ratione formali rei de ut sit dicamus, immedi te auctoritate uititur, huic doctrinae subiectae, quia res est, multa et se Do-Τheologia vero proxime εc immo i te Tatione. Ηa- test inter τiros doctos controversia; de ratione tor
nn enim se fides 8t Theologia non aliter, quam mali ex parte habitus 3c potentiae cognoscentis hu- habitus principiorum 8c stientia conci usionum. Et iusinodi conclusiones statuuntur. sicut naturae lumen absque ratiocinationis medio , I. conelino. Ratio formalis fidei non est ratioTheo- principiorum naturalium notitiam eiscit: ita lumen Iogiae formalis. Nam si Theologiae principia luminenlei nulls adhibito ratioRis arsumento, earum re- prophetiae cognoscerentur, aut lumine etiam gloriae in persuasionem facit: quibusndeles assentiuntur di- beatorum, conclusiones nihilo secius ad Theologiam vicia solum auctoritate vixi. Non igitur consecuti pertinerent. Erat enim Christus Dinninus longe omnis evidentia de firmitas Theologiam tollit, sed sa- mium quicumque suerunt, Theologia divinaeque natu-cit: non aufert, vird insert. rae cognitione princeps, qui tamen site Ede conclu-Quanquam sunt in hac, sent de in adiis discipli. sonibus Theologiae alientiebitur. Exigit rauippe sdranis, opinationes quaedam ribus scitis exploratisque in ratione sua formali obseurum quiddam &.invisum. permixtae, utque doctrina Physica, naturae licet ipsa cum se substantia rerum operandarum & argumentum
congruens dc consentanea , non omnes ronclusionis non apparentium . Nebr. I. Theologia vero evidens
explorate conficit, sed quasdam probabili argumen- quoque & clara esse potest. Nam est ratio sermotatione suadet : sc plurima Theologus pronunciat que de Deo. Atque inter prophetiam ει fidem si quidem conlianter, certo, fidenters in quibusdam D. Thomae credimus nonnihil intei est, . nec luml- tamen praeclare agi secum putat, si verisimile quod na sunt eadem, quibus vates ad vaticinandum, &st invenerit. Nec arbitratur sese scire quod ne- fideles ad credendum illustrantur. At si vates illu- sciat , aut, perinde ut si omnia certa essent The stratione sua illa Τhrologiae principia cognostae, dclogiae dogmata, nihil formidat, nihil ambigit: sed ea, 'uae Corrsequuntur ac repugnant, ratiocinando
illud eavet ει providet, me univertis Lemere assen- colligati Theologus prosecto erit, tamets Thcol tiens & valde cuncta asseverans , . earum etiam re- riae eiusmodi ratio formalis non fidei lumen sit, sed ruin auctoritatem, quae sunt certiores, di illustrio- Prophetiae. Tes, C anzctat. - . - . Essἴ vevelatum a Deo lumenve divi-
Sed cum interea connexio est, vel altera proposi- mitus insusum, est ratio Theologiae strinalis , sive il-tio est incerta, quae eum fidei principio sumitur, lud lumen fidei st shu prophetiae, seu gloriae. The ἀςnes usionis opin o erit, Theolosia proprie uin erit. Iosia, Itiquae lumen aliquod statura ipsa superius m.
19쪽
neraliter ad principia cognoscenda requirit. Sed quale illud in specie futurum se, nec nomen Theologiae, nec notio propria definit. Verum quia Theologi non de Beatorum, sed de viatorum Theologia disputant, nec quaerunt quia disciplinae ipsi , sed quid naturae nostrae consentaneum si, idcirco tere asserunt, Theologiae principia per fidem a Theologo intelligi. L men quippe prophetiae, vel quoniam rarum est, generali praeceptioni nihil obstarc creditur: vel quoniam est, ut lumen fidei, obscurum , in lumine s. dei communiter δc confuse intelligitur . A qua nos consuetudine minime abhorrentesi, Theologiae nostrae principia per fidem accipi oportere sispe deis
III. coniam'. Unde tertia nascitur, Theologiae nostror ormalem rationem eamdem ac fidei este. Tamitsi aliter ad alientiendum principiis movet, aliter ad assentiendum eonclusioni. Illis, inquam, sine medio syllogismo &ratione; huic ratione S syllogismo intermedio. Quo discrimine , ut di xknus ,raeologia&sdea non verbis 8c cogitatione, sed uninersa re Strato genere f. ccrnuntur, quamvis utriusque ratio
DMus Thomas multis in docis fidei nomen , in videtur, existimat mauare latissime , idque versari in omnibus. quae Deo lunt dicta & revelata, sive auctoribus sacris aisue canonicis, sive aliis quibuscun:-que divino quo lam spiritu amatis. QLod si verum est, latio fidei formalis longe ctiam l.iteque Datebit: ut non istum contineat revelationes propnetis& Apostolis iactas , sed eas etiam, quae ceteris quo que sanctis Ecclesiae Dei factae sunt: imno illas etiam , quas viri interdum improbi divinitus habuerunt , ut Balaam Rq. SCay as ,Ioannis I t. qu rum praedictiones ad Edem attinere, ne dubitari quidem potest. Eadem ergo causa subest, ut caetera etiam, quae quibuslibet aliis revelata a Deo sunt, ad fidei eationem referantur. γAt alibi verbis I. p. r. art. 8- ad a. nihil obscuris docet, fidem nostram inniti revelationibus aliis praeter eas , quas Apostoli & Prophetae, auctores vid licet canonicorum librorum ediderunt. Id quod paulus confirmat, quo loco ait, fideles esse superaedis-eatos supcr fundamentum Apostolorum & Proνhetarum , ipso summo angulari lapide Christo Iesu , Ephes. 4. Nulla igitur alia nisi Prophetarum, Christi , Apos Moi urnoue doctriira fidem Ecclesiae sun dat . nulla alia Ttriologiae principia continet. Eadem enim Iuni disciplinarum principia ae funda
Adde quod fides est virtus Theologi ea cum religione Ecesesiae erga Deum coniuncta & si lata. Non ergo qriaecumqne a Deo revelata ad fidei virtutem p rtinent, sed ea tantum quae ad Ecelitiae etiam religionem pertinebunt. Quia vero nihil Ecclesae refert ea eredere, an non, quae Brigidae Catharinaeque Senensi visa sunt, nullo certe modo ad sidom reseruntur. Adde etiam, quod fides, de qua hic sermo fit, non est privata virtus, sed communis . Ea enim re catholica dicitur, hoc est, universalis Quo circa privatae revelationes, cuiusmodicunque & quorum. eumque illa sint , ad fidem catholicam non spectant, nec ad fundamenta & principia ecclesiasticae doctrinae, quae vera germanaque Theologia est. cujus rei illud Rem non leve argumentum est, quod quae non per Ecclesiam S ejus publicos administros fidelibus proponuntur, illa non credit catholica fides. Videlicet aequum erat, ut quae ad Rempublicam generaliter attineret , haec non privati quivis homines ad eam retulissent, sed ejus communes omnino administri. Fundamenta ejus, inquit, in n Ontibus sanctis Psal. 86. id quod explicaturus stati in adjunxit rDominus narrabit in scripturis populorum, & principum horum, qui suerunt in ea. Scripturae ergo privatae n n sunt sidet ecclesiasticae iundamenta, sed scripturae populorum, quas nobis principes Eccle-sae tradiderunt. Quamobrem in principiis Theologiae nostrae non ea sunt habenda, quae private & singulariter quibusdam hominibus a Dco fgnificata sint, sed quae conm niter & publice Ecclisae suae loquutus est Deus. Id si eonsentaneum est, uti vide: ur certe, necet sario fit consequens , ut ratio fidei Theologiaeque sormalis non sit tam dissuta S ampla, quam nonnullis apparet, sed multo adstrictior atque contractior, ut intellis gatur esse veritas prima Ecclesiae revelans ea, quae ad religionem attincnt. Id, quod si e dubio fide constantia, certitudo & firmitas, requirebant. Nullo enim loco firma sabilisque ac fixa consistcret, si
privatas revelationes sequeretur.
Nec qui siluam nobis angelo num in via fidem S religionem obiiciae, quibus nescimus an Deus quae credere illos oportebat, per se haec, an per aliquem Pu blicum adulinistrum angelum cupet iorem proposuerit. Illud dicimus, in angelis quoque communem suisse
fidem, comui uncin rcvelationem, quae non privatae
usurpationis esset, sed publicae religionis. Iam quod objiciebatur de Balaam & Cayphae pro stet iis, hoc facile rejicitur. Non enim illorum ver- ad fidem spectant, quia dixerunt illi, sed quia 'auctores sacri scripserunt. Ac formalis Theologiae r tio qi nam illa sit, breviter quidem, sed non indi-
ligenter exposirum est. Sequitur ut explicemus quae
sint huius aisciplinae propria legitimaque principia. suae sint Theologia priseipia. ΦFAcile nunc e rebus positis intelligitur, omnia,
quae sunt per sacros auctores Ecclesiae divinitus revelata, in propriis Theologiae principiis habenda. Non ea solum, quae auctores sacri scriptis suis prodi-'deiunt, sed quae verbo etiam poseris commenda
runt . Auct res autem sacros appellamus, non eos inodo, qui libros canonicos scripserunt, verum et
iam Christuiri Dominum, qui S vitae & doctritae Catholicae primus est auctor , & Apostolos, qui ministri suere t imonig. Nee i, Conciliorum & Apostoli eae sedis auctoritas fidem e friam facit Catholici dogmatis, aut Sanctorum etiam omnium consensus & conspiratio una, idcirco aut principia Theologiae cumulamus, aut eius formalem rationem extendimus. Quoniam nec Con
cilia, nec sedis Apostolicae ponti sex, nec sincti scrλ'pturarum intςrpretes , novas fidelibus revelationes edunt i
20쪽
edunt, sed quas ab Apostolis accepit Ecelcsia, aut posteris integras & ilii istas tradunt, aut si Ias exprimunt & interprotantur, aet certe consequemia&con- Rex i colligunt , adversi & repugnantia mam testant.
Prinei piorum itaque Theologiae numeras e libris meris atque Arostoloium traditionbus integerrime corodii tui tui. Unde duobus prini s Iocis contenta eruite omnia, que initiis Theos siue veris & germanis numeraeida sime. Sed ii s iit is tam ualia seminibus ab
Ee lesa datis , quae Cluillus Apostosis, Apostoli Ecclesiae dederunt, pallotas N doctor. s ac Theologi in universum omnes ea rigant, & excolunt, & etuae piamtae, traduces, propagines ex cis oriantar, proserunt& ostendunt.
Illa fundamenta sunt Theolagicae eeelisia Reaeque doctimae, quae Chri 'is per Aoostolos posuit ι eae terr sive eoncilii Patres, sive renti es sunt mi , neu EscIesiae doctores lancti, omnino superaedificant. r. cον-th. I. Nam fundamenta alta nemo potest ponere praeter ea, quae posita sunt, Apostolorum & Propheis earum, ipso summo angulari lapide Christo Iesu ostusniam sis priner rarum dis cmen o Eminuero disciplinarum principia non eodem gra du locata sunt omnia. Quaedam enim simplis iter prima sunt, quae vi sua generali caetera Continent , ut
in metaphysicis illud δε Immis bile est sitnul asstinare& negare. Qualia in Theologia sunt illa: Deus estremunerator inquirentium se . Heb. Ir. In quibus tanquam in priiris credibilibus omnes fidei articuli im- cite continentur, ut D. Thou . eisdein quoque vera
Alia sunt prinei pia praecipua quissem & immedia
ra, sed contractiora tamen, quamΘilla Communia , quae erant caeterorum omnium quasi sontes. Huius, generis in Physicis ea sunt e Res naturales maretia
formaque constare. Naturam esse Principium moto& quietis. In TheoIosia vero articuli sidet ca italas, qui uridem ait, primo & per se eredendi ἡdelibus propo nuntur. Nimirum enitia de Deci , qui est res neos giae subjectae, e et articuli enuntiant, uuae vel ex Derpetua aeteriritate in Deo insunt, vel numanae salutis ergo disposita in tempore ac dispensata sunt. Eumdem quippe Deum, qui trinus & unus est, qui ereavit mundum, qui ct impios sarit iustos , & felices p os : euinctin, inquam , eredimus di hominem faetuli & natum, & mortuum , & s pultum, S suscitatum, de elevatum in cael-- Iure igitur haec prima sunt repropria Theologiae pronime lata, quae a nobis dσsubiecto disciplinar nostrae vermaxhiae supponuntur. Initiis enim his principalibus noci concellis , Theologus progredi ne digitum quidem potest se Ar sunt pri orae illa si.uina ris, quas Plii Iosophuν appellat dignitates o Aecedentem namque ad In ut oportet credere quia est, Nebr. rr. εἰ inquirentibus se remuneraeor sit - arcunque igitur disti plinam hanσdivinam discere paratis eum necen est duas illo generales praenotiones antimo antecepisse . inae dignitarum nota propriae atque insignis est. Ad haec mi eriorae principia' suppositiones Theo lagiae non injuria vocabuntur. Eas enim Theologus discipulat suadere quodam modo aut explicare certet
valat . Verum horum cognitio, sive etiam illorum' haud aliunde habetur, quam ex Deo mentem hominis illustrante. Dei enim donum fidem esse tellatur Apostolus. Eph. t. Rom. t. Qui de gentibus Deum cosnoscentious ait: Deus illis manifestavit . In princi Iris secundarira , O astis ιε.
Slld praeter haec dao prindipiorum penera, sunt alis
non propter se potii sinum petita, sed ut D. Thaismat sentit, eorum, quae sunt PDtistiiria, explieando rum gratia. Cuiusnodi sunt, inquir, praeter articulas fidei omnia, quae in sacrio litteris assumuntur . vel Dei natura St ira aiestate explicanda, vel exponenda ipsius m homines benevolentia, rerumque omnium procuratione, quae illis essent utilis & neeess riae. Haee vero licet non fidei sun e , nee Theologiae praeeipua capita, sed his ex accidenri eoniuncta Sequasi principia secundariat accipiet tamen ea Theologus , mn al ter Philosophus principia per se nota, fina medio' & ratione, perinde ut arti culos si dei acceperat. Haec enim quas naturalis atque insita in animis fidelium notio' est , ut quidquid ab Apostolis scriptuin traditun est , verum esse semintiant. Ae Theologiae legi lina germa ingue principia haee me. Quae aurem ves a Metaphysicis, HI a' Physicis vel a Mathematicis , vel a reliquir tamunx naturardisciplini, asci seri, persplaua per se evidhariaque pri
cipia , non ex sua sunt vi atque naetura, sed soris inventa in proprium usum mutuatur, aut certe i re quodam suo Uindicat. Forsrian quispiam dixerit sNonne igitur muliae variaeque erunt rati ones Theol nae se ales Siquideiri multarum disciplinarum varia iteim principia sunt. Minime vero . Non enim ex adiunctis & exrrinsecus attributis doctrinarum se aistra ratio peritur, sed ex propriis nati isque pri ne piis o Aletes m Theologia' horum omnium una & e dem ratio formalis est, nemve lumen fidei divinitus donatum. Quae' igitur fini Theologiae principia, tum gerin ana tum aliena, atque ex illis quae prii ara, quarseeunta V ex primis vero quae generalia, quae quali ira speciem contracta, satis, ud oyinamur, dilucide ape-ie docuimus is marmur prisuspia fu-- δε-nstrare
disciplinae principsis velle eum quovis homine lisseeere . Consentit in Ralilius i iii' quolibet studio isn quie, quod ordine in finem procedi ,, impol sibiloe est, priivorinn subiectorum semonu ationes inquirere . Sol nece ita est omnium artium, quae probationσnituntur, principiis sine investigatione aut ratione positis, reliqua, quae delatem siquunmr, eum rati σostendere. Sic & Theolomae myllerium ex fide minime rationibus probata aedificium qumili. H ictenux Basilius. Atque Hilarius: Fides Lib. x Me eonfiant. air, non. iis quaestione Philosophiae est, sed. ii Evangelii doctrina. Cum ver & Thi ologia At fides eo tanquam sum mo principio adnitantur quod omnia in Scripturix παο velata vera sint ,. stultum videtur esse , id aut is dubium