장음표시 사용
31쪽
eompilatis adhibita fuit in Concilio Chaleedonensi
in Eeelesia Romana usque ad subsequens saeculum , nec per Galliam & Germaniam usque ad saeculum nonum,
aliam compitalionein noverunt. Denique Dionysius dictus Exiguus, qui anno 1ῆ . Romae vixit, novam versionem , eatuque multo saetiorem adornavit, cui addidit omnia, quae tunc temporis in Graeco Codice continebantur, nempe Io. Canones Apostodorum, Canones Couiciliorum Chalcedonensia, Sardicentis , Ca inaginensis di nonnullorum aliorum, q ae habita suere in Africa . Item collegit idem Dionysius Decretales Epistolas Pontificum, idest a ricio, qui obiit. anno 398. usque ad Anastasium II. qui decellit anno 498. Appellabantur enim Deereralem EPiltilae, quibus Pon aifices ab Episeopis consulit decidebant momenta di iaiplinae, quo Canonum loeo habebat,tur, non secunM Grare i his aequiparabant Decretales Dionysii Alenandrini, Gregorii Thaumatui gi , Baulii Magni al. Amphilochium Epistolas .
Authoritas Compilationis Dionysianae tantae suit aestimationis , ut Ecclesii Romana ea deinceps siti C: uteretur sub appellatione corporia canoniam; Me Compilatio usque ad Caroli Magni tempora otiam, in Gallia. sita agnita fuit .. Extitit in Ecclesia. Africana Codex Canonum collectus maxima ex parte exi Conciliis habitia tempore Sancti Augustini. Quod fecit Romae Dionysius Exiguus di hoc dein praestitit in Hispania Martinus Bracarensis Episcopum, qui floruit inno 17o. cum. hic Compilatiouem C
nonum. ediderit secundum Oristitate&,. quibus. nonnullos canones adjunxit Conciliorum. , . quae habita
fuere in Hi*ania . Haec Pavea Praecepta quae Ius anPLiquuin appellamur , universae Cistholicae Eeclasiae petodio saecula satis. fuere. Iuy Canonicum an iquum non. aliter citari Elee, quam citantur Patres aut Conciliae quibus extractum.
ast; puta si citandus, sit canon concilii Neocaesariensis, . vel S icius Papa de Diaconis non ordinandis
ante annum trigcsimum incoeptum , se loca. ilia.citanVeue coaliaι. Phoe ar. Cari. 1. Θrie. epist. . l. quae duci
reperiuntur in Dionysii Exigui Collectione. Corpus. iuris canonici novum illud. est, quo hodie Scholae & Forum ruuntur, & colli o iuris canonici. novi habetur in volumine quod corpus candini euinnuncupatur. Hic autem Corpus canonicum constat
Decreto Gratiani , quinque libris. Decritatuin, sexto Decretalium, Clementii ix, Exi a agantibus. I .innis XXII. N Extravagantibus con naunibuti. Decretum Grai'ani dicitur volumen a Gratiano MonaeIvo Otianis Κ, nc victi eompilatum, cui Opeii doctas Glossas nonnulli addidere. . Coris Det hoc volumen praeter Decrata. Conciliorum de Summorum Pontificum , quae Vim cationis. habent , plurima alia vel ex sS. Patribus vel eri aliis Interpretum fragmen iis, vel etiam ex iure civili Petita. unde oris istcontroversia inter De torcs, num omnia translata in hoc volumen caron ecnseri debeant . i. Decretum hoc Gratian, dividitur in . tres, partes, quarum prima eoncines tua. diuinctiones in phites canoa seu capi ca excepω q. 3..ca 33a seeunda contincteractatum de poenitentia in T. distinct. Cncs per canc
nes,seu capim divisum . . Denique tertia pars Decreti continet quinque distinctiones divisas in canones seu
lapita agentia de in ut TaIl Criae h
Secunda pars corporis Iuris Canonici est volumen Decretalium, quae dicuntur Gregorii IX. quia illius
jussi colletae fiunt ex variis Rescriptis , Constituar nabus summorum Pontificum, Conciliorura Decretis per S. Raymundum de Pennasori ordinis Praedicat rum Cappellanum, & Poenitentiari uiri eiusdem Pontinficis, cujus voluminis Glossatox est rnardus Pat- mensis. Dividitur autem in quinque libros continentes Titulos & capita, in quorum primo agitur de Ministris Eccletiae eoruuaque electione, ordinatione,
ossiciis usque ad Pitulum 31. ae deinde sub finem ejusdem libri subuectuntur principia j diciorum . In secundo libro agitur de iure, quod praeci pae est via. judiciaria. In tertio libro de Clericis, necnon de quibusdam, quae lunt Clericis laicisque communia.
Iu quarto de Spontalibus & Mave imonio In . qui mode criminibus & pcinis. Quae omnia breviter indicantur vcreri illo versiculo quinque vocibus constau-te , quae totidem libris Decretalium correspondeur.
Iudere Iudicium , . Clentas in Sponsalia , Crimen . Tertia mas corporis Iairis Canonici est. Sextus De ere talium iussu Bonifacit VIII. compi Iatus opera BQ.
studio Guillielmi Archiepiscopi Ebredunensis., BCreu-garii Episcopi Bicterensit, & Richaidi de senis S R.. E. C. Vice Cancellarii, ex pluribus Pontificum Rescriptis, Decretis Conciliorum, quae emanarunt post editum volumen Decretalium antiquarum Giegorii IX. cuius operis Glossator est. Ioannes Andreas Bono-nicniis . Appellatur Sextus quia additus fuit quinque antiquioribus libris mei etalium Gregorii, licet ipso quoque dividatur in quinque libros continentes similiter titulcis Decretalibus Gregorii desumptos,
Quarta pars corporis juris emoni et Rut Clem emi nae ec. volumen Extravagantium . Primae sunt Con. stitutiones Clementis, V. editae in Concilio Vien mn nli, quibus Glossas apposuit praedictus Ioannes An dreas, ac similiter partitae sunt in quinque libros
continentesi titutas, en Decretalibus Gregorii exccr-ptos ει capit .
Volumen Extra gantium subdividitur in duas partes, in quarum prima continentur Extravagantes Ioa
nis XX I. quibus Glassas addidit Z clinus de Calsauis. in altera autem sunt Extravagantes clivorsorum
Pontificum post Scxtum emanatae ; quibus Glolias ad junxere Ioa es Monachus, Guilleliari s de Monte
Laudano, εο Ioannes, Franciscus de Pavinis, Illae sunt parti s ex Pontificia authoritate recePῆν quae Componunt.corpus. juris. Constitutioncs aliae Conciliorum , .&.Suniiuorum Pontificum emanatae Postillarum omnium compilationem sevim etiam Canonum habent, . ει dici poliant Extravarames,. quia/uOda n medo Vagantur cxtra corpus iuris canonici, nec adhuc
nasi privata a thoritate in unum tompilatae, & humjulac in i Extra vaganica vocantur. ab aliquibus Ius Canonicum novissimum, de quo intra tum corpus, hoc iuros canonici oomponitur Par tim cx sacraruin Littcrarum praeceptis , . Partim ex Conciliorum & Summorum Pontificum Constitutioni. hus, partime, b, Batruin sententiis, parem ex ali
qui aus, statutis lyris civilis I eum hae tamen diω τε , quod praecepta, sacrarum. Litterarum , Dccrita acid
32쪽
conciliorum quae approbata sint, Constitutiones summorum Pontificum, habeant per se vim Iegis Ecele fasti . Et talem vim acquirunt SS. Patium sententiae, quae tνanslatae sint in Decretalium volumina & a Summo Pontifice approbatae; quod tamen illis non m pcdit nisi quatenus mcdiante translatione & approhatione Pontifex eas siras facit. Statuta vero legum ei vilium neeundum se licet obligent, ac cbserventur etiam in torci Ecclesiastico , supposito quod neque canonicis Derritis, ncque bonis moribus ad veri .ntur ex op. I. de novi operir nunι arisne juncto cap I.& s. alisque distin. ro tamen vi in non habent ea nominis Ecclesiastici nisi prout in aliquum Constitutio. nem Ecclesiasticam translata sunt & assumpta a Summo Pontifice tamquam sua linxta illud Iuliiniani in
l. r. cap. de veteri jure erivet. cui consonat cap. 2L.
si in ieae xx. de praesend. in s. Circa vero Decreta Conciliorum diuinguendum est inter Decreta Conciliorum Generalium , quae, si Concilium a Summo Pontifice approbatum sit, habent per se vim canonis juniversalis , sive inelusa sitit in eorpore iuris sive non, & Decreta Conciliorum partiturarium, quae cum secundum so sint canones paristicularcs , eam tantum obligant Dioecesim seu Provinciam , pro qua particulare Concilium congregarum fuit , nisi tamem a sumino Pontifice assumpta fini se& facta tanquam sua, ut sua illa secit, quae inserta sunt in libris Decretinim juxta. illud e statum: Omnia nostra Deimur quiέur authoritatem nostram ιmpa stimur. Et ratio eu; quia vix R extenso legis de pendet a vi & extensione iurisdictionis, cum extra territorium iussit centi impune non obediatur; idcir- eo vis eanonis universalis procedere nequit,. nisi ab eo qui iurissictioneni habet univcrsalem per totam Ecclesiam, cujusinodi si uri Concilium Gonerale δο-nmus Pontifex. Iut novum sua signa habet quisus citari soloe . Hinc ad tales citationes dignoscendas ista adverten da sunt , idest quoties in libro qui legitur , inveniuntur haec signa ean. vel e. dis. rali puta s. . ad unda est pars r. Gratiani quae, ut vidimus, complectiturio t. distinctiones.. Si reptriatur, ean. Hi eat. I 2. eausi. 3.. tune adeunda est secunda pars cruciem Gratiani quae caussas triginta si x complectitur . Et si reperiatur di f. de parnis entia trigetara causa adeunda, iubi habentur disinctiones 7. do Ponitentia. si inveneris eari. vel eap. dis'. de consecrar. consulend. est pars tertia Gratiant, . inqua sunt quinque distincti
Quando autem inveniuntur saeo signa ean. vel ea P. de tali materia v. gr. da ferias, Acc. tunc adeunda sunt Decretales quae continent quinque libros , & li. ber quilibed certos titulos, dc quilibet titulus certa
Quoties vero inveniuntur haec signa, nempe .ean vel eap. ex M. de seriis . Se insuper hxc nota in s. aut in T. recurrendum est ad Sextum Decretalium, qui Sextus vocatur, quia additus quinque libris D
si reperiantur Mee signa, vid ea .. vel ean. cum asdiro clement.. tunc consulendae sunt Clementinae. . si autem haec signa oecurrant rig. can. Vel cap. de
tali materia, puta de Feriis, eum additio Extravas: -- tunc adeundae Extra vaganter Ioannis XXὲI., sil
vem additum dicat Exetra U. eommἰ . n. tunc recurren d i iri ad Extravagantcs communes.
Et ut facilius inveniantur citationes librorum juris canonici, recurrendum est ad indicem qui positus est in si te eui sque lib. i, ubi habentur primae voces Canonis , idcit voces quibus canon incipir, cum addi-tIone ditiinctionist canonis, & capitis & numeri paginae, tu q:aO canon habetur U. g cit. canon Presb-r- , adi indicem libri canonici , & quaere verbum Presbyter; Sc s. citet cum alio addito quaeratur heci vocabulum in ind e, donec illud invenias cum tali addito v. g. dice: scripto a Crens canonem foe ha
tes 9. de eelebr. Missae I & si error cauisa Typographi. esset in pagina, recurro ad 2. distis Gratiani, & can. ς i. & s c in aliis qui habent titulos, quaeratur titulus de tali materia; & sie in casu erroris in citatione paginae invcnies quod quaeris; &ut facilitas com paretur inveniendi in indice canones vel capita, opus est se exercere in tali indico in exquirendis canonibus,, vel capitibus, quae in indice citantur
De Iure eanonico novissimo O quomodo eiretur Praeter ins novum habetur in suptr Ius canonicum novissimum, de est illud qucidi eoalescit ex variis te gibus Ecelefiasticipquae institutae sunt a tempore Ioannis XXII. a quo facti suid ι ollectio Extra vagantium. Hujuscemodi autem. leges continentur vcl. in Conciliis , in quibus statutae fuere, nempe in Basileense , Constantiensi , Florentino & Tridentino , vel . in Bullario in quo exponuntur Constitutiones omnea summotum Pontificum. Ius veto novissimum i non aliter citari solet, i quam cicentur Concilia vel gullae Pontificum. Hinc quando citantur Concilia, haec quaere da sunt in Sun ma Conciliorum; & eum citatur aliqua Constitutio summi Pontificis, illa Constitauim
P. Iure non seripto , seu dr eo ue ud auri. Ius non scriptum k seu constetudo in jus quoddam
moribus seu ex longo , do communi aut sere communi
usu institutum quod pro lege suscipitur. Magna e iuvis consuetudinis iiij Ecolesa y si laudabilis sit, id stnon opponatur jura naturali vel divino, δε rationabilii caussa introducta ,- longo uili , Pastorauia Eeelsiae eonsensu ,. vel si item his scientibus invaluit, uti plam a. cauonum observantia excuser P cum ipsis deroget. Maxima vis consuetudinis cernitur in ritibus ,dioc est imratione precum publicarum, in administrat/one Saeramentorum , obser atione seriarum , . jejuniorum, Ne Cum enim Christi ina Religio de inlcrioribua acti hummentix humanae nollicita se, in exterioribuςChristi novum semper libertas fuit, tuti silmum est , ut suum unaqua ue Ecclesia more sequatur,. nisi quid habeaσἔuod universalis Ecelesiae' doctrinae repugnet ἔ, do con anu perseverantia ac studiu in Ecclesm Gallicanae antiquax su as laudabiles consuetu4ines, sere mei est ilia Iudia quod voeatur libertas Ecclesiae Gallicanas.
33쪽
De nudo tipendi iure eanonico.in resalυendis eo, sonseten ta . . Ius Canonicum cum coalescat ex variis Seriptura textibus, ex variis. Sanctorum Patrum sententiis, &ex variis Conei liorum canonibus ac sinuriorum Pontiseum decretis 3 hinc totum suum robur mutuatur ex locis, quibus constituitur. Quare qui uti velit iure canonico ad casuum moralium deeisionein, attendat quid excipiat ex jure canonico,.videlicet numtextum Scripturae aut Patrum authoritatem, aut cinnones Conciliorum, aut decreta summorum. Pontificum . Si sumat ex iure canonico Scripturas, eas sedi et regulas, quas, initio statuimus dolocis moralibus agendoe servandas esse circa Scripturas . Si Cano L extrahat, lege observet quas .ibi pariter ei mea Concilia visum est servandas praescribere Et se dicito. circa authoritatem alicujus, Patrisfvel Decretum. Pontificis. in quosi t. ex' bin a iure. canonico ,
Ruid sis Iara civile . Ius et te est: eollectio legum earum , quibus dit,
suntur homines in Reipublicari bonum. Et tot sint genera iuris ei villa, quod sunt Rerumpubliearum conditiones ; sed Iua Romanum longe caeteris' praesertur δή iaci reo de hoe solo hic agitur. Ius civile seu R manum duplex est, antiquum & novum . . Ius ei vile Romanum antiquum est illud quod eonstat ex codi- .ce Hermogeniano , Gresoriano, & Theodosiano . Jus e vile nomia illud st, quod constat ex his libris qui in scholis explieari solent, di integrum eo us Iuriseivilis constituunt. . Corpus autem Iuris civilis se ordiuatur . . I. Oc- eurrunt quatuor libri Institutionum: quilibet horum suos habet titulos,. x quilibet titulus suos paragra phos. IIL Occurrunt Pandeetit seu libri quinquaginta: Digestorum, in quibur eollecta sunt sussu Imperatoris Iustiniani s3 . iudicia. seu decisiones elebhiorum ve- rerum Juriisconsultorum super toti dem Occurrentes quin monis in lege civili, quibus Imperator vim legis dedit. Vulgatum suit hoc opus sub nomine Digesti, id . . est recto ordine dispostum. Constituit primam partem legia Romanae; dc est Primum volumen corporis iuris civilis. Translatum fuit in Graecum sub eodem.
Imperatore, ει Graeco, nomine vorat ut Pandectae
Citari solet duplici st . ratione nominis graeci Pande-ctae quod tali figurae abbreviabaturquod π Latini ex aerrore aeceperunt pro duplici T III. Oeeurrunt duo. deeini libri Codicis , quilibet quorum habet suos titulos, & quilibet. titulus sitas leges. IV. Occurrunt Novellae, idest novae leges diversorum. v. Feudorum, Constitutiones. VI. Extra vagante δ
I. . VI Defmodo, quo citari solet ius sibile. Ut sciatur quomodo citari soleat Ius civile , operae pretium est notas librorum indicare quae sunt hujusmodi, idest ita libri signis Lur . . . I. . Denotat Institutiones , seu librum. instituti
C. Codicem: N Novcllas Ε. Edicta Iustiniant Imperatoris . . N. . I. Novellas Iustiniani. . 'C. T. Constitutiones Tiberii. .
C. Io Io Constitutiones Iustiniani Iustiniani. .
L. Leonis Novellas . . C. I. Constitutiones Imperiales. F. Feudorum Consuetudines . .
Et ut in praxi res melius deprehendatur, hic e ponuntur modi, quibus varii libri Iuris civilis cita tur . . InUenies v. g. Instit. libri 3. t. I 6. g. a. de ve- ιον. obli . hie est sensus citationis: institu trunum i Noe tertio titulo decimo sex ro Pragrapho secundo de verborum oblis/tionibus; &lici aliae .citationes si quentes intelligendae sunt, sicuti hic infra i explica tura , ut l. 42. M de volor ν οιι idest Lege quadrage-sma seeunda Digestorum seu Pandectarum tira de vet-borum obligationibus: idcireo quaerend- est in quo libro sit hie titulus: lib.. 4. d obl. O act. idest le-ge quarta c. id est Codicis de obligationivus 3 acti μα S ,-α. hic pariter quaerendua est liberiin quo si ille titulus . . Nov. 7. . c. 32 g. χοῦ idest Novella septima. capite, tertio patagrapho. secundo, s. sin. & in tir. in quila: mod. seud. amitt. id est paraLrapho finali, titulo in quibus modis seudu amittaturi Sed pro sui Iiori notitia. ut haee inveniantur , sicuti diximus in voltiminibus iuris canonici , in libria pariter juris civilis , habetur. index alphabeticus primae vocis cujuscumque, legis, . quae vel in Digestis, vel iin Codice ,. vel in aliis libris reperitur; εο non socus 'aci in indice voluminum. uris, canonici, in c. dice. quoque luiasi civilis designantiat. liber ἐ..titulus, . Paginas, in qua freperitur . canon vel caelavium. legis, cujus citatur initium. Idcirco volens fibi comparare expeditam A facilitatem inveniendi iuris civilis cit
tiones legar, invicem , di in quaerendis illis legibus
34쪽
AC DE PRAECIPUIs ALIIS MORUM MATERJIs.
Scriptum mihi de Rebus Moralibus, quae sunt
per sese maximi momenti, simulque praesenti nostra letale Ῥlurimis disceptationibus. nescio
quo fato obnoxiae, satius videtur aliena vere 3 c nde diseree, ,er m omea . mdenter ingerere ἰ quod .lim D. Hieronymus Paulino rescribens commendae Dao in Platone, qui eum Athenis Magistre esser , Fro vincaasldboriosissime peragraruit , tis alienae Sapaentiae m. sciputas simis. Hane ob cailram ex gravibus, Proba eisque Auctoribus non nisi certa, aut vero proximi inra conatus sum decerpere, alciue in unius quasi cor. poris sermam coaptare, quae deinceps magis enarrando quam disputando proseram, seu ipsorummet να- . bis, seu dictionibus e similibur, prout commodior . erit occasio. Per spieui taris gratia Diisertationem istain partior in Articulos quinqueta Primus constabit ex generalibus Hamotionibus, a quibus auspicandum M Mium Rerum sudium . Seeum isa Actionum 'Human rem naturam, divisicinem, seriem patefaciet. σerrius voluntarium, ac Liberum explanabit. Quartus Ilum. luntarium, eiusque caussas singulas evolvet. yuinta actionum Moralitatemutum universim, tum speciatim edisseret. Huie autem labori ut Numen Divinum ex
alto adspiret propter Nominis sui gloriam , quae uni. o mihi cordi est, subinde & devote yrecor.
Summe providens Deus, qui rebus omnibus abs se creatis meuliarem constituit finem illarum natura ει saevirati aetemperatum, principio Hominem cum esto arct corpore organico , & animo intellectualieonstantem, siaque insignitum Imagine, eumdem elentavit ad finem omnium sublinuatinum ac Persectili/mum, videlicet ad Beatitatem in Qesis assequendam aquae cum in i plaus summi Dei sint uitiva visione, de
amore fruitivo consistat, omnem .prorsus rationalis' hominis appetitionem cumulate κxplere , atque aeter num satiare valetis riSiquidem mero omnis ordinate volens, quotiescum
que finem aliquem , aut sbi aut alteri agenti sibi sub ,dito praefigit, media quoque ad snem conducentia disponit, .ae .Parax δ idcirco Deus homini se condito, 'N elevato rectam in hoc saeculo vivendi rati .nem praescripsit ex supremae Beatitatis ceu Enis ultimi contemplatione dimetiendam moderandamque, ut ea accurate servata, in praesenti etiam vita initi Iem quamdam felicitatem, praegustaret, ac deinceps ad aliam translatus vitam completa selicitate jugiter
sapienter, benigne, ac splendide haec omrua Deus Optimus Maximus. Ast homo invi brevem tam faustis auspicias inchoatae lueis usuram a praestituta ώbinorma agendi turpissime desecit, arbitrio ibo libero mandatum Divinum transgressus. Unde quae ivlla suit inobedientiae multatio 3 eonfistini & nativarum virium debilitationem sensi, & gratuitorum donorum jacturam subiit, & caelinis gloriae conceptam spem amist- Quis erederet λ dejectum, denudatum, infirmatumque Miseri ra jam Deus relovavit, sanavit, ornavit, aeterna unigeniti Filii sui Redemptione --
Ita etamen idem . qui antea s Christo Iesu humadam Progeniem collapsam restaurante, & instat Agni ab intuine mundi occisi Per languinem suum pacificantesve quae in Terris, sue quae in caelis sunt propositus homini Beatissimus Finis, ut, pristino decrero in Hato, sciret se constringi ad comparandam repromisitam felicitatem eontinuata honessarum sanctarumve actionum serie , quae & rationali eius naturae serenit
35쪽
consentaneae , Sc Melestium Legum praesicripto apprime eonformes, sicque acerrimae luctae destinari, jugiter in hoo saeculo sustinendae adversus inordinatos rebellis
Clamentissimi Numinis beneficio proWisum est, ut restauratus tam mirabiliter homo, praeter alia plurima adminicula ad proficiendum in tanto negotio, peculiari insormaretur Disciplina, quae moribus eius ad veram, solidamque selicitatem Componendis deputata
.cum sit, tota quanta Ost, Moral/s nuneupari consuevit. . ratis voce hoc tu loco intelligitnus actiones humanas, quae eonsul- , Ex deliberate sunt; non tantum animorum nostrorum propensiones, vel agendi consuetudines , vel pacta, instituta , leges. Harum enim rerum omnium hic ei dumtaxat habetur ratio , quam exigit illarum tofluxus in humanas
Ex praenotatis cuilibet pronum erit coniicere istiusmodi Disciplinae objectum, finem , officium. Objestam est ratio summi Boni adipiscendi; eaque cum sita sit in honestis actionibus ab homine producendis ad re-
rationis normam, hinc consequens est, ut Schol allico loquendi genere actiones verae humanae dieantur materiale obiectum, formale vero honest .s in ipsas inducenda. Finis est comparare homini felicitatem numeris omnibus absolutam, quae ejusdem summi Boni posscssionem complectitur, sicque statum hominisessicis omnium bonornm aggregatione persectum . Offieium denique seu munus est certis quibusdam praeceptoribus humanas actiones resere, di ad virtutem accommodare, quo scilicit invenire possint legitimum medium auequendi Bonum summum. Duplicem itaque finem Moralis Disciplime proposit in agnoscimus: proximum unuin , qui est morum seu actionum honestas r alterum ultimum , qui suprema se-lieitas est, ex quo simul intelligimus, tria haec pro .iniscue usurpati , Beatitudinem, Finem ult/mum , Sumininum bonum r Eximia cane , ac peculiaris istius Distiplinae dos, quod intimo suo fine haud contenta ad externum quoque eumque summum excurrat. In reliquis quippe Artibus cum geminus pariter finis secerni queat, unus qui est ipsu in opus conficiendum , alius qui est Oxtra ipsas artes tamquam operis finis ἰ compertum est , nulli artium curae esse posteriorein finem rut iamdiu apud Sextum Empiricum Lib. eoni. Eth Inotavit Metrodorus ita verbis r nul a rerum permasuum sinem considerae . Exinde autem tria prono vel ut alveo fluunt. I. MDximam esse Disciplinae Moralis dignitatem , utilitatem, necessitatem, quae in id recta tendit, quod hominem perficere, ac beare valet. 2. Mirandum, omnes ho mines beatos esse cupere, & tamen eidem, uti par est, addiscendae excolendaeque admodum paucos vacare ex corum quoque metu . qui latina sciunt, sacris operantur, acetiam exoticae eruditionis olent unguenta. Iure dementia linquiebat Seneca ad Lucilium seribens supervaeua senari in Oanta eo paris snopia l3. Cum velut antonomastice Practiea vocetur scientia neminem ei cite incumbere, nisi, qui ipsasn, ut
Tullii verbis utar Lib. 2. Tuscul. Daesi. non osten rationem scientiae , sed legem uita purat; Ze illuc praeterea spectat, ut solidam ac pereauem sibi paret se-lieitatem, Porro DiDiplinam Maralem dum toties hic nomiuo Se coin mendo, ne quis Philosophiam Practieam Ethleen praecise intelligat, exerte admoneo, sed notius sibi persuadeat, Theologiam Moralem Christianam designatam iri: quae quidem, ubi pio dignitate sua traditur, quidquid bonae se usis in illa prius aderat, proprio sinu iam complectitur, ae multum itidem contiuet, quod illa ignorabat. Quamquam am-
hae facultates in eadem Moralis nomenclatura conveniant, eo quod moribus humanis ad honestatem dirigeu4is praesideant, subindeque homini Mando intei dant; re tamen ipsa inter e valde discriminantur, ae posscriori priori tantum dignitate praevalet, quan tum caeli torae antestant. Quocirca eo, quo par est moderamine admittenda quotquot , ves de Morali Philosophia apud vetustos Scriptores Ethnicos, vel de Naturali Iuri trudentia apud novissimos Protestantes Auctores, leguntur prolixa δέ exaggerata nimis encomia.
Quod inter Elictam , sue Iurisprudentiam natura- Iem , atque Theologiam :Moralem statu hnus distri rmen, non unicum aut leve illud est, sed inultiplex & notabile . Illa siquidem omnein Mnesi, di inhon si idem nonnisi ex naturalis rationis dictamine deinducit. Haec vero ex regulis superioribus Doctrinae divinitus, hoc est per sacram . Scripturam, seu per Traditionem Ecclesiasticam, revelatae potissme hau rit. Illa pro sine selicitatem respicit naturalem, &conclusam piaesentis vitae ambitu: Haec ad supernaturalem , a que aeternam beatitudinem collimat. Illa suis placitis hominem format s Haec praeceptionibus suis Christianam instituit . Itaque quod specie tenus illa mortalium generi promittit; haec soluin reapse praestat. sane qui potest unquam fieri, ut quae solius naturalis rationis ductum scquitur Disciplina , valeat homini suppeditare perfectam normam verae honestatis de iustitiae, eumque ad sublimissimum Finem ultimum recta dirigere ; quando constat, ipsum per se humanae rationis ocellum , n si uberiori ae puriori revelatae Doctrinae lumine su it persu sus & consertatus, nedum in istius Flias cognitione, ac in mediorum eidem subordinatoruin notitia plane caecutire, sed in inuliis etiam veritatibus definiendis, quae cineroquin vim naturalis rationis minime excedunt, passiin halui uel nari Be deseere Evidens Sc ineluctabile eius rei argumentum capcre licet ab integro priscorum Philosophorum coetu, in quibus S naturalis rationis lumen splendore satis
visibili scintillasse, & exactam Ethices cognitionem viguisse, novimus. Quamquam ii reputarent se esse sapientes, & suam sapientiam , ut ait D. August.
men secius, teste Apostolo ad Rom. e. I. pulsio I. sunt: obseuratum es insipiens ear eorum , adco ut& ieipsos , Sc sequaces suis gravissimis erroribus implicarnat, & infandis flagitiis conspurcarint. Quod utique palam facit , illos nihil minus, quam since eae honestatis regulas, de verae,selicitatis metam .
Eorum lapsus distincte recensere ut longi seret operis, ita Lupervacanei etiam videtur, eum sine pas
sim obvia in Historia Philosophica. Eequis cnim est qui
36쪽
qui nesciat, ut de moralibus dumtaxat erratis aliqua proma nus exempla, Platopicos uxorum communioni, ae mendaciis pa ro inatos Stoleos parilia judicasse innia peccata, atque autorii triam sive occisionem sui perquam dignam homine sapiente 3 Solo,s alioωrumque Atheniensium Sophorum legibus promiscuum masculorum coacubitum , ερ incesta nuptias commendatas Carneadis Academicos , Ius natura e nul- Nun esse , nullamque iustitiam propugnalse, proinde ex sola utilitate cuncti hoininibus peragenda Cyr naicos, Epicti reosque ad temporariam Prosperitatem , Se coenosas sentuum voluptates uni versa tetulilla Z sed quid plura concludamus in unum quaecunque possent seorsiis in re ista notari, ratiocinium. ducent sex eo quod D. Aug. Lib. ι9. de civ. Dei cap. I.
euli vanitate professi sunt ut inquit S. Doctor, instar furiosorum invicem. dissensere in summo bono& ultimo fine eoi illi tuendo et adeo ut suffa tripartira
v. e seneraliam ιγῖνιbutione Seri.tram, quarum H .e in axumo , aliae in m. ore ν aliae in utraque sinην ιο norAm ponerent , O malorum . M. Varrs in tib νο de Philosophia tam multam dogmatum varietatem dilige ter, O subtilbeer scrutatus adυσιις ω ut ad dueenta
οἱ 'ginta octo sest .ir , non qua iam essent, sed quae ess, non possent , adhibenr q:ιasdam disserent as fae/llime
piruenisset; quanta, quaeso non oporter eos detentos sude caligine in pervidendis, quanta deordina, tione abstractos in explendis ossiciis singulis studi e ga Deum, sive erga seipsos, sive erga proximos , ita quidem ut univeris vitae i plorum o tenetra O lubricum Ps. 3 . t rectissime dicantur Etenimpa prae
concepta ultimi finis idea totam praesentis vitae r tionem pendere, meridiano sole clari ur . Sicuti namque, iuxta Metaphysicos, omnes evectus in rerum natura milientes sunt necessario penduli ab influxa primae Causae Mectricis , ita moralium iudicio citris nil appetitio crea tae voluntatis ab ultimo Fine debeo primario moveri . Infra a num. 2 . usque ad ra. 434 de hoc argumento plura Occurrcnt.
Haud absimile argumentum, illudque suic nostrae aetati sersan accommodatius, ad confirmandum quod nubn. Io. O II. statutum a nobis . est, sumere licet ex Acatholicis Scriptoribus plurimis, qui Disci Plinae Iuxxx naturae Gextium excol ndae, restaurandae, atque ut i pli arrogantia &, imprudentia pari dicere amant a Scholasticorum Romanensium ineptiis & quisquiliis penitus expurgandae, aemulis studiis laboribusque improb s ad laborant. Et hi enim. vem passim ac gravissime cespitant, impingunt, labuntur in stabiliendidi iusti, decori, honesti regulis; in declarandis societatis civilis, & moralis' vitae officiis, in sermandis. ad honestat , ac felicitatem humanis actibus; adeo ut nihil minus quam praetensem salsoque jactatain Naturalis Iuris reformationem apud eos invenias, sed magis deformationem pessimam atque horribilem errorum colluvium', quibus ipsorum opuscula aut volumina grandiora frequentari avideque legendo, imantur lensim'. b me multi ex nostratibus incauti, & Saetarum Disciplinaruin imperiti. sed quaeaam caussa tot, tantarumque allucinationum in hominibus tam eruditis, qui irregulari etiam beneficio quod vetustae Gentilitatis in Sophis minime
obtigit in lucem beatissimam adspicere iam potueram e quam in hac temporum' plenitudine exortus sol iustitiae Christu, orbi universo importavit 'Ne diutius, de operosius disquiratur, quod mihi videtve esse in propatulo , ideo a tr. hujusmodi Novatoribus prosecta, & propagata tu in in Christianae Religionis,
tum in moralis civili set te coiiversationis perniciem innumera Ebgmata; quia praeterquamquod saltri propriarum lcctarum praejudiciisin transversum aguntur, superstitiosa: nimis' religione litant humanae rationi, quasi ratum habenter', ex ingenitis reaturae' luminibust omnenu serine morum honestatein in praesenti quoque cortuptionis statu posse a nobis intelligi, ae defint. ri et quo utique posito necessum est & ipsos stulte sem re, quamvis putent dicantque se esse sipientes. Ut ex mox dictis veritas manifesto connet, Mquaevis seu amarulenti seu inviti animi suspicio pro-liulsetur, indieare praestat errores aliquor palpabi es ex multis , quo in nΛvillimis . I, olei tantium commentationibus norarunt ac sagillarunt nupeνri me Orthodoxi duo Germaniae Scriptores , quorum: unus appositam ab aliis Iuri Naeurali larva n detra 'xis , alter vero corumdem priseipia ' ad Crisim reυ- eavit . Incipiamuς as Hugone Grotio enuclean o Naturalis Iuris Rita in- celebri Op re de Iure- Relli, O Paeis, quem tamquam coryphaeum' venerantur
I. Moismachiam seu Dbellum omui Iure prohibitum. , gemino in casu licere asseverae Lib. T. cap. I s. g. in in z. Conjugii notionem assignat in hoc sitam , guod scemina conssiduatur sub custodiat maris , & fide data se obstringat M quae concubinatui eptest aptari cum mutuum coniugum, nexum , fidemque reciprocam non exprimaz Biri eam etsi, R ia ) 3. Monogam iam ω quamvis optimam & laudabilem , minime tamen a D o praeteptam in primaeva Matrimonii institui one arbitratur ibidem f. s. Obligationem vitandi mem- dacii derivat ex tacito hominum pacto ,, & illius malitiam ex repugnantia cum iure penes audientem residente s Lib. I. cap. r. g. rro in ris Facta distinctione palsiloquii , in Mendacia mali , quoin rum utrumque a Catholicis Theologis' formale men dacium , ae fem p ill Dum reputatu , sustine Glocutionem contra mentem , etiam animo . fallendii S simulandi , inculpatam ella , quotiescunque Pro Prium , vel alienum' commodum y maxime publi-- cuin ν eam exigat ,' tunc vero' illicitum evadere mendacium , quando eth cum alterius damno con junctum δε Se hanc totam doctrinam monet Divinis
Scripturix esse apprime consermem ibidem J. Qii 'tusquisique porro est y qui non videat, sic patefactam latissimain viam i mendaciis , simulationibus , restri , ctioni bas mentalibus, ac destructam communem apud. Ecclesiasticos Doctores divisionem mendacii pernisA- β, Joes, timissi 'nam secundi , dc tertii generi locutiones a cogitatis diversae reducuntur in tali 0-steinate, ad simulationes, δo falsiloquia licita . Hic error num. 3 r . Oseq. himpugnabitur ..
Samuelein Pussendorsitan examinemus, cui honose res,lecundos deserunt iidem Protestantes .. D D ce: Iuriv Nil turalis, . cuius principi uiri unitum est lumen rationis, finem, & usum intra terminos' huiuτ vitae coerceri, & tranquillitatem hujus vitae pro sine ultimato
37쪽
quo admissis equitur, naturali ratione non constare iDivinam 'ovidentiam , quae in praesenti vita non reddis risis omnibus condigna supplicia, nec prae mia bonis, quid amplius. utrisque rependere in sutura vitae quod nedum Christianae Fidei sed di sa nae Philosophiae contrarium est. v. Postquam in aes ad eir. Lib. de ossa g..9. obligationes natura lis juris circa ossi cla hominis erga se, & relate ad
interiorem animi culturam, imperfecte admodum d signavit, immo enormiter mutilavit quod lane ad- verium scopum illius operis, instruentis &.sormantishomiacm, cuius praecipua pars est animus ration lis 3 dicendo, ius naturae solicitum non else circa ea, quae intra Pectus. latent , nec aliquem e Cctuin
soras producunt. societati humanae contrari uim: Echae
mutila ineptaque declaratione illud etiam inlinuavit ablardum exinde necessario consequens, scilicet plures cogitationes & delectationes animi deliberatas.; pertinentes scilicet ad triplicem concupiscentiam aD. Ioanne Epril. r. cap. z.ὶ nominatam, non esse naturali jute illicitas, adeoque nec ullo Decalogi praecepso prohibitas ι. quippe haud paucae illarum sunt, quae civili externaeque hominum societati nullatenus obsunt. , ut delectatio de praeterito aliquo lamnio, aut adspectu impudicα, vel de nocturna pollutione e postquam , . inquam , haec Omnia male
perfecit , tem pejus ad alia digredietur Lib. eis. s. g. 3.ὶ quae licet ad scopum illius operis minime iaciant, in quo naturalis Iuris scientia traditur penitus sequestrata a Theologia revelata, sunt tamen Ide consentanea malignae indoli, qua Romanam insectatur Ecclesiam. Nam ubi officium praecipuum in animi cultura esla dixit , ut pernae sis opinionibus expurgetur, sibinde in eo declarando verbis insidiosis impetit eatholicos Articulos de sacramentali Con- essione, di Absolutione , de Indulgentia, de Purgat rio, de Suffragiis pro animabus mortuorum, & ejus
generis aliis . Idem Putandorsus tradit. De Iure nat. O gen .
IV, cap. 3. de . Hom. O cνν. cap. 3. in originem, fundamentum, principium Legis Naturalis esse Saeta-titatem, toti humano generi a Deo inditam ; vi ci Jus desiderat quilibet homo virdinatam, & tranquilinum. ducere vitam cum aliis hominibus , quamque id hirco debet homo, quantum in se est, colcre dc sere. vare; hinc vero desinit, jure natura Ii esse praeepta omnia, quae ad istam socialitatem faciunt; &. eodem
jure vetita, quae eamdem turbant aut abrumpunt .
Porro ejusmodi prinei pium ex his , quae jam posterat Hugo Grotius, ab ipso Pustendor fio eductum, atque a Protestantibus plurimis, praesertim Vitriario
α Bohemero deinceps tantopere decantatum, appro
hari nequit ab ullo Orthodoxo serio prudenterque cogitante: quippe, si penitus introspiciatur, immo secundum extimam etiam formam spectetur, plenus ximarum deprehenditur; unde in ipQ quoque Lusi vi grege Plures validosque adversarios offendit, scilicet He innectum , Coeteium, Leibnitium, aliosque , Ut ehim bre ibus dicamus, primum eunitionis prin-ripium ex constanti, diiunanimi Netaphysicorum d
ctrina debet esse verum universale adaequarum . Prin
cipium autem socialitatis, praeterquatri quod duo suin Ponat quae sunt ex num. ι8. salsissima, nimirum Iuris Naturalia finem esse solam temporatiam. selici
tatem, atque ejusdem Iuris vim Se usum ad solossemne exteriores actus humanos redueir ipso etiam
Putandor fio haud dissimulante non inservit ad detegenda, & statuenda directe Be immediate assicia hominis sive erga Deum, sive erga seipsum ς immo nec
universa ossicia erga proximum patefacit, utpote sup
ponens, iuxta praedictam falsam hypothesim, selicitatem externam, di temporalem tanquam finem socialitatis; ex quo patet, nec uni Versale , nec adaequatum esse. Quia quod solitariam vitam, cuius digniatatem & utilitatem tum Divinae Litterae, tum Sancti Patres commendant, Sc insigniores quoque Gen tilitatis sapientcs extulere , . Omnino eliminat Gu ir.
rationalem , & inhumanam p. . Contendit de Iur. O Gent. lib. E eap. I. violata per adulterium conjugali fide competere parti laesae ius iaciendi di
vortium ta in quoad thorum, quam quoad vinculum, .
ita ut licite possit ad.alias nuptias transire; additque, nugatorium esse , quidquid ea de re in contrarium a Iure Pontificio uat ut uim legitur. Ad Christianum Thomasium accedamus, qui Per magnae aestimationis est apud catholicorum Erudit rum coetum. Quamvis in secundis curis operis de
Iurisiprudentia. Divina nonnulla antea perperam scripta vel omnino expunxerit vel aliquatenus emendarir,
inducta distinctione tegularum, quarum alias iusti, alias deeori O Mnest, appellat ; nihilominus multa
posteris res iquit . quae reapse merentur nigrum thera,
etiamsi eorum aliqua post palinodiam retinuerit spectatis solis regulis Hyi r exempli manifesti loco sint
sequentia in eodem opere contenta. Propugnat, na turalis ratione nec satis cognosci, nec solide demon-strari. I. Hominem debere Deo impendere cultum aliquem exteriorem laudis,' invocationis, gratiarum actionis, ac similium pertinentium ad moralem virtutem religionis i lib. v. eap. I. num. 2O O 17.
quia nempe ex Historia. sacra, & Ecclesiastica patet , nunquam placuilla Deo cultum a ratione huma na inventum ἔ in qua tamen probatione temperandam esse universalitate ui locutionis subinde monuit. L.
Divinas Leges non complecti deobligantem excepti nem necessitatis seu periculi extremi, cuiusmodi esset decretum tyranni prohibentis sub poena mortis cultum Dei publicum, . lib. 2. eap. I. nam 137. quia scilicet exempla.Martyrum, quae potant in Lali. cala opponi, sunt heroica, . S specialein instinctuin Divinum praesupponunt. 3. Illicitam csse certis in casibus directa in lini orei sioncm ibid. num. 74.3 4. Poly viriam seu polyandriam , quae plures marit uni eidem uxori copulatos iapponit, adversari naturrae ae fini matrimonii Iu 3. cap. a. num. 2O6. tr. Illicitum connubium in primo gradu eonsanguinitatis lineae rectae inter parentes & liberos ibid.
num . . 246.ὶ 6. Illicitum consei m in veneream delectationem momentaneam ex alterius congressu ne
sario Ilib. 2. eap. 2. num. II 6 ὶ 7. . Prohibitam omnem se lationem, ctiam ad bestialitatem , quae pertinet, auc. concubinatum, aut lenocinium lib. 3. c. t. n. I 43 9 ubi scortationis nomine designat quam-- libet luxuriae speciem excludentem prolis generati nem, nomine vcm concubinatus & lenocinii fornica. tionem, qua proles generari potest. Haec, inquam somnia inficiatur Ostcndi pota sola naturali ratione, - adeoque vetitaliae & mala spectatis regulis saltem
38쪽
justi, quae iuxta ipsum continent ius prim sum
Posset similiter produci acturata series errorum cir. ca res morales, quos in suis commentariis disseminarunt reliqui Protestantes recentiores nominis lania satis clari. Uerum, ne longius digrediamur ab instituto nostro, eos vel me tacente Poterit quisque eonjectando intilligere, si nimirum advertat, posteriores hoste Scriptores secutos esse presso pede Antesignanos illos, quorum malesanam doctrinam primis lineis j a in designavimus; quippe, ut veteri tritoque sertur ada-gio, non procul a proprio stipite poma eadunt. Imino ,
quod magis mirandum l. Discipuli illi haud raro in
gistroruin systemata aetheoremata sic intellexerunt, exposuerunt, Propagarunt, ut vel recta scribentibus omnino errores assinxerint , vel perperam scribentihus novos addiderint errores; quod brevi tatis causa
duplici dumtaxat exemplo declarabimus, petito ab uno Κeminerichio Pustendorsit interprete seu paraphrast Hie enim cin Elem.Im is ax. Gent. c. s. i.rio. dillarcns de reparatione alieni damni, ex illo deducit, quod qui malum conlilium alteri dat , unde proximis damnum emergit, Peccet quidem, sed tamen ad compensationem damni minime idneatur , quia, ut damnum necessat io fieret , non effecit: quod Pusscndorso prorsus astricatur, cum ipse alibi oppo- istum palam docuerit. Item, statuente Putandortio, adulterium, S malitiosam desertionem susscere ad divortium & ditatutionein matrimonialis, vinculi , idem Eeminerichius. lib. e. a. g. 6.) haec alia,s peraddit impedimenta, videlicet conjugum inimici. tias capitales, sterilitatem, mores alterius intolerabiles. Lepidum vero est, aut si mavis instaum, quod in hujusmodi materia ex secundis Thoinasii curis adnotavit Fleischerus in IV Iur. Gent. quia
alia praeterea comminiscitur: impedimenta , nempe
Christum Dominum , dum apud Ma thaeum se. s.
G I9. adulterium dumtaxat memoravit tamquam
caussam dimittendi uxorem, quam dimissionem ipse non pro solo divortio quoad thorum accipit , sed
Pro solutione matrimonialis nexus, contra Constantem Catholicae Teclesiae doctrinam in Trident. Cone. Gef. I . de Matrimon. ean. v II. expressam ; Christum, inquam , non fuisse Legi rorem , sed meram Do
Quicunque universaliaee, quae circa Pr6testantium commentatiΘnes de Naturali Jurisprudentia observavimus , Oculo Purgato voluerit perpendere, procul dubio agnoscet, easdem generatim.& indefinite acceptas &valde mendosas esse, & plenas periculi 3 quamvis periculum fortasse non omnes, uti par ostri animadvertant, qui eas versant diurna nocturaraque manu ἀ atingue , ut anacephalaeosi ciuadam cuncta breviter pre-ringamus , hoc multiplici nomine tales judicandas
.n. 43. exeusi sitav Is sarmis sine designatione Ioel, P Ioram se dὶ ea Romano Catholicam , re ipsa tamen tutaturaeorumdem Haeret;eotum doctrinam , ioxta deelarationes ite ritat Pontis. sum. B.ned. XIV. omnino pravam , de eom
mmistram. Ad personam, fidemque elua quod attinet .
eristimo. r. Quia ex calamo prodierunt Acatholic rum Auctorum , qui continere se nequeunt , quin cut in Putandorso palam deteximus num. I 8.ὶ suarum sectarum virust distundant subnata occasione , &oppositam Catholicae Ecclchae doctrinam aut clanculum vellicent, aut mani sello coarguant. 2. Quia ad unum concordes videntur ut in posteriore parte A tieuli II l. ostendemus in in ea tuenda haeresi , quae p. ponit liberum hominis arbitrium contagione Adamitici peccati exspirasse quoad illas saltem actiones , quae ad genus moris, & ad ordinem supernaturalein
pcrtinent: unde Principium extat omnis morum eor-tuptelae, adeoque & ipsius moralis Disciplinae pernicies. 3. Quia plerique Tractationes suas ad soliua
humanae rationis saepe caligantis trutinam exigentes , non nisi . temporariam Praesci iis vitae selicitatem, &externa hominum officia spectant, qui scopus , a methodus , praeterquam quod hominem naturalia iura scire cupientem quoad medietatem soluin informans. possunt item caussam pxabere multis variisque deisceptionibus circa reliqua officia, quae solius reveI
tae doctrinae adminiculo vel absolute, vel perfecte
Demum, . Quia inter plurimos errores, quos in particularibus Iuris Morumque materiis fovent Protestantee consensu serme unanimi, duo praeserti in numerantur , qui sunt magnae amplitudinis, & innum ras humanae vitae actiones, si in Praxi habeantur pro normae, inficere possunt. Unus Simulationes , Falsit quia, AEqui vocationes respicit, a quibus abesse putant n. II.) formalem malitiam mendacii, quoties- eumque nostrae aut alienae utilitati promovendae insem viunt. Quod quam late Paleat in tanta mentiendi proclivitate, & occasionibus fere continuis , nemo non videt. Alter ad usuras reser ur, quas pariter adeo pervasatas esse liqueat, ut iis lolusn concludaniatur limitibus, quibus humanum a civile finitur com mercium . Nimirum ex mutuo licite honesteque percipi posse a mutuantibus lucrum aliquod moderatum quoties christianae Charitatis regula non obstat, neo statuta municipalia Regionum vetant, Calvini praeseriatim gregales, ac plures etiam seu Lutheratueri seu aliarum Sectarum novarum Scriptores passim sustinent seujusmodi sunt potissme Molinaeus, Salmasius, Broe-dersenius , a J Gronovius , Noodr, Hein:gius, Baria beyrae, quae opinio & Iuri qua naturali quave Divino , & communi perpetuaeque doctrinae Ecclesiae ediametro repugnat; hinc enim edocemur usuram esse,
quatiumque fris accedit , si is pecuma ,sive Uea , siue voma sis sue inquit S. Ambrosus lib. de Tobια e. r . ive quid aliud pretio aestimabile , descendendo usque
ad aquae gustam, sicut in Sabaudiae Senatu Vit Sa piens edixit, reserente Cl. Honorato Leo tardo in
ehu acterem Eullum desim I sed utramque Eeelesis, εο Dei iudieio relinquo. Caeterum inserIptionem xllam aperii mendae; redarguit eruditus veronensis Petrus Bellarἔaus invita eἰis praeelari sui operis, De iure na/ανώι γ D vinaeἐrea 6-aiIs e. s. n. asseverant Pastorem fuisse Ulis, .
lectina Eeetesia , qua yere Selii Imatica est, fautrixque Ii
39쪽
Ponti sex Sumesilli Mnniumque saeculorum memoria
dignissimus, ubi advertit quorumdam etiam Orth doxorum patrocinium accessisse talia desperatae cauta , illam penitus deiecit in lib. Io. de S m. Dage. e. qat que in Litter. Eneycl. ad Episc. Dal. I. 2 Ου. ann.17 s. declarans, ac definiens , Omne auctari uin,. quod ultra sortem recipitur praecise vi mutui, ac secluso legitimo titulo Hur quod νnterest , sceneralitia labe foedari. ' . . . Haud minori vigilantia ac zelo tuendi avitam Ecclesiae Doctrinam idem Pontifex Maximus in confit. Detestabilein IO. 2 ου. an. 17s2.ὶ solemniter pioscripsit Propositiones varias, exitiosae & toties ab Apostolica .Sede anathematizatae Duellorum licentiae faventes , quas nonnulli Theologi Catholici disseruinabant honori magis fucato, quam solidae. veritati velificantes. Harum itidem diagramma aliquod jam expresserant Protestantes in suis de Naturali Iure scriptionibus , uti Patet conserenti ambas Dostremas cum isto theoremate, quod inter alios weberus , &Feminerichius posuere Pustendorsum nucleantes L. de Osf. Hom. O civ. cf. 9 Duella in satu naturalimon sulit injusta, si ad reparationem damni tendant. xinde magis cureisit, ad quos tandem scopulos al-idant evavidae illae sanctiones justi honestive natura- is ab iis prodeuntes, qui sive ad vitandam Iurisprudentiae Naturalis cum reliquis facultatibus confusio- item, sive alias ob cautas, fidunt humanae . rationi, seposita auctoritate vere Theologica, cuius est imbe-eilitatem ipsius rationis sustolatare , sic desectus lupplere. Deprehenditur etiam ex dictis splendiduin di crimen Ecelesiae Romanae a ProPhanis Haereticorum Synagogis . Nam apud istas eἔror semel exortus seriavit ut cancer, illaesus adolescit, magisque robora. tur. Illa vero , erroris incunabula perscrutando , eumdem ne increscat & praevaleat, tum in hostibus execratur, quam in filiis corrigit; quia reipsa ma-
Porro dum calamum hucusque acuimus adversus Protestantes Scriptorcs, non illuc collimavit aut animus , aut sermo noster, ut eosdem vel universim traquceremus, quasi nil bonae frugis protulerint in suis commentationibus , vcl e laude spoliaremus, quam et pud eruditos nacti sunt ob Curas, ct labores excolendae naturali Iuriisprudentiae impensos .vel malo consi silio videanpur nobis constituisse peculiarem Disci nam ad Ius naturae, & Gentium explanandum. Sunt Irae omnia ab antino nostro prorsus aliena , cum uni- quique quod suum cst, libentissime tribuamus. Hane ipsam ob caussam, et si Philosophos Ethnicos gravium errorum, & criminum insimulaveri inus num. Ir. 13. haud insciamur tamen multa ab iisdem valde Congrua ac praeclara morum praecepta tradita suisse. Inde D. Augustinus. De civ. Dei t. s. e. 8. Ita Platonicos prolixe commendavit Praesertim , quia sn- relligent/am habuerunt , quae Christrana Scientiae pro pinquavit: eainque laudem Stoicis pariter dedere S. Gregorius Nazianzenus ad Eudoxium scribens; & ύ- Iius' discipulgs s. Hiero'ymus, testantes ipsa eum nostro dogmate in plerisque concordale. Quae nos unως sentimus, con endimus, mentibusque studiosae pubis alti linie impressa percupimus ne sorte immodico novae ac tantopere decantatae socultatis amore illecta in perniciosorum errorqm amba-
ges incaute prolabatur, ae motibus stibinde deprave tur in sunt potius sequentia haec. Nimirum etsi commendanda , & imitanda non videatur illorum Masistrorum methodus, qui in Philosopliteis tradendis Theologi eas doctrinas passim insarciunt, propterea quia singularum scienviarum oportet servare divortia., nec.tanam alteri temere Permiscere; nihilominus acinita a revelata Theologia sequestranda morum, iurisive naturalis Disciplina, ut piaculum credatur instatuendis istius placitis illam consulere, atque ex illa etiam, enata opportunitate aut necessitate, quidpiain assumere, quo assius vel obscuritatea eliquentur, vel difficultates tollantur, vel emendentur norvi, vel supplean ir desectus. Quantumcumque enim Philos phos & Iurisconsultos agere velimus, Christiani tamen esse nunquam Cessamus; proinde aequum est, ut
sapientiae ac justitiae praecepta non ad solam naturalis rationis libellam, sed potissimum ad Religionis normam exigamus, ne otiose aut ludetica in nobis sit tanti nominis professio. Quali quantoque jure nos talia exigamus, ipsimet inimici snt iudices , quorum rcstimonia iuvat hic subnectere. Ad Boec Ierum , ct Forischium Luther nae professionis homines appellamus, quorum ambo prudenti consiliis novas adornarunt editiones aureorum Librorum D. Ambrosii de ossetis. Boeclerus in Praef. edit. Arsent in. sc loquitur . certe adeonsummandam ossiciorum disciplinam , nςn susscis ingentilibus dumtaxat tradita condiscere 1 sed omnino abrius ascendendum es, quia nob/a, qtir de chrisio nomen gavimus 1 1: On licet aliter bonoa et iros esse, quam
vi simul hons chrisiani simus neque enim actionum
ae vitae sinis extra eius voluntatem ae lagas, cui vitiimus, o in qua vivimus, consitui potest . Itaque ex purissimis Theologiae fontibus interpretatio esse in in quo rar o sibi resiti a subinde demit, aut sebescit , sus ri debet . Euam in rem egregius es Ambro-
ι nostes t bor , Iaepeque eo nomine a me commen
Fort sebius vero Dissert. I. H G se. Ambr. f. 21. haec habet: Fontes, unde rationes probandio demon. seandi petis Auctor , sunt parrim lumen Varn rae , partim Seripturae. cuamquam enim rectae rationis deis creta eertitudine sua nitanἔur, urpare principiis pia-mis practicis, is nobiscum naris εnnixa; in illorumtamen adplicatione facilis est aberratis ἔ o quam λη-
fida si ratio post lapsum, quamque lubriea etiam tiris ea ipsa principia practica , mel ex eo iudieari potest ,
quod integrae Gentes illorum vim proi legumque eonis Ititutione contraria destruxere: nec merassoria, quas voeant, gentes in incorruerum Legis Naturae, quae
s mon iam . Exempla eouecta videas apud Georgium calixtum de Theol. Moral. eap. de Leg/bus. Vert homquoque est Celdens iudicium t Gentes Populosque sim
aes 'interdum inviam mores non paucos , interdum et e σo plane eontrarios amplexor esse etiam in rebus, eiν-
es quas Iur Natura seu hominum commune versari μ-lει velut in consanguineorum eoitu, liberis sxponen dit, eaede humana, coniugiis ab a in eosque parili ratione mutasse, revocasse, ac pro lib/cu atque eaeea cre
Pergit eodem loco. Divinum Numen summe pravi dum humans generi de cerι ρre agendi rei'la prospem
40쪽
eat , ae propterea Naxurae G e3 peculiari revetariona no, aliisque Ecelesiae Luminaribus tum docendi, tum pep.rit , Ianxitque . . . Fide νινι- ac peculiari Dei ει- seri bendi rationem, quae vere decet Christianos si βψlina , idest, Re veta 3ione spus erαν, 'μα fluctuonti Pielites, atque agendae bonae vitae , beataeque adipi- .ationi siseeurreves , eidem elariorem lucem adderet, O scendae tuto inservit . . . 'actareios .motus Divini Spiritus e caela eo esceret Itaqne a Catholicis nostris schosic proe ut laeeλμο moda, adeoque animus in damma de υλιο eertus iant, sive dum Fidei dogmata declaranda, sive cum V.dderetur , O immatus. Recte proinde Tertullianus morum regulae constituendae sunt, adversae, turbulen-ι b. de Animae. . a. r cui verioas c. erta sine Deo, tae, in sanat illae Rationalium & non ratisnalium sa- eis. Deti, eoI-ina sine Christo, cui orsus exploratur ctiones , nuper in Hollandia apud A eatholicos exodisiis. spirim sancta, -ν Spiritu/Buctus accommodatur tae . omnino persuasione nostra certissima unus ideinis M. fidei Soramento Augustinur, ιib. 3. eon tr. que Deus & 'Pater lumi in est, qui nobis & ratio' Aeadem. e. s. enm Aipio voli-uens inquit ἰ suis udi nem indidit, sic religionem manifestavit. Ex quo eon-νum pdsit ostendeνe. abs te θι di .m est, a que ne sequitur ut neutra alteram penitus excludere aut elidissenaiam magnatere inibi taborandum est . Erenim Ru- dere, sed utraque potius suo modo mutuam sibi op
men aliquod aisa Uum posse ostendoe homini, quid sit ram praestare debeat, in Disciplinis qua' naturalibus
Uerum , eum breviser raem etiam pie : O s Ii . in Itaque quave sacris. Id autem ut contingat citra praeiudicium .alde nobit plaeet illud Lud ita mes DGetam: ru- germanae methodi in tradendis scientiis rencndae, cumis, hauriν. Osseia da christians pectore manantia quam rabunt Magiuri vere docti, prudentes, exercitati. d. G.niilisto lib. r. de aeradend. Disciti. Hon quoa μμ Quae c a. n. ro. hue οπε ὶ disseruimus , ut multistimem Aristotelem ve cieeronem sehalis eliminandum plex Philoseptiis, ac Theologiae moralis discrimen osse; sed ei ad eo ultum , immo necessarium ducam, aperiremus, simulque modum & convenientem & pr sit illorum praeeptis O Greesis addatur Christiana re- ficuum interpretandi Naturalem Iuri rudelitiam vi gula ad gravitarem , supplemenrum veritatis, inorum dicaremus ad versus Heterodoxos Scriptores in Septeq-que sonuitatem fundandam. coniunctionem seselis suin trione Binigeratos, eadem in unum reeollecta argu-Gos non eonfusionem , ne λον rem mutiletur in diseen- mentum perquam accommoda. evadunt ad titilitatem,
sis damnum , cum pars aufertur , Philosophia in Ose ac necessitarem demonstrandam alicujus doctrinae Supe dinis eaussa, uν Hunν. - naturalix, seu D;υιnitus Revelatae, quam nune pi ures Totam vero istam rem ad Sanctorum Patrum exem- P atural sa , Angli pinsertim S Batavi. praeceden-pla reserans ita scribit 's. 7. in rauci mi sunt, qui de lium Ineredulorum vestigia prementes mordicus recu-' miserum Aeclesia Doctorum serensia morat/, o pia pra- sant admittere: quamque Metaphysici nostri politioresac. eosseant Qqu. yamen re meo gusdam eonsilio, qui' & oculatioris scite defendunt in Onquisitione de De quid pretiosi tuist apud Gentiter , eoueterunt , Iravi D- Dominis, ut sellicet viam sternant Dogmaticis Τhe diei. O sierisi limarunt, ad normam veνisaias ex se logis sese comparantibus ad Persuadendam Anti seni--harisat, in ad Christanam dista inam Da transtu- pturariis extantiam , & auctoritatem Divinorum Li ιerunt , ut ex hae illud perseeren3 aeque' eor gerenν , brorum . Is enim labor in iri itum cederet Theol hane vis. υλυμ ax tuo iusstrarent suo modo, Aede gis , nisi prius Metaphysici evincerent, hominis e D. Ambrosio nominatiιn 6. o. I . in subdit: -- ligionem veram persectamque, unde plurimum et ινψuae admisabilis est art sex, qu. passim in Me vere cet supremi Numinis in rationales creaturas domi--ira quadam temper e Luminis Raturalis o Seripturae nium, innisam esse fundamento supremae cujuspiam Saera radios miseer, nunc hane ex illa illustrat, nune. Revelationis..tiam ex hae eonfirmat ... inroque cor Ar Orete, O Ae re quidem vera ut iam incipiam auctoritate fictisne sublimior, qui .nstar commentatoris christiani uti summorum illorum virorum , quoi um dueatum est. constitiaevane AEt pmdentiae rationes par im ad constanter sequi deliberavi naventura, Thomas, Philose bia subicisarem , part/m ad seietatέι vexu. scotus, Richardus de Mediavilla, ac reliqui veterisbam, in ρο-tum usum. Poster vero altius progreδων se holae Ante signi ni, tum in enarratione prologi Maia Philosophaam Mane divinam ac eae stem frad/t.. ostri Sententiariam, tu aliis in locis suorum Ope- uod si haec omnia, quae verissima, plane sunt ab rum , coni orditer Provocarunt ad limitationem &ipsis Lutheranis aeri iudicio detecta, & laudabili imbecillitatem humanae rationis in per .adendis ve-eonsessione praedieata . cquis jam non videt , valde' ritatibili scitu necessirirs, simulque ad plurimos in- importunas, &-iniquas esse plurimorum aliorum Pr - gentes errores , in quos conflat prolapsos Gentilitate stantium querimonias adversuMDoctores Ecclesiasti- tis sapientes , ex solo rationis natur ilis lumine decos, & scholarum praesertim nostrarum Theologos; D o, mundo, anima, beatitudine, virtutibus, :K- quod stilicet in Noralibus pertractandis , ubi maxi- ctibus, vitiis, philoibphantes ἰ ut sic argumento palis me Peripatetica Philosophia fuit eum Theologia SD mari adstruerent adversus incredulos omnes absolutam cra eoniuncta & serruminata, temere permiscuerint necessitatem revelatae Doctrinae, ac Theologiae Superia maturalem Iurisprudentiam, Ethicemque eum re vel, naturalis r atque hinc deducerent; timneni Dei botis Disciplinis,&confusionein induxerint ossiciorum, nefiei & maximo nostro emolumento universa , &quae viminis sunt , & Christia λ Mirandum, quod quae 'rrvia & quae impervia naturali rationi sunt , auctorum partes sibi arrogent , qui rei vel maxime subiecta fuisse Fidei Sup maturali, ae Theologiae r existunt methodi vitiosissimae hactenus a nobis de- velatae, quae est una ferentia de omnMtis rebur, O mseriptae & sigillatae t Obmurmurent isti, quantum v gnis, in quan rum ordinantur ad nnum, quod est alis lunt: teneant intrepide Orthodoxi Tractatores omnea pha, ct omega, ut scribit Doctor Seraphicus ia