장음표시 사용
731쪽
De eommereio inter mentem es corpus
cordultum fuisset ea, quae ad commercium inter mentem &corpus spectini, in propolitiones determinatas redam & ex obviis uni. cuiqire observationibus deducta uno quasi obtentu comprehenden- eda sisti. . t
g. 949. Mutationum in organo sessoris I in mente eo xistentia, st ternulla vero Ousdem ratio , neque in Decie actio quaedam corporis s* μην in mentem observatur. Mutationum in organo senirio & in mente eodem momento, seu simul nobis conscii sumus g. 9za. , am γι=um atque adeo ad perceptiones nostras attenti cognoscimus, eaS ratio obfricoexistere, consequenter coexistentiam experimur n.6 64.ioe. . vetur. Sed quantacunque attentione utamur, nullius tamen rei nobis conscii sumus, ex qua intelligere possimus ,eur mutatio in mente coexistat mutationi in organo sensorio, consequenter rationem nullam experimur 3. cit. LV. de s6. Ontol. . Nec in specie nobis conscii sumus ullius actionis corporis in mentem, consequenter nec e8m experimur f. cit. Log .
Haec ideo addimus,ut vitium subreptionis evitemus. quod vulgo committitur f. 668. Log. , ne in Psychologia rationali hoc praejudicio capti in falsas ac spurias hypotheses explicandi commercium in ter mentem & corpus incidamus ac pruevidentibus venditemu quae nullam evidentiam secum ferunt.
Ex eo , quod actionem corporis in mensem idear sensualia anula productricem non experiamur in nobis , inferri nequit, quod 'γε is in
non detur. Quodsi enim ex eo,quod actionem Corporis in men. tem idearum sensualium productricem non experiamur in nobis, L. inferamus, quod non detur; hoc nitimur principio ἰ illud non, sebis . diri, quod non experimur seu obtervare non possumus , dum servemus. contingit. Sed hoc principium esse salsum, nemo non agnoscit. Ex eo igitu' non sequitur, corpus in mente sua vi producere ide- as sensuales, quod actionem istam non observemus. Vel niti debemus principio hoc altero : Quod in anima non contingat,cujus nobis non sumus conscii. Sed hoc principium non minus a verb IGFi Pbcbοlagia. X x xx tale
732쪽
late aberrare, ex superioribus non uno modo patet,veluti ex obscuratione idearum debiliorum per sortiores II. 820 , ac in Psychologia rationali contrarium ostendemus.
infirmum ris. Haec adeo clara sunt & unicuique explorata, ut ad ea contum s las- su manda eκemplis nullis sit opus. iudinis Facile apparet propositionem praesentem tanquam casui specia- perceptio. lem sub leg: sensationum, seu consentiente cum eodem principio 3948. in comprehendi.
tu, bae O gliis sic fuidum nerveum extraordinario modo comm traorditia. v tur 3. γηjusa quaedam in mente perceptio es veluti quaedam per-rii sui . turbatio est, quae motu cessante I UD ce t. Extraordinarius rumis com iste sanguinis ac fluidi nervet in corpore motus datur, quando pore tu anima affectibus commovetur cf. 6II. , ac inprimis obterva- mente pςr' bilis est in ira vchementiore atque terrore. Enimvero quis est σινε nesciat in ira vehementiore consulam quandam pereeptio nem adeo occupare mentem, ut viX ac ne vix quidem distincte quid percipiat primo praesertim impetu animum invadente. Immo quis est qui nesciat terrore mentem adeo percelli, ut quasi attonita haereat nec sui ac aliarum rerum extra se sibi amplius conscia sit, sensu velut omni cvanescente, ut ideo mens ad se redire dicatur, ubi denuo sensu quid a nobis percipi conscii sumus. Enimvero si motus sanguinis ac fluidi nervet ad motum ordinarium revertitur , Impetu illo extraordinario sedato p iram quoque sedari S terrorem cessare ac mentein ad pristinam status tranquillitatem redire observamus. Immo si quis attentionem ad istiust nodi mutationes affert, haud obscure observabit tamdiu' perceptionis istius, quae animam perturbar, quidpiam 'uperes- . se, quamdiu sanguini S motus extraordinarius non prorsus sedatus,& illam successive langues re, quemadmodum hic succe sive ab irregularitate sua recedit.
733쪽
De commercio inter mentem corpus. Evid ntius multo haec patebunt in Psychologia rationali. Quamobrem ad specialia non descendimus, quae Medicorum inprimis Oblervationes n bis suggerere poterant.
9- 9S . Puorundam organorum corporis motus satis consequun- Motus corollir , quando amnia eosdem vult , tamdiu durant , quamdiu a-porra a Po nimo eo, em vult ; extemplo Astuntur, quamprimum anima eos μ' ου sint . dem non vult. Sunt tamen etiam partes quaedum corporis vel D-'8 μ- ci e 1hobiles, quarum nullus ad nutum mentis equitur motus. Nemo non novit me brachium extendere posse, quoties volo, &quam primum volo. Me manum, dum scribo, una cum digitis movere posse, prouti ex intentione scribendi & illam, & hos mo- Vere volo. Motus ille cessat, quamprimum non amplius scribere volo , aevoque nec manus, nec digiti moventur amplius, quamprimum illam cum his amplius moveri nolo. Similiter pedes movere possum, quando libuerit & motum eundem continuare, quamdiu mihi commodum videtur deambulare. Faciem . Obvertere possum objecto, quod contueri volo. Sed in remanifesta non opus est cumulari exempla. Diximus in superioribus motus illos voluntarios g 936, , & eos tanquam experientia claros sine demonstratione, aut probatione admisimus. Quod Vero etiam dentur partes eorporis, quae ad nutum mentis non moventur, etsi facilius moveri possint ceteris, quae mentis imperio subsunt, a posteriori non minus liquet. Cor in contanuo motu est : sed motus iste non sistitur, anima motum ejus nolen- te. Similiter constat, motum cordis accelerari posse ac retardari . pulsus enim, qui eidem congruit, nunc acceleratur,nunc retardatur. mmo ipsa manu acceleratio motus cordis deprehenditur, si eam illius thoracis parti applicemus, sub qua cor later. Nobis tamen volentibus nec acceleratur, nec retardatur cordis motus. Capilli maxime mobiles sunt: anima tamen eos movere nequit, etsi ipsos moveri velit.
734쪽
Sunt rationes finales, cur quaedam corporis partes imperio men. tis subjecta sint, quaedam vero videm minime parent. Sed in eas demum in Teleologia inquirendum nobis erit. Ceterum per illas patet, cur hae prata se, non aliae mentis imperio subjiciantur; bae praecise , non aliae eidem subducantur.
In quam Motus voluntarii in corpore non consequvntur nis odirum ab eo- ganis rite constitutis , nec alii consequuntur, qIam per 'uctu-G pcnis' ram organorum ae Dires corporis possibiles. Ita si quis luerit elau- dus, vitio pedum nonnisi claudicare potest. Talis adeo ad nutum animae consequitur motus, qualis per structuram organi possibilis. Non possumus obtorto collo respicere quae a tergo sunt, propterea quod structura colli non seri caput ita moveri, ut saties tergo contermina fiat. Frustraneum hic est mentis imperium. Similiter non possumus currere tanta celeritate , quanta Viam mus, sed tam celeri gradu progredi debemus, quam serunt co . poris vires. Non possumus tantum tollere pondus, quantum vires corporis permittunt. Μusculo disiecto, brachium moveri nequit. Musculo nimis intumescente, pedis impeditur motus. Atque adeo patet, motus voluntarios non consequi nisi or. ganis rite constitutis, quemadnitidum ex anterioribus palam est eos esse tales quales pes structuram organorum corporisque ubres consequi possunt.
In Physica patebit clarius, quod motus, quales in organis cor.' poris observantur , toti sint per structuram & naturam corporis exisplicabiles, & quod per ea, quae corpori insunt, pateat, cur tales potius sint . quam alii. Nimirum ex structura & natura eorporis patet, quales sint possibiles motus: per experimenta & observatio. nes constat, non alios unquam existere nisi eos, quos possibiles a priori intelligimus.
D ιδ. Volitionum animc O motuum in corpore, itemque nolitio- motu si num ac cessaIionis motus in eodem corpore coexistentiam e non
pendeanta autem anima in covus actionem , qua motus isti producantur
735쪽
De commercio. inter mentem corpus.
vel sistantur , observamus , immo . nec ullam ob ervamus ratio- nutu sim' nem , cur ad nutum animae cieantur es Astantur. Quampri- μ 'mum volumus motus voluntarios, in corpore quoque conse- ' 'quuntur cf. 9 3. , adeoque existente volitione hujus motus in mente existit etiam motus in corpore. CC existentiam adeo volitionis atque motus organi corporis observamus. Similiter quamdiu volumus motum illum continuari, eundem quoque continuari experimur β est. 9, adeoque cum volitione in mente motus in corpore continuatur: id quod denuo arguit, nos motus in corpore ac volitionis in mente coexistentiam observare. Enimvem quacunque attentione utaris & quantamcunque aciem in temetipsum convertas, nullius tamen actionis tibi conscius es, qua motum istum, sive dum inchoatur producas, sive dum continuatur continues, sive dum finitur fistas. Nullam igitur actionem animae in corpus observas. Immo quantaque at tentione utaris, nihil in anima observare poteris, unde intelligatur cur jam brachium potius moveatur, quam non m OUeatur, cur hoc potius modo moveatur, quam alio, nisi quod observes animam velle istiusmodi motum': ex eo autem quod Velit non intelligitur, cur potius sequatur , quam non sequatur. Nullam adeo motus istius in corpore rationem sussicientein inanima observare licet f. 56. Ontes. ).f. 936.
Ex eo, quod animae actio in corpus a nobis non obfridatur, AnM rese. colligi nequit, quod non detur. Eodem prorsus modo probatur, etenda. quo supra probavimus, ex eo, quod actio corporis in animam non observetur, eam rejici minime posse f. 9 o. .
Nec cariosus ideo eandem rejicit, quod ea in in nobis non observemus, sed vi suae hypotheseos de etantia animae.
Anima ignorat modum, quo mollis organorum perficitur. Modus, quo Constat enim experientia, dissectis musculis&dissectis ligatis- motus inque nervis in eum tendentibus, nullum in ea parte corporis corpore per
736쪽
, Part. II. Sect. II. Cop. III.
fieri posse motum , quae naedi ante isto musculo movetur. sed anima ignorat musculos & nervos ess) instrumentum, quibus motus perficitur, nisi per experimenta idem didicerit. Immo ignorat modum, quo musculi & nervi perficiunt organi motum , ita ut hodienum Physici ac Medici de motu musculorum in diversas abeant sententias
3. Multi motus voluntarii continuo variantes in corpore mira o mutarist velocitate continguini, quibus respondente volutones particula-ν m Vir res in anima non ob ervamus. Constat Veritas asserti ex serinone per longum temporis spatium continuato ; ex Hotibus brachiorum & manuum tympanum pulsantis; ex motibus pedum aliorumque membrorum corporis secundum artem 1 alia tantis, vel etiam inter colloquendum & meditandum deam bulantis: ut exempla alia innumera silentio praetereamus. Absit vero ut quis hinc inserat, volitiones particulares nullas da.ri. Id en'm inferri non posse liquet ex supra dictis . ysoδ.
nam ratio in cur oriantur perceptiones in mente, sed cur jam oriantur es mente ex cur he potius oriantur, quam aliae, seu brevius: Ex mutationi- corpore re ' bui in organis sensoriis ratio reddi potes continuitatis temporis, dipusi iis perceptiones in mente cum mMatronibus in organo contingant e specifcationis rundem perceptionum. Quoniam enim experientia constat, positis mutationibus in organis sensorii poni perceptiones in anima & politis his in specie mutationibus in anima poni has in specie perceptiones in mente I. 948δ, ex mutationibus in organo sensorio intelligitur, cur jam potius, quam alio tempore & hae potius quam aliae' perceptiones oriantur ἔ haud quaquam vero simpliciter intelligitur, cur oriantur seu tu fiant. Quamobrem evidens est ex mutationibus in organis sensoriis rationem reddi non posse cur oriantur perceptiones in mente, sed eur jam hae potius, quam aliae
737쪽
De commercio inter mentem G corpus. 7 I9 aliae oriantur, seu ratio redditur non actualitatis perceptionum, sed specificationis & simultaneitatis seu continuitatis temporis, quo mutationibus tu corpore cOcxistunt g. 6. Onto ).
Ne distinctio, tuae in propolitione praesupponitur, videatur nimi- εum subtilis, ad eam illustrandum conducunt, quae alibi jam susius exposuimus not. f. i. a. ct 4 3. Cosmo ). g. 96O. Ex Politionibus ae appetitionibus animae redditur ratio non stuorum
cur motus in organis corporis far,sed cur jam t G ctir his potius nam r/tis is ι, quam alius, seu brevius: rario continuitatis temporis, quo vo- '' litiones ta motus contingunt , ta specificationis motuum horum. Ostenditur propositio eodem prorius modo, quo antecedentem' probavimus g. 9 9. .
Perea, quae de anima st posteriori innota scunt, nondum intelligitur, num etiam ratio actualitatis perceptionum ex corpore & mO- tuum ex anima red di possit; non tamen propterea negatur , sed dest ciente ulteriori lumine in dubio relinquitur.
nem S tempus , quo conringunt ; corpus vero dependet ab anima corporis quoad prefcationem motuum voluntariorum in corpore G tempus mutua a se quo fidem contingunt. Etenim ex mutationibus in organis len- invicem M'1oriis ratio re coitur specificationis perceptionum in anima &P Φημ' continuitatis temporis , quo utraeque mutationes contingunt G 989.), & ex volitionibus in anima ratio redditur saecificatio ui motu uiti voluntariorum & continuitatis temporis, quo
illa cum his contingunt f. 96o. . Quoniam itaque aliquid
animat inexistit, cujus ratis ex corpore reddi potest, & vicis- sin aliquid in corpore contingit cujus rario ex anima redditur; anima a corpore & corpus ab anima dependet F. 8 s I. Outu , At quidem illa quoad lpecificationem perceptionum, hoc quoad specificationem motuum , ambae vero si1bstantiae a se invicem dependent quoad continuitatem temporis.mutationum harmonicarum per demonstrata. Haec
738쪽
CONSPECTUM TOTIUS OPERIS EXHIBENS.
De Anima in genere & Facultate cognoscendi in specie. SECTIO LDe Anima in genere. Caput L De existentia anima humanae, 9 Caput 2. De modo cog ostendi animam, iusECTIO ILDe Facultatis cognoscendi parte inferiori. Caput L. De differentia perceptionum mali, a Caput 2 De sensu, in 3 Caput 3- De imaginatione, ε 3 Caput . Da lacultate fingendi, 9OCaput F. De Memoria,Oblivione & RemmIscentia, Iu
De Facultatis cognoscendi parte superiori. Caput LDe Attentione & Reflexione, ID
De Intellectu in genere & disserentia cognitionis, 123sMUR PDιbου a. 2Caput. I. De tribus Intellectus operationibus in specie, a33Caput g De Dispositionibus naturalibus AHabitibus intellectus, 337 PARS II. De Facultate appetendi in specie& Commercio inter Mentem &Corpus. SECTIO LDe Facultatis appetendi parte in seriori.
De Voluptate ac Taedio, nec non Notione boni ac mali, 337
De appetitu sensitivo & aversatione sensuva, 44O caput I
De Facultatis appetendi parte superiori & Commercio Mentis cum
De Libertate, Caput sDe Commercio inter Mentem de Corpus,
739쪽
IN QUO NUMERI PARAGRAPHOS DENOTANT.
Absentia eo oria in dato loco, 64. abstractiones quomodo clarae fiant ac distinctae, 284. Abstractorum sola, 33 db rubendi saeuitas. Definitio, 282. exercitium, a8 . & seqq. Aequiescentia insipso. Definitio nominalis,749. malis, II. existentia evicta. 7so. qualia sit affectus, 7s3.763. effectus, 764. vocabuli signifieatua, receptus, Is Actio quaenam nobis in mentem revocet, II 2Actio anima in corpus num observetur,
9 3. num ideo rejicienda, quod non observetur, g 16 Actio eorporis in mentem num observo tur, 9IO. num ideo rejicienda, quod non observetur. 9IO ctione; appetibilet quamam, ' Oaser biter quaenam, praeterita quando mentem subeant, III spontanea quaenstm, 933 Actionum phantasmata quomodo producantur, III
Actus reflexi quinam dicantur, ataritas ii novi idea quomodo vi imagina tionis producatur, 349 Acumen. Definitio, 3 a. gradus, 333. medium. 333 3 Acumen per videndi abstracta in concreι is in quo consistat, 336. quomodo iuvetur, 337Mectus. Definitio,6o3.quinam signifieatus usui loquendi conformis, εο unde oriantur, fi s. quales sint. 6 . quid in corpore imponent,6H.quin do evanescant,62R. cur nunc in m. dem subjeno excitentur, nune nou excitemur, 629. eur ab objecto e dem in uno producantur, in alio non producantur. 6 o
molesti quinam sint 6O9. quomindo injucundos mutentur,63Initari quinam sint, ε Ioen ii quando eadem re in diverasia subjectis excitentur, Da Amant quando gaudeat, 63IAmor. Definitio nominatis,sqq. definitio realia, 640. quinam signifieatra voeabuli usui loquendi consormia, 6sg. qualis sit amor, 6 3 s. quomodo
oriatur, 64y. Ηι. ες. quando oria. turi 648. cur uniat homines, 66o. quando odio repugnet, 68 3. quando in odium mutetur, 684. quando cum odio simul oritur. 68s. quando odi um extinguit et ab ipso extinguitur, 686. eius effectus,6 4. 6ελ 642.6 I. effectus quidam singularis, os signa. 64I. 643. 69a. PIO. 72LAmor animalium num detur,634.in quo
740쪽
Amor rerum inanimatarum num detur,
anima humaria. Definitio, et . existentia. I. 21. praedieataeidem tribuenda . quomodo cognoscatur, 18.
diversi ejus status, 4s. s. potestas in
claritatem pereeptionum 236. actio - in eo us num observabilis,9s 1. an eadem rejicienda, quod non observetur, 9 6. quae ipsi inexistentia rationem in corpore agnoseant 919. quaenam ejus mutationes a mutatione ccrporis pendeant, 948. 96 I. quod si sui ipsius determinatri X, 932 Animalium quando commiseremur, OInnimo sitar. Definitio nominalis, 347 Dryas , 8 8. ratio. 849. Definitio realia, 83o quinam vocabuli signifietatus receptus, 83 i perceptio. Definitio,as. ejus ab arbitrio nostro dependentia, a 3 A priori quid cognoscatur, 49Ilpetitiva facultas. Pars inferior, 84. pars superior, 88o. 8si quomodo vi pristinorum motivorum determine.
APpetiti vis genes s quomodo innot scar, 9 4 petitio sub ratione boni quaenam dicatur, 89 s. quando locum habear, 896 peritus. Definitin, 379. lex,9O4.Objectum, 929. ratio sussiciens, . 86. quomodo a scholasti eis dividatur, s8 3 quo simili eonvenienter illustretur, 92 s. quomodo nascatur, . 639 petitur regula quaenam dicantur,soa petiςuι Dκ qmenam dicitur, 'O3
Appetitvi irascibilis quid siti 183 concupiseibius quid sit, 133 fortis quinam sit, M irationialis. Definitio, 88o. quando cum sensitivo con-Ientiat,9C8.9O9. quando persensitivum fortior far, 9 lasensitivus. Desinitio, q8 o. objectum, 'I.893gradus, 99, quando fortior evadat, 'F. quomodo rationalem fortiorem esidiat. 9I2. quando cum rationali consentiat,sQῖ. 9ς9 quando mutatur quoad gradum,6OO quando in mutetarium, εο I. 6 r. ω quomodo rationali permissce Iri 9lo Ars ebaracteri, lica. Definitio, 224. Objectum, z9y. usus in intimanda probabilitate, 3 q. usus in rebus memoriae mandandis, lo. 2 seqq. ars characteristria Gmlinatoria. Des u.
HO,a97. quomodo per eam veritates inveniantur, Z 90. quaeuam tanquam
cognita praesupponat, et OO. cur disti. cilia inventu, ol. cur sit lingua &scriptura universalis, 3 os. cur sit lin
srs experimentanai, 4s Pars inueniendi. Definitiqi 4 s 4. divisio, aues. unge regulas speci ea deriver,4 4. unde augmennam capia , 42 Sars invenienis artificum ab imaginatio ne pendens quando nou sallat, Isoris inveniendi generalis, qII