Historiæ Academiæ Pisanæ volumen 1. 3. auctore Angelo Fabronio ejusdem Academiae curatore 3

발행: 1795년

분량: 682페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

331쪽

u nus. Hoe autem Sextili mense an. r684. extincto, in illius locumvenit Franciseus Columbinius Senensis . Is nobili genere natus eratan. I 6 8., docuerat in patrio Lyceo per biennium tum theologiam . in qua lauream aeceperat an. 267 . tum Caesareas Institutiones, II mae etiam se exercuerat in omnis juris scientia , Sc eum in patriam radiisset defenderat eaussas, quae ad eriminum Sc honorum vindieationem pertinent. Memor demum quot ab Aeademia Pisana acceperant ornamenta Se beneficia ejus majores Leonardus, M Pamphilus , nil magis concupivisse videtur, quam ut in ea sibi quoque loeus daretur , quod obtinuit eum stipendio CLX. centussium . Porro non am

piam mereedem dixisses pro docti viri meritis : sed aliis praemiis a sectus suit. eum Magnus Dux eum legisset in collegium xli. virorum . quibus eommissa erat rerum Stephanianae militiae procuratio. vir natura peracutus Se prudens, quique multarum rerum memoria. 8c usu complurium negotiorum valebat, neque carebat bonitate morum, omnium existimationi satisfecit, suique desiderium reliquit, eum mortem obiisset id. Iunii troa. Hoe eodem anno dilartius Venturinius

Pontremulensis Francisci jurisconsulti filius StephaniΗs Eques, postquam per duodecim annos Caesareas institutiones explicaverat, Schiennio ante extraordinariam juris civilis eathedram conscenderat, re lictum a Columbinio lotum occupavit. Tenuit hunc ad anuum usque II 33. quo cedere Academia, sine detrimento tamen emolumentorum, 8c Pisarum urbe eoactus est ad redimendam culpam , quam Sus e perat caussa vilissimae seminae a se in matrimonium ductae . Valebat sane legali doctrina; frustra tamen ab eo, ut Sc a cete iis, quos nomi

navimus , hujus facultatis magistris quaesiisses illam philosophiae e piam , qua recentiores jus criminale ditandum atque ornandum putant, saepe dolentes de acerbitate atrocitateque illa poenarum , quae inveteres leges irrepsit, quasi tyrannicis privilegiis irrogatae fuerint. Faciunt illi quidem humane, sed nisi summa severitas summa cum humanitate jungatur, actum erit de reipublicae felicitate , quae duabus rebus, ut est sapiens Solonis die tim, continetur, poena videli-

332쪽

3 aeet M praemio. Summi sane ingenii homo erat Io. Augustinus Padtonius Liburnensis, qui per sexennium rexerat Institutionum civilium cathedram, antequam in Venturinii locum sussiceratur . Non leges modo , sed etiam earum originem Sc caussam noverat, ει quod mal

res nostri aliud jus gentium , aliud jus civile esse voluerunt quod enim civile, non idem continuo gentium, quod autem gentium, idem εc civile esse debet qua ratione haec aliaque jura inter se jungi

copularique possent , quidque conduceret ad omnem juris prudentiam perfecte tenendam, Scripto declaravit, in quo maloris operis formam , Ecex ea , quale aedificium suturum esset, omnes cognoscere posSent I . Et si, quod in animo habebat . minime ad exitum pei duxerit , nemo tamen dubitavit, quin in instrumento & supellectili Padronii illa omnia essent, quae ad opus magnum conficiendum necessaria videbantur . Non minus grata erat hominibus illius prudentia , quam lingua. Diserte copioseque dicebat, philosophabatur aeute, de poeticis scriptis verissime judicabat, eum bonus ipse poeta esset, adeo ut ex tempore etiam versus sunderet , in quibus non iacilitas modo & elegantia, sed etiam do bina apparebat. Vir sane magni judicii, magnae eruditionis, Sc prorsus emunctae naris erat, nec parum humanitatis hahebat , addam etiam suavitatis atque Ieporis . Ut in alienis negotiis procurandis nam saepe caussas egit diligens suit, sic in suis improvidus, nee rerum modo, sed etiam samae contemptor fuisse vid tur . vel in matura aetate nimium levitatibus amatoriis deditus. Omnestamen ejus requirebant congressum atque sermonem , cujus condimenta erant versus, dicta iactaque memorabilia, minimeque verebatur , ne in suis narrationibus subimpudens interdum videretur. Haee displicebant severioribus, qui eum primum levitatis, post etiam im-

tu Hujus est tirutiat Instratione familiare in torno at melodo di studiare Ia iurisprudenaa, cavata da ua .pera , che li nudita Opra tal argomenis .

333쪽

pudentἰae Se vereeundiae quidem fines aliquando transiisse videri

potuit condemnarunt; quam ob rem an. II 38. Academia motus suit. Datum tamen ipsi praemium pro doctrina, praeteritisque laboribus: nam factus est, ut loquimur. Cancellarius, cujus muneris caussa minime illi grave suit parvo in Et ruriae oppido vitam degere. Nunquam enim dolet vir sortis, nec tam laborat, quam ut se maingis magisque ad firmitatem intendat. Vixit ad annum usque I 734.

Se ex iis quae reliquit seriptis, & ex testimonio, quod ejus ingenio 8c doctrinae impertitus est Io. Albertus Soria sane intelliges amispliori illum fortuna dignum fuisse . Quando is ab Academia discessit,

redierat jam ad ipsam, Se ad suum pristinum munus Μartius Ventuis finius, qui an. III a. prid. id. Septemb. Vitae cursum explevit. Qua ta in Padronio comitas , tanta in hoc duritas fuit, quare minime est mirandum , si ejus vita nee jucunda, nec mors aeerba suerit. Uel ab anno t7 3. hule in Criminalis juris eathedra suecessit Caesar Albericus Burghius , qui decennio ante eoeperat Institutiones ei viles interpretari, quique per sexennium Pontificii quoque juris studiosis satisfecerat. Vir fuit integer, justus , 8c religiosus , atque omnis os-ficii , augendaeque rei familiaris diligentissimus. Non tam illustris & neeessaria esse putabatur Feudorum cathedra. ut Praefecti Aeademiae in quaerendis hominibus doctis , qui illi praeessent, multum elaborare debuerint. Plerumque concedebatur iis , qui in aliis muneribus occupati erant, cum minime exigeretur ab ipsis, ut acroases haberent, nisi iis diebus, quibus ceteri silebant ma sistri. Ad id semel iterumque decrevit Princeps , ut esse desineret , sed saepe reviviscere visa est; & postquam illam tenuit ad brevissimum tempus Matthaeus Stephanius, de quo alibi diximus, quadra-o Caratisti di mari uomini it Iustri Tom. II. p. ps. Vide et lora , quae de eo

narrarit iσ ejusdem Soriae elogio Lucas Magnanima P. tro.

334쪽

ginta Si amplius post annos eidem muneri praeesse coepit Hieronymus Dinius Collensis , post hune autem Fridericus Nomius Anglariensis, deinde Dominicus Soldanius Pupiensis, ae demum Iulius Caesar Philippinius, qui omnes Ducale collegium rexere. Coactus Dinius an. I 67o. ob perditam valetudinem suis se muneribus abdicare, Collegii praefecturam obtinuit Nomius, di quadriennio post Feudorum cathedram . Venit ipse Pisas ab urbe Aretio , in qua urbe per duodecim annos publice docuerat humaniores litteras tanto quidem eum plausu, ut Aretini in civitatem, nobiliumque civium numerum illum receperint. Alii quoque multi integritatis Sc elegantiae illius fuere laudatores, ει ille summus judex Franeiseus Redius non dubitavit ipsum in nobilissimis sui aevi scriptoribus numerare D) . Hanc famam maxime debuit poesi, ad quam eum natura formaverat. Lyrieam autem in primis coluit adolescens, Sc cum vel ab anno I 666. hujusmodi plura carmina Perusiae vulgasset, in quibus satis eluce-hat poeticum ingenium , ut constaret omnibus, quibus ducibus hoc aluisset, in Etruscos versus lyriea Horatii earmina convertit sa . Porro si assequar tin haec verba litteras dedit ad Antonium Magitabe-chium quod tu non modo aequo animo , sed etiam libenter legas, magnum industriae meae fructum me percepisse arbitrab&r: interea habe quae de Raetoriis Christianorum aduersus Turcas, a iisque magni momenti eventibus lyrice cecini, in quibus propositum mihi fuit

li La penna di V. S. Ereel lentissima siau ad ipsum scribebat) h una delle no

bili penne dei nostro seeolo. ed in questa inia sincera eredenra ncia in inganna punio I amore. ebe sviscerato 1ein pre io te potio. Tom. I. de letittere di Franceseo Redi p. 4 6. edit. Morent. an. 1 7st.

1 I quatito libri delle poesie Liriche di oratio Flamo i Parastati di Federi eo Nomi at Serenissimo Cosimo III. G. Daea di Toscana ; Firenie ali insegna delia Nave νε a. Il libro dedit Epodi d' oratio traximitato in Tiseana fave llar Fiteare per Niceold Navest ali' insegna delia Nave rών 1.1

335쪽

esse grandiloquum cum ampla sententiarum gravitate O majestate verborum. Novem primum an . I 686. vulgavit hujusmodi cantiones , quibus deinde addidit decimam ob recuperatam a Venetis Peloponn

sum . At , siquid judico , plut imum Nomius abfuit ab ea granditate , quam tantopere in Filieaja , qui de his ipsis Victoriis carmina secit.

admiramur. Post id majus etiam aliquid se tentare posse putavit . cum Italicum poema condidisset de liberata Buda, quod mendosissime Venetiis impressum fuit an. IIo 3. Multa hoc habet praeclara, sed minime tanti putabis , ut comparari possit liberatae Hierosolymae iij. Nira sane erat in Nomio ad pangenda carmina facilitas. sed minime arte limabat. quod a natura habuerat honi, neque in copiosa lingua

semper declinabat dicendi modos aut vetustatem, aut solutam orati nem redolentes. Mediocrem haud licet esse poetam, neque magnis Dii concessere. ut in omni carminum genere excellerent. At Nomius arbitratus est non aliena esse a sua sicultate grandia, gravia, ludicra. epica, lyrica, dramatica Se id generis alia plurima, Sc quod mirabeiis vel in ipsa ingravescente aetate. Ex quo intelligitur quale j

Vol. III. V v

Antequam poemω ederetur. eum e uiatis et judicium Antonii Mariae Salis vinii, hoc ab eo responsum tulit. Non pesso che ammirare ta sua felice facilit1 nello spiegate cose nuove e dure e dissicili. eoine in ordine allamantera di militate modetna e simili N. in comparationi prese dalla nuo-va filosofia . Quant' alI' allegoria ed au'eeonomia det poema. mi patono benissimo intes e . Lo speretare de ' versi mi sembra alle volte itoppo stequente . Ε' vero che dii grandetra e gravit a. ma toglie aneo di una cerista doleetra e scddissatione delle oreechie. e alle volte ho ineontrato qual-che du terra , ma elli h venulo dalla novita delle eos e da lei traitate : alis

re volte implerata qualche pares a pia di prosa che di poetiea . e tal una antiquata: ma I' argomento h bellissimo. i ear alteri de personaggi beneca servati. Ella da valle belle noti se delle ationi di molli eroi. di molli paesi. e 1i conosce per tutio seminata domina ed eruditione .

336쪽

33 6

dieium faetendum sit de multis, quae reliquit, earminum voIuminibus ci . Iure tamen in eo laudatur, quod satyras Latinas secerit . postquam satis feliciter Juvenalem in Italicos Versus , verbum set me

pro verbo reddens , eonvertit. Quathlor tantummodo menses , ut ipse testatus est ad Magliabechium scribens . in hac interpretatione consumpsit, haud mediocrem ab ea laudem sperans , sed gloriae stimulus excitavit ipsum ad rem majorem suscipiendam , totidemque , ac Iuvenalis , consecit Latinas satyras, quibus insectatu est saeculi vitia .

Perplacuere omnibus, qui de his rebus judicare poterant , M Beli edi- elux Baceti inius admirari se in iis dixit sermonem Iulinum, visadam P alacrem ingenia vim , qua ieri eodem diversu quotquot Vendit oitia perstringit O jugulat, festiυam graυitatevi, sevientiarum frequentiam sale conditam, rerum copiam, imitationem diligentem nec Iuvenalem modo, sed etiam Persium, Horatium, Lucretium M interdum Virgilium imitatus est θ, omnia tandem ad optimam prudentis , O philosophi normam castigata . Leibnitius vero epigrammate eas

sa) Multa sane sunt. quae inerita retiquit Nomiuir in his Santuatio O tian netti per i Santi d'ogni giotno, de quo opere admonensum putauit m pebrochium . Eelogas X. la Cateleeide . poema Eroteo Comico. ii Clo.

doaldo Tragedia di lieto sine, it Dion Igi Tia dia, si Celoso tisanato dramma morale, te Norae Spitituali per S. Ceeilia. la Donna alta Cappella mamma. la i Ihetta deu'Amore Dramma per mustea, sonetii. Can. roni . Capitoli . ae demum epigrammata Latina plurima. Praeter poeti reliquit Volumina II. epistolarum ad familiares . orationem in funere Peutri Adriani ringenuere/ ii. disserta=ioni e sermoni di vatio argomento. Θ demum te annota1ioni ,l D tirambo det Redi. Ita iram dixerat Pi.sIs oratiovim in os tu Mesi Corfinii cardinalis. quam edissit gueae an. ό ό. Ediderat quoque Perusiae opus quoddam a se in Latinum conoetium M. Francisci Couom7 . quos inscripsit: Clementi anni Diales lineae D. Io. Fr. Bonomi V. cl. Latinitate donavit Ecdelicus Niamius .

337쪽

oelebravit. & Iacobus Cronovius operam dedit, ut Batavis typis eleganter ει emendate ipsae imprimerent ut ci), illud Vanden Broeuliusurpans:

Ingens Pegasidum columen , riderice , Cearum , cui proprio charites ore dedere loqui. Nee minus effusus in Nomii laudes fuisse videtur Anionius Magitabe-ehius in haec vetha ad ipsum scribens et si te anIiquos aequasse dixero, parum dixero ; si superasse, nimium diaero. Si in pungendissaeeuli motibus ti vitiis interdum lascivire tibi videbitur, scias usurpare illum potuisse Ausonii dictum di lasciua est nobis pagina, vita proba. Vir enim erat in leger, frugi, religiosus, dignusque propterea habitus , qui regeret Par eiam Monterchii, qui locus v. millibus passuum ab Anglario distat. Aeeidit id eo dum illo anno , quo Academiam deseruit. De se reiadae autem eonsilium cepit, quod non me V v asi) Libet satyratum aerdeeim Fridetiei Nomii Anglatienaia Pteibyteti. Arguvi inter Coneordea Aeadem iei insensatis Lugduni in Batavis apud Iordanum Luehimana IIo 3. in g. Haec sunt farrearum argumenta. I. Cur satyras scribat. II. Loquentes inducuntur hodiernum & antiquum tempus de vitiis colloquentia. III. de ineptiis hominum. IV. de indignis aequitendi modia . V. de malis Principum ministris . VI. ab obse . . ationibus illustrati medietnam. VII. de pedissequatum pravitate. VIII. in adulatotes. IX. inversipelles. X. de damnia belli XI. de injustitia sub optimo Priveipe. At I. non esae gessendas diuturnis lacrymia uxotum moltra. XIII. se paucis minimiaque rebua eontentum vivere extra palsam. XIV. de Iustitiae im piis satellitibus. AV. de exoticis edulita, titulia. aliisque rebus nostra Mistate quaesitia eum excessu. XVI. de nimis eupidis rei familiaris. Dum haec saeculo suo exprobrapit Nomius. hubuit volunDiem laedendi sina e racundia, declarandique iam iri ingenio. er pondus in rita .

338쪽

lio te in statu rri suas iure intelligebat tenuissimum erat illius gymnasticum stipendium adversatio Is. Alidrea Monelia , qui in omnire litteraria abutebatur Cosmi IlI. gratia . otio autem cum abundaret ruri degens, postquam divinis rebus diligentissime satisfecerat. prorsus eum Musis vivebat, hae de re una querens, quod carebat libris, & doctis amicis, quibuscum scripta & cogitata sua communicaret . Fratris etiam filios, alios lite adolescentulos . in quibus pra elara indoles erat, docebat, instituebat, ic ad omne ossicii munus instruebat. Homo omnino iactus ad societatem communitatemque generis humani, omnibusque ingenuis artibus instructus , mori hus etiam eastissimis , 6e in sacerdotio caerimoniisque diligentissimus , eam etiam Oh caussam urbes sertasse reliquit, ne malo cultu, pravisque o pinionibus corrumperetur. Vitam autem produxit ad LXXII. usque aetatis annum , cum mortem obiisset pridie Kal. Decembris an. I7O3.

Natus enim erat pridie Kal. Februarii an. I 634. a nativitate Christipatre Io. Baptista Nomio, matre autem Octavia Canicchia, ipsa quoque Anglariensi, diti 8c eastissima semina . Postquam Academiam Nomius reliquit an. I 682. ejus Ioeum o eupavit Dominicus Soldanius, de quo testatus est Academiae ipsius Curator , omni virtute . Sc laude , 8c Iegali doctrina parem esse

superioribus I . Nullum tamen extat scriptum illius, quod idem dixeris de Iulio Caesare Philippinio Flarentino, qui eidem vitam enim amisit

exeunte Novemb. an. Iroo. successit. Philippinius autem eo mites habuit in Dudorum cathedra 8c Io. Baptistam Melchiorem Maures, & Iulium Parasacchium, de quibus alibi mentionem iacimus, vitamque produxit ad verem usque an. 2743. Minime in hoc viro desiderasses prudentiam; sed non de praestanti quadam Sc eximia , Verum .de vulgari Sc

a J EP ε rogetetto ebe vale. e la Mim nella legitit, non punio inferiore ai

uoi antecessori .

339쪽

eommuni loquor . Atque haee de seudalis iuris mazistris dixisse suminciat.

Quando juris publici cathedra instituta primum fuit si it auteman. I 726. statim habuit praeceptorem, quo plurimum g oriaretur ,εc qui ad eam iactus videbatur. D. ximus supra quaniis docti tuae Scingenii praesidiis instructus esset Pompejus Nerius Ioannis Bunaventurae ει Camillae Venturiae filius, qui Florentiae ortus erat XVI. Kal. Februarias an. Iro I. In Senensium Seminatio, eo tempore, quo in illorum urbe ejus pater judicia exercuerat, eas litteras didicit, quibus ad sapientiam concipiendam praeparantur adolescentium animi . hanc autem hausit Pisis ab optimis Praeceptoribus, cumque illum laurea decoraret Iosephus Aver mus, assis mare minime dubitavit, inter eos. qui litteris operam dabant, neminem illo fuisse amabiliorem, neminem

studiosiorem earum artium , quas pater maxime amabat, hoc eSt Optimarum . Longe autem adeo processit discendo exercendoque se se .nt cum complesset nondum XX. aetatis annum designatus fuerit magister omnium dissicillimae disciplinae iJ ad quam nemo potest ace gere sine instrumento philosophiae ει historiae. dc sine notitia ea rum rerum omnium, quae scita sunt in populorum institutis ae legibus. His eopiis abundabat quidem Pompejus, sed cum illius absentiam serre haud posset ejusdem pater. ad brevissimum templis ejus doctrinae splendor luxit Academiae Pisanae . obtenta a Magno Duce potestate Florentiae tradendi e superiori loco praeeepta non modo juris naturae 8c gentium , sed etiam seu datis. Eodem tempore aderat patri in omni re gravissima gerenda, 8c caussas plurimas patronus defendit. 8c arbiter judicavit . Demum publica negotia tractare jussus , a secretis, ut ajunt. suit iis, qui summae rerum praeerant, postquam Franciscus Lotharingius ad gubernacula Etruriae vocatus est, ι ia supra pag. Io L.

340쪽

36o9 quidquid tum deeernere placuit, ut prospiceretur vectigalibus iadecumis, in portoriis. Sc in omni re Principis administranda , consiliario Ec setiptore Pompelo peractum est. Is & rei navali Si Stephanianae militiae eonsuluit, fures Aemiliae&Apuanae Provinciae terminavit; jura defendit Magni Ducis adversus Romanum Pontificem in eas regiones , quae a Carpineis Comitibus possidebantur; de dirigendis aquis Pisani agri . deque ejus salubritati Sc prosperitati providendo una eum Tnoma Perellio retulit ; de revocanda ad pristinum splendorem Academia Senensi, cujus curam . dum Vixit, gessit, sapientissime con εuluit , omne demum id egisse videtur, in quo salus Sc felicitas publica contineretur . Quia vero ad hanc rem nil magis conducit quam recta ratio in jubendo Sc vetando, & quod multae Se variae pro locorum diversitate erant leges , quibus regebantur Etruriae populi, optimo sane eonsilio decrevit Franciseus II. ut eodex legum conficeretur, quibus Omnes tenerentur, quaeque iuris atque injuriae regulae certissimae es ent. Nulli vero sapientiori tanta res committi posse videbatur, quam Pompejo, qui ut intelligerent ii, quoS adjutores gloriosissimi operis habebat, qua via, quoque ordine incedendum esset, Sc quae removenda essent impedimenta, tribus scriptis explicavit iis suum consilium, iisque omno id complexus est . quod rationi

aequitatique , locorum naturae , populorum inoribus, atque institutis consentaneum esSet in jubendo ea , quae iacienda sunt, prohibendoque contraria . Tantum Onus minime grave erat Nerio, res tamen

minime persecta est, & quamvis postea saepe ieniata eumdem semper exitum habuit. Nee diligenter minus curavit aliud mandatum, ut Principi referret, qui veteribus temporibus suisset. 8c quis esset status Etruscae nobilitatis ad praescribenda ea , quae probarent quis hoc nomine Sc honore dignus esset existimandus. Vera enim nobilitas in ,hene constituta republica magnam vim habere potest. 8c qui omnia ponunt in summa aequalitate hominum, non vident , convocata de triviis in auxilium quasi libera tui ha temulentorum . omnia so- re & turbulenta Sc temeraria dc periculosa. Fex enim populi non ra-

SEARCH

MENU NAVIGATION