장음표시 사용
311쪽
De Bernardo Tanueeio Iuliani M Lucretiae Thommasiae filio, qui Stiae hoe Clusentinae Provinetae oppido nomen ὶ parantiqua sane sa-
milia si) natus est X. Kal. Martias an. I 698. a Christi Incarnatione, nescio equidem quemadmodum exponam. Namque cum is summam a elotita iεm in administrandis Neapolitani regni rebus obtinuisset , chule enim uni eonfidere videbatur Carolus Rex infinitus essem si vel capitulatim dicere vellem, quae pro bono reipublicae ipse gessit, quot praeteritorum temporum incommodis consuli ierit , in quo uriaverit, quantis oneribus suSceptarum Ierum premeretur, Sc quot, hoe eonsiliario , ipse Carolus Rex secerit, vel dum ad IIispani rum gubernacula sedebat. Quanquam haec omnia . Sc hujusmodi alia plurima ad illius vitam pertinere videantur, silentio tamen prae tereunda esse arbitror, ne de eo historiam Seribere velle judicer, Scea tantummodo recenseho , quae eum Dostrae Academiae laude ipse conjuncta habuit. Adolescens illustii ingenio M industria animum Stmentem cogitatione ipsa hominum excellentium cousormabat, cumque
se Latinis Graecisque litteris expolitum in disciplinam praesertim tra didisset Iosephi Averanti, hune ser me ad pugnam disserens de Romanis legibus provocabat, Sc illud aerioris ingenii, 8c sere dieaeis dictum putaveris, de quo mentionem fecimus in ipsius Averanti vita : si verum amamus , sumus invicem magis νι O diseipuli. Dixit aliquando confidentitisi me minime in Romanarum legum libris mentionem fieri vacuae possessionis, nec minori confidentia assirmabat nunquam caussa cecidisse clientes illos , quorum patrocinium susceperat . Quae commemoranda putavi, ut quale illius ingenium fuerit eo. gnoscas . Cum coepisset an . III 9. Caesareas institutiones inler prela
u Πujus rei monumenta vide apud DominIeum Martiem Maenium Sigilli an istichi Tom. XXII. p. T.
312쪽
332ri, postquam degens in Ducali Collegio sub patrui disciplina An
dreae Tanuecti per annum scholam rexerat , quae meritissimis adole. scentibus dari solet ca , singularis consensio discipulorum in illo auindiendo extitit, & quae docebat, cum non Romanorum solum, sed etiam naturae Sc gentium iura teneret. 8c eruditione praestaret, latius patere videbantur, quam quae a ceteris hujus saeuitatis magistris tradi consueverant. Septennio post transiit ad extraordinariam iuris civilis cathedram , neque Obscura esse poterant, quae tribuebat ossicia discipulis suis, addam etiam.Pisanis , quorum erga se studium multis in rebus cognoverat. Non tam pro eorum , quam pro sui gloria se laborare dicebat, cum adversus Guidonem Grandium probandum su-
Mepisset Pisanos ipsos, victis Sc depopulatis Amalphitanis, secum ex illorum urbe ad sportasse Pandectarum codicem, quae disputatio hine Sc illine plures peperit libros, qui tibi amariores videbuntur. si in iis legendis operam ponere volueris. Ponas per me licet; nam in iis sunt erudita multa, quae juris prudentiae historiam mirum in modum illustrant. Quoniam vero de tota hac controversia pluribus
Quoniam a nobis saepe mentio facta ear Lectorum . qui dierum festorium Leuntur. haea narranda Midentur. Vel ab antiquissimis temporibus selotae utriusque juris, medietnae o philosophiae scholaribus ipsis fuerunt assigna iatae non aiae meneae, exigua lamen. ea consilione. ut per annos quinque. vel saltem quatuor operam dedissent υel in Pisana . .el in alia illustri Aearimia illi illaeiplinae, quam tradere aliis volebant. Annuae erant hae scholae : expleto autem munere. quod ualeo Tractatu eontiuelatur. publieam dispurationem habebant . meret. Principis hoe ipso anno a s . hae disputationes sublatae Derunt. relictaeque orationes. quibus declarant, quid auri lint festis diebus, is a quibus dorensi primordia capitias. Electiones hujusmodi doctorum singulo quoque anno nune a Principe fiunt, ferente suffagium collepio de ii, . qui subjici examini petierunt. Fiebant antea a Re Aore, curatore is con iliariis Aeademiae. Θ nema rite electus censebatur. nisi ex tribus suffragiorum partibus duas saltem tulisset.
313쪽
dicendum mihi erit in Grandii vita, at ea assumes , qtae ad hune locum pertinent. Later haee ab Hispanis militibus, qui plurimi Pisis
erant . eum esset aliquid commissum, quamobrem jure in eos animadverteretur , cui animadversioni impedimento esse putabatur, qUndilli in sacrum asylum confugerant, hane rem sic egit Tanuccius , ut non priidentiori patrono committi potuisse judicaverit Carolus Bor-honius . Hinc orta in illo eupiditas secum habendi militarium caussarum judicem, nee mediocriter sane valuerunt testimonia Io. Baptistae Caraeciolii, qui tum philosophiam apud nos profitebatur. Sc Da minicam hominis, qui Florentiae IIispaniarum Regis negotia procur bat . ad confirmandam illius erga Tanuceium voluntatem. Vidit ille statim nihil esse, quod hujus prudentiae, fidei integritatique eo inmitti non posset, quare ex eo tempore is princeps ad omnia consilia capienda suisse videtur. Dum vero Carolus ipse ad Neapolitani regni clavum sedit, summos potentiae, dignitatis Sc honorum gradus obtinuit . quos quia Se debere putavit Academiae Pisanae, vincula conjunctionis , quae cum illa habuerat, servari vehementer eoncupivit lj.
so Eius istis sie res asit Gasto Magnus Dux . Volendo not in considerario. ne deli attuat serviato. ehe it Dor. Bet nardo Tanucci rende alia Maestadet Re delle due Sieitie net riguarta via implexo di suo Segretatio di Giuatiata . e di quello stres t ehe eon tutio it et ito ed amen ione ha res lungamente alia nostra Universita di Pisa , dove negli ultimi anni se pro . mosso alla cattedra di straordinatio civile . e seeondare benignamente lete ante da esso avantat ene, porci rige go delle cause sopiadette. edi alite fuste e rite anti, ehe muovano i 'animo nostro. in vigore diquesto motuproprio, di certa gelanza e deliberata volonta . derogando eoli' aut rit, nostra suprema a quanto saeesse in contrario. aecordiamo at de . to Dotr. Tanucci la glubbilatione dalia detra Leitura evi riservo nulla di merio xl medes imo deu' ratessa pro eisione di Seudi aas. I ' anno, ehe de presente memet comandando at Senat. Cav. Pier Planeesco de Bieei
314쪽
Et in Etruriam lieet mnquam postea redierit , de re tamen nulla libentius loqui videbatur quam de iis, quos aut magistros, aut discrupulos , aut collegas habuerat. Homo juris civilis in primis peritus. si quid in judieiis, quae aut distrahendarum eontroversiarum , aut puniendorum maleficiorum eatissa fieri Neapoli solebant, inveuisset, quod mimis aequum Sc rectum esset , prospexit id , quod providendum fuit; sed in eo fortasse peccavit, quod multa ad arbitrium Sejudietum suum revocavit. Cum minime ignoraret quot mala ab iuribus Fei: dotum reipublicae afferrentur, illa si nen tollere prorsus potuit , multum quidem imminuit, eavitque Semper ne extincta reno. varentur . Quae vero Regis jura sunt, sarta 8c tecta esse voluit, &pro iis sortiter pugnavit I . Atque in his rebus omnibus non solum fautores laudum illius. sed etiam invidi multum illius prudentiae tribuebant . Non aeque feliciter providisse atque administrasse visus est, quae sublatis e medio vinculis, populorum animos excitare atque inflammare debebant ad augendam florentissimi regni sortunam . & in eo peccavit , quod in iis , quae ipse ignora hat, consultorum minime exquirebat judicium atque consilium . Vir Omnino integer & continens, propositi tenax , nulli obnoxius, & diligentissimus omnium in promere
Auditor dello Studio, ehe dia gli ordini necessarj per il total adempi mei is delia nostra volonta: e tutis non ostante Zce. dato in Firenae que t di a . Ottobre 17 3 . Il G. Duea di Tosean. Gio. Paneiatichi Segretario .l 1 me de eaussa multa seripsit. Θ nonnulla etiam typis mand vis, cujus tirunt libelli, qui inseribuntur: Diitto dei ne delle due Sicilie sui Dii . todi Castro e Rone ilione , o Dritis delia Coronidi Napoli sopia Piombun D.
315쪽
do, ut in sua fide Sc studio Carolus Rex conquiesceret, multa gloriosa gessit, & vel levatus onere administrandae reipublicae liberalissime atque honorificentissime tractatus est. Dum Horatianum it Iud repetebat: quam memento rebus in arduis
Semare mentem, non secus ac bonis,
sacile poterat se imum solari conscientia recte fictorum, nee immerito dixeris stare nune etiam Neapolitanum regnum multis ejus institutis servandis . E vita cessit Neapoli viti. Kal. Majasan. II 83. uni ea ex Rieetarda Catantia nobili Pisana suscepta silia, quae patri minime superstes fuit. Νeque moriens immemor sui se videtur Aeademiae Pisanae, cum magnam librorum suorum partem legasset Nigliolotto Maecionio, qui in ea jus civile interpretatur, Sc exornat etiam scriptis doctis Sc laboriosis. Et ipse minime mentie-hatur in gloriando de se . non ad pompam, ostentationemque , sed ad ingenii cultum comparasse sibi hibliotheeam, eum omni sere doctrina fuisset eruditissimus . Helluonem Iibrorum dixisses. M eultiores Europae linguas noverat, ut se externis quoqiae ditaret divitiis. δε- eultas vero illa animi, per quam repetimus ea, quae Vidimus, audivimus M legimus, summa erat in eo, neque senectute imminuta est.
Atque haec de homine , quo sane plurimum Academia nostra . & ipsa Pisarum urbs, quae eum civitate donavit, vel antequam ab illa discederet, gloriari debent, dixisse sussulat. Non valuit iisdem rebus, quibus Tanucetiis, ingenii praestantia, scribendi elegantia, eruditione in explanasidis Romanis legibus, at valuit assiduitate, valuit cognitione earum rerum, quae sunt pragma-seorum propriae. Salvator Olmeta Bastiae in Corsica natus, qui anno II et 7. venit ad nos Institutionum Iustinianearum Magister, & qui per quinquennium tenuit ordinariam juris civilis cathedram, quo in mi
nere dum erat occupatus, an. I 748. scholae vacationem impetravit .
316쪽
Sollius interdum exempla Iegum petere ab ipsis discipulis, durius hos
increpabat, Sc duritas, Sc rusticitas quaedam tum in ore, tum in oratione, . tum in moribus ipsius apparebat. Apoplexi correptus natulae cessit Pisis anno 17 7. Ex his, quae huc usque narravimus, intelliges mihi propositum minime fuisse de Institutionum civilium magistris separatim dicere. Plurimos tamen nominavimus. quod omnes sere, qui ad honoratiores cathedras ascenderunt , ex hac docendi initium ceperunt. Quanquam minime ascenderint, dum Etruriae imperabant Medicet Principes, quorum regno narratae hoe volumine res continentur , Iulius Ο-ri cellarius, Sc Leopoldus Andreas Guadagnius, quod ab iis tamen homines ingenio praestantes. mihique amicitia conjunctissimi Academiae fuerunt addicti, dabis nobis hane veniam, ut hoe loco exponamus quot in iis luxerint ornamenta virtutis et industriae , utque illorum meritis etsi nequaquam parem , at pro nostro tamen studio debitam gratiam reseramus . Facile obtinuit Oricellarius, ut sui ratio an. IIa 7. haberetur, quod nobilissimo genere Florentiae natus erat, Se quod multis jam robus cognitum erat, sic in patria humanioribus litteris, in Pisana autem Academia gravioribus disciplinis . ae praesertim juris prudentiae illum operam dedisse , ut inter omnes condiscipulos enuluerit . Usque eo se tenuit Pisis , quoad adjutor datus est Philippo Bonanotio caecidit id an. I73o. Eeelesiasticis negotiis pro Principe Praeseclo. Hoc autem mortuo an. t 734. munus illius occupavit, &in Florentinum Senatum cooptatus est ι . Sane benevolentiori succedere haud potuit, & cum hunc senebri oratione laudasset, declaravit quot doctrinae Sc prudentiae praesidiis instructus ille esse debe-
1ὶ P incipis rescripto stipen ium Θmnasticum Θ locum in albo Doctorum reis
317쪽
hat qui tale dissieillimo amplIssimoque muneri praeerat. Nil quidem
praetermisit ori cellaritis, quo illo se dignum ostenderet; εα quamvis saepe reprehenderetur Sc subaecusaretur, quod in defendendis Prin-eipis juribus finem Si modum interdum transiret, aequitati tamen sic semper consuluit, ut in statuenda illa dissicillima eoncordia inter Sacerdotium , ut alunt. 8c Imperium, minime recusasses illius stare
judicio. Liberius loquebatur, quam agebat, Sc gloriari videbatur, quod dum Principi serviebat, Romanis judicibus justam sui querendi caussam minime daret. Vel ii. qui in illius summis laudibus unam excipiebant iracundiam, si constanter 8c libere se gessissent, illam facile cohibuissent. Ex una enim hia re maximam laudem' capere studebat, si aequitate Sc fide rem Principis gessisset ; Se poterat iacile, cum insitas in animo haberet veri Se falsi notiones , Se optime teneret quae legibus tum civilibus , tum Pontificiis fitere sancita . videbat res cule . quae Sunt vitae communis vincula, quid perverso , quid recto more fiat, quid sit majorum institutis tribuendum noverat, Sc si iracundius interdum respuebat ineptias hominum , sive ingenuo liberoque fastidio, sive morose . ut putabatur, hoe minime vitio illi dandum puto. Ex iis, quae praefatus est, eum vulgasset Adissonii comoediam quamdam ci a versibus hendecasyllabis Italicam fallam, intelliges qui
fuerint ejus sensus de legibus. de moribus, &. de omni eo, quod ad inflammandos homines, informandos, se corrumpendos conducere pos se videtur. Et quod tantum tribuebat comoediae, ut eam diteret speculum consuetudinis, imaginen, veritatis , hujus generis poematis auctor 8c ipse voluit esse. 8c satis feliciter mores expressit a adulescentis docti ina superbi, cujus Vanitatem casus , non ratio, non ob
318쪽
εequium erga patrem emendavit . Nullam haec fabula censurae dedit caussam ; dedit illa altera, quia ab ipsa minime aberat genus ridiculi subimpudens, quodque in iis, quae praefatus est Interpres, novas de amore inserere opinione , evellere catholicae religioni consentaneas voluisse videtur O . Verborum Sc sententiarum non egeris pompam ad hibuit eum de nuptiis dixisset Josephi Au,triaci, ac Isabellae Boiboniae.& hane mortuam laudasset O . Porio segetem amplam laudationis habuit . cum semina , . a sanctissima & omnium optima suerit , 8c in oratoris mente eloquentiae vii lutum species & forma insideret . Qui omnia generis, nominis, honoris insignia atque ornamenta habuit , qui ingenio pollebat, atque ab omni fere liberali doctrina satis instructus erat, beatius vixisset, si in se uno sua posuisset omnia, & firmitate & constantia tristitiam temporum mitigare didicisset. Vixit ad summam senectutem: nam cum lucem adspexisset Florentiae Ill. Id. Maii an . Iror. patre Paullo Benedicto Oricellario. matre autem Cynthia Tantuccia Senensi mortem christiano obivit IV. Non. Februarii an. I77S. sepultusque suit tu monumento majorum. quod est in Aede S. Pancratio sacra.
Reliquum est, ut de Leoroldo Andrea Guadagnio Petri Aegidii,
υ Vide Noxelle Letterarie pubblieare in Firente i ' an. t 48. col. 446. quo in loco Lamius dum poema M. JIerlini Coecat quoddam se notare finxit, notavit dicta Oricellarii . V Dueorso per te augustissime horae delle Serenissime Reati Alterre Giu ep-pe Ateiduea d' AuAttia e Donna Isabella Infanta di Spagna det to neli' Ae ead mla delia Clusea: Fitente a b I. in fol. F., equie deli ' A. R. la Sete. nissima Iaabella di Bolbone . . . celebrate in Firente ne la Imperiat B sili ea di S. Lotento ii di tr. Feb. I 6 . ed oratione sunerale dei Sena. tore Cavaliere Giulio Raecellat Segretatio det Regio Diitto in Toseana r
319쪽
N Annae Mariae Palmar filio, quemadmodum supra promisi, dicam. Majores illius sedem Aretii habuerunt , ex qua urbe Marcianum primum hoe oppido nomen ) deinde Floreutiam concessere, ubi ipse natus
est Ti. Kal. Decembres an. I7os. Cum haberet domestica exempla virtutis, hae superavit aetatem, nec superasse minus doctrina videbatur , cum Florentiae 9 Pisis operam litteris dedisset. Ne paternum, ut saepe fuit, sequeretur exemplum in danda opera Chirurgiae Sc M dicinae fecit hebitudo oculorum , quare sic iuris prudentiae vaeavit, usus praesertim praeceptore Iosepho AVeranio , ut per se quoque nobilissima iacultas illustraretur: nam cum ea conjunxit notitiam antiqui. tatis , omnemque eruditionem . quae litteris Graecis N Latinis eoniinetur , Sc in qua ducem praesertim habuit Antonium Mariam Salvinium . Iacobi Facciolati reeutus consilium libellum edidit de legibq,
Censoriis . Sperans per hunc aditum sibi sore in Academiam Patavinam . Disputabant iurisconsultorum eruditissimi, num Censores potestatem habuissent cogendi comitia . rogandi populum , serendique leges . Quanquam eorum dignitas ad tantam amplitudinem pervenerit, ut morum disciplinaeque non solum ad civitatis, sed etiam ad Senatus MEquestris ordinis decus conservandum moderatores essent . publicorum privatorumque locorum jus, & vectigalia P. R. ab eorumdem nutu atque arbitrio penderent, probat tamen Guadagnius adversus Hei nec-cium aliosque multos, Censores, concionem etsi aliquando habuerint ad populum , hunc tamen convocare, Sc cum eodem agere de serendis legibus minime potuisse; potuisse quidem edicta proponere, quae improprie leges appellata suere : Lex enim , ut ait Capito apud Gellium , est generale jussum populi , aut plebis . rogante magistratu . Cum vero Censoribus liceret publicos agros vendere te locare, locare ει vectigalia atque opera publica eum quibusdam paclis, seu conditionibus , quae leges appellari solent, hinc etiam factum doeet Guadagnius quare eorum edicta leges nominarentur. Quae monumenta ad nos pervenerint hujusmodi legum, quae in iis continentur . quae suerint Censoriae tabulae , aliaque hujusmodi ita copiose , eleganter
320쪽
34 atque erudite explicat Guadagnius, ut esse jam ejus artis, quam pr-fiteri coeperat, antistes videretur . Quibus editis . Faccio latus non minus prolixe Guadagnio de voluntate Triumvirum Gymnasii Patmiai promisit, quam erat solito de sua polliceri; quod cum ad aures pervenisset illorum . qui Academiae Pisanae praeerant, retinendum in Etruria hominem putarunt, de quo non solum bene sperare, Se explorate etiam judicare poteram. Itaque non lavitarunt modo , sed Pene etiam ipsum coegerunt, ut onus publicst Pisi x docendi Institutiones Iuris Civilis susciperet, quoiu accidit aestate anni MDCCXXXI. Quam tum dixit Latina oratio. qua veluti Academiaa lares se periuntur , magnam commendaIionem habuit , quost esset sapie tissimis sementiis , grauibusque verbi orciata Sc perpolita . Quo eum ad augendam opinionem, quam omnes habebant doctrinae illius , plurimum valuisset , ejus schola iuventutis flore frequent hatur . Multa ei obversabantur animo, ita quibus optabat vim doctrinae auae eonsumere . Videbat tamen , ne quid privatis studiis de opera publiea detraheret. Saepe etiam consulentibus respondebat,& quod plurimi illum sibi aut arbitrum . aut judicem , aut patronum deligerent, quodque Lueensium, Genuensium . Epidauriorum Respublieae aliique Principes de rebus gravissimis. illius consilium exquisi
rim, id magno argumento est . non aliqua simulationeia aut artificio, sed fide Se prudentia celebritatem sermonis hominum illum consecutum suisse. Non me latet eumdem L nonnullis culpatum fuisse, quod
nimium temporis soro tribuerit. Se1 si dum publieo sungi debebat
munere, operam suam nunquam a discipulis removebat, injuste prosecto reprehenditur otium illius .. qui non modo ita eo hebescere M languere noluit, sed etiam plurimis ut prodesset enixus est. Gloriam ero non minui, sest etiam augeri. arbitramur eorum , qui ad illustres laudes has etiam minus. notas, minusque pervulgatas adjunguntia Ad me andum etiam Guadagnium illa valent, quod eum non esset
abundans nam eo tempore. quo inter Doctores Academiae Pisanarrelatus est, ejus stipendium iUL C. centussium , quanquam istis p