장음표시 사용
21쪽
est multas quoq; , & varias habuit Scriptorii sententias ; Fuerunt qui exIstimarunt propterea cor peti directe ab ipsis venenis, quoniam instar lucis sese statim per corpus usque ad cor propagant,ubi postmodum sua quadam natura firmantur, & viros suas ostendunt,adducti sint hi in hanc sententiam aucto illaic Galcni I. de seminc cap. 6.quo in loco videtur id cias cere commune omnibus venenatis inquinamcntis, ut statim vis ipsorum
instar radijs cuiusdam sese profundat ad ipsum cor. Alij e conuerso putarunt, propterea venenum statim cor ipsum petere, quia ab eo trahatur; sed quum trahi possit aliquid ab alia re, vcl vi vacui, vcl familiaritate, di si militudine naturali, non defuerunt, qui similiter putarunt trahi vcn
num a corde vi vacui, quia cum cor, atque arteriae se se dilatant, ut loco fuliginum effusarum attrahant aerem cxternum, ratione scilicet vacui, simul attrahunt vcnenum extrinsecum. cui rei attestari videtur Gale. a. aphor.
sect .aphor. i.ubi refert historiam cuiusdam mulieris, quae in baliacis suligines venenatas una cum aere per arterias in cor traxerat. Fuerunt etiam
qui putarunt proprietate quadam cor ad sese trahere venena,sed quia sententia haec copiose refutata est a Petro Aponcnsi libro de vcncnis cap.3. noopus est ut ego amplius in ca laborem. illud tantum in praesentia scien--dum, quod etsi interdum venenum attrahitur a corde ratione vacui,ut a
trahuntur & aliae qualitates , verus tamen modus & ratio propter quam venena cor petunt est, quia in quacunque corporis parte insignis vitalium spirituum copia reperitur: quibus cum venena aduersa sunt: sit ut illi hec effugientes tamquam inimica ad cor voluti ad propriam, & tutis si mam si .dem se se recipiant, & illud insigniter laedant ,& vcncno quo ipsi sunt insecti insciant, & coinquinent. Sed aduersus hanc rationcm ircs obiectioncs se se offerunt. Vna est, quia si spiritus vitales insecti ad cor statim percurrunt: rationi consentan cum videtur, ut priusquam illud insciant
partes intermedias contaminent, unde sit,ut minime dc bcat ante alia ab
ipss violari. Altera obicctio est,quod spiritus vitales ubi veneno facti sunt similes,potius deberent ad locum veneni confugere. quam ad ipsum cor. Tertia S postrema est, quod tametsi spiritus vitalcs venenati ad cor ferentur, inulti tam cia relinquuntur in parte primo aflicta : quo fit, ut isti debeant prius huiusmodi partes coinquinare, quam cor ipsum insciatur. Respondendum est ad primum quod tametsi spiritus insecti pertranseant
alias partes priusquam cor attingant, ramen illae minimc ita afficiuntur aspiritibus currcntibus di transeuntibus, quemadmodum asscitur cor a spi. ritibus in ipso firmatis . illud si quidcm inperientia & natura comparatum est, ut omne agens dum in termino est, dum firmum cst, sortius, de cfficatius agat, iliam dum in transitu cst, & motu . Ad sccundam autem obic ctionem dicendum, & si spiritus vitales insccti sint smiles vcncno,tamen multo maior similitudo ipsis intercedit cum corde,a quo tamquam a principio prodeunt quam ipsis venenis. Ad tertiam autem dicendum, sipiriatus vitales relictos in parte venenata laedore quid cin illam,vcrum tamen m nito grauiorem csie,maioremq; laesionem ipsius cordis a quandoquidem vi diccbat Arist. in libro de Com. Animal. mo t. quilibet motus di error fa
22쪽
ctos in principio maximum quid est in virtute. exemplo temonis nauis, in quo quilibet minimus error grauis est toti naui. Sit ergo hoc constitutum, Venena propterea petere directe cor, quia cum sint spiritibus vita. libus inimicissima illi infecti subito percurrunt ad cor , & illud inficiunt: . ita ut iure& merito cor pro loco affecto in morbis venenosis statuendum sit.
De causes morborum venenosorum . CV I.
A v s s A horum morborum nulla alia est, nisi vis venefica, quaecum actias quidam sit,necessarium est,ut in aliquo corpore posita sit,ita ut ex hac vi venefica & ex corpore ipsi subiecto efficiatur mistum, quod venenum nuncupatur. Atque hoc est,quod voluit signis a re Plato et i .de legibus, ubi cum de veneficiis tractaturus esset, scripsit aliud genus venenorum esse, quod corporibus corpora offendit; aliud vero quod incantationibus, figuris,& alijs huiusmodi laedit. Qupniam autem huc
peruenimus,ut venenosorum morborum caussas est evenena inuenerimus,
operaPretium est gradum in hoc loco sistere, & diligenter examinare uniuersam venenoru naturam, in qua pro meis viribus studcbo, ut pauca Omnino desiderentur, & ut multa quae forsan apud alios inuenire non licet adseram . Sunt autem quae a nouis de venenis tractari oportet haec. Quae ijnt nomina ipsorum tum apud Graecos,tum apud Latinos: deincep quaest vera definitio, & vera natura; tum quae sint caussae,& quae differentiae. zdhaec tractandum de sgnis morborum venenosorum, & propterea de signis Venenorum, mox ratio praeseruandi ab his, & venenis , necnon cura tio ipsa exactissime tradenda. Sed cum nobis usque adco grauis &insignis tractatio proposita sit, illud ante cetera discutiendum est; Vtrum ad Medicum pertineat tractare de venenis . nam vir Hippocrates in tur mento quod omnibus Medicis seruandum proposuit,ante alia omnia san- it se neque venena propinaturum, nec consequenter alios docturum esse huiusmodi tractationem . praeterea lex suit antiquissima Platonis i t. de Repub, quam etiam posteriores Legumlatores obseruarunt, ut nulli liceat ceadministrare, nec docere venena. Gai .etiam lib. 2. de Antid.cap. T. damn uit Horum Mendesium,O rpheum Theologum cognominatum, Heliodorum Atheniensem poetam. Aratum & alios Auctores culcberrimos quod di docuerint,& scriptis tradiderint rationem componendorum veneno rum, ut his rationibus & auctoritatibus minime videatur medico licere de illis ullo pacto tractare . Ex altera parte Eras stratus magni nominis Medicus,vi cst apud Dioscoride', capite de Basilisco tractationem de venenis copiosissimam habuit, quinimmo Gal.6.in 6. Epid. cap. s. monstrat sese de proprietatibus secundum totam substantiam commentarium aedidisse, in quo minime dubitandum, quin copiosissime de vencnis scripserit; eo maxime quod Rases lib. ao. sui contin. cap. a. testatur se librum Galeni
23쪽
de venenis vidisse. Postremo si verum est, venena esse res non naturales, ut suo loco dicctur, res aulcm non naturales eius conditionis sunt,ut & ad
salutem S ad pernitiem administrari queant; si ut minime impium via deatur de ijs tractare: co maximὰ quod Hipppleristiue in locis utitur cantharidibus,quae venena sunt. Multa etiam sunt animalia quae venenis nutriuntur, ut relatum in de mure quodam qui nutritur napello . Cicuta
dicebat Lucretius barbigeras pecudes nutriri. hac eadem dicit Plinius nutriri capras, & Gal. turnos, quin immo ut suo loco dicam pleraque venena sunt quae maxime iuuant venenato corporis, ut si sint ancipitis naturae, ita ut & bonum S. malum praestare possint, minime videatur aratione, &a Medici munere alienum de ipsis tractare. Hac in re dicendum est , de venenis a Medico posse duo tractari, vel naturam, scilicet ves usum,de natura rursum potest Medicus tractare, vel de ea quae singulis cognita est,uel de ea quae incognita & secreta habetur. De usu pariter venenorum qui positus est, tum in ratione componendi, tum in tempore exhibendi, tum inquantitate, tum in modo, potest tractare, vel ratione salutis, vel ratione damni, & pcrnitici. De natura autem eorum singulis cognita, si Medicus tractet, minime rem aut iniustam, aut inhoncham faciet, quia cum sint a Deo & a natura creata, vires & naturas ipsorum docere, haud in conueniens est: eo maxime quia ad salutem hominis pertinet, ut huiusmodi natura cognoscatur, quo possiit caueri. Sed de natura eorum Venenorit,quae arcana sunt,& vel ab omnib. uri a plerisq; ignorantur,minime mecsco tractandum esse videtur. Et hoc cst quod dicebat Cal. in lib. de purg. med. eum qui repererat herbam attrahcni cm sanguinem si iste ductum ad supplicium oculis velatis, ne in itinere aliquom doceret eam humano generi usq; adeo perniciosam: quamquam sim admodum incertus an huiusmodi hcrba reperiri possit, quemadmodum alias disputaui. eo quia Gal. scribit se dum puer esset, huiusmodi historiam audiuisse. & Mcsiles in Can
nibus uniuersalibus conatus est pluribus rationibus demonstrare, huiusmodi hcrbam quae sanguinem ducat, reperiri nulla ratione posse . Circa usum vero vcnenorum ita Medicus se debet gerere, ut numquam ad perniciem ullius,uci tractet illum, vel doceat; gratia vero salutis A potest,& debet Medicus ipsum doccre, quare mihi videtur reprehcndendus The
phrastu aquilib. 9. de hist plant. 1 docuit modum quo Chii populi cicutam parabant, ut cito interimeret. Sic A iure damnauit Calenus eos Auctorcs qui docuerunt compositione vencnorum in perniciem hominum;
S si forsan & ipsi excusationem aliquam suo facto praetendςrint ; sic sortasse post et aliquis vitio vertere Platoni, qui in calce Phoedonis dum mor-tcm Socratis narraret, docuit modum quo usi sunt Satellites,ut cicuta cito interimeret sanctis simum hominem. Quare iam videri potest, nos quoque excusatione dignos esse, quod institutum nostrum sit venenorum naturas cognitas & vulgares tradere, simulque usum ipsorum non ad perniciem,sed ad salutem docere simul qu e demonstrare, qua ratione liceat e tum omnia damna cultare. De
24쪽
V OD appellant Latini venenum, solent Graeci Scriptore nuncupare pharmacum . Et sicuti apud nos hoc nomen multa significat: sic quoque 5 apud Graecos. signisi eatcnim modo purgans medicamentum, modo letalc, modo coitarem,modo incantatione, torq; otiam significarc phar-m cum apud Graecos perspectum est illis,qui in commentari se eorum versantur. Sed quia talia lignificata ad Medicos minime pc sinent, statuamus uenenum de quo nobis ti Mandum cst, significarem dicam clitom mortale. Medicamentum autem hunc in modum acceptiuri apud Graecos tam Philosophos,quam Medicos varijs modis nuncupari folct. Hippo. cane 6.epid. commen .6. tex. vocat iuram cario appellat θανασιμον, Theophrastus vero. Dioscoridos,& Calenus appellarunt v
cibus totidem fere Lati norum rc*ondent. nam intcrdum appcllant malesca venena: interdum latalia; interdum corruptoria : saepe etiam dele- 'teria. Gai loco citato sermonem.habens de proprietatibus a tota substan- tia, scribit ea quatuor generibus contineri, alimentis, medicamentis,pum gantibus, male licis. & horum remedius. Malefica rursum scribit duum esse gen erum , alia appellata deicteria: alia quae virus eiaculantur . sicq; r media duum esse generum . alia quae respiciunt diactoria, di vocantur at Ripharmaca r alia vero quae virus ciaculantia, & theriaca appellantur . de quibus praeclarissime scripsit Nicander, post haec declarans Calenus quae sit differentia inter ρὐάσιμι. seu letalia S deleteria, scribit veteres Medicos nuncupasse medicamenta seu ictalia, quae inserum quidem mortem, sed iuuare etiam possunt: deleteria vero ea appellari, quae neque sanos, nequc aegros iuuare possunt. Sed circa hunc Galeni discursum tres oriuntur noi Gomcinnendae difficultates. Prima est, quia ipsemet Gai nus lib. s. de mcdic. per genera cap. i. scribit deicteria eri vcluti speciem ipsorum θανασὶμον idest letali tim,ita ut omne qui tam descierium sit θιπιι σέριον, seu letale: non autem e convcrso omne letalefit deicterium, qua sententia plane videtur c latraria,aut saltem diuersa ab co, ut nuper attuli. Altera diis cultas. quia idcin Gal. a. de rat victus acut tin ii. de deicteriis sermonem facicias, scribit ea interdum utili ha tem praeitare,vcluti est Hyoscyamus, Mandragora, nam I. lib.dc si napi, Medi c. p. i 8.appcllauit haec medicamenta delet cria, ut manifesta videatur contradictio, quia hic scribit deictoria qua doq; prculcitc. 6. aut cpid. loco citato dicit .scic ria,nm; canos, neq; fgros iuua re. Tertia dii sicultas est, in Gal. low illo 6. cpid. trades cxePlu dclcterioru quae nia quam iuuant,aditum crat lcpore marinii, hydrargyrum, seu argentum vivum, S aconitum. Ceterum Plinius lib. 27. cap. a.
25쪽
De morbis venenosis, s venenis
scribit Aconitum maxime prodesse homini aduersus complura venena, &de Argento vivo habetur apud Ausonii im manifesta historia illius scilest
mulieris, quae cum vellet enecare maritum, dcdit ei primo toxicum, quod cum mort m tardaret,ut eam acceleraret dcdit argentum viuum,sed quod illa putabat mortem accelcraturum, vitae potius misero illi marito auctor extitit: quandoquidem argentum viuumluit veluti remedium toxici. Vt his dissicultatibus sigillatim satisfiat. primat quidem hunc in modum respondendum iudico hoc nomen θανασγειον, seu letale quemadmodum colligitur ex Gal. 3. de temper. . dupliciter accipi solere, uno modo communiter,prout complectitur etiam deleteriar alio modo peculiariter,seu proprie, prout scilicet contra distinguitur ipsi deleterio. 'vando igitur Gal. in I .cap. 6.lib.de comp. medic.per gen. ita loquutus est θανασιμον non proprie, sed communiter accepit: quemadmodum s.lib epidem. accepit hoc nomen non communiter,sed proprie. Pro secunda disii ultate sciendum est,deleterium in Gallani doctrina duplex esse, quemadmodum tollisi potest ex et r. p.lib. 3. de simpl. mcd.unum genus deletori jest, quod a tota sui substantia corrumpit: Aliud autem quod potius ratione quantitatis, quam tota substantia interimit . atque istud adhuc duplex est;vnum quod vincit semper di numquam alteratur, cuiusmodi est optum, idest succus tapaueris: alterum quod etsi vincat, tamen aliquantisper etiam alteratura nostro corpore, & hoc vel est calidum, ut eupliorbium , vel frigidum ut hyoscJamus , mandragora. Hoc ita constituto respondendum , quando Gale. a. de acuti I a. scribit deleteria interdum iuuare, loquitur de delet riis non a tota substantia, sed de ijs quae opus habent quantitate,& quae licet vincant, aliquantisper tamen alterantur; ubi vero in 6.cpid.scribit. Doleteria neque sanos, neque aegros iuuare , loquitur de deicteriis a tota su stantia; quippe quae certissimum est naturae nostrae ita aduertari, ut nutilam utilitatem praestare possint. Quid vero dicemus ad icrtiam p verum prosecto, immo verissimum est, neque argentum vivum, neque a- conitum umquam prodesse,nec sanis hominibus,nec aegris simpliciter, sed si quando iuuat id contingit quotiescunque aliud venenum est in corpore quod sit ipsi aconito ,
vel ipsi lirdrargiro inimicum: tunc enim ut preclarissime dixit Plinius duo venena inimica in corpore inter se sepugnant, ut homo seruetur, quapropter verissimum est; huiusmodi venena consore homini per accidens,hoc
est quando contingit in ipso esse aliud quodpiam sti
inimicum. Atque Hec circa nomen venem considerare l sufficiat.
26쪽
Dber Primus.. Se definitione veneni. Cap. I.
CCEDAMus ad indagandam des nitionem,solent Me- diei nostri&praesertim Galenus venari definitiones rerua communibus hominum notionibus: quemadmodum fecit a. Meth. quando indagare voluit morbi detiimione, homines autem consueuerunt appellare venena res illas quae irremediabiliter intcrimant nomines ,&bruta caulini norata : quam communem rationem cum sequeretur diligentissimus Aulcennas lib. 2. tract. t. cap. de venen lim venena esta medicinam naturae humanae contrariam , non secundum contrarietatem , si si . proprietatem. & Galenus pariter 3.de temper. dixit inmentum illu sse quod seueratur a natura: venenum vero quod superat & vincit. Cet
- l. I in oriatim esse putamus , ut sit mistum non
conse en Nicamento substantiae; quo fit ut vehementer Lanisti id illi, qui putarum, venenum acciden csse, di in pria camen
ebrata, si quid eum Venenum, de amentum contraria sint oc
contraria sub uno genere contineantur , scuti alimentum ui praedicamento substantiae est,haud secus videtur debere in eodem praeterea quae ineptia suisset Galeni appellare venenum, medicinam a tota substantia notas contrariam ut secit a. de acut.12.3.de temner. 46 m 6.epid. s .& alibi si qualitas esset . Postremo ea est natura accidentium , possint adesse de abessς citra subiecti corruptionem. Quod quidem in venenis numquam usu venit, ut sit omnino constituem um venenum csse substantiain, α eos scicilisse, qui putarunt ipsu in esse qualitat . Secet quis, quo modo venenum possit esse substantia, nam substantia mih contrariatur. substantia non suscipit magis,& minui. Vcnena vero sunt contraria & vcnenis, ut aconitum scorpioni: bydrargirum toxico, di ali-
&c praeterea suscipiunt magis & minus , quia aliqua sunt ni svenena, aliq minus. item si attendatur venenum canis rabidi, S. scorpionis videriir viruinque pura esse qualitas, ut est excmplum apud Gale num illius,in quo a pede aura venenata attollebatur in caput, & cpilepsiam saciebat. Resiondeo breuiter, ut respondet Simplicius in ante praedica
mentis, scilicet substantiam posse duplicitur considerari Vc idum se solam, vel secundum differentias, ta qualitates quae sibi copuuntur Si primo modo consideretur: proculdubio nihil sibi cst contrarium . nec sulcipii metis, vel nunus. Stasi consideretur secundo modo, plancta con-
27쪽
De morbis venenosis, s venenis
trisum habet, di colasquciater suscipit magis & minus , eo quia sibi coniunctae sunt differentiae & qualitates quae habent contraria;& quae possunt
intendi ci remitti. Ad postremum autem respondendum & venenum scorpionis, & venenum canis rabidi esse omnino rem mistam, illud bene veru est corpus hoc cxiguum admodum csse, & ita exiguum ut videatur
effugerς sensi is nostros; quod voluit nobis significare Galenus quando fde locis ancc. cap s . sermonem habens de veneno scorpionis dicebat huiusmodi venenum illud, mole quid cm pusillum : vi aulcm ct potestate maxumum esse . quod etiam dicendum cst deaura illa venenata, quae ascend b t a pede, quaeq; nihil aliud crat, nisi corpus vaporosum, tenuissimum . moic quidem exiguum : sed viribus & facultate potentissimum. Dixi v
Renum essem istum non naturale, quandoquidcin Auic. a. Primi. tradi. 2. cap. de illis qua eduntur de bibuntur adnumerat venena inter res, seu caus fas non naturales vocatas, nam res naturales illae appellantur, quae semper bonae sunt. p taeternaturales vero vocantur illae: quae semper sunt malae, utio orbi & caussae morbosae, inter has constitutum ordoraliarum rerum quae modo sim onae, modo malae, & collocantur ab Avicenna & aliis etiam vcncna, quo interdum tiniant. Nequia ab hac scia Icaria deflectenduin i circo, quod omnia venena fiant a natura, quia etiam aer est eorpus nati ralc, etiam cibi, & tamen passi in vocantur a Medicis res non naturales .
Dicitur cordi inimicum , quia cui diccbat Meste' venena omnia cor ta- quam peculiarem scopum petunt, quod optim ὀ probabat Petrus Aponcnus in libro suo de venenis . quia statim ac siquis ijs percussus est , modo palpitationes, inodo syncopen , modo cordis debilitatem protinus incuserit. & hac in re manifestissima apparet disterentia inter venena di medie menta purgantia, quia sicuti haec cor principaliter offendunt; sic illa os ventriculi statim labς factant. Quare Galenus N Hippocratcs praeceperunt ,
ut purgauribus medicamentis semper miseeantur odorata, ne scilicet os ventriculi ab ipsis violetur : Quamquam cst & alia differentia inter medicamenta Purgantia & venena propolita nobis ab Arist. t. probi. sedi. pro blem. 8. ubi scribit suminus ille Pliilosophus medicamenta purgantia oninia cise amara,& sic di ac tetra odoris, nec interimere, nisi sumpta tu ma-
na quantitate . contra aut cin venena nccare ctiam in minima quantitate.
e qua re paullo post plura dicam . Dicitur postremo humanae naturae corruptibile, cuius conditionis, ut exacta notitia habeatur , expendenda est Unaquaeque vox : nam apposita est haec vox humanae . quoniam& si medicina possit etialia versari circa valctudinem brutorum: peculiare tamen munus illius est,circa corpus humanum versari ;&'si vero multa reperiantur venena, quae interimunt aeque S bruta & bomines, sunt tamen ta aliqua quae sola bruta, vcl solos homines interimere solent nam saliua humanae venenum est inultis insectis: homini tamen non est venenum, cicuta homini venenum cst : non tamen sturnis aut capris: Narrat etiam celeberri. mus auctor extus Empiricus I .Hypotheseon Empiricarum sues, seu po
cos nutriri syoscyamo, & mandragora, quae simi hominibus venenων seriabit etiam hirundines ali cantharidibus,quas plo ve nenis habemus. ut cum
28쪽
haec sirinter venetra varietas, iure apponendum sit humanae, si uasi sermo itio sto sit deii, dumtaxat quae homi ics interimere possunt.J, Dictum e tibia,turae. rum quia sic de Galenus& A c. sunt locuti ;. tum quia ratio i prali ostendit 'iraturam innem hominis euerti ab ipsis venenis . nam cum nai la, ut docesit Arist. r. Philic. complaetatur materiam, sumam,di compositum : si expendamus materiam humani corporis, erit humor, i pultus, & membra solida, hie autem omnino a venenis corrumpi, di euer istolent. Si etiam expendamus tarmam, siue iamam capiamus pro telΠ-ipe mento , siue pro quopiam alio diuerso a temperatura , non est 4μbi , tandum huiusmodi Grinam, siue si substantialis, siue accidentalis ab id sis tinerimi, & co mpi. Didium cst postremo corruptiuum, eo quigici uodctimque venenum sit, litio externum, siue internum suapte natissa aptum est huesanam naturam corrumpere, unde nugae sunt eorum, qui chiviserurit illud in letale , & non letale . quia quodlibet venenum semper interimit , vel saltem suapte natura natum , dc aptum est corrumpere ; id quod volitii intelligere Avicennas lib.2.tracti l cap. quando scripui vc .nen avsse Medicinam, quae corrumpit, seu apta est corrumpereteinpςr uiram humanam. Et quamquam omne venenum siuapte natura evierint . corrumpat Eurianam naturam, differentia tamen in non exigua, quia, aliqua quidem ntinaquain interimunti etiam si habeant potentiam interii mendi taliqua vero interimunt, sed aut tardius, aut citius . t ti
caussis stropter quas aliqua venenam inter uo:
mina: ὸ illa ni h A v s S AE aulcm propter quas aliqua venena non interi munt , complures cssu possunt. Prima est proprietas diuidualis, nam sunt aliqui a natura adco egreste conitis tuti, ut arcana quadam ratione ab iis non ostendantur.
Scribit Sextus Empiricus loco ci tato, fuisse dinum qui dam quae triginta drachmas cicutae sorbhbat sine ulla laeti
solere , di scorp:onibus, ta lcrpcia rivus, quori quiuem non potest,quam ex insigni quadam coiporis constitutione secreta. ec cliti na. Alia ratio propter quam non semper corruimpant,dc interimant vene na,est,quia corpus quod capit venenum antea ita pra*aratum est,ut aquisierit ves facultatem corruptiuam veneni, vcl sane illi familiarem .uc
29쪽
De morbis menenosis, S uenenis
iit Rex Mythridates a venenis non offendebatur , quod corpus eius assiduo Mithrydaticae confectionis via , ita erat munitum : ut haberet in sese vim corum corruptricem , sic si verum est puella illa nutrita napello non offendebatur, quod similitudinem quadam cum napello cpntraxisset. de qua re tamen cum dubia sit, suo loco diligenter disputabo.Tertia caussa ejt,aut quia venena prius e corpore clicii intur, quam petant cor; aut quia vel cibis, aut potiaus in corpore ita inuoltiuntur, ut eorum vis, aut penitus sui cetur, aut maxima cx parte frangatur . Postrema est, quia nocapiunt ir in ea copia, aut quantitate,in qua capi taberent ; nam scriptum est a Gal.3. de simpl.medi c. cap. 23. mcdicamenta omnia siue sint ictalia, siue purgatoria etiam si sint cis cacissinis,lamen opus happrecerta mens ra ad hoc, ut possint suas operationes exercere. Sic enim dicebat ille cent
simam partem scintillae ignis nihil sacere,quia non est ea mensura,qua possi vis ignis ciscacissime operari. Sed contra hoc videtur dissicultas, primum,quia ut dicebat Aristotcles loco citato , venena illud habent peculiare, ut etiam in ruinima quantitate possint operari,& Petrus Aponensis insiti ecapitis lib. i . de venenis, dicebat tantam esse eorum agendi potestatem ut etiam in insensibili mensura homines interimant, & praeter haec sunt etiam complura testimonia, quae ostendunt , venena in minima quantitate operari. nam Ioannes ilic Leo,qui descripsit Aphricam in sine lib.7.rem miram narrat, quae digna scitu est, scilicet in Nubia reperiri quoddam veneni genus, cuius si granum unum propinetur decem nominibus,omnes statim iugularcspatio quartae partis horae, sin autem trahatur uni homini illum statim interimere, ut his exemplis & hac auctoritate intelligi possit, non esse neeessariunt , utimensura ulla definiatur pro ipsis venenis ; ecus , quam videtur dixisse Gai. Respondendum est, omne agens quodcumque illud fit, opus habere ut dicebat Galenus,certa aliqua sui instrumen ii quantitate,infra quam non possit operari,quia si id viuetur manifestum in igne omnium potentissimo agente, multo magis existimadum cst,nceessarium esse in alijs corporibus . illud quidem verum est, sicuti varia est emcatia venenorum; sic quoque variam es lemcnsuram . quia in aliquibus necessa. ria est paulo maior: in aliquibus vcro requiritur multd maior, ut videreia est apud plurimos Scriptores,praesertim vero apud Amaldum Vill nouanum in libro de venenis, ubi docet qua mensura unumquodque venenum poIst interimere, & sicuti hac varietas conspicitur in agendo in ipsis; ita quos, que non minor diucrsitas apparet in tari da, vel cclcri operatione. isti :: . tur & de hac aliquid
30쪽
De Cauta cur ab amnena cito auqua tarde mi
ΑvSs AE cur venena aliqua cito,aliqua tardρ internciant, comptares esse possunt. Prima est natura, vis eiu caci si tria veneni . propter hoc enim solebat dicere Avicennas .ca venena,quae agunt proprictate citius interimere, quam ea Quae agunt inanifesta quin y propterea quod proprie- tas est efficacissima potuntiar de con 'ucnter celerrima in operando est autem proprietas huius naturae, quia licuti qualitas contrariatur qualitati; sic propraetas contrari tur formae specili de lubitantiali, propter hoc proprietas ci lius interimit, quia petit & euertit formam substantialem. Huius naturae est venenum illud apud Aethiopas ante rocentitum. simile item illud, quod scribit Aristo. in lib. de mirabit auscult. natum in monte Circaeo statim homines interimere. Non praeteribo etiam quod scribit Nicolaus Florentinus serm . t αῖ .summa 1. cap.9- ει trare .cap. 6. scilicet Franciscum OrdelapKum Capitaneum Foroliu matriae meae genus veneni habuisse, quod iniectum supra carbones, illic' interimebat omnes circunstantes. It que prior ratio propter quam alι qua venena cito,aliqua tarde interimant; est natura di proprietas ipsius veneni. Secunda ratio est dispositio & proprietas corporumta si qu idem ubi corpus corde imbecillo est , estissime iugulari solet a veneno. pariter corpora calida citius necantur ab eo.quia cum babcant vias & motus iplos citissime vis venenorum penetrat in cor, di consequentur vitam tollit; ex aduerso autem quicumque sunt robusto corde difficilius,di tardius vincuntur. Similiter qui corpora densa di frigida habent, serius super ii-tur a venenis, ed quod cu habeant venas S meatus angusto mimine pol sunt illa cito in cor penetrare. Et haec est ratio propter quam Galenus ae simpl. medic. I 8. dixit sturnos a cicuta non intcrimi , quemadmodum homines: quia sicuti homo meatus latos & patentes habet . ita sturni venis angustissimis sunt,ita ut vel non possit in cor penetrare venenuci cutae, vel si penetret, non nisi factum& magnopere diminutum accedat. quamquam Avicennas 6. a.triati G cap. 2.huiusmodi Galeni rationem no admodum probasse visus est. Tnrti ratio eston sura illius veneni a flampti, illud enim apud Omqes Philolophos comperiistimum est , in maiori Quantitate semper maiorem vim politam esset ει ubi vis maiorest,necessa
quantitate semper maiorem vimIositam esse: dc ubi vis maiorcit,neccil 4 rio quoque adesse celaritatem iptius operationis,ut propterea qui plus v nem sumunt, necessarid quoque citius interimantur. Quarta ratio vi tempus. nam scribit Theophr. lib.9.de histo. planti cap. . magnum di Icrimen esse in venenis colligendis , scilicet quo unumquodque tempore colligatur, quia astate collem magis operantur , quam vernali tempore