장음표시 사용
31쪽
&hoc sortasse spectarunt antiqui Medici, quando in componenda sacratissima illa antidoto Theriaco,praeceperunt ne vipetae tempore aestiuoc plantur uod tu hiripsarum nent: ritu lidit Similitor quoque non paru refert an tempore i diu nii, an tempore cloi sumatur vcnenum, quia multa citius Operatur ni corpore ieiuno,quam insaturo ; non solum quia liberius per corpus vacuum discurrit, quam per plenum ; verum etiam quia membra corporis iciunt multo vehementius
uditirahunt . Quinta & postrema ratio est a a scomp linoffi libro citato cap. in postquam linprobatadmodum cpult componebane venenum cicutae, ipse alium attiuit, que tentissim uni Esse ad subitam moriem inferendam; sic etiam relatum est de Locusta illa sceleratissimas mina,qus cum venenum Britannico ministraret iussu Neronis, ut crius operarerispillud magis coxit, quod certissmin uiridit ii uersias eaussas,ob qisas udine na citis interim uiat , potissitatiunctae modo iii componendi. Sed hoc loco solet laxisque dubitari. Vtrum domponi possint; ita ivt certo quodam Nideterminato itempore interimant: nam Theoplirastus auctorgrauissmns4M 9.d historia plant. cap. de aconito scribit illud ita parari selitum fuisse ut intcrimeret, modo spacio mentis, modo spatio bimestri , trimestri; modo etiam per annum. vitiae una auctoritate sibi quis persuadere possit , venenum ita posse para- i, ut tempore Heterminato interimatat Ad haec Galentis in libro de part
sus artix Medicae qui liber&sist collocatiis inter spurios .est tamen G leno dignus cap. . serit,itui si ostionem qliamdam noli tralitatis reperiri in
corporibus, quae opus habent praeuisoria Medi ei operationc,atque hanc esse dicit quando homines in eo statu sunt, ut habeant aliquam intemperiem in corde, sed nondum habeant sensibiliter laesas actzῖes N huius diactorem volitiis osse inuenisi venenum Quod tempore delaminato interimat . haud secus Aula. 6. quarti. loco citato de putrofaeientibus venenis sermonem habens, stribit ca tempore dcterminato essectus producere.Sed
' si licet huiusmodi rem exemplo comprobare,est apud Aulum Gelium histolia Attilii illius reguli, qui cum missus esset Romam a Carthagini sibus , ut paceni componeret, lixit illis, sest accepisse venonum a Caritaginiensibit x, quod ipsum determinato tempore occideret. Vt somnibus videatur iudicandiim reperiri venenum quod ecrto tempore interimat. Sed ex altera parte sunt lation non i nobills quae demonstraro videntur, ii odhuiusmodi rion rcpcriantur . Prima est, quia vcnenum si umquam iutorimere dcbct,opus est,ut habeat vim di cordi inimicam , re naturae humanae corruptiuam . huiusnodi aurem vis insignis est, & propterea ubi in corpore viget, aut statim noccbir, aut ita frangatur, ut in post crum etiam iaccare non possit. Alia fatio est , lilia actiones, quae tempore dcterminato prat finitimii r,neccssario prodeunt a facultare, quae operatur cum discursuti iuditio : nam agere N persccre potius in hoc, quam in illo tempore,
32쪽
non videtur esse opiis alterius quam facultatis .ic liberantis, ge disturientis. unde bruta carere etiam videntur huiusmodi temporis discrimine, propterea quod carent :& discursu, & di Hirsus deliberatione . atqui coetum cst invεnenis nullam reperiri posse huiusnodi facultatum , iccirco non vi.
detur etiam rationi consentaneum, ut determinato quodam tempore venena operentur. Postremo si aliqua huiusnodi vcncna rcpcrircntur,aequum Citat, ut aliqua pii arma ca quoque rcperirentu: , Quae possint ccrto aliquo tempore operari, Δ inagis hoc deberet in purgan tibus , quia vis ipso i uni non usque adcd potens, non adeo ossicax & sera cst, vi vcnenorum. At nullum huiusnodi medicamentum reperiae est; imo comparans quandoque Galenus euacuationcm per sanguinis in ta sontan, euacuationi per pharma
ca, dicebat illam praestate huic, quod in pol citate Medici sit positum, Ec
quantumcumque, & quandocunq; extrahere sanguinem. ubi autem semel medicamentum corpus fuerit ingrcssum non esse amplius in potestate Medici, vel accclerare, vel tardare, vel augere, aut minuere illius actionem rsed necessaritim csse, ut id totum cuidam fortunae boncscio rc linquatur. His itaque rationibus probari posse videtur nequaquam dari posse volena quae dctorminato icmpore intcrimant. In hac diti cultate quam video atterisque tractatam, dica quod cutio. parare vcnenum aliquid, quod positi aut ceserius, aut paulo tardius operari,cst quidem in aric Medica politum, quandoctu idem videmus etiam X cnenum canis rabidi . intcrd in sta- tim occidere. interduin serius, interdum vero tardissime. Sed quod parari P sit venenum , quod v 1 decima ille vcl vi Pesima. vel incn sis spatio vel quopiam dierum detcrminat a uincrq occidat: eso certo fabulas esse puto. Et quamquam Theophr. N auctor illius libri secus docuisse videan . . tur, tamen Avicennas dixit venena putrcsaci cntia in tempore, id est non
statim interimere, non autem quod ecrto temporis spatio id faciant. Et quod ait Theophr. nisi id ipse dixerit secundum sentcntiam vulgi, aut posuerit dcs nitum tempus pro indesinito, ego sane quomodo illius auctoritatem seruem videre non possum. Patet igitur quo modo iure in desinitione polita sit, particula illa corruptiua, & quomodo intolligenda sit. Superest ut modo videamus, quae nam sit illa vis propter quam vcncta a &Occidunt, & cito occidunt; deinde videndum erit quis nam sit modiis ille quo interimant. Et quia venenorum aliqua sunt, quae a vita mibus animalibus ini jciuntur: aliqua vero quar nihil viui habent. quaeremtum erit quomodo liaec ubi adnunistrantur: in corpore ad actum reducantur. Nam de illis quae eiaculanti ir ab animalibus non est speculatio : quandoquidem illa non egentvlla actuatione . sed tantum disputatio est de illis , quae liue sint naturalia, siue ar.
tilicialia administrantur, siue intcrius , siue --
33쪽
De morbis veneno sis , ω venenis
ti qua venena interimunt. Cap. I.
V Ar sit vis illa . quae vcsiena naturam nostram curetunt: inuenio discordes Medicinae auctores . nonnulli existimarunt venena non alia facultate operari, nisi temperatura, aut primis qualitatibus, atque isti fuerunt omnes illi, qui opinati sunt, nullam aliam sormam, naturam , aut anima in corpolibus nostris esse, nisi temperaturam clement
rum . Sed quamquam & Alexandcr Aphrodictus. N plerIque alii hanc
sententiam lunt secuti : a vcritato iamcn longe aberrarunt. si quidem si nulla alia anima, nulla alia vis ropcriretur, nisi tempcratura clement rum ; cum qualitates sint accidcntia ut Arist. ylcrisque in locis docet necessarium esset animam omiacm , naturam nostram accidens csse, quod tamen absurdum est. Sed tritiusmodi quaestiones, nequc ad hunc locum. neque ad hanc tractationein pertincnt. Exalicta parte fuerunt, qui H m' vcncnorum corruptriccm cxistimarunt incognitam. & arcanam esse. Sed di hi, & priores, ut optime dixit Auic lib. de viribus cordis,tract. I .cap. Io. Si inquam omnes vulgaros homines si ni, eo quod sese attollere ad caus. sis indagandas non possunt. Ceterum Galenus&Avicennas huiusmodi' vim diuersis nominibus appellare visi sunt,interdum enim vocarunt totam substantiam : intcrdum formam substantialem et nonnunquam formam
specificam : saepe totam speciem : saepissime proprietatem. Sed quid per
haec non ina, & per naturam venenorum intellexerit Galenus & Ruicen. non conuinerunt scriptores Medici. Aucr.lib. de theriaca,r .cap.& s.couleei cap.r s. existimauit totam speciem, seu proprictaicio, vel naturam,formamve substantialem, nihil aliud esse, nisi propoitio nona, vel proporti natam elcmcntorum mistionem; quae cum plerumque iit nobis ignota, non est mirum si eam modo occultam proprietatem : modo naturam secretain voccinus.. Petrus Aponensis libro lito de venenis declarans & ipse,
quae sit haec specifica proprietas, dixit eam nihil aliud csse, nisi meritum inistionis clemcntorum rcbus ipsis donatum a superiori sidcrum influentia. quam ctiam scy'ntiam profitetur se se accepisse ab Avicennalibro illo de viribus cordis co citato. Hanc Petri Aponcnsis sentcntiam picrique recentiorum sectati sunt:& inter alios Fcrnelius,qui Diuinis caussis multum tribucre delectatus est. Cetcrum luculentis si me omnium Auic. r. primi. Doct. 3 .cap. is .de illis quae eduntur,& bibuntur explanauit,huiusmodi se rmani substantialem, seu specificam : vi etiam libro illo de viribus cordis. multa nobis proposuit, ex quibus claristi me colligere licet, quae fuerit idisius sententia de hac natura vcncnorum,quam appcllamus proprietatem speciscam. primum enim quod Avicennas dixit,est, huiusmodi scirinam , seu proprietatem nihil aliud esse, iusi naturam : ita ut differat natura a proprietate, ut differt continune a Propria. di sicuti natura communiter accepta
34쪽
Ioeepta est principi u motus & quietis: s c proprietas, inquit Auic. est quoddam principium motus di quietis proprium & peculiare in unaquaque specie . alx crum quod docet Avicennas,locis citatis,est, huiusnodi naturam nequaquam esse Iemperaturam, neque esse unam,vcl plurcs qualitatos,aut separatim,aut iuncti in acceptas : sed esse quandam aliam formam seu vi tutem substantialem, quae acquiritur in ipso misto ex dispositione praeuia ipsius temperaturae'. ita ut temperatura & qualitates clementorum dupliciter inserviant huic sormat. Vno modo ad disponenda in materiam, ut carecipiant, Alio modo formae,ut ea viat ur,& scipsa, & qualitatibus tamquapropriis inurumentis ad operandum. Tertio dicit Auiccianas, huiusnodi formam, & proprietate minime cognosci posse a priori, hoc est per suas caussas, sed tantummodo cognosci per effectus. qui cum picrumque ignorentur a quibus caussis prodrant, iure fit, ut caussa ipsorum secreta specifica& propria nuncupetur. postremo dicit Auic. huiusnodi proprietates formas, siue illae sint animae, ut in animalibus,siue sint virtutes, sue quid aliud, aequales esse in omnibus, sed in aliquibus admirationem faccre ; in aliquibus vero nullam omnino parere . proprietas magiaciis in attrahendo ferro , inquit Auic. adfert aliquam admiratione,co quod huiusnodi est cius nobis insuetus N pcne notius est . proprietas calcfaciendi in igne, tametsi non videatur diuersa a proprietate magnetis , tamen inquit Auic. nullam facit admirationem: eo quod quotidie huiusnodi cinctus vid
mus p quos si raro conspiccrc contingerct. proculdubio non minus miraremur videntes & Iucer & calcfaccre ignem: quam miramur magiactem ferrum attrahere. Ex hoc itaque Avicennae discursu licet facile viri cuique cognoscere vim illam, qua venena occidere apta nata sunt: minime esse qualitates ; minime esse temperaturam , sed formai quandam, seu naturam acquisitam post temperaturam . atque non a priori, sed apost criori, seu per effectus ipsos cognitam . virum autem haec virtus, vel a sideribus ,
vel a superna influentia, ut dixit Aponensis , vel a quopiam alio auctore immittatur, non ut praesentis nUotii disputare. Sed hoc in loco oritur difficultas. Vtrum haec facultas venenorum corruptrix sit aliquid diuem sum a temperatura, vcl qualitatibus, & quod facit difficultatem est; quia
Gal. 3.de simpl. medic. cap. i8. de deletorijs loqvcns . scribit mortem nihil aliud esse nisi ablationem motus cordis. auserri autem motum cordis non qualibet intemperie, sed tantummodo insigni. quo in videtur Cal nus inaniselle assercre, vcnena non occidere alia ratione Aisi propter intemperiem . ad haec idem Gal. 3. de temper. cap. . postquam dixit natura eorum uersissimam esse naturae nosi rae: subiungit haec verba, natur. in autem dico uniuersam substatiliam & tompcriem. ex quibus verbis uti tur colligendum vim vcnenorum secundum Galeni mentem, nitul aliud esse, nisi ipsam temperaturam. Auic. quoque o. quarti . tract. 2. cap. I. de vcnenis sermonem faciens,scribit, alia operati qualitate: alia vero tota sul stantia. ex quibus verbis colligi ctiam potest Auiccianam voluisse venem rum vim esse ctiam temperaturam quatuor qualitatum, ut etiam clari si. me docuit Auer. I .collec. cap. a 2 .Vt haec difficultas tollatur,dicendum est,
35쪽
quod cum tota substantia,& natura specifica venenorum sit incognitalenus saepe nobis cam proponit sub nomine qualitatum ipsarum, seu tem -'peraturae, quae est ipsus primum instrumentum . sic enim interdum consacuit appellare animam spiritum, eo quod spiritus cum sit primum instrumentum animae nobis illius formam representat. Quare ii quandoq; vindetur Galenus huiusmodi vim temperaturae nomine designare non est i csred dicendum voluisse illum omnem virtutςm,aut omnem naturam ego temperaturam . id quod docuit a. de tempcr.6. ubi de virtute sermatrice sermonem habens,dixit,eam quidem diuersam esse ab Acmentstrum qualitatibus, di iis tamquam organis,& instrumentis uti. Quod vero secundo dicebatur ex cap. 3. de temper. tantum abest mea sententia, ut faueat opinioni corum, qui putant naturam & animam csse temperaturam,ut potius cx hoc loco coni jcere liceat contrarium, quoniam scribit Galenus naturam dico uniuersam substantiam , & temperiem : quas voluerit dicere,n turam ipsam constitui ex tota substantia,quae est veluti forma,& ex temperie, quae est veluti organum formae . quod 'uidem & in omni Philos phio, & in omni Medicina, ut cgo puto veris stinum cst. Quod porro diacebatur cx Auicta Aucr. vcnc ira aliqua operari qualitate; aliqua proprie tate, id sano modo intelligendum est: si quidem hoc perpctuum debet csse fundamentum, omnia vcnona operari per proprietatem hanc & formam specificam, v crumtamen interdum contingere, ut haec forma utatur qua litatibus euidelita' us tamquam organis: interdum vero illis non utatur, aut saltem obscuro modo, & illud vcrum esse hoc uno qxemplo liccat intei ligcrc. quia ii solae qualitates, nimirum caliditas, aut frigiditas possunt abs. que proprietate sp ccis canaturam euertere: proculdubio id emcerent corpora calidis sinis 5 frigidissima. Vnde cum aqua sit primum irigido fumacum piper si corpus calidis limum necessarium csset,'t interim crent tamquam venena, sed cum hoc minime faciant, proculdubio existimandum est, huius nodi qualitates non posse solas venenum facere: sed in eccssarium esse, ut sequantur alteram formam ,& proprietatem . Id quod intelligere volens Aucr. in lib. de Theriaca, loquens de venenis calia
dis. N frigidis, dixit, haec interimere cuin frigiditate , de 'caliditate mirabili quasi non sola caliditas , aut seu giditas, sed mirabilis caliditas , idest iuncta
admirabili virtuti hoc essciat. ita ut coli stantissimum csse debeat luciusnodi naturam, n turae nostrae immi - esse
cam svim superiorem ipsis clementis iiii . T. si
36쪽
o venena nutrire possint. Cap. 9.
od ita loco dubitari posse video, cur apud plerosq; in controncisast positum, an venena nutrire possint, quand quidem adeo naturae nostrae inimica sunt. Ex una parte Galen. 3. de simpl. medic. cap. i8. referens historiam illiusi' vetula: qiue hutriebatur cicuta manifestissime docuisse viait detur,posse homines etiam venenis nutri R. praeterca Auicennas loco citato de viribus cordis, ex sententia Rum , antiquissimi Medici, scribit fuisse puellam quae nutrita veneno non lum vivebat,sed etiam tamquam res venenata halitu & amplexu alios venenabat. demum ut ante
retuli, sunt populi, qui vescuntur, & serpentibus , N scorpionibus impu-n E. hinc ergo videre licet homine, venenis nutriri. quod si vcrum est,inii uti ne verum esse potest, ut facultat Venetiorum sit adeo himita naturae nostrae: siquidem ut est omnium sentcilii a nutri' iii r non eontrarijs,lsel similib.is . Ex altera parte est magnus Auet.hia de Theriaca cap. a. quo inrloco quasi deridens & has historias , & hanc Medicorum sententiam, scri ibit,& efficacissima ratione monstrat, seri nequaquam poste, t homo Vm
quam veneno nutriatur ; siquidem eum nutritio sint a limili,si corpus nostrum nutriendum est veneno, necesse est ut euadat illi simile . Cum auritem Venenlim sit contrarium naturae hominis , ergo inquit Auer. homo invadit contrarius homini consequenter si contrarii; s erit , non amplius:
vere homo, sed aequivoce homo appellandus erit. Pro tollenda hac difficultate, dicendum nut iri posse dupliciter intelligi . vel ere N ptqprie:
vel non vere .. nutriri proprie est eum nutrimentum in substantiai nutriti mutatur . nutriri autem non vere, licitur,quando aliquid sumitur quod tametsi in substantiam minime convcrtatur, non offendit tam n , ncqnelaea t. lie dicitur Struth ocangelus nutriti serror non quia terrum pelam utetur in sui substantiam, sed quia deuorat ferrum, nec ab eo Lediti ir. Si itaque nutritio improprie accipiatur, dici potest venena nutrire, quandoquidem multa sunt, quae intus acccpta minime offendunt. sed si nutritio propric accipiatur, tunc videndum cst, an venena ostendant tota substantia, ita ut nullam partem alimentalem habeant ran potius ctiam cum ijs copulata sit aliqua alia pars alimentalis . si enim nihil albialmentalis habeant , numquam vere nutrire Pollunt : sed si etiam ali qua pars alimentalis ct ijs coniuncta , tunc escendum est , venerii posse nutrire , quaecumque lint . & ratio est , quia ubi corpus confirmatum , & corroboratum . vel assuetudine , vel alia ratione est Ptunc potest partes alimentales a deleteriis segregare . atque ita frui alimentalibus , & a deleteriis non ostendi i aut etiam ipsas partes
d teterias frangere', α ex toto duae 4 Sed video hoc in loco du-
37쪽
υ De morbis venenosis, ου venenis
bitari posse, si hoc verum est, quomodo seri possit,ut frangatur venenum,&dissoluatur ;&tamen corpus quod assumpsit illud impune possit alios
venenare. siquidem videtur a ratione alienum, ut si venenum sit extinetum, debeat allit nocere. Cum tamen eviratur historia illius puellae veneno nutritae, qua Reges Persarum alios interimebant. Dicendum non ense praeter rationem, ut quispiam possit alios venenare,neque ipse tamen a veneno laedatur. quemadmodum videmus quosdam alios ipficere peste:&tamen ipsox non infici. sicut etiam usu compertum est, mulieres impertiri luem gallicam concumbentibus, ct ipsis tamen omnis malle mertes viii re. Quomodo autem istud fiat, hac est ratio , quia quotielaunque cor, vel naturali facultate, vel consuc udine, vel eti m antidotis ita paratum,&confirmatum , csti,)ut a venenis non laedatur: potest ita illa diubluere , ut parte alimentali corpus nutriatur, & pars venenata , vel in humoribus, vel in pilis, vel in alijs excrementis ita conseruetur, ut alios coinqui 'are,&i violare possit ; corpus autem quod gestat huiusnodi venenum remaneat illaestim , huic etiam veritati adstipulari illud potest, quod pleraque animalia venenata reperiuntur equae mi enuinum in uniuerso corpore. sed in
aliquibus partibus Γλstant, ς is rabi ps illud tantummodo habet in ore; vipera in dentibus in saltu ,in cauda: draco piscis in spina solum. & quod
magis mirum est, pastinaca piscis venenumh et selummodo in seminitate caudae, quae radius vocatur. quod usque adeo e itise est, ut quem ψ modum referunt Nicander, Opi nus, AElianus, di alis multi, non solum interimat, dum vivus est piscis, verum i mniserruo asse , si tangat, vel, plantas, vel animali , omnia statim e tinguiti di occidit . . Quam ncque airatione, neque ab usu rerum sic tum cst, pino in cospore him 'o ven , num latere. qnod gestantem non Oiscndat, de alijs noceat.
i De modo quo venena interimunt. Cap. Io.
E I T v R ut videamus modum quo vcnena omnia in- iterimunt, quandoquidem Medicis peritis non sat est intelligere vim venenorum exitialem csse, nisi simul intelligatur', 'uis sit modus, & quae ratio mortis, quam inserunt. GMib.ῖ. de simpl.medic I 8. docens praeclara multa de medicamentis venenosis, monstrat mortem nihil aliud esse, nisi desinentiam, vel cessatio lem motus cordis. debuere autem motum idis, aut ob insignem aliquam intemperiem , aut a tota sit bstantia. E quo loco obiter colligi potest apud Galenum diuertam esse totam substantiam ab ipsa temperatura, quasi velit potissimam rationcm qua venena O cidunt esse ingentes intemperies, & iamplices, & coniunctas, quibus afficitur cor. Auer.lib. . collect. a a. quatuor modos proponit, quibus venena perimunt: primus est, quia priuant sensu & motu cor ipsum atq; etiam totum animal. cui nodi sunt pleraque venena refrigerantia. Alter esti permu-
38쪽
permutatio totius temperamenti, di totius substantiae corporis . qui si mu
tent uniuersum corpus, D rinde, atque aurum p rmutatur in calccm, ut
dicit Aucr. tertius modus est, u hementi attractione, quemadmodum Eulino rus; nam Enc horus,&alia huiusnodi medicamenta oecidunt non a-l ia ratione, hi si quia vehem chiis sine humores quoscumque a corpore ex. trahunt . Quartus Se ultimus est purgatio, seu euacuatio ipsius sanguinis,sundamenti, caloris , & vitae . Ex quo loco colligi potest Auermem quoque voluisse reperiri medicamenta, quae hiirgam & euacuant sanguineine
contra, quam ut alias dicebam Mc sues docuit. Ceterum Petrus Aponensis sectatus Allic. s. q arti. tradi. r. cap. l. diuidens venena in operantia secundum proprietatem ; N operantia lecundum qualitates manifestas; inquit, iae operantur proprietate specifica hoc pacto interimere, quoniam ubi aliquam partem semel in secerint, pars ea proximam inficit ,& proxii, a aliam, ita ut se se hulic in modum propaget, de dilatet, usquequo in cor 'eere, vel inquit Auicόnrras se Petrus Aponensis,id sal quia calida sum, vel quia frigida, v l quia sicca. Vtrum autem irit m; da etiata venena reperi intur disputatum est. de licet Galenus videatur quandoque concestille huiusinodi venena: tamen sum ego huius sententie venena pure humida non reperiri, eo quod huiusnodi qualitas minimet
omnium activitatis est. vi propter hoc dixerit etiam GaI. a. de medic.l cal. ab humido solum non induci dolorem . Ruprcaliditate venena intelia munt, vel id faciunt corrodendo, quemadmodum lepus marinus,cuius venenum cum calidum sit, corrodendo interficere solet: atque hoc in te sectum suisse Titum Imperatorem a Domitiano fratre relatum est. V et in rimunt inflammando, sic enim Euphorbium cum sua caliditate vehementer accendat: consequenter etiam mortem inducit. Ceterum quae in t
rimunt frigiditate, aut id faciunt congelando cor, &sanguinena ac propterea sensum, de motum auferendo, cuiusmodi est optum de cicuta. Uel id faciunt obstritendo, itala claudatur aditus spiritui tum. ingredienti , tum egredictati, quemadmodum facit pluimbum ustum , sipsum, quo P coculeium quenda in ob dolorem stomachi se strangulasse narrat Plinius.' stremo, sicca interimere scribunt hi autores, vel quia bumidum omne d populantur, & ab se inunt, ut facit calx , calcanthum, siue vitriolum . Vel quia diuidunt partes continuas,quemadmodum facit Rcasal,sive toxicum muris, seu arseiticum. Hi sunt modi ab alijs propositi, quibus venena o
eidunt. Sed inueniamus nos alium modum, ex rei ipsius natura, qui pose sit & faciliter apprehendi, & memoria teneri. inuenitur autem hicissi primum illud supponamus, omnia venena apta, & nata esse mortem inferre ;mort cm au tem, ut praeclare docuit Arist.in libro de morte de vita cap. q. nihil aliud esse, nisi ipsius caloris extinctionem. Quantisper enim animalia vivunt semper calida sunt secus quam plantae. quarum calor potentia qui dem est,sed non actu. ubi autem semel animal expirauerit,protinus totum refrigeratur. quo ratiocinio inuitatus Aristotcles dicebat, mortem nihil
39쪽
. . me morbis venenosis, S teneris
aliud esse nisi aloris consumptionem. Extinguitur autem&consumitur calor animalis vcl a seipso, vcl a contrario. A scipso quidem , quoniam calor assidue depasceps suidi dum cui innititur, illud tandem diuturnitate liuiusmodi passionis consumit, & lic in ors subsequitur quemadmodum
contingere videmus ita ipsis animalibus sencstentibus. Vocatur autem modus huiusmodi mortis a Graecis μαραυ ς nos possumus dicere tabcscentiam, vel exsiccationem. Extinguitur calor quoque a contrario alia rati . ne, quia scuti inimicus a valentiori inimico superatur; sic calor a contrario suo valentiori victus, tandem extin huitur . S: dicitur hoc genus mortis
ab Aristotele 6 nos dicere possiimus extinctionem. Ceterum illud ι constantissim*im est, yenena non occidere exscc xtione, quia si verum dixit Aristotcles,id tantummodo contingit in senectutes:quare supercst v nena iccirco extinguere,quia tamquam contraria & inimica calori nativo . ob ingentem vim ipsorum illum extinguunt. Sed non satis est intcilis . re, mortem a venenis inferri, quia calor nativus ab ipsis iugulatur; verum opus est e sam paulo exactius intelligamus modum & rationem qua id fit. Facit Egutem hoc apprchendemus, si cogitauerimus, ad hoc ut calor inc i Iumi Gemancat opus esse quatuor conditionibus . Vna est ut tota eius forma di cssentia integra seruetur. Altera vi in ea sit perpetuo mensura, quae possit sussicere omnibus vitae operationibus pcificiundis. Tertia ut purus lit, nam sicuti ad hoc,ut lucerna luceat. requiritur dinita non solum tolei copia, vern tiam necessari iam cst, ut illud s t purum , non neculen-- tum, Incc aquosui l sic calor natauus iacccsse est , ut sit & in debita mensu- .ca, di puritate. Et nox indum liocin loco, dii in dico, calorem natiuum , 'telligere me simul cius subicimina, siue materiam quae est humidum nati uum. Quartam conditioncm dico esse,ut conseruetur motus ipsius calaris. nam quemadmodum habetur ex Galeno in libro de Maras G S alijs. in locis, calor animalium, duos perennes & irrequietos motus habct. V---num sursum, quo fuligines expclluntur. . Alterum dcorsum, quo aliment tum attrabitur . Si vel tantisper, aut v iis, aut ambo hi motus auserantur, Irotinus animal concidit. His igitur quatuor caloris natiui conditionius suppositis, dicendum cst, quodcumque venenum, intcrinacre, vcl quia proprictate natura , & forma specifica formam, & et sciatiam caloris cor- rumpit. vel quia insius copiam, & mensuram imminuit. vcl quia conspumeat S descedat ipsiim calorem . vel motum ipsi calori aufert. Quae agunt a sola proprietate, id solum facere videntur, ut sorinam,& cssentiam ipsius caloris euertant; quamquam ctiam multa sunt, quae proprietate sola vidi ntur motum ipsius caloris auferre. & ea sunt quae illico interimunt. Alia vero quae & proprietate, & qualitate manifesta occidunt, idq; faciunt,aut quia caloris copiam imminuunt, ut sunt refrigerantia, & calcfacici, ita :aut quia conspurcant, & impurum reddunt ipsum humidum,atque ipsum calorem. Atquehi sunt modi omnes quibus venena inter iniunt.
40쪽
simmori venena ad actum reducantur. Cap. II.
Α C T E N v s dictum est,qua ratione venena interimanti. Superest ut intestigatur quo pacto ad actum redigantur,ut operari possint. nam & si venena quae ab animalibus eiaculantur ita actu sint, ut statim in corpora nostra agante reliqua tamen hac conditione carent, eo quia venena animalium cum a vivente mittantur calori associata sunt, ut non egeant alio calore. Ceterum alia, cum calore vivo sint priuMa,N con cauenter in potentia tantum esse dicantur, si ut aliquo alio egeant, quo
ipsorum potentia in eum actum perducatur,ut operari possit. Quae sit autem ea vi β, & ille auctor, qui deducit venena ad actum, magnopere dubia: siquidem in corpore nostro, & in corpore animalium, nihil est quod agat praeter calorem , quandoquidem ut dicebat Aristoteles frigidum non ingreditur opera naturae, & si ingreditur non ut agens , sed potius ut commoderans , & contemperans. Sed alienum a ratione vid tui , calorem natiuum posse venena in actum deducere ; nam ut dictum mi , natura venenorum est illi aduersissima, quod autem inimicum ad actum reducat, &quasi arma illi contra se porrigat videtur a ratione ali num ; ut iure dubitarint Scriptores, quomodo possint venena in actum deduci: nec solum de his dubitatum est verum ,& de omnibus medicamentis , de quibus copiosissima quaestio habetur, apud omnes Avicennaeuit ' pretes , praesertim vero apud Gentilem. Ceterum quia institutum nostrum non est,huiusnodi quaestionibus nosmet implicare, quae lit verutas secundum Galeni mentem qui plerisque in locis huiusmodi materiam amplissime tractauit expendamus ; praesertim verὁ ῖ. de simpl.medicam. a cap. 18. usque ad cap.3i .adeo praeciale, docte hunc modum explicauit, ut pauca admodum desiderari possint. supponatur ergo quod saepius rotuli,alia esse venena,quae sola naturae proprietate, & tota substantia interia munt: alia vero,quae & proprietate quidem,sed multo magis qualitatibus. tuae proprietate agunt, cum vim habeant efficacissimam, ut opcrari poniint, solum egent, ut paullisper incalescant: ubi autem calcfactae sunt, partes ubi sunt grauiter laedun i, quae laesae illa propellunt ad viciniores partes, di viciniores ad proximas usquequo ad cor pertingant, ubi tamquam in propria sede ad perdendum illud & vitam, omnes neruos intendunt. Cctvraim quae qualitate perimunt, vel calida sunt, vel frigida. calida, &ipsa cum sint maxime activa, indigent tantum, ut calefiant; ubi autem incaluerunt , flatim vires suas cxplicant , & in cor penetrantia cxltium adicrunt. haec omnia sere plana , di manifesta sunt. . Sed hoc difficile videtur cogitari polleb, quom o calor suis inimicis contra uu D se au-