Francisci Xaverii Patritii e Societate Iesu In Ioannem commentarium

11쪽

in promptu esse dum quis hoc Commentarium evolvet; quae enim plenius in illis sunt pomtractata, ea in hoc admodum breviter perstringere Visum est. Quin etiam iuverit illas quam stiones legisse quas de Ioanne deque eius evangeliis in universum habuimus in primo illorum

librorum. Volo autem monitum quemque esse me

Catholicis scribere: longiores igitur cum Protestantibus disceptationes a me exspectare non oportere. Λrgumenta quidem, quibus hi revincantur, haud omisi: sed non illa no igenda putavi quae unis nostris probarentur. Ceterum, quod recepi, plene me atque omni ex parte praestitisse tantum abest ut credam, ut probe sentiam plurima in hoc libro repertum iri quae multo amplius exponi ac declarari potuisse, imo et debuisse, Videbuntur. Verum brevitati quoque consultum esse placebaL Τum alii, spero enim, exsiSient qui, quod conatus sum, perficient: hisque si quid opis asserro libellus iste meus quiverit, Satis

hoc erit, cur non poenitendos laboris fructus me existimem pereepime. Evangelium expressum est ad exemplar

cilitum in typographeo vaticano anno MDXCIII:

qua in re ea religione uSuS Sum, quae Vereor ne cuiquam nimia fortasse videatur.

12쪽

CAPUT Il In priueipio orat verbum, et verbum erat

apud Deum, et Deus erat Verbum. 2 Hoc erat in principio apud Deum. 3 Omnia per ipsum facta sunt: et sine ipso factum est nihil, quod factum est, 4 in ipso vita orat, et vita orat lux hominum: 5 et lux in tenebris lucet, et tenebrae eam non comprehenderunt. 6 Fuit homo missus a Deo, cui nomen erat lo-

Ilio venit in testimonium ut testimonium perhiberet de lumine, ut omnes crederent per illum. 8 non orat illo lux, sed ut testimonium perhiberet de lumine. 9 Erat Iux vera, quae illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum.10 in mundo erat, et mundus per ipsum laetus est, et mundus eum non cognovit. 11 In propria venit, et sui eum non recePerunt. t 2 quotquot autem breceperunt eum, dedit eis potestatem silios Dei fieri, his, qui credunt in nomine

13쪽

la qui non ex sanguinibus, neque ex voluntate carnis, neque ex Voluntate viri, Sed ex Deo nati sunt.14 Et verbum curo laetum est, et habitavit in nobis: et vidimus gloriam eius, gloriam quasi unigenitin patre, plenum gratiae, et Veritatis. 15 Ioannes testimonium perhibet de ipso, et clamat dicens: Hic erat, quem dixi: Qui post me venturus CSt, ante me lactus eSt: quia prior me erat.16 Et do plenitudine eius nos omnes accepimus, ob gratiam pro gratia. 17 quia lex per Moysen data est, gratia, et Veritus per Iesum Christum lacta est. 18 Deum nemo vidit umquam: unigenitus filius, qui est in sinu patris, ipse enarravit. 19 Et hoc est testimonium Ioannis, quando miserunt Iudaei ab Ierosolymis sacerdotes et Levitas ad eum ut interrogarent eum: Tu quis es 20 Et consessus est, et non negavit: et consessus est: Quia non sum ego Christus.

2l Et interrogaverunt eum: Quid ergo γ Elias estu3 Et dixit: Non sum. Propheta es tu γ Et respondit:

22 Dixerunt ergo ei: Quis es ut responsum demus his, qui miserunt nos γ Quid dicis de teipso p23 Αit: Ego vox clamantis in deserto: Dirigite viam Domini, sicut dixit Isaias propheta. 24 Et qui missi suerant, erant ex Pharisaeis. 25 Et interrogaverunt eum, et dixerunt ei: Quid ergo baptigas, si tu non es Christus, neque Elias, neque Propheta 7

14쪽

26 Respondit eis Ioannes, dicens: Ego baptigo in

aqua: medius autem Vestrum stetit, quem Vos nescitis. 27 Ipse est, qui post me venturus est, qui ante me factus est: cuius ego non sum dignus ut solvam eius corigiam calceamenti.

28 uade in Bethania facta sunt trans Iordanem, ubi orat Ioannes baptizans. 29 Altera dio vidit Ioannes Iesum venientem ad se, et ait: Ecce agnus Dei, ecce qui tollit peccatum mundi. 30 Ilio est, de quo dixi: Post me venit vir, qui ante me factus est: quia prior me erat. 31 Et ego nescie ham cum, sed ut manifestetur in Israel, propterea veni ego in aqua baptigans.

32 Et testimonium perhibuit Ioannes, dicens: Quia vidi Spiritum descendentem quasi columbam de

Caelo, et mansit Super eum.

33 Et ego noseiobam eum : sed qui misit me baptigare in aqua, illo mihi dixit: Super quem videris Spiritum descendentem, et manentem super eum, hic est, qui baptietat in Spiritu sancto. 34 Et ego vidi: et testimonium perhibui quia hie est Filius Dei. 35 Altera dio iterum stabat Ioannes, et ex discipulis eius duo. 36 Et respiciens Iesum ambulantem, dixit: Ecce agnus Dei. 3T Et audierunt eum duo discipuli loquentem,

et secuti sunt Iesum. 38 Conversus autem Iesus, et videns eos Sequentes se, dicit eis: Quid quaeritis γ Qui dixerunt ei: Rab-

15쪽

bi, quod dicitur interpretatum Magister j ubi habitas p39 Dicit eis: Venite, et videte. Venerunt, et Viderunt ubi maneret, et apud eum manserunt die illo: hora autem erat quasi decima. 40 Erat autem Andreas frater Simonis Petri unus ex duobus, qui audierant a Ioanne, et secuti fuerant

eum.

41 Invenit hic primum Datrem suum Simonem, et dieit ei: Invenimus Messiam. quod est interpretatum Christus. J42 Et adduxit eum ad Iesum. Intuitus autem eum Iesus, dixit: Tu es Simon filius Iona: tu vocaberis Cephas. quod interpretatur Petrus. 43 In erastinum voluit exire in Galilaeam, et invenit Philippum. Et dicit ei Iesus: Sequere me. 4ε Erat autem Philippus a Bethsaida, civitate Andreae, et Petri.

45 Invenit Philippus Nathanael, et dicit ei: Quem scripsit Moyses in lege, et Prophetae, invenimus Iesum filium Ioseph a Nagareth. 46 Et dixit ei Nathanael: A Nazareth potest aliquid boni esse γ Dicit ei Philippus: Veni, et vide. 47 Vidit Iesus Nathanael venientem ad se, et dicit de eo: Ecce vere Israelita, in quo dolus non est. 48 Dieit ei Nathanael: Vnde mo nosti 3 Respondit Iesus, et dixit ei: Priusquam te Philippus Vocaret,

cum esses sub ficu, vidi te.

49 Respondit ei Nathanael, et ait: Rabbi, tu es Filius Dei, tu es Rex Israel.

16쪽

50 Respondit Iesus, et dixit ei: Quia dixi tibi:

Vidi te sub ficu, credis: maius his videbis. 51 Et dieit ei: Amen, amen dico vobis, Vide

bitis caelum apertum, et Angelos Dei ascendentes, et descendentes supra Filium hominis.

COMMENTA BlvM Quae sunt in I, 1 - 18, Pa suse Oxposui in opere de Evangeliis L. III. Diss. VIII. Illius dissoriationis summam dumtaxat hic perstringam. Ioannes scripsit evangeliuni ut demonstraret quia Iesus est Christus filius Dei. Ergo par suit ut narrationem exordiretur a doctrina do Verbo.Quum totus hic locus sit dogmaticus, eius interpretatio ex una ecclesiae et patrum doctrina petatur atquo accurale confirmetur necesse est. Ad confirmationem susscit vel ipsaeonsideratio eius quod Ioannes demonstrare Voluit, eadem- quo satis est contrariis refellendis. Etenim demonstrare illi voluit Iesum esse Christum Alium Dei. Quod Iesus esset filius Dei adoptinus, quum hoc sit omnibus iustis commune, non orat cur de eo demonstrando Ioannes laboraret. Qualis ergo filius , si alius ac naturalis p Hoc enimvero Ioannes nos minimo docet. Num vero dieptur Ioannes tantopere studuisse evincere Iesum esse filium Dei, nec tamen curasse nos docere quaenam esset haec filiaiio 3 Aiunt hanc osse excellentiam siliationis adoptivae, de qua in v. 14. Verum primo ratio grammatica id refellit, nam illud plenum non potest re- serri ad unigeniti. Deinde, quantumvis excellentiorem, attamen natura eamdem ac nostram futuram suisse apparet hanc

divinam Christi filiationem adoptivam; non ergo unigenitus diei

potuisset.

17쪽

Logantur C rillus Alexandrinus il , Chrysostomus s2 , Basilius s3 , Pelavius s4 , Prudentius Maranus i3l.

Summa versuum l-l8. - v. 1 Verbi aeternitas, persona, consubstantialitas. - V. 2 Eadem inverso ordine. - v. 3 Verbum caussa rerum omnium lum naturalium, - vv. 4. 5 tum

supernaturalium, praesertim fidei et gratiae. - vv. 6. 7 Dicta confirmantur testimonio Baptis lae, quod cur magni facie dum, ratio assertur. - V. 8 Pro suo institulo Ioannes, data occaSione ex antecedovibus, removet opinionem salsam do Baptista. - vv. 9- 14 Verbi adventum inter homines, huiusque adventus caussam ot successum, atque ipsius Verbi incarnationem perstringit; - v. 14 quarum rerum testos oculatos adhibet primo se una cum ceteris qui Verhi gloriam conspex rant ,- v. 15 deinde Baptistam. - v. 16 Quae hona Verbum nobis attulerit, - v. 17 quantum haec prioribus praestent, paucis narrat. - V. 18 Omnia deniquo, quae dixerat, ipsius rhi testimonio confirmat. v. l. In principio. Significat vel caussam, vel ordinem Ioel, vel temporis. Non caussam. Nam non ipsius Verbi caussam. Primo quia durior et obscurior esset loquutio. Secundo quia dicendum sui set in Patre vel in Deo, ut mox dicitur apud Deum. Tertio quia in v. 2 certo non significat in Patre neque in Deo. Non aussam aliarum rerum. Nam non rerum divinarum; in divinis enim non aliud praeter Verbum est quod caussam habeat, nisi Spiritus sancius; quare verba in principis significarent causesam Spiritus sancti. Haec caussa Pater et Filius una sunt. Eavorba Patrem nequeunt significare; sensus enim esset Verbum osse in Patre ut in caussa Spiritus sancti, quod nemo sanus somniet. Sed neque Filium; quid namque absurdius hac enum

liatione: Filius erat in filio ut in caussa Spiritus sancti Θ Non

P. II. T. 8.

18쪽

LAPUT PRIRUM Trerum erealarum, ac si sensus esset Verbum fuisse creatarum rerum caussam; Ioannes enim postea de Verbi operibus loquitur; quid ergo initium fecisset a Verbi operibus, omiisissetque an Verbum aeternum sit, an in tempore osso cooperit Non ordinem loci. Significaret enim Verbum osse primum in rebus. Sed non in rebus divinis, in quibus nihil prius aut

posterius. Non in creatis, quum Verbum creatum non sit, mox- quo a creatis Secernatur in v. 3.

Ergo ordinem temporis. Sed nullum tempus Ioannes indicat in cuius principio Verbum erat. Sumitur ergo illud in principio absolute et in universum, ut sensus sit in principio Iunium rerum quae principium habent, atque adeo in principio ipsius temporis, in summa quum primo aliquod principium fuit. Senientia ergo est: Quum tempus esse coepit, Verbum iam erat. Est ergo aeternum. - Animadverto ut a vocibus in principio omnia tria versus primi incisa dependeant, prout em fici videtur ex verbo erat in singulis repelito. An idem exordium Geneseos et huius evangelii. Grotius ait id ex Genesi desumptum. Accipimus, siquidem idem utrobique sensus sit. Sed hoc ipsum quaeritur. Subiungit, quum n tus sit sensus exordii Genes os, ex hoc in lolligendum exordium evangelii. Negamus quod ponitur, notiorem esse sensum in Genesi; nam minus clare minusque expedite sensus in Genosi apparet quam in evangelio. Subsumit tamen: In Genesi sensus

est: Cum primum creavit Deus eaelum et terram, terra erat et .

Illud cum primum crearit est de ponu Babbinorum Iarchi olAhon Errae contendentium esse in regimino, quod ia-men primo nulla ratio confirmat, secundo sunt axis non patitur, tertio loquendi ratio res Ilit, quarto exempla ex Is. XXIX, 1 et Os. I, 2 non apta sunt ad defendendum. Animadverto praeterea in his Grolii verbis obtrudi mundi aeternitatem, pluerbo creare affingi alium sensum ac debet; quod clarius amparet in Grotii commentario de Genesi. oncludit denique:

Ergo II PRINCIPIO est cum primum rerum universitas eoepitereari, iam tum erat Verbum. Vor quidem, si verba sonent quod sonare debent, pisi non Io eo, quum eomplexio ex propositis non emeiatur. Ast, quum in his verbum ereari non sit ex nihilo fieri, et mundus aeternus ponatur, proptereaque

19쪽

η i A lo ANIEM COMMENTARIVM Onclusionis sensus nequoat ossit qualem acciperemus, liquot hae Grolii interpretatione Vorbi a lornitatem in dubium incertumque revoCari. Itaque autumamus eumdem esS sensum Gonoseos et evangelii, dummodo in Genesi illud in principio non sit in regimine; regeret enim Verbum creavit, quod quum in evangelio non sit, alius foret sensus. Erat, in principio temporis videlicet; ergo aeternum. Vo bum fuit potuisset prave accipi pro esse eoepit. Lego Cyrillum,

Chrysostomum, Didymum Alexandrinum it , Basilium f2 .

Verbum, votus lioribus patribus Sermo, graece Λογος, n men ab uno Ioanne adhibitum, quo altera divina persona d signatur. Id apparet ex eo quod primo totus capitis contextus ita serat, secundo Verbum Deus esse dicatur, tertio distinctus ab alio qui item Deus dicitur, quarto caro laclum esse na retur, quinto in toto eVangelio hoc ipsum Verbum caro sactum ea egisse legamus quae Verbo ἀνυποστατω non conveniunt. Vnde Ioannes hoc nomen desumpsit in hanc notionem accipiendum P Aliud quidem ost quaerore unde qua V OceaSion ipsam vocem didicerit cui eam notionem subiiceret, aliud quamnam notionem huic subiecerit, undeque eam didicerit. Vnde ipsam vocom acceperit. Forte ex Vetore Testamento. Potuit enim ex traditione, ex doctrina Christi, ex intelligentia scripturarum sibi a Christo data 3ὶ discoro in aliquo loco Veteris Testamenii huic voci illam notiono in subesse. Id eonfirmatur eo quod mox de Verbi operibus dicat: Omnia per ipsum facta sunι; haec. nim respondent verbis Ps. XXXII, 6. 9; CXLVIII, 5, quae sunt quaedam parodia historiae creationis, in qua ingeminatur illud Dixi T Deus, . . . et factum est. Sed damnare non ausim eum qui a stirmarot hoc nomen a Ioanne desumptum esse ex orientali philosophia, in qua hoc nomen divinam Vel rationem vel emanationem sonabat. Nam indidem alias quoque voces Ioannes accepit, pravis ipsarum notionibus correctis. Nomina θεος Deus, quae ficta numina olim significabant, ab

20쪽

CAPUT PRiv v v 9 apostolis, et anto ipsos ab aliis Iudaeis, atque ab interprei, bus adhibita sunt ad vorum Deum nominandum. Iino Deo inspiranto illud factum est, ad id ut nomen λογος, recta notione ei subiecta, aeterno Gnosticorum silentio opponeretur. Lego

Ignatium it .

Quam notionem huic nomini Ioannes subiecerit, dictum superius est; didicit autem a Christo et a Spiritu saneto. Nihil commune τω λογω Ioannis et τω λογω Neoplatonicorum ac Philonis, quum alia prorsus horum Trias ac illa quam ipsi Veneramur; quam utramquo rem Cud Worilius, Bruckerus, Benedictus Carprovius, Moshemius omni ex parte demonstrarunt. Et Verbum eraι apud Deum. Primo propria ac distincta hypostasis Verbo tribuitur; nam non dicitur in Deo, sed apud Deum. Secundo distincta a patro; nam in his vox Deum non sonat naturam sed personam, tum quia continuo repetitur areepta in hunc alterum sensum, tum quia, quum mox Verbum dicatur esse Deus, dici nequit esse apud naturam divinam. Logo Io. XVII, 5, item Crrillum, Chrysostomum, et Basilium s23. Cur non patrem sed Deum Ioannes nominet, mox dicemus. D Deus eraι Verbum.-ὲ se tori in

ει--pi--ε- -Verbum est subiectum enuntiationis. Etenim Ioannes in hoc loco docero debuit non quid natura divina, sed quid Verbum esset. Sicut in prima Pt secunda enuntiatione Verbum regit vocem erat, ita in hac tertia. Articulus id confirmat. Inversa ergo est propositio, sicut mox v v. 3. 4 et Io. IV, 24. Lege Cyrillum, Chrysostomum, Basilium f3 , Orige-