Francisci Xaverii Patritii e Societate Iesu In Ioannem commentarium

41쪽

30 1 3 ioAXAEM co MMENTA ni V lmus, 'iis Verbis non necessario nec semper significari nullam alicui cum allem communionem esse, sed etiam significatur non oportere hunc illi do ea re, de qua agitur, negotium exhibere. Frustra itaque sunt qui ex his Christi erbis pri rem illum sensum extorqvors conantur, quum is nihil aliud significare voluerit, nisi so in iis exsequendis, quae pater ipsi demandaverat, Et quorum unum erat initium sacero miraculis patrandis, non a matris, nedum ab alius cuiusquam hominis, voluntate dependero. - Quibus appellatio quoque mulser quid durius sonaro vido tur, hi Iogant IO. XIX, 26, seque errore duci intelligent; tum mos est Orientalibus ita matrem compellare. - Nondum veniι hora mea, lempus videlicet ab omni aeternitate constitutum quo meam divinitatem signis editis manifestam sacere incipiam. - Mater, etsi ropulsam tulisset, certa tamen nihil ipsi a filio negatum iri, v lut si, quod petierat, exorasset, ita sese gessit; scilicet in olus gratiam Deus altior decreverat ac decrevisset si ipsam non intercessuram PSSepra ovidisset; ita ut pius voluntas, ut vocant, antecedens fuerit ut Christus nondum miraeula laceret, voluntas Vero cons quens ut in matris gratiam iam lacerol. Qui pie opinantur procibus Virginis redemptionis nostrae tempus anticipatum , habent in hac ro quo soni nilao suae pondus adiiciant. v. 6. Secundum purifleationem, qua Iudaei anio cibum uli solent. - Vna metreta apud Syros, si vera PsS nl quae recens quidam scriptor nos docet, caperet sextarios CXX, qui sunt

congii XX; quare una ex hydriis, de quibus est in hoc Ioco, 'Ppisset congios LX l ; at quam grandi molo fuissent vasa illa lapideat Boetius alii unam metri tam aiunt constare e seX-lariis LXXII, qui sunt congii XII, ita ut illae hydriae singulae caperent congios XXXVI ut plurimum 2 . - Nola dubiam

narrandi rationem divina o inspirationi minime repugnantem, et loge nostram Commentalionem de scripturis divinis S VI. v. 11. Nola elausulam narrationis Ioanni usitatam ipsiusque consilio respondontem.

42쪽

v. 12. Capharnaum, quam Matthaeus ili civitatem Chri quappellat, quod in ea is plerumque degeret, sita erat ad lacum Τiberiadis in Galilaea. Habes qui te de Da plura doceani. Christi fratres enumerantur a Matthaeo i23 et a Marco s33. Hos Ibsophi ex prima uxore filios suisse aliquot graeci patres . et

scripsero, quod tamen Hieronymus neque audire sustinebat. Equidem crederem eos filios esse Clopae sive Alphaei, quem

fratrem Iosephus habuit. Lege Lib. III do Evangeliis Diis. IX.

c. III. n. 9; c. XX. n. 13, Ceterum notum est ab Hebraeis fratres dici consanguineos quos umque. v. 14. Boves, oves, columbae emebantur ad sacrificia. Numularii sedebant in templo ad pecuniarum permutationem.

ludasei quotannis dimidium sicli pendere debebant in usum sacrorum l4ὶ, hoc est Utδραχμγυ θὶ, quae quarta pars est sculati romani, pendere aulom solebant sub pascha. Quoniam vero aetate Christi necesse habebant uti pecunia quoque vel graeca vel romana, quam sacris impendero haud licebat, quippe cisigiebus impressam deorum, hominum, animalium, ut pecuniam iudaicam hac commutare commodo suo POSSent, provisum est per illos numularios , non sine grandi horum

lucro, qui ad id vicesimo die ante pascha ad mensas sedere incipiebant in templo. Ex quo colligimus id, quod in hoc loco

narratur, accidisse non anto illum diem; imo non ante initum In I Sem Disan, ut apparet ex V. 20. lv. 16. Christus, quum iusta indignation in illos merca- ltores negotiatoresque ageretur, obiterque Deum nominandum haberet, hunc, non Deum, neque patrem nostrum, nec Patrem simpliciter, sed patrem suum appellavit. Id a nemine in ,hibliis factum unquam legimus, neque nos quid simile solemus. Quis Enim, non cum ipso Deo agens, sod de Deo obiter loquens, eum patrem suum absoluto ac simpliciter dicoroi

Diuiti red by Cooste

43쪽

rali ne sensu an spiritali, in praesenti non quaerimus , sol sus foret discipulos animadvertisse relum a Chrilato tunc exhibitum similem fuisse etelo psallae; quae animadversio sane quam frigeret. v. 19. In tribus diebus pro tertio die. Hebraei enim sum inde usurpant nomen numerale cardinato, ut Vocant, Pro ordinati. v. 20. Haec verba aliter intelligi nequeunt nisi ut dicta do tempore ex quo templum aedificari coeptum fuerat, regnante Herode, anno eius regni XVIII, qui annus incepit cum menso nisane anno periodi tulianao 4694. Habes in his notam rertissimam temporis, quo ea, quae Ioannes narrat, g Sta sunt, quodquo ruit intra quatuordo im primos dies mensiis nisanis an . p. i. 4739, aer. vulg. 26. Lego opus de Evangeliis L. III. Diss. XLVII. n. s. v. 22. Prophetiae non ante omni Ox pario clarescunt, quam, quod praedictum est, impleatur. Crediderunt scripturae, non ut qui prius haud crederent, sed crediderunt ad Iesum spectare quae de eo in scripturis sacris praedicta leguntur, quum horum, a que ac huius praedictionis quam Christus socoral, implementum viderent. - Nola narrationis clausulam Ioanni usitatam, qualem ipsius propositum flagi labat. v. 23. Rursus mentio multorum qui crediderunt. - Hoc anno plenilunium paschalo fuit die 2l mensis martii. v. Ipse enim sciebat quid esseι in homine; non ergo Christus simplex homo erat.

i Erat auiom homo ex Pharisastis, Nicodemus

nomine, princeps Iudaeorum.

2 Hic venit ad Iesum nocte, et dixit ei: Rabbi,

scimus quia a Deo venisti magister, nemo enim potest haec signa lacero, quac tu facis, nisi fuerit Deus cum eo.

44쪽

3 Respondit Iesus, ct dixit ei: Λmen, amen dico tibi, nisi quis renatus lacrit denuo , non potest videro regnum Dei. 4 Dicit ad eum Nicodemus: Quomodo potest homo nasci, cum sit Senex γ numquid potest in ventrem matris suao iterato introire, et renasci p5 Respondit Iesus: Amen, amen dico tibi, nisi quis renatus suerit ex aqua, et Spiritu sancto, non potest introiro in regnum Dei. 6 Quod natum est ex carne, caro est: et quod natum est ex Spiritu, spiritus est.

I Non miroris quia dixi tibi: Oportet vos nasci

8 Spiritus ubi vult spirat: ct vocem Pius audis, sed nescis unde veniat, aut quo Vadat: Sio est omnis, qui natus est ex spiritu.

9 Respondit Nicodemus, et dixit ei: Quomodo possunt haec fieri 10 Respondit Iesus, et dixit ei: Tu es magister in Israel, et haec ignoras pl1 Λmen, amen dico tibi, quia quod scimus loquimur, et quod vidimus testamur, et testimonium

nostrum non accipitis.

45쪽

15 ut omnis, qui credit in ipsum, non pereat, sed habeat vitam aeternam. 16 Sie enim Dous dilexit mundum, ut Filium suum unigenitum daret: ut omnis, qui credit in eum, non pereat, sed habeat vitam aeternam. 17 Non enim misit Deus Filium suum in mundum, ut iudicet mundum, sed ut salvetur mundus per ipsum. 18 Qui credit in eum, non iudicatur: qui autem non credit, iam iudicatus est: quia non credit in nomino unigeniti Filii Dei. 19 IIoc est autem iudicium: quia lux venit in mundum, et diluxcrunt homines magis tenebras, quam lucem: erant enim eorum mala opera. 20 Omnis enim, qui male agit, odit lucem, et non venit ad lucem, ut non arguantur opera eius. 2l qui autem facit veritatem, venit ad lucem, ut manifestentur opera eius, quia in Deo sunt sacta. 22 Post haec venit Iosias, et discipuli eius in terram Iudaeam: et illic demorabatur eum eis, et baptigabat. 23 Erat autem et Ioaimos baptigans in Aonnon iuxta Salim: quia aquae multae erant illic, et veniebant, et baptizabantur. 24 Nondum enim missus fuerat Ioannes in car

cerem.

25 Facta est autem quaestio ex discipulis Ioannis cum Iudaeis de Purificatione. 26 Et venerunt ad Ioannem, ct dixerunι ei: Rabbi, qui erat tecum trans Iordanem, cui tu testimonium perhibuisti, ecce hic baptigat, et omnes veniunt ad eum.

46쪽

27 Respondit Ioannos, et dixit: Νon potest homo accipere quidquam, nisi fuerit ei datum de

caelo.

28 Ipsi vos mihi testimonium perhibetis, quod

dixerim : Non sum ego Christus: sed quia missus Sumante illum. 29 Qui habet sponsam, sponsus est: amicus autem sponsi, qui stat, et audit eum, gaudio gaudet propter Vocem Sponsi. Hoc ergo gaudium meum implo-

30 Illum oportet crescere, me autem minui. 31 Qui desursum venit, super omnes est. Qui est do terra, de terra est, et de terra loquitur. Quido caelo venit, super OmneS St. 32 Et quod vidit, ct audivit, hoc testatur: et testimonium eius nemo accipit.

33 Qui accepit eius tostimonium, signavit quia

Deus Verax DSt.

34 Quom enim misit Deus, verba Dei loquitur: non enim ad mensuram dat Deus spiritum. 35 Pater diligit Filium: et omnia dedit in ma

nu eiuS.

36 Qui crodit in Filium, habet vitam acturnam: qui autem incredulus est Filio, non videbit vitam, sed ira Dei manet super eum.

47쪽

COMMEAT Rivvv. 2. I ' icodemus nondum didicerat Iesum esse Christum setium Dei, oisi prophetam propterea quo a Deo missum er derct. Νihil interrogat, attamen desiderium discendi ostendit. v. 3. Christus mira ratione, atque ita ut aliud quodquo ex alio exoriatur, quatuor potissima in hoc sermone Νic demum docuit, quae, inquam, creder OPortet de nova spiritali natione, do ipso Christo, de huius opere ad quod pedificiundum missus est, de damnatione eorum qui haec non credunt. Docendi initium facit, ut Oportebat, a novae nationis necessitate, metaphora usus. - Ηodierni Aristarchi, qui

culpae voriunt interpreti v vigato illud denuo pro ανωθεν redditum, legant Gal. IV, 9. In graeca Pagina est γε ηθη, quod, non renatus, sed natus fuerit significat; Nicodemus intellexit Christum loqui de iterata natione v. 4; necesse ergo est illud idem valeat ac denuo. Quod si ανωθεν in hoc loco idemessot ac desursum, non eo modo, quo secit, Nicodemus r spondisset. Chrysostomus utramvis interpretationem seri sinit. - Do regni Dei appellatione legi possunt quae disputavimus in Lib. III de Evangeliis Diss. XLVI. In hoc loco regnum ost populus et ditio. - Videre regnum Dei liquet dictum esse pro introire in regnum Dei v. 5. v. 5. Metaphoram Christus declarat, atque utrumque docet, baptismi inquam, per quem renascimur, tum Visibilem in mam Vocibus eae aqua, tum invisibilem gratiam vocibus Spia ritu saneto. Concilium Τridentinum de huius loci interpretatione pronuntiavit si . v. 6. Re in v. 5 explicata, Christus nunc Nicodemum docet quid peccaverit in prioribus ipsius Christi verbis i tolligendis; videlicet eum existimasse agi de corporali natione, Christum vero de spiritali loquutum esse. Quum enim hae natio non ex carno fiat sed ex spiritu, liquet spiritum esse,

48쪽

CAPUT TERT ivv 37 non vero carnem, id quod ita nascitur; non ergo ad ita nascendum opus esse in ventrem matris suae iterato introire, ut Nicodemus dixerat. v. T. Quod quidem si fieri opus esset, si id Christi verba significarent, utiquo admirationi locus laret; socus vero quum Christus illud dicore voluerit quod modo explicavit. Christus, sicut apparet ex illis quae mox subiunget, loquitur de admiratione quae dubitationem parit; nam et natio haec spiritalis sano admirabilis est. V. 8. Ostendit non esse cur spiritalem hanc nationem veluti dubitantes miremur. Quum enim in ipsis rebus nai ratibus sint do quibus nullo modo dubitamus , quamquam oculis haud queamus ea conspicere, veluti spiritum, id est Ventum, quem minime videmus, ct cuius Originem atque cxitum ignoramus, tametsi Vocem audimus, multo minus, quum aliquid nobis credendum proponitur quod naturae ordinem excedat, licebit assensum detrectare propterea solum quia monte id non assequimur. - Sic est Omnis qui natus est eae

Spiritu, sic, inquam, de spiritali illa natione existimandum. v. 10. Per Dei omnipotentiam illa fiunt, quae Christus dixerat. Sano autem Israelitarum magistrum dedecebat id

nescire aut non cogitare.

v. 11. Omissa declaratione rei quam Nicodemus rogabat, quippe quam humana meres praesertim vero carneus Iudaeus intelligere haud valeret, omissis item aliis argumentis, Christus auctoritatem urget, ac si diceret: Quum scias me a Deo venisse magistrum v. 2, iam mihi haec te docenti ac tostimonio meo credo. Ita Cyrillus. Νola haec pluralia, scimus,

loquimur, vidimus, testamur, testimonium nostrum, quorum

vim facile seniles si ea conseras cum Io. VIII, 16-19. 29; XVI, 32; I, 18. - Sod quaenam vidimus p Certe non ea doquibus Christus modo loquutus fuerat; haec enim sutura erant. Mysteria igitur in universum quae Christus nos docuit; ipso haec viderat, ipse sciebat. V. 12. Caussam asseri cur declarationem argumentaque dictorum omittat. Videtur Christus speclaro ad Iudaeos in uni cmum potius quam ad Nicodemum; quare, quae dicit, Pertinent, non ad ea quae huic modo dixerat, scd quae ad

49쪽

38 ix iox XXEM COMMENTARIVM Iudaeos loquvius fuerat. Sensus autem est: Si mihi non creditis quum vobis ea loquor quae ad Vos perlin nt nec ca-ylum Vestrum superant, multo minus mihi credetis de sublimioribus rebus dissorenti, de caelestibus inquam, quae scimus ot vidimus V. H. v. 13. Neque vobis sp randum est posse vos in coelum conscendero ut haec ipsi videatis, neque aliud praeter meum testimonium xspectandum; nam nemo hactenus aseendit in caelum nisi Pgo. - Frustra sunt qui quaerunt quomodo Christus tunc dicere potuerit se ascendisse in caelum; non Pnim

id dixit, nequo id ossicitur Ox illo nisi, quod non significat

unum Christum ascendisse in caelum, sed unum fuisse in caelo. Sicut, quum aliquis o sua domo egressus, rogatusquo anquisquam ad eum venirit, respondet: Nemo in domum meam venil, nisi ego qui modo inde exii, non dicere vult se domum enisse, sed se solummodo domi suisso. - 1 Iis simul alia iam docet Nicodomum, pa videlicet quae de ipso Christo credero oportet. - Nota silium hominis qui iam descendit de caelo, et nihilominus adhuc est in caelo; senties unam esse Christili postas in duasque naturas; noque enim filius hominis erat antequam descenderet. Nondum lamen apertius divinitatem

suam enuntiat.

v. 14. Sed prius quid perpessurus esset. Christi mos

fuisse Iidetur, quum aliquos de sua divinitate docere vellet, hanc Primo su hobscurius indicare, deinde ea sermoni ins rere quae Perpessurus orat, Postr mo ipsam divinitalem aperitus significaro. Lege quae dicemus do Io. XII, 23-28. - Patet quo haec similitudo pertineat ot quaenam cius vis. In verbo eaealtare ne aliud quidquam intelligas quam in altum attollere, sustollere. Notandus ordo sermonis, primo de nova nostra spiritali natione v v. 3-ου, deinde de Deo homino v v. 11 - 13, nunc de eius opere, ad quod perficiendum Venit. Animadverto quam sponte alia aliis succedant.

v. 15. Finis ad quem hoc opus tendit. Non dicitur qui eredit ipsi, sed qui credit in ipsum; quae loquutiones dispares Promus Sunt. Nam voces πιστευει ν εἰς credere in eas umne usali uinis mi eoadiunctii ni ha boni, quo bis, summum qualor, Deus Significatur, alias, frequentissime autem in scripti SDiuili do by Coosl

50쪽

CAPUT TERT ivv 39 Ioannis, Christus, numquam voro alius qui vis. Illud autem nto et υεrat εἰς δικαta 7 ηυ in stom. X, 10 non huc pertinet, non enim εἰς δικ&to κην casus est Verbi ποττευεται, sed finem Significat Ob quem καρυια T ITA ET M, quod a Pparet ex Orationis contextu, rectoque Ialinus interpres haec reddidit: Comite enim ereditur An iustitiam, non in iustitiam. Illa ergo sorma dicendi non idem valet ac fidem verbis Dei vel Christi nil iungere, nam sic de aliis quoque diceretur, sed ipsum Deum ipsum Christum, quales sunt, tales credere talosque habere. Iam vero, si homines aeteritum perituri oh Deum iniuria asse-cium, ubi lamen, ita ut oportet, credunt in Christum, cum

hac aeterna morte Vitam aeternam commutant, nonne sequitur

ut Christus sit Deus 3 Qui enim fieri potest ut Ohsequio creaturis exhibito iniuria Deo illata compensetur 3 Aperitus Christus divinitalem suam his indicat. Perperam tamen quis ex hoc loco discere studeret solam fidem susscere ad aeternam salutem consequendam; nam Christus non dixit, quotquot Credunt, salvos aeternum suturos, spd id o se venisso ut hi salvi ossent, notiuo illa vis est verborum eredere in Christum.

Conser Io. XII, 42. 43.

v. 16. Caussa illius operis suscipiendi, nimirum Dei amor in genus humanum. - Iam apertissime de sua divini late Christus loquitur. Nola artieulum, του υἱου id figlisy , itemque appellationem uti genitum; et conser quae diximus de IO. I, 18. - Simul declaratur qui fieri possit ut 'fes habita in Christum hominibus coteroquin aeternum perituris saluti esse queat nimirum quia Christus est filius Dei unigenitus, hoc ost Deus. v. 17. Quae dixit in v v. 15. 16, confirmat negatione rOntrarii. Conser Io. XII, 47. Quum Deus homines aeteritis suppliciis condemnasset, mutus suboriri potuisset ne Dei filius ad id exsequendum missus esset. Animadverte et admiraro ut Christus sese misericordem unice exhibeat, utque consona huic misericordiae omnino sit ratio qua transit ad postremum e quatuor, quae diximus, docendum. v. 18. Dilemmato adhibito nauium suspicionemque amolitur ne sorio missus sit ad sententiam damnationis exsequendam Λddit caussam cur iam iudica ius sit qui in ipsum non ere