장음표시 사용
21쪽
esso sensum n gare non potuerunt; idcirco opponebant patrem significari cum articulo, silium sine articulo; inane commentum, quod Chrysostomus plene refellit, sed et quod quivis de dialecticorum scholis adolescens refellere Val Pal. - Εrgo Ioan nos enuntiat Ierbi divinitatem, et quidem aetornam, cumque patre consubstantialitatem Deum ipsum distoris ut dixerat patrem; atque hinc ratio apparet cur hunc non patrem vocaverit sed Deum. Interpunctio Photini, ut sit punctum post erat, a nonnullis reconlioribus Protestantibus revocata, sutilis sane, nihil tamen illius atque horum haeresim iuvat, quin imo ossicacius resulat, quum facilius ac certius appareat postremae enuntiationis subiectum esse , orbum; ne enim nullus sit sonsus, aut certe ne ineptus, subie luna propositionis et Deus erat accipiendum est ex superioro enuntiatione, ut sensus sit Verbum esse apud Deum, et idem ipsum Verbum Deum esse. erat in prιncipio apud Deum. Graecum sexemplar pro hoc habet ο ὐτος hic, quia λογος genero masculino est. Compi xus trium superiorum enuntiationum. Sensus est: I brbum erathoe, videlicet hoc quod dixi, id est Deus, erat in principio, ara apud Deum. Laaarimnos, Basilius, Chrysostomus, Cyril-
22쪽
CAPUT PRlMVu 1lpatre, patri consubstantialem, exsistere dicerent, hoc ipso plures Deos inducerent, negabant filii vel consubstantialitatem atque aeternitatem, vel ἡ ποστα nua patro distinctam. L0go Origenem si . Ioannes, hos rosulare aggrediens, ipsos horum magistros Neoplatonicos initio impelit, quod apparet vel ex ipsa usurpatione nominis λογος , quorsum enim hoc polius, a nemine e Novi Τestamenti scriptoribus adhibitum minusque perspicuum, quam nomen filium usurpasset y Quum ergo hi generationem divinam non omnino inlitiarentur, non Prat cur Ioannes, qui quae maxime necosse orat, perstringebat, divinae generationis montionem saceret. Ita Basilius i2ὶ quoque sensit Scribens contra Eunomianos, videlicet ideo Ioannem Verbi a ternitatem assirmasso ut eos resolleret qui hanc negabant Poquod Verbum sit genitum; pari ergo de caussa et Verbi θῖζοστασιν et cum patre ομορυσιοτητα illo affirmasse dicendus est, ut, inquam, refelleret eos qui haec negabant eo quod Verbum a patre genitum Bliquomodo crederent, ea generationo quam ipsi comminiscebantur, illos, inquam, quos Origenes carpit. Celerum, si qui . Verbum a patre genitum negabant, quum non alia ipSis caussa osset negandi, nisi quia vel aeternitatem, Vel υρο στατ tu, Vel olliso 7tρτηταVerbi non acciperent, triplici hoc errore resutato, et illud concideret necesso erat quod ex his erroribus inser
v. 3. A Verbo ad Verbi opera transitur. Ac primo ad opera naturalia, refelliturque utrumque piλοσο p nlaa, tum dia αποθμιας, . tum dialet θυα τριου mundum conditum aientium. Omnia, inquit,
per ipsum faeta sunt; qua de caussa Dei manus a patribus l3 Verbum appellatur. Τullius: Ab his diis) et a principio
mnia faeta et constituta sunt i4 . Rei confirmandae gratia sui iungit, conversa affirmatione in negationem: et sine ipso factum est nihil. Addit quod faetum est, ut nos doceat primo quatenus propositio paleat, secundo quid aliud esse quod sactum non sit, quodque propositio non comprehendit. Lege si In h. l.
23쪽
pium habet, lacium sit. De v v. 3. 4 interpungendis. Primo graeci codices plersequo omnes et latini minus vetusti, item patrum praesertim graecorum pars, ita habent: et sine ipso factum est nihil quod
factum est. In ipso vita erat. Secundo omnes scriptores primorum trium saeculorum, ac ceterorum pars Ionge maxima, codicos item latini vetustissimi, et quidam e graecis vetusti ribus haec verba interpuneia exhibent alterutra ratione, vel rn sine ipso factum est nihil. Quod factum est, in ipso vita erat, vel : D sine ipso factum est nihil. Quod faetum esι in ipso, vita eraι. Biblia vulgala Xysti V an. 15M: D sine ipso faetum est nihil: Quod faetum est in ipso nita erat. Biblia CI montis VIII ann. 1592, 1593, 1598: D sine ipso factum est nia
hil, quod factum est, in ipso vita erat. Chrysostomus acriter primam interpunctionem defendit, alteram vero haereticam dicit sensuque omni desiitutam. Sed nimis severe nec vere, quum ei primis tribus saeculis ea obtinuerit, et praeclarum sensum exhibeat, eiusque constructio ea sit quae alias quoque est in scriptis Ioannis, ut pronomino relativo initium sat si , sicque ordinanda: In ipso, quod factum est, vita erat. Lege Cyrillum. v v. 4. 5. Deinde ad opera gratiae Ioannes transit. Nominanila, tuae, tenebrae sibi invicem lumen adhibent, praesertim si comparentur cum aliis Ioannis Sententiis, atque adeo cum aliorum seriptorum θεο ευστων maxime vero Pauli. E comparatis locis Ioannis apparet lucem esse, quam Verbum doctrina sua mentibus hominum a trudit, lumen inquam fidei cum caritalo coniunctae, id est, quae per charitatem Operatur 2 ; tenebras huius luminis desectum, ita iamen ut hae illi oppositae sint non privasi e sed contrarie, nam, si secussoret, non possent dici tuae in tenebris lueere, eι tenebrae eam non comprehendisse i3 . - Primo, quod lua non sit ipsa fides Cons. lo. I, Io. I, 1. 2) Gal. V, G. a o. ι, 5. Diuiligeo by
24쪽
CAPUT Pii iuvat 13 sed lumen fidei, apparet ex Io. XII, 35. 36. Secundo, quod non sit lumen fidei simpliciter, sed sidei per charitatem operantis, apparet ex Io. VIII, 12; lumino enim fidei perfunduntur etiam qui Christum non sequuntur, id est, qui non amant, qui male operantur. Obiicies Verba mox sequentia: sed habebit lumen vitae. Sed lumen vitae est effectus, lumen fidei est caussa, hoc tempore praesenti ambulat, illud futuro habebiι enuntiatur. Item ex Io. III, 18. 19, ut postrema ratio evincit: erant enim eorum mala vera. Obiicies sensum osse ideo h mines credere noluisse, quia amabant male agere. Lege ergo haec, quae statim sequuntur: Omnis enim, qui male agit, odit lucem, et non renit ad lucem. Oui autem facit veritatem, venit ad lucem si , ut unum atque idem sit male agere et lucemodisse, bene agore et venire ad lucem. - Quod autem tenebrae non fidei deseclum simpliciter, sed fidei per caritatem operantis, significent, tum ex propositis iam apparet, iumex aliis. Nam, si secus esset, quae Ioguntur in Io. XII, 46 idem valerent ac, qui eredit in me, eredat in me. In I Io. I, 6 ii, quos Ioannes alloquitur, certo iam credebant, quod nΡ- parot porro e primis verbis. Totam rem plene ea confirmant quae leguntur inIIo. II, 8-1 . - Denique vita est id quod illa ipsa fides nobis praestat, vitam inquam vel graliaP, vel gi
riast, Vel utramque. IO. I, 4; III, 15. 16. 36; V, 24; VI,
40. 47; VIII, 12; XI, 25; XII, 10 coli. 49; XVII, 3; I IO.
Altamen per metonymiam Christus luae vel vita, homines autem illa fide destituti tenebrae vocantur subinde; sicubi vero ipsa fides tuae vocatur, est item metonymia, usurpatio inquam caussae pro essectu. Paulus lucem et tenebras vocavit homines illa si de praeditos et dos titulos i2 . In ipso vita erat. Verbum est caussa vitae rutuseumque, sed praesertim tum gratiae tum gloriae. - D vita erat luae hominum. Solum lumen fidei, quae per charitatem operatur, eam vitam nobis parit; quia iustus eae fide rivit i3 . Apto Chri- lὶ o. IlI, 20. 2 l. 2; Eph. V, 8. a Gal. III, si
25쪽
stus quoque hanc lucern vita m vocavit it . Ergo haec quoque enuntiatio inversa est pro et tuae hominum erat vita; ita C3rillus. Ioannes dicit quid luae hominum sit, non quid vita, illudquo est subiectum, hoc praedicatum, sicut intelligit qui
hono tenet tum notionem subiecti, tum notionem praedicati in propositionibus alentibus. Dices soriasso significationem nominis nitae definitam iam esse , eo quod hoc nomen sit in praedicato superioris enuntiationis In ipso rita erat. Respondeo in superiore enuntiatione nomini vitae, utpote quae sit in Verbo ut in caussa vitae, subosse univorsalem Selmum , vel corto vilao lum gratiae lum gloriae. Adde quod, si vita in verbis eι et ita erat luae hominum esset etiam vita gloriae, salsa esset enuntiatio. Vocabulum autem luae hominum dote minatur tum iis quae sequuntur, lum ipso apposito hominum. D luae in tenebris lucet, et tenebrae eam non comprehenderunι. In his tenebrae meto 1 mico sunt homines sine fide, et quidem reduplicative et sensu composito; quod confirmant v res non comprehenderunt. Sequitur lucem, tumen, pως In i
nJmicas esse, et ipsum Vortium his designari; lum constat ita esse etiam in illis non erat ille tuae, et in sequentibus, quae illis opponuntur, erat luae rera. Conserantur quae de gratia et verilate doque ius lilia et 1ido Paulus scripsit ad Romanos et ad Galatas. v. 63-S. Considera ut Ioannes, post tradita ea quae de Verbo divino scire oportet, statim illos impetat qui Ioannem Baptistam pluris faciebant quam Christum. v v. 9. 10. μαι tuae vera, quae illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum. Haec tuae ost ipsum Vedihum; mox enim huius lucis gesta enumerantur, hoc est gesta ipsius Vorbi. Pro venientem graeco est quod pol - si pertinere vel ad hominem vel ad cocos LMN. Mundus in v. 9 ost orbis terrarum. Sed in v. 10 et ali- hi sunt homines mali, qui hristo adversantur sive ex des clii fidei sive vitio volunt alis. Conser I Io. II, 16. Lege Chr3sostomuni et Augustinum i 2 . lὶ lo. XVII, 3. Cons. XI, 2o. 2 In Ps. LIV, 4.
26쪽
CAPUT Pnivvu 15 Plurima, quae Ioannes de mutido docuit, tradidi ex o diuo in Libro III de Evangeliis Diff. VIII. n. 28.
v. 11. In propria xeniι, et sui eum non receperunt. Nomen propria tota Iudaeorum gentem vel regionem designat, nomen sui ἰδtat ipsos Iudaeos. Conser Io. XIX, 27. Nam primo Deus hos elegerat sibi in populum PE cvLl REM l . Deinde, si ot id tot essent homines in universum, salsa esset propositio, ut apparet ex v. 12; si homines mali, non recte dicerentur ὶδ tot, et etae τολογta esse l. Tum, quod a stirmamus, OMPositio confirmat eorum quae sequuntur, quibus ad illos, qui receperunι eum et credunι in nomine eius, dicitur translatum quod Iudaeorum ad id proprium fuerat, idque mullo exeoIIcilliore modo v v. 11. 12. 13. Denique et Iudaeorum error una cum erroribus ceterorum attingendus erat; neque ad hunc pertinere poterat propositio Verbum caro factum est, quae Ialius omnino palet longiusque spectat quam ad unos Iudaeos resollendos, est pnim summa totius doctrinae do Verbo, et lotius libri subiectum. Lego Curillum et Ct Jsostomum. Compara vv. b. 10. 11. Commemoratione in ira paucos VerSus ter roposita ingrati hominum animi orga divini Verbi bonosicia discipulus proditur Christi amantissimus hac re, ut ita dicam, discruciatus. v v. 12. I3. Lege Cyrillum. Haec illustrantur Oppositione v. 1l. Iudaei Christum non receperant; in eos ergo, qui receperunt eum, quippe qui credant in nomine eius, divinam υἱότητα Iuda is ademptam Christus transtulit, sed longe su Iimiore ratione, nativitate inquam eae Deo. - Quid sit nasci
ex Deo, discos a Ioanne I Io. II, 29; III, 9. 10 coII. 8; IV, 7; V, l. 4. 18.
v. 14. Et Verbum euro factum est. Lege Chrysostomum. Caro in hoc loco sonat hominem, ut Io. XVII, 2. Confer Deut. V, 26;
27쪽
ne venisse si . Aliam caussam leges apud Cyrillum. Et habitanit in nobis. Graece ἐσκηνοπεν. Cur haec mo- taphora , potius quam proprium Verbum οἰκειν, adhibita pChrysostomus et Cyrillus id docent. Dictis testes adhibet primo se V. 14, tum Baptistam v. b, doniquo ipsum Verbum v. 18. Voces eι vidimus gloriam eius gloriam quusi unigeniti a patre sunt παρενθετο t. His Verbis Ioannes testem soso profitetur Oculatum gloriae Verbi i carnati , oecupatque id, quod quis obiicero poterat: Dicis Verbum habitasse in nobis. At qui scis hunc esso Iesum, qui homo ut celeri videbatur 3 Spectat ergo ad Christi transfigurationem et adscensum in caelum; id quod confirmatur ve bo ἐθεασαμεθα, quod est spectare, contemplari, atque adeo eum voluptate et admiratione.
Quasi unigeniti. Graecum ως vel significat visam a Ioanne speciem sive imaginem gloriae ipsius Verbi, non ipsam gloriam, quae oculis mortalibus conspici nequit, vel valol idem ac utpote. Ita Chrysostomus et Cyrillus. Chrrsos lomi explicationem Hesrchius confirmat docens ως idem Falere ac dληθως,
a patre παρα παρορος. Iungi possunt nomini vol et δοξαν. Si primum, quum Verbum γ iασθαt, implicitum in
nomine μονογενους, numquam construatur cum praepositione natoa, Syntaxis elliptica Prit, sensusque: unigeniti qui est a pa
tre, sicut in Io. VI, 46; VII, 29; IX, 16. 33; XVII, 7; ΙΙ
lo. 3. Si altorum, sensus orit: gloriam quasi unigeniti, quam accepit a patre, ut in Io. V, 41. 44. itemquo in II Pelr. I, 17, vel omisso verbo, sicut in hoc loco, in Io. V, 44. Conser
l, l8. Aliorum praestat, utpote ploniorem sensum exhibens. Nam in voco unigeniti nolio patris implicita iam Psi, Pt voces a patre, etiam si iungantur nomini gloriam, non alium patrem significant quam ipsius unigeniti. Sed imo hac voces iunctae nomini floriam, salva illa seni 'ntia, aliam praeterea efficient, nimirum gloriam hanc illam esse quam Verbum a patre sibi, liὶ Ι Io. IV, 2. a.
28쪽
Plenum gratiae et veritatis. Vox plenum potius active quam passivo accipienda est, idque constri natur uv. 16. 17; nimirum habituriι in nobis plenum gratiae et veritatis ut nos de plenitudine eius omnes acciperemus. Curillus docet gratiae et veritatis dici καθ' ἐυ διαδυο is pro gratiae perfectae eι verae. Melius ac verius fortasse dictum crudes pro gratia certo ac siilollior praestanda. CPlerum puto gratiam et veritatem proprio vocari quae superius vita et tu.r translatu vocantur, qua
quo a Paulo iustitia et fides item proprie; quod comprobat Oppositio cum lege Moysis v. 17, cui legi Paulus quoque tum
gratiam et teritatem tum iustitiam et fidem opponit quam saepissimo in epistolis, praesertim ad Romanos et ad Galalas scriptis. v. 15. Testis superius v. si nominati verha asseruntur, ut evangelista testimonium Baptis lae suo ipsius testimonio addat; sunt enim quasi nχοευθῆτα, quum versus 16 manifesto coniungatur versui 14. Sensus ergo Baptistae est, i P erbum, quod caro factum est, et habitanit in nobis, osso illud quod in principio erat. Certe εμπροσθυ numquam do dignitate Vel auctoritate, sed vel de loco vel de tempore dicitur; in scripturis plerum- quo de tempore. In hoc loco manifestum est dictum non esse de loco; ergo de tempore; quod efficitur etiam ex opposita Voce ὀπισω, quae item tempus hic significat. Item dicendum doitIo πρωτος, quod latino versum est prior, rationemquo continet illius itanso sta, et alias quoquo a Ioanne de tempore dici
tur I, 4l; V, 4; VIII, 7; XX, 4. 8; Ι Io. IV, 9. Consor Io. XV, 18.
Sane frigide et ταυτολογος ambae voces ἐμπροσθεν et πρωτος xlignitatem vel auctoritatem sonarent. - Pro factus est graece est γεγονεν, quod etiam natus est verti potest. - Τos limonii vim son-lios si meminoris Christum natum esse sex mensibus post Ioan- m. - Animadverte connexum in Vorti posse nullo vortialis reique, quae affirmatur, dispendio aut detrimento. - Celerum
de hoc deque coloris testimoniis, quae Baptista Christo dedit, paullo inserius dicemuS. vv. 16. 17. 18. Verba sunt ovangelistae. Baptista enim dicere non potuit accepimus, neque Iesum Chrisιum vocasset
29쪽
eum de quo loquebatur quique numquam, in terris dum vixit. ab alio quoquam ita Vocatus est, Iieque Baptistae ipse enarravit quae hic leguntur, sed evangelistae. L g Clirrsostomuit, et Cyrillum. - Quid sit plenitudo intelliges ex V. M, quocula v. 16 iungendus; hic esseclus est, illic caussa. - Gratiam pro gratia graece Aeti χαρπος, quod quidam intelligunt ac si italice diceremus grarie sura graetis. Sed Verius Chr3sostomus et Cyrillus explicant gratiam novae legis pro gratia veteris legis; non autem quasi χαοις unquam sigii iii cel l gem, frustraque huic interpretationi opponitur quod χαοις nequeat significare legem. Ratio autem, cur altera interpretatio Praeserenda, illa ipsa est propter quam quidam primam Praeserunt, quod, inquam, χαοις in Versu sequente l7 τω υραωtegi simpliciter opponatur. Etenim v. 17 est brevis explicatio
dictionis gratiam pro gratia, ut docent lum constructio, tum Series orationis, tum verba gratia et reritas tostantia agi adhuc de illa plenitudine de qua accepimus gratiam pro stratis, tum denique illud quod, si secus esset, mera haec, quae foret, gratiae et legis comparatio non iti loco osse vider tur. Si ergo in v. 17 redditur ratio dictorum in V. 16, haec autem ratio est praestantia gratiae a Christo noliis collatae supra legem a Moyse traditam oria Ox ipsa Christi prae Moyse excellentia, necesse simul ost gratiam pro gratia significare gratium novae legis pro graιia veteris tegis. De v. 18 duo quaeruntur. Primum quorsum illa: Deum nemo vidit umquam. Chrysostomus censet haec speclare ad demonstrandam Christi, qui utique vere Deum videt, xcellentiam supra Moysen, qui nisi in speciem Deum non vidit, sed nec videre potuit. Crrillus putat Ioannem Occurrere obiicientibus illud, quod gloriam Christi demonstret ex eius excellentia supra Baptistam et Moysen , non autem ex declaratione ipsius gloriae, quam aiebat se idisse; rospondere autem, demonstrandam esse gloriam Christi, non ex conspectu ipsius rei, sed ex ominentia qua cuncta superat. Alterum quid illud, quod unigenitus, qui est in sinu patris, ipse enarravit. Cyrillus pulat esse illud, quod Deum nemo ridit umquam. Item Chrysostomus sensisso Videretur, prout Monlisu conius huius verba
30쪽
nemo ridit unquam Θ Ouod unus est Deus ' pro serenda esse interrogando; quare in translatione facta a Monisauconio nullus est sensus. Chrysosto inus certo concludit Unigenitum narrasso omnia quae superius de ipso dicta sunt. Mihi huius versus sui tentia haec esse videtur: Uuae dixi, non ego vidi, nam Deum nemo vidit umquam, sed unigenitus filius, qui haec non modo videt, sed penitus cognoscit atque intelligit, utpote qui sit in sinu patris, ipse enarrarit. Ita ut Ioannes, quaecumque de Verbo exposuerat, suoque ac Baptistae testimonio confirmaverat, tandem concludat testimonio ipsius Verbi confirmans. Νota generationem quadruplicemque rationem qua testimonio Verbi sidoni omnem conciliat, quod sit filius, genitus, unigenitus, in sinu patris.
Hactenus quae disputavimus in opere de Evangeliis L. I l. Diff. VIII. Octo tostimonia a Baptista Christo data leguntur in evangeliis. Primum asserunt primi iros evangelistae, non aut m Ioannes, relera Ioannos, sed nemo illorum trium. Primum est in Matth.
III, 11. 12; Marc. I, 6-8; Luc. III, 15 - 47. Secundum in Io. I, 15. Tertium in Io. I, 9-23. Quartum in Io. I, 24-27. Quin-lum in Io. I, 29-3I. Sextum in Io. I, 32-34. Septimum in Io. I, 35. 36. Octavum in Io. II l, Ss-31. Ex his primum, utque
videtur, tertium quoquc et quartum non fiunt aliqua nuntiatio fi mel prolata, sed summa eorum quae Ioannos de Christo interroganti hus rospondebat. Hoc fuisse pra cipuum munus Baptista se, ut de Christo tostaretur, discimus ex V V. 6. T. Primum testimonium dixit ante Christi baptismum, celera DSt. Alterum les limonium, quod in evangelio Ioannis primum est, dixit pos L haptismum, Christo praesente, quod a in Paret ex pronomine ο/ος, sicut et quintum; nam, quum Christus aberat, Baptista usus est pronomine αυτος, ut in quarto testimonio. Christum autem praesentem non ante populo indicare potuit quam vidisset spiritum descendentem et manentem super eum, ut discimus ex v. 33; hoc autem accidit post baptismun il . Dictum hoc alterum tostimonium esse statim Post lὶ Naith. t II, 14. 15.