De trium, quae graeci coluerunt, comoediae generum ratione ac proprietatibusdisputatio scripsit et edidit Leopoldus Florens Andreas Roeder

191쪽

quo scriptori tribuendum sit, ex quibus RPparent, Cur is certum rerum g .nus sibi sumere, sontentias suo more contexere atque eloqui volueriti Pertinent autem maxime ad elocutionem, cujus aut vis aut novitas aut venustas

ex illis rebus intelligi maxime debeat, ut omnis dicendi serma aperiatur,

Perspectis omnibus, quae aut naturalem, aut sucatum nitorem XI rimant, quae aut aspera, aut mollia haberi debeant, et 'quae reliqua sunt eiusdem

generis. Multo etiam graviora sunt illa quidem, de quibus loquimur, eum. populi cujusdam ingenium moresque prorsus mutari coeperunt; ut Ipsis:

litterarum monumentis nova quaedam species concilietur. Ex quo judicandum est, quam necessario sermo litteraequo eum populorum ingonio contineantur, quod illas quidem et creare et ex olers valeat, sim in molio rem sive in deteriorem Partem, cujusque Potestas tanta sit, ut sua ipsius mutatione ipsum sermonem littorasque mutare soleat. Illud autem maxime in dramaticae poeseos nutura cernitur; quae ad vitam omnino se accommodare velit hominibusque omnis generis atque ordinis partes ti ibucro, qui sentiendi agendique rationem expi imunt, omnem a uia Perturbationem sensusque dicendo declarent, sive soli loquantur, sive cuin nitis sermones conserant. Quibus ex rebus breviter disputatis facile colligitur, plurimum valuisse totius aetatis morem sermoneinque ad diccndi genus illud, quo novae comoediae Scriptorcs utantur, ut non sit dissic te, quantum ex illo sermone acceperint, videre. Sed Cum non PlaCoat repetere, quae supra de statu civitatis Atheniensis et cunctae Graeciae Conditione explanata sunt, accedamus ad definiendum sermonem, qui illius sociali maxime pmprius suisse videatur. Is autem aper te intelligetur,' Cum rodegerimus in mem viam, quantum Graeci illius temporis ingenio suo indulsorint, cujus omnis ratio ad eas res maximo proclivis esset, quae animum molliter tamgeront, descientibus omnibus, quibus ad altiora eniti posset. Cum cnim omnis Iibertas concisa videretur, ut etiam eis, cpii vellent, de patria bene merondi. vix data esset facultas, atque ut quisque audacissimus erat, ita maxime rempublicam capesseret: plerique robus Suis Consulere maluerunt, quam respublicas gerere, quarum administratio invidiam odiumque crearet. Hinc multorum studium, quo vitae publicae mala oblivisci voluerunt in vitae privatae delectationibus, quae maxime ad litterarum culuim pertinorent, quum

192쪽

praesertim ad rem militarem iminus, apsi essent, 'neque in rebus bellieis o :riam adipisci , Iiceret. Quare fieri potuit, ut morum magna esset perpolitio, fcujus vis in omnes vitae partes caderet, magna in rebus pulcris Venustis- , que elegantia, ad quam ipse Sermo, quo homines uterentur, formari incipereti Accedit eodem, ut tota instituendi ratio, qualis ab antiquissimis t-- . Poribus usitata esset,' certam ingenii Parium excoleret, : quael in. Sermonis , natura Exprimeretur, dic' subtilitatqm qu ndam et acumen ingenii. I Illud iautem, quod dicimus, hoc maxime tempore elueebat, quod quo magis pedi ispiciatur, repetendum altius videtur. Ex quo enim tempore Gorgias Leo tinus, qui societatem Civibus suis petebat, in concione Atheniensium multa seleganter atque artisiciose dixerat, 't omnes, a quibus .auditus esset, munma admiratione afficeret, i. indeque intellectum erat, quantam vim haberet et iaccurata et sacta, quodammodo Brutio, multi docendi magistri exstiterunt,i . quorum studium in iisdem rebus versaretur. Instituebanti autem illi homiLnes tillustrium rerum disputationes, qu e communes loci, dicebam lur, i ita ut iii , rebus laudandis inui, vituperandis occupati ossent λ Μox' accessit ad illas exercitationes aliud dicendi genus, quod ἐπιδεικτι ν pleriun- quo dicitur, cujus omnis institutio, dum: a, soronsi contentione abesset, ad

voluptatem parandam. potissimum 'spceis regi , , Quo in genere res e mytho- ιlogia, peti solunt, sed, quo imajus damnum asserri videbatur, philosophicas osubtilitates orationibu inseri coeptae sunt. Ad illud autem dicendi genus ,

. omnes sero, qui nomen habuerunt, oratores Sese applicabant, quorum prin- , ceps est. Isocrates, magnus, ornior ut perfectus magister, Cujus domus cimia ictae Garaeciae quasi Iulius quidam pateret atque officina dicendi. 4. Sed lquoniaμ eiusdem rhetoris disciplina in idem tempus incidit, quo Aeistotest, istudium in rebus philosophicis florere coepisset, duae quasi familiae erant,

ut Ciceronis verbo utar, quarum altera in philosophia versabatur, altera ad eloquentiam tradendam sese accommodabat, ita tamen, ut utraque ratio noμnunquaφ conjuncta' esset. Itaque ne quis admiretur, Cur magna esset. tet praeceptorum et scholarum multitudo, si, in quibus rhetoricae praeceptar i

i. Diodor. XII. M. a. Bruti 12. a. orati II. 4. Brut. 8. cons. De Orat. II. 22. . De inuent. v. 3. 5. Quintil. . Institui. oratis III. i. . ,

193쪽

traderentur, quaeque, cum latissime paterent, ad tosis sermonis naturam :plurimum possent. Iam vero ex eis, quae disputata sunt, satis certo emcitur, quid potissimum' in isto sermone inesse videatur, aut qualis sermosuerit, qui tum temporis vigere coeperit. Est enim ille quidem n ollis quidam et remissior, Τ, Conflatus ex eis, quae a rhetoribus et philosophiseommode dicta essent, 'cujus exemplum habemus in Phalereo, qui, citis

non tam armis institutus esset, quam Palaestra, processissetqtie ex Theophrasti, doctissimi hominis, umbraculis, primus inflecteret orationem et eam mouem teneramque redderet, ut suavis videri mallet, quam gravis, deloci reique magis Athenienses, quam inflammareti Sed etiam alii plures eamdem i rationem tenuere, ut Vulgaris dici possit, excepto' uno Demosthene, qui, cum flagranti patriae amore excitaretur pugnaretque, pro saluto CO-muni, gravisu esse Vellet, ut assequeretur in dicendo perspicuitatem et sublimitatem, simplicitatem et ornatum, claritatem et brevitatem, subtilitatem et soliditatem, alia eiusdem generis. Totum igitur dicendi genus, quod

saepe dicimus, ita institutum est,' ut succium recte dicatur, florens 'etiam et suaviter ornatum, in quo acutae crebraeque sententiae Ponantur, cui adspem gantur sales, qui nimium quantum Valeant, quiquo in ' narrando aliquid venuste, aut in iaciendo mittendoque ridiculo adhibeantur. Vult etiam in omnes orationis partes ita jungere et contexere, ut venustatis speciem com ieilient pulcritudinemque plurimam, utens verbis sonoris, laevibus: mollibus,

Cavens omnino ea, quae Cum asperitate et audacia usurpentur. Animadver--

tendum est etiam, eas figuras dicendi adhiberi, quae delicatae sint 'et moules, exclusa gravitate et pondero, in quibus insit multum lenocinii. omnia

haec, quae de Graecorum Sermone ejusque mutatione dicta sunt, similiti dine quodammodo accedunt ad Latini sermonis rationem, ut non sit inutile, contentione quadam et comparatione sacra, hujus rei quaestionem instituere. Sed ea quamvis fructuosissimae disputationis argumentum suppeditent, propter temporis angustias et studiorum meorum rationem aut aliis relinia

quenda, aut mihi ipsi in aliud tempus reservanda putavi. Pergam autem ad reliqua explicanda, ut appareat, quantum duo praecipui novi generis

T. De orat. II. 23. s. De inventi II. 3. p. Briit. s. eoni orati 27. De in. LI.

194쪽

poetae in dicendo elaborare voluerint. Iam Primum exstat praeclarum Quintiliani iudicium, cujus haec summa est, magnam in Menandro suisse eloquendi sacultatem, ut omnibus rebus, Personis, asseCtibus accommod tus esset. Maxime autem virtus ejus commendatur eis, qui se ad eloquemtiam applicaturi sint, cum habeant, quod sequantur. Quanta vis eloquendi in hoc viro fuerit, id sim; sicantius declarant nonnulli fragmentorum loci, ex quibus appareat, saepe eum forensium orationum imagines sabulis in texuisse, ii. quae suturo oratori Prodesse videantur. Inde etiam est, quod τὰ πρακτικὸν in nostro poeta laudat Dionysius Halicarnasseus. Accedat eodem testis Plutarchus, cujus verba ejusmodi sunt: N δὲ Μενανδρου-τω συνίIεσται καἰ σπι-έπνευκε κεκραμέν 1 πρὀς ἔαυrῆν, ωστε, δια πολλῶν ἀρο- μένη παθῶν καὶ προσωποις ἐ.αρμοττουσα παντοδαποῖς, μια τε φαι νεσθαι καὶ τὸν ὁμοιοτντα τηρεῖν ἐν τοῖς κοινοις καὶ συνξθεσι καἰ uno τον χρειών ὀνομασιν, ἐὰν δέ τινος ἄρα τερατειας εἰς τι πραγμα καὶ χνοφον δεῆ 7, καθαπερ αυλου Πώπιρητον ἀνα--ασας, ταχυ παλιν καὶ πιθανως ἐπέβαλε καὶ καθίστησι τὴν φωνὴν εἰς τὀ οικεῖον. Πολ- λων δε γεγονοτων ευδοκίμων τε ικων, ουτε υποδομα δο ιιουργὀς, ουνε προσωπεῖον rimno ὀς, τε τις ἱματιον ταδτον ἁνδρὶ καὶ γυναικῶ καἰ μειρακι, καἰ γέροντι καἰ οἰκοτριβι πρέnον ἐποίησεν. ἀλλα Μένανδρος ουτως εδειζε τον λ ιν, ωστε πάση τῆ φυσει καὶ διαθέσει καὶ ξλικία συμμετρον εἶναι, καὶ ταυτα νέος μεν ἔτι του πράγματος ὐνα- μενος, ἐν ἀκμῆ δὲ του ποιειν καὶ διδάσκειν τελευτῆσας, ἔτε μάλιστα καἰ πλείστην ἐπίδοσιν, εἴς Ἀριστοτελης φησι λαμβάνει τὼ περὶ τον λαιν τοῖς γραφουσιν. quibuseum haec iungantur: 14. ω τε γαρ λεξις ξδεῖα καὶ πεζὴ κατέσπαρται των πραγ ματων, ως μῆτε ὐnδ νοφοντων καταφρονεῖσθαι, νις τε οειωμεν νς ἀνιαρο γνωμολογίαι τε χρηστα. καὶ ἀφελεῖς οπορρέουσαι καὶ τω σκληροτατα των ἐων ωσπερ ἐν πυρὶ ταν οιρον μαχώττουσι καὶ κώμnτουσι πρός τὰ ἐπιεικέστατον. Omnino autem instituto nostro comsultum esse existimo, si adjunxero, quod Meinenus bene monuit: non alienum suerit Demetrii meminisse, qui in libello de Elocvt. S. 193. seqq. Menandri dictionem Vel inprimis παθοτικὴν fuisse sub indicat, utpote particularum et coo junctionum vinculis solutam ideoque gestu et actione juvandam. Talis enim est λεζις λελυμένη και υποκριτικῆ, quod indicat etiam

10. Instituti orati X. 1, 69. seqq. 11. 2CL Lobech. ad Soph. Aiae. pag. 363.12. Vett. scripti cens. V. p. 424. 13. Menandri et Philemonis reliquiae,

praefati pag. XL. XLI. 14. Ibid. pag. XLIL ab. Ibid. ρος XXXVII.

195쪽

Grammaticus apud Behkerum An. Gr. II. p. 745. Μenandei et Aristophanis exemplo usus. Restat, ut de Philemonis oratione dicatur, cujus rationem Apuleius in his set e descripsit: Reperias tamen apud ipsum multos sales, argumenta lepide inflexa,

agnatos lucide Oxplicatos, Personas rebus competentes, sen- 'tentias vitae.congruentes: ioca non infra soccum, seria non usque ad cothurnum: ad quae addantur a Meinekio disputata: Ρhi - .lemoni contra Demetrius dictionem σννηρτημέν' ν καἐ o Io νῆ σ φαλισμένην τοῖς συνδέσμοις, ideoque recitationi, quam actioni accommodatiorem tribuit. Cum Demetrii loco egregio con- .

venit Dio Chrysost. Orat. XVIII. p. 255. comparatus etiam RValesio Emend. II. 6.: cujus disputationis qui summam reddidit Ilaries ius ad Fabric. B. G. II. p. 455. non meminisse VI -'detur, suis se inter eruditos, qui Demetrii libellum περι ερ- ''μηνειας Dionysio Halicarnassensi tribuerenti Atque haec sero chabui dicere, ex quibus intelligatur, quae et qualis suerit Menandri et Phi ..temonis in dicendo vii tus ac gloria, quibus scio quidem plura etium addi Posse, sed aliis relinquenda putavi, ne ejus, quod institutum est, modum

ex Cessimo viderer. t 6. Apulei. Flor. 16. 17. Menandri et Philem. relio praes. pag. XXXVII.