장음표시 사용
11쪽
Tit. 3 o. si vendita pign. agatur. ibid.L. r. Si vendidi ι. ibid.
a. obtigara. in id. a. Praeses.
12쪽
Tit. Ir. De pactis pignorum, &c.
3. Si eum. I P. 4. Nihil. ah d. L. r. sui pactas.
al. Iasere'. ibid. 22. Inductum. ibid.
13쪽
M. Si ros perfectam. ibid. Tit. sis. L. Si unquam. Lib. 8 C.
14쪽
IUSTINIANI.AD ΤΙΤ ULUM XXIII. LIB. VI. COD. DE TESTAMENTIS,
ET QUEMADMODUM TESTAMENTA ORDINENTUR. SUMMARIA.
r. Testameuti et mologia υustaris re- prebenditur, is vera inquiritur.
h. Testamenti destisitis s definitionis
nane Ueatur. 6. Error quorundam luterpretum in L. qui duos, D. de manum. testam.
. Te menti factio sit ne iuris gentiam
Ustamentum 1 Iustinianus ab eo describit, quia sit
testatio mentis . Ins. de te m. orae in priue. Re ete Iustinianus. Constat enim testamentum dictum esse a testando . Revera autem non potest esse testatio, nisi mentis. Reprehenditur tamen haec etymolog a a Valla Lib. 6. Eleg. CV. 3 i. Quod in testamento nihil fit mentum . nisi pro- cluetio vocabuli, nec magis compolitione hvias verbi insit mens, quam in illis smilibus, in quihus est eadem analogia, te
gumeutum, ornamevxum, additamentum,
se. in quibus omnibus mentem non inesse constat. Et recte reprehenderetur Iustinianus, si diceret testamentum verbum compositum esse ex testatione & mente. itaque recte notatus est Servius Sulpilius
ab Gellio, Lib. s. CV. xx. qui ex his
duobus verbis compolitum esse dicebat. Nunc autem lustinianus hoe non dicit, sed tantum dicit testamentum appellatumelle a testatione, addit mentis, non quod mens in verbo esset, seu in compositione Tom. IX. verbi. sed quod est in re, quoniam, ut iam dixi, si est testatio, non potest esse testatio, nisi mentis, ut mentem intelligi Oporteret, etiamsi non exprimeretur. Adisiecit igitur, ut magis ostenderet, qualis esset haec testatio. Sed eum infinitae testationes mentis sint, eur proprie ea testatio mentis, quae eli de eo, quod post mortem fieri volumus, dicitur testamentum t Resp. Hoc verhum testamenti,& supremae voluntatis factum eise propter testationis excellentiam , quia& haee testatio suprema esset. &' multa praeter caeteras testationes exigeret ad te-ilandam supremam voluntatem . Sic & monumentum, cum a monendo dictum iit, Proprie tamen usurpatur de sepulcris . L. monumentum, D. de relig. S D t. δε- uer. Sed haec etymologia ollendit, cur ita dictum sit testamentum, non autem quid sit. Multae enim testationes esse possunt, quae non sunt testamenta. Videndum est
ergo aliunde, quid sit. Definitio traditur in L. a. de testam. Squi tes. De. ρή. Est autem haec: Tellamentum 1 est nostiae voluntatis iusta sen- 1
15쪽
3 Hugonis Donelli Comment. in Cod.
tentia de eo, quod quis post mortem suam fieri velit. Dicitur sententia. Est autem sententia, quod quis re cognita & deli- herat x iudicio statuit, unde frutentia ia-dicum. Hoc verhum optime testamento tribuitur: nullum enim eli testamentum sine iudicio. Unde supremae voluntates proprio noi ne suprema iudicia appellantur. f . tit. praeced. L. HI negare. D. quemadmodum test. ver. L. T. δερ. de factos eccles ideo spectat, ut intelligamus nullum tella mentum esse posse, quorum de te certum iudicium non est. I. praeterea, Inst. quib. mod. non es ster. fac. test. L. qui testamento . 29. h. t. de test.
Adiicitur voluntatis nostrae, otiose ut videtur, quia non sit sententia, nisi in qua vol0ntas sit, nec sit voluntas, nisi de eo. quod sentimus. Unde videntur saepe haec usurpari pro eodem in testamentis, iudicium, & voluntas suprema, L. castra torias. D. de herer instit. d. L. I. suρ.
de sacrosanct . eccles Sed hie nihil otiosum: Nam sententia duplex est, quaedam solius iudieii nostri, quaedam voluntatis nostrae. Iudicii nostri sententia est, cum dicimus, quid existimemus fieri debere,
nec longius progredimur, ut etiam iubeamus, aut fieri velimus. Haec sententia testamentum non est, ut puta r Testator testamento ita scripsit: Municeps recte faciet, si in eo Deo aedes publicas aed caverit . Hic nihil debetur municipibus ex
eo testamento. quia sit hae e tantum sententia iudicii testatoris, non autem voluntatis tessaloris. Sententia voluntatis nostrae est, cum dicimus quid fieri velimus, ut Luetur Titius heres e so: Stiebus servus meus Iiber esto. Fundum Tusculanum Sticho do
Letor Herer meus Tatio I . dato. Hae solae sententiae voluntatis nostrae testamenta sunt, non aliae, in quibus testator iudieium suum tantum exponit, nihil autem fieri iubet, aut vult. idque ita demonstratur. Nam testamentariae voluntates s iae ratae sunt, quae lege confirmantur. L. Iege obvenire 13 o. de verb. Hui'. Solum autem illae confirmantur, quibus quis
lega ilit suae rei, L. verbis Iegis, de verb. signis . legasiit , pro legaverit , antiquo verbo, id est, reliquerit legis modo, sive imperative, ut ostenderet se fieri velle. auctore Ulpiano in frag. Instit. tit. de I
gat. in trin. Nullae igitur voluntates testamentariae aliae confirmantur, quam quihus testator voluit. Hinc intelligimus testamentum duabus iis rebus constare debere . sententia nimirum, seu iudicio, &Praeterea volvat a te.
Sed multis in rebus sententia voluntatis nostrae esse potest, in quibus non est testamentum, additur igitur Iusta, quod . differentiae caussa additum est, ut separarentur codicilli a tella mentis. Nam i co- 3dieilli sunt voluntatis noltrae sententia, &de eo quidem, quod poli mortem fieri
volumus, attam ea tellamentum non sunt,
L. si idem radicitia, inst. de eodictu. Qua
igitur nota id intelligimus t Hac nota, quia iusta sententia non sunt, ut i ullam nunc . intelligimus: Testamentum autem est sententia voluntatis nostrae de eo, quod post mortem nostram fieri volumus, & hoe ani plius iusta. At vero codicilli an non suo
genere iusti sunt nam non minus iure valent, quam telumentum, tituL de coriis
elu. Iust. in ρriuc. L. ult. in s . infride eodicili. Respondeo: Non ideo iusti sunt eodicilli, ut iustam lentem iam hic intelligere debemus. Iustum t dieitur maxime tribus modis . . Primo, iustum est, quod ex lege est, ut 'iusta actio, quae lege datur, tit. de ex-evt. in prine. in Instit. iusta hereditas, quae desertur lege. L. 3. I. l. v. pro socio. Seeundo, iustum etiam eli usitate in actionibus hominum, quod fit secundum leges , S praescriptum earum, ut iustae nuptiae. Insit. δε πυt. in princ. quo sensu dicta est iusta uxor, quae ducta est solemni & i ullo ritu, iniusta, quae eo modo ducta non est. L. s uxor, v. ad L. Iul. de adule. Tertio, dicitur etiam iu-ilum, quod plenum ei l. & perfectum. ut iussa aetas, iussa magnitudo, L. cum Hio-famitias. I xu. Iegat. 3. Significatio ex priore ducta per translationem: ea enim in suo genere perfecta sunt, quae con-uxnt iis rebus omnibus, quas lex earum rerum desiderat. uulfl ex iis conveniat huic loco, videndum est. Nam in ambiguo sermone non omnia dicimus, quae verbo significantur; L. in ainbiguo, D. de rebus Pub. sed id
solum, quod volumus, & velle quisque scriptor inteIligitur, id quod rei, & inllit utra convenit, id est, quod vitio caret, L. in ambigua, TI. de legib. Ergo hic iustam sententiam non intelligimus, quae eX lege ell, testamentum enim proficiscitur atellatore, non a lege. Non intelligimus etiam sententiam plenam: quia fieri potest, ut codicilli sint de rebus omnibus, de quibus testari volumus, quia nihil amplius velimus, quam quod iis cautum sit: fieri etiam potest . ut in codicillis caveamus de rebus no illis omnibus, puta her dem instituendo, & tamen non erit iusta sententia, nec valebit, quia est contra leges ν
16쪽
, Ad Tit. XXIII. Lib. VI. C. de Testamentis,&c. 6
ges, quae vetant codicillis heredem institui. I. pensu. Iustitit. de codietu. Rellat igitur, ut iustam interpretemur hic dici uti- rate eam, quae eli secundum praecepta,& praescriptum legum, quae sunt de supremis voluntatibus. Haee praecepta inter caetera duo desiderantur in tellamento, quibus maxime di ilinguitur a eodieillis. I. Desiderantur solemnia iuris. sine quibus iniustum tellamentum est. L. r. D. de iniust. rvt. At eodieilli nullam solemnitatem ordinationis desiderant. I. sit. Insit. de eodiciII. Praeterea in his, quae caventur testamento a testatore, primum exigitur, ut rellator heis
redem intuituat. Heredis institutio caputeit & fundamentum, I. ante heredis, Ininstit. de Iegat. Ideo sine institutione heredis testamentum non valet. L. MD. D. de lar. eorie. L. 3. vers. Calpurnius, v.
de iis, quae in tes. δει I. in primis. In t. de fideicom. her. At codicilli, ut iam dixi, non admittunt heredis institutionem . Hoc sensu non tantum dii linguitur testamentum a codicil Iis, sed etiam id statuitur, quod maxime est proprium testamenti, icilieet heredis inititutio . Quamobrem hac definitione non adiiciemus eum Λccursio, cum heredis institutione: nam qui tullam sententiam dixit, is heredis institutionem satis quoque dixit. Sed adhue manet prior obiectio, dixe-xit aliquis : Nam S eodietui fecundum
pracepta legam fiant. lam respondi non fieri, quod ex supra dictis apparet. At iusti sunt, qui a iure admittuntur, ut estis pr. de eodietu. in IVιtui. Respondeo. aliud eli iure codicillos admitti, aliud est iustos esse secundum praecepta iuris. Re vera secundum tua non sunt, si quis ius ei vile spectat, quod est de supremis voluntatibus, sed nihilominus pro iustis habentur utilitatis caussa, ut dicitur in tit. de eodietu. Et ob hane caussam pro iustis
Sed nondum satis, ut efficiatur id, quod si proprium testamenti. Nam i ulla lententia voluntatis nostrae multis aliis rebus convenit, quam testamento, convenit donationibus inter vivos propter nuptias, &omnibus omnino contractibus, quae tamen omnia omnino non sunt testamenta, ne que pars tellamenti, L. verba, eontraxe
runt . N. de verb. Hns. Ob hanc causisam additum est in definitione, quod sequitur, de eo, quod post mortem suam fieri velit, quibus verbis distinguuntur su-Periora a testamentis. Nam donationes sunt voluntatis noi rae sententia de eo, quod
nobis viventibus fieri volumus. Similiter Tom. IX.& donationes eaussa mortis. Nam in hoc
genere praesens praesenti dat, L. inter . D. de donatio. cavs. mori. Eodem modo& contractus maxima ex parte. Sed hic occurritur, quali iis verbis multi contractus etiam eontineantur, qui tamen non sunt testamenta. Nam recte stipulor aliquid mihi dari post mortem meam; recte tu promittis dari post mortem tuam, utrobique enim stipulatio valet, & actio ab heredibus & contra heredes incipit, I. post mortem. Inst. de iuui. mp. L. au.
supe. ut a I. de hereri S eoutr. hereae incipit. Et tamen in iis stipulationibus est voluntatis nostrae iusta sententia de eo, quod post mortem fieri volumus, quare videbitur haec definitio iis convenire. Sed non ita est. Non enim dixit M destinus: testamentum eje iustam sententiam de eo: quod pos mortem nostram feri volumus, sed de eo . quod quis pos
ut sit, quis nostram, S soras fieri vetit,
quo verbo satis te ita mentum a superioribus stipulationibus separatur. Nam superiores stipulationes habent lenient tam vOluntatis nostrae. sed de eo, quod duo pluresve post mortem suam fieri volunt.
quia nullus est contractus sine conventio ne, L. I. I. r. 'D. de pact. Conventio autem o innis est duorum pluriumve consensus. d. D. I. At Iestamentum est voluntatis nostrae lententia de eo quod unus tantum nostrum post mortem tuam
fieri velit. Et ideo eum recte potuit et Modestinus dicere: Sententia volantatis no stra de eo, quod post mortem ηostram fleri volumus, ut in eodem numero plurali perseveraret, magno ingenio a plurali ad singularem transit, ut id signincaret, quod diximus. Atque utrumque reincte fit salva proprietate sermonis. Nihil
enim interest . utrum dicam, de eo, quod sinsuli volumus, an vero, de eo, quod quisque nostrum velit. Ex iis autem verbis postremis colligimus, etiamsi testamentum a vivente fit,& ab initio recte ordinatur, non tamen prius confirmari, quam testator mortuus
sit. Unde dieitur t tella mentum tempore smortis testatoris effectum habere . L. flatienum. I. r. 29. de berec instit. I. iuextraneis, instit. de hered. quaL S i . Ex quo illud Apostoli, cap. v. ad Hebr.
ut testamentum υaDat . ueeesse est inter- ventre mortem testatoris. Iis consequens,
quidquid tellator dat legat testamento suo, eo vivo deberi non posse . Et ideo errant , qui contra interpretantur L. qui
17쪽
Hugonis Donelli Comment. in Cod. I
hus heredibus institutis tui sit Stichum servum suu in liberum e :Ie poli mortem unius eerti ex heredibus. Is heres mortuus eliviso adhuc tellatore, & ita conditio libertatis exstitit, illic ita seriptum est: Sabinus ait, liberum futurum. Hac quidem se aecipiendum, liberum futurum statim,& vivo testatore, favore libertatis. Non recte: nam ut dixi, non est tes lamentum,
nisi de eo, quod quis post mortem suam fieri velit, & quod dicitur simpliciter liberum futurum. sc accipiendum est, sub tempore, & cum conditio testamenti exstiterit. in omni autem testamento haec taeita conditio inest, s tesator morIuus erit. Iisdem verbis consequens est, quae a defuncto capitur hereditas, eam tunc capi, cum defunctus dominus este desiit. 7 Unde quaesitum ei l. an t tella menti factio, seu relinquere aliquid licere post mortem nostram, si ne iurisgentium, an iuris
ei vilist Neque inutiliter id quaeriis propter deportatos, quibus tribuuntur ea, quae sunt iurisgentium, non etiam ea, quae
lunt iuris civilis, L. Iunx quidam, D. de poen Et prima ratione occurrit, cur non videatur testamenti factio esse iuris genistium, sed tantum auctoritatem & confirmationem habere a iure civili. Primum, ut dixi, tellator poli mortem suam dominus esse desinit, non enim potest esse eius, qui omnino dominus non est. Porro secundum regulam iurisgentium & naturae, nemo plus iuris in alium transferrepcitest, quam ipse habet. L. nemo plus,
v de reg. iur. L. traditio. 29. de aeis vir. rer. dom. Nec ad rem pertinet, quod testator moriens adhue dominus est rerum suarum, nam confert alienationem in id tempus, cum mortuus erit. Nihil autem interest, utrum quid non faciat , idoneo tempore, an vero conferatur in tempus non idoneum. L. . sv. de δε- ax. aut . nut. Deinde hereditas mortuo tellatore nondum adita nullius est in bonis . L. I. D. de rer. divis. Secundum autem regulam iuri entium, quod ante nullius ell, occupanti concedi debet. L. 3 D. de acquir. rer. aom. Hi ne factum videri potest, ut testamentariae heredit istes confirmarentur lege, d. L. lege o venire, de vero. Hu. Sed exempla omnium gentium & p pulorum , apud quos testamenta recept sunt, a principio rationem naturalem habere probant. Et vero haec certa est ra tio naturae, qua supremae voluntates nitantur, quod nihil tam naturale sit, quam voluntatem domini rem suam transferentis in alium ratam haberi. g. per traditianem. Ia'. de War. divis. Et si in caeteris voluntatibus inter vivos hoc recipitur , multo magis supremae uoluntati tribui debuit, poς quam aliud uelle non poIIumus,
ut bene scriptum, in L. r. sv. de sacrosain. ecclos Ad haec testaIor moriens adhuc dominus est. Recte igitur eo Iempore habendi potestatem in allium Irans fert. Non obstat, quod dicitur: neminem plus iuris in alium transferre posse, &c. Non enim potest tradendo. Λt testator de suis rehus testamento cavens eas non tradit heredi, sed relinquit: recte relinquit, qui eo tempore dominus fuit, nec hoc relictum confertur in tempus mInus
Quod autem dieitur, 'quod antea nu Iius est, occupanti concedi, de iis rebus dicitur, quae plane nullius sunt, idest, quae nec re ipsa sunt cuiusquam . nec de- 1linatione alterius, quales sunt ferae helliae, volucres, pisces, & omnia, quae coelo,
terra, mari capiuntur, L. I. a. 01 3. de acqu. rer. dom. in hoc autem numero non
eli hereditas. Haec dicitur esse nullius in bonis, quia in praesentia re & commodo nullius adhue in bonis est, sed destinatione est heredum. Dellinata est enim aut heredibus scriptis a defuncto, qui dellinandi ius habuit, aut heredibus legitimis
a lege. quae non minus rerum nolirarum
domina est, ut declarant definitiones legis in L. i. v. de Iegib. Et quod dicitur te flamentarias hereditates lege confirmari, potius argumentum debet elle, iugIransferendae hereditatis aliud iuris elle, quam civilis. Nam quae nascuutur ex iure civili, dicuntur iure civili introduci. L. ex hoc iure. N. de ius.-tur. Quae autem confirmantur, ea etiam necesse est prius fullse . Sic etiam iuris gentium confventiones iuregentium obligationem parium, d. L. hoe iure, S tamen nihilominus eaedem ex iure civili confirmantur, unde etiam civiles & legitimae dicuntur.
s. r. IV. do obrig. s. Ad ista. IV. de Act. Quare potellas de rebus suis posimortem statuendi maxime iurisgentium eii, eoque ad deportatos ei iam perti
Plane in hae facultate tell/ndi sunt quae, dam ex iure eivili nata, ut sunt telles se. Plem, subscriptiones tellium & signa, s nequibus etiam placuit heredem institui non posse in testamento scripto. Quae res facit, ut nec deportati heredem inllii uere Iossint, ut nec tellamentum facere posunt. Sed si pater depori tus test mentum
iaciet inter liberos, aut si eodis illis fidei.
18쪽
, Ad Tit. XXIII. Lib. VI. C. de Testamentis, S c. Io
eommissum reIlnquit, utraque voIuntas admittenda ei . nam imperistium lestamenisi Um admissum est inier liberos, L. hac consultiss. S. ex inperfecto, inst. h. νit. eo dic illi nullam ordinationis solemnitatem desiderant. s. uis. Iosit. de covicit . Hae definitione eapolita, ut intelligatur, δέ quis sit usus eius definitionis, &quid deinde agatur hoci litulo toto, me minisse oportet eius. quod dictum initio tituli superioris. id autem est: lestamento ut hereditatem nobis aequiri, si prius testamenio delata sit, ita deferri, si & te. flamentum erit,'& id iure valebit. An sitellamentum, ex definitione intelligi potest; live superior definitio referri debet. An vhleat. eκ tribus rebus spectandum est, persona te ilauiis, testandi modo, &iis, quae tellameuto continentu . De persolua superiori titulo dictum, sequens lacus est huius tituli proprius , quomodalelia menta ordinentur. De hoc modo lestamentorum ordinandorum comprehensum est diligenter in c.. hae e. ultummo, is'. hoc rix. uoi dicetur.
Ab L. Testes feris. I. p. hi adrianus A. Catonio Vero. Testes fervi, an fideri fuerint, non in hae causa tranari oportet r
cum eo tempore, quo testamentum signabatur, omnium consensu liberorum
loco habui sint, nee quisquam eis usque adhue status corur exsam moverit. Sive He consue.
I. Servus quavis is testame to testresse possis. x. Cur, si servus Ero Δbero habeatur, et C Ervus t testamento testis adhiberi nono potest, L. qui te amesto. g. servus. D. h. i. g. testes, IVir. h. e. Sed hoc ita, si constet servum fuisse tempore tellamen ii. Quod si tunc pro libero omnium con sensu habitus est, constitutum est . eum tam recte adhiberi, qu m si liber fui Iet. I. sed eum asi uis, m Iustit. h. t. Hinc est, quod hoc rescripto dieitur, in haecavit δ quaerendum non esse, utrum telles liberi lint, an servi. Sensus eii in hac caurusa, idest, eum quaeritur in conditicino testis, an recte ad bibitus sit. nee ne , non est quaerendum, utrum liber sit, an servus, quoniam sive liber sit, sive servus, adiberi potest . si modo omnium consensu pro libero habeatur. Et ideo hoc quaerendum est, an talis habeatur, nec ne t. Quaesitum eii, t quamobrem hoc ita sit
constitutum de servo. cum aliorum convsensus eum liberum non faciat. Primum. quia nolunt liberum else, qui err nt. Eris ror enim noa habet consensum. L. si per errorem. S. de tori VI. L. . de tu,
te. Deinde, quia etsi liberum esse vellem, tamen liberum licere non put Iunt, non tamen sit, testis esse possit is
3. 223ae eo sις uti bie iuris ratio.
quia domini non fuerunt. Vulgo redditur
haec ratio huius iuris, quia error communis ius faciat, sumpta ex L. 3. S. defveu ses. sed nihil ad hunc locum peristinet. Nam nec error communis populi ius facit, cum universus populus vult, in quo errat. Et praeterea etiamsi admonitus
populus id vellet, & pollet ius statuere,
in quo errat, ut cum populus creat prae torem servum . quem liberum putabat, in exemplo, L. Barbarias. v. de o . praetor. item cum populus fiahet in numero
supellectilis vasa argentea & aurea. quo est exemplum d. L. 3. de supere. IV Nihil horum est. eum servus testis adhibilus omnium aliorum testium cansensu habetur liber: non enim habetur ideo liber ab universse populo. Et praetςrea si hi, qui putant eum liberum, admoniti essen
servum esse, non ideo proseler testamentum alterius liberum eum elle vellent, nec si vellent, pollis ni facere liberum. N ergo caeterorum consensus hoc tu facit. idque ex eo apparet, quod hoc ius intro ductoni est Concti tutionibus imperatorum, ut constat ex d. I. sed cum aliquis, I
19쪽
Hugonis Donelli Comment . in Cod.
II, Sed quae est huius t iuris constituti raiatici Est in promptu, ne videlicet iusta
ignorantia testatori noceat, cui in aliis e ussis omnibus &subveniri solet, ac proinde multo magis subveniendum fuit in testamento. Hue Pertinet L. de aetate. 3. ex caussa, D. de interrogat. L. 3. in str. m. de Senatusconsuis. Macedon. I. recte,
IUuut . mandat. Sed si ultra dixerit 1 aliquis, servum testamento utiliter adhiberi: quoniam si de testamento ambigitur, hie servus pro testamento testimonium dicere non potest, si probetur nunc servum ense: servi enim in iudieio testimonii distinctionem non habent, L. quoniam, δερ. de tesιέ. Respondeo: Si de tellimonio huius servi quaeritur, nihil prodest eum testimonio adhibitum fuisse i si quaeritur detestamento, utiliter eli adhibitus, & nihilominus testamentum valet, si tempore te. stamenti pro libero omnium consensu sit habitus. Et ideo, si heredes legitimi oppugnantes testamentum, in quo servus hieteitis adhibitus fuit, dieant, nullum testamentum factum esse a defuncto, aut hunc servum testem omnino adhibitum non fui Dis. & id probandum sit testibus: sine dubio ad eam rem probandam non dicet teis stimonium hic servus, & perinde erit in hoc testimonio. quasi adhibitus non fui sisset. Sed si iidem heredes legitimi sateaniatur hunc servum fuisse adhinitum, sed dicant eum non potuis e adhiberi, quia servus esset, hic testamentum citra controisversiam valebit. Non obstat, quod servus testimonium dicere non potest. Nam quae extat quaeitio, an testamentum hoc casa valeat, non deciditur servi aut cuiuscunque alterius testimonio; deciditur iure certo, quo constitutum est, nihil nocere, talem testem testamento adhiberi, atque de eo solo in hoc rescripto quaeritur. Tantum abest itaque, ut cum ita rescriptum interpretamur, divi nemus, ut id dieamus, quod eli solum huius rescripti proprium. Quaerebatur enim, an testis, de quo age hatur, liber esset, an servus. Λpparet e Teo, quod Adrianus respondit, id quaerendum non esse: non respondet, nisi de quo quaerebatur.
Ad L. Publicati semel. 2. p. Alexander A. Expedito. Publieati semel testamenti Mes, quamin ipsa materia, in qua primum a testatore scriptum relictum fuit, casu qui probatur, intercidit, nihilominus valet. PP. Ralend. Ianuar. Fusco II. N Dextro CUCsUM MARIA.
r. Publicare tesamentam idem es, quo
. Iu satio apud quem fiat. 3. Idoneus insinuationis iudex uis. . Pubneat ouis testamenti forma. s. Acra συ.e dicantur. 6. In uare actιs quid.
x DUblieare t testamentum, est insinuarer actis. Nam publieare & insinuare pro
eodem usurpatur, L. in hae, inst. de δε-nat. Et quod illie dieitur absolute insinuare . id dicitur insinuare actis L. in δε- attomb. eod. tit. de donat. Id t autem fit apud idoneum magistratum, aut iudi-3 cem. idoneus fuit i Romae temporibus posterorum imperatorum magister census, apud quem res insinuabantur. L. te menra. L. consul a , in '. b. tit. L. in . Acta eur dieantur publiea mona-
8. T stamentum pubΠeatam quod dicatur. s. vestribε testamentum S tu acta reis
ferri quid necese M. Io. Te mentum publieatum an fidem faetati S quibas conditionibus.
hac, is L. fecundam, inst. de donatio. Si nulli erunt certi magistratus huic muneri propositi in aliqua regione, sufficiet quivis iudex etiam delegatus, ut significatur in L. omnium, inst. h. tit. & he ne expressum est in C. sis. extra de Aci, rum. Publicatur t autem testamentum hac soris ama: Magistratus, eui testamentum publicandum oblatum est ab heredibus seriptis, quia testamentum legere debet, ante omnia
20쪽
13 Ad Tit. XXIII. Lib. VI. C. de Testamentis &c. I
curandum e St testamentum, ut aperiat, si ante clausum suit. Aperietur autem ea forma, quae praescrihil ur in L. 4. D. quem ina . test. aster. S L. z. in o. quemad. tes. aper. Deinde aper lum tella mentum
legetur publice, & privatim cognoscet ipse, an integrum sit, an nulla sui parte vitiatum, ut fideliter sic describatur d. C. BD. extra, de M in um. Si integrume illa cognovit . iubebit deseribi per om-cium, seu ossiciales. seu actuarios suos. Quod eum factum erit, tum erit explicatum testamentum publicum . idest tale,
, quod sit actis insinuatum. Nam t acta per
excellentiam nominis dicuntur scripturae. quae apud iudicem publice actae sunt. &dicitur res his actis insinuari, cum accipitur & comprehenditur res his scripturis, quae acta appellantur, ut nihil aliud sit in- ό linuare t a iis, quam reserre in acta, ut
, , Haec t acta sunt publica monumenta,
L. in Guationib. ins de donat. quo fit, ut quae in acta haec relata sunt, publica elle incipiant . Dicuntur autem publica duabus de caussis. Primo, quia per magi stratum confecta sunt. Deinde, quia sdem habent, auctoritatemque publicam, in eamque rem & publice asservantur, ut inde
fidem rei gestae petere liceat, cum libet& opus eii. Observandum est autem, cum publicatum eli ita testamentum, ut supra diximus. incipiunt testamenti duae tabulae, seu
duae scripturae est e. Una vetus. eius materiae, in qua primum testamentum a testatore scriptum est. Altera nova, quae eius testamenti exemplum continet, quam adiis insinuatam, & publicatam diximus. Prior materia privata manet, & prius explicatum, & descriptum in actis est id, o quod hin ' loco appellatur ' testamentum
publicatum . Dicitur testamentum , quia continet sententiam voluntatis defuncti, quae priori materia scripta est. Haec autem sententia est testamentum defuncti, non autem materia. in qua sententia haec scripta et t. Quod ita esse ex hoc rescripto liquido apparet. Nam aperte hie di- 1linguitur pul,licatum testamentum a materia, in qua testamentum prius scriptum fuit. Oportet igitur testamentum id publicatum diversum esse: non pol est diversu in esse, nis sit a priore descriptum. Sed, quid i necesse eli ita restamentum de-lcmbi, cum prius testamenium ad fidem funiciat. Respondeo: Eo fit, quia plura exemplaria testamenti exstare utile est, ut si unum pereat. liceat ex alio fidem sumere, quod superest, L. au. p. b. t. L.
Hoc intellecto, de fide testamenti huius publieati quaesitum est hoc loco. Primum,t an fidem faciat. Deinde, quantum fa- I ciat, & quando. Quod dubitatur, an fidem faciat, dubitatio ex eo eit, quod constitutam3 eis, Cum ex alio in lirumento authentico descriptum est exemplum, non ex exemplo agi debere, sed ex authentico. Et videtur fidem exemplo haberi non oportere. L. 1. 29. de M. in rum. Auth. se quis in aliquo. fur. de edend. Et placuit hoc testamentum publicatum fidem facere, & recte. Nam quod supra diximus de exemplo, de exemplo privato dictum eli. Alia taussa eli exempli publicaii, ut h. tit. Nam instrumentum publicatum fidem publicam habet, d. L. in δε- nationibus. Sed adiicitur hoc reseripio. ita demum hoc exemplum, quan vis Publieatum fidem facere, si prior materia testamenti suae interdicit, interciderit casu. qui probetur. Ex quo haec colligimus, etiam testamenti exemplum qua nuis publicatum, ad fidem testamenti non lassicere, si adhue ex stet prior materia testamenti, sed hane quoque constilendam esse, iuxta d. Aut6. Si quis in a quo. Nam si non creditur exemplo publicato, ubi prior materia periit, nisi necessitas suadeat: multo minus
ei crederetur, li materia prior adhuc exinstet, 'itam liceat adhue consulere. Deinde colligimus, si prior materia testamenti intereidit dolo heredum scriptorum, quia illam consulto ruperint, aut aliquid aliud in eo statuerint, iis testamenti publieati fidem nihil prodesse . quia rescriptum exigat, ut testamentum casu intercidat. Postremo ex iisdem verbis intelligimus, quan- vis casu interciderit prior testamen ii materia et tamen non esse satis, id diei ab heredibus scriptis, sed etiam id probari debere. Proin)e eo non probato, exemplum
publicatum illis non prodesse. Et recte ab illis exigitur haee probatio: nam ipsi sunt, qui casum allegant. & debent allegare ex hoc rescripto. Regula autem iuris est, incumbere probationem ei, qui dicit, L. E. D. de probat.
Sed his ecinditionibus t opponitur L L. t Iin bae, S d. f. . in donat. ins de douat. Quibus in Ioeis de donationibuς insinuatis, & de actis, & monumentis publicis dicitur, haec habere inconcussam fidem,
ita ut nec aliae probationes, aut ulla adminie uia desiderentur: secundum quae videtur, dici debuisse, exemplum testamenti publicatum, quod actis insinuatum est. omnimodo fidem facere debere, sive prior materia testamenti extet, sive non, quia