장음표시 사용
21쪽
iue Hugonis Donelli Comment . in Cod. 16
quia actorum fides aliunde non dependeat. Resp. Qui de ille attorum superioribus in locis'ditia sunt, ea de authenticis, &principalibus scriptis dicta sunt, nempe
de iis .in quae primum referuntur donationes factae; non eodem iure haberi exemisphi quantumvis publicata, in quam rem hic loeus sui heiat. Differentiae ratio est, quia omnia exempla genere ipso suspeeta sunt: quia facile est in describendo errare, unde hoc genus totum appellatur calumniosa scriptura in ae L. a. v. de . tostrum. Proinde non temere exem -
Imp. Alexander Λ. Antigono . Ex imperfecto testamento nee Imperatorem heressitatem vindicare ρορο, sepe constitutum eli. Licet enim lex imperii solemnibus iuris Imperatorem Derit: nihil iamen tam proprium imsterii es, quam legibus Divere PP.
plo credendum est, privato quidem nunquam, publico autem ita demum, si quae necessitas urgeat, quia fides sumi aliunde
non potest, consulendum est enim neces stati, arg. in L. L. I. i. v. si quis cauistionib. sed ita demum succurri debet, nisi si quis eam neeessitatem sibi imposuerit. L. si Meiusfor, I. si vere fama. v. quisti are cog. d. L. 2. s. ρen. v. st quis eaut. Et hoc est quod hic exigitur, ut prior materia testamenti interciderit casu, non heredum facto. r. Imperfectum S perfectum testamentum quando sit. x. Imperfectam reflamentum non valet,
etiam si Princeps heres insitutus sit. a II Erseitur 1 testamentum solemnibus tu. I ris adhibitis, de quibus in L. hae eon fultissima ius & praeterea herede instituto, item adiectis iis, quae in ordinaticine testamenti desiderantur . Si quid horum deest, imperfectum est testamentum. Si agvim testamenti superiora omnia requiruntur , consequens est, imperfectum tellamentum elle nullius momenti, quod scriptum est S. mo. Insiit. ρaab. mod test Doeemur hoc loco id adeo verum ellis, ut quan vis imperfecto testamento Princeps x heres t institutus sit, tamen nihilo magis testamentum valeat . idem in s. ult. IV. qui . mod. test. in m. S L. ex imper-3 fecto, N. de letat. r. Et i caeteris quidem personis , quibus in eo testamento quid relictum est, testamentum non valere constat. Sed num Princeps ipse hereditatem, aut si quid aliud ei relictum est,
ex testamentra capere non poteriti Et iiDdem locis cautum est, nec Principem ex eo testamento capere posse, ne contra leges faciat.
3. Prineeyx, as quod im erfecto tost mento ipsi relictum es, capere
Sed pro Prineipe hne dicitur: Princiis .pem solutum esse legibus, quod lege Regia, quae de imperio eius lata est, et eis esum est, de qua in L. I. v. de constιt.
pr. Et g. sed lis quod Principi, Ioit detur. πat. Respondent boni Principes, hoc ius sibi placere, ne quid ex imperfecto testamento capiant, non quod pro sua potestate capere non possint, si ea uti velint; sed quia soluti legibus, nihilominus iugibus vivere volunt, & submittere legi-hus principarum ae I uis. Institui. quih. mod. test. inst. L. digna vox, fur. deIegib. Dixerit aliquis, quod de allentatoribus Principum nimis quam saepe audiri solet, Principem facere insta dignitatem& magistratus imperium, si non iaciat quaelibet. eum hoc eiuς imperio tributum sit, ut sit solutus legibus caeterorum. Hic egregie responderunt honi Principes, quod in hoc rescripto legimus, tantum abesse,
ut dum Prinei pes se subiiciunt legibus. aliquid imminuant de maiestate imperii &sua. ut nihil sit tam proprium imperii, quam legibus vivere. Et recte. Nam proprium
22쪽
1ν Ad Tit. XXIII. Lib. VI. C. de Τestamentis,&c. I
prium imperii, est Rempub. & imperium ornare moribus, honorum morum pars magna est, obtemperare bonis legibus. Proprium imperii est eas res constituere maxime, quibus imperium conlistit: stat autem omne imperium bonis lepibus, haestabiliuntur a Principe, non verbis, & eius iussis, sed maxime exemplo: dum enim iis paret, probat eas iustas & veras esse, &exemplo suo adfert subditis iis parendi non tam necessitatem, quam voluntatem. Amplius etiam dicitur, maius imperio ei Ielegibus submittere principatum, d. L. Hingua vox, fur. de Iegis. recte hoc quoque . Nam imperii proprium est hoc quoque imperare aliis: qui autem legibus paret recte vivendo, is imperat etiam sibi, quo imperio nullum est maius.
Ad L. Si in nomine . q. p. Gordianus A. Rufino. Si in nomine, vel 'raenomine, seu eognomine s seu agnomine J te tarerraverit, nec tamen, de quo senserit, incertum siue error huiusmodi nihil
oscit veritati. PP. MI. Kal. Ianuar. Gordiano A. N Aviola Coss
I. Error, fea omissio nominis . si aliter demoUrata sit persona legatarii Sive testator heredem instituit . sive aliis cui quid legat, personam heredis. &legatarii demonstrare oportet. L. otie , I. si quis nomen, v. do hereae iustit. L. Pauus, v. de reb. dab. Et ad personas demonstrandas nomina, pronomina. agnomina, cognomina inventa sunt, sed tamen
aliis rebus demonstrari possunt. Proinde si aliis demonstrentur, satis est. d. L. uo raer, I. si quis namea. I. si quis tu πο- mias, in M. Institui. de Iegat Hinc tis, ut si persona sine nomine demonstrata si, nominis omissio nihil noceat. Quin& illud consequens est, ut si falsum nomen adiectum sit, errante testatore in nomine. nihilominus & inlli tutio. de legatum
ts heredis, aeon uocet. valeat, quia perinde hoe est . quasi nomen omnino non si adiectum. Et hoe, dummodo certum sit, de quo testator senis serit, & certum sit testatoris demonstratione. Nam ut caetera omittantur. saltem verbis testatoris personam demonstrare portet aliquo signo indubitabili, d. I. si quis uomeae. Id ita fiet, si instituat hoc modo. Cornelius sororis meae stius h res so. Si soror unum tantum filium habeat, apparet, quem testator designarit. proinde heres erit, etiamsi nomen Sempronius, non Cornelius fuerit. Idem dicendum, si testator tantum Cornelium dixerit , cum eum prius ira consuevisset appellare . Tom. IX.
23쪽
is Hugonis Donelli Comment. in Cod,
I p. Valerian. & Gallien. A A. Lucullo. Neque professo, neque adseveratio nuncupantium Uyos, qui non sunt, seritati praeiudicate quae in Aliis testamento relinquuntur, iuxta ea, quas a Principibus satiata sum, non viberi certi iuris est. Accep. VI. Non. Iul.
ν. Te toris falsum dicentis a matio,
aut segatio. veritatem uiri inm
2. Nem in professiose fat . oniam de auctoritate supremae V
luntatis ita cautum est legibus, ut . quod testator legaverit, seu statuerit de re sua, id tanquam ius ratum sit. L. testandi, ius h. t. L. verbis Leg. D. d. verb. A. disposai. μυ I. de uvt. Hine commode quaeritur in universum de vi & poteil te sententiae omnis testatoris, quod declaratur exemplis in hoc resertia
pio de seq. Est autem haec summa: si quid tectator statuit, ut fieret in futurum . siquid voluit, id ratum est. Id quod declaratur superioribus loeis. At si quid de
re tantum affirmavit, ut ostenderet sententiam suam, non voluntatem , id pro non scripto est, ivxta definitionem testamenti rupra dictam. Nam si verum est. quod testator dixit, valet quidem : sed quia ita est revera, non quia testator dixit, ut si filium suum dixerit Mium. erit uidem filius, sed quia natura talis est. uturus talis, etiamsi testator nihil dixi λ set. Quod si t testator falsum dixerit.
eius amrmatio. aut negatio veritatem nihil mutat, neque 4b eo, quod natura est. Deeditur.
Utriusque rei exempla habent haee rein seripta duo. 4ssirmationis exemplum hieest: testator legavit L. Titio filio suo. non ideo erit filius, quia testator assirmavit, nisi revera si filius. Sed an testator non potuit voluntate sua filium emeere Respondeo, de eo primum nihil eavit :deinde eis voluillet filium faeere, non potuisset: ita neeesse est inutilem esse a stir mationem testatoris salsam. Nam filii. aut
iustis nuptiis sunt natura, aut adoptione iure civilia nuda alleveratione nullo modo. L. 3. U. de adoptaon. L. usu exem-
sos es, ση deleatar. sues. ω L. soae uadis, fur. de prosas. Neeationis salsae exemplum in reseripto sequenti est: testator seripsit se vivum nihil donasse. plaeet, si quid vere don/verit, negationem testatoris veritati non nocere. sed an eo dicto non videtur testa. tor donationem revocasse ρ Qo stiti su pervaeua est in donatione inter vivos. quia etiams testator hoe animo esset, ut vellet donationem revocare. non posset tamen semel persectam. L. cum auctuam. δερν do rendies. os eaussam dat. S tam eis. ius . de revori donat. ln donatione autem eatissa mortis uti. lis est quaestio. Nam quod testator donavit vivus e aussa mortis. id quandoque ex sententia revocari Potest. Iasis. an 'r... Gaat. Solum hoc quaerendum erit. an voluerit revocare. & recte vulgo prohatum est. superioribus verbis videri reso- ea am donationem. cuius sententim hoe argumentum est, quia haee oratio testat
ris, proseor ma sani aidquam donasse. ambigua est: se enim aceipi potest, quasi facto nihil Acinaverit, aut quasi nihil donaverit effectu; quia donationem valere nolit: prius si aeeipimus, inutilis seriptura esl, quia falsa est; posterius si aeeipimus, valet, quia tessator faeit revocando, ut donatio nulla sit. Proinde hoe posterius aeeipimus, ut scriptura videatur aliquid egisse iuxta L. s quando, S. de
Quod i de amrmatione testantis hie , dieitur, idem dieitur de professione salsa. prosessio hie intelligitur professo parentum de Origine , ct aetate liherorum . quod genus professionis D sitatum erat Romanis, ex constitutione M. Antonini, de qua
24쪽
dii Ad Tit. XXIII. Lib. VI. C. de Testamentis,&c. a
qua Iul. Capitol. in eius vita ita seribit: bune primum liberales ea as munivi e , ita ut iuberet unumquemque eivem apud praefeeium aerarii liberos sibι natos pro teri, euηdemque per provincias publicarum tabularum usum instituisse , apud
quos de originibus idem seret, quod Romae apud praefectos aera ii, ut si quaredo de satu quaestio est, probationes inde e
rentur, quis a quo editus esset. Profite-3 ri t liberos sibi natos, est nuntiare & testari liberos sibi natos, & nomen edere, ut profiteri merces apud publicanos, est edere speciem & numerum mercium , pro quibus vectigal pendi debet . L. interdum, in pr. S I. quoties, D. de publiean. Haec professio parentum de his, quos liberos suos dicebant, in re dubia fidem faciebat pro liberis, & contra liberos, sed veritati non praeiudicabat, s quis proba
A A. Terentiae. Exposui L. superiori.
Heres quibus verbis usitate iusi-
Orationi testatoris si quid desit, an nihilominus insitutio valeat. Uquid heredis nuncupatio hic eri- pro di erat. ret falsam probationem fuisse. quod hie
dicitur, & L. etiam, S L. Imperatores, D. de probat.
Hinc adiicitur, si ' quid relictum sit
ut filio, qui filius non sit, huic nec legatum, aut hereditatem relictim videri in L. quoties in pr. 2 de her. insit. Recte didium eis, si quid relictum si ut
filio : intelligitur enim testator aliquid reliquisse ut filio, cum reliquit ei, non solum quem filium nominavit, sed etiam quem putabat filium esse, errore dueius, ut hanc cauillam habuerit legandi, quod filium putarit. Quod si testator non ignoravit eum, cui legabat, filium suum non esse, cum pro filio eum diligeret, filium nominarit, nihilominus legatum debebitur, ne nomen honoris, & amicitiae legatario noceat, quod potius prode illa ad legatum debuit, L. nemo, , . uis. D. de her. insit.
Verba te menti, quibus mater vestra decedens nihil se cuiquamiae
is se significavit: s res se aliter habeat, Idem veri non perfringunt. PP. III. Non. Novemb. Diocletiano A. b Aristobolo CUC
Ad L. Errore. 7. Errore scribentis testamentum iuris solemnitas mutilari nequaquam ρο- res, quando minus scriptum, plus nuncupatum videtur: re ideo recte testa- meuro condiso, quanquam desit, heres esto: consequens est, ex ente here- de , legata seu Id commissa iuxta voluntatem testatoris oportere dari. PP.
XVII. Kal. Febr. ipsis AH IV. N III. GF.
Quare imperfectae orationi tu heredis institationem Icmpta heres esto, adiici debeat, S non quiri vis atiud aeque. TEstamento heredem institui oportet, uius, D. de his qsi tu test. deI. institvl- alioqui nullum testamentum, L. xu. tur autem heres t iis verbis usitate L. ID. de ivr. codiciI. L. 3. versic. Calpur- Titius heres esto aut aliis eandem ligni- Tom. IX. B, sea
25쪽
a 3 Hugonis Doncili Comment . in. Cod. et
fieationem habentibus, L. quoniam, iu-fra, b. t. L. r. 'D. de ber. institue. Si quid huic orationi deiit, an institutio tvaleat, quaelitum elli Et si tellator vo.
luntatem suam nuncupet sine scripto, plenis verbis heredem nuncupare debet, ut intelligant telles quem heredem else velit. L. heredes palam. 29. eod. Quod si testamentum scribat, placet, etiamsi quid superiori orationi desit, dummodo persona heredis nota sit. nihilominus institutionem valere, & ideo si rellator dixit, Lucius eso, intelligitur heres, nec adiecerit esto, idem intelligimus, L. h. g. si ex fundo, D. de her. Insit. Longius
itum est: nam si te ilator tantum scripserit, Lucius, nec adiecerit heres esto, tamen creditur tellator hoc sensiile. & institutio valet, ae L. I. g. sex fundo, id quod hoc rescripto confirmatur. obii eiebatur huic sententiae, quod heredem inlli tui oportet, id autem non fieri illa oratione, Lucius heres esto. Respondent veteres V in L. I. S bie. etiam
videri hane orationem nuncupationem esse . ideli, lingua expressam, sed postea non plene scriptam esse, & ideo institutionem recipi, quali minus scriptum sit,
plus nuncupalum. Rursus obiicitur exemplum nuncupaniis heredem, quem palam& plene nuncupare oportet. Huic obie et ioni tacitae occurritur in hoc reseripto, cum dieitur, solemnitate in iuris non de- here mutilari errore seri hentis: hoc enim perinde eli, quali diceretur, tellatorem etiam in let tamento scripto videri plenis
verbis heredem inititu: sse . ded quod postea plene scriptum non reperitur, magis contingere errore scribentis, quam te itatoris voluntate, sive alius scripserit tellamentum, live tellator ipse, cum festina nado non e it mirum aliquid omitti potuisse. Sed cum huic verbo Lucius alia i ver- 3ba adiici possint, ut perficiatur aeque oratio, cur potius haec verba intelligimus, heres e , quam alia: possunt enim salva ratione sermonis recte intelligi Lucius δε-ber so . Lucius Dudum CorneI. cvito. Respondeo : Haec ideo non accipimus. quia nihil horum convenit ad vim testamenti, sed sola heredis institutio. Deinde si aliud relictum intelligimus, semper in
Ceria voluntas testatoris esset . quid relictum voluerit. Praeterea solemne eli in tei lamentis heredem initituere iis verbis, Lucius heres esto . Ob hane ea ulsam id sumimus, quod les lamento consuetudine loquendi scribendique convenit, argum. in c. siservus pur. I. uis. D. de L. I.
26쪽
as Ad Tit. XXIII. Lib. VI. C. de Testamentis, &c. 26, i L. Casus maioris. 8. Et seq. L. P. I p. Dioclet. & Maxim. AA. Marcellino.
casus maioris ac novi contingen is ratione, adversus timorem contagionis , quae restes deterret, licet utiquid de rure laxatum se non tamen prorsus reliqua resamentorum solemnitas perempta es. Testes enim huiusmodi morbo oppressos eo tempore iungi atque foriari remifum se non etiam conveni H numeri eorum observatio sublata est. Dat. PI. Kal. Iul. ipsis
I p. Dioclet. & Maxim. AA. Patrocliae. Si non speriali privilegio patriae tuae iuris si eruatis relaxata est, restes non in conspeau tesatoris testimoniorum officio functi sunt: ntillo iure testamentum valet. PP. X. Kal. Iul. ipsis Q. , HL A .O . SUMMARIA.
r. me numero testam in te mento requistio. AD testamentum septem testes adhiberi
oportet, de quo dieitur in L. hae eon It. ins Hic numerus nullo t testium
casu, aut morbo remittitur, quia inventus est ad testamentum muniendum adve ius falsitatem .HL. ult. vers cum enim,
i r. de fideicomm. His testibus praesentibus testator voluntatem suam testari debet, nec haec quidem praesentia ullo casu remittitur, L. seq. hoc amplius, omnes x. Praesentia testium in testamento an
smul testes praesentes esse oportet. Haec vero necessitas i remittitur hoc casu, si unus ex testibus cognita testatione testanistis testamento subseripserit, & id obsignaverit, deinde oppresserit eum aliquis mor-hus . cuius contagionem reliqui testes me tuant: nam hic concessum est, eum testem, qui in morbum incidit, submovere. ut reliquis solis praesentibus reliqua tellatio peragatur, ut hac in L. casus, in s .
I p. Dioclet. & Maxim. A A. 3c CC. Menophel imo. Si testamentum iure factum sit, θ' heres sit capax, auctoritate rescripti nostri rescindi non oportet. Dat. lenae Aug. M. Cog. SUMMARIUM.1. Tesamentum iure perfectum reseindi reon potes rescripto Prineipis. TEstamentum ' iure persectum rescripto
Principis rescindi non oportet. Hoc non tantum dictum est rebus integris, sed etiam rescripto adversus testamentum impetrato: id est, rebus integris, si quis te stamentum rescindi postulet, rescriptum ei denegatur, quia id postulare contra ius non debuerit. L. f. de precib Imper. Or. Sed etsi quis obrepserit Principi.& huiusmodi rescriptum impetravit, Placet hoe rescriptum a iudicibus non ad mitti , A. pen. eod. tu. I r. de precib.
27쪽
Σ Hugonis Donelli Comment . in Cod. 28
Ad L. Non idcirco. H. n. Dioclet. & Maxim. A A. & CC. Zenoni. Non idcirco minus iure factum testamentum suas obtinet vires, quod
post mortem testatoris subtractum probatur. S. Dat. Priae Idib. Novemb.
i. Testamentum furto sublatum an fati D Es furto t sublatae non ideo vitiosael sum, aut naturam priorem mutant,
cadunt quidem in vitium furti. ideli. furtivae esse incipiunt. I. furtivae. Insit. de ae . Sed nihilominus res ipsae integrae
manent, uti prius fuerant. tantumque eo furtum pertinet, ut illae usucapi non possint, d I furtivae. Et si caeterae res surto
vitiosae fierent, tamen non posset vitiari testamentum, quod surrep um esset: nam materia , in qua telia mentum scriptum est, quaeque surripitur, non est testamentum: sed sententia te ita loris, quae in ea materia seripta est, haec tellamentum est: haec autem non surripitur. Proinde non potest diei hanc esse dubitationis caussam, quod teli amentum furto factum sit vitiosum, ut quaeratur, an propter furtum tabularum teitamentum infirmetur. Haec igitur potius dubitationis caussa eis, quod tella. mento surrepto videtur aliquid aceidere
contra voluntatem testatoris: is enim te
stamentum claudendo, & sibi asservando, vult id secretum esse, ut solet esse mens est atorum, L. hac confulams. inre. unde& secretum alienae voluntatis appellatur,
L. e latorias, v. de her. insit. Cum
res amentum surripitur, evenit contra eius voluntatem, ut tunc fere retegatur, ut veri limite sit, testatorem eas tabulas ex illo valere nolle. Reseriptum est, non ideo minus testamentum ualere duabus de caussis . Primum, quia tellator mortuus non potuit te stamentum revocare propter furtum quod secutum est: mortui enim nulla voluntaseit, L. 4. D. Ioeat. Deinde, etsi vivo et surreptum esset, & ob eam caussam testamentum surreptum valere nollet i tamen nihil ageret ea sola voluntate . quoniaIntestamentum semel iure perfectum non rumpitur . nisi alio te ita mento pollea iure facto. L. r. is h. v. de roruli. rvt. Qua ratione admonemur, quora escunque qua ritur, an testamentum ab initio iure factum ob aliquem casum intervenientem infirmetur, unam ex iis caussis adesse oporistere ex quibus t et tamenta infirmantur, in quibus furtum testamenti non esse constat,
de iis caussis agitur in tιe. Insit. quib. moc tes. in . & comprehensae sunt iud. L. I. D. de inius. rvt.
28쪽
zy Ad Tit. XXIII. Lib. VI. C. de Τestamentis ,&c. 3o
in L. S. unus. II I p. Dioclet. & Maxim. ΛΑ. & CC. Matronae. M unus de septem restibus defuerit, via coram testatore omnes eodem Ioco testes suo vel alieno annulo non signaverint: iure descis testamentum. De his autem quae inter ista, seme suprascri a dicis, non ad iuris solemnitarem, sed ad fidei pertinens quaestionem: in appareat, utrum testatoris voluntate emendationem meruerim, vel ab altero inconstitie deleta μι, an ab aliquo
I. Sotentia Baiar Iegis. , Uno teste tu testamexta defiet uta, eorrait te samentum. 3. Tesamearum an vitietur propter δε- ista is te me ro. Deletam a restatore eo viso, sine exceptione astu valet. sve legi possit, e nos; sed tamen interest an aute eonsummationem tes inenti
aut posea deletam st. 1 Q Ententia i est non solum, si omnia s
o lemnia desunt in tei lamento, testamentum non valere, sed etiam si quid ex his uel minimum desiit, ut i unus testis. aut unius testis subscriptio, vel obsignatio, quae referri debet. L. si non o a- D. N L. casus, fur. h. tit. lnde quae-3 situm t de iis, quae in testamento deleta
sunt, an propter haec testamentum vitieis tur Et plaeet nihilominus e aetera testamenti valere: hac ratione, quia quae intellamento delentur, non pertinent ad iuris solemnitatem, idest, utrum nulla sit litura in telia mento. an vero sit aliqua. non ex solemnibus testamenti. ut consequens sit. propter aliqua deleta, non idcirco caetera vitiari, quasi aliquid ex solemnibus desit. Sed haec pertinent ad facti quae Ilionem, id eil, inducunt qu estionem, quid hic Distum sit. & quaeritur, ut app reat, quis deleverit, & quomodo deleverit. & ut in rescripto seriptum est,
ut Rppareat, utrum consulto a testatore
emendata sint, an vero ab illo inconsulto deleta, an vero etiam ab alio falso haee commissa sint ideo autem rescriptum ait, de eo quaerendum esse, quia quid ex iis fiat iure, multum intereli. De iis autem haee iuris summa est: Resurii utrum quid a testatos. vetitum a restatore ineo suo, st logi potest. v4let, quandocuuque δε-
. Legis huius senuiua is emendata De io, diuerdior ae e lieatio. re deletum sit, an ab alio. Si testator = deleverit, squidem consulto deletum, sine exceptione non valet, sive legi possit, sive
non possit. L. t. in m. N. de iis, quae in test. deI. Solum noc interest, utrum consulto deletum sit, ante testamenti consummationem. an post consummationem. Quod ante consummationem deletum . ipso iure non valet, quasi ab initio non scriptum. d. L. r. iuncto I. r. in M. SI. sed eo ulta. Post consummationem auistem consulto deletum ipso iure valet. sed
petentes removentur exceptione, d. L. r.
I. sed eousulto. Differentiae ratio est; quia quod ante consummationem scriptum, pro non scripto est, cum testamentum tunc non valuerit. Quod autem post consummationem scriptum habetur. aliquando valet, ut si adhuc manet. non videatur ipso iure infirmatum esse; sed quia deficit voluntas testatoris, locus erit exceptioni doli mali, si legatarii contra voluntatem legatum petant.
Quod si t testator inconsulto delevit, s& legi potest, valet, quandocunque deleverit L. i. in ρα S d. s. sed consulto. Si inconsulto deletum legi non potest, siquidem deletum est ante consummationem testamenti, non debetur. d. L. t. I L.
vers. sed si tegi. Si post consummati
29쪽
3 i Hugonis Doncili Comment . in Cod. 3 a
nem, omnimodo debetur, si aliter probari potest, quod relictum est, a. L. r. I. sed e u Ito. Differentiae ratio eii, quam supra attigit, quia quod ante consummationem legi non poteli, pro non scripto et t. d. L. i. de iis, quae in tes. δει. Quae post consu inmaticinem delentur, ea aliquando utiliter scripta, ac proinde casus ea non mutahit, ubi non delinit voluntas teitatoris. Haec dicta sunt de iis . 6 quae delentur a testatore. Alia caussa test eorum, quae delentur ab alio. Nam sive consulto, sive inconsulto quid deletum iit ah alio, pro non deleto eli, ne sit in potestate alterius mutare testatoris voluntatem. & nocere vel heredibus, vel legatariis: hoc signifieatur in ae L. I. in ρr. iis verbis : Id vero quod uou info, Sc. Quod tamen hactenus verum est. dum sciamus si quid deletum est ab alio. ut legi non possit, & deletum sit, ante
consummationem testamenti, id non magis valere: quam si deletum si a testatore. quod colligitur ex L L. I. I. T. vers.
sed se legi. idque ob hanc caussam, quam supra dixi; quia pro non seripto habetur, quod ante consummationem legi non po-7 test. Locus t autem hie valde corruptus et , & verba interpretatione indigent. Λiunt Imperatores a me iis autem quae inter ista, vel conscripta sunt, se. Phrasis latinis usitata pro eo, quod est: Ouod ad ea attinet, quae interista sunt. Legendum est autem non furascripta, sed δε- perscripta, agitur enim de iis, quae in testamento delentur, expunguntur, aut can cellamur. Surascribere autem non est
delere, sed idem id scribere supra. ut bis legi possit. At Suster seri ore est aliis
superinductis literis priores obliterare, quomodo maxime literae delentur. Aiunt imperatores: Sed a. fidei pertinet quaestionem Se. Nulla est in proposito fidei quaestio: nam in iis, quae deleta sunt, quaestio est, a quo delata sint, & quomodo, id
est, utrum a testatore, an ab alio, Neutrum consulto, an inconsulto, ut postea
sequitur. Haec vero quaestio est de facto, non de fide & probatione facti. Apparet igitur legendum esse: Sed adfam pertinet quaestionem. Hic enim quaeritur, quid facium sit, a quo, quomodo. Quod verbum prioribus convenient illimo subiicitur: prius enim dixerant Imperat res, deleta non pertinere ad iuris solemnitatem. luris quaestioni optime opponit ut facti quaestio, L mora , D. de Uur. Est autem hic sensus: Ea, quae deleta
fune, aut non delata, non pertinent ad
iuris solemnitatem, S ideo si quid deIe- tum sti, caeteris partιbus testamenti nihil noeet, sed indueu σι facti quaesionem,
ut quaeratur, is quaerendo avareat, a quo is quomodo desera sint, ut sequitur. Aiunt imperatores: Emendationem me ruerint . vel ab auero ineonsulto GDia snt, Se. perspieuum est, legendum csse. non aItero, sed ab tuo, intellige res atorem Nam in persona testatoris delentis recte distinguitur, utrum ipse deleverit, emendandi caussa, idest . consulto; an vero ab eo inconsulto factum sit. At in altero, quam in testatore, haec disti molocum non habet . Sive enim consulto quid deletum sit ab altero, sive inconsulto, semia per valet quod deletum est, si legi potest. Et ideo est hic loci sensus: litiaerendum eo , ut amarear, utrum saescripta sant, eo Duo deleta sent istantate te toris, via iIlo inconsulto deIeraam vero haec eadem ab aris eommissa sint famo, ides, vel eonsulto, vel incon alto. utramvis euim feeerit alius, si uon iussu
30쪽
33 Ad Tit. XXIII. Lib. VI. C. de Testamentis, Z c. 3
Uaudi coissa de pecunia fua legibus certis facultas est permissa, non
autem iurisdictionis mutare formam, vel iuri publico derogare cuiquam permissum est.
r. Testari au liceat euique os arbitratu , oreta forma testamentorum rure publico consitis uta .
QUaesium t est, an liceat unicuique
suo arbitratu testari, contem Pta ea sorma testamentorum ordinandorum . quae iure publico conStituta est . prauertim si testator testatus sit, velle suam voluntatem ita ratam esse, cuiusmodi voluntatis explicatio resertur in L. Pen. I. uis. D. de leg. α. Movet dubitationem, quod libere testandi facultas permissa est iure publico omnibus. Et quidem iis verbis, ut ratum sit, uti quisque rei suae legas, i, L. verb. Iegis de verb. ID. L. I. D r. de Derosa LI. EccIef. I. disponat. NoveI. de nupt. Hoc loco declaratur nulli ita licere testari, posita ea ratione, ex qua id sacile colligitur. Est autem raso naee, & collectio, quia tellandi facultas permissa quidem eli iure publico & libera, sed certis legibus id- est, certis conditionibus, & certa forma praescripta, quam servemus in testando :iuris autem sormam mutare, vel iuri publico derogare, nulli per millum est. Ex quo id facile colligitur, de quo quaesitum
erat, nempe in proposito, idest . in facultate tellandi, non licere formam supra scriptam mutare. Ex quo apparet, hoc rescripto contineri argumentationem , cuius exprimitur
propositio &:assumptio. Conclusio praeterinilla est, continens responsum ad quae-llionem propositam. sed ideo omissa, quia ex iis, quae antecedunt, facile intelligitur. Argumentatio eli huiusmodi : iurisdictionis mutare sormam, & iuri publico derogare, nulli permitium est. Facultas autem tellandi pei milia est certis legibus, idest . certa forma, quam servare oportet, idque iure publico. Pioinde eam formam mulare, atque eo modo tuti publi- Tom. IX.
statur, S rationibus fulcitur. ihi d. . De iure publico S privato. co derogare non licet. Quid ergo si contra factum erit' Respondeo: pcena haec est iis omnibus, quae contra legem fiunt, constituta, ut quod fastum est, pro insecto sit, L. nou άtibium Iup. de legib.
Partes huius argumentationis expendendae sunt propositio eli , non licere mutare iurisdictionis sormam . Iurisdictionis forma, eli forma tellandi. iure constituta, forma ideli, modus. Appellatur sorma iurisdictionisi quia secundum formam iure conititutam, ius dici a magistratibus& iudicibus oportet: bi enim secundum leges & constitutiones iudicare debent . IV. de olf. iud. in ρr. Itaque forma iuris, & forma iurisdictionis idem valent , non quod ius, & forma iurisdictionis eadem sint, sed quod forma primum conis stituitur iure; deinde constituta servatur in iure die endo, ius formam hanc efficit
constituendo hanc formam, haec ita constituia efficit necessitatem iurisdicendi . Hanc sormam mutare non licet, quia iuri publico derogaretur: iuri autem publico
derogare non licet. ut sequitur: lenientia eli iuris cerii, multis locis repetita . L. quod bonis, 2 . ad L. Falcid. L. itag. Iulianus, M. de administr. tui. L. Ius
pubI. D. de pact. Collecta sententia est ex eo, quod placet leges servandas elle, eamque cise auctoritatem legum in rebus omnibuς, L. 3. L. Ieges sacratis δε .do I gib. Si leges servandae sunt. contra
leges fieri non oportet, repugnant enim fervare legem , oc contra Iegem facere.
Sed i cur hic fit mentio publici. cum Σtellandi iacultas, de qua quaeritur, sit iuris privati. Nam ius privatum definitur, quod ad utilitatem singulorum pertinet , L. I. I. huius, v. de iussit. S iur. lus C autem