장음표시 사용
41쪽
ssHugonis Donelli Comment. in Cod.
Mn. Honorii de Theodosii edictum ad populum urbis Constantinopoli
ta e dc omnes provinciales. Nolamus convelli deficientium scriptas iure ac solemniter voluntates ,
dum quoddam moraretis supremum re non Acriptum processi se confirmatur arbitrium, tanquam patrimonitim suum is nos deficiens maluerit pertinere. Omnibus enim privatis militantibus interdicimus, ne huiusmodF perhibeam testimonia: fas criminis reos teneri praecipimus, si cum scriptae iure, ac solemniter deficientium extiterint voluntates non seri um aliquid sub nostromum nominum mentione falseo adstruere moliantur. Nemo itaque relictus h res vel legibus ad successionem vocatus: nostrum vel potentium nomen homrescat: nemo ferre testimonia in hunc moesum, vel fuscipere in gestis huiusmodi voces audeat nostro vel etiam stri atorum potentium nomine. Dat. VII.
r. Frincipes rasamento uos scripto iσ-wod eonstitutum in L. non dabiam δερ. Principem heredem institui pota
se . t de quosvis homines Potentes, non minus, quam privatum quemlibet; id temperatur hae constitutione singulari iure, ut Principes & potentes homines recte instituantur, si instituuntur testamen. to scripto. Si dicuntur autem instituti ense tellamento non scripto, cavetur haeeonstitutione, ne id testamentum ullo modo admittatur, neve ulli telles pro eo te. stimonium dicant, poena salsi indicta, si qui testes testimonium dicant. Idque ita vult este constitutio, ut eiusmodi teli amenis tum neque noceat heredibus scriptis aliotei amento, de quo cavetur in Prin. , neque noceat etiam heredi hus legitimis. quod cavetur in vers. extremo. h. L. Hane constitutionem Accursius de Bariolus ita acceperunt, si testamentum non scriptum non esset solemne; quod si solemne eLset, absurdum putarunt dici, eo x et tamento Principem institui non posse, & contra L. non dubiam, δερ. Quae sententia aliis omnibus displicuit, & merito: nam
in hac constitutione nihil distinguitur, sed silui heredeo nos flos M . scriptope ut . simplieiter improbatur testamentum non scriptum, in quo Princeps non scriptus sit. Proinde nee distingui oportet, arg.
L. item ventust, L. item σι. t, vers. a
oo P . de hor. ρet. L. de pretio, D. de 'ub elavo . Deinde stulte caveretur haceonstitutione de testamento non scripto, si intelligeremus non solemne, quia nec scriptum testamentum valet, si sit imperfectum, quan vis Princeps in eo scriptus sit. Recte igitur diei mus, constitutionem hane repudiare omne non scriptum testa mentum . in quo dieatur Princeps heres nuneupatus esse. Non obstat, quod scriptum est in L. non dub. δερ. Nam hae lege excipitur testamentum non scriptum, in quo heres nuncupetur, dc in toto iure generi derogatur per speciem, L. in toto, da reg. iur. Excipiendi caulia Si ratio haec fuit . ut oecurreretur praesenti periculo, quod imminet, si eiusmodi teitamenta admitti coeperint; nam in gratiam Principis & potentium hominum facile reis Perientur , qui mentiantur se audivisse.
cum defunctus dieeret se vello Principem sibi heredem esse.
42쪽
ι ν Ad Τit. XXIII. Lib. VI. C. de Testamentis, Scc. s S
AE L. Hae eonsultissima. H. I p. Theod. & Valent. ΑΑ. Florentino. PP. Hae eonsulti sima lege sancimus licere per scripturam conscientibus te- flamentum, si nullum scire volunt ea, quae in eo scripta sunt, cansigna ram, vel ligatam, vel tantum clausam, involutamque proferre Aripturam vel ipsius testatoris, vel cuiuslibet aberius manu conscriptam, eamque rogatis testibus septem numero, civibus Romanis, puberibus, omnibus smut erre signandam ess subscribendam: dum tamen testibus praesentibus testator suum esse testamentum diseris, quod ertur, eique i e coram testibus sua manu in reliqua parte testamenti fulseri erit: quo facto, es' testibus uno eodemque die ac tempore subscribentibus N consignantibus resumentum val re nec ideo infirmari, quod testis nesciam, quae in eo scripta sunt res moto. sλιώ s Γteras testator ignoret, vel subscribere nequeas: octamo Iu scriptore pro eo adhibito, eadem sereari decernimus. In omnibus autem l samentis, quae praesentibus vel absentibus testibus dictantur, superfluum es uno eodemque te are exigere testatorem ess testes adhibere, dictare Iuum arbitrium , ω ire resumentum. Sed licet alio tempore dictatum scriρι--ve proferatur resamentum d sinciet uno temore, eodemque He, nullo actus emraneo J intervenieme, testes omnes, videlicet simul, nec aeversis se ordus subscribere, signareqvio resamentum. Finem autem re menti fulsir miones N sngula testium Uso Goervimus. Non subscriptum autem a resibus ac non signarmn testamentum pro snfecto haberi convenit.
st ια si pecu M. xe Heres non potest esse tosti in tes mento i legataris, is quaere. ΡRaeseribitur bae L. diligister forma privati heltamenti faetendi. Sed δρο vati dixi. Cinerrum i in universum sto M. Canditio testium bie requisita quo. tempore sit nectanda.
I x. me lex removet eos testes omnes qui aliis legibus exeIuduutari S reis
x3. In testatione S declaratiose volunt iis testatoris quae ex antor .r . Iu obscriptione S ιonsignatione testameuti quae exigastur. et s. Solemnia testamenta an uno contexta r peragenda, is quano remit
16. Actus extraneus an is quando vities
17. Solem uia testamenti quae sint, ae quare cie duantur. Eadem /nterdum
18. Aucta solemni a tu testamento ei. x9. Reia κata in tri us geηeribas rasa mentorum: ea quae sM. o. Tribas iis accede, quartam restamen i graus, arie sit. ionem testamenis rite faciendi tenere volumus. dia dupleκ est. Licet enim iure llam emum iis facere. ut aut publicum sit.
43쪽
Hugonis Donelli Comment . in Cod.
aut privatum. Publicum dicimus, 1 cuius fides est publica sine ullis testibus, ut m ni menta publica dicuntur, L. in donationibus, inst. de donat. Privatum, cuius fides posita est in privatis testibus. Publi- eum fit duobus modis, aut testamento pre- , cibus inserto, & precibus principi oblatis: aut tellamento ad is cuiusvis iudieis insinuato: de quibus speciebus comprehensume it L. omnium, D'. h. t. ubi dictum.
3 Privatum t est testamentum, quod nihil illorum habet, sed fit testibus privatis adhibitis. id genus testamenti eam observa tionem desiderat, quae hae constitutione praescripta est. Ea observatio duplex est, uti ratio deinelarandae voluntatis supremae duplex. Permissum est enim iure, voluntatem declarare aut scripto aliquo, aut per nuncupa tionem sine ulla seriptura s. au. IV. de te s. ord. Aliud testamentum scriptum desiderat: aliud id, quod fit per nuncupationem, quae genera ordine persequitur haec constitutio De scripto agitur in Pr. De eo. quod fit per nuncupationem, agi tur in g. per nuneupationem. His adiicitur haec sententia, si quid eorum desit, quae hae constitutione comprehensa sunt, imperfectum testamentum esse , cui ut testamenti quae sit vis deelaratur in I ex imperfecto. ae s. si quis autem. Hae
summa eli hums constitutionis.
. Quae t in testamento scripto observanda
snt, ut facilius intelligatur, eius observationis partes notandae sunt, & expendendae. Sunt autem tres summae partes huius obtervationis, & tres quasi quidam actus. Prima pars posita est in testibus neeessa riis adhibendis: altera in voluntate cnram his declaranda: tertia, in testium subscriptione de obsignatione, quae ita adhiberi oportet, ut & testatio testatoris, & subscriptio testium. & obs gnatio fieri debeat s uno contextu actionis. Prima i pars, ut dictum est, est in testibus neeessariis adhibendis. In ea primum exigitur, ut rogentur testes, quos ad les amentum testes esse volumus, ut expressum est in hac constitutione is pr. Quod ideo hie cavetur, uia alioqui etiam non rogati testes recte dem faciunt L. ad fidem, D. de testib.
ε Rogati t intelliguntur etiam, qui primo
ad alium actum rogati. deinde cum in eodem loco manerent, admoniti sunt, se iterum ad testamentum adhiber . L. heredes, I. in re p. v. qui te s. fac. pom.
Testes necestarios adhiberi oportet. Ne eessarii intelliguntur & numero & e inditione. Numero septem ella debent, ut expressum est hac cοημε. in pri S I. sed eum paulatim Instit. eo. Qui t numerus νideo exigitur a veteribus, ut occurrere
tur periculo falli, quod praecipue imminere solet in tellamentis alienis confinis gendis, ut testis est lustin. in uis. I. eum enιm. in . de sidereom. De condiatione te litum comprehensum eis hae L. iis verbis, ut eives Romanos puberes esse oportet, ut si verba haec sequimur, consequens sit eum, qui adhibuerit cives Romanos puberes, recte tellari. quod secus esse constat ex s. testes, Ins. eo. de test.
orae. Quare hie loeus paulo pluribus indiget, ut sciamus t quales testes adhiberi
oporteat. De eo igitur se statuendum est, Omnes idoneos esse testes, qui esse non Ps hibentur. L. r. I. I. v. de testib. Prohibentur alii natura, alii lege. Natura, qui etiamsi velint, tamen testimo nium praebere non possunt. Huius generis sunt, qui aut non intelligunt, quod agitur, vel morbo animi, vel aetate impediti a quo in numero sunt furiosus, mente- captus, prodigus, impubes, aut qui ea, quae geruntur, sensu percipere non possunt, non videre, ut coe ei, non audire,
ut surdi: aut qui ea, quae perceperunt, eloqui non pomini, ut muti, de quibus comprehensum est in I. testes, Inst. eod. omissus est illie ececus, sed hic satis egis eluditur, eo quod exigitur a testibus, ut subseribant, in ova subscriptione continetur, quis & cuius testamentum subseripserit . ut suo loco dicetur, quae c Deus praestare non potest. De impubere & furioso est x in L. ur testameMo. iv r.
quidam prohibentur in totum ipla conditione personae; quidam in quibustiam tantum testamentis, idque ob privatas cautans in id testamentum incidentes. Rem ventur in totum, partim qui cives Romani non sunt, partim etiam qui sunt. Omnes, qui cives Romani non sunt, te stes esse non possum, neque in testamen
iis, neque in aliis rebus, quia luris civilis
communionem non habent. Eorum duo sunt genera, unum servorum . alterum deportatorum. Servi cives Romani non lunte quia omnes cives Romani liberi sunt, N. uti. in M. Inst. de Iibere. Ob hane causesam servus removetur, ne sit in testamento
mento, I. servus. D. b. t. Quod tamen ita temperatum est constitutionibus, nili servus eo tempore, quo testamentum fit,
44쪽
61 Ad Tit. XXIII. Lib. VI. C. de Τcstamentis, &c. 62
De deportatis nihil aperte cautum legimus , sed satis removentur verbis huius
constitutionis , cum iubentur testes elle cives Romani. Nam deportati ex numero civium Romanorum exterminamur depor- latione, I. cum autem, Instit. quib. mod. tur Pal. pol. I. minor. Inst. de eap. de πιιu. L. L. 29. de ρα .
Sed & inter eives Romanos quidam in
totum prohibentur testes ad testamentum adhiberi. Eorum tres sunt ordines: primus ordo est is minarum, mulier ad testamentum adhiberi prohibetur, caeteris in rebus cimnibus testis esse potest. d. L. qui testam. I. mulier. v. h. t. d g. reses, I08. b. r. Quod apparet proprio iure constitutum esse in testamentis . ad eam cauationem , quam adversus periculum falsi exigi supra dieium. Seeundus ordo est
eorum, qui iudicio publico damnati sunt,& testes iudicio esse prohibemur, ae L. qui testa. I. eum, qai loge, v. b. tit. ubi in Pandectis Florentinis ita legitur:
Eum . qui lego repetumdarum damnatus
es, ad testamentum adbiberi posse. Existimo legendum esse omnium consensu, Non. Quia ratio illic subiecta non potest convenire, nisi orationi negativae. Et praeterea hunc adhiberi non posse, diserte scriptum est in L. repetundarum, D. detestι b. Tertius ordo est eorum, qui iu-hentur lege esse intestabiles, de quibus Cautum est in In s. d. I testes, h. tit. In hoc numero est is, qui ob carmen famosum damnatus est. L. is, eui sege, g. ult. m. qui testam. Dr. L. ob carmen, D. M testi4. In eodem numero resertura Theophi Io is, qui cum ad testamentum adhibitus esset testis, postea signa sua rφ- cognoscere noluit i d. g. teses. Iusit. h. rit. sed hoe an ita sit, fides penes auctorem erit. Nam de eo in libris nostris nihil scriptum legimus. Sunt etiam, ut dixi, qui eonditione persona: alioqui idonei testes in quibusdam testamentis ob privatas caussas rem ventur. Privatae hae caussae duae sunt: priamum potestas inter testatorem, & testem constituta; deinde etiam negotium testamenti, quod inter testatorem & testem geritur. Propter potestatem non est id
ς neus testis i in testamento patrit filius- familias, S. ια testi/us, Iustit. hie L. quiresia exto, in pr. m. b. t. Quod si situ
sit emancipatus, placet hunc recte testem adhiberi, ut colligitur liquido ex ae L qui testamento, D. b. t. Non OhStat
quod dicitur ia L. testibus, M. de testib Testem idoneum non esse filium patri. aut patrem filio I nam cum filius adhibe.tur testis in testamento patris, revera non
est testis patri, sed heredi S iis, qui ex testamento aliquid capiunt, ad quos commodum testamenti proprie pertinet. Sed nec e converso ob eam caussam, si films- familias miles post missionem testamentum iacit de peeulio castrensi & quali castrensi, ut facere potest intra annum, ei testamento pater adhiberi potest, d. s. in testibus. Insitur. h. t.
Quod si ante missionem filius testatur, impune adhibetur testis pater, ob privilegium militum . idque eit, quod significatur in L L. qui testam. g. per contrarium, D. b. t. Cur ergo prohibetur ad hiberi ad hoc testamentum' Ratio hae redditur ex g. in testibur . quia reprobatum est in hac re domesticum testimonium. Domesticum hic accipere non debemus domestiet tellimonium, quia constat patrem filio domesticum non esse, de cuius testimonio illic agitur. Sed domesticum testimonium illi e dicitur testim nium eorum, qui sunt ex eadem domo. id et t. familia, quorum unus elt in alterius potestate . Quod tellimonium ideo prohibitum est, non quia habet aliquam suspicionem, alioqui etiam em deipiti filii testimonium prohiberetur, sed quia pater& filius . qui in eius potestate eli, eadem persona esse intelliguntur L. ult. tu fin. δε impub S aliis obsit. oportet autem alium esse testatorem, alium te item Negotium, quod interὶ testatorem. &tellem geritur, non omne removet tellema tellimonio, sed negotium testamenti, quod inter eos geritur. Id autem geri in- ctelligitur inter testatorem. & heredem, quia hςres hereditatem accipit, & per hane succedit in locum & ius omne deis functi. Non autem geritur inter tellatorem, & legatarios , qui iuris succellore gnon sunt. Ob hanc caussam prohibetur heres t testis esse, in tellamento legatarii Ionon item, I. sed neque heres, S I D-gatariis jus. b. t. Et quoniam prohibetur heres testis esse, ideo prohibentur omnes, qui sunt in eius patestate, d. g. sed neque. Quoniam qui in pote ilate alterius est, eadem persona elle existimatur, ae L. aD. in sis. inst. de impub. Seo quomodo legatarii admittuntur ad
testimonium in testamento, cum regula
iuris sit, nullum idoneum testem este in re sua L. aulius v. de tesib. Respond. Primum legatarii res non agitur principaliter in tellamento, sed heredit tantum, si heres hereditatem non adierit, ex testamento nihil debebitur. L. eam quam, inst. de soleom. Id autem spectare sole
45쪽
6 3 Hugonis Donelli Comment . in Cod. 6
mus, quod fit principaliter, non autem
quod per consequentiam, L. I. D de aure. tui. Deinde cum septem testes adhibentur in teli amento . facile numerus testium ab omni sulpicione vindicat telii monium legatarii, accedentibus prauertim reliquis obtervationibus.
M Atque haee t conditio eli testium, de
qua hoc notandum est; cum de ea quaeretur, hanc spectandam elle, quo tempore fit te itamentum . L. ad testium. g. conitionem . D. qui test. De. ρtis. Proinde ii quis eo tempore non est idoneus tellis, nihil proderit testamento, si pollea idoneus elle coeperit. Et contra, si eo tempore fuit idoneus, puta sanae mentis, &liher, conditionem eius pollea mutatam esse, testamento nihil nocet, L L. ad te-
Sed hoc loco exsistit dubitatio. Nam
cum tam multi prohibentur testes esse, quemadmoduin inultos prohiberi diximus
ex I. testes. S SI. seqq. in Instit. b. t.
necesse eit videri eam omnem enumerationem contrariam esse huic legi, in qua
iidem testes non removentur . Nam ex
hac lege satis est tella mentum factum esse septem te itibus. adhibitis praesentibus, civibus Romanis, puberibus, quod negatur in . d. II. cum alii tam multi testes elle prohibeantur, qui verbis huius legis non removentur. Cum enim dicimus, aliquos telles prohiberi a testimonio, hoc dicimus, si adhibiti sint, testamentum non valere: dicendum eli itaque, nisi iidem quoque testes removeantur hae lege , superiora
1χ huic legi esse contraria. Sed i qui aliis
locis telles removemur nominatim , hi prohibemur hac lege tacite, & per inter-Pretationem, quae ex his non dissicile colligitur. Nam hi, quos natura telles esse non polle dictum, satis removentur iis ver- his legis, quibus iubetur, ut tellator testetur tellibus septem praesentibus: nam nemo eorum, qui non percipiunt. quod geritur, satis recte praesens dici potest, L. eoram, S L. astud, uti. 29. de verb. Agn. Qui cives Romani non sunt, aperte excluduntur iis verbis, quibus exiguntur cives Romani. iisdem verbis exeluditur& mulier. Nam cives Romani appellantur hie masculino genere, idque , ---, ut non contineamur foeminae . Qui autem prohibemur aliis legibus testimonium dicere, ii excluduntur verbo testium, quos haec lex vult adhiberi. Rd extremum filius. qui in potestate est reflatoris, item que heres in t flamento scriptus, salis cxcluduntur verbis huius legis, quibus lex iubet tellatorem testari septem testibus praesentibus. His eoim verbis vult alium
esse testatorem, ab uin testem. Proinde in numero testium vetat teStatorem elle,
quo constituto excluditur filiusfamilias testatoris. Nam hic personam testatoris habet, ut supradictum. Excluditur etiam ne res, quia hic quodammodo testator est. Negotium enim testamenti non tantum ab testatore est, sed etiam ab herede tanquam altero testatore. Sic fit, ut nihil
ex aliis locis contrarium lit in hac parte huic constitutioni, & limul appareat, hanc constitutionem dilucide, & breviter seriptam esse, quae maxima legislatoris laus
Tellibus necessariis adhibitis, secunda
pars eorum, quae observari debent in testamento faciendo, est in tellatione,& declaratione voluntatis testatoris . in hac testatione t non exigitur, ut testator coram rateilibus dicat, quae fieri vult post mortem suam, puta ut heredem palam nominet,& ea, quae praestari vult. Nihil horum testes scire necesse est, sed voluntate prius scripto comprehensa, satis est tellatorem eam scripturam proferre etiam clausam,&involutam, ideoque ea testificabitur h. L.
ra, quoniam ab aliquo scriptam esse oportet, notandum est, nihil interesse, a quo scripta sit, utrum a testatore, vel ab alio quovis etiam servo, b. L. in pr. S L.
servus. v. b. t. Iustinianus nova postea constitutione exegerat, ut laltem nomen heredis seriberetur a testatore, aut ita nuncuparetur palam, ut scriberetur a te-llibus L. iube inus, in . b. t. Sed postea& hoe Novella constitutione repudiavit,& ad ius hoc antiquum rediit, Aut b. sed
nsu obser Mato, i f. b. t. Ne hoc quidem inter eli, quando materia scripta sit a te flatore, utrum inspicientibus tellibus, an
multo ante tempore, puta Io. annis, cum
non sit necesse testes scire, quae in testamento contineantur b. L. vers. in omni
Hane scripturam tenens testator, aut
alioqui demolitrans, dicat prassentibus testibus hoc suum testamentum este, quod offertur, & simul fidei caussa ei testes subscribant, ii noverint literas, s non noverint, adhibeatur octavus testis, qui subseribat, h. L. iv pr. primi reisons S vers. quod si titeras. Subscriptio continebit, cuius sit testimonium, arg. in L. pen. D. qui test. De. ρQK. Sed neeessitatem huius subseriptionis remisit luilinianus hac conditione, si tellator manu totum testamentum scripserit, & subscripserit sua manu
scriptum esse, L. cum antiquitas, I. uis. in V.
46쪽
statoris annulo lignare poliunt, I Possunt, Ins t. eod. L. ad testium, I. si ab aliquo m. h. e. Neque in hae re metuendum est, ne quid falli admittatur propter confusionem signorum, cum pol sit fieri, ut unus pollit imprimere septem ligna. Nam subscriptio singulorum teli tum adiecta, singulorum ligna distinguit, & discernit. Ut enim, ut dieium , singuli subseribunt, cuius tella mentum signarint. I lingulorum subscriptio singulis signis subiicitur, ut declaratur ae L. pen. 29. h. t. haec duo coniunctim exiguntur subscriptio de obii- gnatio testium, ut si unus subscripserit , perinde habeatur, quasi teliis adhibitus non esset, id ell, lit testamentum pro infecto, h. L. vers. in omnibus, illi e nou subscriptum autem. L. ad testum, s. siquis ex testibus, v. b. t. Adeo autem signa tellium ad vim testamenti sunt necessaria, ut qua nuis haec
ab initio recte polita sint ; si tamen postea turbata sint a testatore, testamentum
pro insecto habeatur. quasi nec ab initio signatum. L. ad testium, g. si signa, D.
h. t. Dicuntur autem ligna tunc tu thala, cum aut convelluntur. aut deletur cha
racter, aut denique aliquo modo emcitur, ut dignosci non possit. Utrum autem aliquid non sit, aut non appareat, nihil interest. Multo igitur magis & tunc rescindetur testamentum, cum tellator re
signaverit. Est enim resignare te ita mentum, signis amotis aperire, ut recognoscas, L. si telamentum, T. b. r. Placet tarnen hoe casu, ut ibidem seriptum, cum testamentum semel reii natum iterum Obsignatur ab iisdem testibus, line ulla subscriptione testamentum valere.
At enim prius & subseriptionem & oh-
signationem requirebamus. Resp. Satis videntur subscribere testes, cum priores subscriptiones recognoscunt & probant , exemplo militis. Nam si te istamentum ante
militiam iactum m des factus probet, tunc testamentum fecisse iure milliari intelli. gitur, cum probarit, L. Titius, in sto. D. de misit. testam Sed in iis etiam haec ea utio est, ut &.t contellatio testatoris, de qua in secunda parte comprehensum est, & hae subseriptiones & obsignationes tellium, de quibus modo dictum, haec, inquam, Omnia
vers. quo facto, S vers in omnib. circ. n. Subscriptio hoc continet, ut proprio chirographo, id eis, propria scriptura annotet, quis huius tella mentum obsignaverit. L. peu. S. h. t Subsignare autem debent annulo, qui habet characterem. &breviter annulo signatorio, placetque Romanis testes alia materia, alia re signare non potuisse, quan vis aliis rehus homines signare possnt,& soleant. non minus commode hoe in L. ad testium, s. Pen. v. h. t. qui tes. fac. ptis. Sed dummodotes lamentum obsignetur, quid ad rem materia pertinet, qua res lamentum signetur
Ri spondeo Nihil in hac re secuti sunt veteres, niti quod Romani annulis ad lignandum uti solebant, in eo morem usualum Tom. IX.
47쪽
6 Hugonis Donelli Comment. in Cod.
fiant simul eodemque tempore, ut est in veri. tu omnibus, eir. . Simul haec peragenda sunt , id est, omnibus tellibus
praesentibus. His autem verbis hoc continetur, quod est in L. qui tesamento , I. uis. v. h. t. Nempe omnes telles durare debere, donec suprema contestatio Peragatur. Hic exceptum est, nisi casus aliquis, & contagio tellem occuparit, propter quam fiat, ne caeteri telles eius contagione infici velim. Hoc casu coniunctio tellium remissa est, ut licet is, qui in eum morbum ineidit, subducatur, vel caeteri secedant ; nihilominus tamen tella mentum recte peragatur. Et haec est sententia L. casus δερ. b. t. Quo loco notandum est, propter hunc casum contagionis solum remitti coniunctionem tellium, ne sit neeelse omnes simul eodem loco manere. Caetera autem
solemnia non remitti, ut illic scriptumeli. Unde intelligimus testem, qui ita in morbum incidit, non prius subduci polle,
quam conteilationem tellatoris audiverit,& ea audita testamentum obsignarit, &subscripserit. Praeterea superiora peragi debent eodem tempore. Id autem est, quod dicitur in L. heredes, I. uti. v. h. t. So lemnia peragi debere uno contextu actus, sive actionis. Atque illic definitur, rem
geri uno contextu, cum nullus extraneus
actus intermiscetur, & adiicitur ; extra neum eum videri. qui ad tes amentum non Pertinet, etiarnsi si brevissimus. Ad te-
1lamentum pertinere actus extranetuS in-
telligitur, qui ad declarandam, aut confirmandam voluntatem spectat, ut si memoriae caussa quaerantur a tellatore codicilli, in quibus seriptum sit. de quo se
admoneri velit; aut si desit atramentum, aut calami ad scribendum, vel signa, aut cera ad obsignandum, & haec per aliquod intervallum requirantur, & parentur, qui eiusmodi actus est, is non extraneus intelligitur. Et quanvis brevis sit, placebat veteribus hunc interrumpere testamentum, quan vis quae deerant, postea secuta ellent
adhibitis iisdem testibus subscribentibus,&obsignantibus.
Sed hoc pollerius temperatum est i constitutione lustiniani in L. antiquitas, infrih. t. qua cavet, ne extraneus actus noceret testamento, si duci concurrant. I. Si
necessitas valetudinis, aut naturae eum actum expresserit. Il. Si sit is actus, quem
conitat natura brevem esse, veluti si cibus necessarius, aut potio, & medicamenis tum praebeatur aegroto. aut si venter exo-
neretur, & quae iunt similia. Quod si tellator in morbum aliquem inciderit, qui
actionem interrumperet, placuit tellamen
tum pro insecto esse, etiamti teliator una cum iisdem testibus ad reliqua tella menti
peragenda redierit. Nec intererit, quantus morbus, longus, an brevis: nam etiam si brevis fuerit: tamen eum talem fulv-rum natura non constabat. His ita per-aetis, finis eli, & conlummatio testamenti, ut h. L. scriptum eis, vers in omnibus, illic, finem autem. Atque haec omnis observatio est usitata& solemnis. unde & quae in hae observatione 1 continentur, dicuntur usitato Pverbo Solemnia testamenti, quasi solita fieri, & observari iure communi & publico, L. qui testamento, g. Servus, 3 u D. D. h. t. L. r. v. de inius. rapi. Sed hae enecessitate exigente quibusdam in te itamentis aucta sunt, in quihusdam relaxata. Aucta sunt haee t in testamento cinci, hac consulti . f r. prox. xit. ubi exigi
Iur praeter scripturam tella menti, ut ca cus palam nuncupet voluntatem suam coram testibus: praeter septem testes, exigitur octavus. qui dictante cinco excipiat testamentum , & iis quidem ex testibus
non quivis, sed tabellarius, si sit in iis locis eius copia.
Eadem relaxata sunt i tribus in generibus testamentorum. I. in testamento rustieanorum: deinde in testamento parentum, quod fit inter liberos: tum in tellamento polleriore, in quo quidem heredes, qui priori testamento icripti erant,& ab intellato succedere poterant, heredes instituti sunt. De testamento ruiti canorum constitutum eli in L. ult. infrih. t Qua constitutione in summa rem sit Iullinianus numerum te ilium ruilicis, &subseriptiones; sed utrumque certa conditione. Numerum. ut quinque saltem te
stes adhibeantur, si plures in eo loco, in quo tella mentum fit, facile reperiri non possint. Subscriptiones: si telles literarum
periti, eo loco non reperiantur. Hoc accedere voluit, ut iis casibus d qobus, rusticus palam enuntiaret voluntatem sua.ncoram tellibus. De testamen ira parentum
inter liberos sequitur in hae L. in I eae
imperfecto, ubi tella menti genus exponetur. De posteriore tellamento comprehensum est in d. L. I si quis autem. Quarium t genus adiicere postumus, qura relinquitur aliquid ad pias caullas, genus simile illi, quo pater testatur inter liberos.
48쪽
ός Ad Tit. XXHI. Lib. VI. C. de Testamentis, dcc. 7
imperfecto autem re mento voluntiem tenere defuncti, nisi intersus liberos a parentibus utriusque sexus habeatur, non volumus. Si vero in huiusmodi voluntate tiberis alia sit extranea mixta persona: certum est eam voluntatem defuncti, quantum ad illam duntaxas permixtam personam, pronusia haberi, sed libero accrescere. SUMMARIA.
I. Imperfectam te meatum uti uias esse momenti: κιδε quod parentes εου- ter liberos fecerunt: quomodo quibusve restibus ρarentix esse t 'meurum probet. r. a. sesterfectum testameatum duylex.
an valere debeat inter oberos.
Hle statuitur ea sententia, quae supra multis modis confirmata est: imper 1 fectum tellamentum, id est, i eat aliquid ex solemnibus superioribus deei , nullius momenti elle. Huc pertinet L. 3. S L. resandi, fur. Excipitur hic tellamentum impersectum , quod parentes inter liberos fecerunt, id valere placet. Sed tuter I beros dixi, in quo quaerendum ell, qua te testamentum hic valeat, quorum, inter quos, & quatenus valeat. Placet valere imis perfectum tellamentum Id hoc loeci imis perfectum dici conflat ex praecedentibus, in quo solemnia iuris defuerunt. Proindesve subscriptiones . sive subsignationes de
sint tellium. live iustus numerus, sive haec omnia simul, nihilominus tamen testamen. tum valere. Quod de accipiendum est, dummodo prius constet testamentum P rentis elle, quod ita constabit. si probetur legitimis probationibus, ut de militis testamento responsum est. L. Laetus, v. de miot test. idque ex regula iuris certi, qua esticitur unumquemque quod dicit, probare debere, actore autem non probante reum absolvi, L. h. v. de probat. L. qui accusare, ostr de edend. Legitimae probationes in hac re sunt instrumenta, & testes. L. in exereendis,
δερ. IM. i Urum. Ergo sola scriptura parentis de divitione honorum inter liberos susti eit, si modo contiet elle seriptum patris. & praeterea voluisse patrem in ea voluntate decedere. de quibus si erit con
troversia. ellibus rem probare oportet,
qui fidem facient etiam sine ulla scriptu- Tom. IX.
s. Pater aeon stotest testamento imperfecto Iiberis tutorem dare. 6. Item nulli praeter tiberos quidquam eo resamento reιιu uere. ra. Si quaeritur, quot testibus ad eam rem fit opus, utemur in eo regula iuris, ubi numerus testium non adlieitur, ducis suffitere. L. ubi numeras, v de te stabus. Inter nos etiam mulier recte ad milleIur.
Nam quod dicitur mulierem ad testamentum adhiberi testem non polis, L. qui restamento, I. maiier, v. h. t. de iis te stamentis dieitur, quae ex solemni hus iuris peragenda sunt. Nam inter solemnia testamenti numerandum eli, quod muliera restamento removetur, I testes autem, I sed cum pasiatim. Iustit. h t. in testamento autem imperserio, de quo hic. solemnia iuris non spectantur. & extra solemnia recte adhibetur tellis mulier in negotiis omnibus. d. L. qui te mento,
Sed an omne imperfectum testamentum valebit ex hac constitutionet Nam imperfectum t duplex est, quoddam imperfe- xctum est a solemnibus . in quo solemnia testamentorum defuerunr, de quo hic praecipue: quoddam imperfectum est a volun
tate, cum testator voluntatem, quam in
stituerat testari, non persecit , ut cum is volehat tres heredes instituere . quibusdam institutis obmutuit, L. s is, qui te- sameotum, D. B t. Hoe pollerius genus constat itidem, ut prius iure communi non valere. d. L. si is, qua testam. D. b. t. Hoe t quaerimus, an si lit testamentum , Patris , valere debeat inter liberos Nam haec conititutio generale scriptum est de omni testamentci imperfecto . Distingue mus: nam si heredes a testatore omissi
49쪽
1 Hugonis Donelli Comment . in Cod. Ia
extranei fuerint, nihilominus tellamentum valebit inter liberos inlis tutos. Quoniam etsi extranei illi scripti ellent, tamen pro non scriptis haberentur ex hoc I. Proinde non exspectabimus. ut initituantur . non enim nocet factum non esse, quod si factum eiset, nihil prodellet. L. si quis ita seri erit, D. de hered. iustit. Quod si
parens ex liberis. quos in il luere volebat, quosdam omisiit voce interelusa, tella mentum re inter eos quidem . qui inlli tuti sunt, valebit, sed non in solidum i ideirco quia parens noluit; non enim voluit inllitulos solos esse heredes; quod tamen futurum erit, s tellamentum valere dixe
Non adversatur hare eonstitutio. observandum est enim non diei imperfectum testamentum valere inter liberos. sed diei ex imperfecto testamento valere voluntatem. Quo verbo efficitur . si quid parens voluit, id servandum esIe propter voluntatem. Sed quodcunque testamentum parentum imperfectum erit, id valinit eum ea exceptione, quae traditur in intθ. quod ν, isse. Testimentum imper laetum valet. sed parentum dixi. Valet autem ρο-
rentum Omnium : proinde , non tantum
patris. sed eti/m matris,& omnium ascem dentium, qui parentum verbo eontinentur. L. 4. S P . v. de in ius voe. L. Disrisconsuitur, I. pareates. v. de grad af . Ergo & qui in poteltate parentis non
sunt liberis recte imperfecto testamento hic relidquitur; nam eonllat matres liberos in potestate non habere, I. faenώπα. Iustit. de ado t. ergo & naturales, & vuloso quae illo, mater recte instituit testamento Imperiecio; nam & mulier parens est. &hi in numero liberorum. d. L. 4. in M. S L. fe . de in ius voc. I. uo Ur me, Insit. de senat confult. Orfit.
Hoe tella mentum valet. sed inter liberos dixi : his verbis duo excluduntur. Primo tutores hoc tella mento datis iure publico pater recte iel tamento tutarem dat liberis, quos in potestate habet, L. t. D. de te m. tui. L. verbis legis, de verb.
A. Sed i imperfecto telia mento se ultra s dederit, L. qui a patre, D. de eon .
tui. L. impuberes . D. de admi uistr. tur. Hoc ius cum ante hanc constitutionem valuerat, non modo non mutatur hae constitutione, sed statuitur maxime. Nam haeeonstitutione non admittitur voluntas patris, nisi inter liberos. Taloris autem datio non constituitur inter liberos solum. sed inter liberos. & tutorem. Excluduntur praeterea hi . t quibus aliquid imper. 6laeto testamento relictum est, quod hic expressum est. Nihil adversus hanc partem facit L. peto. s. mater. v. de Disgax. h. nam illi e mater quidem testamento
liberos heredes instituit, extraneo fideicommisIum relinquit, & fideleommissum valeti sed ideo, quia testamentum matris Perfectum erat. Nee obstat, quod illic dicitur tutor inutiliter datus eise, qui ea
testemento a matre datus esseti non enim
ideo tutoris datio illi e inutilis est, quia testamentum imperfectum elset matris, sed quia mater liberis, quos in potestate non
habet, tutores testamento dare non potest. L. r. v. de eon . tat Sed tamen& hare pars exeipienda est cum excepti
ne, quae traditur in. th. se . quo. e.
Ad extremum imperfectum testamentum inier liberos e m babet vim, ut ali
stamento infirmari non mist, nisi ea intervenerint. de quibus e vetur in Aurb. Me ister iust.
50쪽
ν3 Ad Tit. XXIII. Lib. VI. C. Testamentis,&c. 7
AE AE . Quod fine. μιο e subscriptione ita processit, s parens literas edoctiti, manu propria, non Agnis, se, literarum consequentia declares ρο tempus, re ti
berorum nomina; item N unciarum numerum, seu signa rerum Derialium :
in quo θ' aliis ligari, N Adeicommilii, di tiberias relinqui poses.
I. Rerum uexEs V eovi satis. h. In testamento imρerfecto inter liberos
scripto quatuor exigi bis a Iustiniano, is quae . , T TT superioris constitutionis i de im. perfecto testamento duae sunt partes i ita totidem sunt in hae constituti isne nova exceptiones, singulae ad fingulas partes superiores pertinentes. priore parte hoc cavebatur, testamentum imperis ctum sine ex ptione valere inter liberos. Id lustinianus ita temperat. nisi testato voluntatem scripto declaret. Nam in te. stamento scripto lustinianusit haee exigis quatuor, sine quibus testamentum non va. lebit. Primum vult exprimi tempus, qua testamentum scriptum est. Deinde vult exprimi unctas & res, quas velit inter li- heros distributas. Tertici haee exprimat plenis literis . non vaeuth. Postremo ipsum testatorem haeς omnia manu sua scribere
vult, sed null/m conditionem adiicit, si
parens velit te tamentum scribere . sed ge. neraliter cavet, ut haec faciat. Eo flemque modo constitutio eonaepta est in Novo f. de test. impers. s. r qnde hoc fragmen' tum scriptum est. Hine merito dubitatum est. an ut son. stitutio generaliter scripta, ita gener uraecipi debeat: ut non aliter r lum sit te's amentum imperfectum inter liberos, quam si ea parens observavit. de quibus hic cautum elli sive testamentum scripto complem velit, sive nuncupare. Non temere eit, quod quidam verba existimarunt ita generaliter in constitutione esse accipien-3 da, quandoquidem ita seripta est. Sed tprobo sententiam communem eorum, qui
putant constitutionem hanc Iustiniani solum accipiendam esse de his parentibus qui scripto test ri velint inter liberos, ut ab iis videlicet in eo scripto haec neces suas exigatur, de qua h. t. Quod Deile colligitur ex praefatione . qua usus est lustinian in ML do te'. impers. Nam
te amento πουπυato inter oberos. . Testime uto parentis ister liberos amisperfecto seripto an tutoris datio valeat, exemplo legatoram. illie diserte profitetur se in veteribus legibus. quae sunt de imperfecto testamento parentis, qualis est L. uis. μ' iom. ereis. Quam praeeipue nolat, se, iu- quam, in illo reprehendere, quod scripturas quasvir admiserit, etiam ia quibus voluntas testatoris mani sella non esset. Εαm igitur ineersitudinem Iuli mi anus improbavit. ae proinde ad eam incertiat udi nem solum suam constitutionem rei lir. arp. L. Tisius. I. r. v δε υerx obtig. Proinde extra hanc incertitudinem valere voluit luilinianus, quidquid prioribus legibus eonstitutum est. Necelle est
enim manere, quod mutatum non elt. L.
praeipimus iη m. i . de avell. Solum auistem in scriptura haec incertitudo mei uenis da est, ubi res notis seribi pollunt, ver-ha truncata esse. res partim ab teilaiore scripta, sartim ab alio. Ea autem incertitudo in testamento nuncupativo metui non inuest, ubi nullae sunt no ae . sed volo Mas lingua tellatoris nuncuDatur, non duci mnuntur, sed unus leuator, non dis lata verba sunt, sed plena voluntas ronuntiatur. Quare in ea voluntate ni-
Altera parte superioris eonstitutionis cavetur . si quid relinquatur extraneis per sonis, id non deberi. sed liberis accrescere. Hoc quoque ita temperavit Iultinianus, nisi legata, aut fideicommissa, aut libertates relictae essent testamenta ita seriis pio , ut supra comprebensum ei l. Hi ne quaeri potet . an t tellamenta ita scripto 4 etiam tutoris datio vale t exemplo legatorum ' Quod exi stimari potest i nam ut legata relinqui pollunt testamenio, se &tutor a patre dari. L. verbis Iesis, deverb. sit. Dicendum est haec pariter recte relinqui imperfecto testamento, sed inter