장음표시 사용
591쪽
NATVII. QVA EST. Ll B. vi. 59 inescit 7 Diductis aedificia angulis vidimus moveri ,
iterumque componi. Quaedam vero Parum a Plata positu suo , et a fabris negligentius Solutiusque Coin-POS ita , terrae motus Saepius agitata. compegit. Quod asi totos parietes et totas findit domos, et latera magnarum turrium . quae solida sunt, scindit, et pilas operibus subditas dissipat; quid est, quare quisquam dignum .adnotari putet, sectam esse aequaliter ab imo ad caput in partes duas statuam 3 Quare a tamen per plures dies motus suit 2 Non desiit enim assidue tremere Campania, Clementius quidem, sed in genti damno, quia pressa et quassa quatiebat: qui
bus ad cadendum male stantibus . non erat impelli, sed agitavi. Nondum videlicet spiritus omnis exierat, sed adhuc omissa parte maiore oberrabat.
Vna quidem sutura e ristabat statua; sed propterea non erat solida , quod cavlialem et tenuitatem hahebat. R. Pitis quidem de eolumnis, quibus fulcrorum loco uti solebant interpretari liret; sed abdita vox operius hane interpretationem reddit dubiam
quare magis inelino, ut eredam, esset, l. sermonem de substruetionibus satis amplis, quarum usus in aedistia
has s esse Gallos e natat antici 4 756. R. - pilae sunt sine dubio de immani hiis interdum Romanorum subinstructionibus ii telligendae , quas tamen non aediseiis marinis solum adhibebant, sed etiam domibus suis in Drbe. Pila a columna eo dissert, quod componitur e plurihus lapidibus, latior sere aut crassior, neque semperieres, sed interdum quadrata aut ara gulata erat. I el.
Cremontius quidem quam inii Io. R.
Pressa. Si pressa sanum est, neque prona aut Peretissa legendum , intelia
ligi d. hebii de inferioribus, quae quia
propendent , sub mole superiorum eum illatorumque 'fragminum mate. Hae ruinarumque laborant. K. Non erat se. opus, neeesse. Cf. ad libr. l. praes. 3. R. - Neque praetermitte ineonsiderata verba quihtia... agitiari, quorum ad eadendum periis dentium ab erad loeus est post stari
risis. Esse ad est idem quod peo desse . inservire ad aliquid, es ieere aliquid. Aecedat hoe exemplum lex teis. tibi rarissima haec phrasis exemplo duri laxat Catonis probatur n. B. 25 1 υitium m Ictim me ad tit,timettidiam. Sin miniis hoc placei, dicendum erit optis excidisse. I A.
592쪽
XXXI. Inter argumenta quibus probatur, spiritu ista sori , non est quod dubites et hoc Ponere.
Quum maximus editus tremo P est, quo in Urbos ter-
Tasque Sae Vitum est, non potest par illi subsequi alius, sed post maxim tim leves motus sunt, quia vchomentius exitum ventis luctantibus socii. Reliquiae deinde residui spiritus non idem possunt, nee illis Pugna opus cst: quum iam viam invenerint, sequandi turque ea qua Prima Vis ac maxima evasit. Hoc quoque dignum memoria iudico , ab eruditissimo et guavissimo viro cognitum; sorte enim quum hoc evenit, lavabatur. Vidisse se allirmabat in balneo
tessellas , quibus solum orat stratum , alteram ab altera separari, iterumque Committi: ct aquam modo recipi in commissuras, pavimento recedente; modo, compresso , bullire et olidi . Eumdem audivi narran-XXX l. Ληρ. Spiritu terrae motus fieri, aliter demonstrat R. Inter argumenta quutis prolatur , ele. Si semel posueris pro vero, spiritum solum in causa terrae motus esse, etiam hoe eoneedas Decesse est, quod Seneea inter argumetita valida hie memorat. Sed saepe observat iam est, terrae motum satis magnum haudita longe post alium sub equi haud debiliorem, unde colligi licet, spiritui aliud quid aeeedere et lutigi, cuius in hae terrae molus explicandi ratio.
ne nulla mentio facta est. R. Vchementitis. .. .fest. Se. maximiis motus. igitur nee Pineiani Dehemeniarissimus , nee Frontondi Mehementior desidera lur. Nox e multis codd. ad .didi optis post: nee itiis Pugna, ne sucior idem stat;m repetere videatur. II idui spiritus, ait, nee luciautur, nee pugna hac iis Opus est. R. Irae quoque dignum memoria, ete. Vides hie obserυationem haud contemnendam in balneo factam esse, etsi non aequalem isti celeberrimae ab Archimede saeiae itidem in balneo, qua gravitatem specificam cuiuslibeteorpori, invenit. Vitruv. IX RAb oruditissimo. .. ιnro: Noli putare hie D'men viri euiusdam, quem etiniectando reperire mihil allinei .exeidisser non posuisse videt tir ideo. iii eius etiam viventis pareeret inO- de ilae. R. Tessetias, i. e. erustas marmoreas ot laminas aut lapidum feeiuras, plerumque quadratas, qti bus di Qersae stirmae et figurae exprime Latitur a
eahant. V. DOl. s. l. e. 3, tibi se hi, si se satis egimus. Tum es. Inlpp. ad
et Salmas. ad Seripit. II. Aug. l, pag. 657 sq. R. et B.
593쪽
NATUR. QUAEST. LIB. VI.tem, vidisse se, molles materias mollius crebriusque
XXXII. Haec, Lucili virorum optime, quantum ad
ipsas causas: illa nunc quae ad confirmationem animorum pertinent, quos magis refert nostra sertiores fieri, quam doctiores t Sed alterum sine altero non sit. Non enim aliunde animo venit robur, quam a bonis artibus, quam a contemplatione naturae. Quem enim non hic ipse casus adversus omnes firmaverit et erexerit8 Quid est enim, cur ego hominem aut seram, a
XXXII. Asta. Cohortalio ad sortiludinem et constantiam contra mortis metiam. R. Nostra. Haud dubie sineera est lectio : nec Mestra eodd. Fortun ., nec natura priscarum edd. et codd. Grui. expellere eam valent. Natiara recte
iudieat Grui. a compendiaria scribendi ratione ortum duxisse. R. Fortiores fieri, quam doctiores. Ve . Tilas sententiae , eum qui fiat vere doctior , una evadere sortiorem ita Penilus iam Homericae aetatis hominum mentibus informala suit, ut, quiaapientior esse credebatur, eo ipso quoque existimaretur melior probiorque esse, quique aliquid crederet, eum creditum quoque esse facturum non dubitaretur. Tanto aretius erat vinculum, quo intelligentia boni alicuius eiusque patrandi voluntas consociabantur. K. Sed alterum se. Veriore enim Tectioreve causarum rerum scietilia ,
quae sine animi cultura ideoque sine doctrina quadam fieri nequit, sortitudo illa animi comparatur , quam commendat Noster. Vtinam hi,e sibi dictum putassent putarentve, qui, liberiore omni doctrina abiecta, quum
litteris omnibus, tum vero maxime bonis artibus litterisque, bellum in-dieendum ducebant, nihilque nisi quod praesentis ad religionem bonos isque mores, aut ad utilitatem praesentem momenti esset, in bonis numerabant. R.
Bonis artihtis. Intelligit studium omne litterarum , imprimis philosophiae. CL Senee. Epist. LXXIII, 4,
me ipse eas . Seneca seribens sine dubio respicit cladem Pompeiorum, Vereulani Stabiarumque supra I, 3 ,
memoratam. Quomodo mox aequum impetum mortis appellare Possit --traordiniarium et inolentum, non ex puto I videturque corruptum hoc vocabulum mutandum esse in aliquo aut in sabo , ut apud Horati Carm.
III, 3, 28. Neque mihi sequens quod
in uos trahat, suspicione caret. Quanquam enim exponi potest: quod nobis asserat, quod ab ea nobis immineat, malim tamen permutata legere in- quod n. tr. Κoel. Quem enim. . . erexerit Z Si qui talem casum perpessus aequo sortive
animo fuerit. Reliqui enim casus sunt minimi ad illum momenti. R.
594쪽
L. ANNAel SENEC4E , quid est , Cur sagittam aut lanceam tremam 2 maiora me pericula exspectant. Fulminibus et terris, et magnis naturae partibus petimur. Ingenti itaque animo mors
provocanda eSt, sive nos aequo vastoque impetu aggreditur, sive quotidiano et vulgari exitu: nihil re
fert, quam minax veniat, quantumque sit, quod in 3 nos trahat: quod a nobis petit, minimum est. HOC se . nectus a nobis ablatura est hoc auriculae dolor. hoc in nobis humoris corrupti abundantia , hoc cibus parum obsequens stomacho, hoc pes leviter offensus. Pusilla res est hominis anima : Sed ingens res est Cori
Fulminiatis, lectionem memmian. eod. praesero vulgatae e suminibus .
etiam propter I Hic omnia ista
dilatat, terrarum molus et sulminat et deinceps magnis quorumdam codd. scripturae, magnae. Omnes vel minimae rea sunt Partes magnae naturae, sed non sunt ri agni quoque Partes, de quibus tamen hic sermo est. R. Magnis narurae partibus. Magnae naturae partes stoice hic nominantur, quippe natura unum totum constituente. R. Exitu e vita. R. Quod in nos trahat, quo nos obruat.
λ m , i. e. vitam, animam. Sapientis notio Senecae animo hic obversabatur, de quo Horat. Carm. lib. III, Od.3u , vs. 7, illud di IIIabiniar or is, eis.
celeberrimum est. Hoc Horatii car. men conserri meretur, ubi Nilacher-lich. nostrum comparare non oblitus est. R. mensus. Dum seribebat Seneca ista hoa o emtis, certum est Eius animo exempla singulorum hominum, quibus dicta probaret, obversata sui M. Primum de senectute ut satis obvium non eget exemplo. Alterum aurieulae dolor, tumore polissimum tunius fieri horninemque in tantum discrimen addueere potest, ut quod tarn Hippocrates praenot. 22 , P. 466, t. I, ed. μ. der Lind. dixit, ut iuvenes intra septimum diem perimat, cui suceiciunt Celsus Medic. VI, 7; Seon. Sammon. c. 43 I Scrilrim. Larg. comP. Med. v, 39; Cael. Aurelian. Morb. Chron. II, 3, p. 368. Exemplum ho
minis ex antiquitate eo morbo a
sumpti nondum mihi conligit in memoriam revocare. Tertium , abundantia humoris eorrupti non satis clare aecurateque est dicturii. Sed nihil lipilus intelligi poterit, quam pituita cs. ad VI, 2, 4 P. aut hydrops,
aut aqua intercus, qua periit Crantor Soleusis, auctore Diogene Laertio, IV, 5, 7. Quartum, cibus parum D, sequens stomacho, ita ut aliquis cruditate extinguatur; cuius exemplum esse ei in mente poterat Dionysius Aser, quem cibi redundantia inter edendum expirasse tradit Eusebius in Chron. p. 360; quod ipso Senecae tempore, Nerone re griante, iactum, adeoque verisimilius est. Quintum denique, pedena leviter osseu sum causam mortis fieri poluisse, duobus
595쪽
temptus animae. Hanc qui contempserit, securus videbit ma via turbari: etiamsi illa Omnes excitaverint venti, etiamsi aestus, aliqua perturbatione mundi, totum in terras verterit oceanum. Securus adspiciet sui minantis caeli trucem et horridam faciem ; Dan gatur licet caelum, et ignes suos in exitium omnium, in Primis suum, misceat. Securus adspiciet ruptis coiit - 4Ρagibus dehiscens solum. Illa licet inferorum regna Petegantur, stabit super illam voraginem intrepidus: et fortasse quo debet cadere, desiliet. Quid ad me , quam sint magna quibus pereo 2 Ipsum perire non
Est magnum. Proinde si volumus esse felices, si nec shominum , nee deorum , nec rerum timore vexari, si despicere Fortunam supervacua promittentem, levia minitantem, si volumus tranquille degere, et ipsis Diis de se licitate controversiam sacere, anima in ex-
exemplis eonfirmat Pl nius Η. N. VII, 51. Duatiqua in non tam offensio pedis eausa moriis a Plinio haberi videtur, quam signum momenti mortis. Illa poterat seri . quatenus eo oris humores corrupti e ,sent. Vide Bieh- teri Bibl. Chii rg. I, 44. Paulo post Seneeae mortem a Plinio Iun. Epist. IlI, 7, 2, Silius Italiis nuntiatur tae. dio elavi ad mortem decurrisse. K. Contemptus animae. Vineent. Bellov. Spee. His . 9, di habet, eone.
Illis Leei. . intrepidis. Egregia haeἱmagine post Homerum Il. lib. XX, vs. 60 sq. Σμιρδαλέ', εὐρώευτα, τά τε
στυγέουσι ειοι περ . multi poetae usi sunt, e. e. Virgil. Aeneid. lib. VIlI, 2451 Priuida, Dis inrisa... tre dem- me immis o lamine manes. Nee Noxier boe phantasmate male usus esse dicendus est, quampiam Plato de Bep. III, prine. haud usquequaque probaturus suisseti R. Proinde, si Destimus, etc. Omnia haee Siolea esse eonstat. SIe non sortunae, sed virtuti vivendum esse do. cebant a fortunam quippe tit volubilem atque saliaeem repraesentantes
M. Antonin. lu, 6, 2, 37, Horatio
Od. DI, 29, 4 . m. sequace , sic adeo ip,i, Diis de felicitate eoo iroversiam sacere non dubitabat sapiens qua talis r quae quidem sententia minus mira xidebitur repulantibus, animum humanum Meundum Sioam esse diviniicilis particulam, θainv 4 Μtραου es. Gaiae Lor. ad M. Anton. II, 4 , p. 48 ), ei cum Deo eadem natura eteonditione gaudere, sed tino corpore,
eui insit, impediri, quominus praestantia debita, i. e. illa selieitate divina poliatur fruaturque: quippe qua nonnisi sapientem Dui putabant. Cf. ad Epistolam Cli, 23, sq. not. R.
596쪽
pedito est habenda. Sive illam insidiae, sive morbi petent, sive hostium gladii, sive insularum cadentium
fragor, sive ipsarum ruina terrarum, Sive vasta vis
ignium , urbes agrosque Pari clade complexa, quio volet, illam accipiat. Quid aliud debeo, quam exeuntem hortari, et cum bonis ominibus emittere: Vad fortiter I oade feliciter I Nihil dubitaveris reddere. Non de re, sed de tempore est quaestio. Facis quod
quandoque faciendum est. Nec rogaveris, nec timueris, nec te, Velut in aliquod malum exiturum, tuleris retro . Rerum natura te, quae genuit, exspectat, et
In expedito eat hMenda. In eve. dito lia re est aliquid in promptu hahere, ut sacile possis dimittera. K.
dibus pluribus Romae iunctis unius domini et ab omni parte seiunctis liberisque cogites: nam de insulis Aristot. saepe vocat τὰς vεσους ται novitat marinis, s. in alto mari sitis, h. l. sermo esse debet, tum quia in eas imprimis terrae motus cadit, tum quia ipsarum terrarum ruina hoc suadet. R. - Insulae eadentes non Possunt aliae esse, quam notae illae urbis Romae, de quibus supra l. II, 44, 4. Vix enim de propriis insulis eadere diceretur, quod per se iam rarissime fieret, quum contra insularum romanarum incendii non rara sit mentio. Quod dico evincent nonis nulla loea Digestorum , alter. III, 5, 4 0 Si insidam fulsit. et ser m ae
grum curaMit, etiamsi insula exusta est, HI semus obiit, aget uegotiorum ge
storiam, alter IV, 4, 5 : Si Praedia fue
runt, quiae chasmate Perierunt, insulas ostiae sunt, semi fugerunt, etc.
Addo Gellium, Noet. Att. l. XV, 4 :
Subeuntes montcm Gaiuum, eonvicimus insulam quamdam oeevatam ignimtitiis arduisque labialiacis editam. E. Qui Dolet , illam aeei M. Sic omnes sere eodd. Mutabat lamen Mu- retus: quum libet tui . eam accipiat Quoniam duo codd. praestabant . illam eam aco. Gruterus maluit, qui Molet illam, a me acci iar. Sed nota opus est emendatione. R. Ciam bonis ominibus, quae est For tunali leetio, praeserenda est alteri. cum honis omnibus. Formula illi ita
hac re solemnis est. Caeterum, omnia, mina, omnibus, ominibus saepe eon fundi in codd. notissima est res, vel
Obss. R. Quid. .. exeuntem . . emittere. Animum nempe e corpo ali earcere effugere gestientem conlirmare fausta
dicendo. Botia. Facis quod quandoque faciendiam est. Illud nunc facis quod, etsi li-mueris, etsi horrueris, tamen iacies
aliquando. R. Remum Natura ... rtitior. Animae immortalitatem, saltem continuatam vi
tam itine colligere licet: quanquam . non satis expositam sententiam vides
597쪽
NATVR. QUAEST. LIB. VI. Iocus melior ac tutior. Illic non tremunt terrae, nec rinter se venti Cum magno nubium fragore Concurrunt , non incendia regiones urbesque VaStant, non naufragiorum totas classes sorbentium metus est,
non arma Contrariis disposita vexillis, et in mutuam Perniciem multorum millium par suror, non Ρestilentia, et ardentes promiscue , communeS populis cadentibus rogi. Istud leve est: quid timemus 3 Grave est: potius semel incidat, quam semper impendeat. Ego autem perire timeam , quum terra ante mct Pe- η Teat, quum ista quatiantur quae quatiunt, et in iniuriam nostram non sine sua veniunt 3 Helicen Buxinque totas mare accepit: ego de uno Corpusculo timeam 3 Supra oppida duo navigatur; duo autem, quae novimus, quae in nostram notitiam memoria. Iitteris servata perduxit. Quam multa alia aliis locis mersa sunt 3 quot populos aut terra, aut intra Se mare inclusit 8 Ego recusem mihi finem, quum Sciam sine sine sine non esse 2 immo quum sciam Omnia esse
Permanebitne animus, ex hac sententia, separato loco, an redibit ad divinitatem, unde prosecta erat Z Nihil Seneea desinit. R. Non Pestilentia rogi. Pestilentia quadam populos exstinctos esse , historia, quantum quidem sciam, non memorat. Sed rhetorice hoe malum extulisse Seneca putandus est. R.
Atitem hic et similibus locis mihi
non videtur transitui inservire, sed emphalicam tantum vim habere, quo evidentius discrimen aliquod fiat. R. Heliceri. . . acevit. Cf. e. XXIII, 3, not. R. MPm DPPi . . . . . nuMigatur elideo, quod veteres naviganda Ora legere solebant. R. Duo autem. Particula transitus est TO atilem, interdum confirmandi et
exaggerandi vim habens , quid quod, ad haec. Attigit hane voculae vim Goerentius ad Cic. de Legg. I. 37,
P. 75. R. Iram se optimis codd. suadentibus atque Grulero probante reduxi. An tea : -2 terra in se ais mare inclusityRuhk. Quam multa... ineliasit Z Hoc saelum
se supra conclusimus, quum domaris eruptione et terrarum separa tione sermo esset. Eliam Hostrae, tum historiae, lum observationes geologi cae, tales rerum conversiones in qua
598쪽
si 8 L. ANNAEl SENECAE sinita 8 Ego ultimum suspirium timeam 3 Quantum potes itaque, ipse te cohortare, Lucili, contra metiam mortis. Hic est qui nos humiles iacit: hic est quii pSam Filam, cui parcit, inquietat ac perdit. Hic
omnia ista dilatat, terrarum motus, et fulmina. Quue Omnia seres constanter, si cogitaveris nihil intecesse id inter exiguum tempus et longum. Horae Sunt quas perdimus. Puta dies esse, Puta menses, Puta annos :perdimus illos nempe perituros. Quid, oro te, refert,nunu perveniam ad illos3 fluit tempus, et avidissimos sui deserit. Nec quod laturum est meum CSt. nec
quod suit. In puncto sugiontis temporis pendeo : et i magni est, modicum fuisse. Eleganter Laelius ille sapiens dicenti cuidam , Sexaginta annos habeo i Hos, inquit, dicis sexaginta, quos non habes 7 Ne ex hoc quidem intelligimus incomprehensibilis vitae condi
omnia esse finian . quod historico a risu dielum esse nequit , accipio
quasi positum sit pro ita dieendo I -ntialia. snem habens. Mel. Perdimus tuos nempe perilia a. Ilae suἰs e d. Pineianus r consentiunt duo pal. nee discedunt Erasmus cum Fortunato, nisi in eo, quod dant mmdiu tis. Vtius dedit Perdisti m. Noe usus est G novius euius e deghril. reg. praebebat peririni sum, ut hane leelionem. viro ingeniosissimo dignἰssimam, extundereti perdidimus
ilios nempe, perdittiri. Si eii ius, addit,
moriamur, horae sunt, quas perdimus. Pae lamen dies esse , sae menisses. sae annos : nihil no. i est: nempe
iam ante perdidimus illos sive sit,
eonsumpsimus solum, sive potius, male consumpsimus 3 et perdituri M. mus , etiamsἱ novos Naneiseamur.
Enimvero vulgata eodicum fide nisahcinum sensum exhil eL Perdimus illos e at manifesto, nempe, it si quoque nobis dati erant , ut perirent. R. Laelius Caius, sit. C. Laelii socii re.
rum gestarum ab Africano maiore rvel e Cieerone, qui librum suum de Amieitia huius praestantissimi viri
nomine ἰnseripsit, notissimus, et eo-gnomine sapientis. sie aue ore Cicerone . de Amieii. e. 2, iam Asrieani mortis tempore, h. e. a. V, 624, Fannius ait: Vntim re sapientem et vinpetiam et existimant. Cf. Cie. de os
Consol. ad Helviam, 3 3, et alibi. R.
599쪽
tionein et sortem temporis semper alieni, quod annosnnnumeramus amissos. Hoc assigamus animo, hoc no
bis subinde dicamus: Moriendum est. Quando 7 Quid
tua Mors naturae lex est, mors tributum officiumque mortalium , malorumque omnium remedium est.
Optabit illam , quisquis timet. omnibus omissis, hoo unum , Lucili, meditare, ne mortis nomen reformides: ellice illam tibi cogitatione muIta familiarem: ut, si ita tulerit, possis illi vel obviam exire.
Amissos egregie restituit Cronov. Ex edd. venet. et Erasm. quum aliae myx edd. haberent omissos. R. Si ita tulera. Fors nempe. Ferre est in legibus rogandis saririendisque ieehnica vox , et saepe apud veteres occurrit ferre pro legem ferre. Cieer. sexcenties, v. g. Fin. 64 i m F. Seis Molia rea. Heb ferret via pleiam, etc. Pro Ceein. eap. 302r Deinde quod ΘΓΛ ipse ira tulit de eiseitate, til non avis titiria tartim, ere. Et hine lis orabre v. prci logia linor. Vid. Cie. a Tit. Liu. AoMil.