장음표시 사용
241쪽
Quisque potest ;n sungo alieno es
8 sodere metalla , inuito Domino , cum licentia principis, sed utium Princeps similem licentiam impartiri valeat3 D. D. varie loquuntur. Αοιέον vero distinguit,quod quando Dominus iandi noluit effodere, tunc Ρrinceps Concedere possit i s vero ipse velit effodere, praeferendus est Omnibus, de Princeps
priuato conccdere nequir. Vcnae saxo
rum , de quibus fit alumen, in fundos priuato inuentae, spectant ad Dominum fundi, soluta Decima principi, de es dientes metalla in fundo alieno, date debent duas Decimas, unam sci. 1ieet Principi seu fisco; alteram Domino fundi , sed effodientes in loco publico. vel principis, debent prasintroitu officili quando deputantur Metallarii, soluere Fisco tertiam partem vneiae illitis metalli I ad quod es dIendum accedunt i & de effosso quolibet Anno eidem Fisco dare nouem vn- Icicias, nisi sit Aurum quod si Aurumst , soluere debent annuatim solum schupulos septem: ti demum ficta purificatione metalli, debent ipsi Fisco
duas Decimas I re se cons derantur tria tempora di Primum , pro introitu : Secundum . pro sessura : Ter
tium, pro purificatione. At vet3 adsundi Dominum, ad principem , vel ad effodientes quae pars spectet at- I tendenda est loia consuetudo , quae tamen nunqriam poterit praeiudicate Domino fundi, quoad patrem sibi debitam i nisν huiusmodi consuetudo se praescripta spatio triginta annorum , &probetur per Testes deponentes de raactuum frequentia: usquc ad n. o.
PROSPERI FARINACllPARS DUODECIMA.
ARGUMENTU M. uria quid sit, oe quomodo in Iure sumatur, quando , s
materia in genere tractata, descenditur modo ad Crimina, seu delicta particularia. Et primo loco de Iniariarum crimine. Praemittitur ergo primo, quod Iniuria largo modo sgnificat omne de. lictum ex animo, de voluntate commisissum 1 3c Aicitur omne id quod non Iure factum est: 3e tribus modis insertur rescilicet, verbis, he manibus. Quibus praemissis ; Prima Itextilis est quod iniu- aria dicitur illata,quatiὰo in alterum aliquid turpe improperatur.
Seeanda, quod dicitur illata, si in alterum imputetur aliquod delictum, a
242쪽
suὶ in specie, sue in generei licet in)properatio in genere contineat in se minorem iniuriam, nec intret poena Statuti ueest enim necesse, quod descendatur ad improbitatis speciem. Tertia , infertur, quando ex verbis, 4 aut faelo alicuius dignit*s laeditur, persona infamatur, seu opinio minuitur;
su E quod dicitur si verum suὲ falsum;
dummodo infamia non sit notoria. quWta, insertur, quando contra alis quem proferantur verba, quibus dicatur aliquid commissum contra bonos mores Ciuitatis, vel quando in alterum
blasphemia infertur, & maledicitur de praeterito, praesenti, vel suturo. ista,'ultima, quod non sollims inseratur quando improperatur aliquod maleficium, seu vitium proue niens culpa iniuriati 1 sed etiam si proueniat s ne sita culpa: & generaliter exprobando in alterum suae naturat vitia; ut puta dicendo quem spurium, gibbo- sum. leprosum, caecuin , dc iis similia iusque adna I.
nius aerionis censeatur. aberi prae
iudiculum in ει quomodo scienda sit
iniuriarum aestimatio. Ropost TA Inspectio inqua-
, ηἱξ tuor partes diuiditur: in ρνima,
respiciuntur actiones pro illata iniuria competentes: in Sectinaa, explicatur, quando per unius actionis electionem censeatur alteri praeiudicatum: in πιν- νιa, agitor de poena, quando Ciuiliter agitur: in diarita, quando agitur Criminaliter. Et redeundo ad Primamilniuriarum actio Auplex est una scilicet Pratoria, altera citallis: Ciuitis quando quis dicit se pulsatum, vel verberatum:praetoria, quae in aliis omnibus casibus datur Itemt alia est CitiiD,alia Criminata: Crimin
lis ad poenam i Ciuilis ad aestimationem
Sed an per electionem actionis Ciui. lis censeatur sublata actio Climinalis,
Author firmat tres Conclusones; qua rum Prima , est quod si prius fuerit intentata actio Ciuilis ad iniuriae aestimationem, non possit postea Criminali, Mao ad poenam Fisco applicandam intentari, imo isto casu Praetor non debet permittere, ut quis proponat primam actionem Civilem, nisi Climinali copulatam. Secanda, qudd s si pri)s intentata actio Ciuilis, non ad aestimationem iniuriae, quae dicitur ad vindictam ι sed ad
damna & interesse : tunc non censetur prohibitum intentari criminalem actio nem ad poenam , e contra.
Tenta,quBd s e cotra fuit primo loco intentata actio Griminalis ad poena, non impeditus quis postea proponere actionem Civilem ad aestimationem: Alij contra: sed concilia , quod'pendente iudicio Criminali non possit intentaria chio Ciuilis; secus e contra. Et de ma tetia vide latius supraqtias. ioo. usque aὸ num. 3 3 iniurians tepetur iniuriato ad iniuriae aestimationem,quae generaliter fieri debet secundum tempus factae intuliae: nec est necesse,quod te ferat se ad damnum , vel lucrum s cum satis si absque alia relatione iniuriam aestimari relatio tamen seri debet ad damnum, non auistem ad lucrum; quia licet aestimatio fieri debeat a Parte . adhuc Iudex habet arbitrium moderandi:& talis aestimatio fieri debet a Parte cum iuramento ἔquod an praecedere debeat taxationem Iudicis, vel post eam praestari D. D. inter se altercantibus, Aushον firmat.taxationem subsequi debere. Quod s plures fuerint illatae, aliquae scilicet ucibis, aliquae factis; Actor, aut unica aestimatione potest omnes comprehendere, aui sngulas singulariter aestimare. Quando verb pro iniuria Criminaliter agitur , poena est arbitraria, exten.
dibilis, etiam ad Corporalem. Quod intelligitur, cessante statuto i eo enim disponente, eius Aispostio est attendenda, Iudicis arbitrio sublato:& condemnatus actione Iniuriarum, essiciuar infamis, siue Criminaliter sile Civiliter agatur; quamuis iniuria si leuis,& minima. Alia est poena restitutionis famae, veniae petendae,& disdicta seu recantationis 5c palinodiq.;n eisdem locis quibus iniuriam protolit i hoc sane intel lecto , nisi iniuria filisset vera. vel iniurians esset Clericus, quia strinq; non potest s
243쪽
potest ad hanc honorabilem emendam: nec non vltra tenetur iniurians ad damna, dc interella.
Inspectio II. A RG V M ENT V M.
Iniuriarum poma quando habeat locum,c quando non. EG v LAR 1 TER iniuriinspunitur. de Civiliter, te Criminaliter rei iam quod iniuria a sta sit Absenti ideoque S araiam de iniuria di sponens, habet locum in iniuria Leha absenti; dc ctiam facta mortim; licet hoc calii dicatur ficta, & abusua, ac leuiorca, quae insertur in Viventem Extende ad sistam nulti ; si ex nutu appareat aliquod signum quod des gnet volontatem iniuriantus; cum et i,m percipi possi ex verbis antecedentibus , de subsequentibus reo magis exten3itur ad in. iuriam faciti in minis, & comprehendit mandantem consulentem , sed procu rantem iniuriam in serri : de eo fori ius procedit in Concitante pueros ad vociis ferandum in aliquem iniurio, e: ideoque iniuriarum actione tenelut ille , qui de nocte tacite viam alicuius mulieris ho-hestae frequeniat, ante illius domum sa-cit Matιina inrseu Viduis campanatori. 5 in hoc consuetudo non excusat: vs que adn. 4
Quod pro leui iniuria , se i pro leui La sima, Criminaliter asti possit, multi ne
gant ; licet communius, εc verius sit ita-em actionem compete red& hinc punitur qui alieri dicit aliquod bonum, sed
ironice . animo iniuriandi: licet non teneatur is qui ad auriculam sui Inimici iniuriam infert, tenetur tamen ex edi-18 cto, de quo in L. Hem apua Labeonem, g. ex ι si Annils de initiν. Qui imo s- mitis actio poenalis, s agatur de poena pecuniaria imponenda, cedi potest sed virum aestimatio fieri debeat a Ceden. te vel a C sonario 3 Aarιον te remittit ad Titaqu de retracI. g a 6sil .m47 Haec non procedunt quando quisis conuicium inseri sine dolo , dc absque animo iniuriandi, niti praesumitur ex verbis, etiam indisserentibus & diuersam interpretationem recipientibus:
sed in isti, in dubio pro exclusione iniuriae arbitrandum est. Non tenetur etiam
achione iniuriarum, qui iocose iniuriam proseri, nisi inseratur in ludis prohibitis, sed de iniuria tenebitur ille, *ii de altero facit ludibrium : nec excusatur λ
eo quod iocet secisse dicat Singulariter vero Iudex actione iniuriarum nota tenetur, animo Corrigendi, verbum iniuriosum proferens: sic ic Magister veria iberando discipulum, dummodo leuiter, re moderate ; quia secus, si grauiter, Matrociter:& virum castigatio sit mode rata, necne 3 Iudicis albitrio relinquit ut τper coniectings Arbitrantis , ut puta, si ferro, id non ligno percusserit ;&siligno, an ac ther, dc vere, dc in qua parte corporis 'sed quorumque casu, poena erit arbitraria , dummodo verberatus non dece sicci ; quia tunc Magister de capitatur. A strologus,qui consultus re . spondet, aliquem esse furem ἱ iniuriarum poena non tenctur, nisi diuinare volens', contra veritatem dicat specia- , liter, quem fecisse surtum , quia tunc capitaliter punitur propter illicitam artem quam exercet et vique ad n. 3 3 3. Pater verb ans filium, vel Anus ne potes , licet iniuriarum actione non te ILneantur ; attamen si modum cxcedant,
cogi pollunt ag filios emancipandos
Ec interdum ctiam criminaliter puniri possunt ex cra ordinem, dummodo de dolo appareat Idem in famulo verberato a Dolnino: E Mendendo ad Amicum, id Coniunctum , nec non ad illos, qui lubrico linguae ex iracundia illatam inis iuriam reuocant incontinenti. Et licet volenti iniuria non fiat , attamen hoc non procedit quoad illos, quibus ex iniuria altori illata, actio acquiritur : Mideo pro iniuria facta filio, vel Vxori Pater, & Maritus respective agere pota
sunt , etiam fisco, vel uxore renuentibus. Idcm pro iniuria facta Clerico, Episcopus agere potest ι ec pro iniuria facta ossiciali , Princeps. Sed similis
actio non transit ad haeredes , misi fuerielis contestata. Et tandem plures iniuriae uno impetu illaiae unica tantum reputatur iniuria, & unica poena locum hia et tvsqua ad n
244쪽
De Variis & diuersis Crim. C V. 229
Iniuria quando dicatar leuis quando
atrox , grauis. ME V i T A s, seu grauitas iniuriae ex me illius qualitatibus dignos citur, habito respectu ad causam, de ad pei sonas
iniuriantis, & iniuriati romittit ut arbitrio ludicis, fle attenditor usus. Iniuria vero peis alis generaliter semper dicitur atrox, siue inferatur in corpore , sue etiam in vestibus : de grauior repulaata, quando insertur in loco publico: S atrox ea, quae in Pin totis conspectu insenuis quia tunc ludex codem loco, Ac statim , potest talem iniuriam arbitrio suo punire: usque ad M. I 0 l . Iniuria facta Clerico, aut Sacerdoti, 23 semper dicitur atrox : sie& illata Magistratui , quae reputatur facta principi, quamuis inseratur finito officio, Ac tempore Syndicatus 1 adeo ut etiam solo verbo illata, acriter puniatur. Sic de pati passisu, quando insertur Doctoribus, cum ratione personae grauis reputari debeat: Eόque etiam, si Mulieri notat authoritaratis.&famae. Quod si fuerit illata ali. cui Sacerdoti celebranti diuina Osscia, poena ultimi supplicij irrogatur, concurrentibus tamen quatuor specialissimis te-quistis, Primo, scilicet, quod sit illata
Sacerdoti. Secundo, tempore celebrati
nis. Tertiλ in Ecclesia Quarto , quod turbentur diuina officia. Alapa dicitur grauis A atrox iniuria, sue percussus sit Nobilis siue humilis: se de illata fustibus, baculo, vel ad domum alteriuuer usque
Veritas comicij , an, quanao excuset a poena iniuriarum.
ERIT As illaticovicii an couiciante P -excuset a poena Aώιhον hic tredecim DD. opiniones inter se contrariantes refert:& tandem ipse distinguit, quod aut sumus in Iudicio, aut extra ludicium i si in iudicio, veritas conuicij excusat, dummodo probemr: s vero cxtra iudicium, tune iniuria aut illata est per libellum fa- , mosum de in scriptis, aut sine libello gescriptura ι primo casu indistincte, tam de re Ciniti, quam de Canonico , veritas conuicii non excusat, de se practicatur in
utroque solo r secundo vero casu, aut iniuria insertur a prouocato, Ac cxcusat i auta non prouocato S sine causa,& tunc non excusat: usque ad n. I S L.
EX QUAEST. CV. Inspectio V I. A . VM ENTVM.
Iniuria ini fum , an alteri sum censeatur ; ita quod unus poseli nomine proprio pro iniuria aberi facta agere.
lliam secta alteri illata censetur ι 3e ideo agiacta filio . censetur iacta Patri, qui propterea in actione iniuriarum praetoria, nomine proprio agere potest: Sed in m teria an sciliret de quando iniuria tum actio competat potius Patri, quam filio Τvide texi 5e uι Gloss& DD. in Disas unius, g. aii Prator , g dGnιών. o in ι. eam gai noc rem , si s nuplam , d eodem. Sed e contra filius non potest agere pro iniuria facta Patri nee Pater ini ita facta filio emancipato: Sic patiter in iniuria facta seruis, ipsis Dominis facta ce setur. dummodo Herit facta in contumeliam Domini Sic de Maritus nomine proprio agere potest pro iniuria facta uxori, sponsae, vel Nurui. pro qua Socer agere potest ue sed si in agendo concurrat Patet uxoris,& Socer; Pater praeserri debet. E contra . v xor agere non potest pro in- iuria facta viro , nisi macularet Uxoris . honorem. iniuria facta Pioculatori, si negotiorum Gessori, Principali de Domino praesentibus, ipsis facta censetur; de actio datur ad accucndum. Extende ad factam Discipulo , respectu praeceptoris rad factam Socio itineris , vel coniuncto, de consanguineo; quia 5c Sociis ad caeteris Consanguineis, facta reputatur, usque ad scutum Cradum. noo ulterius: facta Cl
rico, censerui iacta Episcopo, de Ecelesiae
v iactaque Di ili od by Coos le
245쪽
factaque Episcopo, facta reputatur omisso itibus Ecclesiis si hi subiectis : quapropter, licet Episcopus possit quoad sh, talem in- . iuriam remittere a nequit quoad Ecclesiam , & hinc Monalii non possunt remit tere iniuriam quoad actionem Monasterio compctcntem. Sic & facta Citii, Ciuitati facta reputatur: facta Colono, cen
silui facta Domino : & facta subdito, seu Vasallo, ipli Principi ; dummod3 in contumeliam colum sit irrogata:& omna ca- , sit intcntata per unum, alterius actio non
De iniuria ilia a ,su Mentita datu ad
; satione, non an o iniuriandi balatio honore.
N i v R i A κ v M poena non in- 3 iungitur inferenti prouocato: quod si alieti aliquid asserenti, vel neganti dicat, τι moriris, iniuriam inseri, & intuitarum actione tenetur, quamuis Meu- ιιι a detur cum protestatione .ltio honoremcnιιιι ; quia liaec protestatio tamquam contraria facio, non attendituri sed si daretur ad propulsandam 'iniuriam , esset impunibili, i Daecipue si iniuria sit falsa i& lune, data falsitate inivriae,& mentita. vera , ac ivllificata , non licet iniurianti ad pio pulsandam mentitam , menticia tem rementiri, quia tunc duplici poena punitur, scilicet pro prima iniuria. & prorc plicata mentita. iniucia tamen non est di cre alicui, Tu non il es meram , si id fiat cla alite ira & inurbanci colloquio, quamuis ista verba , e sui natura, & proprietate, iniuriam importcnt. Iniuriarum
3 3 actione non iciactur ille , qui dat alteii menti m conditionaliter, quatenus f ili- . cet e suo honore oblocutus fuerit s enim
conditio non vera scatui; mentita non habet locum ; s ueliscatur, non punitur, cum fuerit dat i ad propulsandum iniuriam: sed data ex interuallo, adhuc cisci puni bilis: vsque ad na-
EX QUAEST. CV. Inspectio VIII.
Iniuriarum actio, quot mosi re
M1M tur explesse , α quandoque etiam 34
tacite. Exprese per pactum, conuentionem, seu traii actionem ; prasserti in iuram to vallatam : tacite per signa, & con iecturas recoliciliationis , quarum ea potissma est, quae oritur a dissimulatione , & non reuocatione ad animum : sed in dubio censetur ad animum reuocata.Oriis tur paritet pinsumptiorem illionis ex con-
ueliatione , & collocutione familiaticum Iniuriante, ex salutatione vicissim facta, ex praestatione futuitiorum. Si similibus. Verum haec operantur cffcctum suum, Is quoad praeiudicium partis rcmittentis, non autem Fisci a N. tantum quoad ius agendi ciuiliter ad damna, & interesse, quando suit facta plenaria remissio: vsque ad istim. 373.
Episcopi, seu alij Clerici, quia astringuntur ex eorum ossicio , rancorem , &odium remittere, debent enim salutare,& alios similes actus facere cum iniu- Iiante, non proptcrea censentur iniuriam remisisse ; quia post accusationem requi-ritor remissio expressa, non autem tacitat quia licet ad tollendum indicium inimi citiae sufficiat probare reconciliationem, Non tamen extinguitur actio: quia solum censetur remissu, rancor propter salutem aranimae: & e contra, si fuerit remissa iniuria propter mortas cogitationem , non tamen , costante timore mortis, reuiuiscit actio ; licet per temissionem iniuriae , vel renunciationem querelae in arti lo mor-ris . non ccoseatur remissa satisfactio, quoad tuteresse ἔ ideo quo non censetur romissa per vcrba generalia , Deque pet fgna; uis tua sint vera , naturalia, necessaria, Mconcludentia: usque ad nam. 383.
246쪽
De farma Libelli in crimine iniuriam
guae. Verum nullo casu Iudex ex seipso, nec absoluere , nec Condemnara potest absque Principis rescripto: v , ad n. Φ1Ο.
IBE L L v s finiuriarum continere debet nomen iniuriantis, species illatae iniuriae ; debet exprimi tempus, Eclocus, cum aliis circumstantiis; quia alias esset ipso iure nullus, si agatur Criminaliter a vero ciuiliter ad aestimationem, tunc est necessaria Partis propositio, ne Non annus, mcnsis, dc dies illatae iniuriae usque ad gr. 3 8'.
ARGUMENTI M. De Maledicente Principi , Cardinali,
R I N C r v x maledicens ex propo 3 9 Θ-sto. & malo animo, puniendus emlicet Princeps de maledictis non curet rextendendo ad quodcunque verbum contumeliam importans. hoc enim semper dicitur maximum delictum t multoque magis maledicens Romanae Ecclesiae , Cardinalibus, & Praelatis, qui de tali iniuria sint Iudicis competentes: de Delinquentes excommunicari,SI puniri possunt. s iniuria tangat Ecclesam I secus e con-4o tra. Praedicatores verb, qui in eorUm prae dicationibus, & concionibus , Ecclesiatum praelatis maledicunt, seu detrahunt, acerrime puniri debent,seclandum eorum Regulas, vel statuta pro grauibus criminibus , seu culpis poenas imponentia adummodo nominatim, vol per circumlocutionem, propiij nominis deitaliant, cum alias in genere liceat vitia Praelato, rem tangere. Maledicentes cuilibet Prin- i cipi, siue publich siue priuatim praesertim Papae , non solum infames reputam mi , & ab Ecclesia extorres redduntur, vertim etiam quandoque tamquam Haeretici puniuntur, si id essiciant dolo &. malo animo, secus si per ebrietatem, leuitatem, temeritatem, seu lubricum liu
ARGUMENTVM. De poena, in materia Libesii sum0.
v TMOR in praesenti Inspectione, relatis pluribus DC. opinionibus, 4x tandem firmat Regulam, Compositorem libelli simia, sitie Laicum, sue Clericum , arbitratie puniti; etiam usque ad pinnam mortis. Extendendo ad Mandaniatem , & Consulentem, Scribentem, Dictantem, seu Exemplantem; praecipue vigore Basta P U. is stari a fol. ia 61.quae quidem Bulla comprehendit Legentes, δύRetinentes, pari poena puniendos concurrente manifestatione. Extende insuper ή, ad assigentes in loco publico litteras. Car mina, scripturas, vel picturas .& ad Publicantem : ex quo, necesse est manifestate, ut poena incurratur. Eoque sortius puuitur Componens librum in alterius infamiam , seu carmina , epigrammata, vel cantiones, aut quid s mile i seu illas eantans. Item stercorans fores alicuius cornua ibi assigens,scribens literas, seu aliam scripturam infamatoriam, obscoenas scriptu ras in alterius infamiam in aliquo loco ponens: Et multo magis assigens libellos umosos Palatio Pi incipis, vel Vibis;siue eos componens contra Magistratum, Iudices, aut Oriciales. Reuelans tales li- hellos famosos, praemium consequitur, si libet sit, arbitrio ludicis, de bonis Aciacusati , si vero seruus, libertatem consequitur , 5e Fiscus soluit Domino pretium. lndicare autem dicitur is, qui iudicialiter reuelando accusat. Sed poena libelli fomo si non habet loeum, nisi dolus intel- ην ueniat, quo deficiente , si quis faciat, leogat , manifestet, vel retineat libellum δε- mosum, non punitur: prout non punitur eum componens , sed non publicans equinimis nec p*na locum habet nisi omnibus videndus, Ac legendus publice ex
Poena vero libelli famos de Iure Civili est ultimi supplicis si contineat libellus ca- ηεpitalia delicia r si vero non capitalia, ea ena imponitur, quae pro improperat
delicto esset infligenda: quod si non de-V , lictum
247쪽
lictum, sed iniuriam contineat, extraordinarie punitur , Ac quidem mitius , si formetur in ignominiam cuiusuis inhonestae personae. De Iure autem Canonico flagellatur. potest deponi, de si monitus neget delictum, sacramentis priuatur, quod si contempsurit , excommunicatur.
7 Ponens huiusmodi libcllos in Ecclesia,
anathematietatur; de in foro poenitentiali, necnon in foro soli tenetur ad restitutionem famae per contrarios libellos se dis. dicendo. Si vero Statutum imponat pro libello fimolo aliquam poenam , debet imponi & atrendi; sed nisi sit expressa, 48 ad ius commune est recurrendum , a quo ultra poenas enunciatas , si ilis Author Et Compotitor ei scitur infamis, &intestabilis i usque ad n. qqI.
ARGUMENTIUM. Parium de quota tuis, quando a Iure
Advocatum, & Clientulum in casu Vi istoriae, est improbatum a stire: huiusmodi Advocati Advocationis ossici priuantur ipso Iurei tenentur ad duplum, vel ad qua ituplum i infamiae nota perpetua notantur I Ad omne lucrum , Ac commodum, quod exinde prouenerit, tamquam turpe ge illacitum , Fisco applica tur r tantundem de suo soluiti de perdit expensas de proprio in lite sacris , nec non actionem mandati : contra ipsum iuratur in litem, tonetur poena falsi, reputatur crudelis, δc depraedator ue dicitur litis Redemptor, de peccat contra bonos mores ι suest Advocatus, siue Procurator, aut Causidicus iudicialis. Extende Regua Iam etiam ad Aduocatos, Se Procurato res, non descriptos in Matricula,&quam. Dis sint consanguinei, de pactum fuerit iuratum , de sub nomine Salardi velatum: usque ad n. 23. Et in tantum est a Iure improbatum,3 quod punitur quamuis contineat sumia. mam moderatam respectu debiti salarii Ac quamuis non fiat de quota litis, sed decerta re in litem deducta, ut puta, si paciscatur , quod finita lite sibi detur a clientulo quid immobile de haereditate t Ina neci valet pactum de s bi dando certam
quantitatem pecuniatum in casu victoriar : sed quia hoc a DD. controuertitur, attende sequentes Conclusiones per Λα-ihorem firmataS.
Prima sit, quod si promittatur Aduocato, seu Procuratori certa pecuniarum 4 quantitas in casu victoriae tantum, talis promissio dicitur illicita , de reprobata, quamuis sit promissa certa quantitas m
Secunda , quod si promittat ut certa pecuniarum quantitas uniformiter sol- suenda , tam ita casu victoriae , quam secus I talis promissio valet . Hummodost moderata , de correspectiva laboribus.
Tertia , qudd si simpliciter promit latur in casu victoriae, nihil dicto in ea su εnon victoriae i huiusmodi promissio se inpactum deducta non est illicita, nec re probata ; dummodo non si iti excessurcum possit Advocatus, victoria non adepta , salarium petere. Ampliando Regulam , inducitur pactum de quota litis, etiam per interposi- tam personam , dummodo aliquid paciscatur in excessu, Ac isto casu, salarium dicitur moderatum , si non excedat sum
mam centum aureorum: hoc uno nota
biliter adiecto , quZd si pendente lite, Mante accusationem, Advocatus a pacto recedat, & poenitentia ductus ulterius non prosequatur . nullo modo punitur.
Sic de Regula non procedit in illo, qui gnon est Advocatus , neque Procurator, licet tamquam talis constituatur . ita de
non est prohibitum s fiat post litem finitam a prout idem est, si huiusmodi pactum
sit nullum: nec prohibetur Advocatus, Et Procurator de suo in litem expendere, dc pacisci quod quantitas expensa cum licitis usuris restituatur. V nica est poena, scilicet priuationis ab ossicio, quae imponitui Advocatis , Ee Procuratoribus. Clientulus vero tale pactum faciens non punitur, cum de eo lura misericordiam habeant: vsque ad na-
248쪽
De Variis & diuersis Crim. CVIL 133
Pax Φιά,m quotvlexfI Ριὰ Concae cordia, Treuga,vel Induci quia Affcuratio Ciιtio, vel Promisso de non ostendendo in quomoὰo inter se omnia praedictu dister ua scire tum pacem quando quis cogi possit. Ι v ivi TvR praesens quaestio intres partes; in quarum ρνιma agitur quid sit Pax, quid Concordia, quid Treuga. quid Assecurati Z quae si poenafrangentis pacem, seu cautionem de non offendendo At haec discutiuntur per duodecim articulos. in secanda verd parte per decem de nouem percurruntur plures, εἴ contingentes ccisus, in quibus dubitari solet, tam respectu personarum , quam subsecutarum offensionum. in ιertia,perquatuor, an scilicet, S quando pax, seu cautio rupta dicatur. Et licet videnduma esset quid sit Pax, quid Treuga. quid Concordia, vel induciae 3 attamen . quia istorum cognitio non pertinet ad decisonem iudicia iam, Balbor remissiue loquendo, militer primo loco quaerit, An quis cogi poss4t ad faciendum parem λ Et constituit Regulam negatiuam; sciliret, quod nemo compelli possit, nisi ex Ciuitatis, M Reipublieae quiete , vel nisi Imperator , vel Princeps cogat, quod facete potest poli punitionem iniuriae , & offen- sonis: sed ad faciendum I reugam unusquisque compelliturivsque ad n. I o.
LARGUMENTU M. Aa cutiendum ae non ostendendo, qAomodo , os corum quo Iudice
ln ' Ecut Asti TER quando Iudex, biliris imminere periculum , ne
Partes se ad inuicem offendant, potes etiam non petentes, α inuatas cogere ad cauendum: & hanc compulsionem suceis re per mulctam , captionem pignorum , capturam, bannum , exilium , carcera- rionem, aliasque poenas suo arbitrio insigendas : Eoque magis tenetur cogere alteram partem ad cauendum ad instantiam alterius Partis, quae timens ab aliquo offendi, implorat iudieis Micium Quod si requisitus negauerit, dicitur iniustitiam facere, & in Syndicatu tenetur de omni damno, & scandalo secuto dumis modo praecedat iusta causa, iustusve timor , M id faciat cum aliquali cognitione causae. Tale praeceptum debet esse 4 reciprocum , non enim potest cogi uni. ca tantum pars ad cauendum: quando Iudex causa cognita videt ex utraque parte adeste iustum timorem I alias secus r& licet multi velint quod data ab una Parte, donec ab altera praestetui, si offenso intercedat, Cautio non dicatur ruptas attamen firmiter concluditur , quod si una tantum pars cautiouem praestiterit, fueritque contrauentum . locus est conuentionalis poenae exactioni , quamula altera Pars non cauerit: Quinimo ia pro- testetur non valere cautionem donec per alteram Partem fuerit praestita , Iudex non tenetur praecise huiusmodi protestationem admittere , non enim neces.sario requiritur quod sit reciproca Cautio , cum in ludicis arbittio resideat eo-gere alteram Partem, si uidelicet cognouerit nullam ex eius parte subesse timendi occasionem. Caetetum iudex incompetens cogere non potest Partes ad ca- suendum e quinimo. si coacte cauerint, non opposito de incompetentia , adhuc iurisdictio non prorogatur: usque ad na-
cogi ta praestandum cautionem an post quis non solum pro se, sed etiam pro
suis confinguineis quibus unetiam ae non ofndendo consangu
neas petentis cautionem, in quos.
In O c i ad cauendum potest quis,
sini non solum de non offendendo sprincipalem petentem cautionem , sed Y a etiam
249쪽
De Variis &diuersis Crim. CVII. 233
diruitur. Qui verδ pacem priuatam fregerit , vltra poenas praedictas, capite deis orsum, & pedibus sursum, si apprehendi
non potuerit, depingitur cum eius nomine , cognomine, Se Patriar sed quia ista Constitutio est Carpen. non extenditur vitta Picenum 1 sed cum istis concordanthannimenta generalia ubique attendenda in eodem Statu Ecclesiae. Milites de Iure communi inducias frangentes, capi. te puniuntuit Clerici vero contumacis bona publieantur: itaque poenae veniunt cumulative ad poenas conuentionales: usque ad n γε.
Pars I. Artic. VII. ARGUMENTVM.
Pinna fungentes crationem de non offen
οευλ frangentis cautionem deI3 non offendendo quidquid varii varia
dicant, est arbitraria r venit cumulative ad poenam conuentionalem, nec m ea
confunditur, nisi quando applicatur ODfc nso in torum , vel in partem, cum dam. nis,& intercile, & tunc talis poena arbittaria habet locum . quando cautio fuit praestita. nulla adiecti poena: si enim fuerit adiecta arbitraria non habet locum;quidquid Ahj contra: cum certissimum sit,vltra poenam delicti, & conuentionalem, 'aliam adiungi non posse arbitrariam, nisi de arbitrio in stipulatione facta sit mentio: quia de cautione de non ostengendo, ad pacem ruptam, non sit illatior usque ad
Pars I. Artic. VIII. ARGUMENTUM. Consentionalis paena fractae pacis , su
cutitionis de non ossendendo, cui applicetur.
V ε iure communi poena fractae pa
cis seu conuentionis de non offendendo . applicatur iuxta eonventiones fa
ctas in stipulatione:sed secundum Bullam
Pii IV rL8. Bulgar. 1 f.I. i gy.istae poenae conuentionales applicantur Camera Ap stolicat : & generaliter quidquid sit de lu-re,fisco applicantur:vsque ad n.94.
Pars I. Artie. IX. ARGUMENTUM. Paena contientionati semel oluta propter semel factam pacem seu cautionem, an possit iterum exigi propter aliam
fruetionem,in contrauentionem. R o resolutione praesentis articilli, vide infra aνι. 3 1. de hac facias vul- cam Conclusionem, quod scilicet poena semel commissa per contrauentionem , unica tantum vice exigi possit; nisi an sti polatione adesset Clausula, rata manense pacto , vel, suis evioris . aut adesset iuramentum,quod habet vim praedictς Clausulae: usque ad n 96.
An f, plures fuerint Promissores de non
ostendenti,mnus teneatur pro alio upotius institam, mel pro mirili.
I plures in pace, seu cautione de non ostendendo,promiserint non offen- Igdere alios plures,& promissione contraue mat unus. alium unum ex dictis pluribus offendendo tunc ille solus tenetur ad poenam conuentam:Et licet Alij contra, non recedas: nisi quando omnes promiserint, hon ut singuli sed tamquam unum corpus repraesentantest vel in stipulatione exprimatur unum pro altero teneri, 3c Omnes in solidum. Sic, & plures promittens non offendere unam solam personam , puta Titium alit Titius olfendens plures, tenetur ad totam poenam, sic Titius offensus ab uno ex dictis pluribus omnes in totum tenentur. & ab unoquoque eorum exigi potest: ita firmat AHhis contrariis impugnatis: usque ad n IO4.
250쪽
An fractio pacis, sim cautionis de non ostendendo , probetur ex fuga , in Contumacia ostendentis in praeiud cium fidei seras. IF Ε o v L A sit, quod pacis, selito cautionis ruptae poena conuentionalis ad hoc ut exigi possit a fidei usi fore debeat de fractura constare certe,& concludenter per Testes,non autemper solam contumaciam,seu contumacialem conscis Onem principalis Delinquentis r unius enim contumacia,&. inde ficta confesso resultans, alteri non nocet , sententiaque contra Principalem absentem, de contumacem lata, fideiussori non praeiudicat,quamuis esseendata super dicto unius Testis,sed tantlim coadiuuat alias probationes.Qua do gero Principalis Delinquens sit soluendo, tunc sola contumacia praedicta dii ipsi Pt incipali noceti ex Bulla Pij lv. I 28. Busiar. p. t. semper nocet fideiussori,nec requiritur in Contumace principali citatio personalis: usque ad nu
Pars I. Artic. XII. R G V M E N T V M.' Pace sicuta , an cautio praecedens cω- fatur cassa , . extincta , or an Iudex eam casiare teneatur.
piolitetur, quod per solam pacem absque alio ludicis iussia, vel Decreto, praecedens praestita cautio de non offendendo sublata non censeatur,quam. uis offensio inde secuta praesumatur facta ex noua causa , bc ludex arbitrari possit cautionem esse cassandam, si ita sibi videretur : quod si negaret ex iusta causa, adhuc cassa censeretur, secluso periculo nouae offensionis, quia tunc Iazc catare posset, etiam instantibus Partibus, quibus non permittitur recedere contractu pacis, nec praeiudicare Fisco in participatione Primae Coa uentionalis. Quidquid Alij contrat usi
ARGUMENTUM. ensionis appellatione quid veniat, ad lectum , ut ex ea censeatur rupta pax, vel cautιs.
NG DIENDO Author secundam partem propositae quae- Illionis, praemittit quod offensio dicitur id omne quod ad iracundiam prou cat, dummodo ex facto competat os senio actio iniuria tu nomine proprio, ecdum modo illud factum sit intuitum, ecpunibile, licet ad effectum excusandia fractura Pacis, seu cautionis, sufficiaetaehum esse de sui natura ad iram prouocans, quamuis non sit punibile. In propolito ergo offensio dicitur omne factum,quod poenam meretur: M vero dicitur in Personam quando corpus tangitur, si agatur de odio irrationabili, scilicet quando non Principalis contentus in Instrumento, sed alter, pro quo iste fideiussit,offendat; secus quando agitur de odio rationabili, scilicet quando ipse Principalis offendit , dc ad x hoc dicitur in Personam quando tangitur quid cohaerens corpori, ut sunt ungues, pili, &capilli : in offensione verbpersonali, non requiritur tactus corporis i si suerit ergo promissum non ossendere personaliter: aut non essendere Personam, rumpitur pax, etiam per offensionem quae non tangat corpus i si verbsimpliciter fuerit promissum de non offendendo , intrat distinctio odij rationabilis, & irrationabilis , sed si fuerit promissum non offendere per verba generalia , ut puta directe. π indire r. qu cumque modo. tunc ensionis appellatione venit quaecunque offensio suE in Personam, siue personalis; A ex quacunque offensione pax dicitur rupta : v v