장음표시 사용
261쪽
De Variis & diuersis Crim. C IX. 147
tis consistens in corporis exercitatione non prohibetur etiam interue ni Cnte pecunia: valet legatum relictum ad ludos honellosi nec isti ludi improbantur, si praeter corporis exercitationem consistant in ingenio , quia licet
non vale u contractus ex ludo, valci ta
men sponsio , 8c valet mutuum ex ludo permisso, & non prohibito,prout est ludus pila &fauoram, qui permittitur etiaClericis, dummodo non distrahantur a , , diuinis. Quando verδ luditur pro conuiuio, vel comedendi caula, tunc ludus etiam in mera fortuna consistens, non prohibetur.nisi interueniat blasphemia,ta excedatur in quantitate, & dummodo conuiuia inter Clericos non trans Cant in dissolutionem, vel ludatur in Ec- 13 clesia, aut inter Lusores sit magna disparitas:quinimo magna quantitas amis. si in ludo permisso, potest repeti, nisi vigeat consuetudo in contrarium .vsque ad num. 13 7.
Pars IV. RGUMENTU M. De retinente ludum domi, quando, in
3m Exi NENs ludum domi , ultram Domus publicationem , dc quod' possit ei impunE damnum, d iniuriam
inserri, videtur etiam alia extraordinaria poena puniendust quinime, siquis verberauerit illum nulla poena puniatur : & furtum illi factam, impunicumr manet, nec requiritur per processum criminalem. Ampliando ad retinentem ludum pilae, in quo magna pecuniarum quantitas ludatur: & contra simili retinenti denegata actione ciuili ad restitutionem, datur tantum rei vindicatio. Puniuntur etiam accommodan s taxillos , ementes, & vendemes Barati rias, dummodo ludus retineatur lucri, Isec emolumenii causa , & dummodo damnum, sertum, & iniuria inserantur tempore ludi, fle Aleatori, dc in rebus ipsius Aleatoris:quia fallit quando unus ex ludentibus amiserit aliquam quantitatem pecuniae, nam ipsi non licet perditam rem furari. Et in ludo permisso. prout est colluctatio , pila aut simili, si unus ex collusoribus alterum Collusorem , sue etiam extraneum spectatorem, seu Tranteuntem , casu, &sincidolo offenderit, non punitur: usque ad
De repetitione pecuniae amisse in ludo.
EGvLARITER datur victo va contra vincentem actio repeti- ΟDoni, pecuniae deperditae , quandoteruus, vel filius familias illam amisit, etiam in ludo permitto,datur enim Domino , &Patentibus repetitio. Acquisita in ludo non tribuunt Acquirenti, nec titulum, nec bonam fidem et non transferunt domicitum, re dicuntur a quilita ex maleficio. Filij postunt reu care alienationem eorum, qiaae Pater amisit in ludo,utque ad Legitimam ipsis debitam I de bona v incentis lunt tacit :hypothecata ad Fauorem eius, qui ad peeuniam amissam repetendam actio nem habet. In praentii La repetitione x Tnon datur praescriptio : quamuis Alij contra. Regula tamen non procedit ita Iudaeis intcr se ipsos Ludentes, etiam inludo prohibendo , cum lit inter iplos attendenda lex Mosaica:prout non - . tur repetitio in ludo permisso . quinimo competit actio ad consecutionem e usquc
262쪽
De validitate, sim militate contractio, γ Mutui, inter Cossusires oeu abas occasione tidi celebrati.
, 3 nes factae in ludo prohibito, vel
occasione ludi, non valent, extendendo ad spansiones, vulgo Commissas. nec non ad fideiussonent quinimo nec permittitur venditio, dc dicitur inualida per Lusorem Collusori facta : dc iste Vendens in ludo non tenetur de euictione, si venditio fuerit facta ex ludo prohibito: imo nec valet transactio, in. qua aliquid detur, vel promittaturi nec ' confirmatur iuramento.Non valet Mutuum factum Lusori,& mutuanti dene- gaetur actio pro illius repetitione, quando is, qui mutuauit, erat ille, qui in domo sua ludum retinebat, quamuis fuisset Nobilis, nec retineret lucri causa enon valet etiam Mutuum factum Lusori a Collusore, Bc illi mutuantes,ut par. ticipes ludi puniuntur.Valet sponsio de non ludendot dc circumscripta consue Q tudine , quae seruanda est ubi viget,
quando mutuans pecuniam sciebat, quod illam accipiens erat lusuus, mutuum non valet, nec parit actionem, nisi pecunia mutuata sit in esse,& per Lusorem non amissa: si vero ignorabat, datur semper repetitio: usque adn. 128.
Pana Incendi, quae sit ' quando habeat
locum GP quando etiam ex incendio quis teneatur ad damna, in interesse,
plam, ec profundam appellat Author , nodosam, ec latissimam existimat: dicit Incendium crimen grauissimum,
dc contingere eolia ex proposito,ia data opera, casu , dc nulla praecedente culpa, vel culpa praecedente : culpa consideratur quandoque in Omittendo, quandoque in committendo. I Ucen dium oriri potest quandoque ab intra, quandoque ab extra.
His ergo praemissis, quaerendo quaest poena incendij si fuerit commissum t Laleo, de iure Civili, quandoque traditur bestiis, de potest comburi : quandoque decapitatur, quandoque deportatur, Ec quandoque etiam relegatursecundum qualitatem inccndij dc personarum Sed ab hoc, ut poena Iocum habeat, debet constare de dolo, 3 saltem ex indiciis, dc coniecturis.Tenetur Incendiarius ad omnia damna, MinteresIe, dc contra eum datur actio est edicto Praetoris, actio serti, actio legis Aquiliae , quae quand6que dantur ad simplum , quandoque ad duplum 2 venit intereste extrinsecum : datur iuramentum in litem dc ex eodem procesia Iudex condemnare potest ad poenam fisco applieandam, ec ad damni emendationem. De Iure autem Canonico, Clericus pro qualitate criminis punitur, de si excessus esset magnus, ex magno incendio dolo commisto. posset degradari; si vero non magnum,deponi a beneficio: si paraum,lulpendi ab ossicio Malias arbitrio ludicis puniri:vR. ad n. I s. Quando Incendium fuerit commis sum culpa, de negligentia inhabita tium, isti aut Hstibus caeduntur, aut seuera interlocutione Ec commination sustium Iudex dimittit arbitratia poena correctos, dc ultra tenentur ad damnum , dc intereste: si fuerit commissum lata culpa, tenentur ad Tenam corporalem , de s mul ad damna , si ex leui, pecuniarie plectuntur 1 quod si leuissima, non tenentur criminaliter, sed agi potest ex Lege Aquilia ad interesse si fuit
in committendo, secus si in omittendo: Ec in omittendo dicitur quando nullum praecessit factum omittentis,quia si prae cessisset,leneretur ad interesie: eo ma- ώgis si res incendio consumpta retinere tur ex contractu, in quo de sui natura veniae leuissima culpa praestanda, prout in Commodato, vel alio, qui fit, dc celebratur in unius tantum gratiam.Idem
in Conductore in illis casibus, in quibus contingat illum teneti de leuissima culpa: ec hinc de ista tenetur ille, cui habitatio gratis a Domino concessa est r vel Tis, qui non gratis, sed mercede data, Mpraemio, habet custodiam rei combustae. vel
263쪽
De Variis & diuersis Crim. CX. 249
vel diligentissimam promisissct custodiam ratione officij. De Incendio proueniente. ex casus fortuito, absque dubio habitator, nec Criminaliter, nec ciuiliter obligatur: Ecerit casus sortuitus,quado ortum habuit in loco, ubi ignis accendi non consueuerat, vel quando a fulgure causatum
fuit, vel vi ventorum , seu tempestate exorta,ignis accenditur: usque ad n. 4O.
ARGUMENTUM. Incendium quando praesematur ortum
E G V L A s. 1 T v a. Incendium in acua dubio praesumitur causatum culpa Inhabitantium,fle Convcrsantium in domo combusta: multo magis, si unus solus inhabiteti sed in hoc attenditur locus loci, in quo ignis accenditur : fi Cnim ibi unus tantum inhabitet, illius tantum culpae adscribitur ; quod si pii , o res, eisdem pluribus tribuitur. Culpa velo praesuinitur in eo, qui tener, dc f cit immoderatum ignem : dc C contra cxcluditur ex igne moderato, solito, iccommuni. Praesumitur item ratione loci, quando scilicet ignis fit in loco incongruo ,& periculoso, seu ibi ponuntur signa, id alia de faelli combustibi-hi lia: scd ad hoc ut locus periculosus dicatur, coni a re debet de periculo ante euentum. Praesumitur etiam ratione temporis , ut puta, quando quis flante venio ignε accend:t in loco aperto; ex quo tenetur ad omne damnum. Item in eo, qui non tenet ignem de nocte coopertum non solum cinere, sed retesta, & tugurio ι vel in co,qui retinuerit foenum domi sine consense, vel printer conuentionem factam cum locatore , Vel re locata usus fuerit alio modo
, , quam solito, dc destinato. Idem si combusta fuerit domus ab inimicis Conductoris, quo casu tenetur etiam ad damna Vicini in subsidium, cum vicinus prius agere debeat contra Incendenis e S.Quodsi domus, vel ager combustus fuerit a vicinis, Conductor Locatori
non tenetur. Generaliter incendium fortuito non praesumitur ortum : ideo ἀque cuius culpa causatum sit, probatur coniecturis, & ptaesumptionibus arbitrio Iudicis. Quod si incendium fuerit I i missum in aliquam domum , seu
agrum, a cane, vel mustella, ad cuius caudam suerit ignis accensus, Ec ioco appensus, appendens, Naccendens, tamquam existens in culpa, tenetur de incendio, nisi esset Infans, furiosus, aut similis. In proposito vero , praesumptiones culpae per contrarias praesumptiones tolluntur dc ideo inhabitans non tenetur,si eius diligentia probetur, etiam per proprios familiares, d domesticos, filios, fiat rcs, dc Uxorem , quae tamen diligentia specifice circa custodiam ignis,dc tempus orti incendij probanda est.Similitor,ic specialiter,quan- sdo Conductor in conducta domo dimiserit duas puellas duodecim annorum, ec puerum annorum viginti, qui minus diligenter ignem custodient S, de ri ..cte incendium ortum habuit, non tenetur Conductor, nec etiam de culpa
leuit sed absque dubio teneretur si ibidem reliqui it et filios infantes qui facile possent ignem accendere : usquC
Et hoc unum nota,quod quando aliqui habitant partem superiorcm do . Ismus, alij autem partem inferiorem, si oriatur inccndium, dc ignoretur in qua parte domus ortum habuerit, ratio noincertitudinis omnes sunt absoluendi.
Variae quaestiones in materia Incendij. Eo VLo Ri TER Dominus
seu Pater familias, si Clare con- 1 71het adhibuisse debitam custodiam, α diligentiam, hon tenetur pro incendio orto culpa suorum seruorum et Ec pari
modo , non tenetur Socer pro Nuru, nec Maritus pro uxore. Conductor, Mhabitator domus combustae non tenetur resarcire Domino damna ex incen- illdio illata nisi saltem in leuissima culpat quod si incendium in aliquo hospitio
causatum suefit culpa alicuius amici, aduenae, vel hospitis, Conductor non tenetur ad resarciendum damnum, dummodo clue appareat de Incendia-
264쪽
tio quod si non constet cuius culpa in cendium sit ortum, adhuc sententia
serti non potest contra ipsum ossicij
Exercitorem: usque ad n. 13 I.
Si ignis transeat de una domo in ' aliam, debet damnum emendari a Domino domus, ex qua ignis profluxit, si ipse Dominus in aliqua culpi existat: sed si incendium propter negligentiam
vicini, quando Commode, & sine periculo extingui poterat, in domos alterius Vicini transiuit , conceditur istiao actio ad damna , ic interesse. Quando autem cx aliqua domo, euolanie scintilla ignis in domum , vel fenile vici
num, non tenetur, quia casus sortuitus .
reputatur: sic & ille, qui in proprio agro ignc in acccndit, ut stipulas, vel spinas comburat ad facilius serendum,& vbel iorem terram faciendam dummodo sit adhibita diligentia circa tempus, io cum, & caeteras circumstantias , ne igni longius euolaret. Generalis enim,& solida est conclusio, quod Incen
dium ortum propter vim ventorum,
non existentium in principio ignis, accensi, dicatur casus fortuitus. Quaerendo autem, si propter ignis timorem devastetur domus, vel quae combuiatur, vel illi contigua, quis teneatur ad damnum & respondetur quod quando id fiat iusto metu immiax nentis periculi, iussuque Magistratus, nemo tenetur; quod si secus, dc incendiarius sit certus, ipse obligaturi s vero non constet de certo Incendiario tunc, s aliqua domus vicina dc intermedia devastetur, omnes vicini, ad quorum domus verisimiliter ignis profluxisset,sne illa deuastat one, dc diruptione, e
nentur pro rata Contribuere in rese
ctione damnortim domus dirutae. Tandem in hoc crimine punitur a 13 scistus effectu non secuto, solaeque minae arbitraria poena puniantur Responde quod sic t sed in paruo incendio non habet locum poena Statutaria capitalis , sed alia mitioriusque ad numerum . I 6O.
De grauitate, in detestatione criminis
Repetundarum ,-Baraitariae. VLc ARAM sibi proponit Au in thor materiam examinandam in hac quaestione, de incipiendo ab huius
criminis detestatione, dc atrocitate dicit grauissimum esse crimini Laelk-M, testatis, de Simoniae aequiparari , inter maximas dc capitales caulas connumerari , nec non cile simillimum Assissinio, furto, proditioni dc Sacrilegi O.
Artic. II. ARGUMENTV M. De pluribus, ac diuersis pamis a m e
i bitis in crimine Baraitaria, in Repetundarum. N EcvLAkiT Iudex pecunia
corruptus tenetur, lege Iulia Repe
tundar. quae hodie est arbitraria usque ad deportationem inclusiue : tenetur Edicto de Calumniatoribus : Cod. de poen. Iadie. qai mase is die tenetur de falso, dc falli poena mec non lege Iulia, demi pabsee. praecipue si pecuniam accipiae pro necando homine : Dignitate, eccingulo priuatur, redditur inhabilis adulterilis iudicandum, infamis efficitur:
dic. qui male rudie. si causa ciuilis sit. Ec pecuniaria, dati triplum, promissa duplum restituit : si autem sit crimina- Iu , omnia confiscantur bona , & in exilium mittitur: quod procedit quando innocentem condemnat , vel nocentem absoluit : tenetur insuper ad expensas, dc damna passa, facit litem suam, dc ad aestimati nem litis oblitatur et usque ad nu
265쪽
De Variis&diuersis Crim. CXI. 1 ff
A R G V M E N TU M. De cussone, e eius parna, quando locum habeat, Cr quando non.
V o ε x, per Concussionem pecuniam extorquens, tenetur ad restitutionem pecuniae, de extra ordi nem punitur : cuius Concussionis crimen non committitur, quando a sponte Dante, nulla praecedente metus illatione , pecunia recipitur : Cuncussio enim nil aliud est, quam aliquos Premere occasione dignkatis, vel ossich. Hoc crimen committitur, ne dum Praeside, Iudice, dc altero officiali, sed etiam ab inferiori,qui iussit Praesidis.seli ossicialis timorem incutit,& pecuniam extorquet, nec non quando indcbite aliquis vexatur. Huius criminis actio perpetua est, sed non potest intentari nisi a concussin&quia non praesumitur, probari debet: usque ad η. 3 9.
Iudice iudicante per sortes : dispositio
autem. L. I. procedit in eo Prouinciae Administratore, qui habitatores concussit,spoliauit,& nudavit: dc ideo non confunduntur; nec una tollit aliam : vs
R GU ME NT V M. De Iure Canonico quae par μ Iudicis,qui pecunia corruptus iniustitiam facit. v o g x Ecclesiasticus,qui pretIo, paut alias per sortes iniustam tulit 7
sententiam , suspenditur ab executione ossicij per annum: qua suspensione penis dente, si diuina exercuerit, Irregularisessicitur. Ista poena ab Episcopo non
potest remittit vlterius extra ordinem
punitur, suspenditur tantum ab Ordinibus , non autem 4 beneficio i dc ad hoc ut puniri possit, sex requiruntur,de quibus Auriar loquitur remissiue ad
Domini c. in cap. I. de lent. θ re tussic. Π 6. usque ad num. 8O.
udex pecunia corruptus, iniustitiam faciem , quando ιeneatur ad quadruplum in virum applicetur fisio, mel Parit.
V o ε η pecunia corruptus in-d iustitiam faciens, tenetur ad quadruplum eius, quod accepit : ex L. I. C ad Ieg. Iud. repetandar. εc ad duo quadrupla quando ab utraqu Parte recepit, quod totum applicatur Fisco, si ex Parte Dantis adsit turpitudo , qua celsante, pro medietate applicantur ipsi Parti Laesae. Haec actio competie infra annum, quo alapis, non t
netur nisi ad simplum i sed hodie , hac ι poena sublata ex Auth. veno iure , C. de paro. Iudie. qui male iudie. si causa Ciuilis dc pecuniaria sit, dati triplum, promissi duplum refundit; si Criminalis. Omnia bona amittit: aduertendo , quod di positio Auth. noua iure, habet locum ia
riam Committenti, in simul confundanturian vero omnes imponi possint, vel earum aliqua, Iudicu arbitrio. ECHARITER in praemissis Lud ex origine, non autem executiori en , una poena non tollit aliam, sed non omnes imponi possunt, unica tantum infligitur arbitrio,ic electione Iudicantis i Et licet poena, quae venit ex Edict. de Calumniat. non tollatur per alias,nec poena Quadrupli confundatur cum corporali attamen illae poenae, tam legales , quam Canonicae , quoad originem, non quoad executionem intelliis guntur: Venit eumulative resectio exinpensarum, damnoram, Maestimatio litis.1c poena Statutaria tollit omnes alias Iuris communi .
266쪽
ARGUMENTUM.Dep is corrumpentis Iudicem.
rumpens tenetur cadem poena, qua tia dex corruptus e punitur insuper poena salsi,& relegationis, siue causa sit publica. siue priuata, aut fitcalis. Arbitrium corrumpens, tenetur de dolo :quod si Iudicem, non pecunia, sed prece corrumpat, siue corrumpere tent uerit, poena centum aureorum plectitur .' pecuniam datam non repetit : &actione de dolo pro expens s conueni-
φ tur: Quod intellige i dummodo adiit turpitudo; permittitur enim dari pecuniam ad iussit iam consequendam , vel pro ccnseruatione sui iuris, & pro te redimendo a vexationibus ι quo casu pe-Ii cuniam datam repetit. Quod si λ Iudi - allegetur turpitudo ex Parte Dantis, excipi potest de turpitudine Recipientis , ξc sic Exceptio cum Replicatione
confunditur, remanente prima actione, ex qua Iudex condemnatur : usque ad
ARGUMENTVM. Iudicem corrumpens, an causam amistat.
g zo VLA RiTER corrumpens inludicem , millam & actionem, perdit: sed si sit Reus,perdit ius defendendi, & in Criminalibus ius suae
innocentiae probandae. Idem est in corrumpente Notarium,sed requiritur declaratio , non enim perdit ipso Iure. Quod si prece corrumpat, licet sementia sit nulla, causam non perditi multoque minus si det, ut cito iudicetur, de causa expediatur: secus quando Pars pecuniam dedit diffidens de iure suo, id voluit per corruptio nem iustitiam consequi: usque ad uuia
At G V ME N TU M. Iudex pecunia corrupIus , iniustisium faciens, quando , in quibus casibus puniatur.
v D E x pecunia corruptus initiis stitiam faciens, punitur poena Re- 33 petundartim ali sque pluribus poenis de quibus suit dictum svra anse. i ad quas
tenentur omncs alia extranei corruptioni, Participes, complices, de eo socii: ipseque iudex tenetur pro suo Ministro ad poenam Quadrupli cumque exhibore , per quam exhibitionem liberatur,
nisi in principio Ossicii expresse se pro eo obliga iset, vel delicto, illicitoque lucro participasset. Regula procedit, non solum si Iudex
facienda non taciat, verum etiam si non facienda faciti quin imo etsi munera recipiat . t iustitiam faciat, cum debeat semper manus mundas habere i imo nec ei licitum est accipere , ut cito expediat, siue in causa Criminali, sue Civili 1 nec permittitur recipere etiam sub tittito venditionis, donationis, aut alterius cuiuscumque conti actus. Quod si re integra, poenitentia d uctus pecuniam restituat, in nihilo tenetur.
Et licet Ciuilis Iudex non possit de causa Criminali cognoscere, singulati- 34iet in crimine baratiariae, concultionis,& extorsionis criminaliter punire ualet ex nouo processu , nec non conueniri potest , officio durante: &. unusquisquc admittitur ad accusandum : At intra annum a die mortis eius, qui de tali crimine arguebatur , datur actio contra haerede si admittit ut etiam ad accusanis dum ipse corrumpens, dummodo corruptionem probauerit , quae probatio
seri potest post sententiam, & per decem menses post absolutionem. Mntentia vero data a. Iudice corrupto, quamuis iusta, una cum omnibus Actis, est ipso iure nulla, nec super ea iterum ab eodem ludice pronunciari permitti tui. Quod si essent duo Iudices, quo- Isrum unus Corruptus i vel f tres, & duo corrupti, ad buc sententia infirmatur sed si pecunia recipiatur post sententiam, pactione praecedenti non pi obata, sustinetur.
267쪽
a ssustinetur. Sententia verδ Arbitri, doli
cxceptione rescinditur. Et generaliter, si sententia lata Retit per inimicitiam, aut latam culpam, ope restitutionis ad excipiendum condemnatus admittitur. Non iterum Regula procedit in eo qui fouens bonam causam, iudicem indemnem conseruati nec pariter quando Iudici dantur dari solita ex consuetudine. Ar-hiter vero, licet mitet prenas Iuris Canonici , facit litem suam, δe tenetur de iure Civili. Tangem haec Repetundarum poena praescribitur per lapsum anni a tempore depositi Ossicii , quando agitur contra ipsum ossicialem:a tempore autem mom P tis quando contra haeredes: im5 quod talis causa terminari debeat intra quinquaginta dies, aliqui voluerunt per text. in
ARGUMENTUM. De munerum receptione Iudicibias
Am Eo v x x a Tha. Iudicibus M. & Ossicialibus munera recipere prohibitum est in Urbe ex Chirographo Clementis VIII. de anno II93. Iudicibus Criminalibus poena mortis, &confiscationis honorum imponitur. Iudices vero non habentes salarium , non prohibentur recipere munera a spontEDantibus , se & lieitum est recipere ab Amicis, dummodo in toto anno non re is cipiatur citra valorem centum aureorum: sed hodie prohibentur recipere, nisi esculenta , & poculenta, quando dantur ex mera liberalitate . eaque moaerata . ut
insta duos uel trex dies ab ipso Iudice . eiusque familia consumi possint: usque ad
De probatione Baraitaria. si ARAT TARi A non praesumi lum tur, ideoque est probanda per te- 2
des legitime examinatos, & omni e ceptione maiores 1 inter quos non con
numerantur illi , qui fuerunt a Iudice Carcerati, qui in Syndicatu porrexerunt querelam , vel petitionem dederunt et qui nimδ nec mediaear ij . seu pecuniam exbursantes Bene sufficiunt Testes domestici. x familiares; Zc ex indiciis, con- iiecturis,dc praesumptionibus tortura potestinistri: usque adn. 78.
Promittens bonum litis euentum apud Iudices , an, quamdo, in quo modo puniatur. Ro Mi TTENs bonum litis
euentum, seu sententiam fauora bilem, M ob id pecuniam recipiens, punitur eadem poena , qua corrumpens: Ac vltra . datur actio iniuriamin , & adlitis aestimationem : eadem poena plectitur Advocatus , vel Procurator, qui faciens se amicum Iudici, promittit Clientulo bonum litis euentum. Idem in Notario reuelante sententiam ferendam, x eoque fortius in illo, qui utrique Parti promittit avsque ad nu
268쪽
LARGUMENTUM. De Dotibus, in Recipientιbus pro o tineia initia, vel iustitia, apud S dem Apostolicam, an,quando, Π quap a puntantur. 13 PNs τ ε s , & Recipientes pro λ- tinenda gratia, vel iuvitia apud Selem Apostolicam, tum excommunicati
Excommunicatione maiori, anathemathis
Eati , M absolui non possunt nisi a Pontificeseu ab eo specialiter Delegato, praete quam in atticulo mortis r Mabselatio non conceditur , nisi prius quantum datum fuit, integraliter Pauperibus largiatur: inon sufficit Partis remissio, seu donatio ilicet excuset impotentia restituendi, Sch ex constituum. Gregor, XIII. expressε omnium beneficiorum priuatio imponitur, necnon ossici saecularis. de temporalis. Huiusmodi poenae incurruntur ipso Iute, de ultra infamiam redduntur inhabiles in posterum ad alia consequenda. vltra ptaedicta, potest Iudex ex arbitrio alias poenas irrogare , post quas omnes incursas, si diuina exercuerit, Irregularitatem incurrit.Constitut o praedicta comis prehendit omnes cui istunque gradus, etiam Cardinales, de Episcopos, Proxenetas, Mediatores, Praestanter, auxilium, sensilium, vel auorem, Mandantes, Ratificantes, Monentes, Persuadentes, Pre- eantes, Instruentes, aut utilitatem Proponentes; sed in his non punitur affectus, essem non secuto, vel nisi quando secuta suerit pactio, promissio, Go, vel re ceptio , quamuis nihil operentur, licet se iacere, & operari iactitent. Eisdem poenis innodantur. qui scie 16 ter Utuntur gratia, seu iustitia, sic propter datum, vel receptum obtenta. Quinimo nuda promissio sitis est, dummodo sit in
quantitate, apta ad inducendum mortistrum. Extendendo quamuis non obtine 27 tur gratia, seu iustitia, etiamsi simpliciter detur, non facta aliqua expressione ver horum, comprehendendo omnes ubicunque existentes:etiam quod id,quod datur, Ut recipiatur, sic quid paruum , Actae promissio, vel datio sit ocialia siue etiam manisostar ec quamuis promittatur aliares, seu inlitas praeter pecuniam i x sue pro consequenda iustitia in spiritualibus,
sectis in temporalibus, data animi linteritate. Scientes veto culpabiles, Zc non reuelantes intra tres dies, incurrunt poenas Extrauag. I. de sentent. Excommmmc. Sed ad hanc reuelationem non tenentur, LSnisi soli Existentes in Curia,reuelans gaudet impunitate , dc immunis essicitur a poenis. Non licet insuper recipere aliquid sub nomine doni, seu muneris, exceptis tamen esculentis , 3c poculentis paucis diebus consumendis ex mera liberalitate datis. Gratia autem sic obtenta. est ipso Iure nulla: praed e poenae ligant,dc obligant in soro conscientiae. Quae omnia stricte procedunt in gratia, seu iustitia obti- α'nenda apud Sedem Apostolicam i sectis apud alium Principem, Magis ratus, seu
Personas r verius tamen est, ut compre
hendant in Statu Ecclesiae omnes haben 'tes uuisdictionem Civilem, de Crimin
Non habent locum, si quid dein, aut
recipiatur post lanam sententiam, obten- , tam gratiam, seu impetratam iustitiam. Item non incurruntur ob dationem pecu niae ad redimendam vexationem super Iure iam quaesito, vel quando quis pacis citur cum Iudice, ut citius caulam expediat . dummodo non ad alium essiectum, vel ad eum corrumpendum exbursetur:
Prout nec etiam incurritur excommuni
catio ex sola cogitatione de aliquid dando, vel recipiendo, etiam cum firma voluntate exequendi: δί tandem nec etiam quando aliquid datut sine dolo; oc malo animovsque admu . Is .
Iudex, qui non pecunia corruptus , Malias dolo, c per Frdes inis iam
faciens ad quid teneatur, tam crimianaliter , quam ciuibter Ex quibus,c quando in Iudice praesumatur potius dotis, piam imperitia.
EGVLΛRr TER Iudex malὶ iudicans, non ex imperitia, sed ι ι dolos tenetur ad interesse, facit litem suam, Ac obligatur ad totius litis, Millati damni aestimationem. Quod tamen
269쪽
De Variis &diuersis rim Q CXI. 27s
non procedit in Beneficialibus, in quibus non cadit vera litis aestimatio. Inlu per potest criminaliter,& arbitrarie pu-31 niri, si causa Criminalis erat ; si vero Ciuilis, infamiam tantum is currit,obligatur ex poena falsi,& nis habeat in bonis, luet in corpore; iuratur contra eum in litem, & si aliquem ad mortem condemnauit,& tradidit, poena Iegis Corne- Ba de, sic aν. tenetur. Si autem per imperitiam iudicet, arbitrarie tantum punitur. In Iudice dolus non praesumitur, ideo probari debet ., nee sufficiunt prae sumptiones, nisi sint evidentes, & con- ludentes quin imo potius imperitia non praesumitur sed dolus. Primo, quan do iudex communiter pro Perito habe tur. Seeundo, quando enormiter partem 3 3 laeserit. νiu,quando iniustitia esset notoria. arto,quando constat a quo pecuniam receperit. Ruinio, quando esset capitalis inimicus tirus,contra quem iniustam protulit sententiam. μαι quanis do processit sine causae cognitione,& Aefacto. Septimo, ex qualitate illius personae Octauo, ex qualitate facti Nono,ex eo,
quod id non secit, ad quod tenebatur ratione Officii D/e m si dixisset, se velle serre sententiam , odio inimicitia, ne lamicitia dictis enim eas bus,exclusa impetitia, dolus includitur: usque ad O. 3 9 s.
Iudex,seu Oscialis negligens in faciendo
iustitiam , quando, . quomodo puniatur , seu teneatur, tam cita ter,
quam criminaliter. V o i r e s , & Ossiciales regula-34. Writer sIndicanturietiam de eorum negligentiis , tenentur ainione in factum , iaciunt litem suam, ac in solidum obligantur ad verum, & totale interesse I nec non puniuntur, si neglistentia esset specialiter , 8c determinatea lore punibilis: quod si secus,tantummodo facit litem suam , non in solidum, sed quanti Iudici visum merit eum aleficio: sed si negligentia fuit dissoluta, dolo proxima, vel dols commissa, tenetur in solidum, & ad totale intere L se. Quare firmat Conclusionem , quod si negligentia Iudicis absorbeat totumius partis, faciat iplum teneri ad totale interesset sed si in aliquo particulari laederet, tunc non teneatur nisi ex illo particulari, in quo laedit: usque ad n . o7. Ista autem actio datur contra Iudicis haeredes perpetu δ punitur criminaliter talis negligentia i & inuidenter po- r test peti restitutio e quod si Iudex non habeat in bonis, condemnatur cCrporaliter : sed si negligentia si pura, non tenet ut ad aliquam poenam, vertim tantum ad interesse, ec arbitri ym non extenditur ad poenam criminalem risco applicandam , sed tantum ad interesse Partis De lure Canonico, iste Iudex ne- 3ς et 'ittens facere iustitiam excommunic tur, priuatur omni emolumetito, 8c lucro ; ac de Iure ciuili priuatur omelo, de deponitur: quod tamen non procedit inomciali perpetuo, ac generaliter de consuetudine. Ex scrupulosa negligentia, inquisitio non seruatur, nec ex ea iuratur in litem mon autem potest redarguide negligentia , nisi prima praecesserit interpellatio id requistior ac singulati
ter excusatur quando multitudine cau
sarum fuit impeditus, aut aliquo alio modo sibi interdictum: usque ad n. 3 .
ARGUMENTUM. Iuc lex per imperitiam ,ficu alias male tua dicans, ad quid teneatur, in
an o. V D E x per imperitiam, seu imprudentiam male agens, 5 iudi- 3 7 cans, facit litem suam; sed non tenetur in solidum ad omne interesse : litem enim suam facere, idem est, ac damnum alterius in se transferre 3 ex quo arbitrari E punitur in quantum religioni Iudicantis videbitur. Regula locum habet tam in iudice ordinario, quam Delegato, &in Arbitro, si Compro missum fuit factum cum iuramento, de sine additione poenae : quinimo, Min Arbitratore , si immodice Laeserit, ic ei non fuerit data latissima potestas. Idem in Assetare, cuius con- 3 silium Iudex sequi debet; quoniam si malum & iniustum dederit, ad vςram litis aestimationem tenetur. Extende ad Authorem Praelidis,dc ad consultorem,
270쪽
s suetit electus a Partibus, secus si a Iudice, cui certe non tenetur, sed ipse Iudex obligatur. Licet hoc non procedat. Primo,quan-
, , do Statutum mandaret secundum conia silium Sapientis iudicari. Secundo, quaendo Iudex suerit deceptus a suo Consultore. Tertio, quando Consultor non sute electus a iudice sed a Parte, vela Principe. αuartὸ, quando Cosultor erat Do. Ehor,approbatus,dc doctoratus in studiis generalibus. Ruintὸ,quado erat publice exercitatus in ossicio. Verum si Iudex erat Peritus,quia non obligabatur sequi
Consultoris iudicium iniustum, pro Pt rea non exculatur: usque ad n . Ty. Ita dc iudex tenetur, si ex lata culpa o iniustitiam secerit: si ex latissima,punitur criminaliter: si ver 5 ex leuissima, impunis evadit in totum. Quod si contra aequitatem iudicet, teli cotra Iura, quam- iii, bene iudicasse crediderit. vel si tandem contra communem D. D. opini nem ludicauerit, videtur facere litem 4r suam : coque magis, si erraucrit in iure Certo, dc notorio, ec iudicauerit per supinam imperitiam, vel no seruauerit consuetudinem, seu pronunciauerit Contra Statuta, Fc reformatione, scd sic male pronunciando, soluendo interesse, habet regressum contra Deditorem, se inciis, si negligendo secerit litem s uam ex dolo:quia tunc no potest petere cessione in Iurium & actionuabeo, cui soluit. Et hoc casia quamuis a sententia non fuerit appellatum, vel semet,aut bis appellatum appellatione non prolecuta,
vel etia talis sentetia suecit bis,seu semel co firmata, adhuc obligatur: 8e licet Alij
Contra, hanc conclusione Author firmat
1 intrepidε. Ac iterum licet Alij contra,
proceditur semper contra primum ludicem, non autem contra Confirmantes. Tenetur etiam: secundum aliquos
appellatione pendente : Alij contra. Quinimo etiam si appellationi fueriere nunciatum, nisi pars express E approbasset sententiam contra se latam.
Mulioque magis obligatur , si per
imperitiam aliquem ad mortem condem uerit, ic tradiderit, excedendo poenam Statutariam, quia tunc con tra eum retorquetur vigore Edicti,
3 Euod quisque Iuris. Sic & etiam, si minorem , vel maiorem poenam imponat, vel recuset punire, dc inquirere
delictum notorium, aut sibi denunciatum , si noluit recipere accusationem etsi aliquem iniuste banniuit , si intuli eposuit in tortura ; si probationcs, ocTestes non te cepit , ex quo tenetur ad
interesse totale, si ex dictis probationibus Pars liquid assee suam intentionem, facit litem tuam, nisi essiciat quod restituatur furtum , vel damna, damnum passo. Imo admittens probationes non ψ admittcndas tenetur ad interesse Partis; prout EA rbiter admittens exceptiones non admittendas. Extende, quod I
dex etiam teneatur , si admiserit soti declinatoriam iniustam, si non admiserit appellationem admittibilem, si relaxaverit carceratum, de Iure non relaxandum , si requisitus non dederit Tutorem Pupillo, si receperit fideius- ssorem non idoneum, si noluerit deferre iuramentum in casu, quo illud de Iute deserre debebat, si fecerit causam desertam , non pronunciando intra instantiam Statutariam , vel Legalem, requisitus , si non condemnauerit in expensis iuste condemnandum. si non interposuerit decretum super contractibus Minotum , seu interposuerit quando interponere non debebat iaipsorum praeiudicium: vique ad n. y6l. Limita modo proposita n Regulam
in principio huius praesentis Articuli, squod Iudex sic per imperitiam male
iudicans, cum teneatur solum cx quasi maleficio, ideo non Obligetur ad damna , ic interesse in solidum i imo si imperite iudicauerit in aliqua lege, seu materia dissicili, secundum Aliquos iatotum liberetur ; licet ex mente Authoru veritas sit puniri, sed mitilis. Huius modi actio non transit ad haeredes: tant lim tenetur ad interesse damni emergentis, non autem lucri cessantis i Mhodie quidquid sit de Iure , de Consuetudine iudices non syndicantur de sentemus per imperitiam male datis, sed tantum de furtis male ablatis , de dolo, dc barat taria. Et tandem quando Iudex per imperitiam , nullam profert senten- 47tiam, tunc non facit litem suam, nisi mandet executioni, dccxecutio fuerit
irretractabilis. Tenetur quippe, si protulerit dolose . vel quando lapsa sine tempora ad dicendum de nullitate, seu
quando ex ea Pars praeiudicium reposetauerit, quia hoc casu, tenetur adsum
plus, Ec expensas factas in Iudicio ι hce eno faciat litem tuam: usque ad n