장음표시 사용
741쪽
finita & quorum unumquodque aeternam & infinitam essentiam exprimit; entia vcro finita oriuntur necessaria modificatioue istius substantiar, nempe Dei, attributorum, veluti animae modificatione infinitae cogitationis & corpora modificatione extensionis infinitae 3. 67i. 672. . Enimvero Spinos non demonstravit, praeter Deum nullam dari , neque concipi posse substantiam, seu non dari substantiam nisi unam camque infinitam I. 7o4. , sed dantur uti- , que in recepto vocabuli significatu substantiae plures finiatae . os . . Extensio ne in sensu quidem Spinose attributum Dei esse potest g. 69i.) , & errat Spinosis, dum
Deum esse rem extensam contendit g. 69 a. ), nec co pora oriri possunt per modificationem extensionis infinitae, instar attributi divini spectatae, nec in sensu Spinosa d, ci possunt modus, qui Dei essentiam, quatenus ut res e tensa consideratur, certo & determinato modo exprimit f. 694. . Nec res cogitantes finitae, Veluti animae, modificatione cogitationis infinitae, instar attributi divini spectatae, oriuntur, nec dici possunt modus attributi divini, infinitae scilicet cogitationis I. ro . b. Spinosa deni-qlle nec demonstravit, nec demonstrare potuit absolutam rerum omnium necessitatem, sublata penitus omni contingentia & libertate voluntatis . IIo. , adeoque omnia, quae sunt, non necessario sequuntur ex attributis divinis.
Paret itaque hypothesin falsam esse vinolisinum I. sos.
Log. . Per nostrum adeo systema corruit Spinosismus cui ipsume diametro oppositum, ut adeo impossibile sit, ut, qui nostris principiis imbutum possidet animum, in errorem isti mincidat. Quin potius nemo rectius & felicius Spinosismum oppugnabit, quam si nostris principiis armis utatur. Enim--- Vcro dum hypotheta Dinosae, qua nituntur cetera omnia, quae Disiliasu by Corale
742쪽
quae sibi propria habet, consutavimus ; eo ipso sua spontς
in auram absunt ceteri ejus errores omnes, qui inde fluune, ut adeo opus non sit iis discutiendis operam ullam impendi. Lubet tamen aliquos notare. 712.
Drat Spinosa , dum nullis dari in rerum natura fines Anes ex contendit, seu causas Hales nihil esse pronunciat in Appendi- unmerso ace ad pari. I. p. 36. nise humana Agmenta. Etenim id in- Spinosam fert ex eo , quod omnia naturae aeterna quadam necessita- peram relete procedant: quod cum nec demonstraverit; nec demon-gati. strari possit s. 7ia. , nec tanquam vera admitti potest conclusio, quae ex principio falso infertur g. 4o I. Log.). Immo cum contrarium ostenderimus I. 6o8. 64s. 648. B seqq. para. I. Neol. nai.9 ς Spissa arumat, quod negandum erat s. aos. Log. P. Quamobrem cum erret, qui assi mat, quod erat negandum s. 6 a 4. Log.ὰς Spinosa errat, idum fines omnes e rerum natura arcet, eosque nil nisi h mana figmenta esse pronunciat. '
Cum finibus Spinosa sapientiam Dei tollit 6 8. PIG.rat. , quam nullam esse agnoscit, sed inter humana figmenta refert: qui quam pietati noxius sit error , suo tempore abunde constabit, quando proin ossiciorum erga Deum demonstraturi sumus.
s. II g. Errat Spinosa , dam miracula in numerum impossi lium Mira irefert. Quoniam Spinosia Fatalista est & quidem universa- rum impos Llista , fatalem rerum omnium necessitatem , sublata omni tibias falso rerum contingentia & libertate agendi, ex ipso Deo de- a Spinosa af ducens I. ros. ; nil quicquam aliter scri potest, quam seria. quod fit: unde & prop. 33. pari. I. Usic. tuetur, res nullo alio modo, neque alio ordine a Deo produci potuisse ,
743쪽
quam productae sunt, & in Cor. I. prop. praceae negat Demoperari ex libera voluntate. Impossibile igitur juxta
ipsum est, ut in rerum natura existat effectus, cujus ca sa naturalis siussiciens minime existat. Quamobrem cum miraculum non contingat, nisi quando naturales deficiunt
cauis actum ejus, quod possibile est , determinantes f.
si 8. Os- i juxta Spinosam impossibile est, ut unquam miraculum aliquod contingat, adeoque miracula in numerum impossibilium refert. Enimvero Deus potest iacere miracula, quotiescunque Vult 3. 36 3. para. I. Neamn . Patet igitur ut ante s. 7aa. errare vinosam, dum miracula in Mumerum impostibilium reseret.
Miracula ex necessitate absoluta ordinis naturae , euius contingentiam ab eadem liberam non adstruximus f. s61.
Conmi , impugnat Spinose ex instituto in Tractatu Neois
gres in Politico c. M P. G. G μει. dc miraculum nihil aliud significare contendit, quam opus, cujus Causam naturalem exemplo alterius rei insolitae LXplicare non possumus, vel saltem ipse non potest . qui miraculum scribit aut narrat, ut adeo menti xjus convenienter muractauin desniri d beat per essectum naturae in litum ., cujus causam ignorat vulgus. Non igitur eidem per consequentiam imputamus , quod diserte respuit, sed quod tanquam verum defendit , utpote probe gnarus , quaenam ex hypothesi sua
consequantur. Unde & eidem convenienter p. 7 6. infert, omnia , quae in Scriptura narrantur, miracula naturaliter contigisse,&quomodo contigerim exemplis nonnullis docere audet, tanta quidem in hypothesin suam confidentia, ut P. 77. tandem concludere non erubescat, si quid in Scriptura reperiatur, quod apodictice demonstrari potest, legibus naturae repugnare, aut ex iis consequi non potuisse, plane. credendum id a sacrilegis hominibus iactis literis adjectum esse. Unde intelligitur, quam noxius si Spinosismus, & quam necessarium fuerit, clarissime ostendi, quam' lubrico Diuiliasu by COOste
744쪽
De Paganimo, Manichasmo, Spino in o mr
labrico nitatur fundamento e id quod in antecedentibus a me iactum confido Ceterum cum ex iis ipsis , quae de hypothesi impia in anterioribus demonstiavimus , intelligatur, latentes in Spinossim errores fundamentales distincte vix percipi posse, 'rus ab eo, qui notionibus ontologicis distinctis ex ipsis rebus derivatis imbutus est ; quam si necesse ut in Ontologiae studio operam indefessam collocemus , vel me tacente intelligitur- Quamobrem & data occasione monuimus, & denire, inculcam , cum inculcari satis non possit, neglectum philosophiae prima: Spinos obstitisse , quo minus errores fundamentales , unde ceteri profluunt, animadverteret . eundemque obstare debere. Zio minus alii Scripta Spinos legentes se. expediant: dii- cultatibus, quibus intricantur, praesertim ubi methodis nota. fati'fuerint gnariis
Spino ae irreligio sum .seu nulgi istin est religio- ED Religionis enim Spinosistae fatalistae sunt & quidem universialistar ' SH μγος. . Enimvero si fatalista fuerit univcrsthsta , irreli-mum sin gionarius est s. s i. - Ergo etiam Spinosistae irreligio-tio.
narii sunta Ad Spinossimum nimirum applicari potess demons ratio , qua per fatalismum universalem religionem omnem tolli evicimus. Juxta Spinosum Deci nulla relinquitur in agendo libertas, cumque nulla concedatur sapientia f. non 3. II a. , nulli admittantur in rerum natura fines f. eis. snec Deo competit directio eorum , quae in uniVerso contingunt , ad certos fines. Quamobrem cum ista directiost gubernatio divina cf. 899. pari. I. Theia. nat. s Deus universum juxta Spinosum minime gubernat , atque adeo
Sstinosa tollit, quod praecipuum in providentia divina F.
922. para. I. TMOL nat. . Qui haec perpendit, faci Ie perspiciet, quod in Spinosismo religio non subsstat. Quamvis enim cognitionem Der in prop. aδ. pari. ψ. Et hic. pluriamum commendet; non tamen in hac cognitione magis cultus Diuiti sed by Corale
745쪽
728 - Pars II. Sest. II. cap. IV.
culnis quidam consistit, quam in cognitione narurae, tui sedulam navamus operam, quia eadem delectamur. Et sane constat, Spinosum summum hominis bonum in cognitione veritatis theoretica quaesivisse, & ex ejus hypothesii Deum cc oscere idem esse, ac res naturales per causas suas cognoicere. Unde denuo apparet, quam noxius sit Spinosismus, utpote religioni omni inimicus. Qui animum Spinose, quo erga religionem assectus fuit. noscere voluerit; Tr ctatum ipsius theologico - politicum evolvat. Nostrum non est eundem hic depingere vivis coloribus.
obluatio dis Spinosi a tollit omnem obligationem disinam ad tinestis
vina ad actiones committendas , malas vero omittendas. Ehcnim Spi-
acti tace nosista fatalista est, isque tiniversalista I. ros . . Enimias adniso- vero si fatalista fuerit universialista, obligationem divinam si sinum sub- tollit I. sqq. . Ergo Spinosista obligationem divinam
Nimirum Spinosistae voluntatem animae liberam esse negant, adeoque ex eorum hypothesi homo necessario agit. Juae agit, & per causas naturales ad sic non aliter agendum eterminatus est, nec seipsum indeterminarum reddere po- res immo cum omnia tandem a Deo sc non aliter determinentur, nec Deus quicquam aliter determinare possit, quam determinatum est; in Spinossmo ne fingere quidem licet obligationem divinam. Hoc tamen non obstante, Spmos largitur, praestare si homo ex ratione vivat, quam si vitam rationi contrariam ducat: sit ita. quod neget, hominem ex libera voluntate actiones suas rationi consormare. Et eum hominem, qui secundum rationem vivit, persectiorem judicat altero, qui rationi contrariam agit vitam. Immo constat , ipsium vinosam egisse vitam admodum sobriam , ad inserviendum aliis fuisse pronum &a laedendis aliis procul remotum. Ceterum quae hinc fluunt consequentiae veritali de praxi morum inimicae, si omnis obligatio divina a
746쪽
actiones alias committendas , sias vero omittetidas, cenaseatur nulla, nec homini relinquatur aliter, quam vivit, via vendi potestas, nostrum in praesenti non est docere , cum nulla mentis perspicacia animadvertantur. 7 164
Spinosismus ab atheismo parum duo. V que narius est, Spiralismi
immo certo respecta magis nocet. quam aueis mus. Etsi enim cum asseis
Spinosa admittat Deum, omnium rerum causiam primam & ma compa unicam s. 67 a. : quoniam tamen negat ipsum esse si, rans. pientem not. g. 7ia. & ex libera voluntate agere nang. 7o9. , ac uniVersum hoc gubernare not. I. ri corpora ac animas &, si quae siunt, res cogitantes alias, in eodem esse ranquam partes in toto statuit not. s. o 8. , Deum fingit a vero Deo , qui sapientia summa g. 6 o. pari. I. Theoc nat. & voluntate liberrima praeditus g. 43r.
pan. I. Theon nat. , uniVersium hoc capientia siua gubernat s. 9o a. pan. L. Neoc natυ, & in quo animae ac corpora,
di, si quae praeterea dantur, res cogitantes, non existiant, 'quemadmodum partes in toto f. Io 8. , prorsus diversum. Perinde igitur est, ac si Deum verum existere ne gareti Quamobrem cum atheus sit, qui Deum existere negat I. 4ii. ; Spinosismum ab atheismo parum distare
patet. uod erat primum. Porro Spinosismus tollit omnem resigionem c . 7 i 4. atque obligationem divinam ad certas actiones cominitia Ttendas, Elias vero omittendas s. Irsa , pCrinde ac assicismus g. 316. 339. . Quoniam itaque atticismus noxiusCst, quatenus per eum religio omnis atque obligatio diviana ad certas actiones committendas, alias vero omittemdas tollitur , quin Spinosismus aeque noxius sit ac atheis mus nullo modo dubitari potest. Iuod erat secu/dum. cum D Theol. I. Pars II. J ZZZZ - Eni
747쪽
Enimvero cum Spinosismo indivul Q nexu colinet fatalismus universalis f. To9. . Quamobrem cum per fatalismum universalem fatalis necessitas ad omnes omnino hominum actiones extendarur F. sa8. 3, cum atheismo autem fatalismus universalis non necessario connectatur
s. s 3 i. , praxi morali magis obstat Spinosismus, quam Atticismus in se spectatus, cui quippe nonnisi per accidens
fatalismus universialis accedit. Quoniam itaque atheismus noxius est, quatenus praxi morali obstat, quemadmodum pluribus docebimus suo loco; evidens omnino est, Spinolismum certo respectu magis noxium csse, quam atheismum. χuod erat tenιum. Quodsi quis luculentius cognoscere voluerit, quantum interiit inter Deum verum & eum , quem fingit Spinosa &speciosa definitione ornat s 67 a. , quae anguem in herba latentem fovet; quae de Deo vero tum in systemate, tum superius in sectione prima demonstrata sunt, cum Spiriὀ-ssmo conserat: ita nimirum patebit, quaenam eidem repu- gnent, & quaenam de Deo neganda snt illo admisso, consequenter constabit, quam exiguus sit illorum dogmatum numerus, quibus in Spino no sua relinquitur veriras. Arque ea de causa factum est, ut unanimi omnium consensuathei existimentur Spinosistae & Spinosismus pro impia hypothesi habeatur, cumque autores alii, quibus atheismi l bes fuit adspersa, nacti fuerint suos defensores , nemo tamen hucusque extiterit, qui eandem a Spinosa abstergere ausus fuerit. Quin potius Ethica Di se unicum systema atheismi, quod publice prostar, agi scitur : cujus adeo fundamentum subvertere nostrum esse judicavimus.. =- TIT. Episareismi Epis ureismus est opinio, qua negatur intrinseca acti duisitio. num honestas & turpitudo atque obligatio divina ad alias actiones committendas, alias vero omittendas. Undc reum dicuntur, qui hanc opinionem fovent.
748쪽
De Paganimo, Manichaeismo, Spinosi o S. 73I
Nomen habet Epicureismus ab Epicuro , philosopho, qui providentiam divinam negasse & quod caeco fato regantur omnia statuisse dicitur. Unde per consequentiam ipsi imputatur , quod homini vivere liceat , prout lubet Deusque parum curet, quid faciat, & summum bonum existimarit voluptatem corporis. Hinc contigit eos , qui summum bonum in voluptate corporis collocantes in emperanter vivunt & in quaevis scelera proni ruunt, nisi quatenus poenarum metu coercentur, Epicurei dicantur. Defendit Epicurum lib. I. Ethic. c. a. f. 678. & seqq. Tom. a. Oper. Gassendus ostendens, philosophum non de voluptate corporis, sed animi fuisse locutum & ipsummet temperanter vixisse. Nos citra infamiam philosophi nomen retinuimus , tanquam terminum receptum , de ipsa Epicuri mente parum solliciti. Cum vero in Theologia naturali de errore theoretico agendum sit, qui respectum ad Deum involvit, error autem practicus, quasi vivere liceat, prout imbet, consequenter actiones omnes reserendae sint ad id, quod delectat, seu ad bonum iucundum, ex eo sequatur , quod actionum honestas & turpitudo nulla st , nullaque Dei ad alias committendas, alias vero omittendas obligatio; igitur nobis hanc opinionem Epicureismi nomine insignire libuit. Etenim qui agnoscit alias actiones sua natura esse honestas, alias vero turpes, & nos a Deo ad illas committendas, has vero omittendas obligari; is non vivendum esse statuet , prout sua unumquemque trahit corporis Voluptas. Nemini circa significatum vocabuli nos litem movebimus , neque de eodem cum aliis contendemus: susscit constare, quo in sensu de Epicureismo hic agatur tanquam errore veritati Theologiae naturalis opposto. Neque vero est, quod verearis confundi Epicureismum cum atheismo practico. Etenim atheus practicus non negat obligationem divinam: sed ejus parum memor agit, quae eidem contrariantur f. soa. : unde error eius non in theoria, sed in praxi consistit. Atheus practicus novit, se agere quae Deo displicent; hoc tamen parum curat: ast Epicureus negat,
749쪽
displicere Deo, quod agat, sed ipsi perinde esse , quom
docunque vivat homo- Equidem in hoc cum Dei, a sentit,qui su iter obligationem divinam tollit sue 39.): enimvero quoniam cum Deismo non necessario cohaeret negatio moralitatis intrinsecae actionum 3. 337. , in eo Dei sta ab Epieureo dissert Quodsi vero honestatem ae turpitu. dinem intrinseca in ab acti ovibus humanis removet, Epicu-rcismum cum Deismo conjungit erroribus duobus in unum compactis, quos tamen a se invicem distingui opus est, ubi de ii, sententiam dicere volueris. Quoniam plures dantur errores . qui sibi mutuo minime contrarii in eodem subjecto simul locum habere possunt; de iis non statuendum est ex subjectis, qui iisdem imbuti simi, sed ex seipsis . ita ut
pro diversis habeantur , quorum unus absque altero esse potest, sit ita quod subinde alter uni necessirio cohiaereat, quemadmodum Spinossimus cum fatalismo universali necessario nexu cohaeret, utut hic absque illo esse possit. Vides adeo in separandis a se invicem erroribus majore aeu-mine opus esse , quam vulgo putatur et quod tamen distriamen ariendi debet, nisi in iis confutandis summa imis mustere volueris.
s. Irg. insto Epicurei existimant ficere homini acZiones fias determino Epicaret re ex suo arbitratu, a si quaconus lege civili prolibrattin Cum Iumessuas enim non admittant intrinsecam actionum honestatem ac determ turpitudinem s. 737. i in se 'ectatas omnes pro indilaon ferentibus habent, easque demum moralitatem consequi ex lege censent, quatenus eae praecipiuntur, vel prohibentur. Quoniam itaque obligationem divinam ad actiones alias committendas, alias vero omittendas nullam esse sibi pes suadent g. est.2, absque obligatione autem nihil praec plum . 984. pari. I. Neol. nat. 2, nihil prohibitum intelligitur g. 98 s. pari. I. Theol. nato ς quoad Deum aetiones
omnes indifferente4 statuunt, easquc demum censeri b
750쪽
De Paganismo, Manichaismo, Spinosi O N.
nas vel malas, prout lege humana, seu civili praecipiuntur aut prohibentur. Quamobrem niis lege civili quid prohibeatur, homini licere existimant actiones suas determinare ex suo arbitratu. Suprema lex Epicureorum est: Quod Iubet, licet. Unde lex civilis, quando libidini propriae obstat, videtur jugum , quod excutere mallent, s possent. Neque ulla ejus
reverentia tenentur, & contra eam delinquere religioni sibi minime ducunt, modo non esse existiment, quod sibi a Poenis metuant, Vel poenae perieulum subire potius ducant,iniam actionem , ad quam propendet animus , omittere. Quemadmodum itaque ossicium boni hominis parum curant ; ita ab ossicio boni civis alieni sunt , nihil quatenus coacti agunt, quod boni civis ossicium est, animo in comtrarium propendente. Ceterum non puto fore quenquam, qui existimet, in numerum Epicureorum a nobis referri
eos, qui mortalitatem actionum irininsecam negant, ade que ante legem actiones omnes tanquam indisserentes spectant. Quota enim obligationem divinam ad actiones
alias committendas, alias vero omittendas agnoscunt; eo ipis ab Epicureis secedunt, nec cum iisdem arbitrantur, licere homini actiones suas determinare ex suo arbitratu, nisi quatenus obstat lex humana. Quamvis vero non minus aberis rent , quam Epicurei, & veritas magis respondeat praxi, quam error οῦ iacta tamen erroris ab Epicureis extenso pr xi multo magis nocet, quam illorum error. Sed haec demum clarissime patebunt in philosophia practica, praesertim morali, ubi virtutis indoles penitus fuerit perspecta. . TIstis
Quoniam homo obligatur ad actiones liberas non ex Error Epic
sito arbitratu, sed secundum voluntatem Dei determinan- rearam is 'das I. 97 4 N. I. Theri. nat. J ς Epicurei existimantes licere vivendi i lamini ac , es suas ex suo arbitratu taeterminare, nisi Pare 1 centia nomis