장음표시 사용
721쪽
s facit. Etenim potentia naturae est potentia modificatrix g. 8 3 3. N. I. Theoc nat.). Enumero Spinosa potentiam . Dei non facit nisi modificatricem f. 69s . . Naturae adeo potentiam facit potentiam Dei. erat unum. Natura univcisa est aggregatum omnium virium motricium, quae corporibus in mundo coexistentibus simul sumtis insunt .sor. ομοι , & in ea continetur ratio, cur mutationes in mundo laar potius contingant qUam aliae g. so I. cimol. . Entavcro Spinosa non abnoscit nisi potentiam Dei, per quam modificatur extensio, attributum ipsius, ut prodeant corpora eorumque mutationes in mum do materiali s. 6 i. , & cam potentiam modificatricem tensionis facit g. 6 9 s. . Removet igitur naturam omnem proprie sic dictam a corporibus, ex quibus mundus constat f. Ii 9. Compl. , adeoque negans naturam proprie sic dictam existere posse, cam non ens facit I. I 37. toc . AFod erat alterum.
Habet ea in re praeeuntem carasum, qui cum extensonem isto essentia corporis haberet, seu attributo, qui eandem exprimit, ex notione autem extensionis , qualis ipsi erat, eonfusa non sequi animadverteret vim corporibus insitam, tanquam mutatio um. Principium I 36. cosnwt , utpote instar substantiae a materia sive eo , quod est extensum s 3. 24 I. cimol. diversae concipiendam s=. go I. cianwl. ,' Vim activam omnem corporibus abstulit A eam soli Deo tribuit. Quodsi vero corpora concipiuntur absque omni activitate, cum vis activa si natura eorundem β. 14s. Osimia. , natura non ens dicendum est fg. I 37. Ontol. y Unde & M- hertur Byle naturam idolam vocat, quod non sine injuria in Numen supremum fingatur , & Ω-nuus vocabulum tanquam terminum inanem traducit. Atque adeo liquet, quam necessaria sit theoriar elementorum cognitio itino simologia tradita, per quam constat, coloribus non minus Vim activam
722쪽
activam f. I 8 o. cimol. , quam extensionem tribuendam esto f. 2 2 3. Cosma. 9 , ct cur utraeque tanquam duae su stantiae diversae apparere debeant cf. 3o I. cusmol. ) , cum ipsae non sint nisi phaenomena substantiata s. 3oo. Ginis ), quorum realitas est in elementis f. I92. Comuά. , praeter quae nihil in corporibus substantiale datur I. III. Cosmin .
Equidem Sprinos in Sebia. Prop. as. Part. t Ethic naturam n turantem a natura naturata distinguit; sed essentiam & n turam cum Cartesio pro Synonymis habet, quemadmodum di vulgo essentia cum natura confunditur, at confundere debent, quotquot naturam inter non entia referunt & id
tum, quod supremi Numinis socium fit, pronuncianti E enim naturam nariarantum esse ait id, quod in se est, & per
se concipitur, sive talia attributa, quae aeternam & infinitam essentiam exprimunt, hoc est, Deum, quatenus ut causa libera sab omni scilicet coactione externa consideratur; naturam vero naruratam id, quod ex necessitate Dei natur so uniuscumsque Dei attributorum sequitur,hoc est,omnes Dei attributorum modos, quatenus consderantur, ut res,
quae in Deo sunt. &. quae sine Deo nec esse , nec concipi possunt. Quamobrem cum ipsemet def. a. para. a. Bh. adessentiam rei id pertinere dicat, sine quo res Ac vice versa,
quod sine te nec esse, nec concipi potest οῦ ecquis non VLdet, cum Deum concipiendum esse contendat per attributa, quorum unumquodque aeternam δc infinitam essentiam e
Primit fg. 6 a.), res vero, quae praeter Deum dantur, sive Particulares nonnis pro modis habeat, quibus Dei attributa certo & determinato modo exprimimtur, per Cor Prop. 2 Parrir Ethie. & hinc corpus definiat per modum, qui Dei
essentiam , quatenus ut res extensa cotaderatur , certo icdeterminato modo exprimit Ag. r. pari. a. Bbis. omnem disserentiam inter naturam naturantem & naturam natur tam non constitui in diverstate vis activae rerum particula
rium atque Dei, sed in diversitate essentiae rerum particul rium & Dei 'Ceterum qui naturam ab essentia minime distinguunt, eodem modo naturam cum Deo confundere di-
723쪽
7os Pars II. Sin. II. Cap. IV.
rendi sunt, quo Spino a squidem disserentia, quae ab esset tia petitur, etiam ab eo admittitur, sit ita, quod rerum hanc essentiam habentium actualitatem aliter explicet :neque enim quoad essentiam rerum, sed quoad actualitatem inter Syt-Ium & Antig msistas dissensus est. Equidem & nos oste dimus , unam eandemque vim animae constituere & essentiam, & naturam ejus 66. 67. WyM. rat. : enimvero non minus evicimus , Vim istam non uno eodemque respectu esse essentiam atque naturam ejusdem; sed essentiam constituere quatenus ad tales potius, quam alias repraesentationes,. tali potius quam alio ordine actuandas restringitur ἔ naturam vero quatenus easdem actuat s. 68. τμλrat.), ut adeo per naturam ad actum perducantur, quae per essentiam possibilia intelliguntur. Essentiam itaque animae & naturam ejuxs cienter a se invicem distinguimus,notioni scilicet utrique convenienter. Hanc vero ne in anima quidem disserentiam admittere potest Smosi, utpote activitatem, seu potentiam, qua actuantur, quae sunt, soli Deo tribuens, & ex naturan turante in oppositione ad essentiam se dictanon ens faciens g. 697 ..
pos digri Spinosa non proniis in rerum natura non posse dari duas , tus existem aut plures sub fantias ejusdem natura , 'e atrasiuri, prop. s. tia Δarum pari. I. Eth. Etenim omne robur argumentationis, qua κβMamri nititur praetensa demonstratio huc redit, quod eadem a serum ejuse invicem non distinguerentur, adeoque ens unum idemque demesentia serent. Quoniam attributum cum determinationibus eo
clam M sentialibus confundit. I. 679. perinde est ac si affirma ret, duas siubstantias eandem essentiam communem habemtes non posse per essentiam distingui. Enimvero id quidem inde est, quod attributum, per quod ex ipsius mente exprimitur essentia substantiae, aut , rectius loquendo, e ris 673. , supponat tanquam quid illimitatum, aut depositis limitationibus originariis spectet, adeoque quate-
724쪽
stituit, constquenter ens quoddam in universali repraesentat s. a 3 o. OmnLP. Quoniam itaque univcrsalia non exi stunt l . 23s. On ol. 9 , sed tantummodo singularia, quae
omnimode determinata sunt I. aa 6. aar. tol. , limitationes vero originariae, quae sunt determinationum essentia-
sum & per quas essentiae rerum differunt, ipsi ita inhaerent, ut ab iis inseparabiles sint I. 894. 89s art. I. Neonnat.)ς evidens omnino est, quod minime demonstraverit, duas aut plures substantias ejusdem naturae, seu communem lantiam habentes in rerum natura dari minime posse.
Non est quod excipias, Spinosam non sumere substantiam in significatu recepto 683.j, sed cum ente a se confundere f. 68 . , atque adeo perinde esse , ac si assirmasset, non posse dari duo entia a se , quae eandem habent essentiam, id quod nihil contineat a veritate alienum. Etenim Spinina principio hoc abutitur ad incrustandam hypothesin suam. Neque decet philosophum in definitionibus suis conscindere , quae distinguenda sunt, ut ambiguitas inserit permittat, quae alias inde inserri minime poterant. Sane cum vimina extensonem habeat pro attributo , quod exprimit infinitam atque aeternam sissistantiam; vi hujus propositionis sequitur, non dari nisi unicam substantiam extensam. eamque esse era a se & continuis modificarionibus per potentiam seu vim illius substantiae prodire corpora. Unde porro deducitur, mundum esse aeternum & ens necessarium ac fatali seu immutabili necessitatem ea fieri omnia, nec in eodem finibus esse locum: quales conclusiones etiam inseret Spin a. Quodsi notionem entis a se atque substantiae a se invicem discrevisset, quemadmodum par erat, dc nonnisi impossibilitatem entium plurium a se demonstrasset, quae
eandem prorsus essentiam habent; ex confusione nullus metuendus erat ent . Quamobrem necesse est . ut non admittantur tanquam demonstrata , quae in recepto te unorum significatu admitti nequeunt, sublata ambiguitate,
quae ad avia seducit. Error Apinosa inde est, quod omne Uu uu a limb
725쪽
limitationes pro modis habuerit, nec originarias , quar de terminationibus essentialibus per se inhaerent & per se, hoc est , non supposito alio concipiuntur , a mutabilibus non distinxerit, quae variari possunt, illis manentibus ii εdem, aeracite supposuerit substantiam omnem esse debere infinita consequenter realitatem, per quam concipitur, limites omnis respuereis
. 698.ontrarium In recepto significatu nasioni su antia non re gnat , Mosenditur dentur plures ejusdem generis vel 'eciei et tinno acta dantur. Etenim in recepto significatu substantia & subjectum , cui insunt essentialia & attributa eadem, dum modi successiave Variant I. 77o. Ial. Genera & sipccies eatam csesentialia habent I. 233. a 34. 247. OnD P, eadem quoque attributa & eorundem modorum possibilitates proximasti remotas conditionate enunciatas I. 268. 269. Ontαὶ Notioni igitur substantiae in sensu recepto minime repugnat, ut dentur plures ejusdem generis vel specita dia
eam existere in dubium revocari nequit s. ai. Psilol. -- r. Essentia animae cujuslibet consistit in vi repraesent tiva universi. si tu corporis organici in universo materiai, ter & constitutione organorum sensoriorum formaliter l, mitata g. 66. Psu. rat. , adeoque omnes essentiam ea dem communem habent , consequenter cum singularia ejusdem sint generis ac speclai, quatenus eadem essentialia habent f. a 3 4. Onto P, ejusdem gcncris sunt vel speciei Substantiae igitur plures ejusdem generis vel sipeciei actu dantur. Similiter corpora sunt substantiarum simplicium aggreMxa - 176. CosmoL9, quae elemeuta corundem sunt l. 18 a. Cosmo P. Elementa omnia esse ejusdem generis Vel speciei ex tota theoria eorundem in Cosmologia r -
726쪽
De Paganismo, Manichaimo, Spinos o m. pos
lita permicuum est. Dantur igitur tot substantiae ejusdem generis vel speciei, quot dantur clementa rerum materi lium. Unde denuo liquet, plures substantiae ejusdem generis vel speciei actu dari. diuod erat alteram.
Non est quod excipias, animas & elementa rerum ma terialium non esse substatutas in sinifieam Episissimo, E enim Spinosia substantiam non sumit in significam recepto R ejus notioni tacite inseri aseitatem g. 684. ). Debebat. vero vocabulum substantiae sumere in significatu reccpto 3c demonstrare, si posser, in eodem subitantiam omnem esse debere eas a se quod nec probavit, nec probare potuit. Notionibus inferre ambiguis verbis, quae iisdem ineste ne
queunt , nec demonstrare earundem realitarem , quema
modum secit Spinosia , non modo methodi legibus repugnat; verum etiam errorum fons est f. 6 3I. Log. , eX e rore uno in ipsa method, demonstrativa, qua in adstruendo systemate suo uti voluit Spinosa, sequentibus pluribus f. 628. Log. . Nemo igitur jure reprehendet, quod principiis veris disputemus contra Spinosam , & notionum deceptricium salsitate detecta conelusionibus inde deductis propositiones per principiu vera demonstratas opponamias, istas optimam refutandi methodum rejicere velit f. Io 36.. g. .
. 699. Spinosa non demonstravis, si Notiam unam A acta su sinpossim
santia produci non postse , immo absolute ab alio fraduci non posse ias creati Demonstraturus enim pro' spart. I. Euic. substantiam Unam nis a Spin anon posse produci ab alia substantia ac inde in ej. Corosi. ii non demω- laturus. eam absolute ab alio produci non posse, supponit rura. tanquam demonstratum , in rerum natura non posse dari duas substantias ejusdem attributi, seu diisdem essentiae, sive generis vel speciei -'Enimvcro hoc minime probavi vθMosa f. 697 . , quin potius contrarium demonstrari po- S. - Quamobiem cum demonstratum non sit,
727쪽
cujus probationem ingrediuntur propositiones nondum demonstratae 3. 498. I Aadeoque multo minus demonstratum dici queat, si cam ingrediuntur propositiones, quarum contrariae demonstrari possunt ό evidens est, vi am minime demonstrasse, quod substantia una ab alia substan
tia produci nequeat, immo quod absolute ab alio prod in minime possit.
Equidem Spinos impossibilitatem productionis substantiae unius ab altera etiam indirecte ostendere conatur , sed indirecta, quam dare praetendit, demonstratio directa firmior non est. Ait enim. si substantia una ab alia prod ceretur, ejus cognitionem a cognitione causae suae pendoere dubere , quoniam ax ε. pari. 4. Bhie. sumit , essectus cognitionem a cognitione causae dependere, hinc vero sequi, quod substantia non sit, vi deri g. 674.). Enimvero distinguendum utique est inter cognitionem possibilit, iis,& inter cognitionem actualitatis. Quando enim indefinitione substantiae dieitur, quod per se concipiatur & haec verba ita explicentur, quod entis illius cognitio non depe deat a cognitione entis alterius , ea aliud significare nequeunt, quam quod eruis istius notionem habere ejusque possibilitatem demonstrare valeamus, res entis alterius no-etionem non praesupponamus , quemadmodum notionem trianguli aequilateri habere possumus ejusque possibilitatem demonstrare valemus , etiamsi animum ad sterius cujusdam figurat notionem non advertamus, ut non concipiatur
possibile , nisi quoque ea figura tanquam possibilis admit-xatur , consequenter ejus possibilitas praesupponat possibilitatem alterius. Enimvero causatum a causa dependet quoad actualitatem sue existentiam 3. 88 I. IM , atque adeo Per ea, quae msunt causa intelligitur, cur ens istiusmodi,
quod aliunde jam possibile esse constat, & quod possibile
3oret, etiamsi per impossibile daretur , causam non esse Possibilem, actualitatem consequatur,consequenter cogni-rio actualitatis sive existentiae cognitionem causae praeiudi' Bonit.
728쪽
ponit. Quamobrem eis admittas, substantiam recte definiri per id, quod per se concipitur; ex eo tamen, quod ab alio produci ponatur, minime sequetur, quod per se concipi non possit. Quodsi Disi ista excipiat, addi in defini- , . tione, quod substantia si id , quod in se est , atque adeo verba sequentia , & per se concipitur extendenda quoque esse ad actualitatem; facilis est responso. Probare nimirum debebat Spinosa, quod absque praesupposta possibilitate entis alterius intelligitur possibile,ejus actualitatem quoque seu existentiam cognosci posse a priori scilicet, s veper notionem ejus) non praesupposta existentia entis ali rius : quod vero quemadmodum Spinosa probavit nullibi, ita & probare minime potuit. Impingit autem in regu asverioris Logicae , quod in desinitione cumulet , quorum unum per alterum deἰerminatur f. 8 36. Leg. & verbis. utatur ambiguis f. I 6 o. Log.) , imo sumat tanquam concessa, quae ὸemonstrari ante debent, quam concedi posisunt. Ceterum cum Spinosa impossibilitatem creationis Ghi demonstrasse visus in propositione, qua substantiae unius productionem ab alia impugnat; per praesentem patet, imo possibilitatem istam ab eo minime fuisse demonstratam
neque adeo potentiam Creatricem, quae Deo tribuitur, in. rer non entia posse referri.. . TO O.
Spinosa non taemonstravit, sub antiam nerefario existere. Assirin sab-
Etenim prop. 7- pari. I. Euita demonstraturuS ad naturam saxi ae ripse substantiae pertinere, quod exi stat, supponit cam non posse nos non de- produci ab alio. Quamobrem cum non tamonstraverit 1 -ουα
substantiam ab alio produci non posse . 699. ; nec ab eo demonstratum dici potest, quod ad substantiam naturae pertineat existere, seu quod substantia necessario, cristat.
Errat itaque, dum substantiam cum ente a se confundit f. 68 . , tacite nimirum astitate in notionem substantiae illata. Sane si notionem substantiae consideres,quod scili-eci sit subjectum daaminationum constantium & variabi- .
729쪽
1ium f. 769. Ontes.), quarum adeo aliae successive mutam eur in alias ceteris manentibus iisdem f. 76 a. Ontol ; ex eo minime inistre licebit, quod necessario existat. Et si
nulla consequentia hoc inferre auderes; exemplo anim ' eum atque elementorum erroris redargueris.
Naae omnis subsantia necessano existit , seu essentia sob amm exsentiam nece ariam mirime inmemit. Etenim clementa rerum materialium & animae humanae sunt entia conti gentia . 331. . Quamobrem cum em contingem exinentiae rationem sincientem in Gentia in non habeat g I o. Onto γ; posita cflautia elementorum & animarum ii manarum nondum ponitur existantia eorundem . I I 8. DLP, adeoque eorum cssentia existentiam necessariam non involvit. Enimvero elementa rerum materialium . r 82. -- ψ & animae humanae substantiae sunt s. 48. Ps hoc rat. . Substantiae igitur essentia existentiam necessariam minime involvit, adeoque substantia omnis non necessario existit.
Ex iis etiam, quae ad propostionem praecedentem ann xavimus, jam liquet, notionem substantiae existentiam n cessariam minime involvere. Ambiguitas verborum Spin se esse in se & esse in alio non modo nebulam omniat menti, verum etiam eandem perplexam reddit, ut, qu modo sese extricare possit, non videat. Quodsi vero quis notionibus omologicis distinctis atque determinatis , quarum realitas in rebus ipsis conspicua , imbutum habuerit animum,quo minus.veritatem perspiciat, nihil obstat.Quarmobrem jam sinperius monui not 3. 672. , definitiones S a nos probe esse expendendas, praesertim cum in iis sumat, quae non probat, nec probatione indigere existimat, pr Pterea quod ea a se concipi arbitratur ; id vero omne V
rum esse supponit , quod concipi porest. Qua etiam de causa singulas Sph s definitiones ad examen revocavimus. s. 7 Oa. Diuit, oes by GOOste
730쪽
spinosa non dem Hrarit substantiam omηem necessaris Infini δ esse infinitam. Eteniin hoc demonstraturus sit ponit, non-substantia misi unicam substantiam ejusdem attributi sive generis ex, omnis a L stere, canaque necessario existere, ac terminari debere ab Absen-- alia ejusdem naturae, sive essentiae, si fuerit finita. Enim munsrata. vero nec demonstravi subhantias duas vel plures ejusdem naturae dari non posse f. 697. , nec substantiam omnem necessario existere probavit g. roo.) ; sed potius contrarium utriusque ostendi potest F. 698. ros . . Et praeto rca in definitione finiti , verba, quod terminetur alio tu dem naturae vel essentiae, veluti cogitatio alia cogitatione, non modo ambigua siunt ac definitioni minus conveniunt s. 68 3. , verum etiam si tolerabili sensu explicentur, in omni entium genere 'vera non sunt 3. 686. . Patet igiatur ut ante 9. 697. 699. , a Spinosa demonstratum non e substantiam omnem necessario esse infinitam. ' -
Liquet abunde errorem eontinuo serpere , quemadmodum ueri debere , si methodo demonstrativa uti volueris. constat f. 628. Log. . Quamobrem ubi error utens in principiis & in propcistiones primas irrepens fuerit ostensus , sponte sua corruunt, quae inde porro deducuntur. ipsemet is i advertit, per demonstrationem suam haud facile ad sum iri infinitudinem substantiae in genere: um de prolixo scholio eandem defensurus seeus sentientes redarguit, quod de rebus consase judicent, nee eas per pri
mas suas causas noscere consueverim. Enimvero vidimus
in superioribus , ipsummet spm vim vitii hujus rerum 3.
68 .), nimirum quod in confuse perceptis acquiescat: unis de contigit, ut causas prinias hypothes suae eonvenierites finxerit, non vero eas demonstraverit, quales revera