장음표시 사용
711쪽
sensu atque imaginatione distinguat, nec car ur , tum ipse definivit; sed uterque in idea confusa acquievit, qua
Per exempla animo ingeneratur. Unde contigit, quod sibi clare ac distincte percipere, seu concipere Visus sit, quae notione distincta & determinata minime complexus, & in emendicata ab hypothesi animo jam ante concepta, quam de cadem demonstranda cogitaret, claritate verborum satis obscurorum& ambiguorum acquieverit. Discimus Spinsisse exemplo; quam fallax sit Cartesianum veritatis criterium. si vel maxime clara &distincta perceptio per conceptum ex- Plicetur & ad actum intellectus reducatur, cum per ipsum notiones deceptriccs minime arceantur, 1cd potius facile admittantur: ut adeo de TDhirnfauen in Medicina Mentis in
eo exornando & tantopere commendando frustraneum collocaverit operam. Quod vero in definitionibus suis omnia confuderit Spinosia. quae tamen maxime a se invicem disce ni .debebant; desectui cognitionis philosophiae primae tria huendum. Ea enim de causa definitiones tales condidit, quales exigebat hypothes s animo jam ante concepta, ante quam de principiis cogitaret, quibus eandem superstrueret, cum alias ex rebus sapere maluisset, a quibus per abstracti nem derivandae sunt notionesoniologicae , s reales desideres Ela a deceptricibus tibi caveri vclis. Videmus adeo, quantast necessitas philosophiae primae ritae excultae, hoc cst, ad no- iones veras, casque distinctas ac determinatas reductae, nisi in maxime arduis caecutire & nescio in quos errores prolabi volueris. Nec alia de causa nos a philosophia prima studium
Philosophandi exorsi sumus & per eam lucem assudimus ceteris philosophiae partibus.
g. 688. Spinois nonis confuse fuit extensi is notis. Etenim spissa cum Curtesio acquievit in idea extensionis , qualem sensu percipimus, nec ideo ejus dedit definitioncm, quemadmodum vulgo acquiescimus in idea coloris, qualem sensu percipimus, nec ejus ullam damus definiti
712쪽
nem. Enimvero extensionem in corpore nonnisi confuse
percipimus .aa 4. Como ). Spisse igitur notio extensionis nonnisi confuse fuit.
Quod hoc non adverterit Cartessur, nee post ipsum Spinosa, in causa fuit, quod ille non explicaverit notione diastincta, quid sit clare & distincte percipere ; nec hic, quid sit concipere. Unde & Cartesuo sibi visus fuit clare & diastincte percipere extensonem, quatenus sibi conscius sui se eam in corporibus percipere & quatenus eam non esse eandem cum cogitatione , ted hanc ab illa diversum quid. esse arbitratur, quod cogitatio & extensio non appareant eadem , & eadem de causa Spinosa sibi concipere visus est e tensionem, quippe in re cum Cart consentiens, sed verba tantummodo mutam.
Spinosa perperam exrensionem pro realitate Lias. EN Error vis enim Spinosa extensionem habet pro attributo divino, per se circa n quod infinita & aeterna ejus substantia exprimitur . 673. , tionem emadeoque pro realitate . cis. . Enimvero extensio phar- tensismi. nomenoncsto a a s. Cinmol. , non realitas not. f. 3. . Perperam igitur Spinosa candem pro realitate habeti
Qui agnoscit extensonem non esse realitatem, quae enti iam inest, sed supponere realitatem aliam, Vi cuius coriis fuse perceptae inesse apparer, quemadmodum color non est realitas corpori inexistens, sed supponit in eodem alia, quorum consuta perceptione gignitur idea coloris, atque satis perspexit, quomodo idea extensonis in anima nascatur Io 3. UFeb. rat ex hoc uno absurditatem Spi Asens agnoscit. Extensonem esse realitatem, quae substantiae corporeae exprimat essentiam, Spi se cum Cariso sumit, non probat, conssu principio clamatque distinime perceptionis admodum taliaci. Nos vero eandem realitatem non esse, sed
Phaenomenon, tu realitatibus satis fundatum ex notionibuare varia Disiligod by Cooste
713쪽
696 pars II. Sest. II. Cap. IV
nosia eandem attentionem attulillent ad extensonem, qua in expendenda idea coloris usi sunt; errorem in rropositi enotatum facile evitassentag. 69 . . Extensio in sensu Spinose per si non toxcipitur. Et enim extensio est multorum extra se invicem existentiurn coexistentia in uno , atque constituitur multorum extra se invicem existentium unione s. 348. toc , si ejus n tionem recepto significatui I. 367. ul. , & usui loquendi communi conformitcr distincte explices f. 368. IA. , cxlcnsione nimirum corporum , quae substantiarum simplicium aggrcgata s. 176-o ol. , CX eo orta, quod e tensum non est . 223. cosmo ) , nempe ipsa clement rum aggregatione s. a 23. Comol. . Nec retensionem percipimus, ni ir quatenus plura extra se invicem eiuste tia tanquam in uno nobis repraesentamus I. 348. Onto ), adeoque percipimus .et4. Poch. empir.), idea nimirum cxtensionis corporum in anima nascente, dum ea status cicincntorum intcrnos in danum confundit I. io 3. Irarchol. rvt. . Quodsi ergo extensionem, sine qua corpora percipi, aut Spisse styli concipi nequcunt I. I et a. C HA. , distincte percipere aut cognoscere Volueris, necessecst, ut cognoscaS clementa, quoi um aggregata sunt corpora, eorumque status internoS & quomodo per eos multarcpraesentetitur tanquam in uno , aut, si in genere loqui malueris, necessc cst cognoscas, quaenam sint illa multa, quae extra se invicem existunt, & quomodo cocXl stant in uno. Praesupponit adeo cognitio extensionis cognitionem multorum extra se invicem existentium corumque unionem, ac in specie cognitio extensionis corporum sive substantiarum Diuili od by Cooste
714쪽
tiarum simplicium, statusque ipsorum interni, atque m di, quo aggregantur, ut ex multis fiat unum. Quoniam itaque juxta Spinosam per sie concipitur, cujus cognitio non supponit cognitionem alterius vi S L prast. M part. L. Ei κ. cvidens est extensionem in sensu SHos per se rubuime concipi
Non sine ratione in demonstratione propositionis praese iis ea, quae de notione eXtensonis in genere dicta sunt in philosophia prima , conjungimus cum iis, quae de extet non e corporum in specie demonstrata sunt in Cosinologia dc de idea hujus extensonis in Psychologia rationali. Et enim per ea, quae ex Cosmologia sumuntur, clarius patet, quaenam illa sint, quorum cognitionem presupponit disti cta extensionis substantiae corporeae cognitio, & per ea, quae ex Ρsychologia rationali petuntur, clarius intelligitur, qu modo idua extensionis confica in anima enata ob limitationes vis perceptivae disserat a notione distincta, quae intellectus eth f. et s. Ps bH. empiri . Quodsi vero Spm plaprincipia cosmologica & psychologica nostra admittere molir, qtiorum sine ambagibus convinci nequit; sussiciuntoniologica, quae in dubium Vocare nequit, modo attem ionem suam desiderari non patiatur, nec animo a verit te alieno hypothesin praeconceptam modicus defendere velit. Si Dravo a agnovisset, extensonem , qualem sensu percipiamus , aionnasi confuse percipi, perinde ac colores; minime ejus notionem pro distincta habuisset eamque ad intellectum, sensui atque imaginationi oppositum, retulisset. Imposuitsbi, dism sta persuasit, distincte explicari minise posse
quod quomodo explicari debeat, non vidit, videre autem non potuit ob neglectam philosophiae primati Etenim s itinotionem emis in genere atque notiones compositi ac simis plicis in specie inquisivisset, quemadmodum a nobis factum in philosopia prima; nec notionem extensionis, quae a se su pendet, pro distincta & in alias simplices irresolubili hi huisset. Immo si tantummodo animum advertisset ad ea, quae de substantia corporea ipso sensu percipimus, & m
715쪽
tore acumine a se invicem separasser, qum diversa sunt; fiet
- haud quaquam potuisset, quin animadverteret, extensionem. praesupponere substantiae nitentis ac renitentis cognitionem- nec adeo cognosci posse absque hujus. cognitione , cons quenter per se non. conci2i..
.. 69 Tia tensio cur Extensio in sensi Spinosae attributum Dei esse nequis.. Et astrilutum: enim exicusio in sensu Spinose per se non concipitur f. 69 o. .. Dei esse mn Quamobrem cum juxta ipsum unumquodque unius sub- possit in sim stanti d attributum per se concipi debeat ,. perprop. Io. partis. o S isse- I. Etlic. quemadmodum ex definitionibus substantiae atque attributi g. 6 7 3. 6 7 4. ibidemi infert;: cxtensio attributum Dei, quem substantiam. esse agnoscit g. 6 et . , esis nequita
uidem jam ossendimus, Deum non posse esse extensum 3. 83. pari. 1 Theol. nat. & 3Ι. pari. II. Theoc nat sed hic, ubi Spin sinum evintimus, ex. propriis Dinos principiis idem. demonstrandum fuit. Ceterum videant, an- non Spinos plus largiantur , quam par erat , qui extensi nem Dei attributum faciunt , nec sne extensione ipsum concipi posse sibi persuadenr, perpendant, an non hic erroc facile in Crypto -Spinosismum degeneret , qusmadmodum sequentibus clarius constabilia . - 692
Error spisse Quoniam errat; qui affirman, quod negandum erat cf.
sae erue io- 6z Lo 2,. negari autem debet in sensu Spinosa, extensiovem ma IrAnem esse attributum divinum 69 rQ;: Spinosa errat, dum Euenuia extensionem Dei esse astributum, silae Deum esse rem extensa
contendit prop.. a. part 2 .Ethici Ut prietensa demonstrationem, quam Spinosa sic. est. lndigitat, subvertamus, necesse non est. Nititur enim prin-G2iu , quae tanquam precaria , contusa atque ambigua re Diuitiam by Coos e
716쪽
3icimus 3. 68 d. Sussicit abunde , quod ostenderimus, ne in sensu quidem Spinos hoc est, per ipsus definiti
nes extensionem attributum Dei esse posse. Neque est' . quod excipias, demon1hrationem nostram resolvi in nori nem nostram extensionis 3. 99a. Log. , ex qua nempe deduximus , extensionem Per se concipi non posse in sensu Spinos 3. 69o. , adeoquu in principia vostra, secundum quae tantummodo errasse dicendus se. Neque enim error - refutari potest nisi ex principiis Neris, nisi principiis erran-ς iis directe repugnet, atque adeo ex iis recta ratiocinandi somma inserri nequeat: quo in casu , nisi de Principiorum V
ritate constiterit, argumento ad hominem tantummodo r
futatur, nec Comstri falsum esse , quod reiicitur , sed tantummodo id cum principiis proFiis consistere non posse. Nemo igitur reprehendet, quod acimto principio vero λ
. errante non agnito error confutetur.
I. 69 spinosia non probavit extensionem infinitam e se possibilam. In ιινῶ Etenim ex eo, quod ab extensione Vi imaginationis com extensionis suse percepta rem et Pro arbitrio limites, non sequitur a Spinas extensium absque ilitatibus csic possibile, sed notionis im-aeon probaris. jus per arbitrariam determinationem sormatae demonstrat da possibilitas est, cum istiusmodi notiones nins minus i
possibiles, quam possibiles esse possint rao. 6 sqq. Let.): id quod cum nullibi faciat Spiras confisus principio ambiguo, verum esse, quod clare ,& distincte percipitur, seuphrasi ipsius concipitur, extensioncm perperam pro reatutate habens I. 689- , eamque absque limitibus esse pos- .se sumens; patet utique ipsium non Probasse infinitar extensionis possibilitatem. Et quamvis extensionem attributum Dei iaciateri . , attributa autem divina infinita sitnt I. 672. ; necaamen hinc intelligitur, extensionem infinitam dari, adeo-
717쪽
que possibiles esse g. iro. Iol. 2. Etenim stxtensio nequidem in sensu Spinose attributum Dei esse potest s. 69i. , consequenter per hoc , quod sit attributum Dei, minime probatur, c Xtensionem infinitam esse possibilem. Quamobrem nec in principiis S isse, quibus hypothesin suain superstruxit, continetur id , ex quo sequatur, extensionem infinitam esse possibilem. Quoniam itaque Spinos extensionis infinitar probationem nullam ipsemet dedit, nec per principia ejus probari potest, si inde inferre nolis, quae ex iis minime sequuntur ; euidens omnino est, quod extensionis infinitae
Possibilitas nullo modo ab eodem suerit probata.
Possibilitas extensionis insinitar, siquidem Veritati non repugnat ς non adeo facile probari potest. Cum enim e
tensum oriatur ex eo, quod eXt Mum non est I. a 23. F. mol. , nempe dum elementa rerum materialium, substantiae
smpllices Iga. ComoL , aggregantur 3. 221. Comol. ς extensionis instatae seu illimitatae possibilitatem demonstraturus, evincere teneretur, possibiles esse substantias simplices , quibus aggregatis oriatur in phaenomenis extenso in. finita. Ecquis vero non videt, nisi in theoria esementorum' prorsus alienus ac hospes sit, hanc probationem eam esse,
quam non facile quis in se recipiet ' Non igitur adeo facia Ie est demonsta are, utrum extensio infinita si possibilis, an impossibilis. Confunduntur hic imaginaria cum realibus,
etsi Spinosa Zenominationem Camisianam clarat ae distin ctae perceptionis nausearus fuerit, & vocabulum conceptus. substituerit, ne , quae imaginamur , confundere debeamus cum iis, quae intelligimus , seu quae ab intellectu tanquam vera comprehenduntur. Extensonem infinitam nunquam tanquam possibilem sumsisset Spinosi, ac per eam infinitam Dei essentiam exprimi Asfirmasset, siquidem confusam per-σeptionem, quae t riaginationis est, cum distincta notione
ab intellectu formatur, non confudissit. Non sussici
718쪽
De Pagani mo, Manichaismo, Spinosismo S. 7or
nos emensonem corporum confuse sensu percipere,& dum eam in abstracto imaginamur, nullam in nobis sentire reis pugnantiam, dum extenso cujuscunque magnitudinis semper majus fingimus , seu pro arbitrio ponimus, ut inde it, feramus extensionem infinitam esse possibilem, conseque ter rem extensam infinitam possibilem esse. Admissio enim hoc probandi modo, nescio quid non probari poterit. Ec- cor enim non eodem modo probabitur, colorem infinitum,
vel dulcedinem infinitam possibilem esset s. 694. Corpora oriri nequeunt per modi cationem at rituti alicu- Error Spis ius divini, infinitae sicilis et extensionis, nec in si se Spinois sa de oriudici myunt modus, qui Dei essentiam, quateως ut res extensa corZorum. consideratur, certo edi determinaro modo exprimit. Etenim cxtensio ne quidem in sensu spinos attributum Dei uti 69i, amobrem si vel maxime orirentur per modificationem extensionis infinitae , dici tamen non posset, quod oriantur per modificationem alicujus attributi divia inni. Enimvero extensio nonnisi phaenomenon est Laz6.
Cosmol. ), nec pro realitate haberi potest I. 689.) , de
omne corpus oritur ex eo , quod non est extensum aa 3. Comol. J. Quamobrem si vel maxime extensio esset attributum Dei, quemadmodum Vult 'inosa, prop. a. para. a. Euic., dici tamen non posset , corpora oriri per modificationem alicujus attributi divini. Atque adeo pater, corpora per modificationem attributi cujusdam divini, infinitae nimirum extensionis, nullo modo oriri. diuo
Quoniam Deus extensus esse nequit g. 8s. Part. I. Neot nari & g. 38. pari. II. Neot nat. , immo ne quidem in sensu Spinos extensio attributum Dei esse potest
s. 691. I Deus quoque ne quidem per Sinnos princiaria ut Icο ς reasa considerari potest, neque exi sio infi- Ttit 3 vitiata
719쪽
nitam Dei essentiam exprimit. Corpora igitur nec Inme su Spinose dici possunt modus, qui Dei cssciatiam , quat
nus ut res extensa consideratur, certo & determinato. do cxprimiti riuod eras alterum. Extenso uniformis absque omnibus limitibus, hoc esL, . siguris spectara g. 6a I SOntol. notio imaginaria est, qu . lem vulgus tribuit spatio in notione eius imaginaria acqui- cscens f. 599. Ontol. ) dc ob quam Henricud J u1 2-que secutus Infephus Raphsen statium pro attributo Dei ha-i buit, infinitam eius vereque interminaram: essentiam exprimente, placitis Spinosae consormiter not F. est. Oriroi. . . Intur abortus imo ue imaginationis referri debet ortus. co porum per . modificationem extensionis , quatenus nimirum per potentiam Dei emensioni inducuntur uniformi li- mites varii , sive figurae ioveris. Nec video , quomodo non tandem in Spinosae sententiam abeat, qui extensionem pro realitate habet. Cum enim realitas omnis in gradu absolute summo possibilis si f. ra. ), . extensionem quo-- que infinitam possibilem agnoscet. r Et quoniam Deo, en ii persectissimo f. 24. , insunt omnes realitates in gradu absolute summo C-i so ; eidem quoque facile tri-
. huet extensonem infinitam tanouam. a tributum, per ipsam attributi veram definitionem 3. I 46. Omet ,' iarpote summam persectionem , tanquam essentiam ipsius considerans f. I 68. Ont . . -Quodsi ergo modificatione extensonis prodeunt corpora ἔ cur praeter extensionem , , quae Deo inest , admittere debeat adhuc extensonem aliam ipsi comtradistinctam non videt, quemadmodum Spinose accidit. Unde eidem haud: dissiculter assentitur , o quod corpora Uriantur attributo quod anociivino M infinita scilicet exten- sone , per potentiam divinam modificato , ratque hoc pacto in sensu Spin e corpora non sunt nisi modus quidam sequi Dei .essentiam , I quatenus ut res extensa consideratur, certo & determinato modo exprimit, quemadmodum alim, butum, extenso nimirum infinita, consentientibus eum Θ in nos, quemadmodum modo vidimus, Miso atque Ruph Dissiligod by Corale
720쪽
ro, infinitam ejus vereque interminatam essetitiam exrriamit. Atque adeo liquet, quam si necesse cxtensionis notionem confusam ad distinctam reduci, prouti secimus in ' philo. Ephia prima h. s/8. tia), Meream extensionem corporum ex realitatum numero eximi , quemadmodum a nobis factum 6.aa6. Cosmia.). vero eius lant anello MazPs h. rat. -
Potentia Dei per quam producuntur corpora juxta Spin ' dnalis se si non es nise potentia modi ca ... Etenim juXta Spino potentia corsam oriuntur corpora per modictationem' attributi cuJuS-porumpr cam divini, infinitae scilicet extensionis D67I . . Quanse ducumjuo obrem cum attributum: Dei modificetur: per potentiam tu SFinosam Dei , quatenus scilicet illimitato inferuntur limites, ut cer eo & derterminato modo exprimatur quod per attribu tum ut infinitum & interminatum exprimitur,'ν defI.partiam Erire., potentia Dei , per quam produc rur cossiora, nomest nisi potentiae modificatrIX
Nimirum Spinosia Deo tanquam substantia tribuit poten- tiam ,. per quam sunt α fiunt omnia , cum alias I tionem .s cientem' eorum, quae damur in universo , nullam haberemus, nec undenam sint omnia, intelligere possemus. Cum Vero potentiam creatricem tanquamgratis confictam rejiceret De nore reliquit nio potentiam modificatricem, &hanc sussicere arbitratus ad explicandum omnia , quae sunt atque fiunt ire mundo materiali, seu universo corporeo. Et sine ea de causa extensionem secit attributum Dei, ut ortum corporum absque potentia creatrice. per solam modificatriacem explicari posset-
Diuola' potentiam/ naturae facis potentiam Dei s ηat Spis disseremmum minem proprie seu di iam a corporibus se ex Pi ν mu' circa nam-- constat, removet , sim moram Irorne sc ictam η ram.