장음표시 사용
21쪽
mos a L N. Potestas tum in se, quae libertas dicitur, tum in alios, ut L 1. e. T. patria, dominica: dominium plenum & minus plenum, & cre xa. l. a. ditum, cui ex adverso respondet debitum.
Quae usus particularis causu comparata est. X U. Vi id eminens ZQtiae superior est jure vulgari, utpote communitati comis petens in personas carumque res, boni communis causa. XUI. Cur dicitur haec ficultas emineus superior vulgari Τῖοι. d. I. Be. Quia vulgaris ab eminente dependet, quatenus regia potestas eminenter sub se habet maritalem , patriam , & dominicam potestatem ; & in res singulorum majus est rei p. dominium, ad bonum commune, quam dominorum singularium: sic reipublicae quisque ad usus publicos magis obligatur, quam creditori. Plura de hac eminenti facultate vid. l. a c. a. quaa. Io. II. V seq. XVII. Qi id es facultas moralis minus perfecta ZFacultas moralis mInus persecta sive aptitudo, est ius mi- nus proprie dictum, quod jus habendi & petendi juxta alios producit.
M. l. a. XVIII. Viω iustitia respicisur in facultate sis in iuresricte dicto p,i.',. a . Justi ii expletrix, sue commutativa, qua unicuique tribuitur, quod ipsi tanquam uni ex singulis . peculiariter debetur. XIX. Quata , a T.
22쪽
Fq. Justitia attributrix, sive distributiva , qua unicuique tribui tur , quod ipsi in civitate debetur ex rebus communibus , ideo quia civis est.
M. In tertia significatione , jus idem Valet quod lex, quoties Gol. I. r. vox legis largilsime sumitur, ut sit regula actuum moralium obli- c. I. f. 9.gans ad id, quod rectum est.
he. Est vel Divinum, vel humanum.
au. Ius divinum est ius, quod auctore Deo latum est. XXIII. suomplex es jus divinum Z io, M. Est vel morale , vel positivum. XXIV. Q id es ius morale M Ius morale est jus , quod obligat omnes homines & omnes
XXV. Ius morale luotuplex es PUel est jus naturae, vel jus gentium. UL Quid es jus Diminum positivum P Ius divinum positivum est jus, quod obligat certam gen-κm, e. g. Judaeos, & est vel forense vel ceremoniale. XXVII. Quid ε' jus naturae ZN. Ius naturae est jus, quod Deus per rectam nationem inter omnes homines constituit propter honestatem & turpitudinem. XXVIII. dicuntur bonefa ZI e, Honesta dicuntur omnia, quae cum natura secietatis huma-nre conveniunt, & omnino requiruntur ad ejus conservationem;
ut amue Deum ea toto corde , ct proximum ut se ipsum. XXIX.
23쪽
XXIX. dicimtur turpia Pnon conveniunt cum natura societatis humanae, ordinem in ea tollunt, & omnino cam destruunt; ut negare Deum vel verbis vel factis, falsos Deos colere, inobedientia e ga superiores, impietas in parentes, inhumanitas in proximum. XXX. Gιr haec ita determinantur ex natitra societatis humanae Quia jus naturae propter conservationem societatis humanae& ordinatae est latum: ergo quae cum ea conveniunt, eamque consservant, recte dicuntur honesta, & quae non conveniunt cumca eam destiuunt, dicuntur turpia.
XXXI. βιιid, si quis veraret dari ius naturae PN. Carneades antiquus Philosophus id olim negavit , & putavit omnia jura utilitatis tantum gratia esse jata; adeoque jus naturae vel nullum esse, vel esse stultitiam, quia vult, ut sibi
quis noceat alienis commodis consulens. Quae opinio falsa cst . I. Dia etiamsi nulla re indigeremus, jus naturae futurum fuisset, latum cum ipsa humana natura, ut in societate ordinata tranquille vitam transigere possemus. 2. Ius naturae non vult, ut nobis noceamus & alienis commodis consulamus ; sed ut amemus proximum ut nos ipsos, & nostram utilitatem conjungamus eum utilitate proximi nostris seu non debemus tanti - facere propriam utilitatem, ut propterea communia populorum jura negligamus: quod enim mihi licet in proximum, id ipsi licet in me. Sic populus jura naturae & gentium violans, suae tranquillitatis in posterum rescindit munimenta 3. Sapientiae, non stultitiae est eo ferri, ad quod a natura nostra nos duci sentimus. XXXII. Unde probatur diri jus natura rK. I. Quia inter homines naturales dantur societates, ergo etiam naturale datur jus s nulla enim societas sine jure consem Vari potesst, nec nuptialis, nec paterna, nec herilis &G. 2. Qiὶia omnes homines, qui male quid egerunt, etiam illi, qui vel legem a Deo expresse non acceperunt, vel quibus ab hominibus
24쪽
metus nullus Impendet, vel quoil Principes sint, vel quod o
cultissime gesta res sit, terrentur in conscientia, ut vocant, &metuunt poenam , ergo propter transgressionem legis, quae non
est alia, quam illa, quae nata est cum ipsis,& per rectam rationem a Deo in cordibus ipsorum lata. XXXIII. Ius natura quotuplex Zax. Aliud est jus naturae absolutum , quod omni tempore &omni loco hominem obligat s aliud est hypotheticum, quod praesupponit factum humanum, quo posito obligat , e. g. Deum coistere , honeste vivere, sunt juris naturae absoluti: homines enim semper & omni in loco Deo cultum debent, omnis homo omni tempore & loco honeste vivat: furtum non facere, est juris naturae hypothetiei, quod praesupponit distinctionem dominiorum, qua posita, obligat ; ante eam furtum non est. XXXIV. Ius natura olae perpetuum an vero mutari potes N. Ius naturae est immutabile, adeo ut ne a Deo quidem mutari queati licet enim libere ab initio hominem creaverit, tamen dum ipsum animal sociale creavit & propterea hoc ius ipsi concreavit, quamdiu hominis naturam non mutat, tamdiu jus naturae mutare non potest: & Deus non potest velle, ut
homo vivat in societate ordinata, & tamen tollere illud jus, quod ordinem constituit & conservat in societate. Dei enim potentia ad impossibilia se non extendit. XXXV. Objectum juris natura an Deus mutare potest ZIM. Quia Deus est supremus Dominus & auctor vittae & rerum nostrarum , de iis pro luBitu suo disponere potest e & si jubeat hominem occidi non erit homicidium , quia exemit hunc
hominem ex numero eorum objectorum, quae comprehendebanis
tur sub isto praecepto non occides: si jubeat alicui auferri res suas , non erit furtum , quia objectum huius praecepti furtum non facies, a Deo est mutatum. Et haec mutatio objessi non est confundenda cum mutatione juris naturae ipsius.
25쪽
XXXVI. briιt.i Rui c. ip. icia juris naturae 3 N. Non: juris enim capax non est, nil a naturae praezeptis utens generalibus. XXXVII. Qiιomodo prokitur aliqκid esse iuris vaturae 3 N. I. Si ostendatur alicujus rei convenientia aut disconvenientia cum natura rationali ac sociali. a. chaicquid apud omnes gentes, quae ratione sua recte utuntur , i. e. ut ipsarum r.itio conveniat cum natura , creditur cilla juris naturae : nam universilis cflἰctus universilem requirit causam , talis autem existimationis caul i nulla alia videtur esse, praeter sensum ipsum communem. XXXVIII. si id laude;;ι notiiudum . circa jus Irattiner K. intaedain juris naturalis non proprie dicuntur , sed, ut scholic lo lui amant, reductive, qtalaus jus naturale non repugnat. interdum etiam per abussionem ea, quM rat o honesta, aut om
politis meliora esle indicat, etsi non debita, solent dici juris
' XXXIX. Vt id ea iis gentium 8
8r. Jus gentium est jus , quod Deus per rect im rationem inter Omnes gentes propter communem necelsitatem & utilitatem cons tituit. X L. Cur Dein hoc im connittiis ilia in magna h.ic gentium civitate non requiruntur tantum jura, quae ipiam constituunt & conservant; verum requiruntur & alia, quae faciunt, ut beatitudinem in ea & tranquillitatem consequamur majorem , & commodiorem. X LI. Qiιoduani erra es fundamentum bidis iuris p. Communis inter omnes gentes utilitas & necessitis: sic apud omnes gentes utile ac necelse est, ut matrimonium inter fratres & sorores sit prohibitum, ut constituantur in unaquaque civitate certi magistratus, ut dominia distinguantur , ut sit libertas transeundi per territorium alterius, commercia exercendi . legatos mittendi, foedera faciendi, ut certis ritibus & ce to modo bellum geratur. XLII. Diuitiaco by Cooste
26쪽
XLII. Au ergo jiu naturae G gentium non ea idem PN. Non. I. Jus naturae est constitutum propter lionestatem &turpitudinem s jus gentium propter communem necessitatem &utilitatem. 2. Jus naturae omnino est immutabile ; jus gentium mutari potest: vel potius non obligat, quando cessat ratio communis utilitatis & necessitatis ; hinc tempore belli, quia nobis non est utile, ut hostis per territorium nostrum transeat, Vel commercia in eo & per illud exerceat, ad hoc jus gentium nos non obligat.
XLIII. Gytoaviodo probatur aliquid esse iuris gentium 8
N. I. Si contineat communem utilitatem vol necessitatem in ter Omnes gentes. a. Si omnes gentcs, quic ratione sua recte utuntur, i. e. quatenus illa convenit cum communi utilitate
vel necessitate, aliquid dicunt esse juris gentium. XLIV. Iin Divitium positiυum per Mnsem datum, queumam Uum habet in hac de iure belli re similibus di olandiu rLex Hebraea ostendit id, quod ea lege praecipitur non esse contra ius naturae. Nam cum jus natui ae sit perpetuum Rimmutabile , non potuit a Deo, qui injustus nunquam est, quicquam adversus id jus praecipi.
M. Ius humanum est jus, quod a potestate civili seu ab eo, qui habet Maiestatem , in propriam filiae civitatis utilitatem &necelsitatem est latum. XLVI. me jus an in decidendis et sionibus de jure belli assi hibetur ZN. Non. quia jus civile eos, qui habent Maiestatem, & inter quos bella geruntur , non obligat: sed tantum subditos istius majestatis , quae tulit' jus civile.
27쪽
LIBER I. CAPUΤ II. An bellare unquam justum sit.
I. Au bellare liceat. II. O id sim pinna natura.
riant ad probandum jus natura.
S. 3. dict. e. 3. 4. sed aliteri
I. An bellare unquam issimi es pN. A Ffirmatur. I. Quia prima naturae a recta ratione x disposita & determinata hoc permittunt & volunt: finis enim belli est vitae membrorumque conservatio, & rerum ad vitam utilium aut retentio, aut acquisitio. a. Qitia recta ratio istam tantum vim inhibet, quae societati repugnat, i. e. quae jus alienum tollit, qualis non est vis bellica, niti sit injusta .3. Quia S. Scriptura hoc permittit, & bella probat non tantum quia Deus Israelitis bellare mandavit contra septem populos ab ipsis exscindendos, unde & haec bella Dei bella in Sacris literis nominantur: verum etiam quia Deus de modo gerendi belli populo suo leges generales ac perpetuas praescripsit Deut. 2o. V. Io. R IS. 4. Quia omnes gentes hoc statuunt. s. Quia comm nis necessitas & utilitas inter omnes gentes id exigit. II. Quia distam de primis naturae, quid sunt prima vitura rvt. Prima naturae vocantur, quod simul atque natum est animal, ipsum si, conciliatur & commendatur ad se conservandum, atque ad suum statum & ad ea, quae conservantia lane ejus status; diligenda; alienatur autem ab interitu iisque rebus, quae interitum videntur asserre: hinc singulis animantibus vires sunt a natura attributae, ut sibi tuendis juvandisque sufficiant: Sentit enim vim quidque sitam, qua posila abuti: Cornua νiota prius vitulo quam frontibus extant. His iratus petit atque infensus inurge
28쪽
naturae 8 Non, nisi conveniant cum ipsa ratione, quae corpore est potior; atque haec convenientia, in qua honestum sit propositum, pluris est facienda , quam ad quae sola primum animi appetitio ferebatur; quia prima naturae commendant nos rectae rationi, quae nobis carior esse debet quam illa, a quibus ad eam vene.
CAPUT III. Belli partitio in publicum, privatum, & mixtum. Summi imperii explicatio.
I. Qua sit nisa belli diosis. II. Quid sit bellum publicum.
III. Quid privatum. IV. Quid mixtram.
V. Au pos instituta judicia publica belhun privarum licite geri posscVI. Quando sessum privatum D permissιm. VII. Viιot modis V quando cesset judicium. VIII. Quot uplex sis bellam pulli.
IX. Quid fit bellam solemve. X. Quid minus Domne. XI. Quando minoν ma rat pagis bellum gerere. XII. An injuriam iuva vis persequi V vindicare possi. XIII. An non su2ficiat conjectura
etitias belli inchoandi. XU. An ad tuendam plebem Nexercendam jurisdictionem habeat jus belli. XVI. Quid sit Majesu.
XUII. Cis dicatur stmma. XUIII. An actis eis a ne iam
missut reddi irriti. XIX. Quotuplex si Abiectum M issatis. XX. Quid εω une subjectum. XXI. An populi, qui , alterius
ditionem comesserunt, babeaus Majesatam.
num habeant caput, an suu si majesareis retineant. XXIII. Unde hoc consecXXIV. An durante domo re mirice, populis babeat I ajestatem
29쪽
dere semctae fingi Le retiae. mini satem. XXI I. Quid sit Uubjectum maiestatis proprium. XXVII. Cur vocetur proprium.
XXIX. Cur quidam admittant M. editatem realem. XXX. Unde probatur Masesare vnora esse populi. XXXI. An haec tuuium in monarchiis obtineant. XXXII. An popi tres, quia. Regem consiluit, Rege fit superior. XXXIII. An populus , quia Omne regimen eorum causa quir utitur est comparatuin, sit supra Regeus. XXXIV. An Rex male imperans non sti ici. itur populo. XXXV. An ex nomine By externa adnimi irationis specie de summa pot6iate judicari possis. XXXVII. Au ex imperii delatione per electionem aut successionem. XXXVII. An imperium sum-1uum diυerso modo haberi possit. XXXVIII. Au detur Monarcta
XXXIX. Quomodo imperia possunt esse in patrimonis. XL. An populus alienari pint. XLI. An jin regendi populium δε- vectum sis iis parrimonio populi. XLII. An regna populi volim tale delata alienari pos t. iXLIII. An summitas imperii distingui posit ab habendi plenia
XLIV. Quorum sit tutela, cumrrae potosate fungi nou potest. XLV . A;ι rex promittens aliquid Deo nut subditis retineat sum-
Idem fallat tit tum regno cadat. XLVII. .en summum imperium di-
.idi possit. XLVIII. Quid si populis futuro
rogi aliquid imperet per modum manentis pracepti, aut siquid fit additum, quo intelligatur Degem cogi aut puniri posse. XLIX. Si talis partitio insiluatur qualis fit resp. L. An ex tali satu bicipiti non
natu probari velint. LII. An inaequaliter foederatis summum imperium habeat. LIII. An ipsi tale inaequale faedus expediat. LIV. An summum imperium habeant qui certi quid pensitant. LV. An illi, qui nexu fudali
LVI. An ex ad viviserandi modo summum imperium semper dignosci ρούθ. LVII. Unde probatur modum administrandi ab ipso summo imperio diversum ese posse. a I. Quae Disitig Cooste
30쪽
L es belli prima V necessaria partitio 3 Ellum aliud est privatum, aliud publicum, aliud mixtum. II. Qi id es bethmi publicum '
M. Bellum publicum eis, quod geritur auctore eo , qui habet svrisdictionem , i. e. summum impcrium , vel interdum imperium
III. Qiud est pri tum Z N. Bellum privatum est, quod geritur a privato In privatum
I V. Quid est mixtum N. Quod ex una parte est publicum, ex altera privatum, dict. e. e. g. quod privitus gerit in eum, qui summo utitur imperio ; baut quod summum imperium habens gerit in privatos sibi non subjectos. V. An post insitiita judicia publica bellum pri tinu licite geri potes ρN. Non potest, nisi certis in casibus: quia I. frustra instituta
esset iudiciorum auctoritas. Et non est singulis concedendum , quod per m.agiit id tum publice potest fieri, ne occasio sit majoris tumultus faciendi. 2. Quia legum nulla esset reverentia; ideo c-nim Litae sunt, ut nihil manu, nihil ptoprio ageretur impulsu : in quo enim a bellica confusione pax tranquilla distat, si per vim litigia terminantur Et vim vocant leges, quoties quis id, quod
deberi sibi putat , i non per judicem reposcit. VI. Gui sunt ibit casis, liui bellum sic te inter primatos geri potest ZN. Ubi judicia cessant: nam lex vetans sine judicio suum coibsequi , intelligi commode debet, ubi copia est judicii: nam ubi judicia deficiunt, incipit bellum. II. Quot modis cessae iudicium 3
N. Duobiis: momentanee, aud continue. Momentanee, quando Di iligod by Coosl