Iosephi Ripamontii canonici Scalensis chronistae vrbis Mediolani De peste quae fuit anno 1630 libri 5 desumpti ex annalibus vrbis quos 60 decurionum autoritate scribebat

131쪽

Irs Daemonem adfuisse operi appareret

- Duodecim uno grege errones comprehensi,

& in vincula ducti, dixere, dici aque semel aia firmauere saepius in tormentis ijsdem di fuisse quotidie, qui duceret ipsos in popinam: ibiq; bene pastos, & saturos dimitteret ad ungendi

suas quemque vices, siue ad conquirendam materiam , unde unguenta conficerentur, bu-

sones , & scorpiones , & alia foeda id genus animalia saniemque bubonum. Ac ne dubitari posset, & fieri haec , & esse Daemonem artificem operis e constitit in medio luctu, &penξ in media desperatione Ciuitatis, significasse Sanisti ossicij Patres,& afirmasse Praesidi Archonato , quemadmodum certa dies esset praefinita Daemoni, ultra quam die mi, nulla potestas Inseris, nulla licentia Orco in Populi Mediolanensis vitam . Haec verba praeses Sanctissimi Tribunalis Inquisitor, Praesidi nostro effatus , litem , quae de Vnguentis esset, potuit videri diremisse authoritate Apostolica, quae, nec fallere , nec falli potest. Philosopho,& Medico,& Tribunalis Conseruatori Tadino, tamquam'clementa haec opinionis , ac sententiae de tota unguentcrum ratione erant similiaque his, & eis caciora quaedam

132쪽

quaedam alia insuper, vel, quae inde penderent, vel a quibus illa sustinerentur. Non fuit nouum hoc , neque Urbi tantummodo

nostrae accidit, Vt crearetur hominum arte

pestis, quae naturae malum alias, & aeris lit mori sue corrupti quaedam iniuria, corporumue lues intestina, ab halitu vel contactu transimissa, & accepta inuicem habita esset . Etiam Panormi in Sicilia quadriennio sere ante nos. tram hanc pestem mistus idem insania mort lium & fraude , furor Daemonum fuit: ho ribilique societate conspirauere cum aeterno

implacabili hoste nefarij homines ad ven nanda praecordia hominum aliorum , intercipiendamque usuram spiritus huiusce, &lucis, qua spiramus diuino munere,& sumus. Ibi, in Urbe, & nobili, Sc antiqua, & Opulenta, sex mensium spatio periere centum triginta quinque milia mortalium , fraude , scelereque, di furore isto , quo mortales Daemonum etiam ibi nequitiam induerunt. Et suere Monatti, qui principio pestilentiae eius, singuli senis in singulos dies conducti aureis

nummis, posteaquam, decrescente malo timuerant, ne quaestus quem facere coepissent, sibi periret, ab commercio Hrtasse sagarum, quaesito , & an uento ad Insernos spiritus aditu,' petiere

133쪽

II 8 petiere inde subsidium , & turpi immanique temperamento composue te venena, quibus &vis mortifera pes se.& veneficij nodus , vinculumque inesset Nobis item in priore peste , quae Populo

huic anno CII ID IxxvI acciderat maxima Omnium nisi posterior haec illius. qtioque famam

obtriuisset , haud ambigua Portenta eadem .stere.. Αiti sexque talium viruls,detecto, conuicto scelere, cuin ei se geretur laqueo gula,. confessias. rem, . sicuti erat, edidit remedia simul, quae exaduerso opposita, & contrariae eiusmodi venenis. habuisset , remediumque expertast postea virtuti si celebre ex illo, sus penso. authore nomen adhuc inter antidotae habet Ac praeter recentia , & nota haec ,. nihilo taxuior authoritas. passim. inter Veteri S. memoria C monumenta. extat: quoties & veneficae repertae mulieres ob pestem ita facta mapunitae fuerunt: sepone M& acu , alijs, denique quotidian, usus instrumentis inducta peste in maximas Vrbium,. in classes quoque de naues in Prouincias Regna tota, reperti , & punitii venefici dederint exemplata, sequae ideo non absterruere alios eiusdem portunii mortales quominus eadem auderent..S Perque. erit hoc in terris quamdiu hommineri

Dium

134쪽

Tramines erunt, ut noua subinde flagitia repe, Tiantur, punianturque simul , & punna inu Malescant, atque suppressa resurgetes, di omnino

recurrat, sicuti Terum caeterarum, ita stet rrum etiam idem orbis Vicesque eaedem. Vnde arguitur efficiturque a quod, & alibi alias,& in hac Vrbe nostris temporibus olim factu mi spe istarumq; sit, potuisse etiam fieri, & accidere nuper, ut audaciae mortalium, & artes,

naturam Inserosque prouocarent , Me assii- merent hinc, atq; illinc, de utrinque tertium quoddam potentiae genus aduersias ipsorum

vitam

Assirmabat longo volumine disserens talia Tadinus , notansque etiam singuIa personis, & locis , temporibusque distinguens, necnon testimonia in caput mim quodq; depromen atque assignans r affirmabat vidisse ipsum inivi a Sancti Raphaelis, vidisse quendam equin

insidentem , adspergentem Venenato puluere obuios, suc praetereuntes, occulta sane,&leniter ac dextere , modo porrecta , modo re-dlicta manu : sed ita tamen ut oculis ipse suis vidisset : cuinq; admonendae vicinitatis causa exclamare coepisset, incitato calcaribus equo'

protinus aufugisse latronem . Noui, inquit, ego honestam unam domum, in. qua , & amia. citiae

135쪽

citiae causa, &occasione artis, frequens mihi

consuetudo.

Haec tota domus extincta , desolataque est adspergine pulueris concinnati in duplicem illum exiiij modum , ut venena simul inessent deuotionesque Inserorum: pestemque eam duae nubiles puellae ab Seruitarum Patrum Templo tulere domum, cum in Templi exitu, lustralis aquae partem immita in sacra labra crate resue digito de more retulissent ad frontem, pectusque sibi, & humeros Christianos critu munire voluissent. Ab eo contactu virgines notauere pulverulentum arenosumve quiddam quod una cum aquae guttis, fronti, vestibusq; Sc digitis, & in vota manus haesisset. Et mox, cum oculorum animique vertigine vacillare puellae: rotari capita illis: aegerrimeque delatae ad suos, conflictatae quadraginta horarum spatio innoxiam vitam miserrima morte finierunt absque ulla pestilentiae nota , quae compareret. Mater, de proximi ministrique eodem inexplicabili letho inuoluti ablatique

omnes.

Senator Cacia notus Mediolani fuit, non ob Ordinis modo dignitatem de suam : sed ob casum denique ultimum, qui propter rei ia uitatem, potuit perferre Viri nomen, ad eos

etiam a

136쪽

antea εν rassent . Ma diat in s milia riserum nomine, siue familiaris proprie ille i, ac ieruorum unus sue ciceorum mistumatoclis grege sui , qui comper Sy dis vel clientale alicuius ica a seequentant Patriura domos, deducUntque di reducunt a ibitiose simul de illah quotidie Henuiuis Is . A' Ferlata matutino accessu taurus, elegausque,dcateneraliundus,& amaeuo renidens cire obtulis Senatori florcm, quem sartasse commendabat eximia species , odortae praecipuus ab statuin grege dis instinabat .. Admouet humanitatis etiam causa Senator statim hunc naribus iam

rem jecie odorantis et x containinatis illico uitalibus intra paucula L horas cecidi .. Ad V Uedum in agro Derethonensi reperti septem, S in iudicium adducti , consessique crimen , damnati actique in rotam Iech luim veneficiorum in tii erant. Sub id rempus idque supplici hina, ibi in uicino adn

data circa .molas Iabe , quae pestisera haec unguenta referret, excogitatum experimenti causa iactiamque est , ut molli pane labe& cae premerentur obiruerenturm micae gestinis, quae vorato carptim , sicuti natura pullis est, eo cibatu,supino rostro mortuae conciderunt et extaque sectarum: nigerrinae comparuereia

137쪽

musca, quae fortasse sederat huiusmodi maculis, cum in auricula cuiusdam stetisset, est ille mortuus, absque ullo alio, vel morbo, vel dolore, nisi quod bestiolae aculeum morsu ue senserat. Magna sane indicia , pecudes homines, casusque isti, pestem hanc non fuisse naturae tantummodo , sed hominum ipsorum opus, & operi essiciundo simul admisse qui quid illud , aut irata natura parauit, sue d liquit aduersus vitam , siue delinquere Da mones possunt. Sed interius ad regna cauerinnasque Inserorum accedit, exijtue inde, quod

memorabo.

Antonius Cruceius , & Io. Baptista Sara cus , fuere ciues Portae Ticinensis , incolae regionis eius , quae recta sert ad Portam', &Citta dela loco nomen est . Accessere isti ad Tribunal, & iurati ita exposuere. Esse ibi in vicinia carpentarium hominem amicum suum, qui decumberet aeger . Ad eum visendum ire quotidie ipsos pro familiari consuetudine commotos etiam praesenti statu eius, si quid

sorte vellet. Eum in proximo colloquio locu- ,, tum esse totidem verbis. In tempesta hac no-ἡ cte sensi per cubiculum ire nonnullos : clau- ,, sumque ostium erat. Cum stupens, attonitu Lis que caput erexissem, propinquauere lectulo , . & dixere:

138쪽

I 23& dixere : surgerem , sequererque: stare in ,, pomoerio Vrbis grandi aut horitate virum , se qui vasa mihi daturus es et unde vicinitatis ,, huius aedes uniuersae ungerentur. ,, Robur , & vires , & morbi finem , si vellem ,, ire , promittebant. Dabant praesentis pecu- ,, niae viginti quinque nummos aureos , quos , ,, & deposuere super mensam , ita, ut sonitus , ,, tinnitu sue mihi audiretur: sentiebam interea ,, concuti,& intremiscere lectulum: diripi mihi ,, lodicem, subtrahi lintea, & inhorruerat ani- , , mus meus , neq; hiscere audebam. Sed quia ,, instabant saepius atque Urgebant : interrogaui,, quinam hominum i ipsi essent. Octauium ,, xum edidere nomen. Negaui me facturtim: neq; ,, Ultra quicquam audiui. Vos videte amici quid ,, istud rei sit. Nam mihi neque sermo iam con- , stat, neq;animus.Duo illi Cruce ius, de Saraccusto tum sicut retuli istud detulere ad Tribunal. Adeo, per haec, & alia, neque Tribunali, neque, Conseruatori eius Tadino dubia veneficiorum

fides erat. DE QZODAM REPENTINO PESTIFERO TUMULTU

Ao xi Cal. sextileis , Quum fere decessisset

suspicio animis , terrorque lethalium i

139쪽

Vrbe , certe inera multorum pectora sopitus quotidie magis evanesceret: repente praeter expediationem opinionemque omnium, arma, ignes , discursusque per omnes vias armatorum , & hac data occasone, sicuti credidit vulgus, ac timuere primores , plena omnia ungentium suere . Circa horam eius diei xi

in Palatio congregati pauci Decurionum seudebant de negotio libriὸ aliquo, prout ancipitia,& necenaria quotidie multa incidebant, inter se conssiliantes. Illuc in Aulae penetralia peruaserat m- multus t ac sebi tb ab sedibus suis non exciti, sed consternati Proceres , ad senestras alij prosiliere et quosdam , & per scalarum gradus animi seruor tulit. Una vox erat et ad amma r & hostes in Vibe sunt. Is subith clamor ploratu mulierum , & vlulatu mixtus consu-derat aures animo ue absque ullo celetae rei

sensu, quae intelligi potuisset. Vt verb melius iam aliquid clatiusq; percipiebatur: rumor hic, & confula tamen adhuc fama resonabat. Callos esse, qui iam ad moenia successissent diuisitque , & in latebras abditi missi illant ad

incendendam Vrbem. Haec promiscua vox Populi tumultuantis eIM

140쪽

hant, conspici flammas e flammaeqtis vereserant, & ad Portam Tonsem flanantibus ibi macellariorum tabernis: dc ad Cori ruium: &in Curia Ducis , congesta illic , & macante ilignorum stime , quae incendia coniurati in id e plebe nonnulli excitarant, ut praedandi furandique locum , turbata sic Ed commota Ciuitare, haberent. Accurritur undique Etitur, non ad restinguendos ignes subsidiaque aquarum serenda vicinis , uti assolet, sed ad rem solita animorum curiositate fruendam Cculis, S momento horae unius , quicquid sere mortalium ad eam diem superstes incolu-

meque erat: aut cinxerant rogos in coronae mm

dum e aut imperio quasi alicuius, impetusto ferebantur illuc, & nihil aliud, quam facti spectatores erant, fierique volebant. Proceres adhuc ignari quidam isti id rei es len& rati utique hostiles eos esse ignes, hostem; esse,& intra se Callum, armant quoscumq; circa se habebant,aimanturqire ipsi, & adiatus Vrbis adeunt e adsiminique cum catervis

globisque suis velut in aciem. Neque die tantum nocteue illa , sed & diebus aliquot noctibusque insecutis, quasi , aut intrassentiam , aut possent clausis utique Portis intrate

Galli,