장음표시 사용
161쪽
I46 Commenti in s. I. Extrauag. ph Papae R
dicimus, quod Meuius ut mandatarius Titii vendidit rem illius quantum potuit, dumn pretio seri scutum eius marcharum di. initi illud autem, quod supra vendidit, non vendidit, ut mandatarius Titii; sed vitalis persona ues, atque ideo, Monaω-
Ad quartum negatur minor r siquidem Mevius,ut Titi j mandatarius se gerit ut M. tuis paterfamilias, dum scutum marcharum vendidit pretio Bri;illud tamen,quod ultra vendidit, non distraxit ut mandatarius Ti- iij , sed vitalis peribna est, nempe diues,&magnum creditum habens. Ad quintum negatur consequentia; quia mandatarius ut mandatarius est, vendidit scutum micharum iusto pretio, di non minoris. Ad ultimum negatur minor .' non enim
Meuius infideliter dicitur se gerere, dum stutum marcharum vendit pretio λri in beneficium mandantis. Haec de ista quae. stione, restat modo, utS. huius particulas per proprias quaestiones explicemus.
In tex. ibi, Litteras quidem suas cambis tradunt. An cambiunti semper dicatur siccum,ubi liti 'rae traduntur,& ad nundinas,auti alium locum non mittuntur
4 canubium, in quo littera 'aduntur, sed mluuntur, habens conditiones cambysi L. s Nomina non babem vim mutandi rerum subsantias. ε Cambium, in olittera traduntur,Ied non uumur, in mutuum usurarium,qui υμ
8 cambium in quo littera tradamar,fednotet mittuntur, non semper ensiccum. 9 Littera non sunι dem titia eam / ,sed tantum ni ad omniadum iustitiam camby. Ici Littera nonsues de sentiacam II cambium, ιn quo huera non mittuntur, potiten esse valutam; etiam si non concursas recta cambientium intemι o. I a Iustum, O aniustum non consistis in bonisa-
βιatrio inquiauase. Is Vi nostra tra g. non damnantar omnia combia, in quibus littera domum, sed non mittuntur; sed ea, qua sicca sunt, in quitarsilirer tantario non miratimur. I Lex datur rebuti non verbis. Is cambium non vitiarin ratione maioris, vel, minoris periculi, tui cammor ex altum edratis inqualismis αν. I 6 Periculum maius,vel minuisubstantiam iu- , sinam uoram confractuum tantum, qui Axponuntu orsu ,ac peracuto. I7 Liurea etiam ε non mittamur, cambim a solui must in loco caudin olutiomnis Vi πψω. ma g. non damantur omnia caraia, in quibus interesse repostitur una cum onerebi contra sueras eiabratus; i nisi istis ita fueris creuemum. Is lG-bium, in quo sora eum interesseselmιαν is loco celebrati contrarius, ntilla prauia .r eonuentione n es iocisum. ix o i Inuntio recipiendi sonem eum lucro in locα - celebrari contractus,qualiter in nostra Ex
162쪽
ruris aliare, quum in pecunia numera
q. 3.contra quosdam campsores, asse.
rentes idem esse quoad iustitiam eambis
mittere litteras ad nundina vel eas retine-yre , & cambia celebrare in cubi lo, & in eorum libris, acerrime pugnat, & indistin- , ac irrefragabiliter tenet esse sicca eam. hia illa,in quibus litterae non mittunturiat que adeo acri reprehensione dignos esse putat mercatores illos, qui de hac re tractatus ediderunt, & typis dederunt audentes de iustitia eambij disputare, ae determinare cum litteras ignorent. Et recusantes
Theologorum, & Canonistarum iudicio is submittere,ex eo quod ita adsit consuetudo apud insignes, ac intelligentes eampis res . timorataeque conscientia i & saepe saepius in nundipis litterae non plus operantur, ae si
non mittantur. γProbat ipse Iustin. suam sententiam pri--1 mo ex nostros in quo sicea,&vsuraria declarantur cambia, in quibus litterae cambii dantur, sed non mittuntur, ut patet ex illis
verbis, Primum igitur damnamus ea omniax cambia, quascia nominantur' ita con gunturi rconuabentes astrier I nundinassem ad alia loca, eambia reis a simulent; ad qua loca qui cumam recipiunt, liveras quidem suas c vi tria ni, sed non mittamur,
Et ne daretur camplaribus dicendi occa- Isio, huiusnodixantia non esse ex sui natura iniusta,ac illicita ed mala, quia probibita, subdit Romanus Ponti sex in eodem S. omna nos esse declaramus, O
siam, dis imas probibemu . Etenim qui
declarat nihil noui facit,l.adeo, S.cum quis in fimisde acquir. reta domin. & Lhaeredes c palam, I si quid post,C.de testam. Secundo probat suam sententiam ex dis3 serentijs,quae conisiciuntur inter cambium reale,&cambium liccum. Nam in cambio reali campsor dat pecuniam praesentem, liberam ab omni expensa,ac periculo pro pecunia loco absenti exposita multis periculis,& expensis, quae obid minus valet,quam praesens. At in cambio sicco, cum pecunia
in eodem loco exigatur, in quo datur, nec transeat per alienas manusmon subiacet per riculis,& expensis;& propterea quod ultra sortem ex eo recipitur, non potest percipi alio titulo, nisi ratione mutui impliciti, &. ratione temporis,quod est manifesta usura Praeterea in cambio reali mutantur debitores , & camplar compellitur credere pluribus personis, & subiicitur variis decoctionis peticulis:quae omnia non conspiciuntur in eambio sicco . Denique in eambio reali fiunt in nundinis verae, ac reales solutiones,& completur cambium iuxta dispositionem nostrae Extrauag. At quando litterae cambito non mittuntur, concuretunt in huiusmodi eambio t6ditiones cambii sicci dumtaxat non autem Mali sp ergo cambium, in quo ἰ litterae non mittuntur, est siccum, de non reale. Minor probatur ab eodem Iustin. pri. mo ex eo quod in tali cambis instituitur pecunia in eodem loco, in quo datur, cunieampsuarius non habeat pecuniam in loco destinatae solutionis:&se in illo habetur
ratio:temporis,non loci. quod est usura,non secus,ac emptio eius, qui emita rusticob ues,ouos non habet. Nec obstat si dicatur,
quod usurarius exigit promissionem usumiarum determinatarum ; non sic eampserim
casia, de quo agitur, sed tantisi euigium
eremεtum illud magnum,uel paruum,quod
reddent cambia realis; quoniam respondeis turdari usurarium, quamuis non inhendata aut paciscatur vluras determinatas, ut chmquis muruat alicui, ut veniat ad molendor in suo molendino, ad laborandum in rua o
quuntur. Neque demum valet dicere,quodvis mus datmutuo sub incremetaaliquo r
163쪽
emplar verb In ea a nostro dat ad calvian: nam eampsor hoc casu re vera dat mutuo, deue usurarius, sub nomine tamen ca ijdat nomina non habent vim mutandi rerum substantias,l. pediculu,s.labeo, E de auri&arg. legati Tertio confimini sitam opinionem idem Iustin. auctoritate Caieti insito opust. de
& signanter Salon. ait, Settim contractum esse invis Flandriae,&appellatur, Darea Viparam refert idem Iussin illum similiter damnantem, dum figurado casum
in suo tract.de camb. manu scripto,ait, Amdraas mutuat Petro scuta a ooo. prout dantur ad cambium,&seeundum sori pretium, cum pacto,ut litterae non mittantur, sed integressi a nundinis restituat capitale eum illo luero, quod reddent eambia sub hae
Ultimo ad sumsementiam comproban: dam adducit ipse Iustin. Ioan. Bapt. p. in c.nauigantia.1. m.66. de usur. se hisen. tem, iniustum esse cambium illud, in quo campsor dat pecuniam, sibi restituendam inta tres menses cum lucro cambionam Lugduni, aut alterius lari, seu aliarum nundinarum, cum hul odi eambium sit sic cum ,& ab omnibus damnatum, & vrimo: Ioco a Pio v. sub poenis vltuariis constit tis,prohibitum. Ex dictis videntissimila tet probatum, cambia per litteras, & ad n dinas esse sicca, si in eis litterae non mittano
cetes, quod litterae in cambiis no sunt prae cis:& simpliciter necesiaris: siquide littos rae no sunt de testitia cabis; sed tantum fisit ad illius iustitiam ostendendam .. Etenim potest dari cambium verum, &reale de Imco ad locum,nullis datis litteris, quando sic des haberetur cam uario sine litteris:qumniam compleri,& solui posset cambium per ipsummet campsuarium, si accedat adloqcum destinatae solutionis r vel si non ace dat stitem pernuncium t siue cambium sit nundinala, siue de loco ad locum dumta-. xat. Vnde litterae non sint deessentiacam. t o bhaed eius essentia est iustitia, ad quam per litteras solet deueniri elmo Scac.Lq. I. q.7. par. 3. limit. s. seb
etiam si in huiusnodi eam,sian quibus litterae non mittuntur, non concurrat sinceritas intentionis eambientium circa speravitam solutionem proximis nundinis r & p-pterea quamuis campisres unanimiter spe rarentin desiderarent prossidi solutionem, saluo interesse eampsorum, & postea fieri debere in eodem loco, nivominus remaneret iussiria cambii: quia iustum, & imis
stum non consistitin bonitate, aut prauit te animo natiarentionum; sed eonsistit Ia in rerum operum externorum aequalit te,& inaequalitate,ut post Arist. de D. Tho. inquit Nauar. in c.si Deaeraueris, not. I 6. num. 3.vers.Nam,ut iupra, I q.3. Vnde seruata aequalitate iustitiae eommutatiuae, intentio deprauata contrahentis nqn est contra iustitiam contractus;sed tantum esse poterit contra charitatem atque ideo lieri peccaremon tamen qussita ex tali cambio teneretur restituere,ut recla aduertit Scae. loco citat .
AD primum ex nostro I. respondetur,
quod in eo non damnantur cambia in uniuersiun, in quibus litterae dantur, de non mittuntur, sed illa cambia, suae ficta sunt,de nomine tantlim tali atque ideo sic. ca,& am maliaequialittere non sunt de eL
164쪽
seniti cambit; sed de substantia eambii est
iustitia, ut supra diximus,ad quam per litteras solc t deueniri: caeterum si ad eam sine litteris aeque deueniri potest, nostra Extra. uagaitteras contemnit: siquidem lex datur rebus, ct non verbis, ut habetur ex Scac.d. I. 6. Glos. I.subnum. 76.di constat clarism non solum ex mente; sed etiam ex vep.
bis eiusdem S.ita se habentis, Primum ign
henses ad certas modi iam ad alia loca, e bia relebrare si lentin qua loca νεulpecu- iamrecipiunι, lituras quidem suas cambtradun M non mittuntuν. Nota verba illa, Sisca,con guntur, O relebrares, tri,quoniam aperte denotant cambia ficta,& simulata; atque ideo illa tantum damnantur,quq non sunt vera cambia, de in quib us litterae
non mittuntur: &de huiusnodi cambijs fictis,&simulatis arbitror intelligendum esse
Iustin. nostrum, ut ex eiusdem argumeni is patetint quando cambium verὸ,ac realiter
celebratur, & soluitur in loco destinatae B. lutionis, siue nundinale sit,siue non, potest consistere cum litteris,& sine litteris. Ad secundum argumentum in ptimis ne-31 gatur maior . Non enim differt cambium cum a cambio reali, ex eo quod in prioricampsor exponitur minori periculo peta di pecuniam,& sic deeoctionis:&in posteriori aiori et siquidem cambium non vitia. tur,aut iust.ficatur ratione maioris, vel mi noris periculi, quo camplar exponitur ; sed dicitur licitum, aut illicitum ratione aequalitati vel inaequalitatis pretii r quia periculum cum sit accidens, quod potest esse, de
abesse, supponit eambium iam celebratum, ut recte docet Scac. de commerc. & camb. s.6.Glos. r. sub num. 8o. Etenim maius,&minus periculum substantiant iustitiam il-Iε lorum tantum contractuum, qui exponun
tur fortunae, & periculo, de quibus idem
lasero secundo, & seq. di versantellige: deS.3.Glos 3.sub num. Ia .extens. I. Secundo ι7 respondetur negando minorem: nam esto, quod litterae non mittantur, cambium p
test Blui in loco destinatae solutionis, de sienda in eodein loco,ubi celabrat sed in G
stanti conuento per ipsum campsivarium, si
eo se conserat, vel per nuncium iuxta ea,
quae supra diximus. Et si aliquando contingat, cambium solui in eodem loco, ubi fuit celebratum, id contingere potest, vel ratione recambis, ut patet in cambio cum recuris,de quo tractabimus infra vel id c6tingere potest per accidens, ut quia cam-psuarius in loco destinatae solutionis non potuit deserre pecunia quac ambium copleat per se, veI per nuncium, aut quocunque alio modo: hoc autem non attenditur in inoralibus, sed id latum,quod est per te . Nec id est contra nostra Extrauag quia I 8 in hoc g.damnat cambi u fictum, per quod pecunia ibi cum intercsse reposcitur, ubi
contractus fuerat celebratus ex contrahen tium consensu a principio, ut constat ex illis verbis, aut uiam nullis buta odi liueris Darius, pecunia ibi des que cum interesse reposcitur,ubi contractus fuerat celebratui: nam interdanus, ter recip entes Qque a principio ita conueneraι. Etenim huluimodi cambium
damnatur tanquam fictum, dc siceum non solum a nostra Extrauag.sed communiter a Doctor. ut habetur a Bonins de camb. c. 7. vers.Ma quato pol: di in latina lingua trans. lato, subnum. a. 3. q.& I. Rota Diuers decis. 77s. Dubitatum seisinum. I. infin. in Me. Solan. pecuniaria, Mercurij 27. Martii, Ibo a. coram Litta. impressis Lugd. anno I 6 I a.dc ex aliis, quos refert, & sequitur
mit. I. ubi tanquam siccum , dc usurarium decernitur cambium sine litteris, inito pacto, quod accipiens cambio,teneatur soluere lucrum veti cambii, prout soluitur Pl centiae,aut alio in loco,ubi cambiorum nudinae celebrantur. Caeterum si cambium citra omnem c6Is uentionem praecedentem ibi soluatur cum luero, ubi suerat celebratum ad libitum c psuarii, de camplaris, non ob id redditur imiustum ; etiam si tam cataplor, quam cam-psuarius sperarent, BIutionem fieri in eo. dem loco. quia ut supra diximus, haec intemtio posset esse contra charitatem; non a tem contra iustitiam : siquidem sincerituituentionis cambientium circa speratam Mutionem in proximis nundinis, non est
necessaria ad iustitiam cambii, quia iustum,
165쪽
Iso commenti In g. I. Extra ua, Ph Papat V
vel inlumina,vt diximus,non consistit in bonitate,aut prauitate animorum, & intenti mim; sed consistit in rerum, & operum e ternorum aequalitate, ac in qualitate. Nec aut obstat si dicatur,quod vi nostrae Extraua se expresse damnatur intentio percipiendi s lutioncm cambij in eodem loco, ubi fuerat celibrato, ut patct ex illis verbis. Austiis ni.ltis binu odi litteris traditis, neunia ibi
denique cum interesse repositur,vbι contra riuouerat celebratus. Mn ιnter dametior cipientes vrique a principit, ita conuenerat: μι certe talis intentio erat, neque quisquamin,
qui in nundinis,atit in locis supradius, butus modi litteris receptis,solutionem faciat. Eoniam respondetur,illam intentionem damnari vi nostrae Extrauag. quae a principio
contractus erat recipiendi tolutionem cam-bij cum lucro in loco celebrati contractus: eo quod capsu arius in loco destinatae solutionis non hiab ibat, nec habiturus erat, nec pecuniam, nec creditum, nec eo erat te coI-
laturus cum pecunia ad complendu cam-bium,ncq e nuncium aliquem missurus, ut constat cx illis verbis nostri S. vel ceria talis intentio erast, neque quisequam es, qui su nundinis, autocissuprad ras, bui modi litteris 2I receptis . Atilionemfaciat. At si a principio contractus talis intentio non erat, & cam. psuarius revera decreuerat se conferre ad
locum destinatet solutionis cum pecunia ad
complend: im camb.u,vel mittere nuncium
ut supra; si deinde piistea cambium Ibluat
in eodem loco, ubi fuerat celebratus contractiis , atque ideo mi tet intentionem, id non damnatur ex dispositione nostrς Extra-uag. ncc Lb id cambium redditur iniustum cum per accidens soluatur in eodem loco, mutata intentione contrahentium post ce-I lebrationem contractus.Prς terea quicquid sit de intentione contrahentium, satis est ad iust tia cambiisquod campsor sciat, vel saItem probabiliter credat, campisarium habere , vel habitu: um pecunia in loco destinatae solutionis,qua cambium compleat,&Bluatiquod deinde soluat in loco celebrati contratiusmon ob id tamen c amb u redditur iniustum, nec campsor aliquam culpam contra chai itatem contrahit. Posset aurem contra charitatem peccare ipse campist si
haberet desideriu, di intentionem recipi :di solutionem Eambii in eodem loco ab Iestio celebrati contractus iuxta ea, quae supra a a diximus. Nec exemplum allatum a Iustini no de emente a rustico boues,quos non habet, facit contra nostrom lententiam: quia nos ii pponimus, eampluatium saltem vi lute habere pecuniam in loco destinatae statutionis:at rusticum supponimus non hab re,nec habiturum boues,quos vendidi a que Ideo nec actu,nec potentia. Ad tertium argumentum patet respo
a 3 sio: siquidem Doctores illi loquantur de
cambiis fictili si ac siccis, in quibus n5dantur litterae, eo quod a principio fuit c5uentum inter comi ahentes, ut ibi pecunia cum lucro reposcatur, transacto tempore, ubi contractus fuerat celebratus, contra dispo-fitionem nostrs Extrauag.& contra ius naturale , c um lucrum huiusmodi sir vlurarisi, tanquam ex usurario, & sicco eambio perceptu. vertim non ob id sequitur non possedari verum, ac reale cambvim absque eo
uod litterae mittantur, cum litterae nonnt de substantia, a c iustitia camb:j, iuxta ea,quae supra adnotauimus. Vnde his reiectis, fit ma, ac indubitata re-24 manet nostra conc lusio, quod non semper cambium est dicendum siccum,ex eo quod litterae non mittantur: sed aliquando potest dari verum,& reale cambium, etiam litteris
Ampliatur haec coeIusio, ut vera sit non a s solum quoad forum interius; sed etia qu ad sorum exterius: quia si in foro exteriori sufficienter probatur,cabium Lissi solutum in loco destinatae solutionis per ipsum cam-psuarium, per eiulde nuncisi, aut per quemcunque alium, id satis erit, etiam B lii terae non mittantur: quia scriptura, ut diximus
non est de iustitia, nec de essentia cambij; sed requiritur solum ad probationε iustitiae
cambis, de celerum cotractus executioncm in foro exteriori, ut recte docet Scac. de
Vnde si per testes, aut alias legitimas probationes constet,cambi u suisse completum in loco destinatae solutionis, quamuis liti
raedatae non fuerint,nec transmissae, non pintest campisarius pro dicto cambio, & eius 26 lucro amplius molestari. Nec ex eo quod nostra Exumag.damnat cambia,non miribite
166쪽
lineris,uidetur negare eampseri hane actio. Dein in foro e terum,quasi non missis litteris, sit praesumptio iuris, & de iure, eambia huiusmodi esse sicca; quoniam ipsa Extrae 1 . ve supra diximus, damnat i Ila cambia, quae ex sui natura sunt ficta,& usuraria, non missis litteris; non autem illa, quae ex iuris pysumptione talia dicuntur, carnea Omnia sicca esse declaret, dicens, omnia Us et finaria e e dis Mammqne fiant, di Brinnu prebibemus. At qui declarat, ni bilnoui iacit, risii pra ostendimus. Vnde sub nostrae Extrauag. prohibitione non coinprehenduntur cambia realia, licet in eis licterae non m.ttantun sed tantam cambia sicca,& usuraria, quae c6finguntur a principio, ut litterae non mittantur,sed soIulio cambii
sat cum incremento ratione temporis tantum, non autem ratione loci.
Sic ampliata limitatur eadem conclusio, arvi locum sibi non vendicet in cambi siccis,& fictis supra relatis, non solum in soromteriori, & vi nostrat Extrauag. sed etiam in sero interioriosiquidem huiusmodi cam-bia sunt usuraria, at pae ideo contra ius naturale: de propterea nonisium in soro e temo; verum etiam quoad forum interius Whibentur, clim in soro inremo Ierueturius naturale,ut habetur ex Panor. in c. quia plerique, num.7. de immunit. Eccles late
3 7. Vnde ob hanc rationem Nauar.in cap. si sanoaueri , subnum. 88. vessi Est tamensu Ilio,&num. Ia I .31 &subnum. Ios. in fine, quem restre, M sequitur Scae. lameitato, sub num.a r 3. ait, quod attento ista 28 iure naturali,& Diuino, censes posset iuste coram Doo constitui, soluto pretio in aliare quam in pecunia numerata,si illa res coram Deoiamveaditori census aeque utilis,
vel utilior,quam pecunia numerata, n5 obstante Pii V. Extrauandecensi, quia cora Deo, de se in foro conicientiae ueniatur tantum aequitas,& ius naturalet quibus adde 'ue cumulavimus in Commenta ijs -- stris in d. Extra g.S. 2.q. .per totam , t Sed dicerinussio Iitteraru ad nudinas,dery adlisuta destinatae Blutionis, estone a potius eampsivario, quam utilis, de eampseri
prodeae postquam ipsi camputario causat
damnum expensarum pm prouisionibus,depabellis,ac proxenetis:& quoad contractus iustitiam, & iniustitam, quae principaliter cattenditur in cambijs, litterarum missio est inutilis ; quoniam respondetur,quod no ob id est heitum eambiti fictum, & intraritim,
nomine tantum tale n autem reale: siquidem heEt in cambio vero, & reali ad ratio. nem sex pro centenario .g. plus,minusue , pro ut erit cursus cambiorum, campsua ius η maiu&sustineat onus,quam in cambio sicco ad rationem duorum prostatilis centum,
nihilominus I ru, quia percipitur ex cambio reali percipitur ex iusto titulo,ae luci si, quod sumitur ex cambio sicco,accipitur ex titulo iniusto, cum ex mutuo implicito, ac palliato pallio eambii sumatur contra illud
Ibi, velita mittuntur, mitransacto tempore, unde processerasi inanes ramri Ancambium semper reddatur siccurex eo quod litterae reseratur inanes. XXXIT
Verum cammarius tenetur ad mureo. 6 cambium, in quo tam cam , quam cam
167쪽
viis ex desecta mandararis referam tinis
IN hacae videtur ptima iacie affirmati.
M respondiadum ess .Probatur ea no- rstro fit in supradictis utibi Vesuuinis strintur,ctc. inia inter alia illa camina si ad clai antur,in quibus litterae ita mittunt ut trai uacto tempore,unde processerant, in sines reserantvir ergo cambium lamper dicitur siccum, tu quo litterae mittuntur, sed inanes referuntur undὰ proeesserant: quia lex generaliter loquens generaliter debet intelligi, & quando non distinguit, nec nos
distinguere Ocbemus,l. I. s. generaliter, ff. de Iegat. praest. Hanc eadem sententiam tenet AZor. p. 3. Inst. mola l. lib. Io.ti .de catac. Io. veri Pr terea quando:& vers.Secundo quando,dum ait esse cani, si usurarium. seu siccum q iando re ipsa mittuntur litterae ad locum,ubi pecuniis sunt soluendet,sed
aliis,quos allegant. Pro determinatione huius difficultatis est adnot.quod q/iando litterae cambij iiii tatuntur ad locum destinatae solutionis, una, vel altera cx Oatuor causis referri solene inanes , unde processerant. Primo quando quidae cab o,ierio cotrahit;ita ut vere opi. netur,litteras sis acceptandas,& earum vi gore probabiliter spore solutionem cambiteta faciendam iii doco destinatorvet si carmpluasius certoiciebat, in loco destinatae is Iutionis non rubere, nec hibituriam peconiam, nec creatum,sed castibistm esse sinuaturum in loco celebrati contractus.Secunqdo contingit, ut tam campsor, quam cam marius opinentur pri babiliter litteras haubiturus effectaminiaco cond cto; sed lineis rae resenuitur inanes ad locum, unde peto. cessurat Iraeo cuM rmndatarius ad queat litterae dirigubstur, noluerit eas acceptare. Tertio continge 'e testut eampser veri sumiliter credat,litteras c sse remittendas ina nerint cammuarium opinari, di verisimiliter credere habituras effectum in loco destin tae lolutionis, vetis ex defeetium datarii, vel ex alio, accidenti fuisse temulas manes. Quarto contingere potest,utram campissequaci campisatiusCrato ictant,spitim cam-psuuiunxnon habete,nec his unam pectaniam, nee creditum , nec ali uem, qui pro eo sciuat hi dumssimulant cambire, litterito mittuntur,ut transacto tempore,reseram tur inanes, unde proccsierant, & pecunia ibi ministeresse reposcitur bi contraeliis
fuerat celebratus. His breuiter sic adnota. tis, sit Priara
168쪽
Non dicitur cambium, in quo Iitteras
ti asmisi. camplor probabiliter putat esse acceptandas; qiiamuis campisarius firmiter teneat reserendas esse inanes, cum certo sciat non habere, nec habiturum pecuniam in loco destinatae solutionis, nec alique, qui pro eo ibi soluat.Probatur, quia ad hoc ut cambium dieatur iustum, satis est ut camplar sciasiaut saltε probabiliter cre dat,eampsuarium habere actu,vel potentia pecunia in loco destinatae solutionis; atque ideo creditum,& alique,qui pro eo soluat,
autem campiarius certo sciat, non habere, nec habiturum pecuniam, veI credimm, &sic aliquem, qui pro eo soluat in Ioco conuento, id non ossicit, qiain campsor possit exigere interesse cabij;quia dolus ,& fraus, nemini patrocinari deiant,c.ad nostram,de
empti& vendit-Vnde quando litterae reseruntur inanes habent executione paratam . contra ipsum campDarium non solum pro capitali, ut late probat Scac. de commerc.&camb. S.I.Glosa .num. 3.&Glosq.num. a.sed etiam camplari debetur intereste tam damni emergentis, tuam lucri cessantis, n6 antum primum,secundum,& deinceps,uerum etiam secundum aliquos intercsse, interesse, ut per Cagnol. in l.unica,num. I . in a.dub. C .de sentiquet pro eo,&c.Gabr. lib. 3.conclus tit.de solui. concl. I o. in fine, limit. 3 .siub num. .Isan. Bapt Laap. in i .curabit,S. 6. sub num. t 9. vers. Sed cottarium: &num. a . vers. Sed aduertendum: C. de
Est tamen verum,quod ad hoc , ut litte- rae, quae reseruntur inanes habeant execuistionem paratam,debent referri cum proto stat ione, ita ut quando mandatarius cam psuarit litteras non acceptat, seu non soluit, mandatarius campioris protestetur contra
ipsum campisarium de interesse, damnis, ac impensis: & litteras cum protestatione r mittat ad eampsore qui tunc poterit age-
re contra campla arisi, ut re se probat idem
Scac.loco citato, num. 3. & I a. ubi etiamnum. I 3 .ponit formam protestationis. Poss set aulcm in hac re quis dicere,cambiu esse siccum cum deficiat intentio cambiendi ex parte camplari j certo scientis, se non soluturum cambiu in loco destinatae solutionis. Verum ne ipsi camplario patrocinari videatur eius doIus,di sinus,eum teneri ad imteresse lucri cessantis,& damni emergentis,
quat uis ratione talis contractus campseriserit ea passus, iuxta ea, quae habentur ex Romoal. Col.de cab. cap. I . in fin. Bonac. de contr.disp. 3.q. .pun. unico, propos. I. cum aliis quos allegat. quibus adde etiam Fabian. Genuen.de camb.p. I .in Pria.
Secunda Conclusio. Non dicitur sic elim eambium, in quo
tam tempsior, quam capsuarius opirnabantur, litteras esse lolliendas in loco conuento, quamuis postea ex desectu mandatarii litterae fuerint relats inanes. Etenim in h c casu concurrit utriusque, cotrahentis intentio celebrandi vetu, ac reale cam.
bium. Quod autem postea ex desectu man. datarii ipsius campihaiij litterae non habu tint cffectum; debetur tamen campsuari interesse cambij una cum sorte iuxta ea, quae adnotauimus in praecedenti conclusione. Verum tamen est,quod si desectus man. 7 datarii proueniat cx casu aliquo fortuito, ut quia improuisa morte prquentus, aut incen. dio,ruina,vel naufragio,bonis omnibus deperditis non potuerit litteras soluere, tunc campisarius non teneretur ad interesse saltem primum; nisi campi uarius obligauerit scietiam non obstante casu fortuito . quia de casibus sertuitis nemo tenetur, cum eis remit non possirmisi ad eos quis voluerit teneri,ut habetur ex Rot. Diuers decis et o
sub num. i.& a. qua refert,& sicquitur Scac. de comere.& camb. S. I.q. I. sub num. I 39.& Isso. cum plur.seq.ubi latE tractat, an, &quando assecurantes naues excusentur propter casus sertuitos, seu sinistrosi& rectEdeclarat, an casus sinister,cui prouideria humana prouideri non potest, dicatur tam ille,cui nec antequam veniret, nec dum veniebat,nec postquam venit, poterat priui o deri,
169쪽
deri, quam ille eui potuit prouideri post
quam venit:& plures assecurationis semias
CAmbium no dicitur siccum quoad se.
rum exterius, in quo campsor verisi militer credit,litteras cne reniittendas inanes, &camplarius versimiliter putat, eas
habituras effectu in loco destinatς solutio. nis. Probatur, quia cambium eli licitum, quamuis accipiens cambio sit rusticus,via pauper, quem campsor verisimiliter crede. re debeat non habiturum in loco destinatae solutions,sacultatem uoluendi cambium, ut
est in casu, de quo agitur: quia sicut rusticus, vel pauer, qui mutuo indiget,&n6 cambio, posset inuenire mercatorem, oui pro ipso rustico,seu pauper acciperet cabio, & pauper promitteret de coleruando indemnem
ipsum mercatorem,iuxta ea,quae habentur ex Nauar. in c. nauiganti,num. 19. vers. Vtiis Ie tamen,de usur. & hac via omnes essent in utroque soro securi, ut per eudem Scac. loco citato,num. 6. ita etiam campsuarius, de quo agitur.
Ampliatur haec c6elusio,vt vera se quo,s ad forum exeterius no solum quando cam-psor probabiliter putar posse eampsuarium soluere cambium in loco dcstinatae solutionis;atque ideo posse litteras habere suos essectus,quamuis probabiliter opinetur reserendas esse inanes ad locum celebrati conistractus,ibique cambium soluendum; verum etiam si probabiliter sciat,eampsuarium nopose soluere eambium in loco conuento: &propterea litteras reserendas esse inanes, &solutionem cambii esse faciendam in loco celebrati contractus,ut habetur ex Scac.d. ampi 17. sub num. I 6.in fine, ubi hanc esse rationem ait;quia L x sori exterioris n6 iudicat de occultis. Etenim campsor semper dicere posset,qiuod ipse opinabatur,capnia
rium posse soluere cambium in loco condi cto, & probabiliter sperabat ibi sore soIumclum:& quod nisi ita sperasset,ei non dedis
Secundo ampliatur haec c6clusio, ut v xo ta sit in utroque solo si sequatur realis litterarum solutio: quia dato quod campserdeprauatam habuerit intentionem; nihilominus , campluarium animum rectum cele-
brandi verum cambiit supponimus habuisse, & in eo seruatur aqualitas iustitiae com.
mutatiuae ; atque ideo remanet iustum cambium. Vnde licet campsor peccauerit conrutra charitatem ; non tamen peccauit contraiultitiam r& propteriano tenetur restituere quaesita ex huiuImodi cambio quia, ut prinbauimus q. praecedenti, iussum,& iniussum
non consiliit in bonitate, vel prauitate animorum; sed in rerum,S operum exernorum aequalitate, ac inaequalitate.
Imo si capsor probabiliter sciat, capsua. Ir rium posse habere pecuniam pro solutione cambij in loco destinatae solutionis: vi quia
iure alterius cambij possit pecuniam conse-qxii, aut quocunque alio modo, quamuis probabiliter sciat, cam uarium non esse s
luturum eambium ibi cum cffectu , sed litteras reserendas esse inanes ad locum eelebrati contractus, cambium erit licitum in utroque soro,& campsor excusabitur etiam a culpa. siquide ad validitatem, bonitatem, ac iustitiam cambii tam in foro conscientiae, quam in soto externo, satis est si campsit rius habeat, vel habere queat aliqua licita ratione pecunia pro soIuedo cambio in I co destinatae solutionis, ut post Syl.in sum. veis. Vsura, 4.q 9. docet Azor. loco citato
circa finem: quod deinde culpa, seu libera
voluntate campluarij litterς reserantur in nes ad locum unde processerant, & ibi fiat cambi j solutio una cum interesse ex mera ipsius voluntate, id no attenditur; quia v lenes, S patienti nulla fit iniuria. Et eo magis,quia in contractu cabit post datas litis rasilicita est paenitetia ex consensu utriusq; . partis. Nam sicut contractus cambii fit ad utriusque cotrahentis utilitatem,ita distrahitur ,concurrente utriusque voluntate, ut
habetur ex Bald. cons. 3 68 seu 34'. vol. I. cum alijs relatis a Scac. de commerc. &camb.g. r. Glos sub num. ε 7. cum pluriseq. ubi ponit quaestionem, an in contractu
170쪽
eam bii post datas litteras sit licita paeniteri.
tia,alteio contrahente inuito, & pro parte negativa sententiam protulit, quam multipliciter ampliatide limitat. Confirmatur, luia in cambio cum recu Ia sa campisarius per viam tecambit licite latuit cambium in lo co celebrati cotracturi ut infra dicemus, de cambio cum recursa tractantes,& rc cte declaratScae.post alios de commerc.&cain b. S. I. '. 7. p. 3. limit. I I .num. I s. &camplar licite, ac iuste percipit interessu talis cambii: siquidem illud tantum interesse,&illa recambia damnan. tur, quae per vim a campsuariis extorquentur, ut habetur ex Salon a. a post q. 78. disp.
plur. seq. Ergo multo magis potest cain uarius soluere canib um primum in loco celebrati contractus, si campsos post celebratum contractum consentiat,& ipsi cam-Psuario magis expediat,ncmpe ad euitan dum interesse cambii. D.x , Pon celibratum contractum, quia si in celebratione contractus, vel antea conuentio fiat inter contrahentes f. Iuendi cambium in Ioeo celebrati contr. ctus, vel campsor proba,Iiter credasicam pluarium non posse soluere in loco destinatae solutionis;& ideo esse soluend min Ioco,unde litterae processerant, tunc cabium esset siccumr & ita intelligendus cit Amr. d. cap. I o. q.6. in fine: ct hoc modo' posse conciliari cum Scac.d.q.7.p. 2.21npl.
Sic ampliata limitatur supradicta con- λε clusio quoad primam ampliationem, ut lo. cum habeat in foro exteriori tantiim, ut ibi diximus: secus autem quoad sarum com scientiae: quia dum campsor probabiliter scit, campsuarium non posse soluere caminbium in loco destinatae solutionis; & pr
pterea litteras reserendas esse inanes ad imcum celebrati contractus, in rei veritate, quae sola attenditur in foro conscientiae, iuxta ea, quae h abentur ex Pano .in cap. quia plerique,sub mim. I 8.& ao. de immunit. Ecclei. & Scac. de commerc. & camb. S. I. 'Daest. I. num. 29. Campsor intendit mutuare sub Iucro; non autem cambirer &
ideo cambium est siccuD illicitum, di usu,
rarium,si litterae maxImὰ eum effect i reserantur inanes, ut habetur ex Sylv. in sum. ver. usiura, ψ g. 9. Sol. lib. 6.dt lustit.& iuri
quaest. I 3. artic. I. ctinctus. 3. colum. 3. Nauar.in Man. cap. 7. sub num. 3o . not. 2. &in cap. nauiganti, num. 1 . de .siar. Hieron. de Luc. tract. te camb veil. Pici decisione, num. 3. Fabian. Genue n. codein tract.sub num .46. vers. Decima: Ioan. Bapt. Cauandecamb.de dante, versic. Quaero an campis . Romos. COl.eod. tract.c. is &aa. AZor par. 3. Instit.mores. tit.de camb. lib. IO. c. s. q. a. vers. In hac re. D:xi,Si littera maximὸ reddantur inanet,
i squia si inesi .ctu seluastiir, vel acceptentur, stante bona fide campsuarii, non officit mala intentio campsoris quoad iustitiam cambiit siquidem seruata aequalitate
iustitiae commutatiuae, intentio deprauata contrahentis, non reddit contractum ini stuin,ut sirpra diximus; atque ideo campserlicet hoc casu peccet contra charitatem ἡnon tamen peccaret contra iustitiam e &propterea non teneretur restituet e lucrum . ex tali cambio perceptum, cum omnis restitutio sit debita ex violatione iustitiae d b. tae proximo. Vnde ubi sola est violatio charitatis non habet locum restitutior alias Iudex ex odio,inuidia, vel ex ira iubes malefactores interfici iuxta regum, & iurium saet ones, esset restitutioni obnoxius, quod est salsum,ut bene declarat AZOr.par. 3. Instit. morat. lib. cap. II. de mutuo,quq st. 1. veri. Caeterum: & est communis omnium sententia.
CAmbium dieitur siceum, in quo cam
psor, qui dat cambio, est conscius , quod litters, quas a campsiario accipit pro loco destinat s iolutionis, sui manes,& fictς; atque ideo tam capsorem, quam campsua rium certo scire, litteras non esse soluendas in loco destinatae solutionis ; sed reserendas esse inanes ad locum celebrati contractus e quoniam hi re vera non cambium. sed mutuum dicuntur celebrare , chmintendant solutionem eambit in eodem loco, in quo Et celebratus contractus,