Animadversiones in psalmos ubi quae a translatoribus pro suo arbitratu addita sunt in illis adnotantur, quae adhuc corrupta in hodierno Hebraeo visuntur. Accedit brevis disceptatio de psalmorum auctoribus cum annotationibus ... Additis principum tran

161쪽

ARGUMENTUM

M varia rerepta beneficia Deo gratias refert Psaltes. TITULUS.

-nsiue Dao d. V . almus sese Dauid, Aggaei, er mehariae. LXX. . I. QUONIAM AUDIsTI UERBA ORIll ΜΕ . In nullo Hebraeorum evemplari dicta verba leguntur, neque pro leatentiae intelligentia necessi ria videntur. T. 2. SU ER ΟΜ NE MOMEN sANCTUM TUUM. Gmcorum aliqui; t ste Hier. , & Marino sup Est o MMEs legunt. LXX. habent uti supra. Heta

R. 3. IN QUACuMQUE Dlta QUACUM UE additum. R. 4. ΟΜΜ A vERBA. Non reperitur ia hebraeo OMNIA. f. 7. SUPER lRAM. Neque Hebraei, neque Graeci ET habent.

IN textu hebraim Iius Davidis nomen legitur, in textu vero me . - perius, sed plerique Graeci. Theo florio. Aquila, & sexta editio istis Arari . o Zti haν a omittunt. Apollinarius habet: Commune Zac furia, rigat Me earmo. In Sixtina editione Arari σ Zacharia appositum videtur. Mamificasti si is omoe mame. sanquis eatim. Quae praeterea ab He aeu Lducitur, superius observavimus. Quod notavit Hier. mep. ad Satiram. &--μlterio. - .ast retribuest pes me. Videtur aliquos legisse H I ghamal reeriba ἐν quod muc est' a ghamar, nempe, mrfuit: ita Symmaeus. Hieronymas habet is i is perabitur pro me M. Alii ,, proficiat pro me M.

162쪽

ARGUMENTUM.

ducant vitam.

v. I. Er Coci NovIsTi ΜΕ. Hebraeus reticet tam v. s. TU FORMASTI ME. Emphasis gratia TransL addiderunt Tu. D. 6. MIRABILII FACTA Es T sCIEN Tl A TUA. Conspicimiis addita verba esse FACTA EsT TUA, propterea hebraicae sententiae senius lius a latino apparet. v. II. ILLUMINATIO MEA. Non extat in hebraeo MEA. D. 22. ET INIMicr. Tam in heb. Geo, quam in graeco non legitur particulam L

ANNOTATIONES.

IN Bibliis Complutonsibus, & Regiis praeter Dapidis nomen, ham xpposita

intuentur, , Zachariae in dispersoni m M . quae nec aput H braeos LXX. . ce. terosque interpretes existunt: ethros retus str: ptum reliquit , quispiam arbitris. is tu suo psalmum intelligens, rituli additionem Deit . Apollinarius illa recitat achariae nomen taeendo: In dispersione siri iam eaermem ereλἰt David, octoum centesimam eii. er Wyrsimum. t. Titiai Adamo tribuit totius psalmi contextum pro omnibus filiis suis, &posteris, quam Iacobus de Ual ntia refutavit opinio m. .. F. euiam meam minstigriti. Hebrie F ita habent ri sarit veribhhi rarita e satum meism ein. . D. Parens is limitem . Hieri se & accubationem meam V. Syram cus. & Theodotio is viam in am ' . e mmine ea re omissi omnia -hDisa, er auri tia. Alia es hebraica -- 'art m ae hor. vahedem l larilaui, νerra. σ ante formas 1 me. I. nostra vulgata maior serσatur m Ieltis. ει δει Mia mea in inferiaνibus νerra. Pulchrius ea hebeam =n δ' risiam ii. uod Festum aca ringere innuis, & sic literaliter νerti potest in variis menι- όνυ -is dest oratus bi tu horaioritas una. Symm. is varie krmatus tui ia iam ,, mi eme di Hier. - imaginatus sum tu novissimis terra. Nimis rimininartis est 'ine attis estram. αἶ-m roseehem, quod verbum siqui laterpretati sunt mmma eaeram. Alii quam rapiosa easti a eorum. Theodore tua ea Theodotione is corroborata sum pauperes eorum . Qui evita ererum Ferterunt. hebraicam vocem literaliter eaplicarum. Hier. . quia isties pauperes eorum Η.

163쪽

t 1 ANIMADVERSION Es

I egentes pauperes verbum hebraicum acceperunt reiecto Naleph, uti animadverterunt Eugubinus, & Cenomanus. Otita dieitis in togitatione, accipient in vanitate e υitates tuae. κτλκυο ur mri alter immat, limai mah. nasu lassave hhareah, hoc est, sicuti Symmacus trastulit ,, qui quidem loquuti sinat contra se cogitatio te, eleuati suntis frustra adversarii tui . Pagn. vero,, qui dixerunt abominationem, assumpsese runt in uanum nomen tuum hostes tui Quinta editio is quoniam exacero baverunt te in malo conlilio .

Si υia iniquitatis in me est. lihot seb exprimit dolorem , molestiam , dolum Hier. ,, Si via doli L Ps. vetus,, via laboris

ARGUMENTUM.Ab insiliis Saulis, Omniumque suorum inimisorum tiberari petit a

Domino David. TITULUS. Fictari aselmxs tristis David. Heb. In fin m ipse Dola psalmus. LXX. v. s. FuNEs xx TENDERUNT IN LAQUEUM. Aliqua Graecorum exemplaria addunt is pedibus meis quod superfluum reputatur a D. Hier.

v. q. COGITAVERUNT CONTRA ΜE NE FORTE. Translatoribus adiicere placuit NE FORTE . . . Co TR A ME, ob id in textu alius a Lat,no sensus oritur. . II. NON SUBsIsTENT. Graecus conjuntionis particulam ponit ET NON

Amre ἔκiqua eripe me. Istius iniqui caracterem verbum D N ehamas expri. mit, e cuius manibus liberari cupit Propheta, est enim vir violentiae amicus.

Cogit erian contra me. Verba sed ,N cur Zamamo at tapek exhib-ntis desideria eius, ne consumas, ne perficias . Hieri is Scelera eius ne effundanis tur LXX. legerunt xamemae cogitaverunt , nunc autem. est Remam a. Caput circvitus eorum. Convenientius ex Verbis πι rizo bos a UR' ros mesbai, hhamal sephat emo ieeassemo evast carcu antiam me, perve stas Ia1 a m 6ωs operiet eum. Theodoretus ex Symm. ,, aeerbitas ei reumdar - tium me, labor labiorum eorum operiat . Aquila ,, caput evertentium me .Hier. M amaritudo convivarum meorum M. Alii se venenum : nam vox men roscaput, & venenum significλt. . . a

164쪽

LXX. habent ,, venabuntur in interitum Symn. is iniquitates virum ve- ,, nabuntur

ARGUMENTUM.

Dum in angustiis versatur, ut patienter agis. Amiliter depre-

eatur Vates.

TITULUS. Cantus ipsiue D id. Heb. Psalmus Dai id. LXX. v. a. Si CUT INCENsUM. Non legitur in hebraeo Si cur, qua de re alium obtinet i ensum latina dictio. R. T. Dissi PATA sUNT ossA Nos TR A. Graecorum aliqui ossA E RuΜ habent, ac perperam, ut tellatur D. Hier. ANNOTATIONES.

D Disatis oratἰε mea. n, pn rura taeon te phillati, qui verba maiorem ex primunt actionem , flabilietων oratio mea. Alii is pros peretur : sicut sum. mentum aromaticum coram te. R. Κim hi testatur, antiquam sussumi gandi artem callentes usque ab Alexandria evocatos ab Hebraeis, ut suffumigatio sursum reincta fieret instar palma , nec oblique hae illae sumus distrah rotur. Et inium circumstantia labiis meis. Tex rus habet 'ns P ω - ν π ga nit sera hhhal dat se pharai ιustodiam pon βρεν ostiam labiorum meorum. Hier. ,, serva pau- M pertatem labiorum meorum D. P. A. A&nstium eontinentiae cirea labia mea Audiaut verba mea , Quon3am potia erant. obta 32 thi nahh mu, quoniam dulcia sunt; aut ut LXX., , quoniam duieuerunt M. Aquila ,, bene culta, δέ parat is suat M. Symmacus is iucundissima Hieri , . decorata sucit M.

ARGUMENTUM.

A Saula quaesitus David, ut ab eius manibus liberetur, depreca/-. TITULUS.

Intellisentia iUtis David. quum esset in spelunca, orat a. Heb. Inicile lus ipsi D id, eum esset in Delunea, oratio. LXX. v. q. ET TRIBULATIONEM MEAM. Tam apud Hebraeos, quam G cus desideratur E

IN Complutentibus e teibus, regiisque habetur , eum esset in spelunca orans Bruno, Agellius, Cerebrardus , R. Κimia, aliique tradunt, speluncam, ubi

165쪽

st David Eelituit, Engaddi ege, ibique etiam oram chlamydis Saulis preesse. Nonnulli sem m. t tu eam Odollam extitisse, arque rationem a s eunt, qu niam in alia recensita spelunca nou erat David destitutus omni auxilio, & s Ius, sed eum sincentis viris. I. defetendo in me spiritum meum. Profundius ea hebri . riv a nahehithhatvph hhalai ruini res aperieuda suprema Disi um meaem. Hier. ,, cum -- xius fuerit in me spiritus meus Humiliatas sum nimis. m VI dalloti, ex quis Verbo miserum Peopheta meum demonstrat, nempe, attenuatus sum valde, exhaustus sum. Syn. m. is quia a langui M.

ARGUMENTUM. ι

A Mii fui persecurione libera as υσώδ. . . TITULUS.

simus Uficis David. Neb. Psalmus ipse David, ε aiati ejas filius pres-batur. Lxxv. 1. NOTAM fac inut. Graecus addit DOMINE. ANNOTATIONES. Non in omnibus exemplaribus superior inscriptio apparet, reste Theodorem ait ipse A in quibusdam exemularibus inveni, quaudo ejus filias . . sedis neque apud Hebraeum, neque apud alios interpretes hane adinveni additionem. is Verumtamen inhaeret veritati, nam hoe habet argumentim plasenus Quod vero Iudaei reticeant illam, testimonium exoritur ex translatione Hieronymi, in qua minime memoratur. A-ιataes in δενεν me spir rus meaes. His textus hebraicus eadem utitur phraase, ut superius in ann. A in deficiendia M. S. P. A. & vetus psal . legunt, , tarditam ,, passus est spiritus meus . Alius,& quidem ex intima hebraici verbi fgtuMaa. tia. eir mistuit se super me anima mea. A mllinarius: Spiritus tires meus erebris diocasiatibus compeditas es. P AL .

166쪽

IN PSALMOS. I

PSALMUS CXLIII

ARGUMENTUM.

Trium sis cantus ob victoriam Goliath, caeterorum e hastam. TITULUS.

Ipsius David. Heb. Ips David ad rsus Goliath. LXX. v. 3. AUT FILI Us HoΜINis. Non extant in textu haec verba. v. 7. ET DE MANU. Additum apparet ET. C. I s. BEATUM DIXERUNT. Ex Oppositionc Verbi DIXERUNT, alius ab hebraeo sensus Oritur. ANNOTATIONES.IN hoc titulo D. Parens ex graeco solummodo legit David, absque nomine vel psalmi, vel Goliath. Theodoretus circa LXX. inscriptionem ait,, in is nonnullis exemplaribus inscriptioni additum inveni ad Goliam: verum neque is apud hebraeum, neque apud alios interpretes, neque apud ipsos LXX. inveni in ,, hexaplo M ; ex quo apparet, additum esse verbum Goliath a septuaginta senioribus. In Bibliis complutensibus, ac regiis, ad Gεliam legitur: in emendatis Bibliis etiam Sixti, & Clementis intuetur nomen illud: Filiae corum composita, circumornatae ut similitudo temyli. Aliam exhibent significationem hebraica verba , an ma ann auri II U nua notenueheravit mech utia bot tabnit hechal filiae nostrae sicut anguli diffusi, aut ornati instar palatii. Ut haee intelligatur phrasis , Treveti explicatione utar: quoniam eum in angulis praesertim sordes esse soleant, solent hi in templis praecipue mundari,& ornari. Insuper de filiabus pulchris exponit, & ornatis, ut sint aptae nuptiis. Symm. ,, ut anguli ornati M. Aquila se diffusi Apollinarius: Ai filia,tis tantus in fore ornatus, Oculis diteres deauratum templum υideri M. Solus extitit David , qui hae uteretur similitudine circa mulierum pulchritudinem, aut saltem primus. Eriactantia ex hoe in illud. Clarius ex hebraeo II-,N IIo mi et ran et et an de Decie in speciem. Alii ,, anguli nostri pleni producentes de specie in speciem . Vox II Ean demonstrat varietatem aromatum, & unguenti genus, quod in the eis reponitur: oritur a radice IN aua alere, ex quo fit Irio mazon esca.

167쪽

ARGUMENTUM.

CreaIuras o naves peculiaribus reoletaς brueficiis diυinis esse cognoscens Daυid, ipsum Deum laudat. TITULUS.

I iis I, et mi M. Heb. Laudatio ινφι Daoid. LXX. P. r ' Fi Dccis D vivus 3cta Totus praetens versiculus in hodierno hebraeo d-lideratur: olim seriam legebant,, fidelis Deus in omnibus verbis , tuis, Sc pius in omnibus operibus suis M. Petrato , a vom Pria Da nim 'area neaman Ieho vah hecol de varau, vechasid hecol maasau. v. Is . IN TE SPERANT DOMINE. Transi. DOMINE apposuerunt. ANNOTATIONES.' Pud Aquilam , & Hieronumum Hmnus DaυId habetur. Hic quoque psal II mus acroithicus est, quod iam alibi loquuti sumus quid importet.

Maevitud uis e us non es fietis. Verbum 'pri thaher demonstrat, quod magnitu imis ejus non detur in veitigatio, pericrutatio. Hier. ,, & magnificentiae ejus o non est inventio . Lx . ad sensun rel. xerunt. Patiens. Eodem emphatico incido DN Phe ereh appa im tardus nimis ad ir sim m.

PSALMUS CXLV.

ARGUMENTUM.

Nullius roboris, ac virtutis Principum auxilia sunt ,sed tantum disina. TITULUS.

. L is 4r .e ' id vem neque apud Dbraeum, nequ apud alios interpretes inveni. ., nec e apud LXX. in hexap o, id etiam de sequentibus titulis intelligendum M'. Hiis

168쪽

IN PSALMOS. I 4

Hilarius notat, visum esse translatoribus nomen Aggaei, & Zachariae antei tre, ut nosceremus, psalmum esse propheticum, quia per hos Prophetas, sub quibus ad cata est iterum Jerusalem, ipso illo tum tempore aeternae serusalem aedifica.

tio praelicabatur, & huius Ierusalem potius, & Sion regem psalmus ostendit.' In fine iterum apud Hebraeos Hallelu Jah reperitur.

PSALMUS CXLUI.

ARGUMENTUM. I aelitici populi Olim sub Iudicibus inter gentes dispersi, deinde ino.

rusalem, pracssuo Dei auxilio collecti, beneficium extollit, pro quo gras ias agit Propheta. ΤITULUS. Ait Iseis Assii, ct Zachariae. LXX.

P. I. DECORAQUE LAUDATlo. QUAE pro Er positum hebraeus reti. cet. Aliqui ex Graecis DECORA relinquunt, telle Hier. P. 4. ET OMNIBUS E is Nonil NA. In hebraicis exemplaribus non e-1istit ET.

v. 6. HOMIL ANI AUTEM. Eodem modo de verbo AUT ΕΜ. v. 8. ET HERBAM SE Rul TUTI HOΜINUΜ. Haec omnia in hodierno hebraeo non reperiuntur.

ANNOTATIONES.

P is corvorum invocantibus eum. Simplicior hebraica phrasis est, URalcer thraii qui clamant. Hier. , filiis corvi et amantibus Dicuntur per meia taphnram De uiri invocare, dum vocitando famen declarant suam, escaeque necessitatem. Quidam auctor araecus, quem sine nomine Agellius citat, ait, quod coruus nullum retinet pro filiis affectum, eosque negligit, idcirco inopia eoacti elament ad Deum naturali 'uadam voce: quod vero Deus boni aliis communicanis Ai studiosus, illos nu riat ineffabili sua sapientia. Idem notat Theodoretus in comm . huius ps, m. Anaelicus doctor 2. a. q. gr. art. Io. ad 3. appellat naturaled siderium, quo omnia tuo modo desiderant consequi bonitatem divinam: si eut& obedire illi dicuntur, propter naturalem instin um, quo a Deo moventur. Aristoteles A. de liis . am m. c. o. lib. 9. c. scribit, incubare corvum viginti diebus, tum pussos nido expellere, idque alias complures volucres facere, quia quibus partus numerosior est, unum tape eiiciunt. Addit praeterea, quod in locis

arctioribus, & ubi non satis cibi pluribus sit duo tantum incolunt, & suos pullos ; cum iam potestas volandi est, primum nido eiiciunt, deinde regione tota expellunt; postremo, quod parit corvus quatuor, & quinque. Plinius lib. io. e. i a. subiungit, quod robustos quoque sugant longius, ct parvis in vicis non plusquam bina coniugia tu ut, & quod quinos pariunt.

169쪽

ANIMADVERTI NE S

ARGUMENTUM

Conciυes suos hortari prosequitur ad laudes Deo celebrandas Vates. TITULUS. Alleluia rigat , o Zacharia. LXX. ANNOTATIONES.APud Hebreos praesens psalmus praeteriti steucida pars est. Hac unica vice D. Parens verba Arari , Zachariae memitiit. Apollinarius habet: Communis Zacharia , or Ara ei es bmnus. Septimum controversum habens sonum alleluia. Theodoretus aliique Graici nullam mentionem faciunt. Cassiodorus observat, quod Ilallelii Iah sine lastidio, atque taedio reperitur. Ne titam siem cinerem Dargit. Verbum N a chepor proprie pruinam lignat: ita Hier. & Trevetus. Chrys. ,, rorem eoncretum A. Hilarius nominat ,, Prulnam

is nebulae .

In huius psalmi fine Hallelu Iah reperitur, nedum in hebraicis impressis, verum etiam in emendatis Bibliis latinis.

PSALMUS CXLIII.

ARGUMENT M.

Idem pro equitur subiectum. TITULUS.

Alleluja A et ei, ct Zachariae. LXX. v. s. Irs E DI xi T ET FACTA SUNT. In testu haec Verba desiderantur. L. 8. I Grais, GRANDO. Addit hebraeus ET GRANDO, quod vim auget. ANNOTATIONES.L Audate eum omnes virtutes eius. Hebraicum nomen DUX t sebaci multiplicis est acceptionis, virtutem, exercitum, chorum demonstrat. Hieronymus h a bet,. omues exercitus eius : item Chrys. Iguis. gramis. Sumitur pro igne mixto, qui generarur in aere ex sublevatis exalationiblis, ex quo sui aura oriuntur. Th osoretusis ignem qui videri potest in aere quae appellat astra, fulgura, fulmina, turbines accensos. In nue Allelu-Iah, adiicitur.

170쪽

PSALMUS CXLIX.

ARGUMENTUM.

Omnibus deυictis inimicis, ad laudandum Deum inυitat Propheta. TITULUS.

AIIel a. LXX. v. a. ET FILIR SION. Hebraeus ET non habet, immo textus sensus alius a latino est. ANNOTATIONES.CAntate Domino eanticum novum. Cantum voce prumptum magis exprimunt verba Vetri Cy Seiru scit, quae de voce humana sumuntur, uoa instrum e torum, ut belluarum ululatum. Laus ejus in ecHesia sanctarum. Simplex hebraicorum explicatio verborum est uῖ ripa bikhal ehasidim in congregatione illorum, qui misericordi λm am plexati sunt. Idem v ro sensus.

PSALMUS CL.

ARGUMENTUM.

Idem respicit sub ectum. TITULUS.

Hallelu Iah. Heb. Alleluia. LXX. Quid peculiare in hoe psalmo reperiatur est, quod sinquii versus eius, & ill

rum quoque membra verbum habent Laudate. IN firmamenta virtutis eius. Hieronymn ν rtere placuit verbum y γ a birhiali hin propri sua acceptione . nempe, in exρansione υirtutis. Thensoretus ex Symin. M in firmam nro inexouet, abili V. Quae quid 'm expansio. aut ex ensio firmamentum deuotat, cum y γ' rahiah h idem verbum sit. ac in Geneti. De coelo Chrὶ sostom.: , Basilius, Euthymius, Nicephorus intellexerunt. Apollinarius vero de firma Dei potentia ἔCetebrate eum firmo N et ut s fretu- robore. Gmn s Diritus laudet Domi uti m. noetiar eol hannesciam ah omne quod spirat, sive a vcs, live homines, ita D. Hieronymus. Auctor thesauri hebrei in