장음표시 사용
241쪽
dij ribes, lini compage a iμέ Ἐμmmitatem aegre viso humana eon. si isdis Cassi odoriis in Chroni LO OPH Tito attribuit. Titus, inquit, ,hjιθγὰρ tim Romae Missisi i , ct iN dicatione eius quinque millia fera L , ep. 6 a senis o) idit . Et in e P uoti HVς Titi potςnti principatis diuitia flum pro . sin sitimine cogitauit Gis ἔμ f i, UVM caput Vrbium potuisint. 1 e es es Aurelius rictor, A bitheatri pcrsccto opere . praeuentus enim ,
morte Vespasianus Vt dedicare non potuit , ita nec omnino absoluere , ;quem videlicet auctorem tam nummi vetere S, quam caeteri auctores
proclam ant.Capiebat autem loca ex P. Victore LXXXVII. millia. Sed qiramuis Amphitheatri tanta vis esst; ut ait Aurelius Victor; nihilominus saepe vel incend ijs , Vel tempestatibus, alijsque de causis labefactatum, oc alia parte dirutum refici debuit. Itaque Capitolinus refert, ab the u Antonino Pio in tauratum Amphitbeatrum: cic Lampridius inter ope- In eius V. ra Heliogabali memorat infit aurationem Amphitheatripost extis ionem. Idemque scribit de Alexandro; Lenonum Uecti ai, Sc. sumptibus publicis ad insatirationem I beatri, Ciret, Ambito eatri Aerari, dep usauit. Quae sane de hoc Principe Amphitheatro accipienda sunt, uti Anno a. apud Eusebiit in in Chronico. Decio Principe Romae Amphitheatrum inlutis a D. eensum, & ante , sub Macrino Circensibus Vulcanaliorum Romae Am. De Am- sbitis eatram incensum Ph' ς' η' , pectatur eius forma apud Lipsium , & Italicos architectos, qui Ro-
Descei mana S fabricas accurate descripserunt. Tota moles constructa Tiburti taptio Am no lapide nixos arcus immanibus pilis, triplicique ordine porticus in , Pbitheatri circulum erigit. Assixae pilis Columnae plurium segmentorum scapo . ii/WjJ- Doricae imae; Ionicae mediae; summae Corinthiae. Tum continuatu S parte Spatentibus identidem fenestris, interque locatis opere composito quadratis columnis distinguitur . His epistilia, atque e pophoro prominentibus crassis mutulis, corona circum attollitur . Cuius quia supremi lapi des aequalibus spatijs perforati sunt, traiectae quondam, immi si aeque antennae demittebantur ad inferiores mutulo S sub foraminibus ad lineam e muro prostantes. Ita sane firmatis trabibus , ijsdemque supra fabrica coronam elatis, funes ad sustinenda vela, Sc in umbrandum circumsedentem populum alligabantur . Interior cauea ouata est , in quam decliues fornices,& impositi olim sedentium gradus, areolis certa per interuallata , intercurrentibus ex tertia, altioreque porticu descendebant. Qua inu is Omnia iam vetustas, vel labes aerarit, vel exederit, vel euerterit. In seriores Pilae, Sc arcus extima facie crebris foraminibus deformati sunt. Id docti, indoctique refertit in seritatem barbarorum, qui capta in Urbe quod de 'lere non potuerunt, vi, serroque mutilatum foedarunt. Equidem probabilius semper duxi, idque de Bernardino Stephonio, naro illo quidem ad eximiam poesim, sed una summae eruditionis , & eloquentiae viro audiui: Hoc peractum opera artificum, & institorum. Illi enim cum ibi nundinas a ere, venumque mercimonia exponere consuessent; adactis solo
furculis ex id uerso perruptos Amphitheatri lapides sodiebant, ut perticas immitterent sustinendis tabernaculis, mercium qire tegminibu S, &
242쪽
e adureis.Eam quippe Vrbi S partem vicis splendidisque tecti s spectabi
lem Cives cum ipso Romano Pontifice in Lateranis aedibus de gente incolebant i donec Robertus Guis cardus ut Gregorium VII. in Adriani Berto Id. mole conclusum ab obsidione Henrici III. liberaret , ex consilio Cin 'on ἡ.'eii Romanorum Consulis ignem Vrbi iniecit, ut ex Leone Ostiensi refert apud , Card. Baron tu S, ct maiorem Vrbis partem, praesertim Coelium iriter ,& ronium , Capitolium sitam euertit, Anno salutis 'ILXXXIV. Quare superfue- ΠΠ x03q-runt haec potius signa nundinantis industriae , quam barbarie sevientis. J J- 'Cencius Camerarius, qui floruit anno MCLXXXXII. inter varios opi- fices refert Bandonarios Colosi ; ibi scilicet exercentes opificium, quos 'nunc Banderarios vocant, & serica vela consuentes.
Illud postremo referendum, in medio Amphitheatro aram fuisse positam, linqua Deo facrificaretur, in cuius honorem fierent ludi. IosephuS. t si Progressus, inquit, deinde Imperator, Caius, rem diuinam facit Auguso G fari, ad cuius tum bonorem Iudi celebrabantur . Clarius paulo posti Tandem irrumpentibus militibus clamor toto Theatro tollitur. circumlata caesorum cum Asprenate capita, ct in ara deposta. Ubi quamuis de Theatri ara sermo sit, par tamen, immo potior Amphitheatri ratio est, cumunus gladiatorum instar sacrificij e sset. Iulius Capitolinus Multi, in- In vicquit, dicunt apud Oeteres hane deuotionem contra boctes factam , Ut Cι- Max. deum anguine litato,specie pugnarum se Nemesis, ides Ois quaedam Fortunae tiaret. Ara autem erat lo uls latiaria, aut stygi , Ut Liptio placet Dia Ambri Nec solum in Amphitheatro pugnae, sed etiam naualia praelia d3bantur . eap. . Dioni Aliquando Nero,be is interfectis, ac subito Aqua in Theatrum , Dion I.6, deducta beltam nauale confecit. Et aqua eundum haec emissa , praebuit certamen gladiatorium . Tandem aqua rursem introducta, publicesum- Lib οβ ptuosa coena epulatus en . Idem: cum Titus , inquit, dedicaret, Amphiatbeatro repente aqua impleto in i o equos taurosquὰ, aliaque mansueta animalia introsixit, qua facere didicerant ea, quae in terra consueuerant. Introduxit 9 bomines in navibus. In eius V. Praeter haec tria Amphitheatra, unum in Urbe inchoatum, postea ominsiam est. Suetonius: Iuchoauit, Caius Caligula A bitheatrum iuxta ' δες Septa , quod δ Claudio omissum eri . Alterum a Traiano perfectum demolitus est Adrianus . Sparti anus: Tbeataeum, quod illa , Traianus, . Lib. s. Campo Martioposuerat, contra omnium vota destruxit Theatrum dixit, pro Amphitheatro, ut alij frequenter . De eo Pausanias Θέαπον μεγα κλοΤερὲς πανΤαχοθεν. Theatrum magnum undique circulare. Haec .ero in Campo Martio propter loci amplitudinem extra Vrbem excrue
243쪽
cap. 4s. De Clem. lab. a. c. fu
T duo in Urbe Amphitheatra, sie S tria THEATRA perennarunt. Suetonius: Ut Stephanionem togatarium per Dim Theatra Nirgis casum He auerit. Senecae In qua Ciuitat tribus eodem tempore theatris viae posulantur. Ea fuere POMPEIy, MARCELLI, BALBI. Theatrum Pompei; in Campo Florae, ubi nunc Aedes Ducum Vrsinorum, fuit. Marcelli in foro Montanario . ubi Aedes Principum fabellorum : Balbi incertior sedes. Omnium primum Pompeianum fuit, de quo postremo dicam. THEATRUM MARCELLI Augustus condidit, ubi ante bilius C a In v. c. sar destinauerat. Suetonius: Desinabat Iulius Caeset, extruere Tissat, umsumma magnitudinis Capitolino Monti astcubans : Dictum est autem a. Marcelli, quoniam Augustus quaedam opera fecit sub nomine alieno e inter quae porticum Octauiae, Theatrumqtie Marcelgi. Octauiae Portipiti a teli cus , soror Augusti, Marcelli mater suit, Theatro contigua erat. in Marcel. Ipsum porro egregium structura capit teste P.Victore loca XXX. millia, Dion. l. 3 & aliud templum. Eius architectum plerique Vitruviurn faciunt. λψ 'ς - - Negat Philander eius interpres, quod peccasse videatur in Doricae co-fonae partibus concinnandis, Doricam tamen symmetriam inde ptae serti io eliciunt arehitecti. Dinosoq. Idem Augustus cum dedicaret ludis, ut ait Dion , eius gratia sactis ,1h v j . . , T st sim ira Vr alios Patricios pueros nepos AuguHi Caius lusit: 'pae A Dieapa, ca Haesexce ita occi . Quibus ludiS euenit, ut, quod scribit Suetonius , hi s .e. r. laxatis febae curuus compagibus, Augusus cadere vinus. Idemque, Liu. 33. ut ait Plinius. Tigrin primns omnium, tum , Romae ostiendit in eam mansuefactam; Iussi t q it e, reste Dione, Ut ludis Romanis effigies Mareenia rea, aureaque corona, ct seda curulis in Theatrum inferretur , media . que inter praefectos ijs ludis metiri rattis cosiocaretur. Huius scenam Vespasianus re ni tuit Sueto mi sq: Ludisi per quoincena Marcelliani I beatri restituta deiacabattir vetererquoque acroamata dedi cruorat. Voluit &Λlexander Seuerus, testis Cassi pridio, Theatrum Marcelgi rescere, nec tamen fecisse dicitur . id tamen facti iam i ia ce udis, rui iamque in dictu mia est. Obijt Marcellus reserente Dione, ante dedicatione ni Theatri. Itaque cum eius mortem defleret Propertius, de hoc Theatro loqui norta
Aut modo tam pleno fluitantia Sela Theatro, Intelligit autem eius munera aedilitia , cum videlicet non modo Theatrum Pompeis, aliod enim itabit e non erat in Urbe, veli S obtexit; sed ,
η'd sipra dT, Osine ludis velis forum inumbrauit , Ut Lalubrius A. si manta cons urent. Idemque sub ta a uiae factum scribit Dion l. 19.
244쪽
Ouidius de Theatro Marcelli scribit, cum eius liber iussus abire Palatio. Astera templa peto, vicino iuncta Tis eatro. dum e X Iacito, ita tuam Augulti a Liuia ad Theatrum Marcelli positam. Li MRRR' ADque enim , inquit, multo ante cum baua procul I eatro Maressit e siem Diuo Auguso Iulia dio aret, Tiberi) nomen uo podii ripserat Liqueide credebatur , Ut inferias male Liat e Principis , graui, OA utata o
snsone abdidi . . THE A Tl VM BALBI iuxta Circum Flaminium fuisse autumant, &enis quaedam vestigia apud Caesarinas aedes extare , nec tamen rationem video, quae id probat;nisi pro ratione sit assirmantium auctoritas. L. Corianelius Balbus vix triumphalis magnis in Africa rebus ges is, Garamautes, ut ait Solinus Jubegit, ct primus ex hac viriuria tris bauit: primus Cap. a r Iaue de externis , Ut tote qui Gadibus genitus accest adg riam nominis Ana. Vrb. triumpΘalis. Plinius vero: omnia , Garamantum , armis Romanis fa- 7 'perata, cta Cornelio Balbo triumphata Unius omnium externo curra, ct uiritium rure dotato ; quippe Gadibus nato Citiitas Romana cum Balbo maiore patruo data eLi. Maior hic fuit L. Cornelius Balbus Pompeii amicus,& iab illo Ciuitate donatus, cuius crabbra mentio in epistolis M. Tullii, a quo & luculenta oratione, quae extat, de sensus est . Poste Civili bello inter Caesarem , & Pompeium , excedente , ut ait Paterculus, veli lib. I.
humanam dem temeritate ingressus castra bostium istusque cum Lentulo eoEoquutus Consule, dubitante quanti se Senderet: istis incrementis scit viam . quibus non Hi Janiae suae natus, sed Hispanus in triumphum, I ont catum surgeret; fleret que ex priuato Confutiris. Factus e sh
Consul cum P. Canidio Crasto anno Vrbis DCCXI H. in aliorum qui se sigonius magistratu abdicauerunt, locum cum collega suffoetus . Porro m i nor Fastis. Cornelius Balbus suasu, hortatuque Augusti L heatrum extruxit,ut Sue- i0 V AEVO tonius, dedicauitque datis ludis teste Dione, Tiberio primum, oc Ouin - 'tilio Carci Cossanno DC XXXX l. quo tepore Tiberis inundauit, ut non nisi naui in theatrum veniri posset: reuertusque est Augianus e Germania: Tiberius autem Consul in honorem theatri Corneliuin Balbum is sententiam primum omnium rogauit in Senatum. Eodem anno dicatum ab Augusto Marcelli theatrum , idem est auctor. D '
THEATRUNI POMPEII primum omnium dediatum est anno ur '' ' bis DCXClX. Pompeio,&Crasso II Cossi ut est apud l ionem. Id ponis Li 39,mius reuersus e bello Mitiidatico expressum Θ Mi Ln. , ut ait Plutaria ψ' η' rq
245쪽
. ρulit ne a diret, quod libertus tantum pecunia
cst S 'F Τ ς' ii olleret, exposuit Plutarchus m Catone minore. Qui In P p. 2-hradue scriptore S POMppio, eiusque sumptibus Theatrum ascri- In lib. de sy E eultianus : Pompeius, inquit, Munus ora Tbeatro suo in spe t. hμ' ' itavi Meem omnium turpitudinum extruxisset, veritus quan-
r moria huae Censeriam anima uersionem,VENERIS AEDEM
ISybosuit, si ad dedicationem edicito populum vocans non Theatrum ha V eneris templum nuncupauit, cuisubiecimus, inquit, gradus LPediu. -- h , culorum. Gellius ex Tir me Ciceronis liberto Aedem VICTORIAE , in v. a. non Veneris Theatro attribuit. Cum Pompeius, inquit aedem Victoriae dedicaturusforet , cuius gradus vice Theatri esse.at . At Plutarchus VENERlS VICTRICIS appellat: Ufumes, inquit, Pompeio injomnis Theatrum ingresso si populam plaudere, templumque se Veneris V
ctricis muniti Ese ornare, Graece αφροδί- -ηφή, templa Veneris Viriirieis: Num unum quasi bipartitum duo coniun a ρ vide In Ci/V' turis saltem indicare Suetonius : Ludos dedicationis Pompeiani Tbea 'βj' ς' - δ' t=i, quod umhunum potituerat , e tribunali posito in orchesra commisit, Claudius; cum prius apud superiores aedes supplicasset. Erant enim
possitae supra scenam, ut populus conueniens in Theatrum videretur Lib-8 ς 7, in Deae honorem conuenire. Vnius aedis meminit I'limus : Pompeiyotio que altero Consulatu, dedicatione Templi Veneris Victricis pugna uere in cireο υ inti. Loqui enim de Aede Veneris in Theatro ostendunt ludi in eius dedicatione facti. Sufficiebat large hoc Theatrum , te ite eodem , quadraginta millibus , habebatque exiguo dissitas interuallo
Pompei j PORTICVM, REGIAM, seu BASILICAM, & CVRIAM.
Porticus fuit a tergo scenae theatri, cuius curua pars Campum Florae attingebar, et adhuc indicat flexura aedium Vrsianarum. Quare porticu S, quae suit ad rectam theatri partem, ubi di scena , vicinior quoque Circo Titi s ς' plaminio , ela Capitolio erat, versus aedem nunc S. Caroli . V immitiS: Possenam porticus sent eo tituenda , Uti cum imbres repentini is sinterpellauerint, babeat popuIus quos recipiat ex T heatro , Cboragiaque laxamentum babeant ud Oborum paran m, Utibunt Porticus Pompeia Lib dς - . Appianus Spe iacula tunc quidem in Pompei tbeatro agitabantur: v ii' ςjμil S, atti, in pγoximis Hedibus conuocabatur . Brutus interim in porticu γquae ante Theatrum sita erat, exigentibus ab e veluti Praetor sus ad ni trabat. Haec porticus ab antiquis magnopere Commendata , a nobis alibi describetur. Curia etiam , quae Pompeii dicta est, proxima thea Iib δε- tro fuit. Dion Habituros se auxilium gladiatorum, quos mΠltos in Pompeij I beatro , a quo non procul Curia aberat, tanquam adde iacvium exbibendum adoriuauerant. Haec occiso in ea C a sare occlusa est. Ibidem Basilica eiusdem . Suetonius: Pompei i quoque Liatuam contra Theatri eius Regiam marmoreo Iano supposuit translatam e Curia, in IJ Ayῖ' qua C Caesar fuerat occisus . Alia, egreg aque fuere eius Theatri orna '' ' menta. Plinius: Pompeius, inquit, magnMin Ornamenus Theatr mk
246쪽
posuit sigies , ob id diligentius magnorum arti cum inge Iaboratus . Tacitus' Lepida Theatrum cum Haras farminis ingressis, E ὸ istatione ebili maiores suos ciens , ipsumqNe Pomp tum,
innimenta, ct adnantes imagines Uisebantur. 1nter caeteras i Uere a E TIVM effigie S. buetonius e Modo as u eris gentium ad Pompei' Theatram dedicaturum circuirhareerique progresu . Plinius . Iaem, arro , di a Coponio XIV. nationes;quae iunt circa Pompeij Theatrumfactas au Aior eH. I bidem Tiberi j arcus. buetoniuS: Tiberro marmoreum arctim iuxta Pompeij Theatrum , decretum quid m otim a Senatus era. m cmν- um , Claudius, eregit. Ibidem COLOSSVS IOVIS . Plinius. Moles excogitatas Sidemtis saluarum , qNas Colossos Tocant, turribus pares . Talis in Campo Martio Iuppiter a Claudio Caesare dicatus, qui Cocastir Pompe ianus a Cicinitate Tbeatri . In eodem inaurato lucios cecit Ne ro. Plinius . Nero Pompeij I beat r&m operuit a Nro m Cntim diem, quΘd Tiridati Regi Armeniae osenderat. Et quota Iars ea apparas Π Ait Aia ea δε- mus ambientis Urbem i Totum, inquit Lion , γ heatrtim intus eu cena in rurauit Nero , auro etiam ornatis quae intromittebantur extenses pravelis , suae Hellis aureis distinguebantur . Duare illa ludorum dies aureus nominatus e Li . Quibus sane ludis Regem iuxtas latere dextero codo cauit, ct Imperator consalutatus, Nero , laurea in Capitotiam Iata, ut ait
Suetonius . . . . . . In V. Ner.
Caeterum theatrum saepe ignium , a Ct temporum inmma detrimenta ν c. 13. cepit: saepe etiam refectum est. Primum sub I iberio ; crim referent is Ll. 3. Ann. Tacito , igne fortNito haustim Tiberius extructurum polocrius est, eo quod nemo e familia resaurandos sceret, manente tam en nomine Pompeii . Seneca Decernebatur idi beiano sat a in Pompeij tbcati o po- DE coiisnenda , quod exu tum Caesar resciebat. Sed non absoluit. SuetoniuS : ad Mai Aradisii temptam , remitutionemque Pompeiani Theatri imperfecta poni ciam.c.as
tot annos reliquit. Caligula perfecit, ut idem auctor est. Mox iterum ambultu in Claudius restituit. Ludos, refert et Omim dedicationis Pom' in v. Cal. peiani Tθeatri, quod ambustim renituerat e TribΠnali post O in orche - cap xi. Hra commist. Dion: Memoriam Theatri Pompei' scenae addita inferi- In Vit. ptione nominis Tibero , qui eam incendio baunam refecerat, a utim , Clau c. Inon instaurationis , sed dedicationis causa nomen adiecit. Qui tame . , λψ φψ nisi velit Theatrum a Claudio instauratum, corrigendus est . Scena rursus arsit sub Tito . Dioni Multa Romae con grauerunt , T heatrι ν Lib. 66. Balbi scena Pompeii. Titus instaurauit Vrbis incondio Vt au 1 uetonius , In Tito
nihil, ni bi publice peri isse te tus, cuncta praetoriornm ortim orna- ςRp menta operibus ac templis destinauit, prap0fuit amplurei ex eqVe- Au, fri ordine , quo quaeque maturius IerVerentur. Post haec arsit sub PhΙ- ih se iti. lippo ludis secularibus millesimo Vrbis anno. Eusebiu S in Chronico e Gell. l. io. Theatrum Pompei, incensum, ct Hecaton'Ion. Ex eoi oponius Laeru S : c. r. Ani muta in Circo Maximo exhibita e cenicos ludos in Pompeij I beatro tribus diebus, totidimque noctibus, mirum diciu , peruigil ρνμ με Philippi.
247쪽
Jerilauit, funalibus, atqπς θ θ ' θ ira rntibus: ct cum multi ludo Hismnibus Itidis intento F t = ira crassitam aut ex luminaribus, aut γω aenibus coalitum ira io Hoeto Vm est. Theatrum Pompeiν ast, Θ ὸ, st, opinquum es catρη θών, ς rat m cotamHartim in Campo Maptio. tis. Centenariat porticum appetiabant, Qui S deinde instaurauerit in eertum Sed nisi ipse Philippus , Vel Gallienum, Vel Aurelianum instau- usse, qui S alia moliti sunt, probabile est . Incertum item, an de scena huius Theatri loquatur Vopiscus in Carino: Pegma praeterea exhibuit, ὸnius fammis sena con grauit , quam Diocletianus posea magniscentiorem reddidit. Reiecit postremo Theodoricu S Rex, cum iam vel nouis incendi jS, vel vetustate collaberetur. Scribens enim ad Symma-Ca mori chum ait: Et ideo Theatri fabricam magna se mole soluentem conssio ἡ,' ' i Se Iro credimus esse roborandam. xuid nonsoluas Osenectus quae tan, ro- busta quassesti i Montes Deilius cedere putarentur, quam soliditas ira quateretur, quando ct moles ipsaso tota de eautibus ii, ut praeter artem additam, ima quoque naturalis esse crederetur. Et deinde . Unde non immerito creditur Pompeius hinc potitis Magnuffuse Coeitattis. Et ideosue mastilis pilis contineri sue talis fabrioa refectionissurio potaerit r e
novari, expensas vobis de nonro csebiculo curauimus de Dinare , Si ct Cobis acquiratur tam boni operis fama, no is temporibus Uideatur antiqtiitas decentitis innovata. I heatro Pompeij eius DOMUS tamquam appendix subij cienda est . nam di hanc illum fecisse notauit Plutarchus. prope Theatrum , inquit Martianus, atrium ue curiam, ct domum,& ante ipsam portieram Pompeius babnisse dicitur , Sequutu s Pulvium, qui: Habebat, inquid, oli, Theatrum Usem longas appendices, Ubi eius domus, ct curia, ct porticus. Α quibus de alij acceperunt. Verum hi auctores, si id affirmant, Pona-peium adificationi Theatri, domus suae, quam auxit, ornauitque , aedificationem subiecisse, nihil a veritate alienum dicunt: si vero domum Pompeia 4 heatro proximam volunt, cum veritate pugnant. Plutarchus quidem , quo maxime nituntur, haec habet. Atque Pompeius is et que ad Pompeiij, tertium Triumpbum mediocriter, Ampticiter habitauit i σαον more
λαμ-οτεραν - . Quod interpres sic vertit: Pon populo Romano eximitam illa , celebratum theatrum extruxit, o iuxtὰ oelut appendicem aediscauit domtim priore flendidiorem . Sed vox , iuxta, Om
nino redundat,abhorrentem qia Plutarchi mente sensum effecit.quam tamen interpre S eruit a Verbo παρέδεικτίνατο, quasi παρα Τεκτούνιμ ου sigi silicet
solum iuxta, & prope aedificare; cum cie idem quod simplex tDLIύνοποιι sit. Dicendum ergo: Poes autem cum Romanis splendi tim iEud, ct celebre 2 heatrum erexi et, veluti appendicem quamdam aedi cauit domum prio- rem splendidiorem. Itaque appendix in aedificationem, non in locum ,sbi , Τ ' cadit; Pompeius enim post Theatrum,sdificauit domum,sed non Thea
tu, Ia tro pro almam i Vςrum illam eam dein, Quam ante habebat,amplificauit.
248쪽
Erat autem illi domus in Carinis paulum ultra Amphitheatrum in quae t a Remone, Ut ait P. Victor, di sequentia Plutarchi verba demonstrant . Cum en ina diXisset: Pompeius*Iendidiorem dom&m aediscauit subdit, edisὸ hunc quidem in Nidiosam: Ut issi qui dominus eius porii Pompeium est, eism ingrcsse s sibi iv fceret, tar quaereret Ubi uam Pompeius Magnus cae 'nest. Ηις iane fuit Antonius, qui, eodem Plutarcho, cu Cicerone res e rende , domum Pompeij a Ctesire sub hasta venditam emit. Atque haec ubi fuerit, resert Appianus. Decretum, inquit, per lectum es, Antonium 6equenti die in Te pis templo haud longe ab ipsus domo , Senatum habiturum . Supra vero probatum est,Telluri S aedem contra arcum Constantini prope Carinas fuisse . Idem habetur ex Suetonio in Tiberio . Statim ὰ Carinis ae Popeiana domo E uilias in bortos Marcenatianos trafinigrauit. Idem perspicue demonstrant Sexti Pompei; scitissi ina vox, qui Pompeij Magni filius inita pace cum Octauio Cassare, & Antonio. Haud ab surde, quod scribit Velleius, cum in naui Cafarem, or Antonium coena ex eiperet, dixit: In CAEfNIS suisse coenam dare. referens Boe dictium ad loci nomen in quo paterna domus ab Antonio possidebatur. & Dione Carinae, inquit, loci nomen es Romae, quo in loco Pompeius Magnus aedes Ba . buerat quam tum temporis Antonius possidebat torro autem nauis aliqua pars Carina dicitur in ambignitate ludens Sextus conuiuiu aiebat se ipsis in Carinissuis praebere. Quod si dicant hanc Pompei; domum , S. alteram ad Theatrum venisse in manus Antonis, nihil plane dicunt. Ulam enim Antonius incolebat, quam , teste Plutarcho, splendidiorem a Pompeio facta ira coemerat,eamque primum ingressus, quaesiuit ubi nam coenasset Pompeius Magnus ; eamdemque fuisse in Carinis auctores citati demonstrant. Quare miror Causa bonum eo Suetonis loco : Pompei fatuam contra I h eatri eius Regiam marmoreo Iano supposuit: Regiam, interpretari Pompeij domum Theatro additam ; Sc in eam re rei Velleium adducere, cuius verba sunt; Perfectis muneribus 7 beatri, aliorum operum, quae ei circumdedit. Nam Regia Basilica est Romanis, Iudiciam, te negotiatorum aedificium. Quae interpretatio placet Bero al- do. Nec alia opera, praeter hanc, Curiam, & Porticum Theatro circumdata Velleius vel dixit, vel dicere potuit, cum domum Pompei constituat in Carinis . Neque dicas significare lembum , ac tenue nauigium, quod maiorem navim prope adhaerens consequi solet; ideo& domum maiori Theatri fabricae adiunctam. Esto enim , vox illa Graece cymbam onerariae additam significet; eo tamen loco rectius appen dicem , & additamentum notat. quod utique non eodem loco, ut dixi, sed alibi factum est. Caeterum hanc domum ROSTRIS nauium, sed marmoreis, ut opinor, in memoriam deuictorum piratarum ornatam
multo post Gordianorum familia, tum Caesares possederunt. Testis Iu liu S Capitolinus in Gordiano maiore. Ipse, inquit, Cos ait mus , scpotentis imus Romae Pompeianam domum po fidens, in Prouincks tantum terrartam habrait, sitiantum nemo privastis . Et paulo post: Extat I 'cius m morabilis, quaepi ta eL in Domo rostrata Cn. Pompeij, quae Us D
In V. Augeap. 3 Lib. 2. Supra Plu. tarchus . Domus Pompe:j Rostrata
249쪽
O putris eius, ct proaui Diti q* m Pbilippi temporibus Oener II uii' domo fuit insignis BIBLIOTHECA Gordiani Iunioris
3'.' iulius Capitolinus: Serenus Sammonicus libros patris sui , p i '' 'illisis αμ ad LX. di duo millia Gordiano minori moriens reliquit, Coztiis ad Coelum tulit. Siquidem tantae Bibliotheae copia , . splen-T , donatus in famam hominum litteratorum decore peru nit. Prope hanc in iisdem Carinis DOMUS Balbini Caesaris fuit . qui caeso In A frica Gordiano, cum Maximo imperij collega suilactus est a Sena in V Ma- tu. Idem Capitolinus t Domus, inquit , Balbini etiam nune Romae x mi , & ontenditur in Carinis magna, ct potens, di ab Oius sumi in buc et suci
Mons Es quilinus, eiusque ambitus, & adiacentes Viae . Cap. IX.
ARS Esquiliarum imminet Carinis meridiem verius, ubi Thermarum Titi vestigia sunt. In hunc ergo montem ambitu caeteris ampliorem breui ascensu subeundum est . ESR ILIA, , ut docet Varro , alijseri eratnt ab excubjs Regis diritas: au' ab eo quod exculta a Rege Tussio sunt. Huic origini magis concinunt Luci vic1ui. Videtur Ouidius priorem Complecti: Adde quod excubias, ibi Rex Romantas agePat , Cui ntino Esquilius nomina Codis babet . . Excubias item Cato in origi ibus amplectitur a Tullio Rege institu tas sed a Luco mone Hetrusco Romulo traditas . Subali , arro : EV- cuiliae duo montes babiti. Eorum nomina CispiuS, & Oppius mere . hesius ex Varrone : Oppius , i quit , appeLatus erit ab ita Oppio Y u cu .iano, qui eum praesidio Tusculanorum missus ad Romam tuendam, dum Tudus Hohuius Veios oppugnaret, conse erat in Gariuis, G ibi attrababuerat. Similiter Cispius is Laeuo GiIlio Auaguin' , qui eiusdem rereatas eam partem E V uarum, quae iacet ait Ui tam Patratium Uer ωs , in qua Restione est aedes 31 bilis , tuitus es. Ex quo app1ret, Oppium verticem Esquiliarum illum e fle, in quo templum Sancti Petri ad Vincula. alterum clivo Suburrano discretum Cispium dici, ubi demplum Sanctae Mariae cognomento Maioris. Porro hi sunt fines Et lumni Montis . Ab Amphitheatro secundu in Carinas Orientem veriUS val le profunda primum , deinde modica diuiditur a Coelio , domplexus Saliud exigui Collis veluti additamentum, qui templo S an ciae Cruci S co gnomento in Hierusale in nobilitatus est . Quamquam hic aeque ad Coelium atque Esquilinum, in finibus Vtriusque situs putatur pertinereis . Inde perpetuo tractu moenibus cingitur , & vltra portam Sancti Lau
renti, , qua patet in fanicium , propter aggerem olim Tarquinu
250쪽
esus ad Septemtriones iungitur Viminali: mo X ab eodem secer ius tenui vallicula in ipsis hortis Peret tinis : quae profundior vico olim --ἰinio, & Suburra, mox redit ad Amphitheatrum .'1arn in ascensu Esquiliarum occurrunt CYPRIUS,& SCELERAT UNuieus. Ille a Cypro dictus ; quod teste Varrone, ibi Sabini Cives additi cons erunt, qui a bono omine id appedarunt. Nam Cyprum fabiΠς
bonum. Prope hunc vicus Sceleratus dictus a Tullia Tarquinii Superbivxore; quod ibi cum iaceret pater occisus , supra eum ut mitteret carpentum mulio , iussit . Liuius : cum se domum Tudia reeiperet, perue 'nissetque adsummum Cyprium vicum , ubi Dianium nupe fuit, flecten te carpentum dextra in Virbium clivum, ut in Collam E nitiarum eveheretur ; re Hitit pauidus is , qui iumenta agebat, iacentemque dom:-nae Seruium trucidatum osendit . foedum inbumanumque inde traditur scelus , monumento que locus es. Sceleratum vicum vocant: quo amens agitantibu urbs fororis ac viri T ulna per patris corpus carpentum Gij fe fertur. Liuius quidem sub oscure vicum eum detri Cyprium , & SCeleratum videtur facere . Aperte unum clamat Dionysius. Is, inquit, vicus Cyprius tum dictus, ex eo diro casu Sceleratus eri vocatus mutat nomine. Varro utrumque seiungit. quem placet sequi. Nam & Liuius, si in hanc sententiam perducimus , fortasse non repugnat. Porro UOMUS SERVII Regis erat in Esquilijs . Liuius: Deinceps, Servius Tullius , auget E quilias , ibique ipse Ut loco dignit 3 er et habita, .
Habitauit autem supra clivum Virbium , ut ait Solinus, iunctum Scelem rato vico . quamquam alii Vrbicum habent. Sed Liuio Virbius dicitur. Tullia ergo rediens e foro in domum patris, primum venit in Sacram viam: ab hac in Cyprium vicum Sacrae viae adiunetim , Contra arcum Constantini ; in illo enim consederunt Sabini; cum Romulus , ic Tacitus in Sacra via foedus secissent. Cum ad caput Cyprij vici veni Dset, alter occurrebat vicus, cui postea Scelerato nomen , unde & cliui incipiebat ascensus in Esquilias , ubi & patrem trucidatum offendit. Ex quibus tria deprehenduntur . Victam Cyprium e Sacra via in ipsa planicie Suburram versus fuisse protensum ; vicum autem Sceleratum secundum radices Esquiliarum. Urbium clivum, aut eumdem esse , quo nunc asce aditur ad Diui Petri ad Vincula , aut exiguo interuallo ab eo distantem . Cum autem dornus Servi j Regis supra clivum esset; infertur etiam non procul ab eodem templo S. Petri sitam , ubi nunc Minimorum Coenobitarum domus , & horti sunt. Haec paulo accuratius euolui, ut de Martiano aliusque auctoribus iudicitim feratur , qui eam Serui; domum in altero Esquiliarum vertice imminentem vico Patricio prope S. Mariae Maioris Aedem constituunt. Esto enim, quod inculcat, in eum vicum a compegerit Patricios Servius Rex , ut siquid noui molirentur, empe
riori loco opprimi possent; Nunquid tamen ibi Rex habitavit,qui supra Virbium clivum, quod fatentur, domum habuit Θ quod si clivus ille tanx spatio stiunctus erat ; tam domus ab hoc vertice distabat, quami: u My stant a veritate.