장음표시 사용
52쪽
LIBER PRIMUS., dc Iulius Caesar Difestores Vrbi
MOS erat a Romanis Regibus deductus, ut ii Urbem auge
rent , qui Imperium propagassent; quasi cum Imperij corpore deberet etiam caput Roma crescere. Nec tamen i
post Reges) Duces Romani, Vt ait Tacitus , quamquam magnis nationibus subactis Ius profo re ii pomae rit Ourparuut, nisi L. Sysia , ct D. Augustus. Caeterum Dionysiu S, qui Augusto iam principatum tenente scripsit, ait, post Reges Ulterius non processisse Urbis
ambitum , religionibus, Ut fertur, non permittentibus . Quod ii velit ad sua usque tempora pomoerium, ne a Sylla, quidem, cuius Dicta Lura A Gacam victoriam annos plus quinquaginta praeCessit, fuisse mutatum ; ego illi non assentior. Taciti enim auctoritatem , & Gellij, qui idem scripsit, pluris facio. Veri u 3 autem Sylla titulum proferendi pomoerij, ut ait Gellius, qua siuit quam habuit. liae enim territorium, populi Romani de hostibus ante occunatum recuperauit, non auxit. Iu Senim Urbis dilatandae habebat, ut idem Cellius , qui Populum Romanum agro de DoLIihNs capto auxerat. Ad agis ambiguum e si qua parte muros produxerit . Onuphrius : SFEam, inquit, eam Vrbis partem, quae es
Cersus Hortos Sati finianos portasque Collinam Viminalem an Bassi crederem . & paulo post , Iiquet murorum ambitum, qui eD a God na ad Capenam , ct muros protractos Did e vel a Sy da, vel d Iuno, aut AM HOC are . Nam ante Didae tempora, moenia Urbis araerem Tarquinij non
excedebant. Hic cum aliqua sint probabilia; quod tamen putat murorum ambitum ultra aggerem Tarquini j, vel a Sylla, vel a Iulio, aut Augusto Caesiae fuisse protractum, est contra Plinium. Qui curn scripserit Pri ci pe Vespasiano , nempe centum quinquaginta amplius annos a Sylla Di ctatore, scribit tamen; ut supra dixi: Clauditur Roma ab Oriente aggere Tarquinist Superbi: is que a porta Collina Esquilinam usque tendebat. Forum igitur nemo ultra aggerem muro S aedificauit. Probabile autem est ; Sylla ad portam Collinam pro duxi se pomoerium : quamquam nullum huius rei vestigium, mihi saltem notum sit apud Veteres auctores . Ideo autem in hoc potissimum inclinauit, quod forte ibi Urbem non munitam animaduertit, cum bello Mariano a Samnitibus, Thelesino duce, qui ad Collinam castra posuerat,& sinistrum Syllae cornu fuderat,poene capta suerit. Quare Lucanti S. Atit Col na istit fratas quot porta caterΠas , T ne cum paene caput Mundi, rer&mque pote Has. Mutauit translata Iocum Romanaque Samnisse iii a Caudini Beratist Uulnera Furcas . Sylla Vrg., stare ut nutriret ' rhetae, siue ut ibi victori e monimentum PQ
terant . L. I 2. Anno L. I dic. I
53쪽
neret, ubi hoste in vicerat,muros ad Collinam perduxit; ut porta, ubi es hsita, locaretur: & muri vallem S. Susannae templo subiectam, hortosque , adiacentes, ubi di Horti quondam Salustiani complecterentur: conuersique ad portam Pincia nam se tu Collatinam , excluderent collem HortOrum , ubi nunc templum Sanetissim e Trinitatis, cognomento in Montibu S . Qui Urbis Ouod specitat ad Iulium Caesarem , Gell1us loco supra laudato . Nec PQ in xiis postea, inquit, Diuus Iulius cumpomoeriumproferret, intra es atos Vrbis y UR inesci cI erit. Dion : Ieges, inquit, praeterea Caesar tulit, pomoeriumqVΘ '' 'i' anxit. Quod deinde repetit in oratione . quam in caesaris funere habuit Antonius Consul. Dionysius vero Syllam , te Ca sarem videtur omisisse. Tacitus Syllae, Augusti & Claudij meminit, Caesarem reliquit. Se . neca ex qUodam reserente narrat Sydam Ultimum Romanorum protu vitae ei Ose p moeri m, g od numquam prouinciali fed Italico agro aequi to
licet addere, nisi ei, qui agri barbarici aliqua parte Romanam RempubBeam Do Ietauerit. Addidit autem Amtidus, addidit Iora ianus, addidit Nesromtib quo Pontus Polemoniacus A es Cottiae Romano nomini tributae. Hic vero auctor Syllae, Caesaris, & Claudi j non me minit. Suetonius rem adeo insignem in omnibus suppressit. Quare cum tanta Scriptorum varietate consentit, qui unum forte non sentiet. De Iut io C te sare M. Tullius ad Atticum sic scribit: sed casu fermo a Capitone de Urbe augenda. A ponte MiINio Tiberim duci fecundum mon tes Vaticanos. Campum Martium coaedificari: iuum autem campum Vaticanum fieri quais Martitim Campum . Et paulo post. I aox perferetur, suis enim Camar . Voluit ergo Casar Urbi addere Campum Martium. . Sed quia in eo comitia fiebant ad creando S magistratus, quae ne ce ste erat fieri extra Vrbem; ea in Campum Vaticanum Tiberi a Martio diuisum transferre cogitauit: atque, ut ij duo Campi conliingerentur, Tiberim , dextrorsum derivare, ut allueret monte S Vaticano S ,' nempe ubi Villata, Par ne si an a e B,tum montis vulgo Mari) clivus,tum Aedes Fontificiae, ta Sancti Onuphrij, tum Sancti Petri in Ianiculo templa, ct Coenobia. Sic enim repleto, obturatoque alveo Tiberino , laxatus ager Uaticanus, &Martio finitimus Comit ijs relinquebatur. Verum hoc Cassar morte prς- uentus facere non potuit, nec dum Tiberis mutauit alueum. Constat autem ex Epistolis superioribus Ciceronis, Caiuare nihil egisse; ibi enim dicitur iturus in Parthos. Atqui cum ab Vrbe ad Parthicum bella profe-etii rus e stet, occisus est: nondum scilicet lata lege augendae Urbis : GeMartius Campus diu remansit extra Vrbem ; immo & Campus , in quo erat Circus Flaminius, ut supra vidimus. At Ccesar alio in loco muros produxit 8 Hoc quidem mihi, di puto, alteri non constat. Certe Tacitus eo S recensebat qui pomoeri u protulerant. cur ergo magno historiar lapsu C te sare in o mi Non sciebat Scriptor accuratissimul Θ Cognouerat de
Sylla antiquiore, de Caesare nihil audine rati crediderim potuis, quidquid
54쪽
m Mnt Gellius , & Dion, Caesarem non auxisse , sed augere urbem VO- ullux C e Favet Suetonius. Nam, inquit, de ornanda, in Druendaque Urbsar Urbe Iura, ae maiora in dies Llinabat. Talia agentem, atque meditaUtem
Ouid Augustus, & Claudius adiecerint Cap. XΙΙΙ.
1 O N i Augussus, inquit ,pomoerili quoque terminos protulit. Lib. is. Tacitus, Vopiscus locis ante laudatis te stantur Augustiun protulisse pomoerium, & veterum lapidum inscriptiones.
C. MARCIVS. L. F. L. N. CENSORINUS. ET. C. ASlNIVS. C. F. GRI LUS. COS. EX. S. C. FIN. POMER. TERMIN. Hi fuere Consules anno Vrbis DCCXLVI. sex annos ante Christi nonatum. Alia quo oue Cippi inscriptio sic habet. IMP. CAESAR DIVI P. AUGUSTUS PONTIFEX MRXIM VS TRIBUNI C. POTEST. XVIIE X S. C. TERMINAVIT R. R. P R O X. C I P P. P E Iχ C L X INec tamen cobstat qua parte protulerit. Mihi probabile est, iuxta aggerem Tarquinii, a porta Esquilina, nunc Sancti Laurenti , versus portam Labicanam, nunc Maiorem, S Coelium montem ira Cenia dilatasse. Argumento est, quod , cum in ati po Esquilino extra rbem plebs humare tur, Unde Populus Romanus odoris, ac caeli grauitate laborabat, Augustus locum repurgauit, Urbemque aedifici js auxit, ornauitque. Puticuli ante, locus appellatus, quod vetustis mum genus sepulturae in puteis suerit: sit dicti sutictili. quia ibi cadauera putresserent, ut ait Eeihi S. PIor at . IUGO prius angustis ei e Lia cadatiera celiis Con eruus viis portanda ioca at in arca ;Hos miseraepti bi Liabat commtine pulchrum Panta aboycurra , Nomentanoque nepoti. Cum Patriti), di Nobiles, nonnullis dumtaxat e XceptiS , cremarent Ur, 1 teste Plinio: col lectique e busto cinere S urni S, tumuli Sque conderentur. cap. q. Ca mpus ergo ille fuit extra Vrbem , cum in ea non liceret mortuos sepelire. Postea vero quarn amota sunt sepulchra, receptusque intra Vrbis ambitum canania S, loci amoenitatem; tectorum frequentiam sequuta estnCua Coeli salubritas . Horatius ibidem.
Ntino licet Esqui*s habitare lubribus, atque Aggere in apricossa tiari, quomodo trifies Albis informem s*e Alabant ossibub agrum.
At pratiqr caete ra , quae ibi structa ita n t, hortos Mec cenas secit, turrim que nobilςm, quae Meccenatiana est dicta, erexit. De hortis Vidςxur
55쪽
loqui eodem in loco Horatius . AH importunaa volucres in vertice arundo Terret xa, vetatque nouis considere tu hortis. De Turri idem e Fastidio m desere copiam, ι Molem propinquam nubibus arduis . Haec nostra coniectitra auctς Vrbis in Esquilijs etsi non plane est inutilis,
rem tamen clare non conficit. Sed in re incerta alij certiora proferant Post Augustum, terminos Vrbis septuaginta circiter post annis auxit Claudius. Et quos tum Claudius terminosposueritueacile cognositor , d publicis a diis perscript m, scripsit Tacitus . Quia tamen Gellius clarius tradidit, ut supra dixi, Auentinum extra pomoerium excm me aucto re D. Claudio receptum , ct intra pomoer, nes ob eruatum , ibi tantiam pomoerium protulisse Claudius dicencius est, ut a porta Capena , nunc Sancti Sebastiani usque ad Tiberim moenia deduxerit: & portam Trige minam, nunc Sancti Pauli, ad eum, ubi hodieque sita est, locum transtulerit; cum ante cis Auentinum fuerit, ubi nunc Templum Sanctae Maria: cognomento in Cosmedita, siue ad scholam Graecam. Id probat Liuius: Censores extra eamdemportam Trigeminam, in Aventinum, porticum sirice ratierunt Et Valerius, ubi de C. Graccho sermo est: Isragiens Oim Opimi' Gon is ine ex Capitolio receperat in Aventinum, in ibum Dianae Templum. Mox superuenientibus armatis ex eo locopulsus Ut men ponto Sublicio traikoeret , fugit eum duobus amicis . Suorum Pompeius , quo is Gracchus facilius euaderet , concitatu equentium agmen in porta Trigemina aliquandiu acerrima pugna ibi buit. Erat ergo cis Aue linum haec porta,quo veniebat C. Gracciriis, sicuti & pos Sublicius pro pe locum, ubi nunc ponS S. Mariae cognomento. Verum a diecto Auentino verius Roma septem una stibi muro circumdedit arces. Veterem a Claudij in riptionem pomoerium prolatantis supra adducta repetimus
TI. CLAUDIUS DRUSI F. CAIS ARAVG. GERMANICUS PONT. MAX. TRIB. POT. VIIII IMP. XUI. COS. ΙHI. CENSO IE P. P. AV C TI S POPULI ROMANI FINIBVS.
POMERIVM OMPLIA FIT TERMIN A FIT Q.
Quid alij Caesares Urbi addiderint . Cap. XIV.
L A V DIO successit Nero, tui teste Flau. Vopisco, auxit Vr
bem. Constat quidem, Neronem voluisse augere Vrbem , vel 'otius mutare , ut ait Suetonius. Destinarat, inquit, Hosta tenus moeuia promouere, atque inde fossa mare Ue teri Urbi indueere , 9 Romam Neropolim nunc are : si cuti mensem A rilem Neroneum appellauerat . Tacitus : Incensa Vrbetas , Uidebattir Nero consuta Vrbis nouae , cognomento suo appellaudae gloriam quaerere . Nam domus rurisore forma restis utae r D
56쪽
. δ' penaeq; viae,additae porticus, quaesontem infula um, domorumq; sejnt. Itaque renouatam urbem a Nerone hi auctore S non au- , n esse volunt. Si audimuS Flauium V opiscum, non modo renouauit, etiam auxit: at qu0 l CPν incertum . . 3Urinus a Nerone, trigesimo primo post anno regnauit Traianus; qui& inopisco dicitur moenia dilatasse. Verisimile est in hac Romana planicie Traianum Vrbem auxi sse, Dacia subacta. Nam cum Forum suus effossa quoquoversus terra, & complanito Quirinali clivo extruxerit, credibile est muros a colle Hortulorum per Forum Columnae ad Titierim duxisse ; ut Campus MartiuS extra relinqueretur. quamquam hac de re libenter alios audirem , quam ipse audiri mallem. Post Traianum nullus Romanorum Principum usque ad Aurelianum pomoerium protulisse legitur . De Aureliano sit c Vopiscus. His actis adhibito eon suo Senatus, muros Vrbis Romae dilatauit, nec tamen pomoerIs addidit eo tempore inedpo iea. nam consectis maximis belli S , S pacato terrarum orbe, cum triumphans rediasset ad Vrbem , tum demum , veidem ait, Muros , Urbis Romaesic amphami, Ut quinquaginta prope miι-
Aa murorum eius ambitus teneant. At qua ex parte tantum spatij ad te citet De spatio, & verbis Vopisci dicam instra. Nunc aio cum Onuplirio, inclusum sta i ste pomoerio Campum Martium . Itaque a porta Collatina per longitudinem collis Hortorum muros deduxit, tum aci Tiberim eo in loco flexit ubi murum obliquum hodieque Conspicimus. Nec placet ciuod Zosimus narrat, ab Aureliano inchoatos , a successore Tacito muros fui se persectos. Quid enim fecit, qui nec vivere potuit nasi sex menses in Imperio 8 Et, ut ait Vopiscus, propter bresitatem temporum nihiImaonum effla. Qui sane auctor non omisisset, si tantum opus de illo Caesare referendum habuisset. Qtramuis autem Aurelianus moenibus Camispum cinxerit; remansiste tamen in eo vacuam herbidamque planiciem , supra memorauimus , idoneam habendis concionibus ad Populum 1 o manum, cum Augusti crearentur, aut alia se praeberet occasio .
Castra Praetoria ubi fuerint, & qcio modo Urbem
ASTRA Urbi adiecta extruxit Tiberius monitu, ambitu que Aelii Seiani c rtibus prce torijs Pro secti. De eo Tacitus: Vim Praefecturae modicam antea intendit , dioer sper Urbem cobortes Una in Cas a conducendo, Ut fmul imperia acciperent, numeroque , ct robore , ct Cisu inter se ' i ipsis , in caeteros metus crederetur . Praetendebat lasciuiret diduci tim : Asid subitum ingμuat, maiore auxilio pariter est seuerios adiuros , se saltam satuatiar procuI Urbis tu si 'ri r runt Castra usque ad Constantinum : e una que /IVO
57쪽
Lib. 1. ita n spatium Vrbi addidisse indicat Zosimus his verbis: Praetorianis mi Hist. Illibus e medio ublatis nam Maxentio sauerant', Cas Agis, seu CaLiris
inrtitis cin quibus esse canetaerant. Ex quo quidem loco perspicue non infertur. quod ait Onia phrius : Zosimi testimonio , Constantinii Urbi Castra addidisse : coni j cittar tamen ex situ, ela forma murorum ad portam V iminalem. Sunt enim ibi moenia Vltra reliquo S muro S quadrata; quam formam vallo, fostaque munitam Eomani Vsurpabant in Castris. Et qua ab ea porta, nunc Pia , ad portam Esquilinam , nunc Saneti Laurent ij, recta ducerentur,interiecta extrinsecus, S angulis incisa structura, proij-ciuntur ac protenduntur ulterius . Quamquam initima temporum, S ho- In Cona. minum incuria multa vitiauit, mutauitque. Et vero ibi suis se Castra rnilitum Praetonianorum cum Onuphrius de ijs agens , Lipsi US tradunt,& communiter Antiquarij quamquam alij perperam attribuant Tiocle tiani militibus , quasi non & alijs tribuenda sint) tum Suetonius ostendit in vita Neronis . Vbi refert, iturum Neronem in Stiburbanum inter Salariam, ct Numentanam Uiam circa quartum milliarium , equum inscendisse. & audiuisse ex proximis Cas Iris clamorem milituo, o sibi ad uersa, Galbae prospera ominantium. D rant ergo Viae proxima, qua Nero Veliebatur, seu Numentanae , cu id verosimilius es , seu Salariae. Porro aliquo interuallo fuisse ab Urbe secreta indicare videbatur Herodia nus , nisi aliud nos Graecus codex monuisset. Misites, inquit, erumpunt patentibus Castrorum portis, eo resuque mAltitudinem fugientem in Urbem et que persequuntur. At Greteca 14C habent: οἱ δέ ςρ ῶσM
ribus eruperunt, factaqNe aspera pugna figa popularium, ad multum uitatis persequentes processerunt. Aliud ergo est in Urbem et que per- eqni: aliudper qui ad mΠltum Ciuitatis . Primum rem discretam, Vnde profecti persequuntur , significat: secundum non item. Quare solo nati ro , di turribus munitionum castrensium a reliqua Urbe Castra secernebantur ,& paulo supra ἐπελθο ν γ θελησαν : Verterat interpres , regredimVrbem decrerat φnt. nimirum e Castris, quae Romani obsidebant reduncat autem in V rbem . fuerunt Castra quadrata more veteri . inuri S, pro pugnaculis, turribusque munita , instructa templo , armamentario, balneis, & fontibus. Formam indicant moenia. Turrium Castrensium me mi Lib.
nit Herodia laus φρυρὰς δ mύργων καὶαςη σανΤες cusodias pro Turribus Ufg Mω fine Moenium, et Turrium Tacitu S : Multifemianimes super eonriti uentes. T urres, ct propugnacula moenium expira Effres empli, in quo signa, ac
In Suggesti, in quo pauta ante aurea Galbae ina fuerat, m gna Otθonem Oeχidis circ darent. Idem Arma ruentari)m intritarii Castrensie .
58쪽
hia, e deinde Armam euiarium iussi rapta Hatim arma ne more,ct ora militiae . Inibi fuisse Balineas ad usum militum 1ndicat Herodianus :D. militibus nunciata, ων οἱ μta' , δε αν:Pουο ο
intercepto quo a plebe Romana : quae potandi , lauandique coimnodae oraebere potuit. Haec Martia late, Vt v c teres lapides, apua Onuplimum. Amplificatam Vrbem a Constantino Castrorum ambitu nemo de Ict-ceps auxit. muros tamen inisse interdiam refectos constat. Id tectArcadium,& Honorium, qui m arduo Tlieodosio Patre, sim it regna coeperunt ab obita Constantini annis quinquaginta septem, vetuS in scriptio testatur , quae super Portuensem portam in dransmoerina I U-gione hodieque legitur S. P. Q. ι .
CAES. D D. N N. INVICTISSIMIS PRINCIPIBUS ARCADIO ET HONORIO VICTORIBVs ET TRlUMPHATORlBVSS ZMPER AUGG. OR INsTAURATOs MUROS ET TURRES EGESTIS IMMENSIS RUDERIBUS EX SUGGESTlONE V. ET IN LUSTRIS Mi LITIS ET MAGISTRI UTRIUSQUE MILITIAE FL. STILICONIS AD PERPETUITATEM NOMINI, EORUM SIMULACRA CONSTITUIT CURANTE EL.
MACROBIO LONGINIAN O V. C. PRAE P. URBIS D. N. M Q.
Nunc a utem non in ea solum parte , sed ubique sui me muros i AHauratos cecinit Claudianus: Sic oculis placitura tuis , insignior auctis Collibus, ct nota malo e Roma et idendam obtulit. addebant pulebrum nona moenia Uultum a Audito perfecta reeens rumore Getarum ζProfecitque opifex decori timor: ct Uice mirassituam Pax initiis at , Belgo discussasene ritus ,
exit bitas Turres, cinctosque coegit Septem continuo montes iuuenescere muro .
Post hos instaurasse legitur Theodoricus Gothorum , & Italiae Rex, ut infra. Deinceps diminutus est potius,quam auctus ambitus. Itaque cum maxima Vrbis amplitudo fuerit Aureliano , Constantino , & Honorio Principibus , quaerendum est ita quantam magnitudinem illa aetate excreuerit; ut constet, quid incrementi, decrementive habuerit consequentibus taculis.
tum Vrb. Mari subinde refecti .
59쪽
atur post Aurelianum Romae amplitudo idc primo Suburbia , . Cap.XVI.
AVSAM quaerendi, dubitandique maximam attulit FIairius Vopiscus . Ioco supra allato in Vita Aureliani . Aurelianus , inquit, muros Vrbis Ac ampliauit, ut quinquaginta prope mugia murortim ambitus teneavt. Quod si
Verum est , nemo non videt, quam sint imminuta Vrbis moenia , quae hac te ira pestate addito, quidquid circa Vaticanos monte S trans I iberim incolitur, longissime ab illa magnitudine recedunt. Atque Ut clarior rei perobscurae tractatio sit ; statuendum est, hic non e siue de Suburbijs sermonem , quorum aedificia procurrebant ab Urbe Continuata, & in magnam pro tensa longitudinem . De quibus Lib.3 c,s, Plinius: Exsatiantia recta mustas addidere Urbes . Nam e Suburbij Saliud ad aliam producebatur Urbem, Gabios , Tybus , Ariciam , Hostiam , &c. quae nunquam, aut raro intermissis tectorum ordine , , unum cum ipsa Roma videbantur esse. Quot quidem haec Suburbia is efflant , ει quantum excurrerent, ex antiquiS Scriptoribus non habeo dicere, sed pro certo est habendum vijs illis celeberrimis, Appiae, Latinae, C assiae , Flaminiae, Aureliae, alijsque suisse imposita. Onu-phrius loco citato. Ruandoquidem, inquit, feratur viam Flaminiam totam ab Vrbe Otricutam Usque , aedi in ex utraque parte plenam, Quod & Fulvius, & Lipsius tradunt. De Hostiensi Suburbio
vertices, operit in medio terram , descendit autem inque ad mare ad In quacumque autem eius parte quis Irieterit, ntidum erit impedimentum , quo minus pariter in medio st. Quod ergo e si huius loci, habemuS usque ad mare productam Vrbem suburba is tectis. Alia alibi pensitabimus i postrema enim Verba videntur infinitam prope-h s modum Vrbis magnitudinem facere. Demum Diollysius sic de Suburbi is omnibus generatim loquitur . - νυν gχανΤα τά i πύλιν
eirea Vr Dur circa Vrbem habitata loca multa , ct magna, aperta neque muris in cincta . quidem, pergit, Baec Unus angura videns , votaerit magnitudinem Romae inquirere, cogetur Vi, ψ ουχ mcαον σημον ούδὰν,
. neque certum habebit num, quo dignosat, quo que proce erit, unde Urbs inripia ac de nat. Ita attexta tali sunt V b suburbana
60쪽
n insinitumproductae Urbis opinionem, spectantibus praebent s. hies Plinij, Aristidi S, Di ny iij locis liquet, Suburbia fuisse multa,tnabitu, & in eam porrectato gitudiae , Vt Vrb Simmense quod Froducti. do, & infinita videretur esse; 6c, quod proprium est infinitae rei, nec inedium habere , nec finem . Itaque P ures, quam supra memoraui Urbes iunetie Suburbijs Ronais addebantur in Latio . in Sabinis, in Hetruria , propinquar videlicet, Vijsque praecipui S impositae. quod faciIe pe suadent , tum ea , qute adducit Lipsius , tum quae scribit Ammianus Mar- Lib. 1Lcellinus de Romani populi multitudine . Con tantius , inquit, non , ut neas ille Pirri Λgatus, in unum coactam Regum mnititudinem e sedisistam Mundi totius adesse ae Himabat. Sturbat,qua celeritate omNς quo sto milii mbique es bomznum genus confluxerit Romam. beneca ad Heluiam. Ex heu, mutatoto orbe terrarum cad Vrbem) confluxerunt. Et inultam non hominum titudo . genus concurrit in Urbem, quae veluti communis patria pote LI dici. Quicnim habitabant in Suburbi)s , dicebantur de Romae habitare ; sic Mib so. de verbor significat. tit. 16. L. Vrbis . Urbis appelLatio muris, Romae autem continentibus aedifici is itur, q&od latius patet. S L. Aedificia Romae eri etiam ea videntur, quae in continentibus Nomae adi ijs ant.
Denique ut habetur eodem tit. L.ut Alfenus . Urbs erit Roma, qua muro cingerettire Roma erit etiam, qua continentia aediscia essent. Nam Romam non muro tenus extu ari ex consuetudine quotidianapoiste intesistrcum diceremtis Romam nos ire , etia extra Vrbem babitaremus . Haec demum intellexit Ouidius Suburbia adiuncta moenibus , aut certe moe- Σ, de Poniata palmari livperbole amplificauit: LO. Cl. I. Duaeque capit latis immensum moenibus orben ,
Honpiijs Romam Vix babuisse Deum. Plura leges apud Lipsium. Nam Maximam, eiussi immensa tecta dixit Lib. 3. de
Seneca loco citato . Guius patium visus non caperet. Claudianus. Com- intine totius terrae oppidum Aris uide S. populis, ictisquegentibus frequen- ' h l tem, ct generis capacem humani, Lucanus . tantae enim laxitati oc Sum WVtauurbanis habitationibus hominum multitudo respondit. Hanc vero pau' lic. cis etiam perstringam , quoniam auget Vrbis magnitudinem. Legimus In Pane. quid Q m apud I acitum , lustro quod condidit Claudius Caesar, censeo, o 'ς ψ
Disi e Ciuium LXVIIII. centena , ct XLIIII. milua. Sed nisi mens ii.
Taciti recte intelligatur, numeruS pro falso habendus omnino est. tan- ,hnna Lia enim Ciuium multitudo Rornaraesse non potuito Nam post Bellum ci- Iuxta S
uile anno Vrbis DCCVII .pro CCCXX millibus Ciuium,quot superiore ς' tum censu fuerant ante bellum,censa sunt i Caesare Dictatore CL. millia teste a PIutarcho: cum antea Crasso,&Pompeio primum Consulibus anno ur oy. aliis his DCLXXXIII. censa suissent CCCCL. millia, ut habet Epito me Lu et 8 Mi Π . Sequuta sunt post mortem Caesaris alia bella Civilia; donec Au- J' ς ΠΤ 'us post Actiacam victoria solus imper are coepit anno VrbiS DC Alii, sq. .